Het Laatste Oordeel als basis voor hoop - tjerkdereus · Kolakowski schrijft over het Laatste...
1
Geloven 9 Zaterdag 10 oktober 2015 W e hoeven niet te raden naar de basisovertui- gingen van Leszek Kolakowski (1927-2009), Pools filo- soof en auteur van een lange rij boeken. Toch is het geschrift dat zijn vrouw en dochter in zijn nala- tenschap aantroffen een interessan- te aanvulling op het beeld van hem als mens, als denker - en als iemand die wezenlijk geraakt was door religieuze vragen en vooral door de strekking van het christendom. Het geschrift dat nu is uitgegeven draagt de titel Jezus, en de ondertitel - Een apologetisch en sceptisch essay - wijst uit dat je Kolakowski niet te snel moet annexeren, noch als scepticus, noch als gelovige. Niette- min hebben religieuze lezers van zijn werk veel redenen om hem als een bondgenoot te beschouwen. Dat mag best opvallend heten, lettend op zijn levensloop. Communisme Hij werd volwassen in de periode meteen na de oorlog, toen in Polen het communisme heerste. Hij was een veelbelovende, intelligente jongen en werd in Moskou getraind in de ideologie van de Sovjets. Hij leerde dus uitgesproken antichriste- lijk te denken. Het is opvallend dat hij aarzelingen kreeg bij het com- munisme, juist omdat in die ideolo- gie geen antwoord was te vinden op het kwaad in de wereld en in de mens. In Kolakowski’s latere werk is voor het kwaad juist heel veel aan- dacht, evenals voor ‘de betekenis van het heilige’ en voor ‘het religi- euze antwoord op onze kreupel- heid’, schrijft Jacques De Visscher in zijn inleiding bij deze uitgave. Waarover schrijft Kolakowski in zijn essay Jezus? Allereerst legt hij uit dat hij wil nadenken over Jezus zoals die aanwezig is geweest en nog is in de Europese cultuur. Met muggenzifterijen of de maagdelijke geboorte al of niet mogelijk zou zijn, houdt hij zich niet bezig. Hij schort de waarheidsvraag dus op, hoewel er bij momenten iets door- schemert van een eigen, diepe ge- troffenheid door de persoon van Jezus. Achtereenvolgens stelt hij een aantal thema’s aan de orde, zoals het nut van het Laatste Oordeel, het verkruimelende morele besef (het vermogen je schuldig te voelen), religie en politiek en de foutieve drang om de Bijbel ontmythologise- ren (versus de Duitse theoloog Ru- dolf Bultmann). Het is tamelijk opmerkelijk wat Kolakowski schrijft over het Laatste Oordeel. Dat is nu net een thema uit de geloofsleer waarmee hedendaag- se christenen niet veel ‘hebben’. Kolakowski is echter geen modieuze denker, en hij stelt dat er een fors probleem oprijst als we het besef van een Laatste Oordeel kwijtraken. De boodschap van Jezus ademde een diep besef van de betrekkelijkheid van het aardse leven, dat ‘toch ten minste secundair en relatief ’ is, aldus Kolakowski. ‘Nooit mogen (aardse zaken) ze gezien worden als goederen op zichzelf, en nog min- der als absolute waarden.’ Wie daar anders over denkt, belandt al snel in de sfeer van ‘idolatrie’ ofwel ‘het bewijzen van de hoogste eer aan wat in feite vergankelijk, onbedui- dend, van geen gewicht is’. Kolakowski vraagt zich af: is de ‘door Jezus verkondigde Apocalyps (…) nog actueel voor ons, voor onze tijd, in het licht van ons ‘ontmytho- logiseerde’ bewustzijn? Wat kan zij betekenen voor ons leven, voor de dingen die ons bezighouden? Heb- ben wij haar nodig?’ Zijn antwoord luidt: ‘meer dan ooit. Dat we de apocalyptische manier om de we- reld te bekijken tot de onze maken, zou voor het menselijk ras wel eens de voorwaarde kunnen zijn om te overleven en te ontkomen aan de catastrofe van de zelfdestructie.’ Hebzucht Kolakowski is zeer bezorgd over het consumentisme, het economisme en de roofbouw op de aarde. Onze hebzucht jaagt ons voort, juist om- dat we het aardse en het tijdelijke verabsoluteren als het hoogste goed. Dat maakt de notie van het Laatste Oordeel broodnodig. Als gevolg van ‘ons vergeten van Jezus’ en van zijn verkondiging van het Koninkrijk van God, zijn we in een situatie beland die Kolakowski ‘wanhopig’, ‘altijd angstig’ en ‘van tekens versto- ken’ noemt. Niet zonder reden, als je let op ‘onze wanhopige hebzucht, de eindelozebehoeftespiraal, het feit dat wij allemaal, inclusief de rijk- sten onder ons, niet alleen het recht menen te hebben om als- maar meer te verlangen maar dat ook daadwerkelijk doen – dat dit alles ons gebracht heeft op een punt waarop heel die druk kan culmineren in een verschrikkelij- ke catastrofe?’ Maar hopeloos staat het er niet voor, als we leren beseffen dat een innerlijke ommekeer - een metanoia - nodig is. Een nieuw bewustzijn van de Apocalyps zou de ‘basis voor onze hoop tot overleving’ kunnen worden. Leszek Kolakowski, Jezus. Een apologetisch en sceptisch essay, uitgeverij Klement, 16,95 euro Het Laatste Oordeel als basis voor hoop In een bureaula van Leszek Kolakowski werd na zijn dood een onbekend manuscript aangetroffen. Het is nu vertaald: Jezus - Een apologetisch en sceptisch essay. Het beeld van Christus de Verlosser in Rio de Janeiro. Is de door Jezus verkondigde Apocalyps nog actueel voor ons, voor onze tijd, is de vraag die filosoof Kolakowski stelt. Foto: EPA Onze hebzucht jaagt ons voort omdat we het aardse verabsoluteren als het hoogste goed Tjerk de Reus Recensie Haarlem | Het Nederlands Bijbelge- nootschap (NBG) stelt vijfduizend Arabische bijbels ter beschikking aan christelijke Syrische vluchtelingen in Nederland. Kerken, hulporganisaties en particulieren kunnen de bijbels gratis bestellen en uitdelen. De actie wordt gehouden, samen met de Zak- BijbelBond in Oosterbeek. ,,Veel christelijke vluchtelingen uit Syrië zijn alles kwijtgeraakt, ook hun bijbel”, zegt Rieuwerd Buiten- werf, directeur van het NBG. ,,Als bij- belgenootschap willen we deze men- sen helpen met een bijbel in hun ei- gen taal, het Arabisch. Juist deze bij- bels van ‘thuis’ geven mensen hoop en houvast. In Nederland zijn com- plete Arabische bijbels nauwelijks beschikbaar. Daarom importeren we nu bijbels uit Libanon, met hulp van het Libanees Bijbelgenootschap.” Veel Nederlandse kerken en orga- nisaties bieden hulp aan vluchtelin- gen. Het NBG ondersteunt deze loka- le initiatieven met het importeren van Arabische bijbels, bedoeld om uit te delen aan wie er graag een wil. Kinderbijbels De bijbels arriveren eind oktober. ,,Als bijbelgenootschappen wereld- wijd willen we dat iedereen een be- trouwbare bijbel in zijn of haar eigen taal heeft. Daarom geven we aan Syri- sche vluchtelingen voor hen ver- trouwde Arabische vertalingen. Ook kan er een kleine selectie kinderbij- bels worden besteld”, aldus Buiten- werf. De ZakBijbelBond zal zorgen voor de uitlevering, zo laat Joyce van de Veen, (Hoofd Buitenlandwerk Neder- lands Bijbelgenootschap) weten. Vol- gens haar zijn er zowel bij het NBG als bij de ZakBijbelBond verzoeken binnengekomen voor bijbels voor vluchtelingen. ,,Daar willen we dus graag gehoor aan geven.’’ Het NBG kiest alleen voor bijbels in het Ara- bisch en heeft nog niet andere groe- pen op het oog. De actie wordt betaald uit de eigen middelen van het Bijbelgenootschap, maar men start tegelijkertijd de fondswerfactie ‘Arabische bijbels voor Syrische vluchtelingen’. Het naar Nederland halen van één bijbel kost tien euro. ,,Mensen die willen helpen, kunnen zo bijdragen aan dit project.’’ Onafhankelijk van de op- brengst van de actie - die tot eind de- cember loopt - worden de bijbels gra- tis verstrekt, aldus Van de Veen. Per aanvraag kunnen maximaal 25 bij- bels besteld worden. Bestellen kan via: www.bijbelge- nootschap.nl/syrischevluchtelin- gen. NBG geeft vijfduizend bijbels aan Syrische vluchtelingen Veel christelijke vluchtelingen uit Syrië zijn alles kwijtgeraakt, ook hun bijbel : Arabische bijbels worden geïmporteerd uit Libanon Zaterdag 10 oktober Lioessens, Hervormde kerk: boekenverkoop, van 9.30 -15.00 uur. Zondag 11 oktober Wolvega, St. Franciscuskerk: ontmoetingsdienst met thema Eenheid in verscheidenheid. Aanvang 10.00 uur. Dinsdag 13 oktober Leeuwarden, Kurioskerk: JOP Coach live met thema Anders kijken - anders werken. Aanvang 14.00 uur. * Om 18.45 uur start het avondprogramma. Agenda Kort nieuws Leeuwarden | De Evangelisatiepost van Gereformeerde Gemeenten in Leeu- warden (Achter de Hoven 2c), houdt vandaag open huis. Van half elf tot drie uur kunnen belangstellenden de post bezoeken. Evangelist S. de Visser houdt een presentatie en er zijn enkele workshops. Verder vindt er in de lutherse kerk in het centrum een samenzang plaats met orgelspel. Meer informatie: www.inloophuisachterdehoven.nl Gereformeerde Gemeenten Open dag bij Evangelisatiepost Bij het artikel over het pleidooi voor een oeucumenische Mariafeestdag stond gisteren per abuis niet een beeld van Maria, maar van de heilige Theresia van Lisieux (1873-1897). Nader bekeken
Transcript of Het Laatste Oordeel als basis voor hoop - tjerkdereus · Kolakowski schrijft over het Laatste...
Geloven 9Zaterdag 10 oktober 2015
W e hoeven niet te radennaar de basisovertui-gingen van Leszek
Kolakowski (1927-2009), Pools filo-soof en auteur van een lange rijboeken. Toch is het geschrift datzijn vrouw en dochter in zijn nala-tenschap aantroffen een interessan-te aanvulling op het beeld van hemals mens, als denker - en als iemanddie wezenlijk geraakt was doorreligieuze vragen en vooral door destrekking van het christendom.
Het geschrift dat nu is uitgegevendraagt de titel Jezus, en de ondertitel- Een apologetisch en sceptisch essay -wijst uit dat je Kolakowski niet tesnel moet annexeren, noch alsscepticus, noch als gelovige. Niette-min hebben religieuze lezers vanzijn werk veel redenen om hem alseen bondgenoot te beschouwen. Datmag best opvallend heten, lettendop zijn levensloop.
CommunismeHij werd volwassen in de periodemeteen na de oorlog, toen in Polenhet communisme heerste. Hij waseen veelbelovende, intelligentejongen en werd in Moskou getraindin de ideologie van de Sovjets. Hijleerde dus uitgesproken antichriste-lijk te denken. Het is opvallend dathij aarzelingen kreeg bij het com-munisme, juist omdat in die ideolo-gie geen antwoord was te vinden ophet kwaad in de wereld en in demens.
In Kolakowski’s latere werk isvoor het kwaad juist heel veel aan-dacht, evenals voor ‘de betekenisvan het heilige’ en voor ‘het religi-euze antwoord op onze kreupel-heid’, schrijft Jacques De Visscher in
zijn inleiding bij deze uitgave.Waarover schrijft Kolakowski in
zijn essay Jezus? Allereerst legt hijuit dat hij wil nadenken over Jezuszoals die aanwezig is geweest ennog is in de Europese cultuur. Metmuggenzifterijen of de maagdelijkegeboorte al of niet mogelijk zouzijn, houdt hij zich niet bezig. Hijschort de waarheidsvraag dus op,hoewel er bij momenten iets door-schemert van een eigen, diepe ge-troffenheid door de persoon vanJezus.
Achtereenvolgens stelt hij eenaantal thema’s aan de orde, zoalshet nut van het Laatste Oordeel, hetverkruimelende morele besef (hetvermogen je schuldig te voelen),religie en politiek en de foutievedrang om de Bijbel ontmythologise-ren (versus de Duitse theoloog Ru-dolf Bultmann).
Het is tamelijk opmerkelijk watKolakowski schrijft over het LaatsteOordeel. Dat is nu net een thema uitde geloofsleer waarmee hedendaag-se christenen niet veel ‘hebben’.Kolakowski is echter geen modieuzedenker, en hij stelt dat er een forsprobleem oprijst als we het besefvan een Laatste Oordeel kwijtraken.De boodschap van Jezus ademde eendiep besef van de betrekkelijkheidvan het aardse leven, dat ‘toch tenminste secundair en relatief’ is,aldus Kolakowski. ‘Nooit mogen(aardse zaken) ze gezien worden alsgoederen op zichzelf, en nog min-der als absolute waarden.’ Wie daaranders over denkt, belandt al snel inde sfeer van ‘idolatrie’ ofwel ‘hetbewijzen van de hoogste eer aanwat in feite vergankelijk, onbedui-dend, van geen gewicht is’.
Kolakowski vraagt zich af: is de‘door Jezus verkondigde Apocalyps(…) nog actueel voor ons, voor onzetijd, in het licht van ons ‘ontmytho-logiseerde’ bewustzijn? Wat kan zij
betekenen voor ons leven, voor dedingen die ons bezighouden? Heb-ben wij haar nodig?’ Zijn antwoordluidt: ‘meer dan ooit. Dat we de
apocalyptische manier om de we-reld te bekijken tot de onze maken,zou voor het menselijk ras wel eensde voorwaarde kunnen zijn om teoverleven en te ontkomen aan decatastrofe van de zelfdestructie.’
HebzuchtKolakowski is zeer bezorgd over hetconsumentisme, het economismeen de roofbouw op de aarde. Onzehebzucht jaagt ons voort, juist om-dat we het aardse en het tijdelijkeverabsoluteren als het hoogste goed.Dat maakt de notie van het LaatsteOordeel broodnodig. Als gevolg van‘ons vergeten van Jezus’ en van zijnverkondiging van het Koninkrijkvan God, zijn we in een situatiebeland die Kolakowski ‘wanhopig’,‘altijd angstig’ en ‘van tekens versto-ken’ noemt.
Niet zonder reden, als je let op‘onze wanhopige hebzucht, deeindelozebehoeftespiraal, het feitdat wij allemaal, inclusief de rijk-sten onder ons, niet alleen hetrecht menen te hebben om als-maar meer te verlangen maar datook daadwerkelijk doen – dat ditalles ons gebracht heeft op eenpunt waarop heel die druk kanculmineren in een verschrikkelij-ke catastrofe?’
Maar hopeloos staat het er nietvoor, als we leren beseffen dat eeninnerlijke ommekeer - een metanoia- nodig is. Een nieuw bewustzijn vande Apocalyps zou de ‘basis vooronze hoop tot overleving’ kunnenworden.
Leszek Kolakowski, Jezus. Eenapologetisch en sceptisch essay,uitgeverij Klement, 16,95 euro
Het Laatste Oordeel als basis voor hoopIn een bureaula van Leszek Kolakowskiwerd na zijn dood een onbekendmanuscript aangetroffen. Het is nuvertaald: Jezus - Een apologetisch en sceptischessay.
Het beeld van Christus de Verlosser in Rio de Janeiro. Is de door Jezus verkondigde Apocalyps nog actueel voorons, voor onze tijd, is de vraag die filosoof Kolakowski stelt. Foto: EPA
Onze hebzucht jaagtons voort omdat wehet aardseverabsoluteren alshet hoogste goed
Tjerk de ReusRecensie
Haarlem | Het Nederlands Bijbelge-nootschap (NBG) stelt vijfduizendArabische bijbels ter beschikking aanchristelijke Syrische vluchtelingen inNederland. Kerken, hulporganisatiesen particulieren kunnen de bijbelsgratis bestellen en uitdelen. De actiewordt gehouden, samen met de Zak-BijbelBond in Oosterbeek.
,,Veel christelijke vluchtelingenuit Syrië zijn alles kwijtgeraakt, ookhun bijbel”, zegt Rieuwerd Buiten-werf, directeur van het NBG. ,,Als bij-belgenootschap willen we deze men-sen helpen met een bijbel in hun ei-gen taal, het Arabisch. Juist deze bij-bels van ‘thuis’ geven mensen hoopen houvast. In Nederland zijn com-plete Arabische bijbels nauwelijksbeschikbaar. Daarom importeren wenu bijbels uit Libanon, met hulp vanhet Libanees Bijbelgenootschap.”
Veel Nederlandse kerken en orga-nisaties bieden hulp aan vluchtelin-
gen. Het NBG ondersteunt deze loka-le initiatieven met het importerenvan Arabische bijbels, bedoeld om uitte delen aan wie er graag een wil.
KinderbijbelsDe bijbels arriveren eind oktober.,,Als bijbelgenootschappen wereld-wijd willen we dat iedereen een be-trouwbare bijbel in zijn of haar eigentaal heeft. Daarom geven we aan Syri-sche vluchtelingen voor hen ver-trouwde Arabische vertalingen. Ookkan er een kleine selectie kinderbij-bels worden besteld”, aldus Buiten-werf.
De ZakBijbelBond zal zorgen voor
de uitlevering, zo laat Joyce van deVeen, (Hoofd Buitenlandwerk Neder-lands Bijbelgenootschap) weten. Vol-gens haar zijn er zowel bij het NBGals bij de ZakBijbelBond verzoekenbinnengekomen voor bijbels voorvluchtelingen. ,,Daar willen we dusgraag gehoor aan geven.’’ Het NBGkiest alleen voor bijbels in het Ara-bisch en heeft nog niet andere groe-pen op het oog.
De actie wordt betaald uit de eigenmiddelen van het Bijbelgenootschap,maar men start tegelijkertijd defondswerfactie ‘Arabische bijbelsvoor Syrische vluchtelingen’. Hetnaar Nederland halen van één bijbelkost tien euro. ,,Mensen die willenhelpen, kunnen zo bijdragen aan ditproject.’’ Onafhankelijk van de op-brengst van de actie - die tot eind de-cember loopt - worden de bijbels gra-tis verstrekt, aldus Van de Veen. Peraanvraag kunnen maximaal 25 bij-bels besteld worden.
Bestellen kan via: www.bijbelge-nootschap.nl/syrischevluchtelin-gen.
NBG geeft vijfduizend bijbelsaan Syrische vluchtelingen
Veel christelijkevluchtelingen uitSyrië zijn alleskwijtgeraakt, ookhun bijbel
: Arabische bijbels wordengeïmporteerd uit Libanon
Zaterdag 10 oktoberLioessens, Hervormde kerk: boekenverkoop, van 9.30 -15.00 uur.
Zondag 11 oktoberWolvega, St. Franciscuskerk: ontmoetingsdienst met thema Eenheid inverscheidenheid. Aanvang 10.00 uur.
Dinsdag 13 oktoberLeeuwarden, Kurioskerk: JOP Coach live met thema Anders kijken - anderswerken. Aanvang 14.00 uur. * Om 18.45 uur start het avondprogramma.
Agenda
Kort nieuws
Leeuwarden | De Evangelisatiepost van Gereformeerde Gemeenten in Leeu-warden (Achter de Hoven 2c), houdt vandaag open huis. Van half elf tot drieuur kunnen belangstellenden de post bezoeken. Evangelist S. de Visser houdteen presentatie en er zijn enkele workshops. Verder vindt er in de luthersekerk in het centrum een samenzang plaats met orgelspel. Meer informatie:www.inloophuisachterdehoven.nl
Gereformeerde GemeentenOpen dag bij Evangelisatiepost
Bij het artikel over het pleidooi voor een oeucumenische Mariafeestdagstond gisteren per abuis niet een beeld van Maria, maar van de heiligeTheresia van Lisieux (1873-1897).
Nader bekeken
