Zaterdag 11 januari 2014 www.limburger.nl

horizon

door Johan van de Beek

H et is oktober 2013, een za-terdagavond. Dan en Con-nie krijgen even na ne-gen uur op de ambulance-post in Echt een melding

dat ze met spoed naar Weert moeten.Er is iemand onwel geworden. Ze heb-ben een aanrijtijd van dertien minuten.Op een parkeerplaats in een woonwijkzien ze hoe de patiënt door iemandeen personenauto in wordt gesleept.De ambulance staat nog niet stil of deportieren worden aan beide kantenopengetrokken door schreeuwendemannen die aan Dan en Connie begin-nen te trekken. Connie drukt de nood-knop op de mobilofoon in de auto in,Dan de noodknop van zijn portofoon.Alle portoverkeer van de regio valt opdat moment stil zodat de meldkamerkan meeluisteren. De ambulanciers roe-pen de code voor ‘collega in nood’.Dan, chauffeur, en Connie, verpleeg-kundige, worden de auto uit getrokkendoor wat later vader en zoon van hetslachtoffer blijken te zijn. Die mannenzijn niet dronken of onder invloed vandrugs, maar volledig ‘van het paadje af’.Dan en Connie raken gescheiden vanelkaar zonder dat ze de tijd hebben ge-had om een tactiek te bespreken. Er iszelfs geen gelegenheid geweest om deauto achteruit te zetten en weg te rij-den. De twee voelen zich, letterlijk,overvallen. Dan worstelt buiten deauto met de zoon die aan hem trekt ennaar hem slaat en tegelijk schreeuwtdat zijn zus zo snel mogelijk naar hetziekenhuis moet. De vader is met Con-

nie in de slag. Omdat zij aanvankelijkde riem nog om heeft, kan de vaderhaar niet uit de auto trekken. In haarooghoek ziet Connie dat Dan buiten is.Dat is voor haar het signaal om de riemlos te maken en zich uit de ambulancete laten trekken. Daar gaat de vader inwat Connie haar ‘persoonlijke zone’noemt met zijn vuisten in de aanslagstaan. Het is dan half tien. Connie zietin het donker dat de patiënt nu weerop het trottoir ligt, met een groepjevrouwen en mannen eromheen. Zetwijfelt. Moet ze erheen lopen? Alleen?Ze voelt zich kwetsbaar. Blijven staanis ook geen optie met die doorgedraai-de vader. Ze loopt naar het slachtofferen maakt zich zo klein mogelijk. Kleinwerkt de-escalerend. Ze kan de polsvoelen. Die is goed. De patiënt is ooklevendig genoeg. Er is, waarschijnlijk,geen acute hulp nodig. Dat is, achteraf,een geluk bij een ongeluk geweest. AlsConnie wel acute hulp had moeten ver-lenen, was dat niet mogelijk geweestvanwege de agressie en hinder van defamilie. De vader maakt zich ook kleinen Connie denkt even dat ze hem kan‘omzetten’ en probeert een gesprekje tebeginnen. Maar de vader kijkt haar al-leen maar agressief aan, maakt dreigen-de gebaren. Connie staat op om Dan tezoeken. Die heeft zich inmiddels losge-maakt van de zoon. De twee hebbenkort overleg. Drie dingen: zo snel moge-lijk de brancard uit de auto, patiënt er-op en wegwezen. Omdat de zoon zicheven bij het groepje rond zijn zus heeftgevoegd, kan Dan de brancard uit deauto halen. Die zet hij op de laagstestand, ook om te de-escaleren. Het op

de brancard tillen van de patiënt gaatredelijk goed. Spanning weghalen kankan ook door omstanders ‘belangrijk’te maken, door ze bijvoorbeeld een in-fuuszak in de hand te geven. Hierwerkt dat even door hen te vragen meete helpen met het op de brancard leg-gen van de dochter. Maar op het mo-ment dat ze haar bedekken met een de-ken en vastbinden, begint het ongecon-troleerde geschreeuw en getier weer.Op het moment dat ze de brancardmet de patiënt in de auto schuiven enConnie bij de patiënt gaat zitten,springt de vader ook achterin de auto.Waarom doe je niks, schreeuwt hij,maar hij is zelf degene die hulp onmo-gelijk maakt door zich tussen Connieen zijn dochter te wurmen. Conniedrukt weer op de noodknop enschreeuwt dat ze alleen kan helpen alshij, de vader, de wagen uit gaat. OokDan gaat nu verbaal tekeer om de va-der weer uit de ambulance te krijgen.Uiteindelijk lukt dat, net op het mo-ment dat de politie arriveert. Dan roeptde agenten erbij die zich tussen hem ende vader opstellen. Als Dan de klep vande ambulance dicht wil slaan, vliegt de

vader plots tussen de twee agentendoor en valt hem aan. De chauffeurwordt in zijn nek geraakt. En dan isvoor hem de maat vol. Hij mept terug.De agenten overmeesteren de vader endrukken hem op de grond. Dan slaatde klep dicht. Eindelijk, denkt hij, wekunnen weg. Maar als hij wil instap-pen, blijkt dat de zoon op de bijrijders-plaats zit. Wat moet ik doen, denktDan. Moet ik ervoor zorgen dat hij doorde politie van die stoel af wordt geramd?De knaap roept dingen, dat hij hetrecht heeft om mee te rijden en dat hijniet meer zal slaan. Dan zegt: als jij jenormaal gedraagt, kun je mee, maar alsje me aanraakt, heb je een nog veel gro-ter probleem dan je nu al hebt. De am-bulance vertrekt. De zoon zit onder-weg aan de telefoon te pochen tegenvriendjes over zijn aanvaring met hetambulancepersoneel.

Dan voorziet problemen op de eer-ste hulp, maar als hij bij het ziekenhuisvan Weert arriveert, ziet hij tot zijn op-luchting twee ambulances van collega’sstaan. Hij stapt uit en spreekt met decollega’s af dat die de zoon buiten in be-dwang houden, zodat hij en Connie

H E L P E R S A L S

slachtoffers

interview

André Lemmen, direc-teur AmbulanceZorgLimburg-Noord: „On-acceptabel wat hier ge-beurd is. Los van alleonkosten die we pro-beren te verhalen opbetrokkenen, is de be-schadiging die onze

mensen oplopen hetmeest schrijnende. On-ze mensen kunnen wehier bijna niet op trai-nen, maar we kunnenwel een beroep doenop de sociale en maat-schappelijke betrok-kenheid van burgers.

Eén ding staat vast: jeblijft met je handenvan onze medewer-kers af.” Drie op devijf mensen met eenpublieke taak werdenafgelopen jaar slachtof-fer van verbaal en/offysiek geweld.

foto Hollandse Hoogte/ beeldbewerking Robert Muts

‘Onacceptabel wat hier is gebeurd’

Geweld en agressie richting politiemensen,brandweermannen, conducteurs of anderemensen met een publieke taak is in enkelejaren een maatschappelijk probleem vanformaat geworden. Dit is het verhaal vanDan en Connie van de ambulancedienstAmbulanceZorg Limburg-Noord.

met de brancard naar binnen kunnen.Als ze binnen zijn, vraagt hij directweer politieassistentie, omdat de zoonherrie maakt en naar binnen wil. Con-nie en Dan dragen de patiënt over engaan weer naar buiten. De zoon rijdtdan net weg in een auto die, vermoede-lijk, de ambulance is gevolgd. TerwijlConnie en Dan hun hart luchten bij decollega’s, verschijnt plots de vader uithet niets. Ook die wil met geweld hetziekenhuis in, maar wordt door inmid-dels gearriveerde politie onderhandengenomen en afgevoerd naar het politie-bureau.

Dan en Connie hebben die avondnog contact met de meldkamer, de ach-terwacht en BOT, het Bedrijfs OpvangTeam. Dan rijden ze terug naar de post,want ze hebben 24 uursdienst. Achterafwas dat niet zo slim, denken ze. Ze zijnopgepompt: adrenaline en emoties. Ge-lukkig krijgen ze geen oproep meer dienacht.

Voordat ze gaan slapen, laat Dan hetnog eens door zijn hoofd gaan. Ik komjouw dochter helpen en jij hebt het lef omje zo te gedragen tegen mij? Mafkees!Vreemd genoeg valt hij als een blok in

slaap. Daarna begint het eigenlijk pas.Ze doen aangifte. En vertellen het ver-haal, dat als een lopend vuurtje rond-gaat onder collega’s in Limburg, keer opkeer. Dan speelt de film ook tientallenkeren in zijn hoofd af. Had hij het an-ders moeten doen? Heeft hij iets ver-keerds gedaan? Hij heeft er behoorlijklast van. Als hij twee dagen later eensimpele B-rit heeft, iemand met adem-halingsproblemen, heeft hij in de autoheel erg het gevoel dat hij op zijn hoe-de moet zijn, terwijl daar geen aanlei-ding toe is. Drie dagen later een traumain Roermond, iemand van het dak ge-vallen. De straat staat vol mensen, dichtop het slachtoffer. Ik wil ze allemaalweg hebben, zegt Dan tegen de politie.Hij merkt dat hij opgefokt is. Geef megeen aanleiding tot…

Connie heeft het geluk dat ze eenpaar dagen na het voorval geen dienstop de wagen heeft. Ze vertelt het ver-haal aan haar man. Die kan er met zijnhoofd niet bij dat zoiets kan gebeuren.Waarom worden die idioten niet opge-pakt? Gaan die er soms mee wegko-men? Twee nachten later krijgt ze eennachtmerrie, een zeer heftige herbele-

ving. Twee weken later. Caféruzie inWeert. Gewonde. Politie op straat. Zegaat met een collega het café binnen,een louche tent, uitsmijters die staren.Later denkt ze: loop ik weer een situatiein zonder na te denken. Jarenlang heeftze gedacht dat het wel meeviel metagressie en dat ze, als vrouw, in hetvoordeel is. Dat alles is weg nu. Zeheeft een gezin, ze wil niet thuiskomenmet brokstukken van het werk. Vol-gens Dan kwam zoiets als in Weert tienjaar geleden heel af en toe voor. Nuveel vaker. Je hoort het overal, van colle-ga’s, van de politie, van mensen in dezorg. Het lijkt verdorie wel of het nor-maal is geworden. Je kunt er ook geenpeil op trekken. Het is pats-boem! Ookvan mensen van wie je het niet ver-wacht en in doodnormale wijken. Dewereld is anders geworden, zegt hij. Enwaar het op uit zal draaien, is dat men-sen op ambulances die situaties niet ver-trouwen eerst de politie zullen laten ko-men en dan pas hulp zullen gaan verle-nen. Dat is erg, maar het zij zo.

Ze zijn allebei nog naar de meldka-mer geweest om de geluidsbanden te-rug te luisteren. Daar horen ze dat de

vader al met geweld dreigt als hij beltvoor zijn dochter. Voor de meldkamerwas dat toen geen reden om er politieop af te sturen. Want scheldende endreigende mensen krijgen ze daar aande lopende band aan de lijn. Dat is nor-maal geworden. Dat is die andere we-reld waar Dan het over heeft.

Dan en Connie gaan niet bang naarhun werk. Ze zijn wel scherper gewor-den. Argwanender ook. Er is iets kapotgegaan op die avond in Weert.

De familie in Weert heeft nooitcontact opgenomen met Dan en Con-nie. De aangifte loopt. De officier vanjustitie moet nog besluiten of dezaak voor vervolging in aanmerkingkomt. Mogelijk komt er dan ook eenverklaring voor het gedrag dat de bei-de mannen in deze zaak vertoonden.

Om redenen van privacy en veilig-heid zijn de gebruikte voornamen ge-fingeerd.

E3 GO-E02R