De gebeurtenissen in het boek Openbaring,

chronologisch of parallel?

Dit werkstuk bespreekt de vraag of er in het boek Openbaring sprake is van een

chronologische ontwikkeling of dat in latere hoofdstukken dezelfde gebeurtenissen

beschreven worden maar op een andere manier. Ook wordt ingegaan op de kwestie

of het Duizendjarig rijk een aparte periode is aan het eind van de wereldgeschiedenis

of dat zich dat nu al afspeelt; en dus ook of de satan dan nu al gebonden is. In de

derde plaats komt de vraag aan bod of de komst van Jezus met de Opname van de

Gemeente op dezelfde dag plaatsvindt als het Laatste oordeel of dat dit op afzon-

derlijke tijdstippen gebeurt. Bij dit laatste kijken we ook naar het tijdstip van de

opstanding van gelovigen en van ongelovigen en naar het moment dat Jezus komt als

een dief in de nacht.

Dezelfde gebeurtenis?

Als je Openbaring 6:12-17 vergelijkt met 11:17-19 en 16:17-20 valt op dat er overlap is

tussen de verschillende oordelen. Er is in elk van deze gedeelten sprake van catastrofale

gebeurtenissen, waarna verder leven op aarde praktisch niet meer mogelijk is en die dus

niet meerdere keren kunnen plaatsvinden. Bovendien tref je bij elk van de afzonderlijke

teksten kenmerken van het Laatste oordeel aan.

(6:12-17) Een zware aardbeving... De sterren vielen op de aarde... De hemel

scheurde los en rolde zich als een boekrol op. Geen berg of eiland bleef op zijn

plaats. Nu is de grote dag van hun toorn aangebroken.

(11:17-19) De tijd is gekomen om een oordeel te vellen over de doden; en om uw

dienaren, de profeten, te belonen, evenals de heiligen... Er volgden bliksem-

schichten, groot geraas, donderslagen, een aardbeving en zware hagel.

(16:17-20) Toen klonk er uit de tempel een luide stem vanaf de troon, die uitriep:

‘Het is voorbij!’ Er volgden bliksemschichten en groot geraas en donderslagen. Er

kwam een zware aardbeving... Alle eilanden verdwenen in het niets en van de

bergen was geen spoor meer te vinden. Uit de hemel vielen loodzware hagel-

stenen.

Jezus geeft in Matteüs 24 de volgende uitleg over wat er vooraf gaat aan Zijn komst:

(24:6-9) Jullie zullen berichten horen over oorlogen en oorlogsdreiging. Laat dat je

dan niet verontrusten, die dingen moeten namelijk gebeuren, al is daarmee het

einde nog niet gekomen. Het ene volk zal tegen het andere ten strijde trekken en

het ene koninkrijk tegen het andere, en overal zullen er hongersnoden uitbreken

en zal de aarde beven: dat alles is het begin van de weeën. Dan zal men jullie

onderdrukken en doden, en jullie zullen door alle volken worden gehaat omwille

van mijn naam…

(24:29-31) De zon zal verduisterd worden en de maan geen licht meer geven, de

sterren zullen uit de hemel vallen en de hemelse machten zullen wankelen. Dan zal

aan de hemel het teken zichtbaar worden dat de komst van de Mensenzoon

aankondigt, en alle stammen op aarde zullen zich van ontzetting op de borst slaan

als ze de Mensenzoon zien komen op de wolken van de hemel, bekleed met macht

en grote luister. Dan zal hij zijn engelen uitzenden, en onder luid bazuingeschal

zullen zij zijn uitverkorenen uit de vier windstreken bijeenbrengen, van het ene

uiteinde van de hemelkoepel tot het andere.

(24:42,43) Wees dus waakzaam, want jullie weten niet op welke dag jullie Heer

komt. Besef wel: als de heer des huizes had geweten in welk deel van de nacht de

dief zou komen, dan zou hij wakker gebleven zijn en niet in zijn huis hebben laten

inbreken.

Letterlijk taalgebruik of symbooltaal

Symbolisch taalgebruik was voor de christenen in de tijd van Johannes een bekend

gegeven. Er bestonden meerdere apocalyptische geschriften in die tijd. Ook het boek

Openbaring bevat veel symbooltaal en associatief denken; het is geen spoorboekje.

Het zogenaamde amillennialisme heeft goede papieren wat de ingewikkelde uitleg van

Openbaring betreft. Volgens deze visie is het boek Openbaring opgebouwd uit zeven

parallelle gedeelten (1–3, 4–7, 8–11, 12–14, 15–16, 17–19, 20–22), die elk de gemeente en

de wereld beschrijven vanaf Christus’ eerste komst tot aan zijn wederkomst. Omdat er een

voortgang zichtbaar is in deze zeven delen, wordt dit wel progressief parallellisme genoemd.

In deze visie beschrijft Openbaring gebeurtenissen niet in chronologische volgorde. Bij deze

uitleg borduurt men voort op het verbond van God met Israël. In het Nieuwe Testament

zijn ook de gelovigen uit de heidenen hier deel van uit gaan maken. Ze werden geënt op

de edele olijfboom. God heeft maar één volk, Christus heeft maar één bruid, de scheids-

muur tussen Israël en de Kerk is neergehaald (Efeziërs 2:14). Er bestaat wel onderscheid

tussen de oudtestamentische en de nieuwtestamentische gestalte van het ene volk van

God (vergelijk bijvoorbeeld Exodus 19:5-6 met 1 Petrus 2:9). Met de komst van Jezus is het

koninkrijk van God gevestigd op aarde. Zo spreekt ook Jezus hierover in de gelijkenissen

over het Koninkrijk.

Duizendjarig rijk – satan gebonden

Christus heeft satan gebonden en buitengeworpen. De inboedel van het huis van satan

wordt geroofd; daartoe wordt hij eerst vastgebonden - in de grondtekst staat in Matteüs

12:29 hetzelfde woord als in Openbaring 20:2 En de engel greep de draak, de oude slang,

dat is de duivel en de satan, en bond hem voor duizend jaar. Dit binden van satan houdt in

dat er nu geen belemmering meer is voor de prediking onder de andere volken op aarde.

Jezus Christus heeft de daden van de duivel teniet gedaan, Hij heeft de machten en

krachten openlijk te schande gemaakt en over hen getriomfeerd. Hij heeft door zijn dood

definitief afgerekend met de heerser over de dood, de duivel, en ons zo bevrijd van de

slavernij van de angst voor de dood. Wie uit God geboren is, bewaart zichzelf en de boze

heeft geen vat op hem. Satan ligt vast aan de ketting van Jezus overwinning door het kruis;

boze geesten worden uitgedreven. Het Duizendjarig rijk is aanwezig vanaf Christus’

hemelvaart. Gelovigen die gestorven zijn regeren samen met Christus vanuit de hemel.1

De ‘duizend jaar’ is volgens deze uitleg geen letterlijke 1000 jaar, maar het staat voor de

tijd vanaf Jezus’ overwinning op satan door zijn dood en opstanding tot aan Jezus’ weder-

komst op de dag van het oordeel. Het getal 1000 wordt symbolisch opgevat, net zoals veel

andere getallen in het boek Openbaring.2 Het getal 1000 als het getal van de volheid staat

1 Matteüs 12: 22-31; Lukas 10:18; Johannes 12:31,32; Kolossenzen 2:15; Hebreeën. 2:14,15; 1 Johannes 3:8; 1 Johannes 5:18. 2 Dit zijn onder meer de volgende getallen:

• Het getal 7 staat voor perfectie. Bijvoorbeeld in hoofdstuk 1: de 7 lampenstandaarden en de 7 sterren.

• Het getal 10 verwijst in de Bijbel naar volledigheid: 10 geboden, 10 gouden kandelaren in de tabernakel, 10 horens.

• Het getal 1000 betekent absolute volledigheid: 10×10×10.

• Het getal 12 is de volheid van Gods volk: een kroon met 12 sterren (hoofdstuk 12), 12 poorten in de muur van het

Nieuwe Jeruzalem (hoofdstuk 21), 12 stammen van Israël, 12 apostelen.

• Het getal 144.000 is eveneens een bijzonder getal: 12×12×10×10×10 – de volheid van de volkeren die gered worden.

in contrast met het getal 3½. Het getal 3½ is een gebroken getal en duidt op een beperkte

tijd (‘een tijd, tijden en een halve tijd’ = 42 maanden = 1260 dagen, zie 11:2,3,9, 12:6,14 en

13:5). De heerschappij van Christus en zijn gemeente krijgt een volle periode (‘1000 jaar’),

de tijd waarin de satan gebonden is. Satan krijgt slechts een beperkte tijd van vrijheid

toegemeten, 3½ jaar. De Bijbel kent in geen ander bijbelgedeelte een tussenfase van 1000

jaar tussen de opstanding van de gelovigen en de opstanding van de ongelovigen. De Heer

Jezus spreekt ook niet over een dergelijke periode.

Laatste oordeel en Opname van de Gemeente

Jezus vertelt over één moment van opstanding van de doden, van zowel gelovigen als

ongelovigen:

‘Er komt een moment waarop alle doden zijn stem zullen horen en uit hun graf

zullen komen: wie het goede gedaan heeft staat op om te leven, wie het slechte

gedaan heeft staat op om veroordeeld te worden’ (Johannes 5:28,29).

‘Dit is de wil van hem die mij gezonden heeft: dat ik niemand van wie hij mij

gegeven heeft verloren laat gaan, maar dat ik hen allen laat opstaan op de laatste

dag. Dit wil mijn Vader: dat iedereen die de Zoon ziet en in hem gelooft, eeuwig

leven heeft, en dat ik hen op de laatste dag uit de dood zal opwekken’ (Johannes

6:39,40).

Jezus spreekt niet over een aparte opstanding die al eerder zou plaatsvinden en dan alleen

gelovigen betreft, een vroegere Opname van de Gemeente. Meer uitleg over de weder-

komst van Jezus staat op de website http://theologie.atspace.com/pdf/wederkomst.pdf.

Als een dief in de nacht

Volgens sommigen heeft Jezus’ komst als een dief in de nacht betrekking op de Opname

van de Gemeente en deze valt dan niet samen met het Laatste oordeel.

Ook in Openbaring komen we deze uitdrukking tegen: ‘Ik kom onverwacht als een dief!’

(Openbaring 16:15). Het gaat hier over de slag bij Harmagedon, de laatste grote strijd die

gevolgd wordt door het Laatste oordeel.

Petrus geeft de volgende uitleg: ‘De dag des Heren zal komen als een dief. Op die dag

zullen de hemelen met gedruis voorbijgaan en de elementen door vuur vergaan, en de

aarde en de werken daarop zullen gevonden worden’ (1 Petrus 3:10). Van een

afzonderlijke Opname van de Gemeente wordt niet gesproken.

Ook in 1 Thessalonicenzen 4:13–5:4 valt de Opname van de Gemeente samen met de dag

des Heren – de dag van het Laatste oordeel.3

Er zijn meer argumenten die pleiten tegen een chronologische uitleg van Openbaring,

zoals het feit dat alle ongelovigen omkomen in de veldslag in hoofdstuk 19, terwijl we in

hoofdstuk 20 lezen dat de gelovigen regeren in het Duizendjarig rijk (over wie dan?). Voor

nu volstaat vooral de troostrijke vaststelling in Openbaring dat de geschiedenis en de

toekomst in Gods hand veilig is, dat reeds in deze periode de macht van de satan beperkt

is, en dat de Opname van de Gemeente aan het eind der tijden zeker is.

�

3 De grote dag des Heren met het Laatste oordeel wordt genoemd in Sefanja 1:14, Joël 2:31, Maleachi 4:5, Handelingen 2:20

en Judas 1:6. Het Griekse woord Parousia betekent overigens letterlijk Komst, ofwel de Wederkomst van Christus.

Overeenkomende

gebeurtenissen Hoofdstuk 4–7

6:12-17

Hoofdstuk 8–11

11:17-19

Hoofdstuk 12–14

14:14-20

Hoofdstuk 15–16

16:12-20

Hoofdstuk 17–19

18:2,8,10

Hoofdstuk 20–22

20:11-15

De grote dag des

Heren.

Het Laatste oordeel

Sefanja 1:14

Joël 2:31

Maleachi 4:5

Handelingen 2:20

Judas 1:6

Nu is de grote dag

van de toorn van

hem die zit op de

troon en van het

lam aangebroken.

Nu laat u uw woede

razen.

De tijd is gekomen

om een oordeel te

vellen over de

doden; en om de

heiligen te belonen.

En ook om hen die

de aarde vernietigen

nu zelf te

vernietigen.

De aarde is meer

dan rijp voor de

oogst. De druiven

werden in de grote

perskuip van Gods

woede gegooid.

Er kwam een grote

stroom bloed uit,

300 km lang en zo

hoog als het bit bij

een paard.

Een engel riep uit: Het

is voorbij!

Alle koningen komen

bijeen voor de strijd

op de grote dag van

de almachtige God.

Het grote Babylon

moest het ontgelden:

God gaf het de beker

met de wijn van zijn

hevige woede.

Gevallen, gevallen is

Babylon. Alle plagen

zullen haar op een dag

treffen.

In een uur tijd is je

vonnis voltrokken.4

Een grote witte troon.

Iedereen werd geoordeeld

naar zijn daden. Wie niet in

het boek van het leven

bleek te staan werd in de

vuurpoel gegooid.

Tekenen aan hemel

en aarde;

zon, maan en

sterren

Matteüs 24:29

De zon werd zwart.

De maan werd

bloedrood.

De sterren vielen

op de aarde.

De hemel scheurde

los en rolde zich op

als een boekrol.

De aarde en de hemel

vluchtten van Hem weg en

verdwenen in het niets.

Bergen en eilanden Geen berg of eiland

bleef op zijn plaats.

Alle eilanden

verdwenen in het

niets en van de bergen

was geen spoor meer

te vinden.

Aardbeving en

zware hagel

Er kwam een zware

aardbeving.

Er volgden een

aardbeving en zware

hagel.

Er kwam een zware

aardbeving.

Uit de hemel vielen

loodzware

hagelstenen.

Bliksemschichten,

groot geraas en

donderslagen

Er volgden

bliksemschichten,

groot geraas en

donderslagen.

Er volgden

bliksemschichten en

groot geraas en

donderslagen.

4 Het is zeer de vraag of Babylon hier een actuele, concrete stad is. Er staat, In haar werd het bloed van profeten en heiligen en van allen, die geslacht zijn op de aarde

gevonden (18:24). Omdat er staat ‘allen’ lijkt dit meer op een symbolische naam te wijzen.

Overeenkomende

gebeurtenissen Hoofdstuk 4–7 Hoofdstuk 8–11

9:1-11

Hoofdstuk 12–14

14:14-20

Hoofdstuk 15–16

16:12-20

Hoofdstuk 17–19

19:17-21

Hoofdstuk 20–22

20:1-3, 7-10

De koningen met

hun volken komen

samen voor de

laatste, grote strijd

Alle koningen worden

bijeen gebracht voor

de strijd op de grote

dag van de almachtige

God.

Op de plaats die

Harmagedon heet.

De koningen met hun

troepen hadden zich

verzameld om oorlog

te voeren. Vogels

komen naar Gods

grote maaltijd en

krijgen het vlees te

eten van koningen,

legeraanvoerders en

machthebbers, van

slaven en van vrije

mensen, het vlees van

jong en oud.

Gog en Magog, de volken

aan de vier hoeken van de

aarde, worden misleidt.

Satan brengt hen voor de

strijd bijeen, een menigte

zo talrijk als zandkorrels

aan de zee.

Het openen van de

bodemloze put, de

onderaardse diepte

(Griekse grondtekst:

Abysson,

bodemloze put,

onderwereld)

Een engel kreeg de

sleutel van de put

naar de onderaardse

diepte en hij opende

die put. Hun koning

is de engel van de

onderaardse diepte;

zijn naam luidt in het

Grieks Apollyon

(vernietiger)

Een engel greep de draak,

de slang van weleer, die

ook duivel of Satan wordt

genoemd, en ketende hem

voor duizend jaren. Hij

gooide hem in de diepte,

sloot de put boven hem en

verzegelde die.

Wanneer de duizend jaar

voorbij zijn, zal Satan uit

zijn gevangenis worden

losgelaten.

Jezus komst als een

dief in de nacht

Matteüs 24:43

Ik kom onverwacht,

als een dief!

Slag bij Harmagedon

De Mensenzoon

komt met de wolken

van de hemel

Matteüs 24:30;

Daniel 7:13;

Handelingen 1:11

En ik zag, en zie,

een witte wolk, en

op de wolk zat

Iemand als een

Mensenzoon.