1 1

Het Kwaliteitsinstituut: een Nederlands sprookje?

22 september 2015

Jeroen Poot @KwaliteitsInst & @ZiNLActueel

3

Er was eens …

Voortaan mochten:

• Burgers zelf hun zorgverzekeraar kiezen;

• Zorgverzekeraars kiezen welke aanbieders zij contracteren;

• Patiënten kiezen van wie zij zorg willen ontvangen.

… een klein koninkrijk in het noordwesten van Europa waar een systeem van gereguleerde marktwerking werd ingevoerd in de gezondheidszorg …

4

Maar …

• Burgers/patiënten informatie nodig hadden over de kwaliteit en kosten van zorgverzekeraars en zorgaanbieders om te kunnen kiezen;

• Zorgverzekeraars informatie nodig hadden over de kwaliteit en kosten van zorgaanbieders om goede contracten te kunnen afsluiten.

… de koningin en haar ministers realiseerden zich dat:

5

Gelukkig …

Helaas bleek dat dokters:

• Zich niet altijd aan hun eigen richtlijnen hielden;

• Niet altijd samenwerkten, zodat de richtlijnen niet op elkaar aansloten en ieder zijn eigen regeltjes maakte;

• De patiënten niet betrokken bij richtlijnontwikkeling.

… werkten dokters in het koninkrijk al jaren aan goede richtlijnen voor de kwaliteit van de zorg. Ze hadden er meer dan 1200 ontwikkeld.

6

Om te zorgen voor …

… betere richtlijnen en goede informatie over kwaliteit, zorgde de minister voor organisaties die dit regelden:

• Regieraad voor Kwaliteit

• Coördinatieplatform Zorgstandaarden

• Zichtbare Zorg

• Centrum Klantervaring Zorg

• www.kiesBeter.nl

7

Tussen 2005 en 2010 …

Maar:

• De Regieraad ging over richtlijnen voor artsen;

• Het Coördinatieplatform over zorgstandaarden die vanuit het perspectief van de patiënt de organisatie van zorg beschreven;

• Artsen en patiëntenorganisaties ruzieden over de relatie tussen richtlijnen en zorgstandaarden;

• Niet alle artsenverenigingen werkten mee aan zorgstandaarden.

… deden die vijf organisaties enorm hun best om de kwaliteit en transparantie van de zorg te vergroten.

8

Het regelen van de transparantie …

Maar:

• De onderlinge afstemming kostte reistijd en moeite, omdat de drie organisaties kantoor hielden in 3 verschillende plaatsen (Den Haag, Utrecht, Bilthoven);

• kiesBeter.nl moest informatie voor de burger laten zien, maar had weinig invloed op de inhoud van die informatie.

… was de taak van Zichtbare Zorg, het Centrum Klantervaring Zorg en kiesBeter.nl.

9

Het duurde lang …

• Patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en zorgaanbieders moesten daar samen afspraken over maken in landelijke stuurgroepen per sector;

• De partij die de informatie moest leveren, had er zelf het minste belang bij;

• Het oplossen van methodologische en registratieproblemen kostte tijd.

… voordat relevante kwaliteitsinformatie openbaar gemaakt werd en het ging niet van harte.

10

Omdat …

• Waren er veel richtlijnen zonder kwaliteitsindicatoren;

• Waren er indicatorsets die niet stoelden op normen in richtlijnen;

• Kwam er geen PDCA-cyclus tot stand;

• Werd de uitvraag van openbare kwaliteitsindicatoren door zorgaanbieders gezien als iets dat men uitsluitend voor externe partijen deed, maar waar men zelf niets aan had.

… de richtlijnmakers en de ontwikkelaars van kwaliteitsindicatoren weinig contact met elkaar hadden:

11

De minister …

• Meer samenhang tussen kwaliteitsstandaarden en indicatoren

• Aansluiten kwaliteitsstandaarden bij zorgvraag

• Onderling consistente kwaliteitsstandaarden

• Versnelling indicatorenontwikkeling (sneller doorbreken impasses)

• Informatie over kwaliteit beschikbaar op één plek

• Patiënt weet wat hij mag verwachten van de zorg; waar hij goede zorg vindt.

… vond daarom in 2010 dat het tijd werd voor een andere aanpak:

12

Sinds 2013 …

Sinds 1 april 2014 is de “fusie” bekrachtigd met:

• de inwerkingtreding van de wettelijke bevoegdheden van het Kwaliteitsinstituut;

• de naamgeving van de nieuwe organisatie: Zorginstituut Nederland

… werken alle integratiepartners ten kantore van (toen nog) het College voor Zorg-verzekeringen in het sprookjesachtige Diemen.

13

Organisatie Zorginstituut Nederland

14 14

Wat willen we bereiken?

• Patiënt/cliënt weet:

– wat hij of zij mag verwachten van de zorg, – welke zorgaanbieder voor hem of haar de beste keuze is.

• Informatie over kwaliteit beschikbaar op één plaats;

• Minder versnippering,

• Onderlinge consistentie kwaliteitsstandaarden.

15 15

Wat willen we bereiken?

• Beschrijving wat goede zorg is: kwaliteitsstandaarden;

• Hoe dat vastgesteld kan worden: meetinstrumenten,

• Eenduidig en uniform vast leggen welke gegevens bij het verlenen

van zorg worden geregistreerd en uitgewisseld worden en op welke

manier: informatiestandaarden.

16

Voor wie?

16

17

Hoe doen we dat?

Taken

• Zorgen dat kwaliteitsstandaarden worden ontwikkeld die voldoen aan Toetsingskader: opname in Register

• Zorgen voor transparantie over kwaliteit

Bevoegdheden

• Kwaliteitsstandaarden prioriteren via Meerjarenagenda en ze desnoods zelf (laten) ontwikkelen

• Opleggen van aanlever- en publicatieplicht via Register

Gericht op het leveren van gepaste zorg=

De juiste zorg, voor de juiste patiënt op het juiste moment

18

Wat is het Toetsingskader?

Set criteria (meetlat) die het Zorginstituut hanteert bij het besluiten over opname van kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten in Register.

Toetsingskader

Bibliotheek Register

19

20 20

KiesBeter

22 september 2015

Pauline de Heer

22

Basisconcept KiesBeter

Doel:

KiesBeter is dé gebruiksvriendelijke publiekstoegang tot informatie over kwaliteit van zorg in Nederland

Toegang bieden: waar mogelijk verwijzen, anders zelf aanbieden

Focus op kwaliteit van zorg:

• Wat is goede zorg?

• Waar kan ik die vinden?

+

• Waar kan ik andere nuttige en betrouwbare informatie vinden?

23

Route langs de instrumenten van afdeling Kwaliteit

24

Vanuit de patiënt bezien…

25

Patiëntenroute planbare zorg Netwerk van websites met voor patiënten relevante informatie

Patiëntenorganisatie Patiëntenorganisatie

Wetenschappelijke vereniging artsen

26

Beknopte informatie onderwerp

Belangrijkste thema’s bij ziekte, diagnose en behandeling

Heel korte teksten + verwijzingen

Verwijzing naar

Kwaliteitsstandaard (Register)

Verwijzing naar

behandelkeuzehulp

Verwijzing naar vergelijkingshulp of

op KiesBeter zoeken naar zorgaanbieders

Feedback Bronnen Nuttige links

Pagina delen via social media

27

Getrapt informatie aanbieden voor soorten zorgzoekers

• KiesBeter biedt getrapte informatie:

beknopte tekst op KiesBeter

meer informatie op site van bijvoorbeeld patiëntenorganisatie

nog meer verdieping in kennisbank van bijvoorbeeld patiëntenorganisatie

• Veel samenwerking en afstemming met (patiënten-)organisaties

link

link

28

Kwaliteitsgegevens van zorgaanbieders

• Landelijk verplichte indicatorensets

• Gegevens zijn open data

– Via zorginzicht.nl te downloaden

– Via kiesBeter.nl te bekijken

› Via zorgzoeker op KiesBeter, of

› Via vergelijkingshulpen op bijv. ZorgkaartNederland

29

Minidemo

30

En ze leefden nog lang en gelukkig?

31

Extra slides

32

Soorten zorgzoekers

Onderzoek Nivel naar typen kiezende patiënten; 6 typen geïdentificeerd:

1.Niet kiezende patiënten: geen mogelijkheid om keuze te maken (al in zorgproces, maar één zorgaanbieder, acute zorgvraag).

2.Passieve patiënten: keuze voor een ziekenhuis wordt bepaald door doorverwijzing van arts, aanbeveling van een familielid.

3.Loyale patiënten: gaan altijd naar hetzelfde ziekenhuis omdat ze daar een geschiedenis mee hebben.

4.Praktische patiënten: gaan vooral af op praktische factoren zoals de locatie (dichtstbijzijnde).

5.Checkende patiënten: gebruiken kwaliteitsinformatie om de kwaliteit van gekozen zorgaanbieder te controleren.

6.Uit-/onderzoekende patiënten: maken actieve keuze, zijn zich bewust van de kwaliteitsverschillen en gebruiken daarom keuze-informatie.

NB: welk type je bent, hangt af van situatie, en kan dus ook veranderen.

32

33

Belangrijke factoren bij kiezen

Aantal gedragseconomische/-psychologische factoren om rekening mee te houden:

• Complexiteit zorgt voor keuzestress

• Focus op hoe belangrijk het is om te kiezen, of andere stress, zorgt voor ‘default gedrag’ (bijv. niet kiezen)

• Zelfvertrouwen om keuzes te kunnen maken is afhankelijk van omstandigheden

• Constructed preferences: mensen weten niet wat ze belangrijk vinden, dus bedenken iets (maar ook: vragen naar intentie leidt tot het hebben van die intentie)

• Mensen willen consistent handelen, dus één keer gebruik maken van informatie kan genoeg zijn om dat daarna te blijven doen

33

34

Criteria op hoofdlijnen

Betrokken partijen

• Relevante partijen zijn betrokken bij (of hebben gemotiveerd afgezien van) ontwikkeling en voordracht.

Werkbaarheid

• Adequate beschrijving van inhoud en organisatie van zorg(proces).

• Afspraken over eenduidige gegevensvastlegging en uitwisseling

• Werkinstructie

Volledigheid

• Cliëntenversie, samenvatting, beheer/onderhoudsplan, informatiestandaard, meetinstrumenten.

35

Criteria op hoofdlijnen

Methodologische eigenschappen

• Alleen bij meetinstrumenten die gebruikt worden voor zorginkoop/keuze.

Verbinding

• Kwaliteitsstandaard is verbonden aan één of meer informatiestandaarden en / of meetinstrumenten.

Uniform

• Voor meetinstrumenten met als doel publieke informatie voegen de betrokken partijen een procesbeschrijving toe over landelijke gegevens verzameling, -bewerking en –doorlevering aan Zorginstituut Nederland.

36

Meerwaarde Toetsingskader

• Bieden van een ontwikkelingskader: borgen kwaliteit.

• Werkt harmoniserend en aanvullend met oog op bestaande kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten.

• Samenhangende ontwikkeling kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten.