gids voor kandidaat-treinbegeleiders

Treinbegeleider, een beroep als geen ander

Beste lezer,

Een job kiezen, is een fundamentele beslissing in je leven. Dat gebeurt met kennis van zaken, zeker als je treinbegeleider wil worden. Het is een apart en veeleisend beroep, dat je niet op de schoolbanken leert. Het gaat ook om een cruciale functie binnen de NMBS. Als treinbegeleider ben je het belangrijkste contact met de klant.

De NMBS zoekt gemotiveerde en getalenteerde mensen. Zij investeert heel wat in kandidaat-treinbegeleiders. Vooraleer je aan de slag kan, dien je een opleiding te volgen van 5 maanden. Gedurende die periode word je betaald als kandidaat. Op het einde leg je een proef af. Als je daarin slaagt, werk je als boordchef.

In deze brochure krijg je een beeld van wat de job van treinbegeleider inhoudt. Zo kan je afwegen of dit de job is die bij je past. Verder bevat ze alle informatie die je kan helpen bij de voorbereiding van je mondelinge toelatingsproef.

Succes!

3

Wat doet een treinbegeleider?

Het spoor heeft een magische aantrekkingskracht. Wie heeft er als kind niet met treintjes gespeeld of droomde ervan een trein te mogen besturen? Maar tussen droom en werkelijkheid bestaat een groot verschil. Laat ons bekijken wat de job van treinbegeleider inhoudt.

De werkdagJe dag begint in een werkplaats (of ‘depot’ in spoortaal) met het doornemen van de orderboeken en dienstnota’s. Zo blijf je op de hoogte van eventuele wijzigingen op het vlak van vervoerbewijzen, aangepaste dienstregelingen naar aanleiding van werkzaamheden op het spoor of in een station, speciale evenementen…

Dan vertrek je naar het station of naar de uitwijkbundel, waar je trein geparkeerd staat. Die trein maak je vervolgens klaar voor vertrek. Dat gaat van het controleren van de netheid tot het testen van de goede werking van de deuren.

Veiligheid, informatie en geldAls treinbegeleider heb je drie hoofdtaken: je waakt over de veiligheid van de reizigers en het verkeer, je geeft op elk moment de gevraagde informatie en je verzorgt de betalingen in de trein.

In de treinAls je trein in het station toekomt, zorg je voor het onthaal van de klanten.Prioritair is de veiligheid van de klanten: kijken of iedereen is uit- of ingestapt, de deuren sluiten, de machinist verwittigen dat alle verrichtingen gedaan zijn (in mensentaal: nagaan of aan alle voorwaarden voldaan is om de trein veilig te laten vertrekken).

In de trein sta je ter beschikking van de klanten voor info. Je controleert de vervoerbewijzen, verkoopt treinbiljetten en stelt de onregelmatig-heden vast. Verder doe je via de omroepinstallatie de aankondigingen over het verloop van de rit, zoals de aankomst in het volgende station of het splitsen van de trein.

In het eindstation van een trein doe je een laatste controle: kijken of niets is achtergebleven, eventueel gevonden voorwerpen worden afgegeven in het station. Daarnaast dien je geregeld de inkomsten van de verkoop te storten en een aantal administratieve taken uit te voeren.

Veiligheid van klant en treinbegeleider

krijgt bij de NMBS de meeste aandacht,

ook tijdens de opleiding

Verantwoordelijkheidsgevoel gevraagdZonder treinbegeleider rijdt geen enkele reizigerstrein, je hebt dus een bijzonder grote verantwoordelijkheid! Maar dat hoeft geen angst in te boezemen, je wordt nooit aan je lot overgelaten. Dankzij de opleiding beschik je over een goede basis en ook daarna blijven we je ondersteunen en coachen.

Hoe word ik treinbegeleider?De procedureDe NMBS organiseert geregeld infosessies voor kandidaat-trein-begeleiders. De dag van de sessie nemen we een kleine taalproef af, die bepaalt of je al dan niet in aanmerking komt voor de selec-tieproeven. Als je beslist er voor te gaan, vul je het formulier in dat je op de sessie wordt gegeven.Als je slaagt voor de taaltest ontvang je later een uitnodiging om deel te nemen aan een psycho-technische test.

TweetaligheidIn België overschrijden heel wat treinen de taalgrens. Kennis van de tweede landstaal is dus een absolute noodzaak. Je dient de klanten in hun taal aan te spreken en de aankondigingen in de trein in beide talen te doen. Om erkend te worden als tweetalige dien je een examen af te leggen bij de overheidsdienst Selor. Slagen is een voorwaar-de om treinbegeleider te worden. Tot je in dit examen slaagt, werk je als treinwachter.

Het gaat om eenvoudige testen op computer waarvoor geen specifie-ke kennis vereist is. De resultaten hiervan zeggen niets over jouw capaciteiten in het algemeen, maar geven ons een beeld van je profiel.Enkele weken later vindt een interview plaats waarin we peilen naar je motivatie en nagaan of je aan het gevraagde profiel beantwoordt. Na het interview volgt een medisch onderzoek, waarna de aanwervingsprocedure rond is.

De opleidingNatuurlijk wordt een kandidaat-treinbegeleider niet voor de leeuwen geworpen. Je krijgt een grondige opleiding van vijf maanden. In de eerste cyclus volg je drie trajecten waarin je kennis maakt met de job, de binnenlandse en internationale vervoerbewijzen en de draagbare computer Ibis. Tijdens de tweede cyclus volg je eveneens drie trajecten waarin je wordt opgeleid tot boordchef.Je krijgt een opleiding over het treinmaterieel, de exploitatie-veiligheid en de seininrichting. Na het beëindigen van de tweede cyclus ben je een gebrevetteerd treinbegeleider.Daarna volg je een laatste traject waar je de nodige kwalificaties verwerft om treinen te bedienen die grensover-schrijdend rijden.

De trajecten beginnen telkens met een theoretisch gedeelte waarna je praktijkervaring opdoet. Op het einde van elk traject volgt een evaluatieproef, die je toelaat om

door te gaan naar een volgend traject.

Het lijkt heel wat, en de stapel cursussen is niet te onder-schat-ten. Maar de ervaring toont aan dat de leerstof niet echt een probleem vormt. Niet de moeilijk-heidsgraad is een struikelblok, wel de omvang. De leerstof goed bijhouden, is de juiste methode. De resultaten van de opleiding be-wijzen dat wie wil, ook treinbege-leider wordt. Wie de eerste keer niet slaagt, krijgt na een korte herhalingscyclus een tweede kans.

Er is de theorie en er is de praktijk. Kennis is geen garantie dat de job je ligt. Meer nog dan studeren, zijn inzet en motivatie belangrijk. De vrijheid die het werk biedt, vraagt ook enige zelf-discipline. De arbeidsvreugde die je hiervoor in ruil krijgt, maakt het onregelmatige leven ruimschoots goed...

7

InformerenOnze reizigers hebben vooral in geval van vertragingen een grote nood aan extra informatie. Wanneer komt de trein aan, zal ik mijn aansluiting nog hebben, wat gebeurt er? Om kort op de bal te spelen, beschikt elke treinbegeleider over een GSM waarmee hij met de verkeersleiding kan spreken, het station of de permanentie “treinbegeleiding”. Een goed geïnformeerde klant is een tevreden klant.

Als treinbegeleider ben je vaak het eerste (en dikwijls enige) personeels-lid waarmee onze klanten in contact komen. Als belangrijkste aanspreek-punt van de klant ben je een ware ambassadeur van de NMBS.

Hoffelijkheid en een klantgerichte houding zijn vanzelfsprekende vereisten in de job. Wie treinbegeleider wordt, moet een kwaliteitsreflex ontwikkelen én onderhouden. In de opleiding schenken we daar bijzonder veel aandacht aan.Die aanpak werkt. De NMBS meet sinds jaren de kwaliteit van haar diensten en personeel door enquêtes bij haar klanten. De trein-begeleiders scoren daarin traditiegetrouw uitstekend. De klant vindt de service, aangeboden door de treinbegeleiders, het beste wat de NMBS in huis heeft.

Klantgericht werken

8

Een maatschappelijk fenomeen: agressieIn onze prestatiegerichte samenleving lopen veel mensen op de toppen van hun tenen. Je krijgt dus soms te maken met klanten die assertiviteit met agressiviteit verwarren. Dat gebeurt zeker niet elke dag en in 95 % van de gevallen blijft het bij woorden. Maar het aantal incidenten is alleszins gestegen in vergelijking met de vorige jaren.

De NMBS kan dit probleem niet alleen aanpakken. Maar binnen de onderneming doen we al het mogelijke. Tijdens de basisopleiding “Professionele houding” leer je hoe met agressieve klanten om te gaan. Eens je werkt als treinbegeleider volgen er nog opleidingen, zoals “Omgaan met agressie”, waarbij we de houding die je dient aan te nemen vanuit alle ooghoeken belichten.

Er kunnen ernstige incidenten gebeuren. Ook dan sta je niet alleen. De Centrale Meldkamer (CMK) is dag en nacht bereikbaar en zal de nodige maatregelen treffen om snel en efficiënt tussen te komen. Ook in andere gevallen kan je beroep doen op specialisten: een klant met medische problemen, onregelmatigheden in en rond het spoor,...

Voor wie betrokken raakt bij een ernstig voorval, zijn er veiligheids-adviseurs en buddies, omkaderingspersoneel en coaches om voor de nodige opvang te zorgen. Daarnaast beschikt de NMBS over een goed uitgebouwde medische dienst en een team van psychologen.

Maar bovenal geldt het motto: een lastige klant is geen persoonlijk conflict waard. De NMBS verwacht niet dat treinbegeleiders tot het uiterste gaan om een onwillige klant tot betalen te dwingen.

Hoffelijkheid en een klantvriendelijke

houding zijn vanzelfsprekende vereisten

voor de job van treinbegeleider

9

DoorgroeimogelijkhedenNa enkele jaren dienst kan je opklimmen tot eerste treinbegeleider, wat heel wat mogelijkheden biedt. Je kan in de hogesnelheidstreinen aan de slag en je werkgebied uitbreiden naar Frankrijk, Engeland, Nederland en Duitsland. Je kan ook de opgedane kennis als coach doorgeven aan andere treinbegeleiders. Doorstromingsmogelijkheden zijn er ruim-schoots, zoals in de afdelingen verantwoordelijk voor de opleiding, de fraudebestrijding bij de Brigades van Speciale Controle (BSC), bij de coaching van treinbegeleiders, bij de permanentie, de planning en de omkadering.

Wil je verder doorgroeien, dan moet je slagen in de selectieproeven voor instructeur. Met deze graad krijg je een leidende functie. Als hoofdinstructeur (nieuwe proef) word je hoofd van een “cel treinbegeleiding” ‘die is samengesteld uit een aantal depots. Daarnaast bestaan ook op directieniveau bevorderingsmogelijkheden.

Je statuut als NMBS-werknemerNMBS-personeelsleden genieten een eigen statuut, met specifieke voordelen. Zo wordt de statutaire werknemer automatisch lid van het NMBS-ziekenfonds KGV, de Kas der Geneeskundige Verzor-ging. Dat houdt een reeks sociale voordelen in. Zo betaalt de Sociale Solidariteit een bedrag terug op het aankopen van geneesmid-delen dat soms groter is dan de wettelijke bedragen.

De gezinsleden van de NMBS-werknemers genieten eveneens van een aantal van deze voor-delen.

Zo zijn er leerrijke of avontuurlijke vakantiekampen (in binnen- en buitenland) voor de kinderen van de NMBS-werknemers. Ook het vervoer met de trein is gratis, en dat op het hele Belgi-sche, Nederlandse en Luxem-burgse spoorwegnet. Gezins-leden beschikken jaarlijks over een aantal gratis trein-biljetten, eveneens geldig op de drie netten. Daarbij komen, na één jaar dienst, gratis vervoerbewijzen voor andere buitenlandse spoorwegnetten. Wil je nog meer reizen, dan kan je genieten van voordeeltarieven bij Thalys en Eurostar.

10

VraagbaakWaar zal ik werken?Als je begint, word je aangesteld in één van de grootste depots, met name Antwerpen-Centraal of Brussel-Zuid. Van zodra je bent aangeworven (bericht van indiensttreding), kan je je overplaatsing aanvragen naar elk gewenst depot. De overplaatsing is afhankelijk van het aantal openstaande plaatsen.

Hoe liggen de depots over het net verspreid?Het spoorwegnet is opgedeeld in vijf “Districten”, met elk één (of meer) “CT”(‘s), een cel treinbegeleiding. Die CT’s tellen één of meer depots.

Voor de regio Brussel:

> De CT Brussel: Brussel-Zuid, waar personeel uit beide landsgedeelten werkt.

Voor het Vlaamse landsdeel zijn dat:

> CT Kortrijk: De Panne, Poperinge, Kortrijk> CT Brugge: Brugge, Oostende> CT Gent: Aalst, Dendermonde, Gent, Sint-Niklaas, Zottegem, Oudenaarde, Geraardsbergen> CT Antwerpen: Antwerpen, Essen> CT Hasselt: Aarschot, Hasselt, Landen, Leuven, Mol

BRUGGE

GENT

KORTRIJK

BERGEN

CHARLEROI NAMEN

LUIK

AARLEN

HASSELT

ANTWERPEN

BRUSSEL

Voor het Waalse landsdeel zijn dat:

> CT Luik: Gouvy, Luik-Guillemins, Welkenraedt> CT Charleroi: Charleroi, La Louvière Sud, Mariembourg, Tamines, Walcourt> CT Bergen: Aat, ‘s Gravenbrakel, Bergen, Saint-Ghislain, Doornik> CT Namen: Hoei, Namen, Ottignies> CT Aarlen: Aarlen, Bertrix, Jemelle, Virton

12

Hoeveel verdien ik?Als treinbegeleider in opleiding verdien je netto iets meer dan 1170 euro per maand. Dat bedrag loopt aardig op van zodra je effectief wordt ingezet: het loon wordt aangevuld met premies op de verkoop van vervoerbewijzen, je ontvangt nacht- en weekendvergoedingen. Het reële inkomen kan gemakkelijk met 250 euro per maand stijgen. Eenmaal je slaagt voor ‘niveau 2 (Frans)’ bij Selor, krijg je nog een premie van meer dan 150 euro per maand.Uiteraard zijn er ook de vakantie- en eindejaarspremie, en wordt het loon (twee)jaarlijks verhoogd volgens de anciënniteit.

Wat als ik ‘s avonds niet meer met de trein naar huis kan?Vervoer vóór of na de dagtaak is niet voorzien. Wie geen trein meer heeft om huiswaarts te keren, gebruikt de auto of doet aan carpooling met collega’s.

Wat met het uniform?Het dragen van het uniform en de dienstpet is verplicht. Het beeld dat de klant van de NMBS krijgt, wordt in de eerste plaats door de treinbegeleider bepaald. Het uniform zorgt voor de herkenbaarheid bij de klant, straalt zowel autoriteit uit als hulpvaardigheid en vakkennis.De NMBS levert dit uniform maar verwacht dan ook dat je het keurig draagt.

Ben ik persoonlijk verantwoordelijk voor de inkomsten?Zoals in elke job waar werknemers met geld omgaan, is ook de treinbe-geleider verantwoordelijk voor de sommen die hij ontvangt. Je bent geen “verkoper” van biljetten, maar je moet wel klanten zonder vervoerbewijs laten betalen. Je kan die inkomsten elke dag storten.

Vormen onregelmatige uren geen rem op het familiale leven?Erg vroeg beginnen of nog laat op de baan zijn, weekends en feestdagen van huis weg... treinbegeleider zijn, is geen job van “nine to five”. Daartegenover staat de vele vrije tijd waarover je kan beschikken. De dienstregeling wordt zo opgesteld dat geen onmogelijke prestaties worden gevraagd. Elke begeleider kan jaarlijks minstens twee weken ononderbroken met vakantie.

Hoe inschrijven?Surf naar www.nmbs.be en klik op ‘De NMBS-Groep werft aan’.

13

Aantekeningen

14

15

Verantwoordelijke uitgever Michel Jadot, Hallepoortlaan 40, 1060 Brussel Concept, tekst en vormgeving: NMBS corporate communicatieFoto’s: Leo Goossenaarts, Denis MoinilDruk: NMBS Februari 2006

Meer info?

Mail naar: opleiding.121@DCS04.b-rail.be