Home | Jong Protestant - Beelden met een verhaal...Download het beeldmateriaal bij dit item (...

JOP | Joseph Haydnlaan 2a | Postbus 8504 | 3503 RM Utrecht | www.jop.nl | Alle rechten voorbehouden | Kopiëren alleen voor intern gebruik | 1

Beelden met een verhaal

CategorieBijbel

Aantal deelnemersZes tot acht

Leeftijd12-16 jaar

Duur / aantal bijeenkomstenDrie bijeenkomsten van anderhalf uur

AuteurWielie Elhorst

KORTE BESCHRIJVINGDit item draait om (stilstaande) Bijbelse beelden - niet alleen schilderijen, maar bijvoorbeeld ook beeldhouw-werken en tekeningen. In de eerste bijeenkomst staan de jongeren kort stil bij beelden die hen aanspreken (in het algemeen) en doen ze een quiz waarin ze van een aantal kunstwerken moeten raden bij welke Bijbelverhalen ze horen. De tweede bijeenkomst begint met een creatieve oefening die laat zien dat je dingen van verschillende kanten kunt bekijken, wat vervolgens verder wordt uitge-werkt. De jongeren verkennen Bijbelse beelden die ze zelf hebben meegenomen en bedenken daar verschillende soorten 'kijkvragen' bij (verschillende manieren om naar een beeld te kijken). Op basis daarvan gaan ze vervolgens kijken naar een echt kunstwerk. In de derde bijeenkomst verdiepen de jongeren zich nog meer in de beelden die ze zelf hadden meegebracht. Hun ontdekkingen verwerken ze op een creatieve manier door zelf een nieuw beeld te maken bij het betreffende Bijbelverhaal.

DOEL• De deelnemers vinden door kennismaking met uiteen-

lopende beelden een nieuwe toegang tot verhalen uit de Bijbel.

• De jongeren ervaren dat beelden bij Bijbelverhalen een eigen betekenis kunnen toevoegen aan die verhalen.

• De deelnemers zijn in staat om zelf een aansprekend beeld te vinden bij een bekend Bijbelverhaal.

• De deelnemers kunnen zelf een beeld maken bij een bekend Bijbelverhaal.

VERANTWOORDINGDe meeste jongeren zijn gewend aan veel beelden om hen heen. Niet voor niets wordt onze cultuur in toenemende mate een 'beeldcultuur' genoemd. Of jongeren altijd stil-staan bij die beelden, is de vraag. In ieder geval zullen de meesten niet zo vaak de tijd nemen om met wat meer aandacht te kijken naar beelden die zijn gemaakt bij verha-len uit de Bijbel (of daarop geïnspireerd). Dat kan echter wel de moeite waard zijn, omdat beelden zonder woorden iets uit zichzelf te vertellen hebben. 'In gesprek zijn met een beeld' kan een waardevolle ervaring zijn voor een jongere. In dit item kan het daarnaast iets eigens toevoegen aan hun kennis van Bijbelverhalen, als waardevolle aanvulling op wat jongeren meestal alleen te hóren krijgen.

VOORBEREIDINGPraktische voorbereiding eerste bijeenkomst• Lees het hele item goed door, inclusief de bijlagen.• Download het beeldmateriaal bij dit item (www.jop.nl/

provider). • Bedenk vast in welke volgorde je de beelden wilt laten

zien bij de quiz (zie Verdieping): in de volgorde van de Bijbelboeken (zoals in bijlage 2), eerst beelden van het Oude Testament willekeurig door elkaar en dan beelden van het Nieuwe Testament willekeurig door elkaar, of alle beelden willekeurig door elkaar. Dit is afhankelijk van je groep.

• Bedenk vast welke twee van deze beelden je kort wilt bespreken in de Verwerking.

• Leg voor de bijeenkomst alle benodigdheden klaar. Test alle apparatuur.

Praktische voorbereiding tweede bijeenkomst• Zoek een kunstwerk dat is gemaakt bij een bekend

verhaal uit de Bijbel (of daarop geïnspireerd). Het moet een echt kunstwerk zijn, dus niet slechts een afbeelding daarvan. Het moet een kunstwerk zijn waaraan veel te

www.jop.nl/provider

www.jop.nl/provider



zien is. Misschien heb je zelf iets wat geschikt is, of is er in je eigen kerk iets geschikts te vinden. Anders kun je bijvoorbeeld eens gaan kijken bij een kunst-uitleen bij jou in de buurt (zie www.kunsthuizen.nl). Zorg ook voor achtergrondinformatie bij het kunst-werk.

• Leg voor de bijeenkomst alle benodigdheden klaar. Test alle apparatuur.

Praktische voorbereiding derde bijeenkomst• Regel een grote ruimte die geschikt is voor de creatieve

verwerking. Zie ook bijlage 5 en 6.• Leg voor de bijeenkomst alle benodigdheden klaar.

Test alle apparatuur.

Persoonlijke voorbereidingMet behulp van deze vragen kun je je ook persoonlijk voorbereiden op de bijeenkomsten:• Herken je je in de uitspraak dat onze huidige cultuur

meer een beeldcultuur is dan een woordcultuur? Hoe waardeer je die ontwikkeling?

• Heb je meer met woorden of met beelden? Waarom?• Welk beeld (schilderij, beeldhouwwerk of wat dan ook)

spreekt je aan? Waarom?• Heb je herinneringen aan een beeld bij een Bijbelver-

haal dat jou aansprak? Zo ja, welk beeld was dat? Wat kun en wil je daarvan delen met de jongeren?

• Welk beeld uit het gedownloade beeldmateriaal spreekt je het meeste aan? Bekijk dat beeld goed en beant-woord de vragen uit bijlage 1. Wat kun en wil je van de 'opbrengst' delen met de jongeren?

BENODIGDHEDENEerste bijeenkomst• Twee of drie foto's van mensen van wie je houdt of op

wie je gesteld bent;• Een grote kaars en iets om deze mee aan te steken;• Enkele computers met internetverbinding;• Pennen en schrijfpapier; • Apparatuur om het gedownloade beeldmateriaal te

kunnen tonen (bijvoorbeeld een computer en een beamer met scherm);

• Een prijsje voor de helft van de deelnemers;• Voor iedere deelnemer een bijbel (NBV).

Tweede bijeenkomst• Een grote kaars en iets om deze mee aan te steken;• Potloden;• Tekenpapier;• Een bijbel (NBV);• Pennen;• Schrijfpapier;• Een flap-over met stiften;• Een kunstwerk (zie Praktische voorbereiding);• Enkele computers met internetverbinding.

Derde bijeenkomst• Een grote kaars en iets om deze mee aan te steken;• Pennen;• Schrijfpapier;• Voor iedere deelnemer een bijbel (NBV);• Enkele computers met internetverbinding;• Materiaal om een kunstwerk mee te maken (zie bijlage 5

en 6).

PROGRAMMAEerste bijeenkomst10 minutenOpeningHeet de deelnemers welkom en bied eventueel iets te drinken aan. Maak zo nodig een voorstelrondje. Vertel kort iets over de opzet van dit item (zie korte beschrijving).

Ga verder met de volgende woorden: Veel mensen dragen foto's van andere mensen bij zich. Ze hebben pasfoto's van anderen in hun portemonnee of in hun agenda, of ze hebben foto's van anderen opgeslagen in hun telefoon. Ze zijn gesteld op die anderen of ze houden van hen. Het beeld van die anderen roept goede gevoelens op. Al zijn ze soms niet letterlijk in de buurt: door naar het beeld te kijken, lijken ze toch even heel dichtbij.

Vraag de jongeren of zij ook zulke foto's bij zich hebben. Zo ja, vraag dan of ze die op tafel willen leggen. Het hoeft niet, als

www.kunsthuizen.nl

ze dat niet willen. Leg in ieder geval je eigen foto's op tafel (zie Praktische voorbereiding).

Steek de grote kaars aan. Laat de jongeren een halve minuut stil zijn en vraag hun om ondertussen met hun ogen dicht te denken aan de gezichten van de mensen van wie ze houden of op wie ze gesteld zijn (bijvoorbeeld de mensen op de foto's).

Sluit de halve minuut stilte af met de woorden "dank je wel". Blaas de kaars uit of zet die brandend op een veilige plaats.

20 minutenVerkenning Vraag de jongeren om op de aanwezige computers of op hun mobiele telefoon op zoek te gaan naar een beeld dat ze mooi vinden of dat hen aanspreekt. Dat kan een beeld zijn van een schilderij of een ander kunstwerk, maar het mag bijvoor-beeld ook een beeld zijn dat te maken heeft met hun favo-riete popgroep, tv-programma, film of game. Ze kunnen bijvoorbeeld ook denken aan een poster op de eigen slaap-kamer: misschien is die afbeelding terug te vinden op internet? Geef hiervoor een kleine tien minuten de tijd.

Vraag de jongeren om elkaar de gevonden beelden te laten zien. Moedig hen aan om er kort iets over te vertellen. Vraag bijvoorbeeld naar de kleuren van het beeld, naar wat er te zien is, naar de maker van het beeld en naar wat het aan gevoelens oproept (zie ook bijlage 1). Let op: het gaat hier slechts om een eerste kennismaking met het verkennen van beelden. Stel daarom slechts een enkele vraag per beeld en ga niet te diep op de antwoorden in.

30 minutenVerdieping Vertel dat je een quiz wilt gaan doen met beelden die zijn gemaakt bij verhalen uit de Bijbel (of daarop geïnspireerd). Maar wat voor soort stilstaande beelden zijn er eigenlijk zoal? Iedereen kent wel schilderijen, maar wat heb je nog meer? Laat de jongeren zoveel mogelijk dingen noemen. (Denk bijvoorbeeld aan: ets, tekening, beeldhouwwerk, gravure, installatie, enzovoorts.) Vraag ook naar de beelden die de jongeren zelf hebben gevonden tijdens de Verken-ning: wat voor soort beelden zijn dat?

Verdeel de jongeren in twee groepen. Geef iedere groep schrijfpapier en een pen. Leg uit wat de bedoeling is: de jongeren krijgen beelden te zien en moeten bij ieder beeld noteren bij welk Bijbelverhaal het volgens hen hoort. Sommige beelden zijn gemakkelijker te herleiden tot een Bijbelverhaal dan andere.

Toon de gedownloade beelden met behulp van de beamer. Laat ieder beeld ongeveer vijftien seconden zien. Las na elke vijf beelden een korte pauze in. Laat de jongeren dan steeds eerst zelf zeggen om welke vijf Bijbelverhalen het volgens hen gaat en waarom ze dat denken. Geef dan de vijf juiste antwoorden (met behulp van bijlage 2) en noem de tussenstand. Zo houd je de quiz spannend. De groep met de meeste juiste antwoorden wint een prijsje.

20 minutenVerwerkingLaat de twee beelden die je van tevoren had gekozen (zie Praktische voorbereiding), opnieuw zien. Vraag de jongeren om bij elk beeld het verhaal na te vertellen, vanuit het beeld zelf (voor zover dat lukt).

Deel daarna bijbels uit. Lees samen de verhalen die bij het beeld horen en bespreek ze. Wat voor overeenkomsten en verschillen zien de jongeren tussen de woorden uit de Bijbel en het beeld? Is het beeld slechts een illustratie bij het verhaal of voegt het beeld ook iets toe? Houd het kort: in de tweede en derde bijeenkomst komen dit soort vragen uitgebreider aan de orde.

10 minutenAfsluiting Zet de nog brandende kaars weer op tafel of steek de kaars opnieuw aan. Sluit af met het gebed in bijlage 3. Blaas daarna de kaars uit of vraag een van de jongeren om dit te doen.

Bedank de deelnemers voor hun aanwezigheid en inbreng. Nodig hen uit voor de volgende bijeenkomst. Vraag hun om dan zelf een beeld mee te nemen dat past bij een Bijbelverhaal of bij iets anders wat bij het christelijk geloof hoort. Het hoeft geen echt kunstwerk te zijn. Ze hoeven het beeld niet per se mooi te vinden, als het hen maar aanspreekt. Geef



aan dat ze ook samen met hun ouders of verzorgers kunnen zoeken.

Tweede bijeenkomst10 minutenOpeningHeet de deelnemers welkom en bied eventueel iets te drinken aan. Kom nog even terug op de eerste bijeen-komst.

Steek de grote kaars aan. Vraag de jongeren of de kaars ook een soort beeld is. Zo ja, hoe is dat beeld dan verbonden met het christelijk geloof? Leg zo nodig uit dat het licht van de kaars een beeld is voor het licht van God. Door Jezus is dat licht altijd bij ons (ook zonder een brandende kaars). Gods licht schijnt op ons leven: het werpt licht op de weg die we mogen gaan en het laat ons zien wat er in ons leven mooi is en wat niet zo mooi.

Vraag de jongeren om de beelden die ze hebben meegenomen, in stilte bij de kaars te leggen. Laat de jongeren daarna nog een halve minuut stil zijn.

Sluit de halve minuut stilte af met de woorden "dank je wel". Blaas de kaars uit of zet die brandend op een veilige plaats. De meegenomen beelden mogen even blijven liggen.

10 minutenVerkenning Maak een kring van stoelen (zonder een tafel in het midden). Zet een stoel in het midden en vraag een van de jongeren om op die stoel te gaan zitten. Geef de andere jongeren een vel papier en een potlood en vraag hun om een tekening te maken van de jongere in het midden. De kwaliteit van de tekening is niet belangrijk. Geef hiervoor ongeveer zeven minuten de tijd. Doe ook zelf mee.

Vraag de jongeren om hun tekeningen te laten zien. Wat valt op? Als het goed is, zijn er verschillende tekeningen ont-staan van dezelfde persoon, doordat die persoon van verschillende kanten is getekend. Vertel dat je in deze bijeenkomst dieper wilt ingaan op 'iets van verschillende kanten bekijken' en wat dat oplevert.

30 minutenVerdieping Laat de jongeren weer rond de tafel gaan zitten. Vraag hun om het beeldmateriaal dat ze hebben meegebracht erbij te pakken. Geef aan dat je dat als het ware ook van verschil-lende kanten wilt gaan bekijken.

Vraag de jongeren om het beeldmateriaal aan elkaar te laten zien. Laat hen daarbij vertellen om welk Bijbelverhaal het gaat (of bij welk aspect van het christelijk geloof het hoort). Meer informatie hoeven ze nog niet te geven. Als het om een minder bekend Bijbelverhaal gaat, help dan met het geven van wat meer informatie over dat verhaal. Gebruik daarbij zo nodig een bijbel. Geef hiervoor hooguit tien minuten de tijd.

Vertel dat je nu de eerste stap wilt zetten met het 'van verschillende kanten bekijken' van de beelden. Deel pennen en schrijfpapier uit. Laat de jongeren hun beeld doorgeven naar links, zodat iedereen het beeld van een ander heeft. Vraag de jongeren om naar dat beeld te kijken en dan boven aan het vel schrijfpapier te noteren waar het beeld bij hoort (bij welk Bijbelverhaal of bij welk aspect van het geloof). Laat hen daaronder iets opschrijven over het beeld zelf. Het hoeft maar één zin te zijn, bijvoorbeeld over de kleuren, over wat er te zien is, over het gebruik van licht en donker en schaduw of over wat er in je opkomt als je het beeld bekijkt. Als de jongeren aangeven dit lastig te vinden, geef dan wat hints. Maak daarvoor gebruik van elementen van de vragen in bijlage 1, zonder daarvan al te veel prijs te geven. Geef hiervoor twee minuten de tijd. Doe zelf ook mee.

Als de jongeren klaar zijn met schrijven, laat hen dan het beschreven stukje van het papier naar achteren vouwen, zodat de tekst niet meer zichtbaar is. Vraag hun vervolgens om zowel het papier als het beeld door te geven naar links. Iedereen heeft dan dus een ander beeld voor zich, met het bijbehorende papier. Laat de jongeren een zin opschrijven over het beeld dat ze nu voor zich hebben. Die zin komt dus onder de zin die in het vorige rondje is opgeschreven over dat beeld. Herhaal deze stap totdat de beelden en de bijbehorende papieren weer terug zijn bij de jongeren die ze hadden meegenomen.





Vraag de jongeren om het papier bij hun beeld uit te vouwen en dan voor zichzelf door te nemen wat de anderen over hun beeld hebben opgeschreven. Vraag een paar jongeren om enkele reacties te delen. Wat vinden ze ervan? Staan er dingen tussen die ze zelf niet hadden opgemerkt of bedacht?

Vertel dat alles wat de jongeren hebben opgeschreven, te maken heeft met verschillende soorten vragen die je kunt stellen over een beeld. Als iemand bijvoorbeeld heeft opgeschreven welke kleuren hem zijn opgevallen, dan is dat als het ware een antwoord op een vraag naar de eigen-schappen van het beeld. En als iemand heeft opgeschreven wat het beeld volgens hem wil zeggen, dan gaat het als het ware om een antwoord op een vraag naar de betekenis. Zo kun je een beeld van veel verschillende kanten bekijken. Op die manier krijgt dat beeld veel meer te zeggen dan je op het eerste gezicht misschien zou denken.

Laat de jongeren zoveel mogelijk vragen noemen die ze over een beeld zouden kunnen stellen. Zijn er bijvoorbeeld ook vragen die te maken hebben met God of geloven? Schrijf de genoemde vragen op de flap-over. Probeer ze te clusteren aan de hand van bijlage 1. Benoem vervolgens alle rubrieken en schrijf die erbij. Vul het overzicht van de vragen aan.

Licht het overzicht vervolgens kort toe: De rubrieken zijn ontleend aan een onderzoek van Geertje de Vries naar het gebruik van kunst in de catechese. Bij het inzetten van kunst zijn alle vragen binnen de verschillende rubrieken van belang, al kunnen de accenten natuurlijk wel verschillen per beeld. Het gaat erom dat het 'leren zien' de basis vormt van het 'leren geloven'. De verschillende soorten vragen zijn bedoeld om dit kijkproces te ondersteunen.

30 minutenVerwerking Zeg dat je nu de proef op de som wilt nemen. Neem het kunst-werk dat je hebt meegenomen (zie Praktische voorbereiding) en plaats het zo dat iedereen het goed kan zien. Als je een schilde-rij hebt meegenomen, kun je dat bijvoorbeeld aan een muur hangen. Een beeldhouwwerk kun je bijvoorbeeld midden op tafel zetten. Nodig de jongeren uit om met jou op ontdekkings-tocht te gaan en te bekijken of het kunstwerk (het beeld) iets gaat vertellen over het Bijbelverhaal wat ze nog niet wisten.

Vraag de jongeren om het kunstwerk te bekijken en nodig hen uit om de kijkvragen te beantwoorden die op de flap-over staan. Behandel de vragen zoveel mogelijk in de volgorde waarin ze in bijlage 1 zijn gegeven. Laat de jongeren steeds hardop antwoord geven. Als ze bij bepaalde vragen niet zelf op het antwoord kunnen komen, laat hen dan op zoek gaan op internet of in de achter-grondinformatie die je hebt meegenomen. Sommige vragen zijn vrij persoonlijk. Nodig de jongeren desalniet-temin uit om zoveel mogelijk te delen. Ga door met de vragen zolang je tijd hebt en zolang je het gevoel hebt dat het iets oplevert.

Vraag de jongeren tot slot of ze weten bij welk Bijbelverhaal het kunstwerk hoort (als dit nog niet ter sprake is gekomen). Schets zo nodig de grote lijnen van het verhaal. Heeft de bespreking van het beeld iets opgeleverd wat de jongeren nog niet wisten over dat verhaal of wat ze er nog nooit eerder bij hadden ervaren?

Vraag na afloop hoe de jongeren de oefening hebben beleefd.

10 minutenAfsluiting Zet de nog brandende kaars weer op tafel of steek de kaars opnieuw aan. Sluit opnieuw af met het gebed in bijlage 3, maar laat dat deze keer oplezen door een van de jongeren. Blaas daarna de kaars uit of vraag een van de jongeren om dit te doen.

Bedank de deelnemers voor hun aanwezigheid en inbreng. Nodig hen uit voor de volgende bijeenkomst. Vraag hun om dan de beelden weer mee te nemen die ze voor deze bijeen-komst hadden uitgekozen, of stel voor om al die beelden zelf te bewaren. Bewaar in ieder geval zelf de papieren met de reacties van de jongeren op elkaars beelden.

Derde bijeenkomst5 minutenOpeningHeet de deelnemers welkom en bied eventueel iets te drinken aan. Kom nog even terug op de vorige bijeenkomst(en).



Steek de grote kaars aan. Vraag de jongeren om de beelden die ze hebben meegenomen, in stilte bij de kaars te leggen. Lees dan het gebed in bijlage 4 op.

Blaas de kaars uit of zet die brandend op een veilige plaats. Geef aan dat de jongeren hun eigen beeldmateriaal weer terug mogen nemen.

10 minutenVerkenning Geef iedere jongere het papier met de reacties bij het beeld dat ze de vorige keer hadden meegenomen. Vorm tweetallen en laat de jongeren met elkaar delen wat de anderen over hun beeld hebben gezegd. Daarmee gaat de informatie uit de vorige bijeenkomst weer leven.

20 minutenVerdieping Deel pennen, schrijfpapier en bijbels uit. Wijs de jongeren op de flap-over met de kijkvragen van de vorige bijeen-komst. Vraag hun om die vragen te beantwoorden voor hun eigen beeldmateriaal (zo nodig met behulp van internet). Geef aan dat ze hun antwoorden niet hoeven te delen. Help de jongeren zo nodig met het beantwoorden van de vragen.

50 minutenVerwerking Benoem dat de jongeren hun beeld nu van verschillende kanten hebben bekeken. Nodig hen uit om op basis van hun ontdekkingen zelf een tweede beeld te maken. Dat tweede beeld mag bijvoorbeeld een interpretatie zijn van het eerste beeld, of een geheel nieuw beeld dat op een andere manier iets laat zien van hetzelfde Bijbelverhaal, of een beeld dat te maken heeft met iets wat de jongeren hebben ontdekt, enzovoorts.

Stimuleer de creativiteit van de jongeren. Accepteer ook wilde ideeën. Geef hun fantasie zo veel mogelijk ruimte. Voorkom dat ze het meegebrachte beeld gaan natekenen - tenzij dat natekenen een nieuwe interpretatie van het beeld oplevert. Dat laatste kan bijvoorbeeld doordat er één aspect of één figuur wordt uitgelicht. Of ze kunnen stukjes van het beeld wegvouwen (letterlijk) om te zien wat er dan gebeurt.

Of ze kunnen het beeld in stukken verdelen en die anders rangschikken.

Geef de jongeren het materiaal dat ze nodig hebben en laat hen aan de slag gaan. Maak gebruik van de tips over kleien, tekenen en schilderen in bijlage 5 en 6.

Geef ruim de tijd voor dit onderdeel. Plan zo nodig een extra bijeenkomst.

Vraag de jongeren om hun beelden te presenteren, als er nog tijd over is.

5 minutenAfsluiting Zet de nog brandende kaars weer op tafel of steek de kaars opnieuw aan. Sluit af met het gebed in bijlage 4.

Bedank de deelnemers voor hun aanwezigheid en inbreng.

TIPAls het mogelijk is, maak dan een mooie tentoonstelling in de kerk van de beelden die de jongeren hebben gemaakt in de laatste bijeenkomst. Hang er dan ook de beelden bij die de jongeren hadden meegenomen en eventueel een kopie van het bijbehorende Bijbelverhaal, netjes ingelijst of in een kadertje. Besteed aandacht aan de tentoonstelling in een kerkdienst en nodig de jongeren daarvoor uit. Vraag wie van de jongeren daarbij iets zou willen vertellen over het item en/of over zijn of haar eigen kunstwerk. Je kunt de tentoonstelling ook officieel openen na afloop van de kerkdienst. Maak er wat bijzonders van, met een toe-spraakje en een hapje en een drankje. Laat de jongeren schitteren!

BIJLAGEN1. Overzicht kijkvragen2. Overzicht beeldmateriaal3. Gebed 1 4. Gebed 2 5. Tips kleien6. Tips tekenen en schilderen


bijlage 1Beelden met een verhaal

OVERzICHT KIJKVRAGEN

Kijkvragen voor het kijken naar beeldende kunst

Vragen gericht op de beeldeigenschappen:• Materiaal: Wat voor materiaal is gebruikt en wat voor techniek?• Afmeting en kader: Wat zijn de afmetingen van het originele kunstwerk? Hoe is het kader gebruikt? Steekt er bijvoorbeeld

iets uit het beeld?• Compositie: Hoe is het beeld opgebouwd? Is het een strakke of losse compositie? Zijn er duidelijke lijnen of vage contouren?

Wat staat centraal in het beeld?• Ruimte: Is er perspectief gebruikt? Zo ja, hoe?• Licht: Hoe is de verdeling tussen licht en donker, licht en schaduw? Waar komt het licht vandaan?• Kleur: Hoe heeft de kunstenaar gebruikgemaakt van kleur?• Beweging: Is er dynamiek in het schilderij? Zo ja, waarvandaan, waarnaartoe? Wat is je positie als toeschouwer?

Vragen gericht op de beeldbetekenis:• Wat voor symbolen zijn er te zien en wat betekenen ze?• Is het kleurgebruik symbolisch?• Wat voor gebaren maken de figuren?• Wat kun je zeggen over de kleding?• Wat voor gebouwen staan er op het beeld?• Wat weet je van het doel van dit schilderij?• Wat is de tijd en plaats van ontstaan?• Wat weet je over de kunstenaar?

Vragen gericht op de respons van de kijker:• Wat herken je en wat is vreemd?• Wat vind je mooi?• Wat stoort je?• Wat voor associaties heb je?• Wat valt je op?• Wat voor verbindingen leg je met gebeurtenissen in je levensverhaal?

Vragen gericht op het beeld en het geloof:• Zijn er elementen in het schilderij die verwijzen naar de christelijke beeldtraditie?• Vertelt dit beeld iets over geloven?• Denk je bij dit beeld aan God?• Kun je je kijkervaring verbinden met een moment uit jouw geloofsverhaal?• Kun je dat wat je ziet verbinden met iets wat voor jou een inspiratiebron is (bijvoorbeeld een lied, geloofstekst of verhaal)?• Doet dit beeld een beroep op je? Welk?• Zou je naar aanleiding van dit beeld iets willen zeggen tegen God of iets willen vragen aan God?

Bron: De Vries, G.C. (2008). Leren zien - leren geloven: Een praktisch-theologische theorie van esthetisch-religieus leren. Gorinchem: Narratio.



OVERzICHT BEELDMATERIAAL

Beelden bij Bijbelverhalen

Het volgende beeldmateriaal is te downloaden op de website van Provider (www.jop.nl/provider).

1. De schepping (Genesis 1:1-2:4) Vrouweneiland 7. Hendrik N. Werkman (1942, druksel, gemengde techniek).

2. Kaïn en Abel (Genesis 4) Kaïn. George Grosz (1944, olie op doek).

3. Noach (Genesis 5:28-9:29) Improvisatie Zondvloed. Wassily Kandinsky (1913, olie op doek).

4. De Toren van Babel (Genesis 11:1-9) Monument voor de Derde Internationale. Vladimir Tatlin (1920, hout).

5. Abraham (Genesis 11:27-25:11) Petting Zoo. Mike Kelley (2007, installatie).

6. Jakob (Genesis 25:19-50:3) Jakobs droom. Marc Chagall (1954-1966, olie op doek).

7. Mozes (Exodus) Mozes. Frida Kahlo (1945, olie op hardboard).

8. De uittocht (Exodus) De uittocht der joden. Wessel Couzijn (1950, kalksteen).

9. De tien geboden (Exodus 20:1-17) Gouden Kalf. Jeffrey Shaw (1994, computergrafische installatie).

10. Simson (Rechters 13-16) De blinde Simson. Lovis Corinth (1912, olie op doek).

11. Elia (1 Koningen 17 t/m 2 Koningen 2:18) Elia. Christian Rohlfs (1912, houtsnede).

12. Jona (Jona) Joonas. Jüri Arrak (1995, hoes elpee).

www.jop.nl/provider



13. Maria (Lucas 1:26-2:52; Lucas 8:19-21; Johannes 19:25-27) Madonna. Katharina Fritsch (1987, kunststof).

14. De geboorte van Jezus Christus (Matteüs 1:18-2:23; Lucas 2:1-21; Johannes 1:1-18) The Nativity. Edward Kienholz (1961, installatie).

15. De verzoeking in de woestijn (Matteüs 4:1-11; Marcus 1:12-13; Lucas 4:1-13) Christus in de woestijn. Gustave van de Woestyne (1939, tempera op hardboard).

16. De storm op het meer (Marcus 4:35-41, Matteüs 8:23-27, Lucas 8:22-25) Christus bedaart de storm. James Ensor (1906, olie op doek).

17. De verloren zoon (Lucas 15:11-32) De verloren zoon. Giorgio de Chirico (1922, olie op doek).

18. De intocht in Jeruzalem (Matteüs 21:1-11; Marcus 11:1-11; Lucas 19:29-38; Johannes 12:12-19) Intocht van Christus in Brussel. James Ensor (1888-1889, olie op doek).

19. Het laatste avondmaal (Matteüs 26:17-30; Marcus 14:12-25; Lucas 22:7-38; Johannes 13) Laatste Avondmaal. Rauf Mamedov (1998, fotografie).

20. Petrus (Matteüs 16:13-20; Matteüs 26:69-75; Johannes 21:15-19) Petrus en de haan. Otto Dix (1955, inkt op papier).

21. Kruisiging (Matteüs 27:27-56; Marcus 15:16-39; Lucas 23:26-49; Johannes 19:16-37) Tattoo. Henk Schiffmacher (z.j., tatoeage).

22. De opstanding (Matteüs 28:1-15; Marcus 16:1-8; Lucas 24; Johannes 20:1-18; Handelingen 1:1-11) Paasmorgen. Gijs Frieling (1995, tempera op gips).

23. Pinksteren (Handelingen 2) Pinksteren. Emil Nolde (1909, olie op doek).

24. Stefanus (Handelingen 6:8-7:60) De steniging van de H. Stefanus. José Clemente Orozco (1946, olie op doek).

25. Openbaring (Openbaring 1:1-8:5) Openbaring. Max Beckmann (1916-1917, onvoltooid, litho, met de hand ingekleurd).

Bron: Barnard, M., & Van de Haar, G. (Red.). (2009). De Bijbel cultureel: De Bijbel in de kunsten van de twintigste eeuw. Zoetermeer: Meinema.



GEBED EERSTE EN TWEEDE BIJEENKOMST

Goede God,

U bent niet zomaar in een beeld te vangen.Daarvoor bent U veel te groot.En dat moeten we ook niet willen.Voor je het weet, denken we dat we wetenhoe U eruitzieten hoe het zit met U.

Wij willen U ervoor dankendat er wel heel veel beelden zijn gemaaktbij de verhalen uit de Bijbel.Soms is het lastig om ons iets voor te stellenbij die verhalen.De beelden die er bij zijn gemaakt,helpen ons om die verhalen te begrijpenof juist eens anders te bekijken.

Wilt U ons helpenom steeds weer open te staanvoor nieuwe woorden en nieuwe beeldenbij Uw verhalen,zodat we steeds beter leren begrijpenwat U met ons en met de wereldte maken heeft.

Amen.



GEBED DERDE BIJEENKOMST

Voor de Opening

Goede God,

Wilt U met Uw Geest bij ons zijn,in het werk dat we gaan doen tijdens deze bijeenkomst.Dan ontdekken we hopelijk van alleswat we nog niet wisten:over het beeld dat we hebben meegenomen,over het Bijbelverhaal waar het bij hoort,over Uen over onszelf.Dat zou mooi zijn.

Amen.

Voor de Afsluiting

Goede God,

Het is mooi geweest!Wat heeft U ons veel gegeven.Hartelijk dank daarvoor.Help ons nu om uit te delenvan wat U aan ons schonk.

Ga met ons mee naar huis.Blijf bij onsen laat ons niet los.Help onsom nog eens terug te denkenaan de mooie ontdekkingstochtvan de afgelopen weken,als we het moeilijk hebbenen als het goed met ons gaat.Laat ons steeds voelendat U dicht bij ons bent.

Amen.



TIPS KLEIEN

Klei kopenKlei is vrij eenvoudig te vinden. In bijna elke grotere plaats is wel een knutsel- of hobbywinkel waar klei te koop is. De klei die je in dat soort winkels kunt kopen, is altijd direct klaar voor gebruik.

Werken met kleiWaarschijnlijk zul je geen draaitafel tot je beschikking hebben. Maar dat is ook niet echt noodzakelijk. Zorg voor een ruimte met stevige tafels. De tafels moeten een glad oppervlak hebben waarop de klei niet blijft plakken. Schaf anders canvas kleimatjes aan. Zorg ook voor een ruimte waar je na afloop het kleiwerkstuk goed kunt laten drogen.

GlazuurHet kan mooi zijn om een werkstuk van klei te bewerken met glazuur. Als je werkt met glazuur, moet je de klei kunnen verhitten in een kleioven. Wellicht is het mogelijk om daarvoor een echte kleioven te gebruiken (bijvoorbeeld op een school). De oven thuis is ook te gebruiken, maar niet geschikt voor alle kleisoorten. Let daar dus op bij de aanschaf van de klei en laat je in de hobbywinkel voorlich-ten over welk glazuur er goed mee samengaat bij verhitten in een oven.

BenodigdhedenAls je klei hebt en een glad oppervlak kun je in principe al aan de slag. Maar een paar extra hulpmiddelen zijn mis-schien handig:• Een schort of een oud overhemd met lange mouwen;• Een handdoek die goed vuil mag worden;• Een stuk ijzerdraad (om een groot stuk klei in stukken te

snijden);• Een klein emmertje met water;• Een spons;• Mesjes of houten stokjes om de klei mee te bewerken.

Aan de slagWat doe je met een homp klei die voor je op tafel ligt? Je creativiteit is het belangrijkste. Bepaal van tevoren hoe je werkstuk eruit moet komen te zien. Maak daar eventueel een tekening van (in grove schetsen). Al kleiend zul je merken of je ontwerp aansluit bij het materiaal dat je gebruikt. Pas zo nodig je ontwerp aan.

Je kunt klei op verschillende manieren hanteren. Je kunt om te beginnen een werkstuk maken met één groot stuk klei. Je kunt de klei ook in platte stukken snijden en daarmee je werkstuk opbouwen. Je kunt de klei ook tussen je handen tot dikke 'wormen' rollen, om daarmee laag voor laag je werkstuk op te bouwen.

Meer informatie over kleien is gemakkelijk te vinden op internet. Kijk bijvoorbeeld op www.klei.nl.

Geraadpleegde bron: http://www.klei.nl.

www.klei.nl

http://www.klei.nl



TIPS TEKENEN EN SCHILDEREN

Materiaal waarop je kunt tekenen of schilderenEr zijn vele materialen waarop je kunt tekenen of schilderen. Het hangt een beetje af van wat je van plan bent. Gewoon stevig papier is mogelijk, maar je kunt bijvoorbeeld ook denken aan een voorgespannen schildersdoek op houten latjes (in verschillende maten verkrijgbaar). In bijna elke grotere plaats is wel een knutsel- of hobbywinkel die te koop zijn.

Materiaal waarmee je kunt tekenen of schilderenEr is heel veel kleurmateriaal waar je een mooie tekening of een mooi schilderij mee kunt maken. Ook dit is allemaal verkrijgbaar in hobby- en knutselwinkels. Een greep uit de mogelijkheden:• Potlood of kleurpotloden (verschillende diktes verkrijg-

baar);• Inkt;• Viltstiften;• Houtskool;• Krijt (conté of pastelkrijt);• Waterverf (aquarel);• Pastelverf (gouache);• Olieverf;• Acrylverf.

Extra benodigdheden voor schilderenEen schildersezel is handig, maar niet echt noodzakelijk. Schilderen op een platte ondergrond kan ook, mits die groot genoeg is en niet te glad (anders kan het doek wegglijden). Een houten tafel met kranten erover is werkbaar. Denk verder aan:• Een stukje hardboard met een glad oppervlak (om verf te

mengen); • Een schort of een oud overhemd met lange mouwen;• Een handdoek die goed vuil mag worden;• Penselen (in verschillende diktes);• Potjes met water of terpentine (om de verf in op te lossen

als je klaar bent).

Laat penselen niet te lang in het water of in het oplosmiddel staan en was ze tijdig af met warm water en een beetje groene zeep. Droog ze daarna voorzichtig met een oude handdoek.

OntwerpUiteraard is je werk helemaal afhankelijk van je creativiteit. Als je nog niet helemaal zeker weet wat je wilt gaan schilde-ren of tekenen, maak dan eerst een apart ontwerp in grove lijnen. Als je daar tevreden mee bent, kun je het ontwerp met carbonpapier voorzichtig overtrekken op je schilders-doek of op je papier. Op basis daarvan kun je dan verder werken.

Bij je ontwerp kun je letten op de volgende zaken:• De werking van licht, donker en schaduw.• Verschillende andere 'contrasten': het gebruik van koude

en warme kleuren naast elkaar; het gebruik van kleuren die elkaar versterken; het gebruik van een pure kleur tussen vergrijsde kleuren; de verhouding tussen kleuren met meer en minder kracht.

• Verhoudingen: kloppen de verhoudingen (bijvoorbeeld in een gezicht, of tussen mensen en gebouwen), of wil je die verhoudingen juist doorbreken?

• Diepte: wat voor soort diepte wil je in je werk aanbrengen? Je kunt dat al bepalen door een 'horizon' op je ondergrond aan te brengen (letterlijk of in gedachten). Hoe hoger die horizon zit, hoe 'dieper' je schilderij of tekening. Maar ook hier geldt: misschien wil je dat wel doorbreken.

TechniekenEr zijn veel schilderen tekentechnieken; te veel om hier allemaal op te noemen. Wees niet bang om iets uit te proberen.

Meer informatie over tekenen en schilderen is gemakkelijk te vinden. Kijk bijvoorbeeld op www.hobbytekenen.nl.

Geraadpleegde bron: http://www.hobbytekenen.nl.

www.hobbytekenen.nl

http://www.hobbytekenen.nl

Home | Jong Protestant - Beelden met een verhaal...Download het beeldmateriaal bij dit item (...

Documents

Transcript of Home | Jong Protestant - Beelden met een verhaal...Download het beeldmateriaal bij dit item (...