Uitstroomprofiel jonge en oude kind

Studiejaar 2009 - 2010

Januari 2010

Profileringsdocenten:• Jacqueline Bieger• Constance van Kesteren• Martijn van Schaik• Remy Wilshaus

Vakdocenten:• Jos Calis• Rene Onclin• Martine van Schaik• Desirée Verbeek

INHOUDSOPGAVE

ALGEMENE INFORMATIE..............................................................................................................4OPDRACHTEN & AFRONDINGEN.................................................................................................5ROOSTER............................................................................................................................................7LITERATUUR.....................................................................................................................................9

pagina 2 van 9

INLEIDING

Elke student van een lerarenopleiding basisonderwijs in Nederland verdiept zich in een leeftijdsgroep. We noemen dat ‘uitstroomprofiel jonge kind’ en ‘uitstroomprofiel oudere kind’. Dit geeft de student de mogelijkheid tijdens de opleiding een persoonlijke voorkeur te volgen en voor de basisscholen betekent het dat bij de samenstelling van het team met deze verbreding en verdieping rekening kan worden gehouden. Overigens is het wel zo dat de leraar basisonderwijs in alle groepen inzetbaar is.

Studenten die op de opleiding werken aan hun uitstroomprofiel verdiepen zich theoretisch en praktisch in het jonge of oudere kind door het aanleggen van hun (persoonlijke) expertdossier. Er worden vakverdiepende (hoor)colleges in de profilering en de vakgebieden rekenen, Nederlands, Engels en wetenschap en techniek aangeboden. Daarnaast zijn groepsbijeenkomsten, vakgerichte workshops, zelfstudie-uren en docentconsultatie ingeroosterd. De relatie met de praktijk wordt gelegd door opdrachten en (delen van) het onderzoek in de praktijk uit te voeren en doordat de student drie praktijkdagdelen verzorgt, gebaseerd op de kennis en vaardigheden uit het expertdossier.

De docenten van het team uitstroomprofiel wensen iedereen die aan de module uitstroomprofiel meewerkt veel inspiratie en plezier.

Team uitstroomprofielfebruari 2010

pagina 3 van 9

ALGEMENE INFORMATIE

Specialisatie en uitstroomprofielGedurende de opleiding heb je al gekozen voor specialisatie in een bepaalde pedagogische richting (onderwijsvisie): regulier, Montessori, Dalton of OGO. In jaar 4 specialiseer je je verder door te kiezen voor een bepaalde minor. In semester 2 van jaar 3 kies je voor het jonge of oudere kind en dat is je uitstroomprofiel. De basisopleiding met specialisatie en profilering maakt dat je je studie op een eigen manier vormgeeft die overeenkomt met je talenten en interesses. Hierdoor ben je voor de basisschool een unieke en interessante collega. Een schoolteam bestaat altijd uit mensen met verschillende kwaliteiten. Door specialisatie en profilering kun je jouw kwaliteiten voor anderen zichtbaar maken.

UitstroomprofielJe hebt de keuze gemaakt tussen ‘werken met het jonge kind’ (de groepen 1-4) of ‘werken met oudere kinderen’ (de groepen 5-8). Bij het uitstroomprofiel ‘jonge kind’ hoort ook kennis van de aansluiting tussen de voorschool en de basisschool en bij het uitstroomprofiel ‘oudere kind’ verwerf je kennis van de aansluiting tussen de basisschool en het voortgezet onderwijs. Op je pabodiploma wordt vermeld voor welke profilering je hebt gekozen. Profilering betekent dat je specifieke kennis en vaardigheden opdoet voor het lesgeven aan jonge of oudere kinderen en deze keuze geeft ook aan in welke groep(en) je de LiO-stage wilt doen. Het diploma geeft je de bevoegdheid om les te geven in alle groepen van de basisschool.

Doel van het uitstroomprofielHet doel van het traject dat je volgt voor de uitstroomprofielen jonge en oudere kind is een startbekwame leerkracht te worden voor het jonge of oude kind, doordat je je kennis hebt verdiept en verbreed ten aanzien van die aspecten van het vak die specifiek gelden voor een bepaalde leeftijdscategorie.

Voor het jonge kind horen daarbij (Advies stuurgroep Lerarenopleidingen HBO-Raad, september 2006):• Verdieping in de ontwikkelingspsychologie, pedagogiek en (vak)didactiek voor de leeftijd 4-8

jaar• Kennisverbreding van aanvankelijke ontwikkelings- en leerprocessen (o.a. aanvankelijk taal- en

rekenonderwijs)• Leerlingenzorg: vroegtijdig diagnosticeren van leerproblemen en bewaken van de doorgaande

leerlijnen van peuters en kleuters naar groep 3, waaronder VVE• Uitgaande van de ontwikkeling van het kind samenhang kunnen aanbrengen tussen

leergebieden, wat leidt tot leren in een betekenisvolle context

Voor het oudere kind horen daarbij (Advies stuurgroep Lerarenopleidingen HBO-Raad, september 2006):• Verdieping in de ontwikkelingspsychologie, pedagogiek en (vak)didactiek voor de leeftijd 8-12

jaar• Kennisverbreding van voortgezette leerprocessen m.b.t. de verschillende vakgebieden en de

beperkingen die daarbij kunnen optreden (o.a. voortgezet taal- en rekenonderwijs)• Leerlingenzorg: signaleren van leerproblemen, doorverwijzen en samenwerken met derden en

begeleiden van de uitstroom naar het voortgezet onderwijs• Vakinhouden/leergebieden kunnen samenbrengen in een betekenisvolle context waarbij de

relatie tussen school en maatschappelijke ontwikkeling vorm krijgt

Behalve in ontwikkelings- en leergebieden verdiep je je ook in de omgevingsaspecten van de school die daarbij passen, waaronder: ouders, collega’s, partners van instellingen voor zorg en begeleiding en dergelijke.

pagina 4 van 9

OPDRACHTEN & AFRONDINGEN

I. ExpertdossierLeg een eigen expertdossier aan, als onderdeel van je digitaal portfolio, waaruit blijkt dat jij je aan het einde van het tweede semester hebt ontwikkeld tot leraar voor het jonge of oudere kind.

Hoofdvraag: Welke specialistische kennis, vaardigheden en attituden kenmerkt een leraar voor het jonge of oudere kind?

Deelvragen:• Hoe kenmerkt zich de ontwikkelingspsychologie en de daarbij behorende doorgaande leer- en

ontwikkelingslijnen?• Hoe kenmerkt zich het leren van het kind?• Wat is het didactisch repertoire van de leraar?• Hoe kenmerkt zich de leef- en leeromgeving van het kind?• Hoe houden leerkrachten rekening met leer- en ontwikkelingsgebieden wanneer zij ( in

samenhang) onderwijs ontwerpen? • Hoe kenmerkt zich een leeromgeving die uitnodigt tot actief en betrokken leren?

Aan het einde van iedere onderwijsweek beschrijft iedere student in maximaal 100 woorden het verloop van haar eigen onderzoek. Dit plaats je uiterlijk op vrijdagmiddag om 14.00 uur op de Uitstroomprofiel NING www.pabohva.ning.com (uitleg volgt in de bijeenkomsten). Beschrijf waaraan je hebt gewerkt, met welke vragen je bezig bent geweest, wat opvallende inzichten of artikelen zijn die je hebt gevonden en/of welke vragen je hebt aan docenten en mede-studenten.

Neem de moeite om de bijdragen van mede studenten te lezen en met elkaar kennis te delen en vragen waarvan jij het antwoord weet te beantwoorden.

II. KennistoetsStudenten maken aan het eind van het eerste deel van het semester, op 25 maart 2010, een kennistoets. Bij het maken van deze kennistoets mag de student het eigen, gevulde, expertdossier gebruiken als bron.

III . PraktijkVanaf de start van het uitstroomprofiel loop je twee dagen in de week stage, je verzorgt activiteiten en verzorgt aan het einde van het semester een hele dag.

Voor de afronding van het uitstroomprofiel geldt dat je in het tweede deel van het semester (vanaf april 2010) drie praktijkdagdelen verzorgt , gebaseerd op de kennis en vaardigheden uit jouw expertdossier. Tijdens deze dagen verzamel je het beeldende materiaal wat de basis is voor je presentatie.

IV. Afronding d.m.v. een eindpresentatieJe verzorgt een individuele beeldende presentatie van 10 minuten, met behulp van foto’s of filmfragmenten, waarin je jouw verdieping in het jonge of oudere kind laat zien. De hoofdvraag voor het uitstroomprofiel is: Welke specialistische kennis, vaardigheden en attituden kenmerkt een leraar voor het jonge of oudere kind?

In deze presentatie besteed je in ieder geval aandacht aan:• Aanvankelijke ontwikkelings- en leerprocessen (jonge kind)• Doorgaande lijn van drie tot 14 jaar• Leergebieden in samenhang vanuit het zich ontwikkelende kind benaderd (jonge en oudere

kind)• Beperking en verdieping van vakken/leergebieden (oudere kind)• De ontwikkeling op vier competentiegebieden: interpersoonlijk, organisatorisch, pedagogisch

en vakinhoudelijk/didactisch.

Je geeft met jouw presentatie een beeld van jouw ontwikkeling in brede zin. Daarnaast krijg je enkele dagen voorafgaande de presentatie te horen welk specifieke onderwerp jij in jouw presentatie óók een plaats moet geven. Deze onderwerpen verschillen per student.

De beelden (foto of film) vormen het hart van de presentatie en zullen door geschreven of gesproken tekst ondersteund worden. Dit maakt het mogelijk je keuzes te verantwoorden.

pagina 5 van 9

De presentaties worden in groepen van vijf studenten georganiseerd waarbij één kerndocent en één gastdocent de presentaties zullen beoordelen. De gastdocent kan een vakdocent zijn of een opleider in de school. Het beoordelingsformat voor deze afronding wordt uiterlijk 25 maart bekend gemaakt. De studenten worden op één van onderstaande data ingedeeld.

• Maandag 7 juni: 08.30-10.00 uur• Maandag 7 juni: 10.30-12.00 uur• Maandag 7 juni: 13.00-14.30 uur• Dinsdag 8 juni: 13.00-14.30 uur• Dinsdag 9 juni: 15.00-16.30 uur• Maandag 21 juni: 11.30-13.00 uur (herkansing)

pagina 6 van 9

ROOSTER

Donderdag 4 februari• 08.30-09.15 uur. Introductie op het uitstroomprofiel:

o Groep Jonge kind = joki, lokaal B3.17, docente: Constance van Kestereno Groep 1 Oudere kind = oki 1, lokaal B3.23, docente: Jacqueline Biegero Groep 2 Oudere kind = oki 2, lokaal B1.05, docenten: Martijn van Schaik en Remy Wilshaus

• 09.30-11.00 uur. Speakerscorner in A0.17 en ruimte vóór A0.11• 11.15-11.45 uur. Verwerking speakerscorner in eigen groep.• 12.00-13.00 uur. Thema: ontwikkelingspsychologie. Het college wordt verzorgd door dr. F.

Jellesma, A 017. Neem pen en notitieblok mee!

Donderdag 11 februari• 08.30-09.30 uur. Profileringstijd: het leren van het kind.• 09.45-10.45 uur. Nederlands oki 1+ Rekenen/Wiskunde joki• 11.00-12.00 uur. Nederlands oki 2 + Rekenen/Wiskunde oki 1• 12.00-13.00 uur. Nederlands joki + Rekenen/Wiskunde oki 2• 14.30-16.00 uur. Engels (allen) A0.11

Donderdag 18 februari• 08.30-11.00 uur. Profileringstijd: het didactisch repertoire van de leraar.• 11.00-13.00 uur. Werktijd en begeleiding + terugkoppeling.• 14.30-16.00 uur. Engels joki

Donderdag 4 maart (Jacqueline Bieger afwezig)• 08.30-09.30 uur. Nederlands oki 2 + Rekenen/Wiskunde oki 1• 09.45-10.45 uur. Nederlands oki 1 + Rekenen/Wiskunde joki• 11.00-12.00 uur. Nederlands joki + Rekenen /wiskunde oki 2• 11.30-13.00 uur. Wetenschap & Techniek oki 1• 12.00-13.00 uur. Spreekuur Constance en Remy• 13.00-14.30 uur. Wetenschap & Techniek oki 2• 14.30-16.00 uur. Engels joki

Donderdag 11 maart• 08.30-11.00 uur. Profileringstijd: de leef- en leeromgeving van het kind.• 11.00-13.00 uur. Werktijd en begeleiding + terugkoppeling.• 13.00-14.30 uur. Wetenschap & Techniek joki• 14.30-16.00 uur. Engels oki 1/2

Donderdag 25 maart• 08.30-10.00 uur. Schriftelijk tentamen n.a.v. deelvragen uitstroomprofiel m.b.v. het eigen

expertdossier.• 10.15-11.00 uur. Studenten kijken elkaars tentamen na en boordelen deze.• 11.15-12.00 uur. Groepsgesprekken met groepen van 25 studenten om balans op te maken. • 12.00-13.00 uur. Zelfstandig werktijd.• 14.30-16.00 uur. Engels oki 1/2

Donderdag 15 april • 08.30-10.00 uur. Herkansingen: Schriftelijk tentamen n.a.v. de deelvragen van het

uitstroomprofiel m.b.v. het eigen expertdossier. Studenten kijken elkaars tentamen na en beoordelen deze.

• Gesprek van Constance, Jacqueline en Remy om tentamens te bespreken en te beoordelen.• 10.30-13.00 uur. Profileringstijd: leer- en ontwikkelingsgebieden, in samenhang onderwijs

ontwerpen.

pagina 7 van 9

Donderdag 22 april• 08.30-11.00 uur. Profileringstijd: Materialen en methoden.• 11.00-13.00 uur. Werktijd en begeleiding + terugkoppeling.

Donderdag 29 april (Constance van Kesteren en Remy Wilshaus afwezig)• 08.30-09.30 uur. Nederlands oki 1 + Rekenen/Wiskunde oki 2 + W&T joki• 09.45-10.45 uur. Nederlands joki + Rekenen/Wiskunde oki 1 + W&T oki 2• 11.00-12.00 uur: Nederlands oki 2 + Rekenen /wiskunde joki + W&T oki 1• 12.00-13.00 uur. Werktijd + spreekuur Jacqueline

Donderdag 27 mei (onder voorbehoud)• 08.30-10.00 uur. Specifieke beroepsvaardigheden a la carte ronde 1.• 10.00-10.30 uur. Pauze.• 10.30-11.30 uur. Spreekuur.• 11.30-13.00 uur. Specifieke beroepsvaardigheden a la carte ronde 2.

Donderdag 3 juni• 08.30-13.00 uur. Gemeenschappelijk afsluiting

Eindpresentaties (studenten worden op één van onderstaande data ingedeeld)• Maandag 7 juni: 08.30-10.00 uur• Maandag 7 juni: 10.30-12.00 uur• Maandag 7 juni: 13.00-14.30 uur• Dinsdag 8 juni: 13.00-14.30 uur• Dinsdag 9 juni: 15.00-16.30 uur

Herkansing eindpresentatie• Maandag 21 juni: 11.30-13.00 uur

pagina 8 van 9

LITERATUUR

• Hooijmaaijers, T., Stokhof, T. & Verhulst, F. (2009). Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs. Assen: Van Gorcum.

• Stevens, L. (1997). Overdenken en doen. 's Gravenhage: Procesmanagement Primair Onderwijs.

• Van der Veen, J. & Van der Wal, J. (2008). Van leertheorie naar onderwijspraktijk. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff.

• Feldman, R.S., (2009). Ontwikkelingspsychologie. Amsterdam: Pearson Education.

Aanvullende literatuur voor het oudere kind uitstroomprofiel:• Maas, A. (redactie) (2009). Het oudere kind: Groei en ontwikkeling bij leerlingen van 8 tot 14

jaar. Heeswijk-Dinter: Esstede.• Hoogeveen, P. en Winkels, J. (2008). Het didactische werkvormenboek: Variatie en

differentiatie in de praktijk. Assen: Van Gorcum.• Munnik, C. de en Vreugdenhil, K. (2001). Onderwijs ontwerpen: Het didactisch routeboek als

werkboek voor de pabo. Groningen: Wolters Noordhoff.• Crone, E. (2008). Het puberende brein; over de ontwikkeling van de hersenen in de unieke

periode van adolescentie. Amsterdam: Bert Bakker • Nelis, H. &. Van Sark, Y. (2009). Puberbrein binnenstebuiten. Utrecht/Antwerpen: Kosmos.• Pompert, B. (2008). Thema ’s en Taal. Voor de bovenbouw. Assen: Van Gorcum. • Plas, C. (2008). Gemotiveerd leren, werken met leer en begeleidingsstijlen. Groningen:

Noordhoff.• Van Oers, B. (2010). Ontwikkelingsgericht werken in de bovenbouw van de basisschool.

Alkmaar: De Activiteit.

Aanvullende literatuur voor het jonge kind uitstroomprofiel:• Bosch, W. & Boomsma, C. (2009). Onderwijs aan jonge kinderen... een vak apart. Baarn: HB

uitgevers.• Janssen-Vos, F. (2008). Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw. Assen: Van

Gorcum.• Lamers, T. (2009). Het jonge kind. Heeswijk-Dinther: Esstede.• Fijma, N., Vink,H. (2003). Op jou kan ik rekenen. Assen: Van Gorcum.• Knijpstra, H. & Pompert, B. (1997). Met jou kan ik lezen en schrijven. Assen: van Gorcum.• Janssen-Vos, F. (2009). Spel en ontwikkeling. Assen: Van Gorcum.• Pompert, B. Hagenaar, J. & Brouwer, L. (2009). Zoeken naar woorden. Assen: Van Gorcum.• Janssen-Vos, F. e.a. (1997 of latere druk). Werken met materialen. Assen: van Gorcum.• Slenders, R. e.a. (2008). Spelend rekenen met peuters en kleuters. Drunen: Delubas.• Hohmann, M. e.a. (1998). Actief leren, handboek voor begeleiders en leerkrachten van jonge

kinderen. Utrecht/Zutphen: Thieme Meulenhoff.• Verschillende VVE-methoden.

pagina 9 van 9