1

Gewoon lezen

Bossche jongeren zweven er op los

Wie wordt de nieuwe, Bossche burgemeester?

32

30Graffiti in Den Bosch

22Zoektocht naar nieuwe Bossche burgemeester

34Aan tafel met Asscher

12Bossche jongeren zweven

4 Redactioneel: politiek in Den Bosch saai?6 Bossche parade: artistiek leider Miesjel van Gerwen over subsidie en mogelijkheden

8 vluchtelingen: Mirjam Klasen vrijwilliger bij VluchtelingenWerk Den Bosch11 Dialoogmaaltijd: anders, net als jij

14 Wist je dat? feitjes en weetjes over jouw stad16 DTV: voorzitter Jan Smit, eindelijk weer omroep voor Den Bosch

18 Verjonging: gemeenteraadslis René van den Kerkhof, hoe verjongen we Den Bosch?21 Den Bosch actueel: de Markt & de Sint-Janskathedraal

24 Probleemjongeren: turn-over-project; probleemjongeren terug in de maatschappij26 Den Bosch stemt: geef de stemmers een gezicht

28 Duurzaamheidslening: Mart van Nistelrooij legt uit32 ABCleermee: onze taal toegankelijk voor mensen met een migratieachtergrond

34 Den Bosch actueel: Asscher in Den Bosch & kutbier35 Colofon

Inhoud

54

Bij meerdere jongeren roept het woord ‘politiek’ niet al te blije reacties op. Het lijkt saai, onbelangrijk. Je denkt aan lange vergaderingen, waar je niks van snapt. Of lastige beslissingen, waar jij geen invloed op hebt. Bovendien gaat het altijd over dingen waar jij toch niks mee te maken hebt. Uitkeringen, zorg voor ouderen, belastingen. Dat staat nog zo ver van jou af.Dat politiek best interessant is, willen wij jou laten zien. De politiek in Den Bosch beslist over veel. Ook over dingen die voor jou belangrijk zijn. Denk bij-voorbeeld aan die leuke parade van vorig jaar, zal daar dit jaar een vervolg op komen? Dat beslissen politici. Als je wil weten waar die ambulance die net voorbij racete heen ging, wil je dit kunnen zien bij de lokale omroep. Deze zou er niet zijn, zonder subsidie. En subsidies worden geregeld door, jawel, de poli-tiek.Politiek Den Bosch regelt meer dan dat jij denkt. Het hoeft niet lang, saai en ingewikkeld te zijn, als je er maar op een andere manier naar kijkt. Voor jullie zijn wij op zoek gegaan naar die manier. Luchtig, maar met informatie die jij nodig hebt. Geen moeilijke woorden, maar wel belangrijke onderwerpen. Het is allemaal te zien in de volgende pagina’s. Dus ik zou zeggen: gewoon lezen!

Politiek in Den Bosch saai?

76

Financiering grootste zorg-punt toekomst Bosch Parade

Bosch Parade is een jaarlijks evene-ment waarbij professionele kun-stenaars in samenwerking met amateurs over de Dommel trekken met ‘varende kunstwerken’. De Bosch Parade is een ode aan de middeleeuwse kunstenaar Jheronimus Bosch (ook wel Jeroen Bosch).

De verwachtingen waren hooggespannen toen werd aangekondigd dat de gemeente Den Bosch ook na het Jeroen Boschjaar (2016) de naam van de kunstschilder aan de stad ver-bonden wilde houden. Voor de Bosch Parade

was het een positief bericht, aangezien zij jarenlang leunde op de subsidie van de inmid-dels gestopte stichting Jheronimus Bosch 500 (JB500) en nu bijval leek te gaan krijgen vanuit de gemeente. Miesjel van Gerwen kwam van een koude kermis thuis toen hij hoorde dat er op de gemeentebegroting geen geld vrij was gemaakt voor de Bosch Parade. Dat betekent dat de vaartocht pas weer in 2018 op de Dom-mel te zien zal zijn. En dat had de organisatie van de Bosch Parade graag anders gezien.

“Wij willen vernieuwen en daar moeten we

De gemeente subsidieerde niet de 200.000 euro aan Den Bosch Parade waar de organisatie op hoopte en dus kon men niet anders dan een kruis te zetten door de 2017 editie. Miesjel van Gerwen (artistiek leider Bosch Parade) betreurt met name de minimale interesse van de gemeente in kunst en cul-tuur, maar ziet ondanks dat voldoende mogelijkheden.

wel de middelen voor hebben’”, zegt Miesjel van Gerwen. “De stichting JB500 reserveerde eenmalig 100.000 euro voor de voortzet-ting na 2016. Het bedrag van stichting JB500 wilden we graag besteden aan internationale samenwerking en fondsenwerving. De ge-meente vroegen we om een jaarlijkse subsidie van 200.000 euro. We hebben die subsidie nodig om andere fondsen mee te krijgen, maar deze werd ons helaas niet toegewezen.”

De gemeente besloot uiteindelijk de Bosch Parade jaarlijks structureel te voorzien van een subsidie van 100.000 euro, pas te beginnen in 2018, omdat de editie van 2017 inmiddels door alle vertragingen en onzekerheid niet meer haalbaar was. De organisatie kan dan zelf beslissen om er jaarlijks een kleinere kunst-manifestatie van te maken, of om het bedrag op te sparen zodat het tweejaarlijks gehouden kan worden. Vooralsnog lijkt dat laatste het meest aan de orde, gezien Miesjel van Ger-wen een volgende stap wil zetten op dezelfde weg: “Wij denken zelf aan het uitwisselen van kunstenaars. Zo zijn we door Brussel Bad benaderd met de vraag of wij kunstenaars van Den Bosch naar Brussel kunnen brengen. Wij kijken zelf ook over de grens en willen grote namen naar Den Bosch halen, waardoor de Bosch Parade een nog sterker karakter krijgt.

Denk hierbij aan een Amerikaanse kunstena-res die eerder een project maakte voor Burning Man. En die internationale samenwerking is er al, maar we willen die ook structureel maken.”

Volgens van Gerwen verschraalt de kunst in Den Bosch als het subsidieniveau niet op peil blijft. En zonder hulp van de gemeente lijkt de kans ook niet groot dat die internationale samenwerking er op een structurele wijze gaat komen, want zonder de gevraagde subsidie is deze volgende stap haast onmogelijk. En dat zorgt er mede voor dat het onvermijdelijk lijkt dat de Bosch Parade een tweejaarlijks evenement wordt. Toch hoopt van Gerwen dat dit na verloop van tijd anders zal zijn: “Met behulp van internationale samenwer-king kunnen wij dit ongelooflijk bijzonder concept op den duur hopelijk weer jaarlijks organiseren, maar wel pas na een paar edi-ties. Sommigen zeggen dat het tijd is voor iets nieuws, echter is het zo ontzettend zonde om dit allemaal weg te gooien. We zijn te jong om op te houden en er zit voldoende toekomst in de Bosch Parade. Maar een degelijke finan-ciële basis is wel nodig om het evenement jaarlijks te organiseren. We gaan er hard aan werken om de nieuwe financieringsstructuur op gang te houden en we hebben onszelf sterk genoeg gemaakt om over twee jaar, zonder al te veel moeite op zijn minst dezelfde hoeveel-heid mensen te binden en bezoekers binnen te halen. Het verlangen naar 2018 is nu denk ik groter en we gaan er alles aan doen om dan een hele mooie parade neer te zetten, het liefst met een paar internationale extra’s.”Door Willem Pijnenburg

Foto’s door Ben Nienhuis

“Wij willen vernieuwen daar moeten we wel de middelen voor

hebben”

98

VluchtelingenWerk werkt, maar kan beter

In 2015 was de vluchtelingen-stroom op zijn hoogtepunt. In 2016 zijn er 18.171 asiel-aanvragen verwerkt in Neder-land. Het is dan ook nog steeds een belangrijk punt in verschil-lende verkiezingsprogramma’s.

Vluchtelingenwerk begeleidt en ondersteunt vluchtelingen bij hun asielprocedure en integra-tieproces. Mirjam Klasen werkt al veertien jaar vrijwilliger met vluchtelingen. Ze werkt nu bij VluchtelingenWerk in Den Bosch.

Kunt u beschrijven hoe het proces eruit ziet dat een vluchteling moet volgen?“In elke gemeente is het anders. In Den Bosch hebben we drie stap-pen. Het opstarten is het meest intensieve gedeelte voor Vluchte-lingenWerk. Het is vooral gericht om de sociale zekerheid aan te vragen. Denk dan aan uitkeringen aanvragen, een lening afsluiten,

een huurwoning regelen en aan de ziektekostenverzekering.Vervolgens komen we in een nieuwe fase van het traject dat zo’n drie tot zes maanden duurt. Er wordt besproken of de vluchte-ling zich veilig voelt in zijn huis, maar het gaat ook over budget-teren. We kijken dan of hij dit begrijpt en of hij het toe kan passen. Ook wordt er gevraagd hoe de vluchteling zijn dag invult. Moet de vluchteling bijvoorbeeld nog naar school of biedt hij zich al aan op de arbeidsmarkt?

Hierna komt het laatste gedeelte van de coaching. Deze is gericht op integratie, hier verwachten wij meer van de vluchteling en moet hij zelf elke week naar het spreek-uur komen met zijn of haar vra-gen. We creëren zelfstandigheid. We kijken gedurende het proces of iemand nog iets extra nodig heeft. Als iemand hulp nodig heeft met budgetteren dan krijgt hij een

budgetcoach. We hebben bijvoor-beeld ook een maatschappelijke buddy, die je kan uitleggen hoe alles hier werkt en waar je even-tueel je verhaal aan kwijt kunt.

Na anderhalf jaar is het traject klaar en wordt de vluchteling overgedragen aan de maat-schappij. Dat wil zeggen dat de vluchtelingen van alle maatschap-pelijke voorzieningen (zoals psychologen) gebruik mogen maken die de overheid geregeld heeft maar dat het bij vluchte-lingenwerk klaar is. Het hele traject kost ongeveer €1680.-”

Dit wordt allemaal door vrijwilligers gedaan?“Ja, wij zijn een vrijwilligersor-ganisatie. We hebben zo’n 180 vrijwilligers waarvan vele taal-ondersteuners zijn en ongeveer 90 vrijwilligers helpen mee in het coaching proces. De vrijwilligers krijgen boven op hun basiscursus

aanvullende cursussen. Als je bijvoorbeeld gezinshereniging onder je hoede neemt, krijg je cursussen die daar te maken mee hebben. We kijken ook naar wat de vrijwilliger zelf wilt. Je doet vrijwilligerswerk natuurlijk ook omdat je het leuk vindt. We willen zien dat de vrijwilligers zich ontplooit, dat hij of zij er zelf ook van groeit. Zelfontplooiing is iets wat ook hoog bij ons in het vaandel staat.”

“Het is wel ontzettend dankbaar werk. Vaak willen vluchtelingen wat terug doen en als ze uit het traject zijn, willen ze bijvoorbeeld ook meehelpen als vrijwilliger bij ons.”

Deze cursussen worden dan gesub-sidieerd door de gemeente?“Ja, dat zit in onze subsidie.”

Hoe verloopt de samenwer-king met de gemeente?“Dat verloopt goed. Het geld voor onze sub-sidie wordt uit de Participatiewet gehaald. Alleen we willen natuurlijk altijd meer geld. Zo’n gebouw kost klauwen met geld en dat vinden we zonde van onze subsidie. We krijgen subsidie 203 trajecten. In 2016 zijn er 460 trajecten voor vluchtelingen ingezet. Bovendien gaat 60% van de subsidie die we krijgen per maand naar ons gebouw.”

Als er dan extra geld beschikbaar zou komen, wat zou u er dan mee doen?“Ik zou willen dat de gemeente voor onze huisvesting zorgt, dat dat uit de subsidie gehaald wordt en dat je daarna kijkt wat je nodig hebt om de organisatie draaiend te houden.”

Is het moeilijk om vrijwilligers te vinden?“Nee, daar kan ik je helemaal in teleurstel-len! Toen die foto verscheen van dat ver-dronken jongetje op Turkse kust werden we platgebeld. Er waren zoveel mensen, soms wel honderd op een dag. Dat konden we ook niet aan dus moesten we men-sen gewoon teleurstellen. Er zijn daarom ook veel mensen naar het AZC gegaan om zich aan te melden als vrijwilliger. Wij hebben absoluut niets te klagen als het gaat om werven van vrijwilligers.”

Toch lijkt er een verharding in de samenle-ving te ontstaan tegenover vluchtelingen. Merken de vluchtelingen dit ook?“Ja, de vluchtelingen voelen zich minder welkom. Ze hebben vaak het gevoel dat ze sneller de voortuin schoon moeten maken dan de blanke buurman. Ze moeten meer hun best doen in onze samenleving. Het is niet iets nieuws, dit soort geluiden hoor ik al jaren. Wat we ook voortdurend horen is dat kinderen lager ingeschat worden. Dat geldt niet alleen voor kinderen van vluchtelingen maar voor alle kinderen die Nederlands niet als voertaal hebben. Ze krijgen dan bijvoor-beeld een VMBO advies terwijl ze veel hoger kunnen. Je moet dus beter je best doen.”

Wat zou u het nieuwe kabinet adviseren?“Ik zou het persoonlijk heel fijn vinden dat de inburgeringswet weer gekoppeld wordt aan de gemeente, zodat vluchtelingenwerk en de gemeente dat integrale traject van participeren, sociale redzaamheid (werken en leren) veel beter uit kunnen voeren. Nu krijgt de vluchteling te maken met de

“We maken ons zorgen of we ie-dereen wel een plekje

kunnen geven”

1110

participatiewet (de bijstand), met de wet inburgering (je moet Nederlands leren), dan krijg je ook nog het participatieverklarings-traject waar je workshops voor moet volgen en dan zeggen wij: ‘jij moet wel meedoen in deze samenleving’. Wanneer wil je dan dat hij kookt of dat hij zijn kinderen op-voedt? Wij maken ons daar zorgen over. Wij willen heel graag dat integrale traject. De wet inburgering zit nu los, dat moet iedereen zelf regelen en daar ben je dan afhankelijk van. Dat is wel heel erg jammer.

De vluchteling moet ook binnen drie jaar nadat het paspoort of ID ontvangen Neder-lands leren en als je binnen drie jaar niveau A2 niet haalt moet je alles terugbetalen. Dit A2 niveau is bovendien een onzin niveau. Je kunt er een afspraak mee maken bij de huisarts en met je buurvrouw praten maar je kunt er niet mee studeren of solliciteren. Dit niveau is voor mensen die een goede oplei-ding genoten en gezond zijn makkelijk te doen, maar voor mensen die tijdens dit tra-ject ziek worden of zelf nooit geschoold zijn heel lastig. Je kunt bij ziekte - denk aan ziek-tes als kanker - ook geen vrijstelling vragen.

De vragen van het inburgeringsexamen daarentegen… De vragen zouden geba-seerd moeten zijn op de reële toekomst en niet in de algemene toekomst. Er zou een andere test moeten zijn voor jongeren dan voor ouderen. Het inburgeringsexamen gaat over algemene vragen die geen betrek-king hebben op het toekomstperspectief

van de betrokkenen. Het taal en kennis niveau is laag wanneer het Inburgerings-examen behaald heeft. Het diploma geeft geen enkele toegang tot regulier onderwijs op ROC of hoger. Dit zou je kunnen ver-helpen door gerichte vragen voor jown-geren te maken. Voor ouderen zouden vragen over zorg bijvoorbeeld beter zijn.De duur van het inburgeringsproces moet worden ingekort en de schotten die inburgering bemoeilijken moeten weg anders kan dat leiden tot woede, armoede en alle gevolgen van dien. Dat is iets wat we allemaal niet willen.”Door Mischa Tromp.

“Ik zou taal en inburgering willen integreren in het leven”

Binnen in het buurthuis ruikt het heerlijk. Twee vrouwen staan in het keukentje dat nu volstaat met eten. Ze zijn gezellig aan het praten en zetten de laatste dingetjes neer op de ge-dekte tafel. Er komt nog een vrouw bin-nen, ze begroet de andere met drie zoenen. “Wat ziet het er hier mooi uit! Ik kan toch niet aan die tafel gaan zitten met deze kleding aan. Ik hou mijn jas maar aan, die is netter hoor”, zegt ze enthousiast.

‘Ik ben anders, net als jij’. Dat is het thema van deze avond. Op 21 maart, de dag tegen discri-minatie en racisme, zijn door heel Den Bosch dialoogmaaltijden georganiseerd. Mensen die elkaar niet snel tegenkomen in het dagelijks leven zijn uitgenodigd om deel te nemen, zodat ze met elkaar het gesprek aan kunnen gaan tijdens een maaltijd onder leiding van een organisator. Over wat ze verschillend maakt, wat ze samenbrengt en hoe ze het beste met elkaar kunnen samenleven in de stad. Dat dit gebeurt tijdens een maaltijd is volgens Hel-len, een van de deelnemers, erg belangrijk. “Eten brengt altijd bij elkaar. Wie je ook bent, iedereen houdt van eten. Het is gezellig.”Gezellig is het zeker. Iedereen stelt zich voor en dan zie je de verschillen. Hammas en zijn vrouw bijvoorbeeld. Ze komen uit Allepo,

“Een tafel gedekt met dialogen”

maar zijn door de oorlog gevlucht. Vijftien maanden wonen ze nu in Nederland met hun elf-jarige zoontje. Naast hen zit Ma-rieke, een vrouw die geboren en getogen is in Nederland en nu met pensioen is. Een van de organisatoren, Anine, vraagt wat ons gelijk maakt. “We willen allemaal gelukkig zijn. Dat is wat we proberen te bereiken”, reageert Marieke. Iedereen knikt instem-mend. en het gesprek slaat over op dromen die mensen in de ruimte hebben. Een jongen die uit Syrië komt, heeft als grootste droom weer terug te kunnen. Hij vindt Nederland een leuk land, maar mist zijn thuisland.

Hoe groot de verschillen in de levens van de deelnemers ook zijn, je merkt het niet als ze aan het praten zijn. Ze accepteren elkaar,er wordt rekening gehouden met de mensen wiens Nederlands wat minder goed is en zijn het veel met elkaar eens. De dialoogmaaltijd was misschien niet nodig voor deze groep, maar iedereen heeft een leuke avond gehad.Door Nikkie Westendorp

1312

Bossche jongeren zweven erop los

Veel jongeren in Den Bosch had-den nog geen flauw idee op welke partij ze gingen stemmen op 15 maart. Sterker nog, een flink aantal Bos-sche jongeren tussen de 18 en 25 jaar wist überhaupt niet of ze wel gingen stemmen.

Opkomst jongeren‘Die ene stem boeit toch niet’, of: ‘Ik heb geen zin om tijd te besteden aan poli-tiek’, zomaar wat reacties van Bossche jongeren. “Zonde”, vindt D66-gemeente-raadslid Bilal Kaya, die zich onder andere focust op de jeugd in Den Bosch. “Jon-geren beseffen zich niet dat er ook voor hun keuzes gemaakt moeten worden.”

Volgens onderzoek van Nieuwsuur was het percentage niet-stemmers onder jonge-ren bij vorige Tweede Kamerverkiezingen aanzienlijk hoger dan gemiddeld. Voor jongeren van 18-25 jaar was het percen-tage niet-stemmers 30% in 2012. Het ge-middelde lag rond de 25%. De landelijke overheid deed – op een Snapchat-account na – niet veel om jongeren toch in gro-tere getale naar de stembus te krijgen.

CampagnesBNN-presentator Tim Hofman is een bekend gezicht voor de meeste jongeren. Hij voerde in tegenstelling tot de over-heid wél campagne met ‘De Stembus’. Hiermee probeerde hij vooral online de nieuwe stemgerechtigden te bereiken. Er zijn ruim 800.000 mensen die voor het eerst stemmen. Het doel van Tim Hofman was om al die mensen te laten stemmen.

Op lokale schaal gebeurde er ook niet veel om jongeren aan te sporen naar de stembus te gaan. Vanuit de Bossche gemeenteraad gebeurde er op een enkele actie na hele-maal niets. “We hebben een Instagram-account als gemeente en daar wordt wel eens wat op gezet, maar of we daar nou echt jongeren mee naar de stembus krij-gen weet ik niet”, zegt Kaya twijfelachtig.

Jongeren gemakzuchtigVolgens vele jongeren in Den Bosch ‘is politiek nu nog niet belangrijk’. Kaya is het daar totaal niet mee eens. “Als ze het pas belangrijk gaan vinden als ze de arbeidsmarkt op gaan, beseffen ze zich totaal niet dat er bij de komende verkie-zingen plannen gemaakt gaan worden voor minstens vier jaar, en misschien wel acht. Het is gewoon gemakzucht.”

Dat gemakzucht komt ergens vandaan, zegt de D66’er. “Van huis uit wordt dat al mee-gegeven. Ze denken dat het allemaal hart-stikke rooskleurig en goed gaat in ons land. Er zijn genoeg verbeterpunten in de politiek, maar dat realiseren ze zich nauwelijks.”

“Als ze het pas belangrijk gaan vinden als ze de arbeidsmarkt op gaan, beseffen ze zich totaal niet dat er bij de komende verkiezin-gen plannen gemaakt gaan worden voor minstens vier jaar, en misschien wel acht.”

De zwevende jongerenToch waren er ook voldoende jongeren die hun stem wél hebben uitgebracht. Veel van die jongeren zweefde nog lang. Zo blijkt uit on-derzoek Kantar dat van heel stemgerechtigd Nederland 75% nog niet zeker was van zijn of haar keuze. Bij de jongeren was dat niet an-ders. De 19-jarige Sanne uit Den Bosch twij-felde ook nog. “Ik wil gewoon dat de PVV het niet wordt. GroenLinks ligt het dichtst bij mij, maar ik overweeg VVD te stemmen zodat de PVV niet de grootste wordt.” Ook strategisch stemmen speelde dus een rol bij jongeren.

Radicale jongerenVolgens Bilal Kaya stemmen jongeren vaak heel radicaal. “Of heel links, of heel rechts.” Uit cijfers van onderzoeksbureau Kantar is gebleken dat maar liefst 21% van de jon-geren zegt op de PVV te gaan stemmen. Op de tweede plaats komt GroenLinks met slechts 7%. “Jongeren moeten ook leren om een middenweg te zien, maar dan moeten ze zich er wel meer in gaan verdiepen”, zo vindt Kaya. De populariteit van de PVV is wel te begrijpen. Zo zei Tim Hofman al eens dat Geert Wilders als enige ‘te begrijpen’ is. Drie kampenZo waren er dus drie grote kampen onder jongere stemgerechtigden. De niet-stemmers, de zwevers en de radicalen. De niet-stem-

mers, die volgens Kaya van huis uit niet genoeg worden aangespoord om zich in de politiek te verdiepen. De opkomst van een kleine 70% in 2012 moest dus echt omhoog. Nieuwsuur verwachtte dat dat percentage, mede dankzij de campagne van Tim Hofman, omhoog zou gaan.

Onder de stemmers waren er dan nog twee kampen. De zwevers die nog niet precies wisten wat ze wilden, evenals een heel groot deel van de rest van de bevolking. De linkse zwever twijfelde vaak tussen SP, Groen-Links, PvdA en D66. De rechtse zwever twijfelde vooral tussen CDA, VVD en PVV.

De radicale jongere stemde of heel erg links, of heel erg rechts. Meestal viel de keuze bij hen op GroenLinks of SP op links, of PVV of VVD op rechts. Dit was ook te zien aan de populariteit van beide kanten. GroenLinks is onder jon-geren de grootste linkse partij, waar de PVV dat ruimschoots op rechts is.

Zo’n 1.300.000 jongeren tussen de 18 en 25 zijn stemgerechtigd. Dat betekent dat alle jongeren bij elkaar goed zijn voor ruim veertien zetels. Bilal Kaya: “Het wordt tijd dat jongeren zich realiseren dat zij mede de koers van ons land gaan bepalen.”Door Moreno Versteeg

1514

Wist je dat?

Den Bosch zo’n 150.000 inwoners heeft

De Bosschenaren een 6,8 voor veiligheid in de stad geven

Den Bosch 559 rijksmonumenten heeft

Er 14 wijken in Den Bosch zijn

Er zo’n 1,5 miljoen bezoekers waren in 2016

De VVD dit jaar de meeste stemmen kreeg in Den Bosch, namelijk 22,8%

Forum voor Democratie de minste, 1,6%

GroenLinks de grootste stijger is in Den Bosch

78% van het totaal aantal inwoners is kiesgerechtigd in Den Bosch

Den Bosch een opkomst had van 81,1%

Het vroegste stembureau om 06.00 opende op Den Bosch Centraal Station

GroenLinks in Den Bosch meer stemmen van vrouwen dan mannen kreeg, toeval?

De meeste 65+’ers nog wel vertrouwen hadden in de PvdA en daar dus het meeste op stemden

1716

Nieuwe onafhankelijke kritische pers in Den Bosch

Na het faillissement van Boschtion tv krijgt Den Bosch na twee jaar ein-delijk weer een lokale omroep: DTV Den Bosch.Jan Smit, voorzitter van DTV, zal met onder andere de gemeente, de biblio-theek en scholen in gesprek gaan om een goede lokale omroep te worden. “Ik denk dat als de omroep goed functioneert, zij een belangrijke rol kan spelen in de stad. Als je samen een gemeenschap wil vormen, dan is het ook van belang dat je samen een goede lokale nieuwsvoorziening hebt”, aldus Smit.

160-450 duizend euro subsidie. Om vanaf het begin goed te kunnen func-tioneren, heeft een nieuwe lokale omroep een grote hoeveelheid subsidie nodig. Het gaat om een bedrag tussen de 160 duizend en 450 duizend euro per jaar. Het verschil tussen beide bedragen is zeer groot. Daarom gaan wij samen met de gemeente Den Bosch in gesprek om tot een voorstel te komen. Dat voorstel moet door het college van B & W (Burgemeester & Wethouders) wor-den goedgekeurd. Als dat is gebeurd, zal het voorstel weer worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Als zij het goed heeft gekeurd staat het bedrag van de subsidie vast.

Te weinig subsidie voor Den Bosch. Landelijk is het geregeld dat je een subsidie krijgt van het gemeentefonds. De gemeente krijgt dit geld van het Rijk; dat is voor Den Bosch zon 600 miljoen euro. Het Rijk geeft advies hoeveel geld hiervan naar de lokale

omroep moet gaan. De gemeente mag van dit advies afwijken. Voor Den Bosch geldt dat de lokale omroep 1,10 euro per huishouding krijgt. Als je dit omrekent, krijgen wij ongeveer 90 duizend euro per jaar. Dit is veel te weinig om een omroep goed te laten draaien. Onze accountant heeft een berekening gemaakt van de totale kosten zonder uitzendingen. Hier-onder vallen bijvoorbeeld het betalen van auteursrechten, materiaal- en loonkosten. Alles bij elkaar opgeteld kom je uit op een bedrag van 80 duizend euro; en dan moet je je eerste minuut nog uitzenden.

Verdienen door reclame We verwachten wel dat we na ver-loop van tijd een redelijk groot deel zelf kunnen verdienen met reclame-inkomsten. Als je begint zijn die er nog niet. Daarom moeten we in onze be-gintijd een groot deel subsidie krijgen.

Vier kostenplaatjes Op dit moment hebben we de gemeente vier scenarios voorgelegd, waaruit zij kan kiezen. Elk scenario wordt in detail omschreven, waardoor er een duidelijk kostenplaatje ontstaat. De hoeveelheid producties hangt af van de keuze die de gemeente maakt. Hoe meer subsidie we krijgen, hoe meer mogelijkheden

we hebben om te gaan doen. Het gaat dan bijvoorbeeld over de omvang van nieuws-uitzendingen. Hoe vaker en langer je een uitzending maakt, hoe meer geld het kost.

Uitgroeien tot streekomroep Het is zowel lokaal als landelijk het doel dat de omroepen goed functioneren. Staats-secretaris van mediazaken, Sander Dekker, en de koepelorganisatie van de lokale om-roepen moeten ervoor zorgen dat er meer streekomroepen komen in Nederland. Dat is wettelijk zo geregeld, doordat lokale omroe-pen vaak niet goed functioneren. Oorzaken zijn: te weinig geld of een beperkte basis, waardoor de omroep niet veel voorstelt.

Speciale samenwerkingen Het is de bedoeling dat we uiteindelijk uitgroeien tot een streekomroep. Door samenwerkingen kunnen we efficiënter te werk gaan, wat leidt tot kostenbespa-ring. In Den Bosch zijn wij een van de eerste die dat op deze manier willen gaan doen. Het begint met de samenwerking tussen DTV Den Bosch en DTV Oss. Daarnaast wer-ken wij lokaal veel samen met verschillende bedrijven, waaronder de Bibliotheek. Zij gaan over een tijdje verbouwen, waarbij rekening zal worden gehouden met DTV. Er komt een stu-dio, zodat we vanuit Den Bosch rechtstreeks kunnen uitzenden. Ook hebben we een samen-werking gestart met de middelbare school

Cijfers subsidie lokale omroepen Nederland -Commissariaat van de Media -98 % van de Nederlandse gemeenten betalen mee aan de lokale publieke omroep binnen hun gemeen-tegrenzen. (In Den Bosch is dit ook het geval) -Sinds 1 januari 2015 geldt hiervoor een richt-bedrag van 1,14 euro per huishouden. -79 % van de gemeenten houdt zich aan dit bedrag. -Voor 1 januari 2015 was het richtbedrag 1,30 euro per woonruimte-41 % van de gemeenten haalt het bedrag van 1,30/ huishou-den nog steeds. (In Den Bosch is dit (nog) niet het geval)

van Maerlant en de lokale ziekenomroep. Zij maken al een radioprogramma en produceren filmpjes voor een aantal websites. Op ter-mijn willen we kijken of we dat verder kun-nen uitbreiden met bijvoorbeeld Heusden of Vught, waar we goede contacten mee hebben.”Door Megan Hanegraaf

1918

“Den Bosch, de stad van je oma is het een beetje’’

Den Bosch; een prachtige, histo-rische stad, maar met een groot tekort aan levendigheid en verjon-ging. Wat vinden de Bosschenaren er nou zelf van? Dit vinden de mensen op straat. “Den Bosch heeft nogal een suffig imago, de stad zou een stuk dynamischer worden als talentvolle jongeren hier naartoe stromen, blijven wonen en werken” zegt Bossche-naar Hans Overschie (58). Ook Sylvana van Diepen (18) vindt dat het aantrekkelijker moet worden voor jongeren. “De stad heeft nogal een oude uitstraling: veel geschiede-nis en veel oude gebouwen, de gemeente kan juist het oude combineren met het nieuwe om zo jongeren aan te trekken.”

Een van de belangrijkste punten van ge-meenteraadslid René van den Kerkhof van D66 is dan ook de jongeren. “Je hoort het vaker: ‘Den Bosch, de stad van je oma, is het een beetje’’’, aldus Van den Kerkhof. Maar hoe wil de gemeente Den Bosch, deze oude stad nou gaan verjongen? Relatief jong raadslid Van den Kerkhof (31) legt dit uit.

Hoe komt het nou dat deze stad aan het verouderen is?“Het heeft ten eerste te maken met het onder-wijs dat we aanbieden. Veel jongeren trek-ken naar steden als Tilburg, Eindhoven en Amsterdam, omdat daar de mogelijkheden nou eenmaal groter zijn. Ten tweede heeft het met het uitgaansleven te maken, de kroegen sluiten te vroeg – doordeweeks al om drie uur - en de studenten gaan daardoor al snel weer naar huis. Ten derde is burgemeester Rombouts niet heel erg op jongeren gericht. Hij roept wel dat hij jongeren heel belangrijk vindt, maar hij maakt toch keuzes die niet in het belang zijn van de jongerencultuur in deze stad. Zo wil hij eerder historische gebouwen

herbouwen dan er iets vernieuwends van maken; de Pearl is hier een voorbeeld van.”

Wat wil de D66 eigenlijk doen om de stad te verjongen?“Er zit een stroming in de politiek die wil investeren in de historische bezienswaardig-heden van deze stad: de Sint-Janskathedraal, een theater of het Puthuis terugbouwen. Als we zo blijven terugbouwen maken we een soort ‘nepmuseum’ van onze eigen stad. Wij als D66 willen juist iets moderns en verfris-send. In plaats van oude gebouwen te reno-veren is het bijvoorbeeld leuk om nieuwe, hippe horecagelegenheden te openen.Veel van de gemeenteraadspartijen zijn rela-tief conservatief: CDA, VVD, Bosch Belang en Rosmalens Belang. Wat wij voorstel-len wordt dan ook door deze conservatieve partijen vaak afgewezen. Dat betekent niet dat het voorstel meteen uitgesloten is want je hebt ook nog GroenLinks, PvdA en SP. Maar zo is het met een partij als de CDA lastig om meer te richten op de toekomst

namelijk de jongeren. Maar wij, D66, vinden juist dat er verfrissend moet worden gedacht. Den Bosch moet dynamischer worden en zo oud met nieuw combineren, om het ook voor jongeren zo aantrekkelijk te maken. Er moet worden gericht op de toekomst en niet in de oude gewoonten blijven steken.”

Wat vind je als relatief jong gemeente-raadslid het belangrijkste voor deze stad?“Dat we als gemeente, voor jongeren die iets willen veranderen aan deze stad, geld vrijmaken. Dus niet alleen maar zeg-gen, maar ook doen. Wat ik ook belang-rijk vind is een nieuwe burgemeester die verfrissend, open-minded denkt en vooral openstaat voor vernieuwing.”

Om de stad wat dynamischer te maken is afgelopen september al een academie gestart voor universitaire studenten, wordt de academie nog uitgebreid?“De universiteit van Tilburg en Eindhoven zijn een (pre)masteropleiding begonnen: Jheronimus Bosch Academy of Data Sci-ence. Op de academie zitten nu nog maar vijftig studenten, die allemaal op de campus bij de academie wonen. Ze willen dit door laten groeien naar zo’n vijfhonderd, zodat de academie gaat uitgroeien tot een echte uni-versiteit. Al deze studenten – vooral Zweedse en Japanse - studeren de opleiding ‘Data-Science’, gericht op data combineren. De provincie, de gemeente Den Bosch, Tilburg University en de Universiteit van Eindhoven hebben hier tien miljoen in geïnvesteerd.“

Wat vindt de D66 als gemeente-raadsfractie van dit idee?“Onze partij wil dit al jaren, omdat deze studenten een bepaalde dynamiek met zich meebrengen. Wij hebben hier zo’n vijftig-duizend studenten in deze stad, voorname-lijk mbo- en hbo-studenten. Dit zijn vooral studenten die hier al in de regio wonen, dus die gaan hier niet op kamers. Hoe groter de academie wordt, des te meer universi-taire studenten op kamers gaan. Dit brengt niet alleen maar meer dynamiek, maar ook meer kennis naar Den Bosch. Wij hebben een relatief jonge partij, daarom is het voor ons vooral belangrijk dat de jongeren wat meer in beeld komen. En dat Den Bosch

wat jonger en bruisender gaat ogen.”

Wat zijn nog meer mogelijkheden om Den Bosch te verjongen, hoe zit het bijvoor-beeld met de uitgaansgelegenheden?“Ik ben hier zelf ook student geweest, en we gingen met de nachttrein – die er ove-rigens nu niet meer is – naar Tilburg om daar te stappen. Omdat het hier toen al niet zo levendig was. Als gemeente kun-nen wij niet zelf ergens een discotheek gaan bouwen, wel kunnen wij toestaan dat er ergens een discotheek komt. Maar als niemand hier mogelijkheden ziet om die te openen, dan wordt het heel lastig.

Het belangrijkst voor het uitgaansleven in Den Bosch is toch wel de sluitingstijden van de kroegen. De meeste kroegen sluiten namelijk al om drie uur en mogen dan ook geen mensen meer binnenlaten. D66, VVD en PvdA staan heel erg open voor vrije sluitings-tijden. Ik vind dat ze dit aan de kroegeigena-ren zelf moeten overlaten. Zo’n kroegeigenaar kan zelf zien of er nog genoeg klandizie is om de tent open te houden of te gaan sluiten voor de avond. Zodat er op donderdagavond niet maar één kroeg open is, maar dat elke kroeg tot 4 uur open mag zijn. Zo komt er hier hopelijk een andere stapcultuur.”

2120

Zijn er nog meer mogelijkheden?“Een ander plan is om op de parade, een van de weinig plekken waar de zon schijnt, daar net als in Maastricht gedeeltelijk vol te zetten met terrassen. Ook willen we voor de studentenhuizen die er zijn een lagere huurprijs, maar dit gaat weer ten koste van een andere doelgroep zoals de ouderen.”

Hoe denk je dat Den Bosch er in de toekomst uit gaat zien op het gebied van verjonging?“We hebben gelukkig een relatief jonge gemeenteraad, het college van burgemees-ter en wethouders wordt daarentegen ge-vuld met alleen maar grijze mannen. Ik denk dat er in de toekomst een toestroom komt aan jongeren die hopelijk veel ken-nis en dynamiek met zich meebrengen. Het zal nog vier à vijf jaar duren tot je echt resultaat ziet, maar ik heb wel vertrou-wen in de toekomst van Den Bosch.”Door Anna Dijks

Niet alleen de gemeente pleit ervoor om deze stad bruisender te maken, ook jongeren zelf zijn hier volop mee bezig:

De Jongeren Ambassadeurs ’s-Hertogenbosch.Wat doen ze?1: Ze geven de gemeente gevraagd en onge-vraagd advies over beleid dat jongeren aangaat2: Ze activeren andere jongeren3: Ze organiseren of bezoeken debat-ten, trainingen en workshops over onder-werpen die voor jongeren relevant zijn

Meer weten? Kijk ophttps://jadb.nl/

“Elke kroeg zou tot 4 uur open mogen zijn. Zo komt er hier

hopelijk een andere stapcultuur.”

“Het internet maakt alles kapot”De marktkoopman die een praatje maakt met een bekende. Een meneer die kijkt welk bos-je bloemen hij wil hebben. Twee oude vrouwtjes die samen alle kraampjes aflopen. Een bul-derende lach van achter de kassa bij de viskraam. Elke woensdag en zaterdag zijn deze ta-ferelen te zien in Den Bosch. Dan staat de markt er namelijk. Waar deze vroeger nog een flink deel van het plein in beslag nam, is hij door de jaren heen kleiner geworden.

Een van de mensen die al een tijdje op deze markt staat is Lam van den Berg. Al 51 jaar ver-koopt hij hier stoffen, met plezier. Al is dat plezier inmiddels wel minder geworden, ver-telt hij. “Werken is leuk als je de kosten eruit haalt en dat wordt steeds moeilijker. Dat is de reden dat ik er volgend jaar mee ga stoppen.”Hij is al begonnen met afbouwen, want waar hij vroeger negen markten per week afging, zijn het er nu nog maar drie.

Ondanks de meerdere stoffenkramen op de markt, is de reden om te stoppen daar niet te vinden. Bij de een goedlopende stoffen, zal de ander niet snel kopen. De marktmannen zijn namelijk goede vrienden van elkaar. Behalve dat zit er ook een prijsverschil tussen de kramen. Van de Berg ver-koopt exclusieve stoffen die niet goedkoper zijn dan tien euro. Bij zijn concurrent daarentegen kun je ook met een kleinere portemonnee stoffen kopen, daar zijn ze te vinden vanaf twee euro.

Nee, Van Den Berg heeft een hele andere reden voor het weggaan: het internet. Mensen vinden het ge-makkelijker om via internet te bestellen. Meer aanbod, je hoeft het huis niet uit en bovendien hoef je niet te wachten tot het woensdag is. Op het wereldwijde web kan je namelijk 24/7 je bestellingen plaatsen. “Het internet maakt alles kapot”, zegt hij. Over een jaar is zijn kraampje dus niet meer te vinden op de markt in Den Bosch en is er geen andere mogelijkheid dan online te zoeken naar je exclusieve stoffen.Door Nikkie Westendorp

Sint-Janskathedraal nog lang niet uit de steigersDe Sint-Janskathedraal in Den Bosch staat al even in de steigers. Door kenners wordt de ka-thedraal het hoogtepunt van de Brabantse gotiek genoemd. Het is één van de toeristen-trekpleisters van Den Bosch. Maar dit kan het niet zijn zonder de nodige restauratie.

Al jaren wordt er gerestaureerd, zowel aan het exterieur als interieur. Dit om het gebouw in goede staat te houden en de bezoekers aantallen aan te kunnen. En zoals het er nu uit-ziet zijn de restauraties nog lang niet klaar. Wie dacht dat een restauratie van 15 fasen verdeeld over 11 jaar voldoende was, zat er flink naast. Want wat in 1999 begon zal, volgens de plan-ning van de Sint-Janskathedraal zelf, nog zeker doorlopen tot 2037. Volgens de site van de Sint-Jan zal er tot het eind van de renovatie ruim 35.500.000 euro aan besteed worden.

Dus wie de kathedraal in volle glorie, zónder steigers wil zien, zal nog even geduld moeten hebben.Door Inge Fransen.

2322

“Het wordt een burgemeester voor iedereen”

Jobhoppen was er 21 jaar lang niet bij voor burgemeester Rombouts, maar per 1 oktober stopt hij. Het proces van de benoeming van een nieuwe burgemeester is al in volle gang. Mike van der Geld, fractie-voorzitter van D66 in Den Bosch, is aan-gesteld als voorzitter van de vertrouwens-commissie die het proces moeten leiden. Hoe zo’n benoeming nou werkt en wat een vertrouwenscommissie doet legt Mike uit.

Een half jaar duur het in Den Bosch om een nieuwe burgemeester te zoeken. “Het proces is eigenlijk opgesplitst in twee delen. Deel één is het maken van de profielschets en deel twee is de daadwerkelijke sollicitatieproce-dure.” In de eerste wordt een profielschets of vacaturetekst gemaakt. “De profielschets wordt de basis waarop mogelijke kandi-daten kunnen reageren en waarop we de mensen gaan beoordelen. We gaan kijken of ze geschikt zullen zijn voor de functie. Met het maken van dat plaatje zijn we nu bezig.” De profielschets is inmiddels gemaakt.

“De tweede fase is het beoordelen van de kandidaten. We beginnen met een brievense-lectie op het provinciehuis, samen met de commissaris van de koning. Daaruit kiezen we vijf tot zeven mensen en die nodigen we uit voor de eerste gesprekken. Van die vijf tot zeven mensen mogen er drie door naar de tweede ronde. Na die gesprekken blijven er twee over. Die top twee wordt voorgelegd aan de gemeenteraad die hierover stemt. Ik tel zelf de stemmen, degene met meer dan de helft van de stemmen wordt verko-zen. Dan volgt de bekendmaking en is de nieuwe burgemeester definitief gekozen.”

VertrouwenscommissieDe rol van de vertrouwenscommissie, die bestaat uit alle fractievoorzitters uit Den Bosch, is in Den Bosch erg uitgebreid. De commissie is namelijk zowel met fase één als fase twee bezig. “De commissie doet eigenlijk

veel voorwerk en beoordeelt de kandidaten. De profielschets wordt ook door dezelfde mensen gemaakt. Ikzelf ben vooral verant-woordelijk voor een goed verloop van dit proces. Ik loop eigenlijk steeds een stap voor in alle fases. Sommigen denken dat ik veel macht heb, maar dat valt mee. Iedereen moet het uiteindelijk eens zijn met de voorstellen.”

De Bosschenaar praat meeIn Den Bosch wordt een burgemeester niet zomaar benoemd. Het is natuurlijk een burgemeester voor de burgers. Deze hebben daarom de mogelijkheid om zelf ook wat in te brengen. “De burgemeester wordt iemand voor iedereen. Dan moet iedereen ook het ge-voel hebben dat ze wat input hebben kunnen leveren. Dat is lastig, want het is niet reëel om iedereen precies zijn mening te laten geven. Daarom hebben we gekozen voor de enquête.” In deze enquête konden de Bosschenaren bepaalde onderwerpen ranken op het belang ervan. Op deze manier kunnen zij aange-ven wat ze graag willen zien in een nieuwe burgemeester. “Om te laten zien dat we de mening van belang vinden gebruiken we de uitkomst van de enquête in de profielschets en letten we op de uitkomst tijdens de gesprek-ken met de kandidaten. De uitkomst nemen we dus erg serieus.” Uit de enquête blijkt dat

61% van de Bosschenaren ‘betrokkenheid bij de stad, inwoners en ondernemers’ erg belangrijk vindt. Daarnaast werd er met 51% gestemd op ‘makkelijke omgang met allerlei mensen en begeeft zich onder de inwoners van Den Bosch en in de wijken’ en 40% van de inwoners wil dat de nieuwe burgemeester ‘weet ondernemers, investeerders en creatieve mensen te interesseren in Den Bosch’. Het minst belangrijk wordt gevonden ‘stelt zich niet op de voorgrond en zorgt er op de ach-tergrond voor dat de zaken soepel verlopen’.

Iedereen kan solliciteren op de vacature die begin april verschijnt. “Wij beoordelen, aan de hand van alle sollicitatiebrieven, of iemand geschikt is.” Bepaalde eisen aan een kandidaat zijn er eigenlijk op voorhand niet. “Als iemand niks met politiek heeft, wordt het lastig. Maar je hoeft niet per se lid te zijn van een politieke partij of iets dergelijks. Dat is zeker geen vereiste.” De vacature komt natuurlijk pas in april, dus concrete kandidaten zijn er nog niet. Maar de geruchten gaan al flink de ronde in Den Bosch. “Er gonst al van alles rond. Ik heb al verschillende namen horen vallen, maar ik kan niet zeggen of daar iets van klopt. Er zijn zelfs mensen die beweren dat er al een keuze is gemaakt, maar dat zou gek zijn zonder vacature of sollicitaties.”Door Inge Fransen

“Alle Bosschenaren moeten het gevoel

hebben dat ze wat input hebben kunnen leveren”

De nieuwe burgemeester zal op 1 oktober 2017 het stokje over nemen van burgemeester Rombouts, maar hoe zit dat nou, dat benoemen van een nieuwe burgemeester?

Stap 1: 13 december 2016 kondigde burgemeester Rombouts aan te stoppen.Stap 2: De Bosschenaren mogen in een enquête invullen om hun mening te gevenStap 3: De vertrouwenscommissie maakt, mede op basis van de enquête, een profielschets.Stap 4: 11 april wordt de vacature openbaar gemaaktStap 5: Kandidaten hebben 3 weken de tijd om te solliciterenStap 6: De vertrouwenscommissie bekijkt alle sollicitatiebrievenStap 7: De vertrouwenscommissie voert sollicitatiegesprekken met geselecteerde kandidatenStap 8: Drie overgebleven kandidaten komen op een tweede gesprekStap 9: Een top twee gaat naar de gemeente raad, deze zal stemmenStap 10: De voorzitter van de vertrouwenscommissie telt de stemmen en zal de nieuwe burgemeester bekend-maken. Dit gebeurt op 11 juli.

Stap 11: 1 oktober treedt de nieuwe burgemeester in functie.

2524

“Die jongens hadden nog nooit ontbeten”

Den Bosch is na Castricum en Den Helder de derde gemeente waarin het Turn-Over-project voet aan wal heeft gekregen. Bij dit project worden probleemjongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt geholpen om terug te keren in de maatschappij, door middel van rug-bytraining en professionele begeleiding.

Het is rustig bij rugbyclub The Dukes in Den Bosch, de basis voor het Turn-Over-project in de stad. Waar de begeleiders op deze vrijdag-ochtend vier jongens zouden verwachten, is er daarvan maar één op komen dagen. De andere jongens zijn ziek of vanwege andere redenen niet aanwezig. Het zijn situaties die symbool staan voor het begin van het tra-ject en waar moeilijk aan te ontkomen valt voor Bart Viguurs (40-voudig Nederlands rugby-international) en Bart van de Zande. Zij hebben de taak om een groep van maxi-maal tien kwetsbare jongeren aan een baan te helpen, al dan niet naar school te krijgen.

SpeerpuntenDrie maanden lang worden de jongens iedere maandag, woensdag en vrijdag begeleid. Die-zelfde ochtend maken Bart Viguurs en Bart van de Zande een rondje als de jongens niet op tijd aanwezig zijn. ‘We gaan altijd langs om te checken waarom ze er niet zijn en of de ouders op de hoogte zijn’, zegt Van de Zande. “Juist door die jongens op te blijven halen, laten we zien dat we ze uiterst serieus nemen en dat ze ieder belangrijk zijn met eigen kwa-liteiten. En de handdoek gooien we niet in de ring; we blijven de jongens ophalen als ze niet op het juiste tijdstip op de stoep staan.” Dit alles om ritme bij de jongeren aan te bren-gen, een van de drie speerpunten waarmee het Turn-Over-project gekenmerkt wordt.

Structuur en ritme aanbrengen, dat is het devies en daar ontbreekt het bij de meeste deelnemers aan. Bart van de Zande probeert de jongeren daarin bij te staan en zag bin-nen een week tijd al duidelijke vooruitgang: “We vroegen de jongens wat ze in deze korte periode geleerd hadden. Het merendeel was het er over eens: ontbijten. Die jongens had-den nog nooit ontbeten, ze staan in de mid-dag een keer op en zien wel wat de dag hen brengt. Daarin moet je zo snel mogelijk structuur zien te brengen. Vooralsnog ver-wachten we de jongens om 9:30 uur, maar dat moet écht veel eerder. We streven ernaar om ze om 8:30 uur op de club te hebben. Ook dan beginnen we met een ontbijt.’’

Rugby als middelHet ontbijt mag niet ontbreken in het schema, want met een lege maag kun je niet sporten. Bart Viguurs neemt de honneurs waar op het rugbyveld. Toch houdt hij zich meer bezig met het coachen van de jongens, dan met het geven van rugbytraining: “Het draait erom dat je hen zelfkennis bijbrengt op het veld. Hoe ga ik om met tegenslagen, hoe maak ik afspraken, hoe ga ik om met mijn collega’s, dat soort gedachtes. Deze jongens hebben vertrouwen en erkenning nodig, zo boeken ze vooruitgang en zie je iets moois ontstaan. Ik ben ook van mening dat iedereen te be-geleiden valt; natuurlijk heeft de ene een langere weg te gaan dan de andere, zolang je

maar de juiste snaar bij die jongens raakt.’’

NazorgSpeerpunt drie helpt de jongeren met het zoeken naar een baan in de vorm van sol-licitatiegesprekken. Bart van de Zande houdt zich hier uitvoerig mee bezig en vindt voornamelijk de nazorg naar dejongeren toe uiterst belangrijk: “Na drie maanden stopt het traject niet. Er is altijd een terugkomdag waarbij we gaan kijken hoe het met de jongens gaat en waar we ze nog eventueel bij kunnen ondersteunen. Bij de sollicitatiegesprekken kijken we altijd naar wat voor niveau diegene heeft. Onze insteek is: wat de jongens zelf kunnen doen, moeten ze ook zelf doen. Waar ze hulp bij nodig heb-ben, staan wij ze bij. We laten de jongens hun kwaliteiten benoemen zodat ze daar ook een gevoel bij krijgen en zodat ze bewust raken van hun capaciteiten. Dat zelfbewustzijn heb-ben ze ook nodig op zoek naar een eerlijke plaats op de arbeidsmarkt. Iedereen heeft mogelijkheden en kwaliteiten, alleen moeten deze jongens zich daar steeds bewuster van zien te worden. Zowel op het rugbyveld als daarbuiten. Want uitdelen kunnen ze alle-maal, maar het gaat om het leren incasseren.’’Door Willem Pijnenburg

“Na drie maanden stopt het traject niet”

2726

Met de gemeenteraadsverkiezingen drie jaar geleden was Den bosch behoorlijk ver-deeld. Vier partijen met 5 zetels, drie met 4

zetels, drie partijen met 3 zetels en twee par-tijen met 1 zetel. Is Den Bosch met de lan-

delijke verkiezingen nog steeds zo verdeeld? Of stemmen de Bosschenaren deze keer het-zelfde? Wij gingen de straat op om te kijken wat de burger in den bosch heeft gestemd.

“Het is altijd CDA geweest voor mij.”

“Ik heb met de SP in de gemeenteraad gezeten, maar ben deze keer toch voor GroenLinks gegaan.”

“De gewone burger heeft geen inbreng. Stemmen heeft totaal geen nut.”

2928

Gratis groen voor de bosschenaren

GroenLinks heeft als plan om er veel geld in te investeren, terwijl de VVD dat het liefst niet heeft: milieubesparende plannen. Nu heeft het CDA het idee om een duurzaamheidslening van start te laten gaan. Mart van Nistelrooij, fractielid van CDA in Den Bosch, weet dit haarfijn uit te leggen.

Hoe werkt dit idee? “Wat hier eigenlijk gebeurt, is dat de gemeen-te Den Bosch een bepaald aantal euro be-schikbaar kan stellen en hier kunnen mensen om vragen. De gemeente zal de voorwaarden waaraan het moet voldoen controleren, deze voorwaarden mag de gemeente zelf bepalen, en de SVn zal je hierin begelei-den en zorgt ervoor dat het geld geïnd, gecontroleerd en terug gestort wordt. Uit-eindelijk wordt het bedrag dat geleend is iedere maand in delen terug betaald.”

Waar komt het geld vandaan wat zal worden gebruikt? “Alle gemeentes hebben ergens geld over, of hebben meer dan genoeg geld in de begroting staan. Gemeente Den Bosch heeft geen geld in de begroting staan, dus ze zullen het ergens vandaan moeten halen. Dat kunnen ze onder anderen via de BNG, dit is een bank waar de gemeentes geld vandaan kunnen halen. Of de gemeente besluit om uit de begroting geld te halen als er nog wat over is.”

Duurzaamheidslening.Met deze lening kun je geld lenen voor zaken zo-als nieuwe bronnen van groene energie voor wo-ningen

Het SVn helpt met het financie-ren van duurzame zaken met een hoge winst of waarde voor de hele maatschappij.Bron: SVn

“Op dit moment heeft de gemeente Den Bosch meer dan vijf miljoen euro beschikbaar voor haar eigen (gemeen-telijke) gebouwen”

“Men wil in de toekomst, en dat is hier in Den Bosch ook al besproken, wonin-gen die geen gasaansluitingen meer hebben. De gasafsluitingen eraf, dat wordt nu onderzocht. Want die motie is ook aangenomen: onderzoeken of het moge-lijk is dat straks bepaalde wijken en gedeeltes geen gasaansluitingen meer krij-gen. Alleen maar milieuvriendelijke bronnen: zonne-energie en elektra erin.”

“Zoals de SVn zegt: ‘je moet er een feestje van maken om het in de markt te

zetten’.”Wat moet er gebeuren zodat dit er daadwerkelijk kan komen?“Het idee is al eerder uitgewerkt. Kijk maar naar Doetinchem. Zij stellen ieder jaar twee miljoen beschikbaar voor de lening. Maar als je morgen in de krant zet dat er vijf miljoen beschikbaar wordt gesteld voor een duurzaamheidslening, dan zit iedereen op zijn luie kont op de stoel en niemand weet wat het is. Dus er zal een promotie aan moeten hangen, er zal een apart loket of misschien een winkel moeten komen.

Er zullen ook wat publicaties naar buiten moeten komen. Zoals de SVn zegt: ‘je moet er een feestje van maken, dus heel veel promoten, om het in de markt te zetten’.Maar als de gemeente een flink bedrag beschikbaar wil stellen zullen ze tegen alle partijen moeten zeggen: ‘jongens, we hebben dit, we kunnen dit’. En als twee of drie mensen in de straat dit gaan doen gaan ze met elkaar praten en dan gaat het als een lopend vuurtje.”

Denkt u dat het mogelijk is voor Den Bosch om voor 2050 evenveel energie op te wekken als dat er wordt gebruikt?“Ik denk dat er dan een hele hoop nieuwe ontwikkelingen moeten komen om het zover te krijgen en ik denk dat het met de woningbouw veel sneller zou kunnen. We zouden morgen gewoon moeten zeg-gen dat op alle nieuwbouwhuizen zon-nepanelen moeten komen en het goed geïsoleerd moet worden, want wij zijn echt niet goed geïsoleerd. In Noorwegen bijvoorbeeld zijn de huizen heel goed

geïsoleerd moet worden, want wij zijn echt niet goed geïsoleerd. In Noorwegen bijvoor-beeld zijn de huizen heel goed geïsoleerd en bouwen ze niet drie meter in de hoogte, wat wij in Nederland wel doen. Dat is leuk, want mensen worden langer, maar al wat er bovenin zit wordt verwarmd en kost alleen maar energie en dat levert niks op. En ik denk dat de isolatie ook nog een stuk beter kan.”Door Kim Verstappen

3130

“Mensen hebben echt een verkeerd beeld van graffiti”’

GroenLinks-commissielid René Vonk pleit in de Bossche politiek voor meer plekken waar legaal graffiti gespoten mag worden. Waar er nu maar twee grote muren in de gemeente zijn waar legale graffitikunstwerken te vinden zijn, mogen dat er in de toekomst veel meer worden als het aan Vonk ligt.

Als commissielid met ruimtelijke ordening en beheer van de openbare ruimte in de porte-feuille, is dit voor Vonk een mooi onderwerp om zich mee bezig te houden. “Graffiti is heel interessant, omdat het twee vliegen in één klap slaat. Aan de ene kant ziet het er heel mooi uit en draagt het bij aan een stukje kunst in de stad, maar je spoort jongeren ook aan om hiermee aan de slag te gaan”, aldus Vonk. “In onze ogen zijn er gewoon te wei-nig plekken. Wat je dan ziet gebeuren, is dat mensen het illegaal gaan doen. Dan wordt het vaak ook heel snel gedaan en dan zie je dat ze bijvoorbeeld alleen maar een naam schrij-ven. Dat is eigenlijk helemaal niet zo mooi.”

Ook heeft het legaliseren van meer plekken voor graffitikunstwerken voordelen voor de

gemeente. “Als het illegaal gedaan wordt, moet de gemeente alles weer gaan weghalen en dat kost een hoop geld.” Dat bracht Groen-Links in Den Bosch op een idee. Waarom geen contact opnemen met de organisatie die een groot deel van de muurschilderingen maakt, de Kings of Colors? “Als je sommige plekken legaal maakt, ontmoedig je daar-mee ook dat men er illegaal graffiti overheen spuit”, aldus het GroenLinks-commissielid. Zij volgen daarmee een voorbeeld van Nijme-gen, waar Vonk studeerde. Daar waren een aantal illegale muren waar erg veel graffiti door elkaar heen stond. De gemeente be-sloot daarop de muur te legaliseren. “Het was geen gezicht. Nu kan je van dat soort plekken ook echt wat moois maken.”

Met graffiti wil Den Bosch het verhaal van de stad gaan vertellen. Niet alleen een leuk plaat-je, maar iets met een serieuze boodschap. “Er zijn toegangswegen of bruggen die de stad in gaan, waar veel plekken zijn die helemaal kaal zijn. Als je daar bijvoorbeeld iets moois van de Sint-Jan neerzet, is het niet alleen mooi, maar ook iets wat de stad kenmerkt”, zo vertelt hij.

GroenLinks heeft nog geen specifiek plan in gedachten voor de plekken waar er dan graffiti zou moeten komen. “De plekken waar we het willen legaliseren, weten we nog niet. Bijvoorbeeld op terreinen waar verbouwd wordt, is er altijd plek voor een graffitiwerk. Zelfs in de binnenstad zou dit gewoon kun-nen. Natuurlijk niet op de gevel van een oud gebouw, maar er zijn voldoende plekken in de binnenstad die zich daar wel voor lenen.”

De Bossche inwoners zijn over het algemeen vrij positief over de graffitiwerken bij de Tramkade en het GZG-terrein in Den Bosch. “Maar ik denk wel dat je meer weerstand gaat krijgen als je iets in de binnenstad wil plaatsen. We hebben niet intensief gepeild hoe de Bossche inwoners daarover denken. Je hebt natuurlijk altijd mensen die het niks vin-den. Die houd je ook. Maar ik denk dat hier een echte kans ligt. Én mensen vinden het mooi om naar te kijken, én je krijgt mensen enthousiast die het willen gaan maken. Zo kunnen ze het verkeerde beeld dat mensen hebben van graffiti proberen om te draaien en laten zien dat dit een absolute kunstvorm is. Wat mensen vooral denken, is dat graffiti een paar lelijke letters op de muur zijn, maar nu kan dus het tegendeel bewezen worden.”

GroenLinks is samen met D66, PvdA en De Bossche Groenen initiatiefnemer in dit voorstel. “We hebben ongeveer een jaar geleden al een motie ingediend en die had al een meerderheid. Nu wachten we alleen nog op uitvoering van het College (van B&W, red.) en dat duurt ons veel te lang. We hebben nu gevraagd hoe het er nou mee zit en of er

al een beetje actie is ondernomen.” Wan-neer het College van B&W in actie komt, is dus nog afwachten. “We wachten nu op het moment dat ze daadwerkelijk wat gaan doen.”

Als het aan GroenLinks ligt, is het aan-tal graffitiplekken dus veel te laag. “Een verdrievoudiging zou een mooi begin zijn, want met vooral de Tramkade en het GZG-terrein is het nu wel erg karig. Wat mij betreft zijn er genoeg bruggen en tun-nels waar wat aan mag gebeuren.”Door Moreno Versteeg

3332

Taal leren zonder prijskaartje

Mensen met een migratieach-tergrond die zich melden bij ABCleermee Nederlands leren, dat is het doel van Willeke van Heumen en Marjohn van de Ven. Daarnaast zor-gen ze er voor dat het echte Bosschenaren worden. Iedereen die graag de Nederlandse taal willen leren spreken, lezen en schij-ven zijn welkom bij de lessen. Vijf keer per week worden de lessen verzorgd, geheel vrijblijvend en kosteloos voor de deelne-mers dankzij subsidie van de gemeente.

Het klaslokaal in BBS De Graag stroom langzaam vol. Uitsluitend met vrouwen, want de dinsdagochtend is alleen voor hen bedoelt. Wat twijfelachtig en stilletjes in het begin, maar steeds opgewekter voor de les. Hier en daar staan tafels met stoelen er omheen. Alle vrouwen weten waar ze moeten zitten en bij welke leraar ze moeten zijn. De les begint met het programma van de dag. “Vandaag gaan we het hebben over geld en hoe we er in Nederland mee omgaan. Het laatste kwartier doen we gezamenlijk spraakoefeningen.” Er zijn voornamelijk Turkse en Marokkaanse dames, enkele Spaanstalige en wat Afrikaanse en Chinese vrouwen. De groepjes waarin wordt gewerkt, zijn meestal hetzelfde en ingedeeld op niveau, vertelt Marjohn. “We proberen de dames per niveau in te delen en ze een vaste leraar te geven. Sommige leer-lingen komen hier al jaren dus die kennen we al goed. We weten wat ze nodig hebben.”

Een beginnersgroepje van drie leerlingen met één leraar begint de les met het alfabet, waarna ze de ‘ie’ klanken gaan oefenen. Dit blijkt tegen te vallen. Vooral het onderscheidt in uitspraak tussen de ‘i’ en ‘ie’ blijkt erg lastig te zijn. “In het alfabet spreek ik ‘i’ ook als ‘ie’. Is lastig.” Zucht een Marokkaanse vrouw die al drie jaar les volgt, maar toch bij de beginnersgroep blijft. “Spreken gaat goed, lezen en schijven is moeilijk. Ik ben druk,

heb drie kinderen. Maar kom elke week!” De oefeningen gaan door. De lerares pro-beert het duidelijk te maken met concrete woorden. “Vis en vies, hoor je? Dat klinkt anders.” De vrouwen schrijven het zorg-vuldig op in hun schrift en lijken het iets beter te begrijpen. “Je ziet pas hoe moeilijk onze taal is wanneer je hier les geeft. Uit-spraken of taalregels die voor ons makkelijk zijn, blijken heel lastig voor de leerlingen”, vertelt de desbetreffende lerares. Eén van de beginners is er voor de tweede keer. Ze heeft eerder al op een andere locatie taalles gevolgd. “Ik ben hier in februari. Nederlands moeilijk.” Ze is van origine Spaanstalig.

De lessen bij ABCleermee zijn geen verplich-ting. “We kunnen de lessen gratis aanbieden dankzij de subsidie die we van de gemeente krijgen. De mensen mogen komen wan-neer ze willen. Maar wanneer we merken dat iemand er al een aantal weken niet is, gaan we toch eens vragen of er iets aan de hand is. Zelfs na een periode zonder les zijn ze van harte welkom.” Marjohn is tijdens de les tegen iedereen even hartelijk, ieder-een is welkom en zo moeten ze zich ook voelen. Afgelopen jaar had de organisatie zo’n 580 aanmeldingen voor de lessen. Niet iedereen bleef wekelijks komen, maar zo’n 170 leerlingen per week waren er zeker.

Aan een andere tafel zit een iets gevorderde groep. Vandaag leren ze over geld. “We proberen ze uit te leggen hoe we in Neder-land met geld omgaan.” Met eenvoudige opdrachten leren ze over de spaarbank, hoe ze boodschappen moeten uitrekenen en wat garantie inhoudt. Ze doen rekensommen op basisniveau , want het belangrijkste is dat ze leren rekenen in het Nederlands. De taal voor de sommen. “Rekenen is moeilijk. De taal gaat al beter.” Zegt een Afrikaanse vrouw.

In een ander lokaal wordt les gegeven aan een klasje waarvan Marjohn en Willeke denken dat ze niet een heel hoog niveau gaan halen. “Ze hebben in hun land van herkomst nooit onderwijs gehad, waardoor het moeilijk wordt om in het Nederlands wel vooruit te komen. We proberen ze wat simpele dingen te leren. Niet te moeilijk. We proberen vooral de balans te houden tussen gezelligheid en onderwijs.” Dat geldt voor alle taallessen. Een kwartier voor het einde is het tijd voor de gezamenlijke spraakoefeningen. Alle vrou-wen, onafhankelijk van hun niveau, doen mee. “Het alfabet is ons uitgangspunt in de les-sen. Als ze dat niet leren, wordt de taal erg lastig.” Door Inge Fransen “We proberen vooral de

balans te houden tussen gezelligheid en onderwijs.”

3534

Aan de koffietafel met Lodewijk Asscher (PvdA) “Zwevende kiezers zijn er meer dan ooit; deze campagne zie je dat mensen lang blijven twij-felen, zeker op links’’, zei Lodewijk Asscher, lijsttrekker van de Partij van de Arbeid. Hij was op 8 maart te gast op de redactie van het Brabants Dagblad in Den Bosch. Zo’n koffie-tafelgesprek bleek een mooie kans voor zowel de zwevende kiezer als Lodewijk Asscher.

Bijna alle vragenstellers twijfelden op dat moment tussen de PvdA en nog (minimaal) een an-dere partij. Door middel van een vraag hoopten zij te weten te komen of ze hun stem wilde geven aan Asschers partij of uitwijken naar een ander. Asscher probeerde door middel van gesprekken als deze niet alleen de stem van kiezers te winnen, maar ook hun vertrouwen.

Helaas, voor Asscher, is na de verkiezingen gebleken dat dit soort gesprekken niet hebben geholpen. De partij heeft maar liefst 29 zetels verloren. Hierdoor heeft de PvdA nog maar 9 zetels in de kamer over. De teleurstelling was voor Asscher misschien nog groter door zijn eerdere voorspelling; hij verwachtte dat zijn partij de grootste zou worden met 26 zetels. Door Megan Hanegraaf. Foto door Johan van Grinsven

Brouwerij voor de dames van BoegbeeldAl voor enige tijd zijn de vrouwen van brouwerij Boegbeeld bezig met het brouwen van bier. Dit was alleen nog niet mogelijk in een eigen brouwerij, maar hier komt verandering in.

De vrouwen van brouwerij Boegbeeld, Janneke Pieters en Mary-Jane Snelders, zijn van plan om te gaan brouwen in een eigen brouwerij en dus al bezig met het regelen van een locatie.

“We hebben nu nog geen eigen brouwerij, maar die zit er wel aan te komen. Maar juist elke keer op een andere plek brouwen betekent ook verschillende installaties en de een kan veel meer suikers uit de mouten halen dan de andere”, meldt Janneke Pieters. Dit zorgt er-voor dat het bier overal verschillende smaken heeft en dat hun bekendste biertje Kutbier, een echt Bosch’ biertje als eerbetoon aan de bosche kut, niet altijd hetzelfde smaakt.

“Het proces in stand houden is moeilijker als je niet je eigen ke-tels hebt,” weet Mary-Jane Snelders hier nog aan toe te voegen.

De vrouwen hebben het tot nu toe al druk gehad. Nadat de vrouwen viral gin-gen met hun bier was het binnen een mum van tijd uitverkocht. Door Kim Verstappen

ColofonVerschijnt 1 keer per jaar

’s H11 is een uitgave van FHJ, Tilburg

RedactieHoofdredactie: Nikkie Westendorp

Eindredactie: Anna Dijks, Moreno Versteeg, Lucas Mol, Inge FransenVormgeving: Inge Fransen

Aan dit nummer werkte mee:Megan Hanegraaf,

Nikkie Westendorp, Willem Pijnenburg, Moreno Versteeg, Kim Verstappen, Mischa Tromp,Inge Fransen, Anna Dijks,Lucas Mol,

Sem Kempkes