Het Afvalplan van NIRAS om tot een beleid voor het langetermijnbeheer van hoogactief en/of langlevend radioactief afval te komen

J.-P. Minon, directeur-generaal

NIRAS/ONDRAF

11/01/2011

22

NIRAS

Nationale instelling voor het beheer van radioactief afval en bestraalde splijtstof

Openbare instelling bij wet opgericht in 1980, als gevolg van wens van de wetgever om het beheer van radioactief afval toe te vertrouwen aan één enkele instelling onder toezicht van de overheid

Verantwoordelijk voor het beheer van al het radioactieve afval aanwezig op Belgisch grondgebied

Onder toezicht van de federale ministers verantwoordelijk voor Energie en Economie

‘De vervuiler betaalt’

33

Een sluitend beheersysteem voor radioactief afval

Inventaris

Verwerking

Conditionering

Opslag Beheer op lange termijn

Ophalen en transport

Financiering

44

De categorieën geconditioneerd radioactief afval en hun specifieke kenmerken

Ho

og

actief

Mid

delactief

Laag

actief

Korte levensduur A A C

Lange levensduur B B C

Cat. A: Laag- en middelactief,kortlevend

Cat. B: Laag- en middelactief,langlevend

Cat. C: Hoogactief, kort- en langlevendafval, warmteafgevend

55

Afvalvolumes te beheren door NIRAS (m³) –perspectief 2075

Cat. A

Cat. BCat. C

Met opwerking

Cat. A = 69.900 m³

Cat. B = 11.100 m³

Cat. C = 600 m³

Zonder opwerking

Cat. A = 69.900 m³

Cat. B = 10.430 m³

Cat. C = 4.500 m³

Rekening houdend met

•Kamerresolutie 22/12/1993

•Wet kernuitstap 31/01/2003

66

Welke oplossing werd gekozen voor het langetermijnbeheer van het categorie A-afval?

Ministerraad 16/01/1998 Keuze voor definitieve oplossing

In overleg met lokale betrokkenen

Ministerraad (23/06/2006)

Keuze voor oppervlakteberging in Dessel

Project in ontwikkeling met plaatselijke actoren

Aanvraag voor vergunningen (2011)

Operationele installatie gepland rond 2016

Oppervlakteberging in Dessel

Ontwikkeling van een geïntegreerd project

Met participatie van Dessel en Mol

Basisstudies Voorontwerp

Beslissing Ministerraad 16/01/1998

Beslissing Ministerraad23/06/2006

2006

1998

1982 Ontwerp +

vergunningen 2013 Bouw

2016

Zuiver technische benadering

Geïntegreerde benadering

Exploita-tie

Definitieve oplossing (berging i.p.v. opslag)

In overleg met lokale betrokkenen

88

Toestand inzake het langetermijnbeheer van het afval van de categorieën B en C (1/2)

30 jaar onderzoek en ontwikkeling (R&D) Door het SCK•CEN gestart in 1974 Ondergronds laboratorium als één van de onderzoeks- en

demonstratiemiddelen In overeenstemming met de internationale aanbevelingen en in

samenwerking met het buitenland, met name via de kaderprogramma’s van de EU

R&D moet worden voortgezet Om de oplossing voor het langetermijnbeheer te ontwikkelen Om varianten binnen deze oplossing te analyseren Bij wijze van wetenschappelijke waakzaamheid (alternatieven) Om de genomen beslissingen regelmatig opnieuw te evalueren (ter

ondersteuning van het besluitvormingsproces)

9

Internationale samenwerking rond het ondergronds laboratorium

1111

Toestand inzake het langetermijnbeheer van het afval van de categorieën B en C (2/2)

Geen institutionele beslissing in België ten gunste van een specifieke beheeroptie (en a fortiori ten gunste van een uitvoeringszone of -site)

Geen element om het beheersysteem te ‘sluiten’

Behoefte aan een beleid voor het langetermijnbeheer

12

Behoefte aan een beleid… vandaag (1/2)

NIRAS acht het dossier voldoende rijp voor een politieke beslissingBemoedigende resultaten van R&D (SAFIR 2)

Aanzienlijke uitvoeringstermijnenVerantwoordelijkheid van de huidige generatie en de huidige producenten

Noodzaak om de continuïteit van kennis en R&D te verzekeren

Noodzaak om een eindbestemming voor het B&C-afval te bepalen, teneinde het beheersysteem te sluiten

Optimalisering van alle beheerfasen Bepaling van de beheerkosten (provisies) om het principe ‘de

vervuiler betaalt’ vandaag optimaal te kunnen toepassen Oriëntering van R&D ter bevestiging

Er is echter geen dwingende behoefte op het vlak van de veiligheid (tijdelijke opslag is veilig)

13

Behoefte aan een beleid… vandaag (1/2)Institutionele vraag

Peer Review OESO/NEA van het rapport SAFIR 2 (2003), uitgevoerd op verzoek van de regering:

“Het Belgisch programma zou over een beleid voor het langetermijnbeheer van het B&C-afval moeten beschikken”

Brief van de voogdij van NIRAS (2004), waarin gevraagd wordt“Verschillende beheeropties voor hoogactief en langlevend afval te vergelijken (SEA)”

Gezamenlijk Verdrag inzake de veiligheid van radioactief afvalGoedgekeurd door België (wet van 02/08/2002)Rapport 3e vergadering van de contracterende partijen (Wenen, juni 2009)

Brief FANC aan zijn voogdij: “NIRAS wacht nog steeds op een principebeslissing inzake het beheer van hoogactief afval en van bestraalde splijtstoffen”

Internationaal aanbevolen praktijkEU, IAEA, Gezamenlijk Verdrag,…

Maatschappelijke wens (dialogen, Eurobarometer,…)

14

Het Afvalplan van NIRAS – Juridisch kader

Wettelijke verplichting voor NIRAS om een algemeen beheerprogramma op lange termijn voor het radioactieve afval op te stellen Art. 2, § 3, KB 30/03/1981, zoals gewijzigd door het KB van

16/10/1991

Dit algemene beheerprogramma vereist een beoordeling van de gevolgen voor het milieu, met inspraak van het publiek Wet ‘SEA’ van 13/02/2006, Art. 6, § 1 Omzetting van de richtlijnen 2001/42/EC en 2003/35/EC

15

Het Afvalplan van NIRAS – Doel

Het Afvalplan moet alle elementen aanreiken die de regering in staat stellen de te volgen richting inzake het langetermijnbeheer van hoogactief en langlevend afval te bepalen.

16

Het proces in zijn geheel

1717

Bestudeerde oplossingen in het Afvalplan en het SEA (1/2)

Alternatieven Berging in diepe boorgaten Eeuwige opslag ‘Gezamenlijke, multinationale’ bergingsinstallaties Geavanceerde nucleaire technologieën Geologische berging …

Voor het langetermijnbeheer (vele duizenden jaren) is er geen alternatief voor geologische berging Langetermijnveiligheid enkel mogelijk door een passief systeem

(geologische formatie) Geen enkel land heeft daarom een ander beleid voor het

langetermijnbeheer Wel verschillen qua

Timing voor geologische berging Voorwaarden van berging qua controle, omkeerbaarheid,… Prioriteit voor een nationale oplossing of ‘wachten’ op een multinationale oplossing

1818

Bestudeerde oplossingen in het Afvalplan en het SEA (1/2)

Referentieoplossing Geologische berging In weinig verharde klei Op Belgisch grondgebied Uitwerking evenredig met de wetenschappelijke, technische en

maatschappelijke vooruitgang Ondersteund door een progressief, flexibel en participatief

beslissingsproces dat de maatschappelijke en technische aspecten integreert

Met eventuele voorwaarden Omkeerbaarheid/terugneembaarheid gedurende een te bepalen

periode Continuïteit van controle en kennisoverdracht

1919

Timing van de referentieoplossing

R&D

197

4

204

0

201

1OverlegSiting

VergunningConstructie

Berging 21.

.

AfvalplanBeleidsbeslissing

Maatschappelijk overleg

Wetenschappelijk en technologisch RD&D

20

Vervolg

2121

Draagwijdte van een principebeslissing over het langetermijnbeheer van het B&C-afval

Het gaat om een richting die de regering geeft aan de werkzaamheden van NIRASHet is noch een beslissing tot onmiddellijke uitvoering, noch een sitekeuzeDe beslissing kan pas worden gerealiseerd na afloop van een stapsgewijs besluitvormingsproces

Dat transparent, degelijk vastgelegd en gedocumenteerd isDat ondersteund wordt door R&D ter bevestigingWaarbij veiligheid en uitvoerbaarheid telkens worden geëvalueerdWaarbij het publiek betrokken wordtNa afloop waarvan de verschillende vergunningen zullen worden uitgereiktDat flexibel is

Waarvan de uitvoeringsplanning afgestemd moet zijn op de technische en wetenschappelijke verworvenheden en op het maatschappelijk draagvlak

• Dergelijk proces zal nog verscheidene decennia duren

22

Bedankt voor uw aandacht

Merci pour votre attention