InhoudAANLEIDING..........................................................................................- 3 -DOELGROEP..........................................................................................- 3 -DOELSTELLINGEN.................................................................................- 4 -RANDVOORWAARDEN..........................................................................- 4 -VISIE.....................................................................................................- 5 -

‘SCHOOL IS OUT’ BuSO – DRAAIBOEK......................................................- 6 -Kennismaking.......................................................................................- 6 -Post sorteren........................................................................................- 6 -Lezen van een factuur..........................................................................- 6 -Uitleg budgetmap/tabbladen................................................................- 7 -Opdeling kosten budgetplan................................................................- 7 -Budgetplan opmaken...........................................................................- 8 -Bespreking budgetplan.........................................................................- 8 -Voorstelling hulpverlening CAW en OCMW...........................................- 9 -Tips.......................................................................................................- 9 -

BIJLAGEN................................................................................................- 10 -LOGO’S...............................................................................................- 10 -GELD...................................................................................................- 13 -

VORMING ‘SCHOOL IS OUT’ - BuSO

AANLEIDING

Met dit draaiboek willen we jullie op weg helpen om een zinvol vormingsmoment te organiseren rond schuldpreventie. Steeds meer jongeren dreigen gemakkelijker schulden te maken dan vroeger. Omgaan met geld is niet gemakkelijk en zeker niet voor adolescenten. Opvallend is dat de groep jongeren met schulden steeds groter wordt, terwijl de tendens om op jonge leeftijd al een bijbaantje te hebben en geld te verdienen ook steeds groeit. Geld hebben en kunnen uitgeven is voor jongeren heel belangrijk. De problemen stellen zich vaak wanneer jongeren alleen gaan wonen. Ze zijn veel geld kwijt aan vaste kosten en er blijft weinig over om hun levensstijl van vroeger verder te zetten. Ze houden zich vast aan het bestedingspatroon van toen ze nog thuis woonden, waardoor er vaak schulden ontstaan. Aan de hand van deze vorming willen we jongeren een realistische kijk geven op wat hen in de toekomst te wachten staat.

DOELGROEP

Deze vorming is geschikt voor de volgende opleidingsvormen:

Opleidingsvorm 2 sociale aanpassing en arbeidsgeschiktmaking

Deze opleidingsvorm geeft een algemene en sociale vorming en een arbeidstraining met het oog op integratie in een beschermd leef- en werkmilieu

Opleidingsvorm 3 beroepsonderwijs

3© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

Deze opleidingsvorm geeft een sociale vorming en een beroepsvorming met het oog op integratie in een gewoon leef- en werkmilieu. Er worden verschillende opleidingen georganiseerd.Noot: opleidingsvorm 4 wordt vanuit verschillende studierichtingen georganiseerd, die overeenkomen met de studierichtingen uit het gewoon voltijds secundair. Omwille van die reden wordt deze opleidingsvorm opgenomen in ons vormingsaanbod voor ASO/TSO/BSO.

DOELSTELLINGEN

De schuldenproblematiek bespreekbaar maken. Jongeren financieel vaardiger maken in het omgaan met geld. Jongeren een realistisch beeld bijbrengen van wat het leven kost. Jongeren het belang laten inzien van het goed sorteren van post. Jongeren tips meegeven rond goed budgetteren en omgaan met

geld. De drempel voor jongeren verlagen om hulp te zoeken bij het

omgaan met geld. Ondersteunen van het onderwijs in het integreren van het thema

financiële geletterdheid. Jongeren laten kennismaken met de diensten van het CAW en het

JAC. Het verlagen van de drempel naar de hulpverlening.

RANDVOORWAARDEN

Op tijd werken: Het is van belang jongeren zo vroeg mogelijk kennis te laten maken met budgetteren en hulpverlening.

Op niveau werken:De informatie die overgebracht wordt naar de jongeren moet aangepast worden aan de leeftijd, interesses, opleidingsvorm en de leefwereld van de

4© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

jongeren.

Op maat werken:De vorming wordt elke keer opnieuw aangepast aan de groep. We houden rekening met de voorkennis, vaardigheden en competenties van de jongeren. We voorzien voldoende ruimte om in te spelen op de vragen en rekening te houden met de thema’s die zij belangrijk vinden.

5© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

VISIE

Preventief werkenHet doel van onze vorming is werken rond primaire preventie. Primaire preventie heeft niet alleen tot doel te voorkomen dat mensen ooit in de schulden raken, maar ook om ze zo snel mogelijk naar de hulpverlening toe te leiden indien nodig. Met deze vorming proberen we een aanzet te geven om jongeren bewust te maken van de schuldenproblematiek.

Openheid en dialoogTijdens de vormingen maken we gebruik van interactieve methoden (zoals groepsgesprek, stellingen,…) en proberen we zoveel mogelijk aan te sluiten bij de leefwereld van de jongeren en de gezinnen waaruit zij komen. Dit maakt het voor de jongeren mogelijk om de kennis op een speelse manier te verwerven. We streven naar communicatie en interactie met de jongeren in een open en gemoedelijke sfeer.

6© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

‘SCHOOL IS OUT’ BuSO – DRAAIBOEK

Kennismaking

Kennismakingsronde:Er worden allerlei voorwerpen die te maken hebben met budgetteren in het midden van de tafel gelegd. Het is de bedoeling dat elke jongere een voorwerp kiest en zich aan de hand van het voorwerp kort voorstelt. Je kiest best voorwerpen die aansluiten bij de leefwereld van de jongeren.

Voorwerpen:portefeuille, doosje van parfum, spaarvarken, zak chips/snoep, zonnebril, reiskoffer, cinematicket, GSM, bal, rekenmachine, pakje sigaretten,…

Post sorteren

Iedereen krijgt dezelfde stapel brieven. Je kan er ook voor kiezen om per twee te werken. In de omslag zit een brief/factuur. Op de omslag van de brief staat het symbool dat overeenkomt met de inhoud van de brief.We bekijken de omslag eens, herkennen we het logo? Heb jij thuis al eens iets gelijkaardigs gezien?Denken jullie dergelijke post te krijgen als jullie alleen zouden wonen?Ga je deze brief betalen en/of bijhouden?

Lezen van een factuur

Laat de leerlingen een factuur opzoeken in de map/tabbladen (bijvoorbeeld de waterfactuur). Elke leerling krijgt een fluostift en moet volgende zaken op de factuur aanduiden:

datum van de factuur datum waarop de factuur moet betaald worden

7© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

Klantnummer te betalen bedrag omschrijving van wat er moet betaald worden rekeningnummer waarop het bedrag moet betaald worden gestructureerde mededeling of vrije mededeling wie is de begunstigde?

Overloop klassikaal de opdracht en leg volgende zaken voldoende uit:

Wat het belang is van een klantennummer? Wat gebeurt er wanneer je een factuur niet op tijd betaalt? Wat is een gestructureerde mededeling is en wat is het belang

ervan? Wat betekent het begrip begunstigde?

Uitleg budgetmap/tabbladen

Geef aan alle jongeren tabbladen of een budgetmap en leg de bedoeling en de inhoud ervan uit. De jongeren moeten hun stapeltje brieven sorteren aan de hand van de tabbladen of de budgetmap. Ga bij voorkeur systematisch te werk om ervoor te zorgen dat iedereen kan volgen. Tip: om het sorteren van post te blijven oefenen en om het belang ervan blijvend onder de aandacht te brengen, kan je wekelijks een nieuwe brief laten toekomen in de klas. Vraag dan aan de leerlingen waar in de budgetmap/tabbladen deze brief hoort. Stel bijvragen zoals hoeveel er precies betaald moet worden, voor welke datum de factuur betaald moet worden, wat er gebeurt als je niet op tijd betaalt enz.

Opdeling kosten budgetplan

8© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

Alvorens met deze oefening te starten is het zinvol om eerst even stil te staan bij de bedoeling en het nut van een budgetplan. Leg de verschillende noemers (inkomsten, uitgaven vast kosten, variabele kosten,…) die horen bij het budgetplan op tafel. Vraag aan de leerlingen naar de betekenis van die noemers. Neem het stapeltje foto’s met termen en leg ze willekeurig verspreid op tafel. Vraag aan de leerlingen om de foto’s onder de juiste noemer te leggen. Overloop nadien per noemer de oefening. Verbeter waar nodig en geef uitleg over de termen die bij de foto’s horen. Bijvoorbeeld wat een familiale verzekering is, wat een mutualiteit is, wat het belang van een brandverzekering is enz.

Budgetplan opmaken

Deel de budgetplannen en het geld (1400 euro) uit op A3 formaat uit. Laat de jongeren zelf nadenken over hoe ze hun 1400 euro best kunnen verdelen onder de verschillende posten. Laat de leerlingen gebruik maken van de facturen die in de budgetmap of achter de tabbladen zitten. Op die manier oefenen de leerlingen nog eens met het opzoeken van facturen en komen ze te weten hoeveel er ongeveer moet betaald worden voor water, elektriciteit, telecom enz.

Bespreking budgetplan

Je kan volgende vragen stellen aan de leerlingen: Was het een moeilijke oefening? Wie heeft er nog kunnen sparen? Waaraan heb je heel veel geld uitgegeven? Wie kon niet rondkomen met het budget? Op welke uitgaven kan je besparen? Hoe zou je op vaste kosten kunnen sparen? Waarom moet je zuinig omspringen met water en energie? …

9© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

Voorstelling hulpverlening CAW en OCMW

De voorstelling van het CAW en het OCMW is belangrijk omdat jongeren uit het BuSO in de toekomst de weg zouden vinden naar de hulpverlening.

Filmpjes:

Hoe behoud ik overzicht over mijn inkomsten en uitgaven?https://www.youtube.com/watch?v=jKo9nx9eS5E

Waar kan ik terecht voor hulp bij het beheren van mijn budget? https://www.youtube.com/watch?v=oVG0qOAmAbQ

Collectieve schuldenregeling: wat is het en hoe gaat het in zijn werk?https://www.youtube.com/watch?v=v16sbhOvm-Q

Tips

Keuzes maken.Ken je budget!Sommige aankopen hebben blijvende kosten.Vooruit plannen Spaar elke maand.Restjesdag in lassen.Maak vooraf een boodschappenlijstje.Neem de fiets.Zeg “neen” tegen de druk van andere.

10© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

...

BIJLAGEN

LOGO’S

VLAAMSE OVERHEID

ACERTA SOCIAAL SECRETARIAAT (LOONFICHES)

VAKBOND

BANK

CM - MUTUALITEIT

11© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

OPENBAAR VERVOER (DE LIJN)

FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIËN

WATER

ENERGIE

INTERNET/TV

ZIEKENHUIS

GSM

12© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

HUISHUUR

PROVINCIE OOST-VLAANDEREN

POLITIE

VERZEKERINGEN

13© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

GELD (1400 euro)

14© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

15© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen

16© BudgetInZicht Oost-Vlaanderen