HET JUISTE DUWTJE VOOR EEN BETER PASSEND TAALNIVEAU › binaries › rijksoverheid... ·...

DUWTJE | PROJECT BEST PASSEND TAALNIVEAU

1

HET JUISTE DUWTJE VOOR EEN BETER PASSEND TAALNIVEAU

IN OPDRACHT VAN MINISTERIE VAN SZW APRIL 2019


2

AANLEIDING PROJECT AANLEIDING PROJECT Zowel in het huidige als in het toekomstige stelsel vindt het ministerie van SZW het belangrijk om mensen te stimuleren een zo hoog mogelijk taalniveau te bereiken. Een hoger taalniveau (B1 of B2) zorgt namelijk voor meer perspectief op de arbeidsmarkt of in het onderwijs en zo voor meer zelfredzaamheid en volwaardige participatie in de Nederlandse maatschappij.

De vraag binnen dit project is dan ook: hoe kunnen we inburgeringsplichtigen - voor wie het haalbaar is - motiveren om examen te doen op B1- of B2-niveau? We onderzochten hoe we met behulp van wetenschappelijke gedragsinzichten inburgeraars kunnen motiveren op een hoger taalniveau in te burgeren. We doken in de wereld van taalscholen, het inburgeringsbeleid en de vluchtelingenproblematiek en ontwikkelden verschillende adviezen om gedrag op een positieve manier te beïnvloeden.

OVER DUWTJE Duwtje helpt op de zoektocht naar verandering. Met kennis van gedrag en de overtuiging dat vele kleine stapjes meer bereiken dan één grote stap. Maar bovenal door met andere ogen naar de vragen te kijken en samen met de organisatie de uitdaging aan te gaan. De mensen in de organisatie hebben de wijsheid; zij zijn een eindeloze bron aan informatie over het onderwerp. Wij geven net dat extra duwtje: met kennis van gedrag en design gaan we van probleem naar oplossing.

PROJECTLEIDERDrs. Eva Vermeulen [email protected]

ADVISEURDrs. Joyce Croonen [email protected]

mailto:[email protected]





3

INHOUDSOPGAVEMANAGEMENTSAMENVATTING 4

GEDRAGSADVIES 6

Duwtjes naar een hoger taalniveau 7

ADVIES 1| Investeer op het juiste moment in kansrijke doelgroepen

8

ADVIES 2 | Zet in op een toekomstplan en een goed beeld van de vereiste stappen

12

ADVIES 3 | Geef gemeentes handvatten voor een betere inburgering

15

FOCUS | VROUWEN NAAR EEN HOGER TAALNIVEAU 19

GEDRAGSANALYSE 21

De onderbouwing van de duwtjes 22

Gedragsmodel 23

BIJLAGEN 33

Storyboard 34

Spelersveld 41

Geïnterviewden & literatuur 42


4

MANAGEMENTSAMENVATTINGTijdens dit project onderzochten we hoe wetenschappelijke gedragsinzichten inburgeraars kunnen motiveren op een hoger taalniveau in te burgeren. In overleg met het ministerie kozen we voor de subgroep asielmigranten. Omdat een groot deel van groot deel van de huidige groep inburgerende asielmigranten uit Syrië of Eritrea komt, verzekerden we ons ervan genoeg mensen uit beide landen te spreken.

We spraken met meer dan dertig inburgeraars, meerdere eigenaren en docenten van taalscholen en andere personen werkzaam bij instanties waar asielmigranten mee te maken krijgen. De praktijkverhalen koppelden we aan de wetenschappelijke literatuur, om zodoende tot een stevig onderbouwd advies te komen. Asielimmigranten bleken niet over één kam te scheren zijn. Met verschillende redenen kiezen zij niet voor een hoger taalniveau:

Uit de interviews en het gedragsonderzoek blijkt dat er vooral kansen voor verbetering liggen wanneer de doelgroep start met het leren van de Nederlandse taal. Zo zijn veel lessen niet direct toepasbaar op de praktijk van het Nederlandse leven waar de asielmigrant een weg in probeert te vinden. Verder is er een slecht beeld van opleidingseisen en beroepsmogelijkheden in Nederland en welke taalniveau daarvoor vereist is. We ontwikkelden vier duwtjes om asielimmigranten het beste uit zichzelf te laten halen.

ASIELMIGRANTEN DIE NIET VOOR HET HOOGST HAALBARE GAAN…

BURGEREN HET LIEFST ZO SNEL MOGELIJK IN, WANT …ze willen zo snel mogelijk gaan werken of studeren …dan zijn ze af van het risico op een schuld of boetes

HEBBEN VAAK GEEN TERMIJN OF LENING MEER OVER VOOR B1/B2, DOOR …eerst les gehad te hebben bij malafide of kwalitatief slechte taalscholen …stress en trauma’s die het leren bemoeilijken

WORDEN NIET ALTIJD GESTIMULEERD OM HOGER TE GAAN DOOR … gemeentes, die de (reis)kosten voor verder leren niet altijd willen betalen … taalscholen, die baat hebben bij hoge slagingspercentages … een gebrek aan zelfvertrouwen

ZIEN HET NUT VAN B1 OF B2 NIET, WANNEER …ze het niet nodig hebben voor hun geplande vervolgopleiding …ze niet meer willen gaan werken (pensioen of thuis met kinderen) …ze nog geen concreet plan hebben voor na het inburgeren …ze aannemen dat ze in de praktijk nog wel verder leren …ze in hun A2-lessen al een koppeling met de praktijk misten

ASIELMIGRANTEN DIE VOOR B1 OF B2 GAAN……HEBBEN NOG TERMIJN EN LENING OVER DOOR SNEL KUNNEN LEREN OF GOEDE TAALSCHOOL …STREVEN NAAR EEN BEROEP/OPLEIDING WAAR B1/B2 VEREIST VOOR IS …BEVINDEN ZICH IN EEN OMGEVING WAARIN MEN STREEFT NAAR B1/B2

4


DUWTJES NAAR EEN HOGER TAALNIVEAU

5

OVERZICHT DUWTJES

Een andere manier om een motiverende boodschap aan snelle leerlingen over te brengen, is via mensen die in hun schoenen (hebben ge)staan. Het geeft zelfvertrouwen als gelijke anderen het gewenste gedrag ook kunnen uitvoeren. Via filmpjes of kaartjes moedigen B1-leerlingen of asielmigranten die B1 al hebben afgerond de A2-leerlingen aan. Ze feliciteren hen en geven motiverende redenen om nog een stapje verder te gaan.

2Een toekomstplan waarvoor B1 of B2 nodig is, is een zeer belangrijke drijfveer om mensen een stapje verder te laten gaan. In theorie zorgt het onderdeel Oriëntatie op de Nederlandse Arbeidsmarkt (ONA) voor een passend toekomstplan en een goed beeld van wat de stappen zijn om daar te komen. In de praktijk komt ONA te laat aan de beurt en is het nog erg theoretisch. We bieden meerdere tips om ONA beter tot zijn recht te laten komen.

3

Voor veel asielimigranten is het behalen van B1 of B2 binnen het huidige inbureringssysteem niet mogelijk. Een boodschap om voor een hoger niveau te gaan kan voor hen juist demotiverend werken. Inburgeraars die net vieren dat ze een A2-deelexamen hebben gehaald of meteen veel vooruitgang boeken, kunnen dat duwtje juist wél gebruiken. Op een positieve manier stimuleren we hen om voor een hoger niveau te gaan: via uitspraken van vertrouwen in een brief van de overheid of taaldocenten.

Geachte Demir,

Gefeliciteerd, u hebt uw eerste deelexamens op A2 niveau gehaald!

U hebt uw deelexamens in korte tijd gehaald. Dit is een knappe prestatie. We denken daarom dat u geschikt bent om in te burgeren op B1- of B2-niveau.

Met deze taalniveaus maakt u een grotere kans op een baan. Ook kunt u uit meer opleidingen kiezen.

Ons vertrouwen is groot dat u op B1-niveau kunt inburgeren. Bent u benieuwd naar de mogelijkheden, neem deze brief mee naar uw taaldocent of maatschappelijk begeleider en bespreek de mogelijkheden voor lessen op B1-niveau.

We wensen u veel succes met de rest van de examens!

Met vriendelijke groet, Dienst Uitvoering Onderwijs

1

Tijdens ons proces troffen we meerdere factoren aan die het leren van de taal sterk belemmeren. Gemeenten kunnen hier verschil in maken, maar dat is slechts één van hun taken. We gieten de verschillende tips in een handleiding die uitnodigt tot lezen en actie.

4© Reef

5


6

GEDRAGSADVIES

6


DUWTJES NAAR EEN HOGER TAALNIVEAU

Er is veel onderzoek gedaan naar de vraag waarom mensen doen wat ze doen. Vaak onderbouwt de wetenschap achteraf de verwachtingen die men al had, maar het kan ook juist iets aantonen wat we niet zagen aankomen. Zo blijken we op een harde stoel betere onderhandelaars en beoordelen we mensen die ons een koude hand geven als minder aardig (killer). Door niet naar de wetenschap te kijken, mislukken campagnes zoals ‘Kort lontje’ in 2006 die, door het tonen van beelden van scheldende mensen, er juist toe leidde dat mensen sneller geïrriteerd raakten.

Ons onbewuste brein speelt een grote rol bij gedragsverandering. Door de wereld met andere ogen te bekijken, doorbreek je vastgeroeste denkpatronen en ontdek je inzichten om vernieuwende oplossingen te creëren. Vanuit de wetenschap zijn er honderden technieken die je kunt inzetten om verandering te bewerkstelligen, maar wanneer moet je nou welke techniek toepassen? Klassieke nudges, zoals voetstapjes naar een prullenbak, hebben met name effect op mensen die in het zogenaamde ‘grijze gebied’ zitten. Mensen die onbewust gestuurd worden en geen keiharde rationele overtuiging hebben. Dit voorbeeld verschilt wezenlijk van de gedragsverandering die we bij asielmigranten willen bewerkstelligen. Bij hen spelen naast onbewuste ook bewuste facotren een rol.

“Ik heb nog een vraag: hoe denk je dat ik de taal nog beter kan leren?”

- Syrische vrouw, getrouwd en moeder van twee kinderen, na een brainstormsessie.

Er bestaat bij vrijwel iedere asielmigrant een sterke intrinsieke motivatie om de taal te leren. Toch is deze hoge intrinsieke motivatie niet altijd voldoende om voor B1- of B2-lessen te kiezen, of om op deze niveaus examens te halen. Er bestaan bijvoorbeeld harde grenzen, zoals het opraken van de DUO-lening of het naderen van het einde van de inburgeringstermijn. Naast harde grenzen spelen ook een aantal bewuste en onbewuste factoren een rol. Twee bewuste redenen zijn zo snel mogelijk willen werken of het nut niet inzien van het behalen van een hoger taalcertificaat. Wanneer we naar de meer subtiele, onbewuste factoren kijken, zien we dat het volgen van de norm of onterecht onzeker zijn over de eigen vaardigheden de keuze voor B1 of B2 tegenhouden. Duwtjes die inspelen op sociale normen, bewustwording, zelfvertrouwen en motivatie zijn daarom kansrijk.

7


Aan het doel ‘kiezen voor B1- of B2-niveau’ gaat ook een stap vooraf: ‘Zo snel mogelijk A2-niveau bereiken’. Verschillende zaken die spelen onder de huidige inburgeringswet kunnen het leren van de taal onnodig vertragen.

Voorbeelden van dergelijke zaken zijn malafide taalscholen en (inmiddels veranderde) regels waarbij lesuren op hogere taalniveaus niet meetelden voor een eventuele verlenging of ontheffing. Het gevolg: men is niet meer in staat om binnen de inburgeringstermijn en/of de DUO-lening een hoger niveau te bereiken.

Een duwtje dat inspeelt op irrationele, onbewuste factoren heeft weinig zin wanneer deze harde grenzen een hoger taalniveau onmogelijk maken. Daarnaast kan het zelfs demotiverend werken, omdat het doel onhaalbaar lijkt. Dit kan zorgen voor inertia: het niet in actie komen. We zien daarom de meeste kansen bij de groep die ondanks het huidige systeem - of dankzij de recente verbeteringen - in een vroeg stadium deelexamens op A2 halen terwijl zij nog veel tijd (inburgeringstermijn) en geld (DUO-lening) over hebben. Bij hen is de kans op het behalen van (deel)-examens op B1- of misschien zelfs B2-niveau reëel.

8

ADVIES 1| INVESTEER OP HET JUISTE MOMENT IN KANSRIJKE DOELGROEPEN


DUWTJE 1 | EEN BOODSCHAP VAN DUO ZELFVERTROUWEN VERHOGEN DOOR INZETTEN AUTORITEIT

In het huidige vraagstuk zijn taaldocenten en medewerkers van de overheid personen met autoriteit. Het sturen van de boodschap dat men verder zou kunnen studeren is een signaal van vertrouwen. Uit interviews bleek ook dat asielmigranten waarschijnlijk veel zullen aannemen van (in hun ogen goede) taaldocenten en snel zullen doen wat hen door de overheid wordt gevraagd. Bij gewaardeerde taaldocenten gaat dit meer om écht aannemen wat de docent zegt, bij de overheid in sommige gevallen meer uit angst omdat deze instantie invloed heeft op zaken als de uitkering van de statushouder.

Autoriteiten stimuleren het gewenste gedrag op effectieve wijze doordat ze als experts worden gezien, waardoor we sterker geloven in wat er gezegd wordt. Als wij bijvoorbeeld voor de schappen staan in de supermarkt en uit honderden soorten tandpasta kunnen kiezen, pakken wij eerder de tandpasta die door een tandarts in een reclame is aangeprezen. We zijn ons hier niet bewust van; we weten niet eens meer welk merk er in welke reclame voorbij is gekomen. Onbewust is er echter een heel proces in werking gezet. Bij het bekijken van de tandarts in de reclame, heeft ons onbewuste de expertise van de tandarts gekoppeld aan het tandpastamerk. Deze positieve associatie is zo sterk, dat het ons bewuste handelen stuurt wanneer wij daadwerkelijk in de winkel staan. We hebben dan een beter gevoel bij dat ene merk. Gezien de sterke invloed van autoriteit, is het sturen van een stimulerende boodschap na het behalen van A2-deelexamens vanuit de overheid of taalschool is een kansrijk duwtje.

9

Geachte Demir,

Gefeliciteerd, u hebt uw eerste deelexamens op A2 niveau gehaald!

U hebt uw deelexamens in korte tijd gehaald. Dit is een knappe prestatie. We denken daarom dat u geschikt bent om in te burgeren op B1- of B2-niveau.

Met deze taalniveaus maakt u een grotere kans op een baan. Ook kunt u uit meer opleidingen kiezen.

Ons vertrouwen is groot dat u op B1-niveau kunt inburgeren. Bent u benieuwd naar de mogelijkheden, neem deze brief mee naar uw taaldocent of maatschappelijk begeleider en bespreek de mogelijkheden voor lessen op B1- of B2-niveau.

We wensen u veel succes met de rest van de examens!

Met vriendelijke groet, Dienst Uitvoering Onderwijs

9


DUWTJE 2 | EEN BOODSCHAP VAN ANDERE INBURGERAARS ZELFVERTROUWEN EN MOTIVATIE VERHOGEN DOOR INZETTEN ROLMODELLEN

Naast vertrouwen vanuit de overheid, zien we kansen om succesverhalen van rolmodellen uit de eigen cultuur toe te passen. Als gelijke anderen een hoger taalniveau aankunnen en willen, zou dit de doelgroep kunnen overtuigen om zelf ook voor B1 of B2 te gaan. Een voorbeeld van de inzet van rolmodellen: Het re-integratiebedrijf Status BV zet soms vrouwelijke collega’s in om vrouwen en mannen ervan te overtuigen dat vrouwen uit een Arabische cultuur in Nederland kunnen werken . Rolmodellen kunnen andere 1

statushouders mogelijk ook beter overtuigen van de motieven die er zijn om voor een hoger taalniveau te gaan, zoals meer kansen op een leuke baan of het feit dat de DUO-lening een van de weinige kansen is om gratis de taal te kunnen leren.

“Je geeft als docent natuurlijk ook tips maar een medecursist die er enthousiast over verteld, werkt vaak motiverender en overtuigender.

Zij fungeren als rolmodel.” - Taaldocent taalschool hoogopgeleiden

EEN KAARTJE VAN ROLMODELLEN Een eerste manier om de boodschap door gelijke anderen over te laten brengen is het inzetten van handgeschreven kaartjes. Deze kaartjes kunnen door B1-leerlingen worden geschreven. De A2-leerlingen worden gefeliciteerd en krijgen gemotiveerd om verder te gaan. Ook geeft de B1-leerling aan dat de ontvanger van het kaartje hem/haar via telefoon of mail kan bereiken om mee te denken over een hoger taalniveau en wat hiervoor nodig is. Hierbij wordt tevens ingespeeld op de behoefte aan meer contact, die veel statushouders hebben. Deze kaartjes zouden overal in Nederland kunnen worden geschreven, waarna ze door DUO bij de brieven over het slagen voor deelexamens kunnen worden gevoegd. Ook kan dit project op een lokaler niveau plaatsvinden, bijvoorbeeld binnen een taalschool of in een stad. Taaldocenten kunnen er dan voor zorgen dat de kaartjes bij de juiste personen terecht komen.

Razenberg, I., Kahmann, M., & de Gruijtjer, M. (2018). Mind the gap: Barrières en mogelijkheden voor de arbeidsparticipatie van vluchtelingenvrouwen. Utrecht: Kennisplatform 1

Integratie en Samenleving.

10


HET VERHAAL VAN ROLMODELLEN Daarnaast hebben filmpjes veel potentie om het verhaal van een rolmodel realistisch en sprekend over te brengen. Door onderzoeker en hoogleraar sociale psychologie Nina Hansen en haar collega’s aan de universiteit van Groningen wordt er op dit moment in samenwerking met stichting Lemat gewerkt aan rolmodellenfilmpjes, gericht op integratie van Eritrese statushouders. Het idee hierachter is - onder andere - dat in veel andere landen informatie vaak wordt overgebracht middels verhalen. Op basis van psychologische inzichten worden voor dit onderzoek scripts geschreven. In een later stadium worden de filmpjes bij deze scripts daadwerkelijk gemaakt, afhankelijk van het budget zal dit in een minder of meer uitgebreide variant verschijnen (bijvoorbeeld met of zonder beelden van de rolmodellen op de werkvloer). In het kader van dit traject hebben wij al kort hebben gesproken met Nina en haar collega's. Er zou verder kunnen worden gesproken over een samenwerking, waarin filmpjes specifiek voor het kiezen van een hoger taalniveau worden ontwikkeld. Deze filmpjes kunnen dan per mail worden verstuurd naar inburgeraars die A2-deelexamens hebben gehaald of door docenten aan snelle leerlingen worden getoond.

11

In een experiment om Japanse studenten in een Engelse klas te stimuleren1, werd gebruik gemaakt

van filmpjes, waarin andere Japanse leerlingen vertellen dat ze het leuk vinden

om Engels te leren en het niet erg vinden om fouten te maken wanneer ze met Engelsen spreken. Deze filmpjes hadden het gewenste effect: de kijkers kregen er vaak meer zelfvertrouwen door en werden enthousiaster over het leren van Engels.

Dat het nauw komt wie je als model inzet, blijkt uit een soortgelijk experiment2. De meeste studenten raakten erg gemotiveerd van peer model filmpjes, op één uitzondering na: de mannelijke studenten. Uit interviews bleek later waarom: de modellen in het filmpje waren alleen meisjes geweest. De jongens weten het ‘goede student zijn’ aan dit feit en gaven aan dat leraren in de klas meisjes ook altijd meer prijzen. Er moet dus goed worden nagegaan op welke manier de rolmodellen op de doelgroep moeten lijken.

1. Murphey, T., & Arao, H. (2001). Reported belief changes through near peer role modeling. TESL-EJ, 5(3), 1-15.

2. Ogisu, 1998, in Murphey, T., & Arao, H. (2001). Reported belief changes through near peer role modeling. TESL-EJ, 5(3), 1-15.


“Als cursisten op onze school niet zo snel als ze willen naar een hogere cursus mogen, dan kan dat zelfs leiden tot heftige discussies. […] Soms vergeten ook deze cursisten echter even waarvoor ze het ook alweer doen. Ze willen dan liever settelen voor een lager niveau zodat ze van de stress af zijn. Hen aan hun doelen herinneren helpt dan.”

Uit bovenstaand verhaal van een docent op een taalschool voor hoger opgeleiden blijkt dat een gewenste opleiding of baan die een hoger taalniveau vereist, sterk kan motiveren. Bij veel inburgeraars blijkt er echter nog geen sprake te zijn van een duidelijk toekomstbeeld (in de vorm van een specifieke opleiding of beroep) of van een juist beeld van welk taalniveau hiervoor moet worden bereikt. Inburgeren is in dat geval iets waar men zo snel mogelijk klaar mee wil zijn, zodat men aan ‘het echte leven’ kan beginnen. Het hebben van een concreet doel dat B1 of B2 vereist, is dus een belangrijke motivator om toch door te zetten. Veel vluchtelingen zijn echter niet gewend om te dromen over de toekomst en hier zelf de regie over te nemen. In Eritrea wordt de opleiding en het beroep van jongeren zelfs bepaald door de overheid en/of ouders. Het is ook vrij westers om na te denken over eigen competenties en eigenschappen, niet in iedere cultuur leert men dit. Los van leren dromen en wennen aan het idee dat je in Nederland een beroep kan doen waar je hart ligt, ontbreekt er ook een beeld van welke beroepen mogelijk zijn. Als gevolg daarvan kiezen statushouders vaak beroepen waar zij wél een beeld van hebben, namelijk de beroepen die vrienden, kennissen of familie uitvoeren. Tot slot blijkt er soms een juist beeld te ontbreken van het snelste en meeste effectieve pad naar het gewenste beroep. Men weet bijvoorbeeld niet altijd zeker welk taalniveau moet worden bereikt om de opleiding naar wens te doen.

12

ADVIES 2| ZET IN OP EEN TOEKOMSTPLAN EN EEN GOED BEELD VAN DE VEREISTE STAPPEN


DUWTJE 3 | BRENG ONA TERUG NAAR DE ESSENTIE LEREN DROMEN MET EEN GOED BEELD VAN DE EISEN

In theorie kent het inburgeringsexamen een onderdeel dat zorgt voor een toekomstplan en een juist beeld van het pad daar naartoe: Oriëntatie op de Nederlandse Arbeidsmarkt (ONA). Er liggen echter veel kansen voor het verbeteren van dit onderdeel. Wij sluiten ons aan bij het oordeel over ONA zoals gegeven in een evaluatierapport over de Wet Inburgering 2013 : het doel van ONA is juist, maar om dit doel te bereiken, is 2

het belangrijk om ONA te vervroegen (waarvoor versimpeling vereist is), meer te koppelen aan de (lokale) praktijk en meer cultuursensitief te maken.

Een blik op de eerste ONA-resultaartkaart illustreert goed dat er een grote kloof bestaat. Een kloof tussen wat er vanuit ONA wordt verwacht en waar sommige statushouders aan het begin van het inburgeringsproces toe in staat zijn. De resultaatkaart is feitelijk en de vragen zijn ingewikkeld (bijvoorbeeld vraag 2 over branches en sectoren). In bovenstaand design zijn een aantal aanpassingen gedaan die de kaart aansprekender maken: in de moedertaal geschreven en minder formeel weergeven. Dergelijke aangepaste ONA-resultaatkaarten moeten uiteraard gepaard gaan met een aanpassing van of aanvulling op de huidige ONA-lessen.

EERDER ORIËNTEREN OP BEROEP EN OPLEIDING ONA komt nu vaak pas laat in het inburgeringstraject aan de beurt, omdat het in het Nederlands wordt gegeven en dus al een bepaalde vaardigheid in de Nederlandse taal vereist. Wanneer inburgeraars pas op dat moment een goed beeld vormen van hun toekomst, kan de boodschap dat er voor de gewenste opleiding een hoger taalniveau vereist is, te laat komen. Door ONA deels in de moedertaal aan te bieden, is het mogelijk om inburgeraars eerder met dit onderdeel te laten starten en dus eerder inzicht te geven in waar ze het allemaal voor doen.

Blom, M., Bakker, L., Goedvolk, M., van der Maas-Vos, G. & van Plaggenhoef, W. (2018). Inburgering: systeemwereld versus leefwereld. Evaluatie Wet inburgering 2013. Barneveld: 2

Significant.

13


ONA KOPPELEN AAN LOKALE MOGELIJKHEDEN ONA in de huidige vorm wordt vaak bekritiseerd om het feit dat het te theoretisch is. Door inzichtelijk te maken wat de (lokale) mogelijkheden zijn voor statushouders, kan het maximale uit de ONA-lessen worden gehaald. Dit heeft twee functies: het creëren van een realistisch beroepsbeeld en het motiveren van de studenten door hen op een minder abstracte manier kennis te laten maken met mogelijke beroepen. Een voorbeeld: als onderdeel van een een pilot in Zutphen werden er verschillende bedrijfsbezoeken gepland. 3

Deze bevielen de deelnemende statushouders er goed. Het koppelen van bijeenkomsten en bedrijfsbezoeken aan ONA kan door de taalschool zelf worden gedaan of in samenwerking met initiatieven die hier binnen de gemeente al mee bezig zijn. Naast baanopties moet, voordat men het inburgeringsexamen afrondt, ook duidelijk zijn wat de toelatingseisen van de gewenste opleiding zijn. Bijvoorbeeld door inburgeraars een afspraak te laten hebben met het opleidingsinstituut waar men een opleiding wil gaan volgen.

“Toen ik op mijn twintigste naar Nederland kwam, hielp mijn begeleider mij door me naar de juiste bijeenkomsten te laten gaan. Daardoor ontdekte ik wat er

allemaal mogelijk was.” - Geïnterviewde medewerker uit spelersveld inburgering

ONA CULTUURSENSITIEF MAKEN Nadenken over een toekomstbeeld vereist niet alleen dat de opdrachten taaltechnisch te begrijpen zijn, maar ook dat de inburgeraars überhaupt begrijpen wat zij moeten doen en hoe. Initiatieven als stichting Lemat verzorgen trainingen waarin zij statushouders (onder andere) leren dromen over de toekomst. Door de methoden die deze initiatieven hiervoor gebruiken in ONA te verwerken, of door met hen samen te werken, kunnen inburgeraars worden geholpen met deze oriëntatie.

https://vng.nl/files/vng/evaluatie_pilot_tt_2018_zutphen_ter_verspreiding.pdf3

14

https://vng.nl/files/vng/evaluatie_pilot_tt_2018_zutphen_ter_verspreiding.pdf


Gemeentes hebben een grote invloed op het proces dat statushouders doorlopen. In het nieuwe inburgeringsstelsel gaan zij bijvoorbeeld taalscholen selecteren voor de statushouders. Ook in het huidige stelsel hebben gemeentes indirect al invloed op de keuze van de taalschool, omdat de maatschappelijke begeleiders (die direct of via een aanbesteding voor de gemeente werken) de statushouders kunnen adviseren over taalscholen. In samenwerking met de instantie Blik op Werk kan er worden nagegaan welke taalscholen het beste aan de eisen voldoen. Ook op andere gebieden kunnen gemeentes keuzes maken die de taalverwerving van statushouders bevorderen en direct of indirect bijdragen aan het bereiken van een hoger taalniveau.

De inburgering in goede banen leiden is echter maar één van de vele taken waar de gemeente zich mee bezighoudt. Om de gemeentes te helpen met de verantwoordelijkheden en keuzes waar zij over gaan, stellen we voor om een handleiding op te stellen, waarin kort en visueel de belangrijkste feiten en tips worden gedeeld. Een handleiding met do’s en don’ts waarmee beleidskeuzes sneller gemaakt kunnen worden en samenwerkingspartners goed kunnen worden gekozen.

15

ADVIES 3| GEEF GEMEENTES HANDVATTEN VOOR EEN BETERE INBURGERING


DUWTJE 4 |EEN GOEDE START VOOR GEMEENTES EEN HANDLEIDING OVER TAALSCHOLEN, DOELGROEPEN EN KANSEN VOOR ONDERSTEUNING

Een handleiding die tot actie aanzet is geen boekwerk vol met lappen tekst, maar een aansprekend document, met visualisaties om ingewikkelde zaken te verhelderen en concrete handelingsperspectieven. Een mooi voorbeeld is onderstaande infographic die REEF opstelde.

Bron: https://www.reef.nl/nieuws/wat-betekenen-de-nieuwe-plannen-rondom-inburgering-voor-gemeenten-1.

IN DE HANDLEIDING KOMEN ONDER ANDERE DE VOLGENDE 7 DO’S TE STAAN WANNEER DIT DUWTJE WORDT UITGEROLD, WORDEN DE ADVIEZEN VERDER GEKOPPELD AAN CONCRETE HANDELINGEN DIE MEN KAN NEMEN IN DE PRAKTIJK, WAARBIJ OOK VOORBEELDEN EN CONTACTGEGEVENS VAN ANDERE GEMEENTES WORDEN GEDEELD.

1| WERK SAMEN MET SCHOLEN DIE OOK PRAKTIJKGERICHT LES GEVEN Een motief om de taal te leren is enorm belangrijk. Hoe meer deze aansluit bij de voor de inburgeraar relevante zaken, hoe makkelijker men de taal leert. Dit kan dus zowel aansluiten op het opvoeden van een kind als op een specifiek vakgebied. De taallessen zoals deze nu worden gegeven zijn vaak erg schools en sluiten niet aan bij de zaken waarvoor men de taal in het dagelijks leven nodig heeft, zoals het invullen van een formulier of het kunnen uitoefenen van specifieke beroepen. Dit werkt demotiverend. Wanneer statushouders het nut van hun taallessen inzien en snel taalvaardig genoeg om zelfstandig te zijn in de Nederlandse maatschappij, neemt integratie en de behoefte om de taal nog verder te leren toe. Selecteer daarom taalscholen die de praktijk in hun lessen verwerken. 4

De kenmerken van goede taalscholen zoals genoemd in deze lijst, betreffen zaken die in dit onderzoek in het bijzonder naar boven kwamen. In andere onderzoeken kwamen 4

daarnaast nog andere punten aan bod, die - wanneer dit duwtje verder wordt ontwikkeld - zullen worden toegevoegd. Voorbeelden van andere punten zijn: niet te grote groepen hanteren, niet te veel niveauverschil binnen klassen en ook lessen aanbieden buiten reguliere werktijden.

16


“Ik zou ook willen leren hoe je een formulier invult. Dat leren we niet tijdens de les.”

- Syrische vrouw, met een man en twee oudere kinderen.

2| ZORG DAT ER OOK EEN AANBOD OP HOGERE NIVEAUS BESCHIKBAAR IS In sommige dorpen en steden is er geen of weinig B1-aanbod. Hierdoor moeten inburgeraars bijvoorbeeld 65 kilometer reizen om bij een taalschool te komen waar ze taalles op een hoger niveau kunnen krijgen. Zeker als ook reiskosten niet door de gemeente wordt vergoed, kan dit demotiverend werken.

“Als jullie om vijf uur naar huis gaan kom je thuis bij familie en met vrienden om je heen. Als je vluchteling ga je naar huis en ben je alleen.”

- Syrische vrouw, alleen in Nederland.

3| WERK SAMEN MET SCHOLEN DIE PERSOONLIJK CONTACT INZETTEN Meer contact is één van de sleutels tot het beter leren van de taal. Pas wanneer men zich minder alleen en onveilig voelt, is er genoeg ruimte om de taal beter te leren. Werk samen met taalscholen en initiatieven die zoveel mogelijk activiteiten faciliteren waarin statushouders met zowel andere statushouders als Nederlanders in contact komen. Het omgaan met Nederlanders heeft als bijkomend voordeel dat het meer Nederlands praten in de praktijk stimuleert - een cruciale factor in het taalverwerving.

4 | KEN DE LOKALE INITIATIEVEN VOOR VLUCHTELINGEN EN ONDERSTEUN ZE WAAR NODIG Door heel het land heen bestaan er initiatieven die vluchtelingen ondersteunen in zaken waar zij in vastlopen. Voorbeelden hiervan zijn stichting Lemat en stichting Mexaena, die een brug slaan tussen de Eritrese cultuur en Nederland, stichting UAF, die statushouders die de wens hebben om te studeren verder helpt en stichting Buddy to Buddy, die statushouders aan Nederlands koppelt voor informatief contact. Zowel indirect (via het oplossen van problemen die het leervermogen blokkeren) als direct (doordat contact met Nederlanders wordt gestimuleerd) dragen deze initiatieven bij aan het leren van de Nederlandse taal. Vaak zijn deze initiatieven ontstaan vanuit ervaringsdeskundigheid en is er veel kennis en ervaring opgedaan over de leefwereld van de statushouders. Een waardevolle bron om uit te putten dus. Door een overzicht te creëren van de lokale initiatieven die er bestaan en de behoeften waarin zij voorzien, kunnen statushouders beter worden doorverwezen. Ook kan er zo in kaart worden gebracht welke initiatieven zo waardevol zijn voor statushouders, dat de gemeente er goed aan doet om er meer in te investeren.

5 | FOCUS OOK OP VROUWEN EN OUDERE STATUSHOUDERS Vaak blijkt dat sommige gemeentes niet iedereen optimaal stimuleren om een hoger taalniveau te kiezen of een passende baan te zoeken. Mensen boven de dertig die geen aanspraak meer kunnen doen op studiefinanciering, worden bijvoorbeeld vaak niet gestimuleerd of zelfs tegengehouden om (de taal) verder te leren. Er is hier sprake van korte-termijn denken: zo snel mogelijk de statushouder uit de uitkering krijgen. De vraag is echter of deze keuzes op de lange termijn niet averechts werken, omdat mensen eerder in een baan belanden die niet echt goed past en waar ze zich niet verder ontwikkelen in de taal.

17


6 | GEEF GEHOOR AAN DE WENS OM TE WERKEN Een veelvoorkomende reden om op A2-niveau in te burgeren, is dat de taallessen werken in de weg staan. En veel inburgeraars willen niets liever dan werken. Dit heeft zowel praktische als emotionele redenen. Praktisch omdat men meer geld wil verdienen en voor een inkomen niet afhankelijk wil zijn van de overheid. Emotioneel gezien omdat men echt mee wil gaan doen in Nederland. De inburgeringslessen voelen als een voorstadium. Een aanpak waarbij werken en leren gecombineerd worden heeft veel potentie, ook omdat werken het leren van de taal kan versnellen. Een sterke focus op werk wordt bijvoorbeeld geplaatst door de gemeente ’s-Hertogenbosch . Er wordt zo snel mogelijk naar werk toegeleid waarbij er rekening wordt 5

gehouden met het feit dat de statushouder ook moet inburgeren. Hierbij is het advies om niet te snel op vrijwilligerswerk terug te vallen, dan wordt de behoefte om zelf geld te verdienen niet bevredigd. Als vrijwilligerswerk wel als startpunt wordt gekozen, is het belangrijk dat de inburgeraar veel in contact kan komen met Nederlanders en de Nederlandse taal. Zeker als dit werk als ‘taalstage’ wordt aangemerkt . 6

7 | OVERWEEG AANBOD KINDEROPVANG BIJ DE TAALSCHOOL Kinderen staan voor veel vluchtelingenmoeders op nummer 1. Niet in iedere cultuur is het vanzelfsprekend om de kinderen naar de kinderopvang te brengen, het idee kan beangstigend zijn. Met deze gevoelens kan rekening worden gehouden op verschillende manieren. In België is er bijvoorbeeld uitgebreid geëxperimenteerd met het combineren van inburgeren van laaggeletterde moeders en kinderopvang, wat succesvol heeft uitgepakt. Een uitgebreide verslaglegging, inclusief advies, is online te vinden . Een 7

middenweg tussen kinderen naar de kinderopvang brengen of taalles en kinderopvang combineren, zou zijn om kinderopvang in/zeer dichtbij de taalschool aan te bieden. Dit voelt mogelijk veiliger voor de moeders. Tevens zou er een passender aanbod kunnen worden aangeboden, anders dan generieke opvang waarbij er meteen voor een groot aantal uren opvang moet worden afgenomen. Overigens moet er niet vanuit worden gegaan dat deze houding jegens kinderopvang voor iedere inburgerende vrouw geldt.

https://www.kis.nl/artikel/samen-afwegingen-maken-over-arbeidstoeleiding-speel-het-bordspel5

Sterckx, L. & Fessehazion, M. (2018). Eritrese statushouders in Nederland: Een kwalitatief onderzoek over de vlucht en hun leven in Nederland. Den Haag: Sociaal en Cultureel 6

Planbureau.

https://vbjk.be/nl/projecten/inburgering-van-laaggeletterde-moeders7

18

https://vbjk.be/nl/projecten/inburgering-van-laaggeletterde-moeders

https://www.kis.nl/artikel/samen-afwegingen-maken-over-arbeidstoeleiding-speel-het-bordspel


19

FOCUS | VROUWEN NAAR EEN HOGER TAALNIVEAUIn de tweede fase van het Duwtje-traject focusten wij ons op een meer specifieke doelgroep binnen de asielmigranten: vrouwen, en dan vooral vrouwen met kinderen. Zijn er extra factoren die hen tegenhouden in het kiezen voor een hoger taalniveau en hoe spelen we hier op in? We hielden een brainstormsessie met negen vrouwen - die allemaal boven dertig waren, acht van hen waren moeder - en spraken twee van hen nog tijdens een vervolgsessie. Ook spraken we een aantal experts in de Syrische en Eritrese cultuur en pluisden we de literatuur over vluchtelingenvrouwen uit. Wederom moest er worden geconcludeerd dat er voor een groot deel van deze groep sprake is van een harde grens: vooral in de brainstormsessies en interviews kwam naar voren dat, voor een groot deel van de groep oudere vrouwen met kinderen, het behalen van B1 niet haalbaar lijkt. De oorzaken hiervoor liggen deels in het huidige systeem, waarin men binnen drie jaar moet inburgeren en kinderopvang als ontoegankelijk wordt ervaren. Daarbij speelt ook mee dat trauma’s en stress het leren vertragen.

Naast de factoren die voor iedere inburgeraar spelen, zoals stress, zijn er nog een aantal zaken die het leren van de taal bij vrouwen extra kunnen belemmeren. Hierbij wordt benadrukt dat deze zaken niet voor iedere inburgerende vrouw gelden. Zoals ook in een onderzoek naar arbeidsparticipatie van vluchtelingenvrouwen* wordt benadrukt, mag er niet worden uitgegaan van een homogene groep. Dit is onjuist en kan vooroordelen in de hand werken. Op de volgende pagina wordt de gedragsanalyse voor deze groep samengevat.

*Razenberg, I., Kahmann, M., & de Gruijtjer, M. (2018). Mind the gap: Barrières en mogelijkheden voor de arbeidsparticipatie van vluchtelingenvrouwen. Utrecht: Kennisplatform Integratie en Samenleving.

19


20

SÓMMIGE VROUWEN DIE NIET VOOR HET HOOGST HAALBARE GAAN …

ONTBREEKT HET AAN EEN MOTIVEREND TOEKOMSTPLAN, DOOR… …dat zij geen (recente) werkervaring hebben, waardoor een beeld vormen van een toekomstig beroep lastig is. …een traditionele rolverdeling waarbij de vrouw thuis blijft en zich niet verder (dan de man) hoort te ontwikkelen.

WORDEN NIET ALTIJD OPTIMAAL GESTIMULEERD DOOR DE GEMEENTE, …die zich vanuit de Participatiewet op één primaire kostwinnaar richt, welke vaak de man is. …die, vanuit aannames over de positie van de vrouw, hen niet/minder stimuleert richting werk.

WORDEN TEGENGEHOUDEN DOOR DE ZORG VOOR DE KINDEREN, OMDAT… …kinderopvang niet als betaalbaar wordt ervaren/er een beeld bestaat van dure kinderopvang …sommige vrouwen nog moeten wennen aan kinderopvang voor hun kind. …de man dit vanuit traditionele rolpatronen minder/niet doet.

Een generiek duwtje naar B1, dat bijvoorbeeld inspeelt op motieven als ‘voor het contact met mijn kinderen is het goed om op B1-niveau Nederlands te spreken’, is gezien de heterogeniteit van de groep ongepast en zou de vrouwen voor wie dit niet haalbaar is zelfs kunnen demotiveren. Zoals vele eerdere onderzoekers naar de (Nederlandse) inburgering al concludeerden, is maatwerk de manier om ook uit deze vrouwen het beste te halen. Dat betekent voor de ene vrouw dat kinderopvang toegankelijk (d.w.z. minder complexe subsidieregeling, dichtbij huis/taalschool) moet worden gemaakt, en voor de andere vrouw zelfs dat kinderopvang en inburgering misschien beter eerst kan worden gecombineerd. Sommige vrouwen zouden baat kunnen hebben bij trainingen waarin men leert een toekomstplan te vormen en weer andere vrouwen hebben niet meer dan reguliere begeleiding nodig. Daarnaast hebben sommige gezinnen mogelijk begeleiding nodig met het wennen aan een modernere rolverdeling. Veranderende verhoudingen binnen een gezin, waarbij de vrouw zich bijvoorbeeld gaat oriënteren op een baan buitenshuis, zouden kunnen leiden tot conflict en in een uiterst geval huiselijk geweld. In het rapport Mind the Gap* worden voorbeelden genoemd waarin zowel man als vrouw door gesprekken met landgenoten vertrouwd raken met een meer gelijke rolverdeling. Expertise omtrent deze kwesties zou kunnen worden opgevraagd bij instituten die in het rapport Mind the Gap worden benoemd.

CONTACT ALS BRUG NAAR TAALVERWERVING Een gemene deler die er wel lijkt te bestaan, is de behoefte aan meer contact. Bijna alle vrouwen die wij spraken gaven aan te verlangen naar meer samenzijn en gezelligheid, ook met Nederlanders. Dat gaat niet altijd even makkelijk. Zo nodigde een vrouw haar buren regelmatig uit, maar kwamen zij niet opdagen.

“Doen we dit volgende week weer? Misschien kunnen we gewoon thee drinken.” - Syrische vrouw, na brainstormsessie inburgering

Meer contact met Nederlanders zou kunnen leiden tot betere taalverwerving via zowel een indirecte weg (omdat eenzaamheid ontwikkeling in de weg kan staan), als via een directe weg (doordat er zo meer met de Nederlandse taal wordt geoefend in de praktijk).

20


21

GEDRAGSANALYSE

21


DE ONDERBOUWING

VAN DE DUWTJES Om tot de duwtjes te komen, analyseerden we de verschillende factoren die van invloed zijn op de keuze voor een hoger taalniveau grondig. De hiervoor beschreven duwtjes zijn gebaseerd op een stevige gedragsanalyse, gebaseerd op de verschillende stappen die asielmigranten moeten doorlopen om succesvol in te burgeren. We brachten de verschillende stappen in kaart , en bekeken per stap de 8 9

hindernissen om voor een hoger taalniveau te kiezen. Op de volgende pagina’s diepen we de verschillende gedragsfactoren verder uit.

De

BRONNEN Om het gedrag van asielimmigranten te analyseren, interviewden we medewerkers van verschillende instanties uit het spelersveld (vier taaldocenten, UAF, COA, Stichting Lemat, Stichting Syrische Vrouwen in 10

Nederland, Stichting Buddy to Buddy en een gemeente), alsmede veertien inburgeraars en twee statushouders die al ingeburgerd zijn. Daarnaast hadden we een focusgroep met inburgeraars en hielden we twee brainstormsessies met vrouwelijke statushouders. Ook raadpleegden we een aantal rapporten en onderzoeken over inburgering en taalverwerving . 11

De emotie-grafiek geeft een globale indruk van de emotionele momenten in het proces, die is gebaseerd op de indrukken die werden opgedaan tijdens de interviews en het lezen 8

van rapporten. Vanzelfsprekend kan dit voor ieder individu anders ervaren worden, zeker omdat het nog over een brede doelgroep gaat.

Een uitgebreide beschrijving van het storyboard is te vinden in bijlage 1.9

Het spelersveld is toegevoegd als bijlage 2.10

In bijlage 3 is een lijst met de kenmerken van de geïnterviewden en de geraadpleegde literatuur opgenomen.11

22

SUC

CESVO

L ING

EBUR

GER

D O

F ON

THEFFIN

G

EVT. ON

DER

DEEL O

PEN VO

OR

HO

GER

NIVEAU

EVT. ZAKKEN VO

OR

DEELEXAM

ENS

INBU

RG

ERIN

GSEXAM

EN

EVT. NIVEAU

OF SC

HO

OL SW

ITCH

TUSSEN

TIJDSE TO

ETS

STARTEN TAALKLAS

INTAKETO

ETS

TAALSCH

OO

L KIEZEN

BESLUIT W

EL/GEEN

TAALSCH

OO

L

EVT. CO

NTAC

T STICH

TING

UAF

SETTELEN

START BEGELEID

ING

GEM

EENTE

VESTIGEN

IN G

EMEEN

TE

WAR

ME O

VERD

RAC

HT

EVT. VOO

Rw

erk

PID O

PBOU

W

IND

IVIDU

ELE BEGELEID

ING

CASE M

ANAG

ER

TRAIN

ING

KENN

IS NL M

AATSCH

APPIJ

TAALLES

LEERBAAR

HEID

STOETS

SCR

EENIN

GSG

ESPREK

BRIEF D

UO

START VOORINBURGERING EEN EIGEN PLEK AAN DE SLAG MET TAAL EIND

POSI

TIEF

NEG

ATIE

F


DUWTJE GEDRAGSMODEL Welke factoren spelen een rol bij het kiezen van het taalniveau? We analyseerden gedrag aan de hand van de knoppen van het Duwtje gedragsmodel zodat we scherp kregen aan welke knoppen we moesten draaien. Er zijn vier hoofdknoppen (mogelijkheden, normen, motivatie en weerstanden) en iedere hoofdknop kent meerdere subknoppen. We gingen op zoek naar het waarom van het keuzegedrag van asielmigranten. Het kan zowel gaan om oorzaken die een negatieve of positieve invloed hebben op het kiezen van een hoger taalniveau. De gedragsanalyse is gefocust op op asielimmigranten in het algemeen, en waar nodig zijn factoren benoemd die meer specifiek gelden voor vooral vrouwen, Eritreërs en/of Syriërs. Om een idee te geven van hoe vaak en door wie iedere potentiële oorzaak werd genoemd, vermelden we de hoeveelheid en soort bronnen erbij.

23

MOGELIJKHEDEN

KENNIS

VAARDIGHEDEN

NORMEN

SOCIAALAUTORITEIT

MOTIVATIE

INTRINSIEK

EXTRINSIEK

WEERSTAND

INERTIAREACTANCE

SCEPTICISM

HEEFT DE DOELGROEP KENNIS &

WAT IS DE INVLOED VAN DE SITUATIE?

WAT DOET DE MEERDERHEID & WELKE

PERSONEN FUNGEREN ALS AUTORITEIT OF ROLMODEL?

DOET MEN IETS VOOR ZICHZELF?

OF VANWEGE BELONING OF STRAF?

WELKE WEERSTANDEN, ZOALS BOOSHEID, SPELEN

EEN ROL?

OMGEVING ROLMODELLEN


KENNIS & VAARDIGHEDEN

DOOR DE BOMEN HET BOS NIET MEER ZIEN In de informatiejungle waar inburgeraars zich door heen moeten worstelen, wordt er soms het een en ander gemist of verkeerd begrepen. Inburgeraars lijken niet altijd te weten…

• Hoe ze een goede en passende taalschool kunnen kiezen. Bron: Rapport Inburgering: Eerste resultaten Wet Inburgering 2013 (2017), Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018, één geïnterviewde uit spelersveld, Eritrese statushouders in Nederland (2018).

• Wat de verschillen zijn tussen de examens. Bron: Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018,, meerdere geïnterviewde inburgeraars.

• Wat de consequenties zijn van het behalen van de verschillende examens. Bron: Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018, één geïnterviewde uit spelersveld.

• Wat Nederland voor mogelijke beroepen biedt. Bron: Een valse start: een onderzoek naar behoorlijke inburgering (2018), twee geïnterviewden uit spelersveld.

• Van het bestaan van de stichting UAF en andere ondersteuningsmogelijkheden. Bron: Meerdere geïnterviewde inburgeraars, Mind the Gap (2018).

• Dat het salaris voor beroepen die geen opleiding of een MBO-opleiding vereisen in Nederland niet heel hoog is. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld, twee geïnterviewde inburgeraars.

• Wat hun rechten zijn met betrekking tot taalscholen. Bijvoorbeeld dat ze binnen een bepaalde tijd het contract nog kunnen opzeggen. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018).

• Dat de DUO-lening na het halen van het inburgeringsexamen niet meer kan worden gebruikt voor taallessen en -examens op een hoger niveau. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

In het thuisland hoogopgeleide leerlingen weten juist vaak goed informatie te vinden op het internet om hun inburgeringstraject te bepalen. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld, meerdere inburgeraars.

“I want to know more about this organization [UAF]” - Somalische vrouw in inburgeringsklas, gepland examenniveau A2, 22 jaar

LEREN LEREN IS SOMS NODIG

Inburgeraars moeten vaak nog ‘leren leren’ volgens de westerse lesmethoden. Bron: Twee geïnterviewden uit

spelersveld, Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016). Eritrese statushouders zijn gewend aan een autoritaire, klassikale vorm van leren. Zij moeten wennen aan de zelfstudie en eigen regie die van hen wordt verlangd in Nederland. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018).

STRESS BELEMMERT Door bijvoorbeeld stress of trauma’s die het leren moeilijker maken, kan het zijn dat mensen niet in staat zijn om B1 te halen binnen de inburgeringstermijn, ook als zij daar normaliter wel toe in staat zouden zijn. Bron: Meerdere geïnterviewden uit spelersveld, Een valse start: een onderzoek naar behoorlijke inburgering (2018), Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018.

EEN VOORSTELLING MAKEN BIJ PASSEND WERK

Zoals wordt benoemd onder de knop ‘motivatie’ kan een duidelijk toekomstbeeld motiveren om voor een hoger taalniveau te gaan. Het lijkt soms lastig om om tijdens het inburgeren al een beeld te vormen van wat men wil of kan. Bron: Meerdere geïnterviewden uit spelersveld. Het kan ook zijn dat inburgeraars nog niet goed op de hoogte zijn dat je in Nederland een baan kan doen die goed bij je past, waar je hart ligt. Men is vaak niet gewend zelf te bedenken wat men wil. Bron: één inburgeraar, één geïnterviewde uit spelersveld. In Eritrea wordt het te volgen opleidings- en werktraject vaak bepaald door de overheid of de ouders. Bron: Eritrese statushouders in

24

MOGELIJKHEDEN Onder de knop mogelijkheden kijken we naar drie verschillende aspecten: kennis, vaardigheden en de omgeving. In eerste instantie vragen we onszelf af of de doelgroep de kennis en de vaardigheden heeft om het gewenste gedrag uit te voeren. Daarna is het van belang om te kijken of de omgeving het gewenste gedrag mogelijk maakt of wellicht hindernissen oplegt.

1


Nederland (2018). Vluchtelingenvrouwen hebben vaak minder opleiding en werkervaring (of dit wordt aangenomen door begeleiders), waardoor zij een minder duidelijke beroepsidentiteit en concrete arbeidsmogelijkheden hebben. Dit maakt het voor begeleiders lastiger om een passende plek op de arbeidsmarkt voor hen te vinden en voor de vrouwen zelf ook moeilijk om zich iets voor te stellen bij toekomstig werk. Bron: Mind the Gap (2018).

Ik vraag: “Hoe zie je de toekomst?” “De toekomst?” Sowieso begrijpen ze het Arabische woord al bijna niet.

- Citaat van klantmanager in gesprek met vrouwen zonder werkervaring, rapportage Mind the Gap

LAGE OPLEIDING

Eritrese vluchtelingen zijn over het algemeen laag opgeleid. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018).

OMGEVING

SLECHT NIVEAU SCHOLEN Veel inburgeraars hebben les (gehad) op een school die te duur is of op een slecht niveau taalles geeft. Bron:

meerdere geïnterviewde inburgeraars, meerdere geïnterviewden uit spelersveld. Didactische vaardigheden van docenten zijn dan ook vaak beperkt. Bron: Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016). Dit terwijl in de wetenschappelijke literatuur juist vaak gesteld wordt dat de docent een sterke invloed kan hebben op de motivatie van studenten. Bron: Oxford & Shearin, 1994.

MALAFIDE SCHOLEN DOORN IN HET OOG

Ook is er sprake van daadwerkelijk malafide taalscholen Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018) die inburgeraars bewust financieel benadelen, door bijvoorbeeld te factureren tijdens ziekte of zwangerschap Bron: Eén

geïnterviewde uit spelersveld of ze onnodig lang op een te laag niveau laat inburgeren Bron: Eén inburgeraar die het echt wijt aan

onjuiste intenties, meerderen geven wel aan op een te laag/traag niveau les te hebben gehad. Het gevolg is dat hun inburgeringstermijn of lening zonder resultaat wordt opgebruikt en ze deze niet meer kunnen gebruiken om goede lessen te volgen. Tevens maken sommige scholen het voor ongemotiveerde leerlingen mogelijk om te frauderen, bijvoorbeeld door een contract waarin staat dat er 600 uur (inspanningsversplichting) aan les wordt gegeven terwijl dit in werkelijkheid niet gebeurt. Bron: Meerdere geïnterviewden uit spelersveld, meerdere inburgeraars. Dit zijn bevindingen op basis van de gelezen rapporten en de interviews en nadrukkelijk niet op basis van eigen observaties bij het bezoeken van de taalscholen voor dit onderzoek.

BEPERKTE LESVORM

De eenzijdige lesvorm die nu vaak wordt geboden, les krijgen in een taalklas met andere anderstaligen, is niet voldoende om Nederlands te leren. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld. De twee of drie dagdelen die een taalschool gemiddeld per week aan les aanbiedt (binnen het maximaal bij DUO te declareren bedrag per kwartaal) is vaak te weinig om de taal snel genoeg te leren, sommige inburgeraars zouden meer gebaat zijn bij een korter en intensief traject. Bron: Meerdere geïnterviewden uit spelersveld, Rapport Inburgering: Eerste resultaten Wet Inburgering

2013 (2017), één inburgeraar, Inburgering: Systeemwereld versus leefwereld (2018). Sommige inburgeraars hebben behoefte aan meer taalles - bijvoorbeeld iedere werkdag - en weten niet of en hoe ze dit kunnen krijgen. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018).

ONA TE LAAT INGEZET

ONA wordt in de Nederlandse taal gegeven, en komt daarom vaak pas laat in het inburgeringstraject aan bod. Mogelijk zou de kennis die hier wordt opgedaan kunnen leiden tot het streven naar een opleiding of beroep waar een hoog taalniveau bij hoort, of tot het inzicht dat er een hoger taalniveau nodig is voor de beroepswens die er al was, maar deze constateringen komen nu dus pas laat in het inburgeringsproces. Bron: één taaldocent, eigen observaties tijdens focusgroep, Inburgering: Systeemwereld versus leefwereld (2018).

25

https://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2018/Eritrese_statushouders_in_Nederland



PRAKTISCHE HINDERNISSEN

Organisatorisch gezien zijn taallessen niet altijd te combineren met zwangerschap of kinderen, bijvoorbeeld omdat er lessen worden gegeven het moment dat de kinderen van school moeten worden gehaald. Bron: meerdere inburgeraars, meerdere geïnterviewden uit spelersveld, Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016), Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer

2018, Eritrese statushouders in Nederland (2018). Kinderopvang wordt niet altijd als betaalbaar en toegankelijk gezien. Wanneer men in aanmerking komt voor een tegemoetkoming in de kosten, vormen ingewikkelde toeslagen en regels om dit te kunnen doen een barrière. Bron: Mind the Gap (2018). Daarnaast is er subsidie vaak alleen een mogelijkheid als zowel de man als vrouw andere activiteiten hebben. Echter is het in sommige culturen niet gebruikelijk dat de man voor het kind zorgt, waardoor de vrouw niet weg kan op het moment dat de man thuis is. Bron: Eén geïnterviewde uit het spelersveld. Vrouwen blijven soms liever thuis of moeten thuis blijven vanwege culturele normen. Bron: Twee geïnterviewden uit spelersveld.

Buiten de steden zijn er niet altijd taalscholen waarop B1- of B2-les wordt gegeven. Bron: één geïnterviewde uit

spelersveld. Inburgeraars kiezen vaak voor een taalschool (mede) omdat deze dichtbij is. Bron: meerdere inburgeraars,

Rapport Onderwijs in het inburgeringsproces (2016), Eritrese statushouders in Nederland (2018). Reiskosten worden (vaak) niet vergoed voor inburgeraars. Bron: Rapport Inburgering: Eerste resultaten Wet Inburgering 2013 (2017), Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016), Eritrese statushouders in Nederland (2018).

Het ontbreekt maatschappelijk begeleiders vaak aan kennis over onder andere de regelgeving omtrent inburgering. Dit, en een gebrek aan tijd, zorgt ervoor dat zij hun cliënten vaak niet echt goed kunnen begeleiden. Bron: twee geïnterviewden uit spelersveld, Inburgering: Systeemwereld versus leefwereld (2018).

LAGE INSCHATTING LIGT OP DE LOER

Taalscholen worden afgerekend op hun slagingspercentage. Het zou kunnen dat taalscholen leerlingen liever op een te laag niveau laten opgaan, zodat ze verzekerd zijn van een hoog slagingspercentage. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018), één geïnterviewde uit spelersveld.

Taalbarrières tussen docent en cursist kunnen leiden tot onderschatting van cursisten met als gevolg dat de lat omlaag gaat. Bron: Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016). Omdat IQ-testen niet passen bij iedere cultuur, kunnen deze zorgen voor een te lage inschatting van de cursist, bijvoorbeeld in de vorm van te snel een ontheffing geven. Bron: één geïnterviewde uit spelersveld.

Het kan zijn dat inburgeraars niet weten dat ze tijdens de cursus A2, bij aantoonbare capaciteiten, al over kunnen gaan naar een hoger niveau. Dat kan dus ook aan de kennis en competenties van de lesgevende docent liggen, hij/zij moet leerlingen daar op kunnen wijzen. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

Een intake die niet goed is uitgevoerd, kan leiden tot een verkeerde plaatsing, wat weer kan zorgen voor veel tijdverlies en stress. Bron: Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016).

Een aantal inburgeraars die wij spraken, hebben niet meer genoeg tijd of geld; hun inburgeringstermijn of lening is bijna op. Bron: meerdere inburgeraars.

26


SOCIALE NORMEN

WE VOLGEN DE MEERDERHEID

In sommige landen waar vluchtelingen vandaan komen, staat studeren hoog in het vaandel. Dit kan er toe leiden dat men graag wil doorstuderen in Nederland. Ook van een taaldocent, wiens school verbonden is aan de universiteit, hoorden we dat hier een bepaalde waarde aan wordt gehecht. Vluchtelingen zeggen dan dat ze ‘studeren aan de universiteit’. Bron: meerdere geïnterviewden uit spelersveld.

Lang doorleren voor een taalniveau wordt vaak gezien als iets wat meer bij een jonge leeftijd hoor. Als je ouder bent, hoor je te gaan werken en trouwen (iemand van 25 jaar noemt zichzelf ook al te oud). Bron: meerdere inburgeraars. Eén 40-jarige inburgeraar spreekt dit juist tegen voor zichzelf, maar lijkt de heersende norm wel te herkennen.

Ook kan er vanuit de cultuur van het land van herkomst sprake zijn van een norm waarbij vrouwen thuis blijven en de zorgtaken op zich nemen. Zij worden, o.a. door hun man, niet gestimuleerd of zelfs tegengehouden om te werken of een opleiding te volgen. Het kan echt een taboe zijn dat de vrouw op een hoger niveau werkt dan de man, of überhaupt werkt. Bij lageropgeleide stellen speelt dit relatief vaker. Bron:

Eén geïnterviewde uit spelersveld, Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016), Mind the Gap (2018). De meeste Eritrese statushouders van de recente stroom vluchtelingen komen van het platteland, waar deze genderrollen nog sterker spelen dan in de grote steden. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018). In Syrië heerst ook een sterke traditionele verdeling. Bron: Eén geïnterviewde uit het spelersveld. Door sommige inburgeringsscholen wordt hierop ingespeeld door digitale les aan te bieden welke wordt aangeprijsd met het feit dat vrouwen zo aan hun inburgeringsplicht kunnen voldoen zonder het huis uit te hoeven gaan. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

De veranderende verhoudingen tussen man en vrouw binnen het gezin worden soms ook in verband gebracht met huiselijk geweld. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018).

27

GROEPSGESPREK MET ERITRESE EN SYRISCHE INBURGERAARS @DUWTJE

NORMENWe laten ons sterk leiden door wat anderen zeggen en doen “Als één schaap over de dam is, volgen er meer”. Dit noemen we sociale normen. Daarnaast kunnen personen en instanties invloed hebben doordat we ze als autoriteit of rolmodel zien.2


In situaties van onzekerheid neigt men vaak naar het gedrag de meerderheid van de groep vertoont. In dit geval is dat - objectief gezien - op A2-niveau inburgeren. Gezien het feit dat het merendeel van de doelgroep op A2 inburgert, zien de meesten mensen in hun omgeving dit dus ook als de logische keuze. Al helemaal gezien er op een aantal scholen niet eens B1 of B2 wordt aangeboden. Wanneer men juist les krijgt op een school voor hoger opgeleiden, kan de norm waarmee men in aanraking komt juist vaker B1 of B2 zijn. In de interviews zien we soms dat er voor een soortgelijke opleiding als die van de broers of zussen wordt gekozen. Bron: meerdere inburgeraars. Ook wordt de keuze voor een taalschool het vaakst gemaakt op basis van advies of de keuze van vrienden of bekenden. Bron: meerdere inburgeraars, Eritrese statushouders in Nederland (2018), Inburgering:

Systeemwereld versus leefwereld (2018). Tot slot doen mensen vaak ook hetzelfde werk als dat van bekenden. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

Onder Eritreëers heerst vaak een gevoel van wantrouwen - zowel richting andere Eritreërs als niet-Eritreërs). Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018).

AUTORITEIT AUTORITEIT STIMULEERT NIET OPTIMAAL De gemeenten stimuleren of faciliteren vluchtelingen niet altijd in het verder kijken dan A2-niveau. Redenen hiervoor kunnen zijn: de inwoner zo snel mogelijk uit de bijstand willen hebben, of geen focus meer vanuit de Participatiewet (als er in het gezin al een kostwinnaar is, dan wordt er in ieder geval vanuit de Participatiewet niet meer op de rest gefocust). Bron: Een valse start: een onderzoek naar behoorlijke inburgering (2018), één

geïnterviewde uit spelersveld, meerdere inburgeraars. Omdat de eerste persoon in het gezin die gaat werken vaak de man is, worden trajecten voor arbeidstoeleiding vanuit de gemeente dus soms voortijdig gestopt. Ook vooronderstellingen dat de vrouw kwetsbaar is en voor de kinderen moet zorgen, maken dat – in het geval van een echtpaar – er soms eerder op de man wordt gefocust als het gaat om arbeidstoeleiding. Bron: Mind the

Gap (2018). Het gebrek aan stimuleren door de gemeente heeft mogelijk een grote invloed, want er wordt uit angst vaak snel gedaan wat de gemeente vraagt. Bron: twee geïnterviewden uit spelersveld. Gemeenten hebben soms ook een onterecht beeld van vluchtelingenvrouwen als kwetsbaar en zonder werkervaring. Daardoor kan het zijn dat ze in de begeleiding ook niet optimaal stimuleren. Bron: Mind the Gap (2018). Het geloof speelt een belangrijke rol, religieuze personen als de imam of priester hebben vaak veel invloed. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018), één geïnterviewde uit spelersveld.

ROLMODELLEN ROLMODELLEN ZIJN VAN STERKE INVLOED In de omgeving van sommige inburgeraars wordt er thuis in de eigen taal gesproken, waardoor het leren van de taal niet snel gaat. Bron: twee geïnterviewden uit spelersveld, één inburgeraar.

Eén taaldocent ziet dat de groepsdynamiek in haar klassen voor hogeropgeleiden er vaak voor zorgt dat mensen boven zichzelf uitstijgen:

”Je geeft als docent natuurlijk ook tips maar een medecursist die er enthousiast over vertelt, werkt vaak motiverender en overtuigender. Zij fungeren als rolmodel.”

- Docent taalschool voorhoger opgeleiden

28


INTRINSIEKE MOTIVATIE EEN NIEUWE TAAL LEREN KAN EEN POSITIEVE ERVARING ZIJN

In de wetenschappelijke literatuur worden de behoefte aan het leren van de taal en het plezier van het leren van de taal vaak aangehaald als positief gerelateerd aan motivationeel gedrag. Bron: Tremblay & Gardner, 1995.

Veel inburgeraars vinden het belangrijk om de taal van het land waar ze nu wonen te kunnen spreken. Bron: meerdere inburgeraars.

Een aantal inburgeraars geven aan het leren van de Nederlandse taal leuk te vinden. Bron: meerdere inburgeraars.

Taallessen zijn voor sommige juist een vorm van afleiding in tijden van stress. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld,, één inburgeraar.

Voor ouders met kinderen wordt ook het Nederlands kunnen spreken met kinderen genoemd als belangrijke motivator. Bron: één inburgeraar, Sterckx et al., 2014, in Eritrese statushouders in Nederland (2018).

De DUO-lening en potentiële gift kan ook worden gezien als een kans, waar je alles uit moet halen. Deze visie op inburgering - als een kans die je krijgt in plaats van iets dat moet - kan van positieve invloed zijn op het taalniveau waarnaar wordt gestreefd. Bron: één inburgeraar.

Vrouwen vinden het vaak prettig dat ze in Nederland meer vrijheid en ontwikkelingsmogelijkheden hebben. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018).

Statushouders willen vaak graag contact met (autochtone) Nederlanders. Bron: Eritrese statushouders in Nederland (2018), brainstormsessies met vrouwen, één geïnterviewde uit spelersveld.

29

MOTIVATIE We maken keuzes op basis van het impulsieve en rationele systeem; ons duiveltje en engeltje. Ons rationele systeem is bezig met lange termijn doelen, maar kan het alleen winnen van het impulsieve systeem als we voldoende capaciteit én motivatie hebben. Maar wat motiveert ons? We onderscheiden twee soorten motivatie: intrinsiek (plezierig of goed om te doen) en extrinsiek (straf vermijden of belonen).

3


NEGATIEVE EMOTIES VERMINDEREN DE MOTIVATIE

Sommige vluchtelingen vermijden Nederlandstalige activiteiten uit schaamte voor hun gebrekkig Nederlands. Deze activiteiten zouden buiten de lessen om hun taalvaardigheden kunnen verbeteren. Bron: twee geïnterviewden uit spelersveld.

Voor mensen die in het land van herkomst een hoge status hadden, gepaard gaande met bijvoorbeeld een belangrijke baan en personeel, kan het volgen van taallessen een vervelend gevoel oproepen. Bron: Eén medewerker uit spelersveld.

Voor veel mensen is het frustrerend dat ze een opleiding moeten volgen voor een vak waar ze in het land van herkomst al werk in hadden. Bron: Meerdere geïnterviewden uit spelersveld.

Anderzijds voelen sommigen ook dat ze juist voor een hoog taalniveau moeten gaan, zodat ze weer hetzelfde niveau als in het land van herkomst kunnen bereiken Bron: Eén medewerker uit spelersveld.

Taallessen als enige optie om de taal te leren, is voor sommige mensen frustrerend, het past simpelweg niet bij ze. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

Het vooruitzicht op examens zorgt voor veel stress bij inburgeraars. Bron: Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016).

COMPLIMENTEN HELPEN

Wanneer men wordt gewezen op goed Nederlands spreken, leidt dit tot trots, een positieve emotie. Dit was sterk merkbaar aan de (non-verbale) reacties van de geïnterviewden wanneer wij hen complimenteerden met hun Nederlands. Complimenten voor behaalde resultaten worden vaak ingezet om mensen te stimuleren voor een hoger taalniveau te laten gaan. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

Trots: “Oh my god, dit is voor het eerst dat ik zo lang achter elkaar Nederlands spreek”. - Syrische inburgeraar met streefniveau B1, 33 jaar

KINDEREN BOVEN ALLES

Onder andere door het vluchtverleden, kunnen moeders het moeilijk vinden om hun kinderen toe te vertrouwen aan instanties zoals de kinderopvang. Bron: Mind the Gap (2018). De toekomst van de kinderen is van grote waarde voor vluchtelingen(vrouwen). Bron: Mind the Gap (2018).

EXTRINSIEKE MOTIVATIE

HOGER NIVEAU WORDT NIET ALTIJD BELOOND

In de huidige wet staan er sancties op het niet op tijd halen van het inburgeringsexamen, in de vorm van boetes, het moeten terugbetalen van de lening of zelf nog voor extra lessen moeten betalen. Dit maakt het belonend om zo snel mogelijk voor het inburgeringsexamen te slagen. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld, Rapport Inburgering: Eerste resultaten Wet Inburgering 2013 (2017), Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018, Eritrese statushouders in Nederland (2018).

Wanneer het inburgeraars niet lukt om binnen de inburgeringstermijn in te burgeren, kunnen zij verlening krijgen op basis van een inspanningsverplichting. Vóór juli 2018 telden lessen en examenpogingen op B1- of B2-niveau echter niet mee als inspanning.

Enige tijd geleden gingen er geruchten rond dat Syrië weer veilig genoeg zou zijn en Syriërs daarom zouden worden teruggestuurd. Als reactie hierop gooiden sommigen ofwel met de pet naar het inburgeren of probeerden zij zo snel mogelijk het inburgeringsexamen te halen. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

“Door het invoeren van de sancties werd het halen van het inburgeringsexamen het belangrijkste doel.”

- Medewerker organisatie spelersveld 30


HOE EERDER INZICHT IN BELANG, HOE BETER

Het feit dat de gewenste studie B1 vereist is vaak een reden om voor dit taalniveau te gaan. Bron: meerdere

inburgeraars. Uit een verhaal van een taaldocent werkzaam op een taalschool voor hoger opgeleiden blijkt dat een gewenste opleiding of baan die een hoger taalniveau vereist, sterk kan motiveren. “Als cursisten op onze school niet zo snel als ze willen naar een hogere cursus mogen, dan kan dat zelfs leiden tot heftige discussies”. Bron:

één taaldocent. Soms vergeten ook deze cursisten echter even waarvoor ze het ook alweer doen. Ze willen dan liever settelen voor een lager niveau zodat ze van de stress af zijn, volgens de docent. Hen aan hun doelen herinneren helpt dan. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld. Eén inburgeraar vertelt ons dat hij een cursus volgt die hem helpt bij het opzetten van een eigen bedrijf, daar vertellen ze hem dat B2 nodig is om dat te kunnen doen. Omdat hij dus al tijdens zijn inburgering bezig is met een concreet plan, wordt hij ook geconfronteerd met de eisen. Bron: Eén inburgeraar. Om hulp te krijgen van het UAF is het zelfs vereist om voor B1 of B2 te gaan.

MAAR BELANG NIET ALTIJD AANWEZIG

Sommige vluchtelingen zien het belang van een hoger taalniveau niet, omdat zij een Engelstalige of MBO-1 opleiding willen gaan volgen waarvoor A2 volstaat. Bron: één medewerker van een organisatie uit het spelersveld, meerdere

geïnterviewden. Het kan dus zijn dat je voor het gewenste beroep of het beroep waar je genoegen mee neemt überhaupt niet hoeft te studeren. Bron: één geïnterviewde uit spelersveld, Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018.. Tijdens het onderzoek ontstaat het beeld dat MBO-1 (de entree-opleiding) door sommigen als een goed alternatief wordt gezien voor een hoger taalniveau bereiken en daarna een opleiding of werk te zoeken. Uit een onderzoek naar de entree-opleiding blijkt dit twijfelachtig, vooral als het gaat om het vinden van een baan. Bron: Themaonderzoek entreeopleidingen.

Ook zijn er een aantal inburgeraars die überhaupt nog geen concreet plan hebben over wat te doen na het inburgeren. Bron: Twee inburgeraars, meerdere geïnterviewden uit spelersveld. En zijn er mensen die sowieso niet meer wensen om te werken, omdat zij vooral thuis bij de kinderen zullen zijn of bijna op de pensioenleeftijd zitten. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

AAN HET WERK WILLEN

Iets wat erg vaak terugkomt is dat vluchtelingen zo snel mogelijk willen werken, om geld te kunnen gaan verdienen Bron: Meerdere inburgeraars, meerdere geïnterviewden uit spelersveld of bijvoorbeeld niet meer afhankelijk te zijn van de gemeente voor een uitkering. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld,. Het is mogelijk om met een tijdelijke verblijfsvergunning te werken, maar voor sommige statushouders is het niet haalbaar om naast werk zoveel aan de taal te werken dat het lukt om binnen drie jaar aan de inburgeringsplicht te voldoen. Inburgering: Systeemwereld versus leefwereld (2018).

Veel mensen willen zo snel mogelijk een permanente verblijfsvergunning, dit geeft een veilig gevoel en is goedkoper dan een tijdelijke verblijfsvergunning. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld,.

SPECIFIEKE DOELEN MOTIVEREN Het stellen van zo specifiek mogelijke doelen wat betreft het leren van de taal en het regelmatig gebruiken van strategieën om deze doelen te bereiken, wordt in de wetenschap vaak gerelateerd aan motivationeel gedrag. Bron: Tremblay & Gardner, 1995.

ANDERE BELONINGEN LEIDEN AF

Sommige vluchtelingen kunnen, net zoals Nederlanders, verleid worden om bijvoorbeeld blowen en feesten boven leren te stellen. Bron: Eén geïnterviewde uit spelersveld.

31

https://www.onderwijsinspectie.nl/documenten/rapporten/2018/06/27/themaonderzoek-entreeopleidingen


INERTIA - UIT ANGST BEWEGINGSLOOS BLIJVEN

LAAG ZELFBEELD Een laag zelfbeeld kan een reden zijn voor de keuze voor een te laag niveau. Mensen denken dat ze het niet kunnen, bijvoorbeeld omdat ze te oud zijn of nooit/weinig naar school zijn geweest. Bron: meerdere geïnterviewden

uit spelersveld. Beginnen met inburgering terwijl je er eigenlijk nog geen mentale capaciteit of tijd voor hebt, kan leiden tot een slecht gevoel door de negatieve faalervaringen. Bron: Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018. Alhoewel een gebrek aan zelfvertrouwen in de interviews door inburgeraars zelf niet als eerste reden werd genoemd, kan dit wel onderliggend zijn aan uitspraken zoals ‘het is heel moeilijk’ en ‘dat gaat nooit lukken’. Ook kan het zijn dat inburgeraars bewust kiezen voor een opleiding of baan die enkel A2 vereist, omdat zij verwachten toch niet hoger te kunnen. Deze opleiding of baan kan dan vervolgens als reden worden genoemd om niet hoger te gaan. Het is natuurlijk niet te herleiden of dit lage zelfvertrouwen terecht is, al horen we in een interview wel een voorbeeld terug van een vrouw die door haar coach werd aangemoedigd toch al negen maanden eerder op te gaan voor haar examen en het met gemak haalde. Er zijn echter ook een aantal spelers uit het spelersveld die noemen dat het voor een deel van de inburgeraars ook echt niet haalbaar is om het Staatsexamen te halen binnen de inburgeringstermijn.

GEBREK AAN CONTROLE

Ook het gevoel dat ‘wat je ook doet, het je toch nooit zal brengen waar je wilt komen’ kan meespelen. Dat gevoel kan zijn ontstaan in het land van herkomst. In bijvoorbeeld Syrië heeft het maken van een toekomstplan weinig zin, de situatie is daar te onzeker. Men is dan nog niet gewend aan het feit dat hard werken in Nederland wel degelijk leidt tot een beter leven, betere kansen en beter werk. Er is sprake van een soort aangeleerde hulpeloosheid. Bron: één inburgeraar.

“Someone needs to open their eyes” - Syrische inburgeraar over mede-inburgeraars die nog niet inzien dat je

in Nederland wél wordt beloond voor hard werken”

Het feit dat mensen hun examens niet mogen inzien wanneer zij zakken, kan ook het gevoel geven van onzekerheid over welke stappen tot welk doel leiden. Wat betreft het ONA-examen is er sinds 2018 overigens wel een mogelijkheid om feedback te vragen. Bron: Inburgering: Systeemwereld versus leefwereld (2018). Er zouden volgens docenten nog meer proefexamens kunnen zijn, want deze kunnen zorgen voor meer zelfvertrouwen bij cursisten. Bron: Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016)

SCEPTISME - DE GESTELDE DOELEN IN TWIJFEL TREKKEN TWIJFELS OVER TIMING Men gaat ervan uit dat het taalniveau na het inburgeringsexamen ook nog wel verbeterd in de (beroeps)praktijk of tijdens een opleiding. Bron: twee geïnterviewden uit spelersveld, meerdere inburgeraars.

REACTANCE - OPSTANDIG DOOR ERVAREN DWANG VEEL VERPLICHTINGEN Het administratieve traject voorafgaand aan een taalcursus blijkt op inburgeraars vaak niet-gastvrij over te komen, deze is gefocust op verplichtingen en niet verwelkomend. Bron: Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016).

32

WEERSTAND Gedragsverandering gaat vaak gepaard met irrationele weerstand. We maken in de psychologie onderscheid tussen drie verschillende soorten: inertia (passiviteit), reactance (boosheid) en scepticisme (wantrouwen)4


33

BIJLAGEN 1. STORYBOARD 2. SPELERSVELD

3. OVERZICHT GEÏNTERVIEWDEN


34

SUCCESVOL INGEBURGERD OF ONTHEFFING

EVT. ONDERDEEL OPEN VOOR HOGER NIVEAU

EVT. ZAKKEN VOOR DEELEXAMENS

INBURGERINGSEXAMEN

EVT. NIVEAU OF SCHOOL SWITCH

TUSSENTIJDSE TOETS

STARTEN TAALKLAS

INTAKETOETS

TAALSCHOOL KIEZEN

BESLUIT WEL/GEEN TAALSCHOOL

EVT. CONTACT STICHTING UAF

SETTELEN

START BEGELEIDING GEMEENTE

VESTIGEN IN GEMEENTE

WARME OVERDRACHT

EVT. VOORwerk

PID OPBOUW

INDIVIDUELE BEGELEIDING CASE MANAGER

TRAINING KENNIS NL MAATSCHAPPIJ

TAALLES

LEERBAARHEIDSTOETS

SCREENINGSGESPREK

BRIEF DUOSTA

RTVO

ORI

NBU

RGER

ING

EEN

EIG

EN P

LEK

AA

N D

E SL

AG M

ET T

AA

LEI

ND

POSITIEF NEGATIEF

1 STOR

YBOA

RD

34


STORYBOARD | INTRODUCTIE

Het storyboard is een beschrijving van hoe het, zoals aangegeven door verschillende organisaties, hoort te gaan op het moment. Het valt buiten de scope van dit onderzoek om te bepalen in welke mate verschillende spelers in het veld voldoen aan deze voorgeschreven wijze en in welke mate statushouders worden blootgesteld aan de verschillende (informatie)-momenten. Dit vereist systematisch en intensief onderzoek.

Wel kan er aan de hand van de momenten waarop maatregelen/onderdelen (officieel) werden ingevoerd en op basis van ervaringsverhalen worden gesteld dat niet iedere statushouder die op het moment inburgert iedere stap van dit storyboard volledig heeft doorlopen. Zo werd het ONA-deelexamen pas in 2015 aan het inburgeringsexamen toegevoegd, werd de informatievoorziening vanuit onder andere DUO regelmatig aangepast, werd de V-inburgering in 2016 geïntensiveerd (incl. toevoegen van de ONA-module), wordt informatie die in COA is opgedaan over de inburgeraar vanaf 2017 gedeeld met gemeentes via het digitaal klantprofiel, worden er sinds 2017 regionale samenwerkingsverbanden opgezet om de ‘warme overdracht’ naar de gemeenten vanuit het COA mogelijk te maken, wordt er sinds 2017 rekening gehouden met toekomstplannen van de inburgeraar in het regio-advies, werd een intaketoets en voortgangstoets door taalscholen in december 2018 verplicht gesteld door Blik op Werk, werd advies over de te volgen inburgeringscursus sinds de gewijzigde Wet Inburgering van 2016/2017 onderdeel van de maatschappelijke begeleiding door gemeenten, worden lessen en examenpogingen op B1- of B2-niveau pas sinds juli 2018 meegerekend in de inspanningsverplichting die vereist is om verlenging of ontheffing te kunnen krijgen.

35


STORYBOARD DEEL 1 | START

Wanneer de asielzoeker een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd heeft gekregen, start de inburgeringstermijn van drie jaar. De statushouder ontvangt onderstaande brief van DUO. De brief kan online ook in andere talen worden gelezen.

De termijn kan worden verlengd op basis van verschillende redenen, zoals langer in het AZC verblijven of aan de inspanningsverplichting voldoen maar het examen nog niet hebben gehaald. De verlenging moet de inburgeraar zelf aanvragen. De inburgeraar kan nu ook zijn lening van DUO à €10.000 gaan inzetten om zijn taallessen te bekostigen.

Op de dag dat de vluchteling een vergunning krijgt, heeft hij/zij een screeningsgesprek met een COA-medewerker, waarin er een profiel wordt gemaakt. Op basis van dit profiel krijgt de vluchteling een advies over de regio waar hij/zij het beste kan gaan wonen. Harde plaatsingscriteria, zoals gezinshereniging, arbeidscontract of inschrijving bij een onderwijsinstelling, krijgen voorrang. Daarna wordt er gekeken naar zachte plaatsingscriteria zoals werkervaring, gevolgde opleidingen en ambities voor de toekomst.

36


STORYBOARD DEEL 2 | VOORBEREIDING OP INBURGERING

In het AZC, waar de vergunninghouder vaak nog een tijdje zit voordat er een woonplek wordt gevonden, kan de statushouder het programma V-inburgering volgen. Dit is niet verplicht, maar deelname wordt wel als vanzelfsprekend gezien. Het programma V-inburgering bestaat uit drie onderdelen:

Alle vergunninghouders in het AZC hebben de mogelijkheid om mee te doen aan VOORwerk, waarin zij via training en individuele begeleiding leren over hoe zij in Nederland een baan vinden en behouden door het (verder) ontwikkelen van hun sociale en communicatieve vaardigheden. Ook bouwt en onderhoudt VOORwerk een netwerk van bedrijven en instellingen die mogelijk leerwerkplekken hebben waarin de vergunninghouders de opgedane kennis en vaardigheden kunnen trainen. Dit project loopt tot 2020.

In het AZC wordt er gestart met de opbouw van het persoonlijk informatie dossier (PID; ‘ook wel blauwe map’). Deze is eigendom van de statushouder zelf. Hierin zitten onder meer resultaten van de leerbaarheidstoets en NT2-gespreksvaardighedentoets, diploma’s, certificaten en informatie over werkervaring en kansen op de arbeidsmarkt. Objectieve informatie uit dit dossier wordt in een digitaal klantprofiel gezet en - na toestemming van de inburgeraar - gedeeld met de gemeente.

37

In de training Kennis van de Nederlandse Maatschap-pij’ (KNM) leert de statushouder over de inburgeringsplicht, wonen, de gezondheidszorg, de democratie en onderwijs in Nederland.

Daarnaast bevat deze training de modules Oriëntatie op de Nederlandse Arbeidsmarkt (ONA) en ‘Onderwijs en werk’, waarin wordt verteld over de benodigde taalniveaus voor banen/opleidingen.

E r i s 1 0 u u r i n d i v i d u e l e b e g e l e i d i n g d o o r e e n casemanager beschikbaar op de locaties. In de gesprekken werkt de vergunninghouder samen met de casemanager aan een persoonlijk informatie dossier. Met dit dossier wordt de vergunninghouder ook gestimuleerd en geactiveerd om na te denken over zijn/haar toekomst in Nederland.

In de werkinstructie voor de casemanagers wordt er in februari 2019 een update doorgevoerd, waarin de taalniveaus specifiek aan bod zal komen. Nu ligt het dus nog niet vast in de werkinstructie, maar wordt er al wel aandacht aan geschonken. De bedoeling is om te stimuleren een zo hoog mogelijk taalniveau te halen. De inhoud van het gesprek daarover verschilt a fhanke l i j k van s tar tn i veau , leercapaciteit en wensen.

Voorafgaand aan de taallessen wordt een leerbaarheidstoets (NT2 of alfa afgenomen). Daar komt uit voort: langzaam, gemiddeld of snel.

De inburgeraar kan 121 uur NT2-taalles (voorheen 72 uur voor analfabeten, nu ook 121 uur) volgen in de groep ‘analfabeet’, ‘laagopgeleid’ of ‘midden-hoog opgeleid’, bepaald door d e d o c e n t o p b a s i s v a n d e leerbaarheidstoets en huidige niveau Nederlands. Het taalniveau komt n a d r u k ke l i j k a a n d e o rd e o m vergunninghouders mee te nemen in welke weg ze met welk taalniveau moeten afleggen om uiteindelijk hun gewenste werk of opleiding te kunnen uitoefenen. Kansrijke asielzoekers k u n n e n o o k v o o r d e vergunningsverlening al taalles krijgen.

De taallessen worden afgesloten met de NT2gespreksvaardighedentoets om het behaalde taalniveau te bepalen (het streven van het COA is minstens A1min).

1 2 3


STORYBOARD DEEL 3 | EEN EIGEN PLEK

De statushouder krijgt bij huisvestiging in een gemeente maatschappelijke begeleiding van de gemeente. De meeste gemeenten hebben de inburgering uitbesteed aan een externe organisatie als Vluchtelingenwerk. In het begin wordt hierbij meestal intensieve begeleiding gegeven met minimaal wekelijks contact om te ondersteunen bij allerlei praktische zaken. Vervolgens bouwt de begeleiding af, afgestemd op de behoefte van de statushouders. De mate en kwaliteit van de inburgering verschilt per gemeente, waarbij er vaak sprake is van gebrek aan kennis en tijd bij de maatschappelijke begeleiders.

In een ‘warme overdracht’ zit de vergunninghouder met de casemanager en de gemeente aan tafel in een ‘driegesprek’ om zijn komst naar de gemeente te bespreken . Dit moet zorgen voor een voortzetting 12

van maatwerkbegeleiding. Eventuele onduidelijkheden in het klantprofiel kunnen ook op deze manier worden toegelicht. Onderwerpen als de uitgevoerde activiteiten in de opvang, de behaalde resultaten en de wensen en ambities van de vergunninghouder komen aan bod.

Onderdeel van de maatschappelijke begeleiding van de gemeente is advies over de te volgen inburgeringscursus. Voor de locaties waar VluchtelingenWerk de voorlichting geeft, is een protocol opgesteld, met daarin alle inburgeringsmogelijkheden, dus ook de NT2 staatsexamens 1 en 2. Dit protocol is ter ondersteuning van de mondelinge voorlichting aan cliënten en wordt dus niet schriftelijk aan hen verstrekt. Bij de mondelinge voorlichting wordt o.a. gekeken naar het behaalde opleidingsniveau en toekomstige opleidingswensen. Hoger opgeleiden, en middelbaar opgeleiden met de wens om hbo of universiteit te gaan doen, worden geadviseerd om staatsexamen te doen, of eventueel bij twijfel te starten met A2 en daarna door te stromen naar staatsexamen. Voor schriftelijke informatie wordt er verwezen naar de website van DUO en naar www.forrefugees.nl.

Wanneer de inburgeraar in de gemeente komt wonen, moeten er vaak een hoop dingen geregeld worden en duurt het vaak een paar maanden voordat men weer met taallessen start.

Sommige vluchtelingen komen via het COA, andere vluchtelingen of een begeleider van een gemeente in contact met stichting UAF. Het UAF ondersteunt mensen die op MBO-3 of hoger willen studeren met informatie over taalscholen en taalcursussen, de bekostiging van taalcursussen voor vluchtelingen die nog geen verblijfsvergunning hebben ontvangen en dus nog geen DUO-lening hebben, reiskostenvergoeding wanneer dit niet wordt vergoed door gemeenten/uit DUO-lening en soms ook kosten voor taalcursussen of andere zaken als dit niet uit de DUO lening kan of als deze lening is beëindigd. Om hulp te krijgen van het UAF moet je voor B1 of B2 gaan.

Dit is een voorbeeld van een situatie waarvan idealiter altijd sprake is, maar waarbij dit nog niet het geval is.12

38

http://www.forrefugees.nl/


STORYBOARD DEEL 4 | AAN DE SLAG MET TAAL

De statushouder kan zelf beslissen of hij/zij taalcursussen wil volgen voor zijn inburgering. In de praktijk volgen vrijwel alle asielimmigranten een cursus. Vervolgens kan hij/zij een taalschool kiezen. Op de website van Blik op Werk staan beoordelingen van de taalscholen met een certificaat. Uit de interviews en andere bronnen blijkt dat mensen vaak advies krijgen van hun contactpersoon van de gemeente over een taalschool. Ook komen ze vaak via vrienden of kennissen bij een taalschool terecht. Sommige taalscholen hanteren toelatingseisen, bijvoorbeeld een school die enkel Engelssprekende hoogopgeleiden toe laat.

Tijdens de intake bij de taalschool worden vragen over onder andere achtergrond, genoten opleidingen en toekomstplannen gesteld. De informatie in het digitale klantprofiel aangelegd in het COA is niet beschikbaar voor taalscholen, enkel voor gemeenten. Inburgeraars kunnen er wel zelf voor kiezen om hun PID tijdens de intake te tonen, maar sommige tonen de inhoud van deze map liever niet. Taalscholen zijn verplicht om een intake- en leerbaarheidstoets af te nemen aan het begin van het inburgeringstraject. Het is aan de taalscholen welke testen zij hiervoor gebruiken. Een veelgebruikte test is de toets van Bureau ICE, genaamd INT2. Er worden echter ook veel andere methoden gebruikt (Onderwijs in het inburgeringsproces, 2016). Uit de interviews blijkt dat er niet altijd een leerbaarheidstoets wordt afgenomen, maar bijvoorbeeld juist alleen bij bijvoorbeeld hoogopgeleiden. Redenen die hiervoor worden opgegeven zijn onder andere dat het alleen maar frustrerend werkt en wel degelijk taalafhankelijk is. Het advies wat uit de intake voorkomt, is niet bindend, de leerling kan ervoor kiezen om in een lagere groep te starten dan aangeraden.

De inburgeraar start in een taalgroep van een specifiek taalniveau. Soms worden er ook meerdere taalniveaus in een klas gecombineerd, vaak omdat er te weinig leerlingen op de school zitten. Er is vaak van tevoren gepland hoe lang deze taalgroep zal duren en op welk niveau de groep zal afronden (dit is een nog te verifiëren aanname). De meeste taalscholen bieden twee of drie dagdelen per week taalles.

Het is scholen verplicht om na drie maanden een voortgangstoets af te nemen, de methode waarmee dit wordt gedaan staat vrij. Veel lesmethodes bevatten ook tussentijdse toetsen, bijvoorbeeld na ieder hoofdstuk. Docenten kunnen regelmatig peilen of leerlingen nog op het juiste niveau les krijgen. Het is in ieder geval bij sommige scholen mogelijk om ook tussentijds te wisselen van niveau. Als de inburgeraar eraan toe is kan hij/zij naar een hoger niveau.

Soms wisselen inburgeraars van taalschool omdat de kwaliteit van de school tegen blijkt te vallen of niet passend is bij het niveau of leertempo van de inburgeraar. In de interviews bleek dit vaak het geval te zijn.

39


STORYBOARD DEEL 5 | EINDE

Inburgeraars krijgen van docenten vaak een advies om al wel of nog niet voor deelexamens op te gaan. Dit advies is niet bindend. Of de inburgeringsplichtige zakt of slaagt heeft invloed op de taalschool, omdat deze door Blik op Werk beoordeeld wordt op het slagingspercentage.

Soms moet er lang gewacht worden voordat er examen kan worden gedaan, bijvoorbeeld door onderbezetting.

De gemaakte examens kunnen niet worden ingezien.

Als het de statushouder nog niet is gelukt om binnen drie jaar succesvol in te burgeren, kan hij/zij verlenging aanvragen van de inburgeringstermijn, bijvoorbeeld op grond van voldoen aan de inspanningsverplichting (dan is de verlenging automatisch 2 jaar). Deze verlenging kan hij/zij pas aanvragen als er al 2,5 jaar van de inburgeringstermijn is verstreken.

Succesvol inburgeren: Aan de inburgeringsplicht is voldaan wanneer men de 7 onderdelen heeft behaald: lezen, spreken, luisteren, schrijven (op A2, B1 (Staatsexamen Programma I) of B2-niveau (Staatsexamen Programma 2)) de participatieverklaring, Kennis van de Nederlandse Maatschappij en ONA.

Om ONA te halen, heeft de statushouder zich verdiept in: 1 Beroepenoriëntatie2 Realistisch beroepsbeeld 3 Je eigenschappen kennen 4 Beroepskansen5 Beroepscompetenties 6 Netwerk opbouwen7 Werk vinden8 Werkcultuur

Inburgeraars die het na 600 uur taalles (wanneer er uren aan een analfabetiseringscursus zijn besteed moeten er van de 600 uur minstens 300 uur aan analfabetisering zijn besteed) en 4 pogingen per deelexamen, waarvan ten hoogste 2 op B1- of B2 niveau, niet is gelukt om te slagen, kunnen ontheven worden van de inburgeringsplicht.

Om gebruik te kunnen blijven maken van je DUO-lening om ook op hogere niveaus (deel)examens te halen, moet de inburgeraar één van de zeven onderdelen nog niet halen. Vaak wordt er gekozen voor ONA of KNM, omdat deze relatief makkelijk te halen zijn.

Soms financieert het UAF voor B1/B2 wanneer er geen recht meer is op een lening. Als het niet aan de statushouder verwijtbaar is dat er op een te laag niveau examen is gedaan, worden de taalcursussen vergoed. Als het wel verwijtbaar is en er zijn geen ander mogelijkheden om een studie te kunnen volgen dan kan de inburgeraar het geld lenen.

40


2SPELERSVELD Naast de doelgroep, zijn er nog verschillende andere spelers van belang. Bij het spelersveld bekijken we welke spelers van invloed zijn op inburgeringsplichtige asielmigranten.

41

Ministerie SZW • Maakt het inburgeringsbeleid

IND • Beoordeelt de asielaanvraag • Kent verblijfsvergunning toe of trekt

het in

COA • Vangt asielmigranten op • Verzorgt het programma

‘Voorbereiding op inburgering’

DUO

• Handhaaft de inburgeringsplicht

• Stuurt brief inburgeringsplicht

• Voorziet van informatie

• Verstrekt leningen aan inburgeraar

• Organiseert inburgeringsexamen en staatsexamen Nederlandse Taal

Gemeente

• Biedt huisvestiging

• Verzorgt het traject rond de participatieverklaring

• Begeleidt asielmigranten maatschappelijk of besteedt dit uit

• Biedt een uitkering, indien nodig

Blik op Werk

• Stelt eisen en meetmethoden op over de kwaliteit van taalscholen

• Verstrekt certificaten aan taalscholen die vereist zijn voor het inzetten van

de DUO-lening en kan deze ook

weer intrekken

Divosa • Verzorgde het project ‘Screening en

matching’ om arbeidsparticipatie in regio te faciliteren

• Project beëindigd in 2018, maar taken en focus op koppeling aan gemeente ten bate van arbeidsparticipatie blijven bestaan.

Het UAF • Begeleidt vluchtelingen bij hun studie

in het hoger onderwijs (vanaf MBO-3)

en het vinden van een baan die aansluit bij hun capaciteiten.

Taaldocenten

• Geven taalles aan cursisten

• Geven soms ONA-les

• Hebben meestal twee à drie dagdelen per week direct contact met de inburgeraar

Werkgevers

• Bieden banen aan (soms voordat optimaal taalniveau is bereikt)

• Kunnen eisen stellen aan taalniveau werknemer

• Zouden taalles op de werkvloer kunnen aanbieden

Opleidingen • Kunnen het hebben van een specifiek

taalniveau als toelatingseis stellen

Maatschappelijke begeleiders in

gemeente • Hebben direct contact met

inburgeraars

• Hebben een adviesfunctie


3GEÏNTERVIEWDEN & LITERATUUR MEDEWERKERS ORGANISATIES UIT HET SPELERSVELD • Een medewerker van een gemeente die zich al vijftien jaar lang bezighoudt met inburgering • Een beleidsmedewerker van het UAF, een stichting voor Vluchtelingen-Studenten • Een beleidsadviseur van het COA • Eén van de oprichtsters van stichting Lemat, een stichting die voor vluchtelingen een brug slaat tussen

de Nederlandse en Eritrese cultuur voor vluchtelingen • De oprichtster van de stichting Syrische Vrouwen in Nederland, een stichting met het doel om het

taalniveau en de ontwikkeling van Syrische vrouwen te stimuleren • De oprichtster van stichting Buddy to Buddy, een initiatief die nieuwe Nederlanders aan oude

Nederlanders koppelt met als doel om vluchtelingen uit een sociaal isolement te halen • De oprichter van stichting High5!, een stichting voor hands-on coaching van vluchtelingen • Vijf taaldocenten, waarvan twee ook de eigenaren van de betreffende taalscholen zijn

ASIELMIGRANTEN • Een 40-jarige vrouw uit Syrië, nu op A2-niveau, hoopt op B1-niveau in te burgeren • Een 21-jarige vrouw uit Irak die van plan is om op B1-niveau in te burgeren • Een 30-jarige vrouw uit Syrië, die binnenkort op A2-niveau inburgert • Een 28-jarige man uit Syrië, die binnenkort op A2-niveau inburgert • Een 33-jarige man uit Syrië, die van plan is om op B1-niveau in te burgeren • Een 47-jarige man uit Syrië, die binnenkort op A2-niveau inburgert • Een 25-jarige man uit Syrië, die van plan is om op B1-niveau in te burgeren • Een 44-jarige man uit Syrië, die ontheffing gaat aanvragen voor zijn inburgering • Een 40-jarige man uit Iran, die hoopt op B2-niveau in te burgeren • Een 22-jarige vrouw uit Somalië, die van plan is om op A2-niveau in te burgeren • Een 33-jarige vrouw uit Eritrea, die van plan is om op A2-niveau in te burgeren • Een 35-jarige man uit Syrië, die van plan is om op B2-niveau in te burgeren • Een 27-jarige man uit Syrië, die van plan is om op B2-niveau in te burgeren • Een 23-jarige vrouw uit Eritrea, die van plan is om minstens op B1-niveau in te burgeren • Een 26-jarige man uit Syrië, die ingeburgerd is op B1-niveau • Een 34-jarige man uit Eritrea, die ingeburgerd is op B1-niveau • In groepsverband spraken we met een A2-klas, we hoorden vooral het verhaal van een 20-jarige vrouw

uit Somalië die op A2-niveau wilt inburgeren en een 23-jarige man uit Eritrea die op B1-niveau wilt inburgeren

• In groepsverband spraken we negen vrouwen van Eritrese en Syrische afkomst tussen de 30 en 50 jaar. Eén van hen is op B2-niveau ingeburgerd, een vrouw hoopt B1-niveau nog te behalen en de rest weet zeker dat ze niet verder zullen komen dan A2-niveau

42


GERAADPLEEGDE LITERATUUR De rapport-referenties bevatten een link naar de online versies.

• Rapport Inburgering: Eerste resultaten Wet Inburgering 2013 (2017) • Vluchtelingenwerk IntegratieBarometer 2018 • Eritrese statushouders in Nederland (2018) • Een valse start: een onderzoek naar behoorlijke inburgering (2018) • Mind the Gap (2018) • Onderwijs in het Inburgeringsproces (2016) • Tremblay, P. F., & Gardner, R. C. (1995). Expanding the motivation construct in language learning. The

Modern Language Journal, 79(4), 505-518. • Oxford, R., & Shearin, J. (1994). Language learning motivation: Expanding the theoretical framework. The

Modern Language Journal, 78(1), 12-28.

43

https://www.rekenkamer.nl/publicaties/rapporten/2017/01/24/inburgering

https://www.verwey-jonker.nl/doc/2018/317006_Integratiebarometer_2018.pdf


https://www.nationaleombudsman.nl/onderzoeken/2018065-onderzoek-naar-behoorlijke-inburgering

https://www.kis.nl/sites/default/files/bestanden/Publicaties/barrieres-mogelijkheden-arbeidsparticipatie-vluchtelingenvrouwen.pdf

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2017/02/22/onderwijs-in-het-inburgeringsproces


44

HET JUISTE DUWTJE VOOR EEN BETER PASSEND TAALNIVEAU › binaries › rijksoverheid... ·...

Documents

Transcript of HET JUISTE DUWTJE VOOR EEN BETER PASSEND TAALNIVEAU › binaries › rijksoverheid... ·...