Het nieuwe vervolgingsbeleid Het nieuwe vervolgingsbeleid inzake drugsinzake drugs

Steven VandrommeSteven Vandromme

(Onderzoeker FWO – Universiteit (Onderzoeker FWO – Universiteit Antwerpen)Antwerpen)

InleidingInleiding

Beleidsnota federale regering:Beleidsnota federale regering:– Preventie voor niet-gebruikers en niet-Preventie voor niet-gebruikers en niet-

problematische gebruikersproblematische gebruikers– Zorgverlening, risicobeperking en herintegratie Zorgverlening, risicobeperking en herintegratie

van problematische gebruikersvan problematische gebruikers– Bestraffing van producenten en handelaarsBestraffing van producenten en handelaars

Inleiding (II)Inleiding (II)

Regelgeving:Regelgeving:– Drugwet, gewijzigd door de wetten van 4 april Drugwet, gewijzigd door de wetten van 4 april

en 3 mei 2003en 3 mei 2003– Uitvoerings-K.B.’sUitvoerings-K.B.’s– Ministeriële richtlijn betreffende het Ministeriële richtlijn betreffende het

vervolgingsbeleid inzake het bezit van en de vervolgingsbeleid inzake het bezit van en de detailhandel in illegale verdovende middelen detailhandel in illegale verdovende middelen (Belgisch Staatsblad 2 juni 2003)(Belgisch Staatsblad 2 juni 2003)

HoofdindelingHoofdindeling

CannabisCannabis Andere illegale drugsAndere illegale drugs

» Cannabis blijft een illegale drug !!!Cannabis blijft een illegale drug !!!

» Het bezit en de kweek van cannabis blijven strafbaar Het bezit en de kweek van cannabis blijven strafbaar (weliswaar lichtere straffen)(weliswaar lichtere straffen)

» Er is enkel voorzien in een aangepast Er is enkel voorzien in een aangepast vervolgingsbeleid (gericht op hulpverlening) !!!vervolgingsbeleid (gericht op hulpverlening) !!!

Straffen cannabisStraffen cannabis

Geldboete 15 tot 25 EUR (x 5,5)Geldboete 15 tot 25 EUR (x 5,5) Geldboete 26 tot 20 EUR(herhaling binnen 1 jaar Geldboete 26 tot 20 EUR(herhaling binnen 1 jaar

na eerste veroordeling)na eerste veroordeling) Gevangenisstraf 8 dagen tot 1 maand en geldboete Gevangenisstraf 8 dagen tot 1 maand en geldboete

50 tot 100 EUR (nieuwe herhaling binnen 1 jaar 50 tot 100 EUR (nieuwe herhaling binnen 1 jaar na tweede veroordeling)na tweede veroordeling)

Gevangenisstraf 3 maanden tot één jaar en Gevangenisstraf 3 maanden tot één jaar en geldboete 1000 tot 100.000 EUR (openbare geldboete 1000 tot 100.000 EUR (openbare overlast)overlast)

Cannabis (I)Cannabis (I)

Bezit, invoer, Bezit, invoer, vervaardiging, vervaardiging, vervoer, verwerving vervoer, verwerving

Voor persoonlijk Voor persoonlijk gebruikgebruik

Niet-problematisch Niet-problematisch gebruikgebruik

Zonder openbare Zonder openbare overlastoverlast

Door volwasseneDoor volwassene

Politiële registratie Politiële registratie (geen pv)(geen pv)

Maandelijks Maandelijks samenvattend pv naar samenvattend pv naar procureur des Koningsprocureur des Konings

Bezit voor persoonlijk gebruikBezit voor persoonlijk gebruik

Bezit van een hoeveelheid cannabis die in Bezit van een hoeveelheid cannabis die in een enkele keer of binnen maximum 24 uur een enkele keer of binnen maximum 24 uur kan worden gebruiktkan worden gebruikt

Bezit van een hoeveelheid die 3 gram niet Bezit van een hoeveelheid die 3 gram niet te boven gaat, wordt beschouwd als bezit te boven gaat, wordt beschouwd als bezit voor persoonlijk gebruik, tenzij bij voor persoonlijk gebruik, tenzij bij aanwijzingen van verkoop of smokkelaanwijzingen van verkoop of smokkel

QuidQuid bij bezit van een grotere hoeveelheid? bij bezit van een grotere hoeveelheid?

Kweek voor persoonlijk gebruikKweek voor persoonlijk gebruik

Teelt van cannabisplanten voor persoonlijk Teelt van cannabisplanten voor persoonlijk gebruik is het bezit van een hoeveelheid gebruik is het bezit van een hoeveelheid vrouwelijke cannabisplanten die niet kan vrouwelijke cannabisplanten die niet kan worden gebruikt voor louter een productie worden gebruikt voor louter een productie die de behoeften voor persoonlijk gebruik die de behoeften voor persoonlijk gebruik overstijgt, te weten overstijgt, te weten maximum één plantmaximum één plant ((nietniet 1 plant om te kweken en 1 om te 1 plant om te kweken en 1 om te oogsten en nog wat zaadjes!!)oogsten en nog wat zaadjes!!)

Wel pv (volgens circulaire)Wel pv (volgens circulaire)

Bezit cannabis in andere vormBezit cannabis in andere vorm

Bezit van cannabis in andere vorm (olie, Bezit van cannabis in andere vorm (olie, snoep…) kan snoep…) kan nietniet worden beschouwd als worden beschouwd als bezit voor persoonlijk gebruik, ongeacht de bezit voor persoonlijk gebruik, ongeacht de hoeveelheid die wordt ontdekt.hoeveelheid die wordt ontdekt.

Politiële registratiePolitiële registratie

Geen proces-verbaal als aan de Geen proces-verbaal als aan de voorwaarden is voldaan: tussenkomst voorwaarden is voldaan: tussenkomst politie volstaat als herinnering aan de norm.politie volstaat als herinnering aan de norm.

Let op: wel pv alsLet op: wel pv als– Geen verblijfplaats in BelgiëGeen verblijfplaats in België– Misdrijf m.b.t. vrouwelijke cannabisplantenMisdrijf m.b.t. vrouwelijke cannabisplanten– Misdrijf in arrondissement waar dader niet Misdrijf in arrondissement waar dader niet

gedomicilieerd isgedomicilieerd is

Politiële registratie (2)Politiële registratie (2)

Politie registreert de vaststelling van bezit Politie registreert de vaststelling van bezit van cannabis.van cannabis.

Maandelijks niet-nominatief pv aan parket Maandelijks niet-nominatief pv aan parket (met oog op statistieken) met vermelding v.(met oog op statistieken) met vermelding v.

» PlaatsPlaats

» Datum en tijdstipDatum en tijdstip

» Aard van het gebruik en beschrijving van de Aard van het gebruik en beschrijving van de goederengoederen

Politie vraagt wel identiteit betrokkenePolitie vraagt wel identiteit betrokkene

Wel proces-verbaalWel proces-verbaal

Bij aanwijzingen van problematisch gebruikBij aanwijzingen van problematisch gebruik Bij openbare overlastBij openbare overlast Bij verzwarende omstandigheden, Bij verzwarende omstandigheden,

waaronder gebruik in aanwezigheid van waaronder gebruik in aanwezigheid van minderjarigenminderjarigen

Bij bezit door minderjarigenBij bezit door minderjarigen

» Procureur (parket) geeft gepast gevolg aan PV.Procureur (parket) geeft gepast gevolg aan PV.

InbeslagnameInbeslagname

Er bestaat discussie over de mogelijkheid tot Er bestaat discussie over de mogelijkheid tot inbeslagname van de drugs bij niet-problematisch inbeslagname van de drugs bij niet-problematisch persoonlijk gebruik dat geen overlast veroorzaakt!persoonlijk gebruik dat geen overlast veroorzaakt!

De parketten moeten richtlijnen uitvaardigen De parketten moeten richtlijnen uitvaardigen teneinde te voorzien in een stelsel voor de teneinde te voorzien in een stelsel voor de neerlegging ter griffie van de producten die neerlegging ter griffie van de producten die worden aangetroffen in het bezit van worden aangetroffen in het bezit van gecontroleerde personen en die eventueel in beslag gecontroleerde personen en die eventueel in beslag zijn genomen of waarvan de betrokkene zich zijn genomen of waarvan de betrokkene zich vrijwillig heeft ontdaan.vrijwillig heeft ontdaan.

Problematisch gebruikProblematisch gebruik

Gebruik dat gepaard gaat met een graad van Gebruik dat gepaard gaat met een graad van verslaving die de gebruiker niet langer de verslaving die de gebruiker niet langer de mogelijkheid biedt zijn gebruik te controleren en mogelijkheid biedt zijn gebruik te controleren en dat zich uit door psychische en lichamelijke dat zich uit door psychische en lichamelijke symptomen (= medisch criterium, subjectief).symptomen (= medisch criterium, subjectief).

Volgens K.B. wordt dit vastgesteld op grond van Volgens K.B. wordt dit vastgesteld op grond van de resultaten van de testbatterij bedoeld in de de resultaten van de testbatterij bedoeld in de Wegverkeerswet.Wegverkeerswet.

» Is slechte indicator voor politiediensten!Is slechte indicator voor politiediensten!

Nadruk op doorverwijzing naar hulpverleningNadruk op doorverwijzing naar hulpverlening

Openbare overlastOpenbare overlast

Elke vorm van verstoring van de openbare orde in Elke vorm van verstoring van de openbare orde in de zin van art. 135, § 2, 7° van de nieuwe de zin van art. 135, § 2, 7° van de nieuwe gemeentewet (bevat echter geen definitie)gemeentewet (bevat echter geen definitie)

Bezit van cannabis in een strafinrichting, in een Bezit van cannabis in een strafinrichting, in een school, in de gebouwen van een sociale dienst, school, in de gebouwen van een sociale dienst, alsmede in de onmiddellijke omgeving ervan, of in alsmede in de onmiddellijke omgeving ervan, of in andere plaatsen die door minderjarigen worden andere plaatsen die door minderjarigen worden bezocht met het oog op schoolse, sportieve en bezocht met het oog op schoolse, sportieve en sociale doeleinden (cf. muziekfestivals, sociale doeleinden (cf. muziekfestivals, voetbalstadions…)voetbalstadions…)

Gevolg openbare overlastGevolg openbare overlast

Mogelijkheid therapeutisch advies in te winnen enMogelijkheid therapeutisch advies in te winnen en– Seponering met eventueel waarschuwing of Seponering met eventueel waarschuwing of

doorverwijzing naar hulpverleningdoorverwijzing naar hulpverlening

– Pretoriaanse probatie (seponering onder voorwaarden: Pretoriaanse probatie (seponering onder voorwaarden: gedrag verbeteren, geen recidive, wegblijven uit gedrag verbeteren, geen recidive, wegblijven uit drugmilieu, ontwenning…)drugmilieu, ontwenning…)

– Verval strafvordering mits betaling van een geldsom (= Verval strafvordering mits betaling van een geldsom (= minnelijke schikking)minnelijke schikking)

– Bemiddeling in strafzakenBemiddeling in strafzaken

– Dagvaarding indien voorwaarden niet nageleefdDagvaarding indien voorwaarden niet nageleefd

Verzwarende omstandighedenVerzwarende omstandigheden

Bij aanwezigheid van verzwarende Bij aanwezigheid van verzwarende omstandigheden, omstandigheden, in principein principe steeds steeds dagvaarding voor de strafrechter!dagvaarding voor de strafrechter!

Verzwarende omstandigheden zijn:Verzwarende omstandigheden zijn:– Misdrijven gepleegd t.a.v. minderjarigenMisdrijven gepleegd t.a.v. minderjarigen– Lid of leider van vereniging die drugs levertLid of leider van vereniging die drugs levert– Druggebruik leidt tot ongeneeslijk lijkende Druggebruik leidt tot ongeneeslijk lijkende

ziekte, blijvende ongeschiktheid, verlies van ziekte, blijvende ongeschiktheid, verlies van een orgaan, verminking, dood.een orgaan, verminking, dood.

Feiten gepleegd door Feiten gepleegd door minderjarigenminderjarigen

Het soepele regime m.b.t. persoonlijk cannabis Het soepele regime m.b.t. persoonlijk cannabis gebruik dat niet-problematisch is en geen gebruik dat niet-problematisch is en geen openbare overlast veroorzaakt, geldt slechts t.a.v. openbare overlast veroorzaakt, geldt slechts t.a.v. meerderjarigemeerderjarige daders. daders.

Wat minderjarigen betreft, moet steeds proces-Wat minderjarigen betreft, moet steeds proces-verbaal worden opgemaakt, omdat verbaal worden opgemaakt, omdat cannabisgebruik voor minderjarigen veel cannabisgebruik voor minderjarigen veel schadelijker is.schadelijker is.

Jeugdparket geeft passend (strafrechtelijk) Jeugdparket geeft passend (strafrechtelijk) gevolg…gevolg…

Andere illegale drugsAndere illegale drugs

Steeds gewoon proces-verbaal, omwille van Steeds gewoon proces-verbaal, omwille van onaanvaardbare risico’s voor de gezondheid onaanvaardbare risico’s voor de gezondheid die andere slaapmiddelen, verdovende die andere slaapmiddelen, verdovende middelen en psychotrope stoffen teweeg middelen en psychotrope stoffen teweeg brengenbrengen

Parket moet beslissen over verder gevolg Parket moet beslissen over verder gevolg dat aan de zaak wordt gegeven…dat aan de zaak wordt gegeven…

Beslissing parket andere drugsBeslissing parket andere drugs

Inbeslagneming Inbeslagneming Bij eenmalig of occasioneel persoonlijk Bij eenmalig of occasioneel persoonlijk

gebruik:gebruik:– Seponering met waarschuwing en verwijzing Seponering met waarschuwing en verwijzing

naar hulpverleningnaar hulpverlening– Minnelijke schikkingMinnelijke schikking– + betaling van de kosten+ betaling van de kosten– Dagvaarding voor de strafrechterDagvaarding voor de strafrechter

Beslissing parket andere drugs (2)Beslissing parket andere drugs (2)

Bij openbare overlast of problematisch Bij openbare overlast of problematisch gebruik:gebruik:– Seponering na doorverwijzing naar Seponering na doorverwijzing naar

hulpverleninghulpverlening– Pretoriaanse probatiePretoriaanse probatie– Minnelijke schikkingMinnelijke schikking

Verzwarende omstandigheden:Verzwarende omstandigheden:– Steeds strafvervolging voor strafrechterSteeds strafvervolging voor strafrechter

DetailhandelDetailhandel

Onderscheid:Onderscheid:– Verkoop om persoonlijk gebruik te financierenVerkoop om persoonlijk gebruik te financieren

» Gewoon proces-verbaal.Gewoon proces-verbaal.

» Parket kan seponeren, pretoriaanse probatie of Parket kan seponeren, pretoriaanse probatie of minnelijke schikking toepassen of dagvaarden, minnelijke schikking toepassen of dagvaarden, afhankelijk van aard van de verkoop, de afhankelijk van aard van de verkoop, de hoeveelheden…hoeveelheden…

– Verkoop enkel met het oog op winstbejagVerkoop enkel met het oog op winstbejag» Dagvaarding (aanhouding, inbeslagneming Dagvaarding (aanhouding, inbeslagneming

voertuigen en vermogensvoordelen…)voertuigen en vermogensvoordelen…)

Druggerelateerde criminaliteitDruggerelateerde criminaliteit

Verslaving is geen excuus voor crimineel Verslaving is geen excuus voor crimineel gedrag.gedrag.

Steeds gewoon pvSteeds gewoon pv Afhandeling bij voorkeur via bemiddeling Afhandeling bij voorkeur via bemiddeling

in strafzakenin strafzaken Inwinnen therapeutisch adviesInwinnen therapeutisch advies

BesluitBesluit

Gewijzigde Drugwet bevat vaak vage en Gewijzigde Drugwet bevat vaak vage en onduidelijke begrippenonduidelijke begrippen

Verschillende interpretaties op het terrein Verschillende interpretaties op het terrein met ongelijke behandeling tot gevolgmet ongelijke behandeling tot gevolg

Veel verwarring bij de bevolkingVeel verwarring bij de bevolking Voor minderjarigen veranderde niets!!!Voor minderjarigen veranderde niets!!!

AddendumAddendum

Op 20 oktober 2004 vernietigde het Arbitragehof Op 20 oktober 2004 vernietigde het Arbitragehof het artikel van de Drugwet inzake de anonieme het artikel van de Drugwet inzake de anonieme politieregistratie omdat de begrippen politieregistratie omdat de begrippen “gebruikershoeveelheid”, “problematisch gebruik” “gebruikershoeveelheid”, “problematisch gebruik” en “openbare overlast” te vaag zijn en de burger en “openbare overlast” te vaag zijn en de burger dus niet in staat stellen te weten wat mag en wat dus niet in staat stellen te weten wat mag en wat niet mag, hetgeen een schending opleverde van het niet mag, hetgeen een schending opleverde van het legaliteitsbeginsel in strafzaken!!!legaliteitsbeginsel in strafzaken!!!

Zie Zie http://www.arbitrage.behttp://www.arbitrage.be. .