www.wiefm.eu1

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Governance van warmtenetten

Dr. Maurits Sanders & mr. Anne Veerle Brunnekreef

13 november 2017

Gefördert durch:

www.wiefm.eu2

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Doel

Identificeren en oplossen van belemmeringen die in de weg staan aan

een grootschalige en efficiëntere benutting van warmte in de

energiehuishouding.

www.wiefm.eu3

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Empirisch vooronderzoek (Arnhem-Nijmegen +

documentanalyse)

Empirisch vooronderzoek laat zien dat het zinvol is om

belemmeringen te categoriseren in:

(i) bestuurlijk (bv. conflicterende bestuurslagen, beleidsdoeleinden,

ontoereikende sturingsinstrumenten);

(ii) communicatief (bv. perceptie op warmte als energiebron in de

samenleving, interactie publiek-privaat);

(iii) financieel (bv. bekostiging, financiering, haalbaarheid

businesscase);

(iv) juridisch (bv. conflicterende regimes, experimenteer ruimte).

www.wiefm.eu4

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Empirisch vooronderzoek (Arnhem-Nijmegen +

documentanalyse)

Belemmeringen die in de weg staan aan een grootschalige en

efficiënte benutting van warmte in de energiehuishouding, moeten

vanuit governance-perspectief niet zozeer gezocht worden bij

individuele warmtetoepassingen (hoewel deze ook daar voorkomen),

maar vooral bij initiatieven die gericht zijn op het verbinden van

warmteprojecten aan zo mogelijk regionale warmtenetten.

www.wiefm.eu5

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Empirische verkenning

• Studie naar de planvorming over warmtenetten in de provincies Gelderland en

Overijssel.

• Visueel inzichtelijk maken met welke intensiteit er in Gelderland en Overijssel

wordt gewerkt aan warmtenetten.

www.wiefm.eu6

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Aanpak empirisch verkenning (I)

• Documentstudie in Gelderland en Overijssel bij provincies en gemeenten:

(i) naar de betekenis die aan warmte wordt gegeven in de overgang naar een

duurzame energiehuishouding;

(ii) of daarbij wordt gekeken naar mogelijkheden om projecten met elkaar te

verbinden en;

(iii) zo ja, wat men dan van een dergelijk initiatief verwacht (bijv. in termen van het

aantal woningequivalenten).

Resultaat: overzichtstabel

www.wiefm.eu7

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Aanpak empirisch verkenning (II)

De tabel diende als basis voor een overzichtskaart waarin tot uitdrukking komt in

welke gemeenten men in Gelderland en Overijssel warmteprojecten met elkaar

wil verbinden. Hierbij is een onderscheid gemaakt in verschillende fases:

i. men verkent de mogelijkheden (het is nog slechts een beleidsambitie);

ii. partijen zitten aan de tekentafel (planvorming);

iii. de schop raakt de grond al (aanleg).

www.wiefm.eu8

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Geografische

weergave:

• Grijs: Geen warmtenet en ook geen plannen hiervoor.

• Oranje: Geen warmtenet, maar hier wordt wel over gesproken. Ze hebben nog geen daadwerkelijke plannen.

• Blauw: Geen warmtenetten, maar wel daadwerkelijke plannen.

• Geel: Warmtenet aanwezig.

• Groen: Warmtenet aanwezig en verbonden met warmtenetten uit andere gemeenten.

Eerste versie

www.wiefm.eu9

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Geografische

weergave

• Grijs: Geen warmtenet en ook geen plannen hiervoor.

• Oranje: Geen warmtenet, maar hier wordt wel over gesproken. Ze hebben nog geen daadwerkelijke plannen.

• Blauw: Geen warmtenetten, maar wel daadwerkelijke plannen.

• Geel: Warmtenet aanwezig.

• Groen: Warmtenet aanwezig en verbonden met warmtenetten uit andere gemeenten.

9592

83

98

87

90

106

80

88

96

86

85

118

99

97

133

103

125

108

9194

124

138139

129

111

143

112 115

116

137

81

141

104

117

102

93

109

128

8284

127119

134

101

136

105

120

114

89

135

110

131

113

144

126123

132

100

122

140

130

121

107

142

7

21

3

68

32

76

5

8

4

75

41

70

6

13

74

23

14

34

10

16

26 55

1

64

15

60

52

9

18

73

69

65

66

11

7936

22

45

20

17

72

7857

77

35

46

62

25

48

39

29

42

61

43

56

67

71

33

58

44

63

2

19

47

24

59

30

40

37

51

31

5327

49

38

12

50

28

54

Legende

Gemeenten

Typologie van Governance

Typ 1

Typ 2

Typ 3

Typ 4

Typ 5

Huidige versie

www.wiefm.eu10

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Caseselectie

• Op basis van de voorlopige resultaten uit de empirische verkenning

zijn drie cases geselecteerd.

• Daarbij is sprake van doelgerichte selectie (initiatie, planvorming en

uitvoering & information rich).

• Beschrijving door documentstudie (vakpublicaties,

onderzoeksrapporten, beleidsdocumenten, adviesrapporten en

berichten in de media).

• Aan de hand van spinnenweb-methode worden deze cases

weergegeven.

• Per dimensie wordt een spinnenweb geconstrueerd.

www.wiefm.eu11

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Te bestuderen cases

I. Arnhem – Nijmegen (Noordtak): aanleg

II. Hengelo – Enschede (Bothoven – Noord): planvorming

III. Ede – Wageningen: verkenningsfase

We zien bij deze cases dat er verschillen zijn in de fase waarin zij zich bevinden. We

zien ook een overeenkomst, namelijk alle cases komen tot stand door ‘low hanging

fruit’.

www.wiefm.eu12

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Barrières en belemmeringen

• Per case worden de betrokken organisaties in kaart gebracht.

• Bij sleutelfunctionarissen (wederom doelgerichte selectie) worden interviews

afgenomen.

• De interviews worden gehouden aan de hand van een halfgestructureerde

vragenlijst (zie bijlage).

• De vragenlijst is thematisch ingedeeld.

• De onderscheiden thema’s zijn:

- type belang en betrokken actoren;

- keuze ordeningsvorm;

- risico op falen;

- mogelijkheden om falen tegen te gaan.

www.wiefm.eu13

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Opbrengsten

• De studie mondt per case uit in:

– Actorenanalyse

– Krachtenveldanalyse

– Overzicht van kansen, risico’s en belemmeringen

– Overzicht van ontwerpkeuzen (ordening, organisatie, rechtsvorm)

• De resultaten maken het mogelijk om binnen en tussen cases te vergelijken.