GRAMMATICA VAN ML/MW

Anne Hemker/ Gerard Ruijs 1 febr 2013UvA/ILO

Causaal redeneren bij maatschappijleer

Opbouw workshopGrammatica van ML/MW

• Denkstappen die steeds worden gemaakt maar niet worden getraind

Theorie over belang van vaardigheden• Versimpelen!! Leerstof• Verdiepen begrijpen

Voorbeelden ontleed/redeneer opdrachten in de klas• uitproberen

Wie doet mee met een klein onderzoek?

Achter heel veel van de ML/MW inhouden schuilen dezelfde denkstappen:

Kern: - ‘oorzaak gevolg’ redeneringen / correlaties- Vergelijken- Categoriseren- Inductie/deductie- Afwegen (mening vormen)

Zelfde denkstappen bij het ‘ontleden’ van:- Maatschappelijke problemen- Wetenschappelijke theorieën

- Over invloed media- Over ontstaan criminaliteit

- Politieke visies/ideologieën - Samenlevingsmodellen- Oplossingen/beleid - Maar ook bij afwegen

- van b.v. functies van straffen- van voor en nadelen ( van b.v. evenredige vertegenwoordiging)- van dilemma’s

- Vormen eigen mening- Etc etc

Overeenkomsten / verschillen

.

?? Mj

?? Mj

?? Mj

waarom Mj = die Mjer Mj MjnieT Mj? Mj

te Mj Mjveklaren Mj/ Mjbewijzen Mj

te Mj Mjbeschrijven Mj

PROBLEEM Mj; Mjkwestie Mj; Mj

ongewenste Mj Mjsituatie Mj

oorzaken Mj Mjoplossingen Mj

middelen Mj/ Mjbeleid Mj

gewenste Mj Mjsituatie Mj

gevolgen Mj

onbedoelde Mj Mjgevolgen Mj Mj

VRAAG Mjwetenschap Mj

pelijke Mj Mjtheorie Mj Mj

variabele Mj MjX Mj

variabele Mj MjY Mj

variabele Mj MjY Mj

variabele Mj MjX Mj

variabele Mj MjX Mj

variabele Mj MjY Mj

IDEOLOGIE Mj Mjgewenste Mj Mjsituatie Mj

oorzaken Mj Mjoplossingen Mj

middelen Mj/ Mjbeleid Mj

gewenste Mj Mjsituatie Mjgevolgen Mj

oorzaken Mj? Mj gevolgen Mj? Mj

Denkstappen

1. Wat is het probleem (beschrijven/in kaart brengen/categoriseren) 2. Bestaat het elders ook/niet? (vergelijken) 3. Wat is de oorzaak/zijn de oorzaken van het probleem/waar hangt het

mee samen• Invalshoeken• Hoofd/kernconcepten

4. Hoe kunnen we dat onderzoeken?• De cyclus van waarneming (variabelen benoemen/operationaliseren)- hypothese - toetsbare

voorspelling - experiment/waarneming - verificatie/falsificatie - theorie

5. Is er wat aan te doen? • b.v. lotsidee of b.v. privesfeer enerzijds of maakbaar anderzijds)

6. Wat is de gewenste situatie7. Wat zijn mogelijke aanpakken/oplossingen/wat zijn onbedoelde

gevolgen (dilemma)(vergelijken met andere landen/tijden)

Onze hypothese is …… t helpt leerlingen en docenten

• Door een begrip, maatschappelijk vraagstuk, theorie, beleid, … samen met de leerlingen te ontleden werken we aan diepgaander begrijpen.

• … en kunnen wij zelf nagaan of wij helder zijn in onze uitleg/ begeleiding.

Zelf onderzoek doen?• Meer werkvorm (om het te leren)• Dan afvraagbaar op het examen

het leren van die denkstappen is ‘geen doel op zich’

Het gaat om vaardigheden

• ‘Kritisch leren denken:• Denkstappen kunnen volgen/ ontleden

en systematisch tegendeel leren onderzoeken en afwegen >>

• Argumentatievaardigheden; • Leren beoordelen van gegevens

incl. ‘geletterdheid’ en ‘gecijferdheid’; • Problemen kunnen oplossen en

alternatieven bedenken;• Controleerbaar maken: navolgbaar

en onderscheiden beweringen vs conclusies onderzoek.

• Etc …

Het gaat om attitude doelen

• Open denkhouding stimuleren, nieuwsgierigheid en verwondering opwekken;

• Bereidheid te betwijfelen en dus eigen standpunten formuleren en toetsen aan de werkelijkheid;

• Kritisch leren staan t.o.v. informatie = jezelf hinderen met kennis en vaardigheden ≠ scepsis;

• Balans distantie en betrokkenheid;• Vertrouwen in mogelijkheden degelijk/goed

onderzoek te doen /kennis genereren• Etc …

Het gaat erom Ml/MW makkelijker/ betekenisvoller te maken

Nu vaak: onderzoek los van MW/ML inhoud

Domein A los van de andere domeinen• In de eindtermen• In de schoolboeken

• Bijvoorbeeld theorieën worden vaak niet uitgelegd • Wel het (statistische) verband: behandeld als abstracte (macro

theorieën) (• moeten leerlingen maar geloven/uit hun hoofd leren)

• Niet• in termen van het proces dat er achter zit • niet door vergelijken van theorieën• niet door operationaliseren/ • niet door onderzoeksgegevens

leerlingen zitten boordevol ‘’gezonde misverstanden’’: ook die is te ‘’ontleden’’

leerlingen komen met informele kennis binnen; met pre- en misconcepties:

• vaak opgebouwd uit oorzaak gevolg veronderstellingen • met onkundig vergelijken• gebaseerd op affecties/’ervaringen’ /horen zeggen/• gelinkt aan identiteit

Schoolse kennis raakt vaak de informele kennis niet: • dan geen ‘’constructieve frictie’’ en verandert er weinig in

het denken van leerlingen• voor conceptual change (leren) moeten wij constructieve

frictie organiseren

Vgl. Comtes drie stadia van kennisOntwikkeling leerling herkenbaar in de drie stadia …

A. Geloof - aannemen: pre/misconcepties/ ‘gezonde misverstanden’/ ‘schoenveterdenken’ (bijv. criminaliteit of bij allochtonenprobleem)

B. Metafysich denken - veronderstellen: speculatie (bijv. brute moord M Vaatstra = allochtoon)

C. Positieve stadium - weten/ kunnen: ‘Erklären’: meer statistiek/ empirie/ kwantitatief onderzoek en ‘Verstehen’: meer begrijpen/ doorzien/ kwalitatief onderzoek

Nu naar een voorbeeld/vraagstuk/context

• Want de bedoeling is dat leerlingen daar kritisch naar leren kijken

• Met concepten/inhouden en met vaardigheden naar een context leren kijken

Context/casus/vraagstuk

.•

invloed Mj op Mj

meer Mj Mjkans Mj op Mj

meer Mj Mjkans Mj op Mj

samenhang Mj

gevolg Mj: Mjafhankelijke Mj Mj

variabele Mj

oorzaak Mj: Mjonafhankelijke Mj Mj

variabele Mj

je Mj Mjonderzoekt Mj het Mjeffect Mj van Mjeen Mj Mjvariabele Mj door Mjte Mj Mjbekljken Mj of Mjeen Mj Mjvariatie Mj/ Mjverandering Mj in de Mjvariabele Mj Mjinvloed Mj Mjheeft Mj op Mjeen Mj Mjandere Mj Mjvariabele Mj Mj

Mj

variabele Mj X Mjvariabele Mj Y Mj

X1 Mj Y1 Mj

X2 Mj Y2 Mj

verschil Mj Mjmoet Mj Mjgroot Mj Mjgenoeg Mj Mjzijn Mj: Mjniet Mj Mjtoevallig Mj Mjofwel Mjsignifican Mjt Mj

hoe meet Mjje Mj Mjdat Mj? = Mjoperationaliseren Mj = Mjmeetbaar Mj Mjmaken Mj

hoe Mjverklaar Mj Mjje Mj de Mjinvloed Mj? = Mj

variabele Mj variabele Mj Mj

causaliteit Mj

correlatie Mj Mj

Mjtheorie Mj'' Mjonder Mj water'' Mjniet Mj Mjzichtbaar Mj

ANOMIE THEORIEWAAROM VERSCHILLEN SAMENLEVINGEN IN DE MATE VAN CRIMINEEL GEDRAG??

.

SPANNING Mj ANOMIE MjNORMLOOSHEID Mj

DOMINANTE Mj MjIDEOLOGIE Mj

KANSEN Mj MjLEVENSDOELEN Mj MjTE MjVERVULLEN Mj Mj

ALTERNATIEVE Mj MjROUTES Mj

LEVENSDOELEN Mj

CONFORMISME Mj

REBELLIE Mj..... Mj

RITUALISME Mj.... Mj

CRIMINALITEIT Mj

vgl Mj differential Mjassociation Mj

theorie Mj

Anomie theorie: naar voorbeelden/empirie

jaren 90 Ned

gelijkheidsidee; ideaal gelijke kansen

feitelijk kansen ongelijk(er) verdeeldveel anomie

stijging criminaliteit - in onderste lagen, maar ook bij middengroepen (graaicultuur)vergelijk differential association theorie

jaren 50 Ned

ongelijkheid nog meer geaccepteerd; lotsidee nog dominant

nog relatief weinig opwaartse mobiliteit

anomie = normloosheid die ontstaat in de spanning tusseneen dominante ideologie

en de kansen om levensdoelen te vervullen

als er veel anomie is in de samenlevingdan meer kans op criminaliteit (in verschillende lagen)

weinig anomierelatief weinig criminaliteit

Op deze casus• Zijn ook andere theorieën toepasbaar• Kennis/vaardigheden van interpreteren van statstieken• etc

Denkschema visies politieke partijenvergelijkbaar

HULPMIDDELEN OM THEORIE BETER TE BEGRIJPEN

Colemans boat’

.

.

gedrag Mj/ Mjvorming Mj

effect in Mjsamenleving Mj

(re) Mjactie Mj Mjindividu Mj

abstracte Mj Mjontwikkeling Mj

afhankelijke Mj Mjvariabele Mj

onafhankelijke Mj Mjvariabele Mj

MACRO Mjniveau Mj

MICRO Mjniveau Mj

mechanisme- Mjproces Mj Mj

variabelen Mj

Weber’s boot

Arabische lente?

4 boten voor de bindingstheorie• Affectieve bindingen• Economische bindingen• Cognitieve bindingen• Ideologische bindingen

• Van welke boten kan de overheid de richting bijsturen??

• En hoe zit de anomie theorie nu in elkaar (covariatie)• 2 ‘’als dan’’redeneringen: als die samengaan dan…..• Ongelijkheid zelf is niet de verklarende variabele• Dan nog ontstaat begrip pas door het kennen van het mechanisme

‘’onder water’’ en niet alleen door het macro verband te kunnen reproduceren

Voorbeeld cultivatie theoriehttp://desterke.wordpress.com/2008/10/14/cultivatietheorie/

op de Mjlange Mj Mjduur Mj Mjkans Mj Mjgroter Mj Mjdat Mj.. Mj

interpreteren Mj

zware Mj Mjtv Mj Mjkijker Mj Mjverwarren Mj Mjalledaagse Mj Mj

werkelijkheid Mj = Mjmediawerkelijkheid Mj

TV Mjwerkelijkheid Mj Mjdan Mj Mj

referentiekader Mjwordt Mj

cultivatietheorie Mj

media Mjboodschappen Mj

als Mj TV Mjeinige Mj info Mj

bron Mj is Mj

een Mj Mjals Mj Mjiemand Mj Mjook Mj Mjnog Mjveel Mj Mj

computerspelllen Mj Mjdoet Mj Mj

en Mjals Mj Mjook Mj Mjanderen Mj in Mjomgeving Mj Mjhetzelfde Mj Mj

doen Mj Mj

Voorbeelden • Leg het verschil uit tussen preventie en repressie met

behulp van 2 verschillende Colemans boten.• Maak voor elk soort binding een uitleg met een colemans

boot• Ontleed de uses and gratifications theorie met een

colemans boot

Nog een ander instrument om leerlingen te trainen in denken in oorzaken en samenhang• een figuur/diagram/model, waarmee je complexere

processen inzichtelijk zou kunnen maken• leerlingen kunnen leren denken met meerdere variabelen

• NB hoe komt het dat bij geschiedenis zoveel onderzoek wordt gedaan het leerredenement van het causaal leren redeneren, en er bij MW in Ned nog gedacht wordt dat het wel zonder kan??

Voorbeelden: maak een diamant• Over de factoren die een rol spelen bij het later uit huis

gaan van studenten: waarom blijven ze langer thuis wonen

• Of• Maak een diamant over de verandering van een bevels-

naar een onderhandelingshuishouding

• Of • Waarom turkse kinderen in Zweden meer kans maken op

een hoge opleiding dan in Duitsland of in Nederland

Jullie opdracht vandaag• Hierbij 9 oorzaken voor een moeizame integratie• Leg ze in een logisch verband

• In tijd• Direct• Bovenaan het

De verklaring volgens Scheffer

Paul MjScheffer Mj Mj( Mjvolgens Mj Leo Mj

Lucassen Mj) Mj

Links Mjmulticulturalisme Mj

Massale Mj Mjvestiging Mj Mj

islamitische Mj Mjgastarbeiders Mj Mjuit Mj MjMarokko Mj en Mj

Multiculturele Mj Mjdrama Mj

culturele Mj Mjverrijking Mj

onderklassevorming Mj

criminalteitt Mj Mjonder Mj Mj

NWallochtonen Mj

moslimradicalisering Mj

werkloosheid Mj

sociale Mj Mjproblemen Mj

Oorzaken/effecten beleidskeuzen m.b.t. integratie Turken en Marokkanen in Ned.

Hoogconjunctuur Mj Mjj'60-'70 Mj

Oliecrisis Mj en Mjlangdurige Mj Mj

recessie Mj j'70-'80 Mj

Werkgever Mjs Mj: MjBewuste Mj Mjselectie Mj Mjlaaggeschoolde Mj Mj

gastarbeiders Mj door Mjwerkgevers Mj j'70 Mj

Trage Mj Mjsociale Mj Mjstijging Mj

Arbeidsmarktprikkel Mj Mjwordt Mj MjVerzorgingsstaatprikkel Mj Mj

'70-'80 Mj

Lage Mj Mjsociaal- Mjeconomische Mj Mj

positie Mj

Werkgevers Mj/ Mjwerknemers Mj/ re Mj

gering Mj: MjWAOmisbruik Mj Mjvoor Mj Mjwerkloosheid Mj j'80 Mj

Werkgever Mjs Mj: MjVerzet Mj Mjrotatieprinicipe Mjwerknemers Mj

Vakbonden Mj: Mjrealiseren Mj Mjeis Mj Mjgelijke Mj Mjlonen Mj en Mj

premies Mj j'70 Mj

Mjuitbouw Mj Mjverzorgingsstaat Mj Mj

'70 Mj

Confessionelen Mj: Mj MjRechten Mj op Mj

gezinshereniging Mj Mjinitiatief Mj Mjconfessionelen Mj j'60-70 Mj

Confessionelen Mj: MjVerzuiling Mj/ Mj

multiculturalisme Mj Mjals Mj Mjmaatschappijbeeld Mj Mj

start Mjregering Mj Den MjUyl Mj: Mjrestrictief Mj Mj

vreemdelingenbeleid Mj Mj'70-'80 Mj

Wiegel Mj/ MjVVD Mj: ' Mjintegratie Mj Mjmet Mjbehoud Mj van Mjeigen Mj Mj

cultuur Mj' Mj

Beleid Mj: MjTaallessen Mj Mj

eigen Mj Mjcultuur Mj op MjMarokko Mj en MjTurkije Mj: Mjrelatie Mj met Mjmigranten Mj Mj

aanhouden Mj, Mjintegratie Mj in MjNL Mj Mjontmoedigen Mj

Poortwachters Mj: Mjrol Mj van Mjmedia en Mjpoltieke Mj Mj

partijen Mj Mjcreeren Mj Mjpolitiek Mj Mjtaboe Mj Mjmigratie Mj en Mj

integratie Mj j'90 Mj

Meerwaarde? Ervaringen?

Aanbod: toepassen eigen lessen ism Anne en Gerard• Zoeken (2 – 5) docenten die willen werken met aantal

besproken ‘tools’ en willen komend half jaar (tot zomer 2013) meewerken aan onderzoek

• Hypothese onderzoek: expliciet aandacht voor causaliteit/verbanden/denkstappen in lessen (mbv deze visuele tools) traint de lln beter en maakt leeresultaat beter…

• Publicatie resultaten

• Mail naar • annehemker@gmail.com• G.J.F.Ruijs@uva.nl

Voorbeelden van lessen• http://www.essener.nl/downloads/Onderzoek%20doen_%

2020474%20EXKAT%20Deel%201%20Onderzoek.pdf

• Beschrijf een omgekeerd causaal verband tussen burengerucht en ongelukkig zijn m.b.v. de coleman’s boot

SE Vraag 6v• 2p 20. Leg uit dat je op grond van de

cultivatietheorie kan argumenteren dat• uitzenden van bepaalde programma´s

minder wenselijk is.

•  

Proeve van antwoordmodel: kunnen we vragen zo formuleren/instructie + lesmateriaal zo aanpassen dat leerlingen zelf gaan denken in variabelen bij een theorie; van vergelijken van effecten: als variable X dan meer kans op effect Y: kunnen we gaan beoordelen op het inzicht op het diepere onder water poroces

• De cultivatietheorie: onderscheidt drie? variabelen• - de mate van TV kijken (hoe geoperationaliseerd?)• + de mate van videospelletjes doenmaakt• - de kans op verwarren van fictie en werkelijkheid (idem)• - waardoor de kans op verandering van gedrag (idem?)• http://desterke.wordpress.com/2008/10/14/cultivatietheorie/

• De cultivatietheorie stelt dat de kans dat mensen die veel t.v. kijken vaker de werkelijkheid op televisie verwarren met de ‘echte werkelijkheid’ dan mensen die weinig t.v. kijken.

• Mensen die heel veel kijken naar extreem gewelddadige programma’s lopen meer kans te gaan denken dat de samenleving extreem gewelddadig is daardoor neemt de kans toe dat zij zich daardoor ook meer gewelddadig gaan gedragen. (is dit aangetoond? Met significante verschillen…..??) Dat zou een argument kunnen zijn om extreem gewelddadige tv programma’s maar niet uit te zenden ook al is de kans klein.

Opgave SE 5H ML

.In het NRC van 6 oktober 2012 staat een verslag van een onderzoek dat Turkse kinderen in Zweden en Frankrijk beduidend minder kans hebben op voortijdig schoolverlaten en meer kans hebben op het afronden van een hogere opleiding dan in Nederland of Duitsland.

3pt 12. Leg uit op welke manier deze verschillen tussen de landen gevolgen kunnen hebben voor de mate in cohesie in een land. Maak in je antwoord gebruik van de begrippen cognitieve bindingen en economische bindingen

Betrouwbaarheid/validiteit• In Zweden gaan zes keer zoveel kinderen van Turkse gastarbeiders

naar het hoger onderwijs als in Duitsland. Het gaat om kinderen met dezelfde achtergrond (opleiding etc), in veel gevallen kwamen hun ouders uit dezelfde streek.

• De manier waarop het onderwijs in die landen is georganiseerd heeft een groot effect op het succes, of het falen, van de migrantenkinderen. (Bijvoorbeeld vroege selectie/splitsing VMBO niveau Havo VWO in Ned heeft nadelig effect).

• Het is een van de conclusies uit een grootscheeps Europese onderzoek naar 'de tweede generatie'. De school- en arbeidsloopbanen van tienduizend jonge volwassenen werden vergeleken. Ze kwamen uit dezelfde etnische groepen, maar woonden in acht verschillende landen: Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Zweden, Zwitserland en Oostenrijk.

vervolg• In Zweden gaat minder dan 10 procent van de tweede generatie Turkse

jongeren zonder diploma van school. Bijna 30 procent gaat naar het hbo of naar de universiteit. In Duitsland bereikt maar 5 procent van de tweede generatie Turkse jongeren een hogeschool of universiteit. In Duitsland valt een derde zonder diploma uit, net als in België trouwens.

• Nederland is een middenmoter: ruim een kwart van de Turkse jongeren valt uit. Ruim een kwart studeert aan een hogeschool of universiteit

• In de Volkskrant van 17 oktober 2012 stond een berichtje dat de crisis jonge migranten hard treft in Nederland: de werkloosheid stijgt in die groep veel harder dan onder autochtone jongeren.

Opgaven

• 3pt 13. welke variabelen zijn in het onderzoek betrokken?• 3pt 14. leg uit op welke manier de onderzoekers hebben

gezorgd voor betrouwbare en valide gegevens

Een schets van een lessen’reeksje’’

Les aandacht richtenBron/materiaal doel Werkvorm/

opdrachtleeractiviteiten

Humanistische ouders zelfverzekerd

VerwonderenMotiveren

Orienteren begrippen onderzoek doen

Denken delen uitwisselen

Klassikaal bespreken

Voorkennis ophalenInductie/deductieVergelijken…..

Lessen belang van onderzoek/betrouwbare gegevens/belangen onderscheiden > leren betwijfelennderscheiden belangenBronnen/materiaal Doel

Motiveren/Verwonderen’Popper’

werkvorm leeractiviteiten

CBS Griekenland Politieke belangen

onderscheiden

Onderzoek farmaceutische industrie

Economische belangen vs. ‘’gezondheid’’

Waarden dilemma’s

‘Helder statistiek’ Politieke belangen

You tube kijken Denkfouten achterhalen

Stapeltjes Status/macht

Casus ‘Maarten’ Snel scoren politie/justitie

DDU, nabespreken

Inductie deductie > falsifiëren

Causaal redeneren/correlatieleren betwijfelenBronnen/materiaal doel Werkvorm/

opdrachtleeractiviteiten

burengerucht Leren betwijfelen

Causaal redeneren/Correlatie

Hypothesen/theorieën kunnen ontleden/betwijfelen

Bedenk omgekeerde ‘theorie’’

Causaal redenerenHypothese opstellen

Zelf’esteem’ idem idem

Voorbeelden van nuttig SW onderzoekBronnen/materiaal

Doel werkvorm leeractiviteit

Schoolprestaties verschillende landen

Onderzoek ontleden in variabelen; correlaties/operationaliseren/indicatoren/ oorzaken/samenhang

Causaal redenerenVergelijkenGeneraliseren

Vergelijken effect van straffen

idem Causaal redeneren/correlatieVergelijkenGeneraliseren

Vergelijken landen m.b.t. vertrouwen in politiekhttp://www.thedailybeast.com/newsweek/2010/08/15/interactive-infographic-of-the-worlds-best-countries.html

Achterhalen variabelen/operationaliseren

Meetniveau’s

Zie ook geg. Ultee

Causaal redeneren/correlatieVariabelenBronnen/materiaal

Doel werkvorm leeractiviteit

Op kamers gaan Vanuit meerdere oorzaken/samen-hangen leren denken

Hypothesen leren opstellen

Opdracht diamant vullen

Colemans boot ontwerpen

Onderscheidencausaal/ redenerenHypothesen opstellen

Creatief toepassen?

Ontstaan onderhandelings-huishouding

idem idem idem

Toepassen op bestaande kennis/theorieënBronnen/materiaal

Doel werkvorm leeractiviteit

lesboeken Leren vergelijken theorieën invloed media

Opdracht: Ontleden van theorieën in variabelen en vergelijk elke theorie m.b.t. richting invloed

Ontleden in variabelen/ operationalisaties/ richting vd invloed/ vergelijken

lesboeken Leren vergelijken theorieën criminaliteit

Opdracht Onderscheiden van variabelen die politiek interessant zijn/maakbaar

Idem +Vergelijken/onderscheiden

lesboeken Is er wel een kloof tussen burger en politiek

Opdr: vergelijken landen m.b.t. participatie/polarisatie/vertrouwen/representativiteit

Vergelijken/onderbouwen/beargumenteren onderscheidenAfwegen dilemma’s

Gaarne• feed back• bruikbare bronnen• les ideeën• werkvormen• etc

A. Signaleren en ontleden causale relatie

• Signaleren: wat is het probleem (bijv. criminaliteit in grote steden)/ wat te verklaren (bijv. globalisering)

• Ontleden 1: Welke vooronderstelde relatie(s) kennen/ hebben we? – Hypothese(s)

• Ontleden 2: Correlatie/ schijnverband of causaal verband• Context benoemen – causale veld• Benoemen diverse factoren – operationaliseren• Aard van factoren beschrijven: inhoud (bijv. soc, econ, pol), richting

(oorzaak of gevolg)/ korte of lange termijn/ invloed direct of indirect/ noodzakelijke of waarschijnlijke werking – variabelen benoemen

• Factoren organiseren: welke werken samen (conjuncties), tegen (disjuncties) of zijn onafhankelijkheid

• Relatie(s) analytisch beschrijven: centrale factor, de causale keten en mate van afhankelijkheid - herformuleren hypothese

B. Checken en begrijpen causale relatie

• Checken• Kloppen de feiten? Onderzoek doen: bronnen en empirie • Complexiteit aangeven (maatschappij!): aftasten van meer

factoren, afwegen conjuncties en disjuncties, contexten vergelijken in tijd/ plaats

• Verstehen: betekenis geven op persoon-handling-niveau• Falsifiëren: wat-als-benadering (andere factor centraal stellen)

• Begrijpen• Hypothese verwerpen/ herformuleren

KENNIS: (GEEN DOEL OPZICH!!: niet op reproductieniveau gaan afvragen!?)volgende begrippen kunnen herkennen/kunnen toepassen (c.q. kunnen gebruiken om 1e) onderzoeksresultaten te analyseren/kritisch te leren waarderen2e) analyse- en redeneervaardigheden/argumentatievaardigheden • theorie • hypothese

• categoriseren• vergelijken

• variabele (een veronderstelde eigenschap/kenmerk van een groep waarvan je effect op andere variabele wil onderzoeken)• Operationaliseren (van de kernconcepten b.v.)• Indicatoren (voor de kernconcepten tenminste?)• waarden, meetniveaus (van de kernconcepten)

• causaal verband (kunnen) onderscheiden van waarschijnlijkheid• afhankelijke variabele• onafhankelijke variabele • ceteris paribus principe

• Correlatie / covariatie • kwalitatief onderzoek• kwantitatief onderzoek

Kennis vervolg• onderzoeksmethoden

• enquête• interview• experiment• Observaties• Mbv bestaande onderzoeksgegevens

• onderzoeks groep/controlegroep• statistisch bewijs• representativiteit• significantie• betrouwbaarheid• validiteit• Generaliseren /NB: onderzoeksvaardigheden/causaalredeneren is ook van belang m.b.t ‘’hogere’’ denk/redeneervaardigheden m.b.t.- voorspellen (waarschijnlijkheid)- probleem oplossenMaar ook om ‘’conceptual change’’ te bewerkstelligen: de mis- of preconcepties waarmee leerlingen binnen komen zijn weerbarstig: juist door begrip van het proces ‘’onder water’’ (zie dia 11) lukt het misschien om stevig verankerde misconcepties te veranderen, omdat er begrip op een dieper niveau ontstaat.

VAARDIGHEDEN• logisch (causaal) kunnen redeneren• Een theorie/een hypothese kunnen ontleden• variabelen uit een tekst kunnen halen

• (zelf variabelen voor een klein onderzoek kunnen bedenken) • kunnen bedenken welke andere variabelen je dan constant moet houden

• een causaal verband van een correlatie kunnen onderscheiden• Leren denken in termen van kansen/waarschijnlijkheid; in plaats van dichtgetimmerde

verbanden• zelf een theorietje kunnen opstellen over een causaal verband/ waarschijnlijkheid• zelf een hypothese kunnen opstellen

• kunnen ontleden hoe een begrip is geoperationaliseerd• zelf een begrip kunnen operationaliseren?

• zelf indicatoren bedenken voor een moeilijk meetbare variabelen• herkennen onderscheiden of een onderzoek beschrijvend of verklarend; beleidsvormend is• betrouwbaarheid van gegevens/ validiteit conclusies kunnen beoordelen

• m.b.v. argumenten/ m.b.t. onderzoeksmethoden• representativiteit van gegevens kunnen beoordelen

• kunnen beoordelen in hoeverre je vanuit bepaalde gegevens kan/mag generaliseren/ voorspellen• schijnverbanden kunnen vinden

Docentendag weer verder????• Wetenschappers waarschuwen voor gebruik kieswijzer als stemhulp (vkr 5 sept 12• Het beste land voor een migrantenkind NRC 6 0kt 12• n de psych lukt bijna elke proef NRC 7 okt 12• Crisis treft jonge migrant hard Vkr 17 ok 12• Zware strijd voor eerlijke griekse statistieken Vkr 9 juni 12• Welgestelden iets gelukkiger en gezonder vkr 15 mei 12• Straatcultuur in plaats van marokkaans racisme 15 mei 12• Fraude raakt Stapel, niet de wetenschap Vkr 9 sept 12• Homo is in Nederland het beste af Parool 6 sept 12• Sleutelen aan planten tegen wereldhonger Vkr 30 aug 11• Vrije wil meet je niet met hersenscan Vkr 15 sept 2011• Investeren in peuter is goed voor de economie NRC 6 sept 12 (oratie)• Ernstig misbruik of valt het mee (vkr 13 okt 12 (over de pleegzorg)• Misstand of misverstand (over misbruik collectieve middelen) NRC 7 okt• NRC vierluik hoe wetenschap de waarheid kneed 13/14 okt 12• Eigenlijk pubert het brein wel zp prettig (vkr 15 sept 12• Aan de leiband van de Hond vkr 1 sept 12 (over invloed peilingen)• Nederland in pessimisme top 3 vkr 22 sept 12• Alles biologisch kost 6x zoveel land vkr 6okt 12• Electrische auto vervuilt meer vkr 6 okt 12• forensentaks is milieuverpestsubsidie vkr 22 sept 12 (argumentenfabriek)• We hebben migrant hard nodig Vkr 19 okt 12 (zweedse minister)• Nederlandse kinderen blijven te vaak zitten vkr 29 maart 12• Voor de kosten van 1 km snelweg kan prorail alle seinen vernieuwen