Getuigenissen

GE

TU

IGE

NIS

SE

N V

AN

SL

UIP

EN

DE

UIT

SL

UIT

ING

In de steek gelaten Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich Geen geld, geen verzorging Verlaten en alleen Zonder dak noch recht Ziekte, symptoom van armoede Een hondenleven De lijdensweg naar school De deurwaarder en de flessenwarmer Menselijke last Geen medelijden met gehandicapten Zo klein en al zo anders De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Controles bij de vleet Laat anderen het maar oplossen Een droomleven Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Op het slechte pad Valse start De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Onmacht Jongeren op dool Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Pingpong-gezin Ouderen in de vergeethoek Een kind als een voorwerp behandelen Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Straatje zonder einde

Getuigenissen van sluipende uitsluiting

Een luisternetwerk op zoek naar sociaal onrecht

Deze uitgave is ook beschikbaar in het Frans onder de titel: ‘Témoignages d’exlusions au quotidien. Un réseau d’écoute pour détecter des injustices sociales.’Een uitgave van de Koning Boudewijnstichting Brederodestraat 21 te 1000 Brussel

Auteur: Carine Vassart, Communication sprluVertaling: Peterjan Bogaert, Erik TackCoördinatie voor de Koning Boudewijnstichting

Françoise Pissart, directriceSabine Denis, programma-adviseurAnn Vasseur, directie-assistente

Grafische vormgeving: Megaluna+TriumviraatDruk: Arte-PrintIllustraties: Marina Cox

Deze uitgave kan gratis worden gedownload van onze website www.kbs-frb.beDeze uitgave kan gratis besteld worden: on-line via www.kbs-frb.beper e-mail naar [email protected] bij het Contactcentrum - Koning Boudewijnstichting tel +32-70-233 728 fax +32-70-233 727

Wettelijk depot: D/2005/2893/23ISBN: 90-5130-510-9NUR: 740Oktober 2005

Met de steun van de Nationale Loterij

Inhoud

7 Een luisternetwerk op zoek naar sociale onrechtvaardigheid

9 Voorwoord

11 Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft

12 Jos,eensocialeparia

13 24jaarenhetlevenalachterzich

13 Michel,oudenvergeten

14 Geengeld,geenverzorging

15 Gezinnenopdedool

16 Verlatenenalleen

17 Allesgegeven,allesverloren

17 Dubbelesocialeuitsluiting

18 Zonderdaknochrecht

18 Voorbijdezelfkant

19 Isditechteen“bestaans”minimum?

19 Ziekte,symptoomvanarmoede

21 Eenhondenleven

23 Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben

24 Indesteekgelaten

24 Delijdenswegnaarschool

24 Ziekenopstandig

25 (On)toegankelijkheid

25 Dedeurwaarderendeflessenwarmer

26 Gebrekkigecommunicatie

26 Wieluisterter?

27 Menselijkelast

28 Geenmedelijdenmetgehandicapten

28 Bijstandzonderwarmte

29 Gehandicaptenmoetenmaartevoetgaan

29 Betalenomnaarbuitentegaan

30 Wierijkenmachtigis…

30 Studerentegenelkeprijs

31 Ingoedehanden?

[� ]

33 Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt

34 Zokleinenalzoanders

35 Eendroomleven

36 Dehuisjesmelkers

36 Cijfersenletters

38 Temenselijk

40 Deklerenmakendemanniet

40 Ophetgelaattelezen…

43 Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat

44 Kafkaindegevangenis

44 Voorwaardenzondervoorrechten

45 Verbodentegroeien

46 Hetnoodlottigecijfer

47 Kop:ikwin.Munt:jijverliest.

48 Helperszonderhulp

48 Umagnogvangelukspreken

49 (Over)levenspeil

50 Wiehelptons?

50 Controlesbijdevleet

51 Eenbitterenasmaak

51 Erzijngrenzen

52 Kleinverschil,grotegevolgen

52 Eenongelijkestrijd

55 Wanneer gelijke kansen een mythe blijven

56 Kansarmoedeopschool

57 Beroepsgeheim?

58 Ophetslechtepad

59 Valsestart

60 Eentwijfelachtige“keuze”

60 Ge(de)socialiseerd?

62 Deeneuitsluitingnadeandere

63 Onvrijetijd


[� ]

]

65 Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust

66 Onmenselijk

66 Belangelozebezoekjes?

67 Openbare“dienstverlening”zeiu?!

67 Menisnooitteoudomgestraftteworden

68 Tweederangsburger

68 Reglementisreglement

69 Eensprankeltjeleven

70 Eenzaamheidophetplatteland

71 Schattenjacht

72 Menkanooktegoedzijn

72 Eerstehulpbijouderdom?

73 Ouderenniettoegelaten

75 Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt

76 Eenkindalseenvoorwerpbehandelen

77 Laatanderenhetmaaroplossen

78 Deoudersgebuisd

79 Ouderenindevergeethoek

79 Pingpong-gezin

81 Ikmoetuwhulpniet

82 Gemakkelijkheidsoplossing

82 Onmacht

82 Jongerenopdedool

83 Straatjezondereinde

84 (V)echtscheidingen

85 De getuigen

Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft

[� ]


[� ]

]


Een luisternetwerk op zoek naar sociale

onrechtvaardigheid

Naastdebestrijdingvanarmoedeenuitsluitingmaarookdepromo-tievaneensamenlevingvangelijkekansenensolidariteitzijnaltijdvanzelf-sprekendeaandachtspuntenvandeStichtinggeweest.Het‘AlgemeenVer-slagArmoede’(1994)waseensscharniermoment.Nu,10jaarlater,zijndevaststellingendiehierinopgenomenwerdennogsteedsactueel.Hetisdegroteverdienstevandeverzorgingsstaatdatdesolidariteitmetkwetsbaregroepenstructureelwordtgeorganiseerd.Tochheeftnietiedereendereëlemogelijkhedenomzijnofhaarlevenopkwaliteitsvollewijzeteorganiseren.HetisdetaakvandeStichtingomsteedsaandachttehebbenvoordezekwetsbaregroepenendesamenlevinghieropattentteblijvenmaken.IndiezinwildeStichtingeen uitkijkpost zijnenblijveninzakesocialerechtvaar-digheid.

HetisvanbelangdatdeStichtingalsuitkijkpostininteractiegaatmetdemensenophetterrein.DaaromwerdbinnenhetprogrammaSocialeRechtvaardigheidin2002hetluisternetwerkopgestart.Erwerdeenbe-roepgedaanoptweehonderdbevoorrechtegetuigen.DeantennesvandeStichtingophetterrein.Zijkomenuitallesectorenengeledingen(rechters,schooldirecteurs,politieagenten,straathoekwerkers,thuisverpleegsters,ar-tiesten,vrijwilligers...).Zijrapporteerdenopregelmatigebasisgetuigenissenoververdokenofaanslependonrecht.Meerdan300verhalenwerdenzoverzameld.Eendecoderingscomité(journalisten,professoren,ambtenaren,etc)heeftaldezeverhalengelezenengrondigbesprokenendeStichtinggeholpenomdaaruiteentwintigtalthema’stedistillerenwaarrondzeeigenactieswildenondernemen.WaarmogelijkheeftdeStichtingsteedspart-nersbetrokkenbijdeuitwerkingenuitvoeringvanelkvandieprojecten.Zowerddeimpactvandezeinitiatievenvergrooteneenduurzameaandachtgewaarborgd.

Intotaalwerdentwintig projectenverwezenlijktovereenperiodevan2jaar.ZohebbengetuigenissenvanuitgevangenissendeStichtingertoeaangezetzichtebuigenoverdeproblemenvandevreemdelingenindezeinstellingen.DeStichtingpubliceerdeeenwetenschappelijkrapportoverdeverschillendevormenvansociaalonrechtwaarmeebuitenlandsegedetineerdentemakenhebben.Vervolgenswerdcontactopgenomenmetdebevoegdeinstantiesomeenaantalvandezeproblemenookophet

[� ]

terreinaantepakken.Opvallendwarenookdeverhalenovereenzaamheidvanthuiswonendehoogbejaarden.Metalsthema ‘Zet een netwerk op voor hoogbejaarden – Haal 80-plussers uit hun isolement’heeftdeStichtingeenprojectoproepgelanceerdomnieuweinitiatievenaantemoedigen.Meerdan70initiatievenvanthuiswonende80-plusserskregenzofinanciëlesteun.Uitdegetuigenissenvanhetluisternetwerkkwamookdemoeilijkerelatietussenallochtoneoudersendescholennaarvoor.DeStichtingkendedaaropfinanciëlehulptoeaan35initiatievendiescholenenalloch-toneoudersdichterbijelkaarbrengen.Inhetverlengdehiervanwerdookeenstudiedaggeorganiseerdvoordeactorendieeenpositievesamen-werkingtussengezinenschooltotstandwillenbrengen.Opbasisvandegetuigenissenuithetluisternetwerkwerdenooknogprojectenopgezetomthuisverzorgersof‘mantelzorgers’teversterken,omdehulpverleninguittebreidenaanmigrantenvrouwendieverstriktzijninhuwelijksproblemen,omaandachttevestigenopdegroeiendedigitalekloof-inhetbijzondervoorouderemensen,ombijkomendevormingtebiedenaanpedagogenuithetbuitengewoononderwijsdiehetgroeiendeaantaljongerenmetgedrags-enemotioneleproblemenopvangenenbegeleiden,etc.

TochhebbennietallegetuigenissengeleidtotconcreteactiesenprojectenvanwegedeStichting.Erwarennog veel meer verhalenovermensendienogaltijdtussendemazenvanhetvangnetglippen,overuitsluitingdoorgebrekaanmedelevenofeentestriktetoepassingvandelettervandewet,overkwetsbarekinderenenouderen,etc.Hetisonmogelijkaldezeverhalentevertaleninprojectenofinitiatieven.Ditisooknietnoodzakelijk.Vaakzijneenbeetjegoedewil,eenbeetjerespecteneenbeetjemedelevenvoldoendeopdathetlevenvandezemenseneenanderewendingzounemen.DaaromheeftdeStichtingbeslisteenselectievandezeverhalentebundelenentepubliceren.

Hetishierbijnietdebedoelingbeschuldigingenteuiten,wantoestan-denaanteklagenofinstellingenofmaatregelenterdiscussietestellen.Deverhalenwordentrouwensbrutoovergeleverd,zoalsdegetuigenvanhetluisternetwerkzehebbenopgeschreven.Elkverhaalbevatdeeigensub-jectiviteit,emotionaliteitenaccentenvandegetuige.Deverhalenwerdennietnagetrokkenopjuistheidofauthenticiteit.Ditisnietdebedoeling.Dezebundelwilenkelweerklankgevenaanverhalenvanlevensdieverglijden.Wewillenhierbijaantonendat,ookvandaagnog,eenaantalmensenernietinslagenhunlevenopkwaliteitsvollemanierterealiseren.Voordemeestelezerszullendeverhalenherkenbaarzijn,vooranderemisschientocheenverrassing.Wehopeniniedergevaldatdeverhalenerzullentoebijdragendatdemeestkwetsbareninonzesamenlevingmeeraandachtkrijgen.

] De Koning Boudewijnstichting


[� ]

]

Voorwoord

Armoedeensocialeuitsluitinginonzewelvaartmaatschappij.Erbestaanveleuitstekenderapportenhierover,metbelangwekkendegegevens,analysesenaanbevelingen.Zezijnhetlezenenbestuderenwaard.

Wijhebbeneenandere,complementaire,benaderinggevolgd.Wegingenopzoek,nietnaarDEarmoede,maarnaararmen,naaruitgeslotenen.Hunverhaal,hungetuigeniswildenwehorenenlezen.Hoezijnzeinhunsituatieverzeildgeraakt?Wathebbenzebeleefdenhoehebbenzeditbeleefd?Hebbenzijdegepastehulpgevonden?Meestalvondenwemensen,dieeenopeenstapelingvanhandicapsentegenslagenhebbengekend.Vaakhetnoodlot,somsookeenstukjeeigenschuld.

Eenaantalbevoorrechtegetuigentekendenhunverhaalop:leerkrachten,kappers,artsen,verplegers,buurtwerkers,priesters,maatschappelijkewerkers,gevangenisbewakers,buren…Subjectief?Wellichtwel,maartelkenseeneerlijkegetuigenis.

Kondendezemensennietterechtbijdeveleprofessionelediensteneninstanties,diewijinhetlevenriepen?Jawel,zeker.Zeverrichtenknapwerk,vaakinmoeilijkeomstandigheden.

Deprofessionaliseringvandehulpverleningiseenbelangrijkeverworvenheid,maarscheptookproblemen.Elkverhaalvanuitsluitingisanders,enpastnietaltijdinderegelsvanprofessioneleorganisaties.Sommigearmenwordengewoonnietbereikt,ofwordennietechtgeholpen.

Inonscomitéhebbenwijgetrachtdeverhalente“decoderen”,teverstaanenteinterpreteren.Onsintelevenindeellendevanmensen,diehunkerennaareenhuiseneenthuis,watbestaanszekerheid,eenluisterendoor,watwarmteeneenaangepasteopvangenopleidingvoorhunkinderen.Wegingenopzoeknaarnieuwevormenvansociaalonrecht,envondenveleoudevormen,maarineennieuwegedaante.

Eenaantalverhalenraaktenonsdiepeninspireerdenonstotactie.DeKoningBoudewijnstichting,knapengedrevenalsaltijd,speeldehieropin,enstartteeeneerstereeksprojecten.Inditboekjewillenweeenaantalverhalenmetudelen.

]Georges Monard[ voorzitterdecoderingscomité

Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn


Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft[Het stelsel voor sociale

bescherming van ons land is

volgens velen een van de beste

ter wereld. Toch gebeurt het nog

dat de uitgestotenen uit onze

maatschappij, de grote slachtoffers

van het leven, door de mazen van

het net voor sociale bescherming en

maatschappelijke bijstand glippen.

1


[12 ]

Jos, een sociale paria

[ Josdraagtalheelzijnlevenkrantjesenreclamefoldersrondindege-meente.Hijisaleenouderemens,inde70,enhijbusteengansedagfoldersvandemiddenstand.Zijnmoederhadvroegereenkrantenwinkeltjeentoenhingdatronddragenvanreclamedaaraanvast.Hijdeeddatwerkvoordeplaatselijkeverenigingenenhandelaars.Zijnmoederisallangoverleden,hetwinkeltjeisgesloten.Hijiszijnjobblijvendoen,maarhijisnooitmetietsinordegeweest.Hiergaathetomgeneratiearmoede.Moederenzoonzijnaltijdsociaalonaangepastgeweest,zevielenbuitenhetreguliereleven.Tochblijfthijfunctioneren.Iedereenkenthem,allemiddenstandersdoeneenberoepophemomhunreclamerondtedragen.Velenpratenmethem,hijopzijnfietsiseenvertrouwdbeeldinhetdorp,maarniemandvraagtzichafhoehijoverleeft.Hijheeftzelfeenhuis,deerfenisvanzijnmoeder,maardatisnietonderhoudenenislangzaameenkrotwoningaanhetworden.Erisgeenstro-mendwaterofelektriciteit.Tochwoonthijdaar,metz’n15katten.Hijkooktniet,wantdaarheefthijgeeninstallatievoor.Hijheeftgeensociaalleven,isnooitbijeenvereniginggeweesteniseenbeetjeeenzonderling.Maarhijismetnietsinorde:nergensingeschreven,geenziekteverzekering,niets.Blijkbaarheefthijweleenpensioenvan8.000BF,plusdanzijnzwarteinkomstenvanhetronddragen.Datiszotypisch:allesgaatgoedeniedereenkenthemzolanghetgoedgaat.Maarnuhijproblemenheeft,helptniemand.Zijnburenhebbenhemoverhaaldnaareendoktertegaan.Toenbleekdathijaleenpaarkeernaareendokterinhetdorpgeweestwas.Diemanheeftsteeds25eurogevraagd,waarschijnlijkookin‘tzwart,enlaatJosweergaan.Naardeapothekerishijnooitgeweestwantdaarmoethijdevollepotbetalen.Hijheeftheelzijnlevennietgewetenhoeallesineenzit.Gisterenzijnzemekomenvertellendathijvolgendeweekgeopereerdwordt.Hijondergaatdrieverschillendeoperatiesineenkeer,watzwaarwordtvoorhem.Daarnaheefthijnaverzorgingnodig.Hijheeftgeenstromendwater,enkeleenwaterpomp,maardoordewarmezomerstaatdiedroogengaathijbijdebureneenkitjewaterhalen.Alshijmoetrusten,kanhijdatniet.Watblijkt:hetwit-geelkruiskomtnietalsergeenstromendwateris.Dushemkomenwassen,gaatdannietwanterisgeenstromendwater.Demensenzonderstromendwaterwordennietverzorgd,hoewelzijhetwaarschijnlijkhetmeestnodighebben.Werekenenernietmeeropdatdiesituatiesbestaan,duswordenzeooknietingecalculeerdenbestaaternietsmeervoor.Erbe-staanprachtigeinitiatievenvoorhulpverlening.Hetwerkteigenlijkgoed.MaariemandalsJosvaltervollediguit.

]G.O.[ sociaalassistente,Brecht


[13 ]

]

24 jaar en het leven al achter zich

[ Eriseenjonggezinnetje,zehebbeneenkleinkindje,endiemanvalttussenallestelsels.HijiszijnwerkkwijtgeraaktenopdeRVAzeggenze:‘Jijbenttezwakquagezondheidomtewerken’.Maaropdeziekenkaszeggenze:‘Jebentnietziekgenoegominvalidetezijn’.Dushijvalttussendetweestelsels.Hijheeftnunogweleenvervangingsinkomen,maarhijisnietinva-lideenhijkanookgeenwerkmeervinden,wanthijheeftgeendiploma’sofattestenenkomtuithetbijzonderonderwijs,staatzeerzwakopdearbeids-markt.Hijisnogmaar24ofzo,maarwijhebbenalhetgevoel:‘hetisgedaanvoorheelzijnleven’.Hijheefteenhelezwakkerug,helemaalgeenfysiekomfysiekearbeidteverrichten,maarvoorderestheefthijheelweinigmoge-lijkheden.Danishetheelergmoeilijk,wantwatvoorwerkmoetjevoorzoiemandvinden?Daarisgeenkatmeermeebezig.Enjevoeltheelgoeddatallesystemenhemhebbenafgeschrevenenhijisnogmaar24!Enhijiseenjongevader,meteenkindjemetveelmedischeproblemenernogbijook,netalsdemamaenpapa,lichtmentaalgehandicapt,minstens.Hetkindisnualachterindeontwikkeling.Dusdandenkje:‘datgaatdezelfdekantuit’.Enerisnietééninstantienogmeebezig,wantoveralzijnzeeigenlijkafgeschreven.

]G.O.[ sociaalassistente,Brecht

Michel, oud en vergeten

[ Michel,73jaarwoontaljarenineengehuurdekrotwoning.Hijleeftvrijsober,luistertenkelnaarderadio,heeftgeentv.Elkezondagmorgengaathijeenpintjedrinkenmaaranderszithijelkedagvóórzijndeuropeenstoel-tje.Hijheeftgeenenkelideevanwaterbestaataanhulpverlening.Hijisookweinigassertief.Hijishartpatiënt,heefttekampenmetlongproblemenenislichtmentaalgehandicapt.HijwordtondersteunddoorhetOCMW.Hijkrijgteengewaarborgdinkomeneneenmaatschappelijkassistentzorgtvoorzijnbudgetbeheer.Diemaat-schappelijkassistentdoetditalachtjaarvoorhem.MaaropeendagkomtMichelnaardewoonwinkelenvraagthulp.Zijnhuisisvochtigendeeigenaarwilernietsaandoen.IkbeginmetMicheltepratenenhijverteltzijnheleverhaal.Demaatschappelijkassistentkwamblijkbaarmaartweekeerperjaaropbezoekendemanvraagtofikevenmethemnaarzijnhuisjewilgaankijken.Ikgameeeninzijnwoningisergeenenkelemuur,dienietzwartzietvandevochtigheid.Hethuisishelemaalnat,deregenstroomtvandeachterdeurnaardevoordeur,deelektriciteitligtgewoonzichtbaarlangsdemuren.Dewoonwinkelheeftkunnenbemiddelen.Deeigenaarvan


[1� ]

hethuisvanMichelvondhetblijkbaarallemaalvrijnormaalwanthijmoestmaar2.700BFpermaandaanhuurbetalenenkondusnietklagen.Ergebeurteenonderzoekendewoningwordtonbewoonbaarverklaard.Demanmoetdusgehuisvestworden.DegemeenteweigerttehelpenenookhetOCMWvindtdatzijnietmoetenzorgenvoorhem.Erwerduiteindelijkeenserviceflatgezochtvoorhemmaardatwasnietmogelijkwanthetwasteduur.Deburgemeesterzeidatdewoningongeschiktwasvoorbewoning.Demanheeftdaaruiteindelijknoganderhalfjaargewoondvoordatereenoplos-singkwam.

]M.K.[ coördinerendopbouwwerker,regioKortrijk

Geen geld, geen verzorging

[ Alswijlangsgaanbijkansarmehulpbehoevendenthuisduikenersomsproblemenopalswijextramateriaalnodighebben.Toestellenzoalseenzogenaamdestalenverpleegster,omeenbedlegerigiemandoptetillen,moetengehuurdworden.Endaarhebbenkansarmezorgbehoevendengeengeldvoor.Evenminhebbenzegeldvoorincontinentiemateriaalofvoordood-gewonepleisters.Voordiedingenhebbenzedanbijonsfacturenopenstaandietotanderhalfjaarteruggaan.Demenseninkwestietrekkendikwijlsaleenleefloonofeenziekte-uitkering,dusopnogmeersteunvanhetOCMWmoetenzenietrekenen.Vaneenoptimaleverzorgingisinveelgevallendusgeensprake.Ergerwordthetnogalsergeengeldisvoormedicatie.Som-migenkomendanophetideeompilletjesoverteslaan,omhetzelfdepakjevooreenzolangmogelijketijdtekunnengebruiken.Hetverkeerdgebruikenvanmedicatieheeftsomsvérstrekkendegevolgen.Eenconcreetverhaal:eentijdgeledenwordteenmanuithetziekenhuisontslaan.Hijisvolledigbedlegerig,aanéénkantverlamdenbovendienheelzwaarlijvig.Samenmetzijnvrouwwoonthijineenheelkrappesocialewoning.Aanonswordtgevraagdomdemanverderthuisteverzorgen.Heteerstewatwijvragen,iszo’nstalenverpleegster.Zijnvrouwstuurtonsonmid-dellijkweg,omdatzezoietsnietkanbetalen.Vervolgensdoetzeeenberoepopeenverplegerdiezelfstandigwerkt.Naeenaantalmaandenkrijgenwijdanweertelefoonvandesocialedienstvanhetziekenhuis,metdevraagofwijdetaakweerwillenovernemenwantdezelfstandigeverplegerkanhetnietmeeraan.Alswijopnieuwlangsgaan,blijktdatdemanvijfmaandenaaneenstukbewegingsloosinzijnbedgelegenheeft,metallegevolgenvandien.Hijschreeuwdevandepijntoenwehemmetveelmoeitewildenrechtopzetten.

]L.C.[ thuisverpleegster,Tongeren


[1� ]

]

Gezinnen op de dool

[ Kansarmegezinnenvanhetdorpkondenvroegerberoepdoenopeeninformeelsociaalnetwerkindebuurt:deburen,deschool,dehuisarts,deparochie….diehunhulpbodenwaarenwanneernodig.Diegezinnenvormdenaltijduitzonderingen.Sindsvijftienjaarechterzienweookhier,netzoalsindesteden,achterge-steldewoongebiedenverschijnen.Dezehergroeperingvandearmoedezorgtervoordatdezedorpssolidariteitverdwijnt.Grondbezittersenhuisbazenzon-deralteveelscrupuleszienhunkansschoonomhunoudeeigendommeneennieuwebestemmingtegeven.Oudekasteeltjesenboerderijenbijvoor-beeldwordeningedeeldinaldannietgemeubileerdehuurkamers,waarvoormeergevraagdwordtdanzewaardzijn,maarminderdaneenkleinhuisindedorpskern.Hierkomendemensenterechtdieweinigfinanciëlemiddelenhebben,enzoontstaanachtergesteldebuurten.Dezewoonstenwordendanopgekalefaterdmetdegoedkoopstematerialen,zonderrekeningtehoudenmetkwaliteitofveiligheid.Dehuisartsgaatregelmatigopbezoekindittypewoningenwaardeverwarminghetnietdoet,deschimmelopdemurenstaatendekinderenbijgevolgvaakziekzijn…Hijlegtaandeoudersuitdatzeeerstdezemate-riëleproblemendienenteverhelpenvoordegezondheidvanhunkinderen,maarvaakzondersucces.Enwanneerhijzeincontactbrengtmetsocialeinstellingen,vragenzeindeeersteplaatsfinanciëlehulp.Hunhuisvestingisnooitdeeerstevanhunzorgen…Gezinnenenalleenstaandendieditsoortwoonstbetrekken,duikenvaakopbijhetOCMW,ofhebbennietsmeer.Ensomskomenzeechtvanver.“Het probleem is dat deze mensen met niemand banden hebben. Na zes maan-den betalen ze hun huur niet meer en vertrekken ze met de noorderzon naar god-weet-waar. Zes maand is net de tijd die sociale diensten nodig hebben om probleemsituaties goed in te schatten, zodat ze voor een sociaal netwerk kunnen zorgen. Hierbij wordt eerst aan de kinderen gedacht, want het zijn zij die de meeste dringende hulp nodig hebben. Maar wanneer het kind dan ge-neest en het een goede nieuwe start zou kunnen maken, dan gaan ze weg…”Sommigenkiezenerdaarnavooromineenstacaravanopeencampingtegaanwonen,waarvoorzenógminderhuurbetalen.Maarindewinterisdeze‘oplossing’echtonleefbaar.

]P.F.[ huisarts,plattelandHenegouwen


[1� ]

Verlaten en alleen

[ Zowateenjaargeledenmaakteikdeeluitvaneengroepjongevrou-wendieopzaterdagetenklaarmaaktevoordaklozenendatbedeeldeintweenachtelijkeopvangcentravoordaklozen.Niemandvanonsbegrijpthethoeenhetwaaromvandergelijkeextremesituatiesineenwelvarendlandalshetonze.Zowasereenoudemandieelkezaterdagkwam,omdaarzijnenigewarmemaaltijdvandeweektekomenopeten.Opeendagkwamhijhelemaalver-kleumdvandekouaan,enverteldeonsmettranenindeogenzijnverhaal.HetwaseenBelgdiezijnhelelevenhardgewerkthad,maarnietkonlezenofschrijven.Zijnvrouwwasoverleden.Nadathunenigezoongetrouwdwas,haddezenooitmeerietsvanzichlatenhoren.Enduswoondehijalleenineenapparte-mentdathijhuurde,tothijdepensioengerechtigdeleeftijdbereikthad.Opdatmomentkreeghijenkeledocumententoegestuurdomintevullen,maaromdathijnietwistwaaroverhetpreciesging,deedhijernietsmee.Iklaatdedetailsachterwege,maarikkanuverzekerendathijeenlangead-ministratievelijdenswegafgelegdheeftomzijnpensioenteregelen.Hetwerdeeneindeloosparcoursdathemvandeenesocialedienstnaardeanderehulpverlenendeinstantieleidde,helaaszondersucces.Hijraaktehelemaalontmoedigdenhadgeeninkomstenmeer.Methetweinigespaargelddatdemanhad,konhijookdehuurnietlangmeerbetalenenwerdhijuitzijnwoonstgezet.Zoginghijmaarvanhiernaardaarenbegoneenzwervendbestaan.Nuleefthijopstraat,enweethijnieteensmeerhoelangal.Hijisuitgeputenweetnietwatdoenomuitdezeimpassetegeraken...Watmijongelooflijkraaktinditverhaal,ishetsimpelefeitdatzoietskangebeuren!Datditmogelijkisendatonssociaalsysteemnietsoepelensterkgenoegisomzoietstevermijden.Diemanheeftookrechten.Hijheeftzijnhelelevengewerktenbelastingenbetaaldomooknazijnloopbaaneenmooileventekunnenleidenentoch...Dathijditmoetmeemakenvindikheelon-rechtvaardig.Zoietszounooitmeermogengebeuren.Datwashetverhaal.Ikkendiemannietpersoonlijkenikweetniethoehethemverderisvergaan.Wijhaddenhemaangeradenhulptezoekenbijeeninstellingdiesocialebijstandverleent.Wehebbensindsdiennietsmeervanhemgehoord.Hijisiniedergevalnietmeerteruggekeerdnaarhetnachtelijkeopvangcen-trumomeropzaterdagavondzijnavondmaalteeten.Devoorbijewinterwasheelstreng.Dekouderillingenlopenonsnogoverderugtelkensweaanhemdenken...

]J.B.[ kaderlid,Brussel


[1� ]

]

Alles gegeven, alles verloren

[ Ditishetverhaalvaneengrootvader,datmijwerdvertelddoorzijnzoon.DegrootvaderhadeenhoutzagerijindeArdennen.Veertigjaarlanghadhijvoorhetinkomengezorgdvooreentientalgezinnenuitdestreek.Maarplotsginghijfailliet.Hijhadallesverloren.Methetleefloonalsenigebronvaninkomstenbetrokhijdaarnaeenkleine,zonevreemdechaletmetgoedkeuringvandegemeente.Toenzijnchaletechterafbrandde,kwamhijzonderwoonsttezitten.Alsconciërgebijeengrootbedrijfgespecialiseerdinvrachtwagen-onderhoud,beschikthijterugovereenappartement.Zelfsnuhijmeerdan70jaaris,moethijnogvaakopstaan’snachtsomdepoortenteopenen.Uvraagtzichmisschienafwaternuonrechtvaardigisinditverhaal.Heeftdezegrootvader,dienochtanszijnhelelevengewerktheeft,dangeenrechtop“eenwelverdiendpensioen”?Waaromdan?Zijnzelfstandigenstatuut-enzijnkortzichtigheidzalmenumisschienwijsmaken-laathemniettoetegenietenvandezelfdesocialezekerheidalszijnarbeidersdie,netalshij,gewerkthebbenindezagerijendie,netalshij,hunwerkverlorenzijn.Dezeonrechtvaardigheidisiniedergevalhardomdragenvoorzijnzoon:“Kijknuwatervanmijnvadergewordenis,uitgerekendhijdiealdiejarenvoorhetinkomenvaneentientalgezinnengezorgdheeft!”

]J.L.[ kunstenaar,Erezée

Dubbele sociale uitsluiting

[ Watmijopvaltisdatwedelaatstejarensteedsmeerkunnenspre-kenvandezogenaamde‘dubbelesocialeuitsluiting’.Daarmeebedoelikdatmenseninproblemenvaaknietmeerterechtkunneninorganisatiesdieoorspronkelijkbedoeldzijnomdieproblemenoptevangen.Indepsychia-triemerkenwedatdezwartelijstmetpsychiatrischepatiëntendienietmeerkunnenwordenopgenomenlangerenlangerwordt.HetgaatdanommensendievanuithunziektebeeldofvanuiteencombinatievanallerleimoeilijkhedengedragsproblemenstellenDegroependebegeleidendestafmakenmoeilijk.Dezemensenblijvendanindesamenlevingronddolen,metallegevolgenvandien.Ofzekloppenaanbijdienstenvoorambulantebegeleiding,dieechterniethetgeschikteaanbodhebbenomhenoptevangen.Hetzelfdefenomeendoetzichvoorophetvlakvansocialehuisvesting.Be-doeldalsvangnetvoormensendieopdeprivé-marktmoeilijkeenbetaalbarewoningopdekopkunnentikken,merkenwedathuisvestingsmaatschap-pijenvaakderedeneringomdraaien.MeneerYofmevrouwXmetfinanciële


[1� ]

problemenkomennietaandebakwant–zoredenerendehuisvestingsmaat-schappijen–diegaanwaarschijnlijktochhunhuurnietregelmatigbetalen.Enderekeningenmoetentochkloppen,bovendienvraagtdezogenaamdesocialemixdatookdemiddeninkomenseenkanskrijgen.Opdiemanierkrijgenbijvoorbeelddaklozenzeermoeilijktoegangtotdeso-cialehuurmarkt,watopzijnminsttochverbazendmaggenoemdworden.

]F.A.[ welzijnswerker,Menen

Zonder dak noch recht

[ EeninternationalechauffeurwerdinFrankrijkwegensdronkenschaptegengehouden.Zijnrijbewijswerd6maandingetrokkenenhijhadeenboetevan100.000BFeneenboetevan30.000BFaanzijnbaas.Hijwoondealal-tijdinzijnvrachtwagen.Hijwasdaardoorondertussenambtshalvegeschraptindestad,wanthijhadgeenadres.Hijbestonddusnietmeer,hadgeenwerk,konnietrekenenophulpbijhetOCMWofanderewelzijnsdiensten.Dusplotsstajevandeenedagopdeandereop0.Hijwordtgeschraptenniemandwordtdaarvanopdehoogtegebracht.Mensenwordenooknietopdehoogtegebrachtdaterzoietsbestaatalseenpreferentieadres.Militairenkrijgenhetindekazerne,mensendieinhetbuitenlandwerkenhebbenerookéénhier.Maaromdatbijdevrachtwagenchauffeurinordetebrengen,moeterconstantgeprocedeerdworden.Deproblematiekvanhetambtelijkschrappenisdusnietgekend,hoemensenplotsop0kunnenkomentestaan.Hoezevandeenedagopdeanderplotsniemandmeerzijn.Ermoetindeweteenbeschrijvingkomenvanwateendaklozeisenwatzijnrechtenzijn.

]O.H.[ pastoor,Brugge

Voorbij de zelfkant

[ Opdrukkeplaatsenindestadhebbenwelalvaakdrugsverslaaf-dengezien.Ikhebsnelgemerktdatgeenenkeleinstantiezich(nog)drukmaaktomdezeindividuen,diehuneigenteloorgangetalerenaanalwieervoorbijpasseert.Dezesituatieishetresultaatvanverschillendefactoren.Drugsverslaafdendiemaarde“normalehoeveelheiddrugsvoordagelijkseconsumptie”opzakhebben,wordennietmeergerechtelijkaangehouden.Geziendezepersonenmaarzeldenovereenwoonstbeschikken,levenzeopdeopenbareweg.


[1� ]

]

Hetmerendeelonderhenverbleefalindespoeddienstvanomliggendeziekenhuizenofbijvzw’sdievooropvangzorgen,maarisdaarnietmeerwelkomaangezienzesteedsvooroverlastzorgen.Bijgevolgresthenalleennoghetvoetpadofanderepubliektoegankelijkeplaatsenzoalsparkings,parken,enz.

]S.L.[ politiecommissaris,regioLuik

Is dit echt een “bestaans”minimum?

[ Hetleefloondatmomenteeluitgekeerdwordt,isveelteweinigomopeengezondemaniermeetekunnenrondkomen.Datmerkenweaandemensendiehieropheteindevandemaandkomenaankloppenmetdevraagofwijvoedselpakkettenuitdelen.Velenonderhenlevenineenpandwaareronvoldoendeveiligheidis.Erisgeenelektriciteitenerzijnvochtproblemen.Diemensenwordendaardoorsnellerziek,maardooreengebrekaangeldstellenzeeenbezoekaandedoktersteedsuit.Opschoolwordendefactu-renvanhunkinderennietbetaald,enschooluitstappenbehorenalhelemaalniettotdemogelijkheden.Ikweetvaneenschoolinderegiowaarkansarmeleerlingentussendemiddagmoetenafwassenomhunschoolmaaltijdentebetalen.

]R.V.[ welzijnsraadarrondissementIeper

Ziekte, symptoom van armoede

[ Demeestemensendiewijbereiken,hebbenveelgezondheidspro-blemen,vindenwezelf.Dusmisschienisdateenverkeerdeindrukvanons,maarwijvindendatzijheelveelmetdokterstemakenhebben,metzieken-huizen,metpillen,metallemogelijkemedicatieensomsvragenwijonsookafhoedatkomt.Wantrelatiefgezien,denkik,datzijveelziekerzijndanan-deren.Dandenkenwijdathetkomtomdathetmedischeistoegelatenindewereld;alsiemandziekis,danisdaareenzorgvoor,eenbezorgdheidofzo-iets.Terwijlvooraldieandereproblemenwaardiemensenmeeworstelenisermeestaleenveroordeling.Zovanja,‘jehadmaarnietditofdat’of‘jehadmaarwerkmoetenzoeken’.Terwijlalsjezegt:‘ikhebastma’of‘ikhebeenofandereziekte’,deeerstereactievanmenseniseerdereenvanmedelevenenmedelijden,betrokkenheid;terwijldeeerstereactieopanderemaatschappe-lijkeproblemen,zoals‘ikhebeenongezondhuis,ikhebgeenwerk’isereenvanveroordeeldteworden’.Hetligtwelaanjezelfwaarschijnlijk’.Enbijziekte


[20 ]

zalniemanddatzeggen.Ensomsvragenwijonsookafofhetnietvooreenstukjedaaromis,datalsjehetzomoeilijkhebtindesamenleving,jegaatoveraccentueren,zonderdatjehetbeseft,injeonderbewustzijn,wataljemedischeproblemenzijn,omdatjedaarwelbegripvoorkrijgtendanmagjeuitvallenenhetmoeilijkhebben.Terwijlmetaldiemateriëledingen,demaat-schappelijkestempeldiedaaropzit,isnogheelbeschuldigend.Demensendiewijbereikenzijnveelziek,hebbenveelziektes,dekindjesindiegezinnenzijnookopvallendveelinziekenhuizen,ookvaakomdatpapaenmama,ofpapaofmama,nietzozekerisalsereenkindziekis,van‘hoemoetikdaarmeeomgaan?’.Hetisvooreenstukookdeverantwoordelijkheidvankansar-menzelf,dieuitangstomeenkindteverliezen,veeltesnel,ofheelsnel,naareenziekenhuisstappen,bijvoorbeeldvooreengriep.Datkindwordtdaaropgenomen,vanuithetideeook‘diemensenkunnendaarpreciesnietgoedzelfvoorzorgen’endatisweereenziekenhuisopname,weerzoveelkosten,terwijlwijmeteengriepenhogekoortsgewoonnaastonskindblijvenzittenendatzelfdoen.Maardatzij,uitschrikomhetverkeerdtedoen,endatisnatuurlijkheelgoedbedoeld,naarhetziekenhuisstappen.Ikdenkaaneengezinendiehebbenzeskinderen.Hetiseengezinmetheelveelproblemen,alshunkindopgenomenwordtinhetziekenhuis,iserheelveelaandacht.Zenoemendatweleenseensecundaireziektewinst,datwilzeggendatjewintdoorziekteworden,jewintaanaandacht,middelen,cadeautjes,psychologischdoormensenandersbekekenteworden.Wijziendatookwel,diesecundaireziektewinstiseigenlijkheelspijtig.Wezoudeneenheelandersysteemmoetenkunneninstalleren,datmensenwinstkrijgenalszeproberenerzelfbovenoptegeraken.Ikwilhelemaalnietzeggendathetdeschuldvanmensenis,wantalsikziekben,gaikookwelnaardedok-ter,maarsomsvraagjejewelafofergeenwisselwerkingistussenvraagenaanbodindezekwestie,eneenongezondewisselwerking.Zouhetsomsnietbeterzijnomnietaltijdzohappigtezijnommensenoptenemen.Ookindepsychiatrie.Hoeveelkansarmenzittennietindepsychiatrieeenheletijd,enhebbenhetmisschienookwelnodigomdathetsociaalweefselnietzogoedwerkt.

]G.O.[ maatschappelijkassistente,Brecht


[21 ]

]

Een hondenleven

[ Ditishetverhaalvaneenpatiëntediemethaarzooninhetstadscen-trumwoont.Haarhuisissmerigenderelatiemethaarzoonisallesbehalvegoedtenoemen.Hijzouhaarzelfsalopgeslotenhebben.Tijdensonsbezoekhebbenwijvastgestelddatmevrouwopzijnzachtstgezegdeenloopjeneemtmetdehygiëne;zoeetzebijvoorbeelduithetzelfdebordalsdehond.Wijbegrepenonmiddellijkdatditeenechtprobleemgevalwasendatwijdegezondheidsdienst,dewijkagentendehuisartsdiendeninteschakelenomaandezesituatieietsteveranderen.Toenwijdehuisartsbelden,verklaardedezedathijdezedamealtweejaarverzorgdeendathijookhetprobleemhadgezien,maardathijnietwoutus-senkomenuitschrikvoordereactievanhaarzoon.Degezondheidsinspectieisooknietterplaatsekomenkijken,aangezienzegeengoedkeuringkregenvanhetOCMW.Danhebbenwijmaareenplaatsingdienstaangesproken,dieuiteindelijknietbinnengelatenwerdtoenzeaanbelden.Uiteindelijkbleekniemanddusbereidzijnofhaarverantwoordelijkheidoptenemen.Gezienonzevzwhierinofficieelnietstezeggenheeft,zatervooronsnietsandersopdandesituatietelatenzoalszewas.Bovendienheefteenverpleegsterernoghetschurftopgelopen.Allebetrokkendienstenwezenelkaarmetdevinger.Enzoismendekernvandezaakuithetoogverloren:hetlevenenhetwelzijnvandepatiënte.

]C.B.[ thuiszorgdienst,Brussel


Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben[Voor de allerzwaksten, voor

diegenen die volledig verdwaald

zijn, zou er sowieso meer aandacht

moeten zijn, hun stem zou moeten

gehoord worden en hun rechten

(h)erkend en gerespecteerd worden.

En toch, uit onverschilligheid of

gemakzucht laat de maatschappij

hen soms te makkelijk vallen.

2

[2� ]

Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben

In de steek gelaten

[ Eenandereoudevrouwwordtgemiddeldtweekeerpermaandvoorkortetijdopgenomeninhetziekenhuis.Hetgaattelkenseerderomeensociaaldanomeenmedischbezoek.Wijkunnenhaarthuisverzorgen,alweervoorzoverhetziekenfondsdaarintussenkomt.Maarpamperskanzenietbetalen,netzominalseenhuisarts.Opdenduurwilgeenenkelehuisartsuitdestreeknogbijhaarlangsgaan,omdathijweetdathijnietzalbetaaldwor-den.Enbijdeziekenhuizengaathetnetzo:zedoetzeallemaalaan,totdatdeschuldenveeltehoogoplopenenzenergensmeerwelkomis.Naarhetrusthuisgaanwilzeniet,omwillevanhaarkansarmezoon.Diekannunogmeegenietenvanhaarpensioen,maaralszenaareenrusthuiszougaan,ishaarvolledigepensioendaarvoorbestemd.

]L.C.[ thuisverpleegster,Tongeren

De lijdensweg naar school

[ Eenjongemoederheeftregelmatiglastvanevenwichtsstoornissenenkanhaarkinderennietmetdewagennaarschoolbrengen.Dethuiszorgdienstdievoorhaarzorgt,neemtcontactopmeteencentrumvoorgezinshulpomeenhelp(st)ervoorhaarteregelen.Helaasiserniemandbeschikbaar.HetOCMWvanzijnkantbeweertvoorditgevalnietbevoegdtezijn.Danzoektdethuiszorgdienstmaareenoplossingopdeprivé-markt,maardeta-rievenzijnerveeltehoog.Haarechtgenootiseralleenopwoensdagenkanderestvandeweeknietvoordekinderenzorgen.Deschoolvandekinderenverklaartdatzeooknietskunnendoenendatzederoutevandeschoolbusnietzomaarkunnenveranderen,hoeweldieslechtseenpaarstratenverderpasseert.Ditverhaalillustreerthetmeeralgemeneprobleemvankindereninkansarmegezinnen,diehetmoeilijkerhebbenomzichteorganiseren.Meteennormaalenvastinkomen,wordthetmakkelijkeromdergelijkeproblemenoptelossen.


Ziek en opstandig

[ Eendamebijwiekankerwerdvastgesteld,wilhaardossierindienenomeenziekte-uitkeringtekrijgen.Debetrokkendienstzegthaardatzezichpersoonlijkaanhetloketmoetkomenaanbiedenmetdeverschillendedo-


[2� ]

]

cumenten.Desocialedienstvanhetziekenhuiswaarhaarmedischesituatiegevolgdwordt,neemtcontactopmethetdiensthoofdomtebevestigendatdepatiëntetezwakisomzichnognaarhetloketteverplaatsen.Decontroleartsdiehaareenbezoekbrengt,vraagthaarenkelepassentezetten,watvoorhaaronmogelijkis.Depatiëntedientdedoktervanrepliekenzegtdathijvastnogziekerisdanzijzelfalshijzoietsvanhaarverlangt.Dezereactieschietbijdedokterinhetverkeerdekeelgat.Dedameinkwestieheeftnooiteenuitkeringgekregen.Zeisgestorvenvlakvoordathaardossierontvankelijkwerdverklaard.


(On)toegankelijkheid

[ Veelmensenkomenmetklachtendatverschillendeinstantieseentehogedrempelhebben.Ermoetdagenopvoorhandeenafspraakvastgelegdworden.Mensenmetdringendeproblemenblijvenzoindekoustaan.Ookwordjeheelonpersoonlijkontvangenviaeenintercomaandebuitendeur.Informatiegeefjedoorterwijljebijwijzevansprekenopstraatstaat.Elkevoorbijgangerkanopdiemanierhorenwatjetevertellenhebt.Eensjetochbinnenbentlatenzejegraageentijdjewachtenvooraleerdeaangewezenpersoonbijjekomt.Kunjewelbegrijpendathetdanvoorveelmensennietmeerhoeft.

]D.D.[ vrijwilligerbuurtcomité,Hasselt

De deurwaarder en de flessenwarmer

[ Inhetwetboekstaatbeschrevenwateendeurwaardermagmeene-menenwathijmoetlatenstaanalseengezinonteigendwordt.Datwetboekevolueertspijtiggenoegnietmeemetdetijd,zodaterheelvaaklevensnood-zakelijkedingenverdwijnen,waardoorhetgezinnogdieperindeproblemenraakt.Eenmicrogolfovenbijvoorbeeldomdemelkvantweepeutersoptewarmen.Opdatvlaklooptdewetgevingachteropdemaatschappelijkeevo-lutie.Metsommigedeurwaardersvaltwelietsteregelen,maarmetanderedanweerniet.

]J.B.etK.S.[ politieofficieren,Oudenaarde

[2� ]


Gebrekkige communicatie

[ EenoudvrouwtjeMarieheeftkankerenmoetduremedicatienemen.Zestaptnaardemutualiteitwantzeheeftgehoorddatdemutualiteittus-senkomtinduremedicatie.Marieneemtallangdiemedicijnenmaargelukkigheeftzeviaviagehoordvandietussenkomst.Marieiseengekendpersoonindegemeentemaardemutualiteitvondhetblijkbaarnietdemoeiteomhetvrouwtjeopdehoogtetestellenvandietussenkomst.Geenenkelehulpverle-nernamhetinitiatiefhiervoorwantdatzouteveelpapierwerkbetekenen.Rogerwileenpersoonlijkalarmsysteem.NormaalgezienmoetRogerdatnietzelfbetalen.Hijkomtinaanmerkingvoorzorgverbredingeneriseentussenkomstvooralarmsystemen.Maardehulpverlenerbeslistomgeentussenkomstaantevragenwanthijkrijgtmaandelijksal90eurovoorzorg-verzekering.Nochtansisdietussenkomstnietzogrootvoordemutualiteit.Maar,opdiemaniervermijdtdiehulpverlenernatuurlijkpapierwerk.Gemakzucht,noemikdat.


Wie luistert er?

[ ToenGermaine21was,heeftzehaarex-manlerenkennen.Zehadalvanallesoverhemgehoord,dathijgetrouwdwasentweekinderenhad,maartoenhijzijnpaspoortlietzienstonddaarop‘ongehuwd’.Daaromgeloofdezedeandereverhalenookniet.Haarmoederwasradicaaltegenderelatieensteldehaarvoordekeus:ofwelrelatiestopzettenofweluithuis.Germaineisvertrokkennaarhaarvrienddietoeneenhuishuurde.Hijstondachtermethuishuurentapteelektriciteitafvandeburen.NazevenmaandenwaszezwangervanAlain.Toenbegonnenalrekeningentekomen.Zetrouwden.Erwasvakergeengelddanwel.Germainewerdziek,eenbronchitis,waszwangerenkreegtbc.Zemoestelkedageenspuithalen.Toenzezwangerwas,verhuisdenzenaareenkrot.Haarexhadhethuisgehuurd,zonderdatGermainehetgezienhad.Hijhadhetpapiervandeschouwgetrokkenendaarzatengrotegatenin.Vuurmakenzoudodelijkzijn.Ookwarenerzwerfkattendiedaarinhunnestmaakten.Haarex-manwildeeennieuweschouwmakenenomdatdewaterleiding,raargenoeg,langsdeschouwliep,werddiegeraakt.Vanaftoenwasheteenheleopgaveomwatertenemen,viadehoofdkraan.Hethuiswasvanvoordeoorlog,meteenhoutenvloer.Devloerwaszorot,dathaarex-manereenkeerdoorgezaktis.Elektrischeleidingenhingenlos,metgevaaropelektrocutie.


[2� ]

]

WatGermainewilzeggendoorhaarverhaaltevertellen,isdaterdoordein-stantiesbetergeluisterdmoetworden.Vooralooknaarkinderenenvrouwen,omdatzijvaaknietgeloofdwordenineenernstigesituatie.Ennietalleenluisterennaar,maarhenookgeloven.

]M.C.[ opbouwwerker,Turnhout

Menselijke last

[ Een15-jarigejongere(B.)wordtom6u.’sochtendsvanzijnbedge-lichtinware‘slecht-Amerikaanse-film-stijl’.InpyjamawordthijzondermeernaarMolgebracht.Ditongeveer2wekenvoordekerstvakantiemiddenindeexamenperiode.Watblijktnu:hijheefteenaantalkeer‘loopjongen’gespeeldvooreen‘vriend’(ook15jaar)endrugsnaareenandereplekgebracht.Ieder-eendieB.eenbeetjekentweetdathijdeonhandigelammegoedzakisdiegraageenpleziervooreenanderdoet.Hijheeftzelfsnooitietsgekregenvoorzijnkoerierdiensten.Datzegt,denkenwijtochalheelwat.Dejongerenwerkerisonmiddellijkinactiegeschotenenheefteenschrijvengerichtnaarvrede-rechteromB.sneluitdezesituatietehalen,zodathijnietalteveelcrimineleactiviteiteninMolleertenzodatdiezijnschoolopeendegelijkemanierkanverderzetten.Deschoolgeeftookdenodigesteun.WewillenzekernietbewerendatB.heiligerisdandepausenhijheeftzekeralwatdingenopzijnkerfstokmaardiestaannietinverhoudingmetdedaaraangekoppeldeactienaarMol.Natweeeneenhalvemaandkomtereentelefoontje:B.maghetkomendeweekendmeenaarhuis.Groteopluchting.MaardevrijdagdaarvoorkomtplotsB.thuisaangelopen.Zijn(alleenstaande)moederiswerkenenweetvanniets.Indebuurtwordthijindeeersteplaatsdoorzijnvriendenontvangenalsdegroteheld.Watblijkt:zehebbenB.inMolbuitengezet,zondereeneuroopzak.B.heeftvanMolnaarLeuvengeliftomterugthuistegeraken,zondergeld,zonderdatiemandopdehoogtewas.Overdeverplichtingomnaardejongerenwerkingtegaanheeftniemandtotnogtoecontactopgeno-menomdejuisteafsprakenenmogelijkeconsequentiesduidelijktemaken.

]K.N.[ vrijwilligerinbuurtwerking,Leuven

[2� ]


Geen medelijden met gehandicapten

[ Jemoetwetendatmijnautistischkindonderzwaremedicatieis.Inzijnvorigeschool-bijkaraktergestoorden(type3)-hebiknooitietsmoetenbetalen.Erwaseenpsychologe,engespecialiseerdebegeleiding.Zijgingenmetmijnkindnaardedokter.Doordathijslechtseenintelligentieniveauvanéénbleektehebben,hebbenzemijgevraagdomhemnaareenandereschooltesturen.Nuzithijinhetbijzonderonderwijsvanhetgemeenschapsonderwijs,bijkaraktergestoordenvanhettype1.Metgewoneleraars,enzonderpsycholo-gen.Deklassenzijnnuveelgroterdanvoordien.Allemedicatiemoetikzelfbetalen.Ookbezoekenbijdedokter.Datzijntweeverschillendenetwerken.Nuvragenzemij:“Hoekanikdatkindhelpen?”Maarzijhebbendaartochvoorgestudeerd?Ikbenweldemoeder,maarikzouwillendatzemijnkap-stokzoudenzijn,ennietomgekeerd.Ookzijnverplaatsingenvanennaardeschoolenormproblematisch.Mijnkindmoetdebuspakkentothetcentraalstation.HijneemtdaardetreintotinBerchem,endaarstapthijover,richtingHerentals.InHerentalsmoethijopdeschoolbuswachten.Allemaalalleen.Hijisdusgewoonoverzijntoeren.Maarvoorhijvertrektenwanneerhijweerthuiskomt,geefthijsystematischover.

]G.M.[ ervaringsdeskundige,Antwerpen

Bijstand zonder warmte

[ Demanzitindegevangenisvoormoord,devrouwwerktineenbeschermdewerkplaats.Zehebben3kinderen.Deverschillendedienstendiemethetgezinwerken,zieneroptoedatdevrouwdevuileluiersindevuilbakgooitenhethuisnetjeshoudt,maarerisniemanddieaandievrouwverteltdathaarhuisveeltekoudis,datdekinderenblauwevoetenhebbenvandekou.Niemandneemtinitiatievenomhethuisteverwarmenwantdeverschil-lendedienstendenkendateenanderedienstdaarwelmeebezigis.Decoördinatorenvandediverseinstellingenkennenelkaarnochtans,maarzijgevendeinformatiealleendooraanhunbaasendiecommuniceertnietnaardeandereinstellingen.

]D.V.[ therapeute,Hasselt


[2� ]

]

Gehandicapten moeten maar

te voet gaan

[ Ikgingsamenmetbegeleiderineenrolstoeltoegankelijkebusmetdescooter(shoprider)naarHasselt.Debuswasooknietuitgerustmetbevesti-gingssystemenendebuschauffeurreedzowilddatikmetscooteromgeval-lenbenindebus.Dechauffeurboodgeenhulpenookgeenexcuses.Ookmijnbegeleiderdieophetbegeleiderszitjenaastmezatvieltegendegrondenhadzichbezeerd.Mijnbegeleidermaandedebuschauffeuraanwatkalmerterijden.OphetstationvanHasseltwasgeenverhoogdperronvoorzienzodoendewashethellendevlakvandebusergsteilomafterijdenendechauffeurweigerdeomaaneenverhoogdperrontestoppenenmijdaaruittelatenomdatdaargeenopstapplaatsvoorzienwas.Toenweeentijdjenadiendebusterugnamenwashetdezelfdechauffeur,hijreedopmerkelijkkalmerdaneerst.Ikhebeenenormeschrikopgelopenendurfnunietmeermetdelijnbustegaan.

]J.G.[ mantelzorg,Beringen

Betalen om naar buiten te gaan

[ Eengedetineerdekrijgteenuitgangspermissieomzijnlaterebege-leidingtegaanregelen.Hijgaatnaareeninstellingvooreenintakegesprek.Nublijktdatzedaar500BFvragenvoordatintakegesprek.Degedetineerdeheeftdatgeldnietendusgaathetgespreknietdoor.Geldvragenvooreenintakegebeurtdelaatstetijdvaker.Diebezoekenaanhulpverleningsinstel-lingenkomenerbovendiensteedsmeeropaangevenvandesocialedien-stenindegevangenis.Degedetineerdenwordtdeze‘hulp’aangepraat.Deteneurisdanalsvolgt:‘Hetzoutochgoedzijnvooruwreclasseringalsjeietszoudoenaanjealcoholprobleem.Misschienmoetjemaareenshulpgaanzoeken.’Degedetineerdereageertdanverbaasd:‘O,hebikeenalcoholpro-bleem?’Dehulpdieeengedetineerdegaatzoekenwordtnadienvaakverwerktineenvoorwaardebijzijnuitgaan.Watduseerstwordtgesuggereerd,wordtlateralsneleendwingendevoorwaarde.

]H.C.[ gevangenisdirecteur,Oudenaarde

[30 ]


Wie rijk en machtig is…

[ Dewetgevingisabsoluutnietgelijkvooriedereen.Jefunctieindemaatschappij,jemiddelenzijnsterkbepalendvoorwatjekuntbereikeninjelevenenhoeomgegaanwordtmetdiepersoon.Voorbeeldalsjewiegstaatineenkrotwoninghebjeveelmindermogelijkhedendanalsjewiegineenhe-renhuisofeenkasteelstaat.Eriseentegrootonderscheid.Iemandmeteenmantelpakjekrijgtdirecthulpaangeboden.Iemandmetoudeversletenkledijeneenonverzorgduiterlijkkrijgtgeenhulp.Hulpkrijgenisvoorvelemensennietzoevident.Mensenineenoudesocialewoningdoenmeldingvansluikstorting.Zebellennaarverschillendepersonenmaarergebeurtniks.Geenreactie.Diemensenkomendathiermelden.Ikhebgebeldenbinneneenuurwerdallesopge-ruimd.Ikhebmaaréénkeermoetenbellenterwijldiemensenalmaandenklachtindienen.Alseenburgereenprobleemheeft,reagerenzenietmaaralsereenbepaaldedienstbelt,reagerenzeonmiddellijk.


Studeren tegen elke prijs

[ HetstudentensecretariaatlaatwetendatRonnynatweeaanma-ningsbrieven,hetinschrijvingsgeldnietbetaalde.Hetisbeginjuni.Ronnymoetonmiddellijkbetalen,indienhijgeldigwildeelnemenaandeexamens.NalangaandringendoordesecretariaatsmedewerkermaaktRonnyeenafspraakmeteenmedewerkervanonzedienst.Ronnyishalvewees.Zijnmoederisoverledentoenhij3jaarwas.Zijnvaderheefthijalmeerdan10jaarnietmeergezien.Ronnyisgrootgebrachtbijzijngrootmoeder.Financieelheefthetaltijdmoeilijkgelopen.Zemoetenrond-komenmeteenkleinpensioentjeenmetdekinderbijslagvoorRonny.AlsikhetverhaalvanRonnybeluister,blijktdathijaltweejaarrechthadopeenstudietoelagevandeVlaamseGemeenschap.Zehebbennooiteenaanvraaggedaan,omdatze‘waarschijnlijktochnietinaanmerkingzullenkomen’.Voordatacademiejaarwashetonherroepelijktelaatomnogeenbeursaanvraagintedienen.Hetvolgendejaarkanhijweleenaanvraagindienen.Ronnyhadookal2jaarrechtopfinancieringvandesocialedienstvanSOVO.Hijschaamdezichvoorzijnthuissituatie,envroegdaaromzolaathulp.Errustnogaltijdeentaboeoparmoedeenhulpvragen.Vooralindiesituatieswaarmensennietdurvenpratenoverhunnoden.

]E.P.[ maatschappelijkwerkster,Antwerpen


[31 ]

]

In goede handen?

[ Sommigepsychiatrischebewonerskrijgeneenbewindvoerdertoege-wezendoordevrederechter,opvraagvaneenpsychiater.Diebewindvoerder,meestaleenadvocaat,beheerthetvermogenvandepatiënt.Opdiemanierhebbensommigeadvocatenhetgeldvantientallenpatiëntenonderhunhoe-de.Demeestenkwijtenzichheelgewetensvolvanhuntaak,maaranderenverdenkikvanmalafidepraktijken.Drievanonzebewonersmeteenbewind-voerderbetalenbijvoorbeeldnooitoptijdhunhuishuur.Datzougemakkelijkkunnenverholpenwordenmeteenpermanenteopdrachtbijdebank.Hetexcuusvandebewindvoerderluidtechter:diemensenverhuizenveelteveel,dushetisdemoeitenieteenpermanenteopdrachtoptestarten.Maarookvooranderefinanciëlebijdragenmoetenwesomswekenlangaandringen.Somsmoetenwezelfsgaanschooienbijdebewindvoerderzelf.Ikvermoeddatsommigenmetaldatgeld,wantsommigepatiëntenbeschikkenovereenheusvermogen,lucratievezaakjesdoen.Beleggenbijvoorbeeld.Schrijnendisdat:bewonersmeteenbewindvoerderhebbendanzogezegdgeengeldomsamenmetdegroepopreistegaan,terwijldiebewindvoerderzelfopreisgaatmetalleintrestendiehijbinnenrijft.Hunexcuusluidtdan:eenreisisnietgeschiktomhetgeldvandepatiëntaantebesteden.Hetonrechtvaardigeaandehelezaakisdatpsychiatrischepatiëntenookdromenhebben,zewil-lenookweleenseendagjenaardekust.Ofzewilleneenseenjeanskopenvoorzichzelf.

]P.D.[ sociaalwerker,Gent


Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt[De integratie van allochtonen

wordt nog al te vaak belemmerd

door twijfelachtige praktijken:

uitbuiting door huisjesmelkers,

racistische misdrijven.

Omgekeerd wijzen sommigen de

emancipatiemogelijkheden af.

Kortom, een patstelling.

3

[3� ]

Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt

Zo klein en al zo anders

[ Hetbegintalvankleinsafaan.Jekrijgttehorendatjeandersbentdandeanderen.Alsergevochtenwordtopdespeelplaats,wordtdeMa-rokkaanofdeTurkdieerbijbetrokkenwasmeergestraftdandeanderen.Hetzelfdewatdeschoolkeuzebetreft:demoslimwordtautomatischrichtingberoepsonderwijsgeduwd.Zewildenmeooknaarhetberoepsonderwijssturen,maarmijnvaderheefterzichtegenverzet.Enkelejarenlaterkwamikmijnleraarvanvroegertegenindeschoolgangen.Ikwerktetoenaanmijneindwerkenikwasfier.Hetwaseenwareoverwinning.Wezittennuaandevierdegeneratieentochisernietsveranderd:dedis-criminatieisgebleven.Meisjeshebbenerminderlastvan,wantzejagenminderschrikaandanjongens.WijhebbendeBelgischenationaliteit,menvraagtonsteintegreren,maaraandeanderekantwillenzeonseigenlijkniet.Indemediakomenwijenkelineennegatiefdaglichttestaan.Erbestaanzoveelvooroordelenoverons.WanneerikeenbejaardehelpomdestraatovertestekenenzegdatikMarokkaanseben,krijgikalsantwoorddatiktochnietalsdeandereben…Ikkanvandevierdewereldvastbegrijpendatzijonsnietwil,maarnietvandeanderen.Eriseenhelementaliteitsveranderingnodigenwemoetenookzelfwerkenaanhetbeelddatvanonswordtopgehangen.Sommigenonderonsgevenonseenslechtenaamendemediabevestigendat.Hoekomthettochdatwanneermijnbroereenwinkelbinnenlooptomdeprijsvaneenjastevra-gen,hijonmiddellijknaarbuitenmoetofdatandersdepolitieerbijgehaaldwordt?ZelfbenikaangehoudenopdeluchthaventoenwevanMarokkoterug-kwamen,omdatikeencamerabijhad.Wijhaddendieenkelejarengeledengekocht,maaralleaccessoireswarennogalsnieuwgezienwedienooithaddengebruikt.Ikwerdzonderenigevormvanrespectbeschuldigdvandiefstal.Jezoubijnageenluxeartikelenmeerdurvenkopenuitschrikver-dachttewordenvanzegejattehebben.Facturenmoetenwedusaltijdheelgoedbijhouden.ErzijnookvooroordelenwatbetreftdesolidariteitbinnendeMarokkaansegemeenschap.ZokonikooiteensnietterugvallenophetOCMWomdatwijzogezegdtochallesdeleninonzegemeenschap…Hetisopvallendhoediegenenvanonsdieeringeslaagdzijneenbelangrijkepositietebekledenenonsduszoudenkunnenhelpenomdingenteveran-deren,nogergerzijndanderest.Omgeïntegreerdtezijn,moetmenblijk-baarintoleranterzijndandeBelgen.Zevergetenwaarzevandaankomen.MeteenArabischklinkendenaamishetmoeilijkomeenplaatstevindeninbepaaldescholen.Ikhebaleensdetestgedaan:eerstondermijneigennaambellennaareenschoolomtehorendatallesvolzetis,maarwanneerjevijfminutenlaterterugbelteneenBelgischenaamopgeeft,kanhetplotswel.Ditsoortdingenmaakjedagelijksmee.Tijdenssollicitatiegesprekken


[3� ]

]

enbijpolitiecontrolesnetdezelfdescenario’s.Eendonkeregelaatskleureneenexotischklinkendenaamkunnenineenpaarsecondeneenwereldvanverschilbetekenen.Toenikinhetzesdemiddelbaarzat,benikeensmijnportefeuilleverlorenengingiksamenmetmijnbroernaarhetpolitiecommissariaatomhiervanaangiftedoen.Wewarennogmaarnetbinnenofhijwerdalmeegenomenomtewordengeconfronteerdmeteenoudedamedienetwasaangevallen.Zehebbenhemeennamiddagopgesloten,zijngegevensgeregistreerdenzijnfotogenomen.Bovendienhebbenzezijnurineonderzochtomdatzesporenvannaaldenhaddenontdekt,terwijlhijeenmedischcertificaatkonvoorleg-genwaaropstonddathijaanbloedarmoedeleed.IkmaakookdeeluitvaneenverenigingvanMarokkaansevrouwendieaandaklozenvoedselverdelenenregelmatiggevangenenbezoeken.Onzeactieshalenhelaasnooitdemedia.Nochtansmakenwijgeenenkelonderscheidindemensenaanwiewijonzehulpaanbieden:ofhetnumoslimszijnofniet,datspeeltgeenenkelerol.

]G.B.[ raadgeefster,Sint-Gillis

Een droomleven

[ Sommigeprivé-eigenaarsvragenzonderveelscrupuleseenveeltehogehuurprijsinvergelijkingmetwatzemaartebiedenhebben.Zozitervoorgezinnenvankandidaat-vluchtelingen,dieechteenwoonstnodigheb-ben,vaaknietsandersopdaneenenkelekamerteaccepterenmetgeza-menlijketoilettenenbadkamervoorhethelegebouw.Invijfjaartijdhebiknualdriegezinnengeziendieineenschuurmetlemenvloerwoonden,meteenladderomopdebovenverdiepingtegerakenentweesimpelelampenomhetgeheelteverlichten.Wieeenbezoekbrengtaandergelijkewoningen,trektzijnogenopen.Alsjevaststelthoeheterruiktenhoedemensenerbijlopen,roepthetgrotevragenopoverdehygiënevanhetgezin.Hetismaardoorbijhenterplaatsetegaan,datjestilstaatbijdeoorzaakvanhetprobleem.Namijnbezoekwasikwerkelijkverbluft.Hetisongelooflijkwatdiemoederdaarelkeochtenddoetindiebarreomstandig-heden:waterverwarmenomhaarkindereneenbadtekunnengeven,dewasmetdehanddoen,enz.

]G.D.[ maatschappelijkwerkster,Charleroi

[3� ]


De huisjesmelkers

[ Hetgroteprobleemvandewijkisdehuisjesmelkerij.Erishierheelveelleegstandendehuizenbevindenzichinslechtestaat.Daardoortrekkendieveleillegalenaan.Onderdeverhuurdersisereenechtestrijdomdieille-galehuurdersaantetrekken.WantdiekrijgenhetgeldvoorhunhuurvanhetOCMWenduszijndeverhuurderszekervanhungeldiederemaand.Maardeverhuurdersvragensomsechtveelgeldvooreenkamer.Dieverhuur-derszijntrouwensnietalleenvanBelgischeorigine,maarvaakookmensenvanvreemdeoriginediehierhunlevenhebbenopgebouwd,eeneigenzaakhebbenopgebouwdenmetdeopbrengstpandenkopendiezedanverderverhuren.Ikkeneenfamiliedieechtveelmoetbetalenvoorampereenpaarkamers.Hetgezinbestaatuitouders,tweedochtersennogeendochterdiegetrouwdisentweekinderenheeft.Zewonenmettienmensenineenappartementvantweeverdiepingen.Elkeverdiepingheefteenkamer,eenleefruimte.Erisdusgeenechtewoonkamerendekeukenmoetenzedelenmetdeanderebe-wonersvanhetgebouw.DekansopCO-vergiftigingisergroot.Deeigenaartrektzichdaarnietsvanaan.Hijkomteralleenomgeldteontvangenenvoorderesttrekthijzichnietsaanvanhetcomfortvandeappartementen.Devochtplekkenzijnindeappartementenduidelijktemerken.Omdietebedek-kenhangenzeergewoondoekenvoor.Ookzettenzedaarvooriederedagdeverwarmingaan,watheelveelkost.Degehuwdedochterbetaalt250eurovoordeenekamer.Deanderedoch-terbetaaltooknogeens250euroendeouders300euro.Daarinzijnnietdekostenvoorwaterenelektriciteitinbegrepen.Regelmatigkomtdeeigenaaromnogeens250europerpersoonteinnen.Hijgeeftdaarvoorgeenenkeleverklaringendieextravergoedingstaatnietineenofandercontract.Diehuurprijzennemeneengrotehapuitdeinkomstenvandiemensen.Zokrijgtdegehuwdedochter800europermaandvanhetOCMWenmoetduson-geveereenvierdevanhaarinkomenaanhuurbesteden.Datisveel!Nu,datisechtehuisjesmelkerij!Diebewonerskunnenernietveelaandoen.HetzijnpolitiekevluchtelingenensprekennochFrans,nochNederlands.

]C.N.[ opbouwwerker,Brussel

Cijfers en letters

[ F.maaktdeeluitvandevrouwengroep.Zeisgeborenin1963,naarBelgiëgekomenindejarentachtigenheeftzeskinderen,vanwiedeoudste19isendejongste2jaar.Zevolgtdelessenaleenpaarjaar,maarnietmetvasteregelmaat,zekernietvóórennadegeboortevanhaarjongste,dievaak


[3� ]

]

ziekis.Hetisblijkbaaruitgeslotendathaarechtgenoot,diehetgrootstedeelvanzijntijdthuisdoorbrengt,gedurendeanderhalfuurvoorzijnzoonzorgt…F.isdusvolledigafhankelijkvanhaaroudste(enwerkzoekende)dochteromvoorhaarzoontjetezorgen,datzewanneerdieóóknietkan,maarmee-brengtnaardeles.(Hijsteltmijngeduldvaakopdeproef,maarikneemhemerbijzodatF.vooruitgangkanboeken.)F.leerttochbeetjebijbeetje,maarzevergeetsnelnaelkelangereafwezigheid…Injanuari2001isF.afweziggedurendeéénweek,tweeweken,drieweken…Zeisziek,krijgiktehoren.NadekrokusvakantieisF.nogsteedsnietterug,endeanderevrouwenwillenheterooknietoverhebben.Nanogéénoftweewekenafwezigheid,verteltéénvandemeer“geëmancipeerde”vrouwenmijhetvolgende.DemanvanF.“heeftzichboosgemaakt”enheefthaarverbo-denomnogbuitenshuistegaan:geennaailessenmeer,geennamiddagenmeermetdeanderemoedersmetkinderen(waarvanzeergeenenkelemiste)enwaarlessenomtelerenlezenenschrijvenwordengegeven.Ookgeencontactmeermetgeïmmigreerdevriendinnen.Haarmangaatvervolgensdemannenopzoekenvanalleanderevrouwendiedeelnemenaandetaallessen,meteenduidelijkeboodschap.Zemoetenhunvrouwenverbiedennoglangernaardielessentegaan,wantzogaanzeopideeëngebrachtwordenenofwelvluchten,ofwelhunmanverlatenenz.Gelukkiggaatgeenenkelemanhieropin,enblijftF.alsenigeweguitdeles.Opeenvluchtiggoeiedagjeopstraatna(zeisdanaltijddooriemandvergezeld),heeftzegeencontactmeermethaarvriendinnen.ZoisF.afwezigvanfebruari2001totseptember2002…da’sanderhalfjaarverloren!Rondmei2002zeggenhaarvriendinnenmijdathaarman“nietlangerboosis”endathijF.opnieuwtoestaatomnaardenamiddagmetmoedersmetkinderentegaanendatzemisschieninseptemberterugkomt.Datgebeurtook,envanafdankomtzeregelmatig:dekleinstegaatnunaarschool.F.iswelterugbijhetnulniveaumoetenbeginnen,zewasbijnaallesvergeten…Zemaaktalweervorderingen.Zeverliesternooitdeglimlachenhaarvrolijkhumeurbij.Hetiseenonderdruktevrouwdievreselijkfatalistischis:“Hetisnueenmaalzo!”zegtzedan.Indelessendievoorafgegaanzijnaanhaarlangeafwezigheid,hebikgezochtnaarwathaarmanmisschienniethadbevallen.Eentijdjeeerderhadeenanderevrouwmijgevraagdommeeraandachtteschenkenaanhetlezenenschrijvenvangetallen.Zewouvooraltelefoonnummersgoedkunnennoteren,wantdoordatzeditnietkon,washaarzoonbijnaeenjobmisgelopen.Datwasdanookwatikdeedindeles:oefeningeninhetlezenenschrijvenvangetallen,ookmetbehulpvanhettoetsenbordvaneentelefoon.Ikhadeenbladuitgedeeldmettelefoonnummersenbijhorendelogo’svandedokter,depolitie,debrandweer,mijneigennummer…Degemeenschappelijkenum-merswarenalingevuld;denummersdievooriedereenanderswaren(vanhunhuisartsbijvoorbeeld),moestenzezelfinvullen,kunnenlezenenopnieuwlezen.Ikhebmealtijdafgevraagdofdatbladnietdeoorzaakvandewoede

[3� ]


vandeechtgenootgeweestis.Wantalleenkunnentelefoneren,betekendedatvoorzijnvrouwnietdatzeinstaatwasomhemteverlaten?Ikhebhetnooitgeweten…

]M.D.,vrijwilligster,Céroux-Mousty

Te menselijk

[ OnzeschoolhadtweeKosovaarsekinderenopgevangen,diehierasielhaddenaangevraagd.Dezoonwasouderdantwintigendedochter,dieVeneraheette,wasaleenjaaroftwaalf,maarwehaddenzetochtoegelatentotdeschool.ZekregengeenhulpvanhetOCMW,dushebbenwijzemaargeholpenomcontactenteleggenmeteenKosovaarsewijkverenigingeneenliefdadigheidsinstellingdiehunhuurbetaalde.Deschoolzorgdeelkedagvooreenwarmemaaltijdenlietdebroertegenbetalingwatklusjesopschoolopknappen,zoalshetopnieuwschilderenvanbanken.Methetgelddathijzoverdiende,betaaldedeschooldanhunfacturenvoorgasenelektriciteitviaeenvzw.VenerakendegeenwoordFranstoenzebijonstoekwam,maarleerdeerggoed:toenze15wasin2002,waszedevierdevanhaarklas.Toenwevoorhaareenmiddelbareschoolmoestenvindenkwamendeverrassingen.WeontdektendathaarbroergetrouwdennaarJetteverhuisdwas,endathijnietlangerwildedatzijnzusnognaarschoolgingomdatdatzogezegdtegevaar-lijkwas.Daaropverbreekthijallecontactmetdedirecteur,deonderwijzeresvanVeneraeneenvriendvaneenvereniging–driemensendieheelveeltijdenenergiehebbengestokeninhethelpenvandetweejongeKosovaren.HetmeisjewordttochingeschrevenaanhetAtheneumenhaarvroegeredirecteurbelthaarelkevrijdagomtehorenhoezehetstelt,zonderdatdebroerhiervanafweet.Zeschrijftookregelmatigbrievennaarhaarvroegeredirecteurenzoontdekkenwedathaarbroerhaarvanschoolwilhalenalszenietminstens90%haalt.Hetmeisjevoeltdathaarbroerhaarthuiswilhou-den.Vanafjunijongstledenishetallemaalheelsnelgegaan.UitdebrievenvanVenerablijktdatzemeteengeheimrondlooptdatzewelwilvertellen,maardatzeschrikheeftdathetdevriendschapzalkostenvanmensendiehaaralzoveelgeholpenhebben.HaarmoederblijktmethenmeegekomentezijnnaarBelgië,maarommeerkanstehebbenomasieltekrijgen,hebbenzedemoederaldietijdverstopt.VenerablijkttochnietVeneratehetenenisookouderdanzegezegdhad…HetverhaalwordtbevestigddooreenouderezusdieinOostenrijkwoont.Eenmensvraagtzichafhoezehunmoederingodsnaamgedurendediedriejaarverborgenhebbenkunnenhouden,ooktoenweeensietsgingenafgevenbijvoorbeeldenerwatlangerblevenomeventjestepraten.


[3� ]

]

Tegelijkertijdlooptdeechtgenotevandebroer,eenBelgischevanAlbaneseafkomst,vanhemweg.Zeheeftaltijdalsopvoedstergewerkt,maarnuzezwangeris,wilhaarmandatzethuisblijft.DemoederenVenerakrijgenookschrik,wanthijwilnietdatVeneranoglangernaarschoolgaat.Hijverbiedthaaromhethuisteverlatentijdensdevakantieperiode.DeenigemanieromtecommunicerenmetdedirecteurisviadeSMS-berichtendiezeverstuurtmeteenGSM.DieheeftzevanhaarzusterinOostenrijkgekregenommethaarincontacttekunnenblijvenenlaatzeafentoeopladendoordedirec-teur.ZehoudtdeGSMverborgenineendoosmetwaspoeder…Opeendagdatdebroerisgaanwerken,slaagtdedirecteurerindemoe-derteontmoetenenVeneraboekentebezorgendiezekanlezentijdensdevakantie.OpeennachtmaaktdebroerhenomtweeuurwakkerenneemthijhenmeenaareenappartementinAntwerpen.Hijverteltdathijschrikheeftvanzijnschoonbroers,Albaneseislamietendieervolgenshemopuitzijnhunzwangerezusdieopdevluchtis,tewreken.Vanafdanblijvenzeondanksdezomerhitteopgeslotenindatappartement,zonderenigeontsnappingsmoge-lijkheidofcontactmetdebuitenwereld.Debroerverbrandtalleswatmetdeschooltemakenheeft(schriften,handboekenengetuigschriften),alsookdeietwatmodieuzereklerendieVenerasamenmetdesecretaressewasgaankopenenwaarzezoblijmeewas…Dedirecteurbeltdaaropnaardebij-zonderejeugdbijstand,maarhemwordtvertelddathijhetnieuweschooljaarmoetafwachtenomdeschoolplichtalsargumenttekunnengebruiken.Debroer,diemeteenBelgischegetrouwdis,heefteenidentiteitskaartdiegeldigistotenmet2007;dezusendemoederhebbengeenpapierenenverblijvennogaltijdillegaalinonsland.Wijdoenalhetmogelijkeomzeuitdeillegaliteittehalenendenkendattekunnenregelendooreenfamilieher-enigingteorganiserenmeteenbroervandemoederdieal33jaarinAustraliëwoont.Ersteltzicheenpraktischprobleem:voordeaanvraagzijnerfoto’snodigterwijlergeenzijn,endedameskunnennietbuiten.Tezelfdertijdgaanweopzoeknaareenplaatswaarzekunnenopgevangenworden,terwijlhunpapiereninordegemaaktzoudenmoetenworden.Ditblijktmoeilijkertezijndangedacht.HetzijntenslotteillegalenenhetOCMWwilhengeenfinanciëlebijstandverlenen.UiteindelijkvindenwetocheenopvangcentrumvoorvrouweninA.OpeendagbeltVeneraonsomtezeggendathaarbroerhetappartementverlatenheeftzonderdedeuropslottedoen.Hoewelhetzaterdagiseniedereenandereverplichtingenheeft,aarzelendedirecteurenzijnvriendvandeverenigingniet.ZestappenindewagenendoorkruisenhethelelandomdevanschrikverstijfdevrouweninA.optehalen,waarzeom22.30u.toekomen.Uiteraardisdebroerwoedend.Hijvermoedtdatdedirecteurietstemakenheeftmetdeplotseverdwijningvanzijnzusenzijnmoederenbeginthemtevolgenwanneerhijdeschoolverlaat.Daarnagaathijopbezoekbijeenvriend.Erontstaatpaniek.Hijgaatnaardepolitieomaangiftetedoenvandeverdwijningen.Resultaat:opwoensdagwordtdedirecteurvoorverhoormee-

[�0 ]


genomendoordepolitievanA.,waarhijondervraagdwordtvan15.30u.tot19u.Ikhebeenpolitieagenteminderfraaiezakenhorenvragenzoals“Stoorthetualsambtenaarnietomillegalentehelpen?”en“Begrijptunietdatuzichhebtlatenbeetnemendoordiemensen?”Maartoenikdeontredderingvandatarmemeisjezag,washetvoormijonmogelijkomhaaraanhaarlotovertelaten…Alsmenskanikdergelijkeonrechtvaardighedennietaccepteren.Eniklaatmegraagvieropdetienkeerrollenalsikweetdatikindeanderezesgevalleniemandhebkunnenhelpen.”

]C.D.[ lagereschool,Schaarbeek

De kleren maken de man niet

[ E.iseenjongeAfrikaan,mettweeuniversitairediploma’s,drietalig(N.F.E.),allepapiereninorde,eenjob,een(blanke)echtgenoteeneenbaby.Ensindskorteenchiquetweedehandsemonovolumewagen.Waarmeehijopeenweekendnachteenpaar-ookdonkere-vriendennaarhuisbrengt.Zewordendoordepolitietegengehoudenen,hoewelallepapiereninordezijn,ookdievandeauto,meegenomenenvoorderestvandenachtindecelgestoptenverhoord.HunGSM’smoetenzeuiteraardafgevenendefamiliewordtnietgecontacteerd.Depolitiegaatervanuitdatdewagenmoetgestolenzijn.Paswanneer‘smorgensdedienstwordtovergenomen,krijgenzetemakenmeteenagentmetmeerrealiteitszin,diedevergissinginzietenhenblijkbaarzondermeerweerdevrijheidgeeft.VoorE.isditnietdeeerstedergelijkeconfrontatie:hijberustintussenalinzijnsituatieenzegtdateenZwartemetzo’nautowelvoormisverstandenenmoeilijkhedenmoetzorgen.

]B.V.[ vrijwilliger,Hasselt

Op het gelaat te lezen…

[ School:jongemigrantenkinderenwordenvaakdoorverwezennaareenberoepsopleiding,terwijlzetocheentechnischerichtingaankunnenmitseengoedeleerlingbegeleiding.Dieiservaaknietwaardoordekansenenmogelijkhedenvanhennietontdektworden.Werk:hetgevolgvanhunlagescholingisdatzeindelagerearbeidsklasseterechtkomenmetzeerweinigdoorgroeimogelijkheden.Deallochtonendiewelkansenkrijgen,wordenophetwerkvaakgeconfronteerdmetracismeendiscriminatie,depromotiekansenwordenhunvaakontnomenomdatdeautochtonennietduldendateenallochtoonbovenhunkomttestaan.Dit


[�1 ]

]

gaatgepaardmetveeljaloezieenzelfspesten.Ookbijsollicitatieswordenhunvaakkansenontnomenomdateenautochtoonvoorrangkrijgtopeenal-lochtoon.HunbelevinghierinisdateenallochtoonmeteenA1diplomaindepraktijkwordtgelijkgesteldmeteenautochtoonA2.Uitgaan:wanneerjongerenuitgaan,gebeurdhetregelmatigdatzijopcafénietbediendworden,ofpasna45minutenkomtdeoberdanlangs.Hierdoorgroeiteenenormefrustratiewaardoorerconflictenontstaan.Wanneerdezeallochtonejongerendanreagerenwordenzijals“probleemjongeren”gezien.Naarhungevoelwordendezevormenvansocialeuitsluitingmetdedager-gerenerger.Demediaspelenhierineenzeergroterolvindenze,doordatdesensatieennegatieveberichtgevingenormuitvergrootwordt,terwijlerookzoveelmooiedingengebeurendiezeldenbelichtworden

]K.L.[ buurtwerker,Hasselt


Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat[Ondanks de administratieve

vereenvoudiging zijn er nog altijd

mensen die in een uitzichtloze

situatie belanden. Maar als de

zwaksten worden vergeten in de

doolhoven van de administratie,

dan is dat soms een kwestie van

leven of dood.

4

[�� ]

Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat

Kafka in de gevangenis

[ P.enzijnvriendinzijnzwaaraandedrugsverslaafd.ZijiszwangerennuwillenzeP.alsvaderlatenerkennen.Vlakvóórdezesdemaandvandezwangerschapbelandthijechterindegevangenis.BijdegeboortewordtzijnkindineeninstellinggeplaatstdoorhetComitéBijzondereJeugdzorg(CBJ)enlaatdemoedernietsmeervanzichhoren.P.bekomtbezoekrechtvoorzijndochterindegevangenis.Deerkenningsprocedurekanomdrieverschillenderedenennietwordenver-dergezet:demoederisnietaanwezig,devaderheeftgeenvastadresmeerendegemeenteambtenaarweigertterplaatsetekomen.GedurendemeerdaneenjaarprobeertP.viabekendenvandemoederenviaallerleiinstellin-genzijndochteralsdezijnetelatenerkennen.Ikwasgetuigevandiewanhopigezoektocht.ZijndochterwordtbinnenkortéénjaarenhetCBJwilhaarineenonthaalgezinplaatsen.P.beltuitmijnbureauomaanwezigtemogenzijnbijhetnemenvandiebeslissingenhoortdemaatschappelijkassistenthemhetvolgendezeggen:“Alsuuwdochterechthadwillenerkennen,danhadudatinéénjaartijdtochwelkunnendoenzeker”.DezezinkomtalseenvuistslagaanbijP.,diehelemaalontmoedigdachter-blijft.Kortdaaropbelandtdemoederindecel.ZebevestigtdatzebereidismeetewerkenomhetvaderschapvanP.teerkennen.Opnieuwrijzenermoeilijkheden:degeboorteaktekanenkeldoordemoederwordenopge-vraagd,diehetgeldnietheeftomdenodigefiscalezegelstekopenendegemeenteambtenaarwilnogsteedsnietnaardegevangeniskomen.WijschrijvendanmaareenbriefnaardeAlgemeenAfgevaardigdevandeFranseGemeenschapvoordeRechtenvanhetKind(deFranstaligetegen-hangervandeKinderrechtencommissaris,nvdr),diehetnodigezaldoenop-datdegemeenteambtenaardeverplaatsingzalmaken,zodathetbijnatweejaaroudekindeindelijkerkendkanworden.

]A.F.[ aalmoezenier,Luik

Voorwaarden zonder voorrechten

[ Eénmanvandegroephadzijnstrafvooreendeeluitgezetenenmochtvoorwaardelijkvervroegdvrij.Devoorwaarden:elkeweekeenbezoekbrengenaandepsychiateréneenjobhebbenenhouden.Hijwerktengaatnaardepsychiater,tothijbijzijnbaaswordtgeroependiehemmeedeeltdathetnietmeerkandathijeensperweekvroegervertrektophetwerkomwillevandieafspraakmetdepsychiater.Dieafsprakenmoetenvoortaanmaaropeenandermomentalshijwilblijvenwerkenwaarhijwerkt.


[�� ]

]

Demanprobeertdepsychiatertebereiken(erlangsgaan,telefoneren)omeenandereregelingtetreffen,maardezemanishelaasenkeloverdagbereik-baar,tijdensdewerkuren.Wegenshetnalatenvanhetverplichtebezoekaandepsychiater,voldeedhijnietmeeraandevoorwaardenvoorzijninvrijheidstelling.Hijzitdusweeropgesloten.Dagennietsdoenipvtewerkenenbijzijngezintezijn.Hijvindthetzijneigenschuld.Hijheeftnietgedaanwathemwasopgedra-gen.Hijheeftgeenhulpgezochtbijdepersoondiehemvanuitdegevangenisbegeleiddeendaarmoethijmaarvoorgestraftworden.

] I.D.[ educatiefmedewerker,Antwerpen

Verboden te groeien

[ Fienheeftsindsdecember2002splinternieuweorthopedischewinterschoenen.Zofieralseengieterheeftzeons,onze(schoon)ouders,onzecollega’s,onzefamilie,onzevriendenhaarnieuweschoenengetoond.Schoenenvanzo’nslordige1000euro.Gelukkigbestaaterdanzoietsalsdemutualiteit!Inseptember2003mochtiksamenmethaarsandaaltjesgaankiezen!Alsanderenvoorhunkinderenalvolopdeherfstcollectieaan‘tuitkiezenzijn,isvoorFiendewettelijkeperiodevannegenmaandenverstrekendiehaarrechtgevenopeennieuwpaarorthopedischeschoenen.Endanheeftzenogge-luk,erzijnmensendielangermoetenwachten...Bovendienishetvoorhaarjuistzobelangrijkomgoedschoeiseltedragenaangezienzeookzogrootis.Hetbeengestelisdoorhaarenormelengteergbroosenzelooptdusookeengroterrisicoomietstebreken.Isernuechtgeenandereoplossing,eenuitzonderingopderegel,ofnoemmaarop,datkinderendienoguithunschoenengroeienendiemetéénpaarschoenengeennegenmaandentoekomen,rechthebbenopeentweedezelfseenderdepaarschoenendieterugbetaaldwordenperjaar.Wieheefternugeensportschoen,eenrubberenlaars,buitendedagdagelijkseschoenenengeeftoe,ditisgeenluxe!!!

]W.C.[ ondernemer,Puurs

[�� ]


Het noodlottige cijfer

[ Ditverhaalgaatovereenjongetjevan5jaar.Hijzitinhetderdeleerjaarenheefteenaanzienlijketaalachterstand.Voorderestontwikkelthijzichsociaalenpsychomotorischzoalsdeanderekinderen.Naoverlegmetdeonderwijzeresbesluitendeouderseenlogopedistinteschakelen.Deeerstesessieszijnveelbelovendendeoudersvoelendatdithunkindvooruitzalhelpen.Omdesessiesbijdelogopedistterugbetaaldtekrijgendoorhetziekenfonds,moetdejongeneentestafleggenomzijnintelligentiequotiënt(IQ)temeten:onderde86betaalthetziekenfondsnamelijknietterug.AandeouderswordtuitgelegddatkinderenmeteenIQlagerdan86beterafzijninhetbijzonderonderwijs,waaralleaangepasteleermiddelengratiszijn.Omkorttegaan:hetziekenfondskomtniettussenvoorkinderendienaarhetbijzonderonderwijszoudenmoetengaan.Deoudersmakenzichzorgenenvragenzichaf:“Watalsonskindnunietin-telligentgenoegis?”Zevrezenookdateenshunzooneen“etiket”wordtop-geplakt,mensenhemnietmeeropdezelfdemanierzullenbekijken.EigenlijkzijnzetegenhetafnemenvandeIQ-test,watzebeschouwenalshet“etiket-teren”vaneenkind.Maargezienzedemiddelenniethebbenomdelogope-diekostenzelftefinancieren,gaanzetochmethunzoonnaareenpsycho-logeomhemtelatentesten.Depsychologewaarschuwtdeoudersdatzenietzekerisdathunkindeenscorevan86zalhalen.Nahetuitvoerenvandenodigetestenzalzehentelefonischinlichtenoverhetresultaat.Ondertussenproberendebezorgdeouderszichverderteinformeren.Ineennaslagwerkoverpsychologielezenzedatintelligentietestsheelomstredenzijn,dathetIQdecognitieveintelligentiemeetterwijlerverschillendesoortenvanintelligen-tiezijn,dat95%vandebevolkingeenIQheeftdattussen70en100ligt,endattenslotteeenIQ-scorelagerdan70eentekenvanzwakzinnigheidis.Zevernemendathunkindnetonderde86gescoordheeft,maardepsycho-logeisbereidheneencertificaattegevenwaarinbevestigdwordtdathunzooneenIQheeftdathogerisdan86.Zezijnopgelucht,maaranderzijdsverwonderdoverdeonrechtvaardigheidvanditsysteem.Degrootsteonrechtvaardigheidlijktmehetverplichtenvandeoudersomhunkindtelaten“etiketteren”,wathemgedurendezijnverderelevenpartenkanspelen.Onrechtvaardigisookhetongewisselatenvandeoudersvanderela-tievewaardevanhetIQ.EneenIQlagerdan86,hoefttochnietnoodzakelijktebetekenendathetkindeen“mentaleachterstand”heeft.Enalserdantocheengrensmoetwordengetrokken,waaromligtdiedannietbij70?

]J.L.[ kunstenaar,Erezée


[�� ]

]

Kop: ik win. Munt: jij verliest.

[ X,diegeengeldigeverblijfsvergunninghadmaaral17jaarinBelgiëverbleef,heeftzijnstrafvan5jaaropsluiting(zonderpenitentiairverlof,wantbuitenlander)erbijnaopzitten.Dooreenziektediehijindegevangenisheeftopgelopen,ishetslechtgesteldmetzijngezondheid.Dezwarebehande-lingdiehijnukrijgt,zalbuitendegevangenismoetenwordenverdergezet.Verschillendepartijensamenslagenerinomzowelmedischeopvolgingalsjuridischebijstandvoorhemteregelenvanzodrahijvrijwordtgelaten,alsookeenextrafinanciëlesteunomgeschiktonderdaktevinden.OpdedagdatXzijnstrafheeftuitgezeten,wordthijgefouilleerd,krijgthijburgerkleren,ontvangthetsaldovanzijngevangenisrekeningenpasseerthijlangsdegriffie,waarmenvaststeltdatergeengoedkeuringisvandeDienstVreemdelingenzaken(DVZ)endathijbijgevolgnietkanwordenvrijgelaten…Gedurendevijfuurdienthijdebeslissingaftewachtenineenafgeslotenwachtzaal:deDVZplaatsthemonderadministratieveaanhouding(metnameondervzmb-statuut,watstaatvoor“vreemdelingzondermiddelenvanbestaan”).Hijmoetterugzijngevangenisplunjeaantrekken,terugineencelineenanderdeelvanhetgebouw…Hethelereïntegratieplanwaarinzoveelenergiewasgestoken,dreigtinduigentevallen.Wanneerhijopnieuwgefouilleerddientteworden,begintXtewanhopen.Hetisalsofzijnhelewe-reldvoorzijnogeninstort.“Datisnualvijfjaardatdeadministratieweetopwelkedagikmijnstrafuitgezetenzalhebben…waaromdannogdieadmi-nistratieveaanhouding?”Zijnnieuweopsluitingverlooptmoeilijk.Hijziethetalseenwillekeurigeopsluitingenhijwordtalsnieuwbinnengekomengevan-genebeschouwd,waardoorhijnietnaardekantinemagennietmeervandepersoonlijkegunstenkangenietendiehijverworvenhadinhetblokwaarhijdaarvoorgezetenhad.Hijkrijgthetverbaalaandestokmetbewakers,diehemzienalseengevangenezoalsalleandere,waardoorhijuiteindelijkineenafgeslotencelwordtgestopt.Tweewekenlaterwordthijdantochvrijgela-tenmethetbevelhetlandbinnendedriedagenteverlaten.Hijtekenthierberoeptegenaan,waardoorhetbeveltijdelijkwordtingetrokken.

]A.F.[ aalmoezenier,Luik

[�� ]


Helpers zonder hulp

[ A.,49jaar,verzorgthaar80jarigemoederbijhaarthuis.Haarmoederheeftzesjaargeledeneenherseninfarctgehadenissindsdienhalfverlamdenkannietmeerpraten.OmafentoeeenkeeropademtekomendoetzeberoepopISIS.A.wasneteenpaarmaandenwerkloostoenhaarmoederziekwerdenbe-slootdezorgenophaartenemen.EengoedjaargeledenwerdA.opgeroe-penbijdeV.D.A.B.enmoestgaansolliciteren.Eenouderenoppasdienstzochtwerkkrachten!!!ToendekandidaatwerkgeverhetabsurdevandesituatieinzagheefthijA.alskandidaatgeweigerd.EenpaarmaandenlaterwerdA.verplichtom8uurperdagomscholingtevolgenofovertestappennaarhetzorgkrediet.AangezienA.haarmoederzelfwilverzorgenheeftzevoorhetzorgkredietgekozen,meteeninkomensverliesvan-/+125europermaand.Hoelangzijvanhetzorgkredietkangenietenisnogsteedseenvraagteken.Blijkbaarkanmenweltegenbetalinggaan“werken”alsthuisoppasserbijvreemden.Alsmenbeslistomditvooreigenfamilietedoendanmoetmenopzijninkomenverzaken.

]J.G.[ mantelzorg,Beringen

U mag nog van geluk spreken

[ Vantoenzenogeenbabywas,voedikaleenmeisjevan7jaaropalswashetmijneigendochter.Doorhaarnatuurlijkemoederwaszeindesteekgelaten.Vanbijdegeboortelijdtzealaaneenspierziektediededoktersnogniethebbenkunnenbenoemen.Zewordtgevolgddoorspecia-listenverbondenaandeUniversitéCatholiquedeLouvain(UCL)enzevolgtdriekeerperweekeenbehandelingineenrevalidatiecentrumindestreek.Haarsituatieverandertnietenzebrengtbijnadeheletijddoorineenrolstoel.WijzijnincontactgekomenmeteenvereniginguitN.dieeenaangepastecomputervoorhaarwillatenbouwen,zodatzeleszoukunnenvolgeninhetgewoononderwijs...Wijhebbenmeermaalseenhogerekinderbijslagvoorhaargevraagd,maarditwerdonstotvoorkortgeweigerd.Naonzenieuweaanvraaginapril,ophetmomentdatdebetreffendewetgevingwerdaangepast,kregenwijtotonzeverbazingtehorendatwijvoorhaareen”algemeenbewijs”vooreeninvalidi-teitvan80%kregen,endatmetterugwerkendekrachtvanaf1juni1996,degeboortedatumvanhetkind.Vooronsbetekendedateenstraaltjezonneschijnaaneenhemeldievelejarendonkerwasgeweest.Maarophetmomentdatikallesingangzetom


[�� ]

]

dehulpwaaropwerechthebbentebekomen,krijgiktehorendatdeterug-betalingenslechtsvooreenperiodevantweeofdriejaargelden!Wijkunnentochnietaansprakelijkgesteldwordenvoorallevertragingenindebehandelingvandeverschillendedossiers!Wijhebbengenoegonbe-taaldefacturenvoormedischekostenliggenomonzehelewoonkamermeetebehangen,enhebbenoponzebeurtmoeilijkemaandenmoetendoorstaan:ikhebzelfvijfkinderen!Wijzijnnietdeenigendieeendergelijkonrechtmeemakenenvansommigenkwetsendewoordennaaronshoofdgeslingerdkrijgen.“Uzoublijmoetenzijndatze(hetmeisje)erkendisalsgehandicapte”,heefteenbediendevanhetziekenfondsmeooitgezegd…alsofouderseengatindeluchtzoudenmoetenspringenomdathunkindgehandicaptis!Ouderszijngelukkigwan-neerhunkinderengezondzijn!

]M.B.[ huisvrouw,Verviers

(Over)levenspeil

[ EenvrouwmettweekindereneneenpartnerdieafhangtvanhetOCMW.Welkeinspanningenzijooklevert,alhetgeldgaatnaardeafbetalingvanhaarschulden(ofdievanhaarex-man),nietnaareenhogerleefloon.Alszedoordeschooldirecteureropgewezenwordtdathaarkinddringendnieuweschoenennodigheeft,moetzeviahaarsocialeassistentehiervoorgeldvragenaanhetOCMW(dathaaruitkeringenenhaarkindergeldbeheert).AlshetOCMWmeentdatzenogteveelopenstaandeschuldenheeft,engeennieuweschoenenvoorhaarkindkankopen,houdthetop.Deregelisdatkinderbijslagnietmagdienenomschuldenaftebetalen.IndepraktijkmoetenrechthebbendenopeenkinderbijslagdezeechterafgevenaanhetOCMWdiedezesom“beheert”.Sommigekansarmenduldenditnietlanger,enslagenerindekinderbijslagnietlanger“inbeheer”temoetenafstaan.DaaropheefthetOCMWechtereenremediegevonden:zehalenhetleefloonomlaag.Zokomendezekansarmenindevolgendesituatie:20euroleefloonperweek+kinderbijslagomvanteleven.Daarmeemoetenookdoktersrekeningenbetaaldworden…Voordienhaddenzerechtop90euroleefloonperweek.Hiermeekunnenuiteraardgeenschooluitstapjesvandeschoolbetaaldworden(bvbdagjeBobbejaanlandaan50euro).DegemeenteschoolvanS.heeftgeachtdathetkindwiensoudersditdaguitstapjenietkondenbetalen,voorgelegdmoestwordenaanhetoudercomité,datweigerde50eurovoorditkindoptafelteleggen.Hetkindisophetmatjegeroependoordeschool-directie:voorhemgeenuitstapje.

]G.M.[ maatschappelijkwerkster,Antwerpen

[�0 ]


Wie helpt ons?

[ Steedsmeermensenhebbenadviesnodigoveriets,maarvindennergenseenantwoord.Hoemoetikmijnpapiereninvullen?Hoekomthetdatmijnelektriciteitsrekeningsteedsduurderwordt?Eenconcreetgeval:iemandheefttweejaargeledenzijnzaakstopgezet,enkrijgtnogsteedseenaanslagvoordeeenofanderemilieubelasting.Hetgaatomietsmeerdandrieeuro.Demanhaddesomnietbetaald,omdathijhetzelfietstegortigvond,maarnaenkelemaandenkreeghijdaarvooreenverwittiging,endaarnanógeen.Bellennaardebelastingenleverdenietechtveelop:wekunnenernietveelaandoen,wantwelopentweejaarachterophetkadaster,luiddehetdaar.Demanheeftzichuiteindelijkeenongelukmoetenzoekennaardenodigeaktesmetdenodigenummers,énhijheefteenbriefmoetenschrijvennaardebelastingenmetdaarinderedenwaaromhijdachtdebedoeldebelastingnietmeertemoetenbetalen.Delaatstemededelingdiehijkreegwasdeze:hetzoukunnendathetvolgendjaarweergebeurt,wantdebelastingenrakenhopeloosachterop.

]F.V.[ OCMW,Gent

Controles bij de vleet

[ Nuerwelindegevangeniscontroleisstellenwetochnietvastdatdecriminaliteitdaalt.Endepersonenzelfzijnooknietgeholpen.Integendeel.Zeblijvenmeerenmeerinhetsysteemhangen.Zekrijgentientallenvoor-waardenopgelegd.Velenkunnenzezelfsnietlezen!Hethangtingrotematenvandejustitie-assistentafofereenovertredingisofniet.Westellenvastdathetsteedsdezelfdejongemeisjeszijnvanwiewegedetineerdenterug-gestuurdkrijgendiehunvoorwaardennietnaleven.Ditiseennieuwevormvansocialeonrechtvaardigheid:alsjebeslistommeertegaancontrolerenishetevidentdatdezwakstenheteersteslachtofferzijn.Datisevidentalsjevoorwaardenoplegtdienietkunnenlukken.Eenvoorbeeld.Alsvoorwaardemoeteengedetineerdeindepsychiatrie.Naeenjaarwildedokterhemontslaan.Degevangenisistegenendusblijfthijtotdegevangenisakkoordgaat.Hijmagnaareenhome.Maardaarlukthetnietenhijlooptdusweg,naarNederland.Daarblijfthijenkelemaan-den,vindterwerkenz.MaardankomthijterugnaarBelgië.Zo’nwegloperskomenuiteindelijkaltijdterugnaarhunthuisbasis.Daarwordthijnaeentijdopgepaktenvliegthijterugdegevangenisinomdathijzijnvoorwaardennietisnagekomen.Hijiseengoedvoorbeeldvaniemanddietelangvoorwaardenheeftopgelegdgekregen.Hijkanniethalfondergezag.Ofwelzithijindegevangenisofindepsychiatrieendanfunctioneerthijuitstekend.Ofwelis


[�1 ]

]

hijvrij,maarzohalfineenhomeisvoorhemnietdoenbaar.Hijheefteenle-venslangeveroordeling.Zoiemanddurvenzeniethelemaalvrijtelaten.Maardoorhemhalfvasttehoudencreëerjeookproblemen.Jelooptdekansdatzoiemandletterlijklevenslangzalopgeslotenzitten,steedsmaarweerinenuitdoordiecontrole.

]H.C.[ gevangenisdirecteur,Oudenaarde

Een bittere nasmaak

[ HetgezinL.teltnegenkinderen.Devaderwerktaljarenaandegemeentealsklusjesman.Hijisdeenigediebuitenhuiswerktenmaakteenbitterrekensommetje:“VroegerleefdeikvaneenOCMW-uitkering,nuverdienik250euromeerdanhetleefloon.Ikstaopom5.30u.enkannietmeerinmijneigenhuiswerkenofvriendenhelpen.Hetbedragvanonzekinderbijslagisverminderd,wantikhebgeenrechtmeeropeenverhoging.Ikbetaalmeerhuurvoormijnsocialewoningenikmoetdeschoolmaaltijdenendeopvangbetalen,terwijlwerkzoe-kendenenleeflonersvankortingengenieten.Waaromwerkikdaneigenlijk!!!”

]C.H.[ huisarts,Etterbeek

Er zijn grenzen

[ Hetgroteprobleembijechtscheidingenisvaakdeverdelingvandegemeenschappelijkebezittingen.Meestalwordtergeenhuwelijkscontractopgesteldenalsdattochhetgevalis,kiestmenvoorhetwettelijkstelselvandegemeenschapvangoederen,tenzijandersbewezen.Degevolgenzijnvaaknietteoverzien.Zohadeenvrouwsamenmethaarmaneenappartementgekocht.Hijsloeghaarendaaromwaszeweggelopenvanhuis.Zezijnge-scheidenin1984ensindsdienproberendenotarissenhetonroerendgoedteverdelen.Demanechtergebruiktallemogelijkemiddelenomdatteverhinde-ren;hijwoonternogaltijdenisvanplandatteblijventoentotzijnoverlijden.Hetisongehoordomhetgebruikvaneenonroerendgoedgedurendemeerdan20jaaropdezewijzeaanbandenteleggen!Menzoubetereenwettelijketermijnvastleggendiegerespecteerdmoetworden.Ookdeverdelingsproce-durewordtbeterdooreenmagistraatgeleid.Ditiseenextreemgeval,maardegemiddeldetermijnbijechtscheidingenismomenteel8jaar:ditisveeltelang,wantzokomenmenseninmoeilijkefinanciëlesituatiesterecht!

]D.P.[ advocaat,Namen

[�2 ]


Klein verschil, grote gevolgen

[ Demensendiegeenleefloonmaareenintegratie-inkomenkrijgen,omdejuistetermtegebruiken,wordenvanafnubeschouwdalsWIGW’s(decategorievanwezen,invaliden,gepensioneerdenenweduwendierechtheb-benopeenverminderdebijdrageindegezondheidszorg)enhebbenbijgevolgrechtopeenverhoogdeterugbetalingvanmedicijnen.Omgekeerdkrijgendewerkzoekendenmeteenuitkeringditrechtniet,metuitzonderingingevalvanhospitalisatie.Waaromwordtditonderscheidgemaakt?Eenwerklozekrijgtmaar25euromeerdaniemandmeteenintegratie-inkomen.Hetprobleemisdatbeidecategorieënonderdebevoegdheidvaneenanderministerieval-len:hetministerievanwerkgelegenheidinhetenegeval,hetministerievansocialezakeninhetandere.Waaromoverleggenzedannieteerst?Waaromwordternietmeeraandegezondheidvanwerklozengedacht?Ikbegrijpnietwaaromeenwerklozemetkindereneenhogerekinderbijslagkrijgtdanbijvoorbeeldeenlaaggeschooldearbeiderdiewelwerkt.Waaromditonderscheid?Ikkanuverzekerendatdezemaatregelalsbijzonderpijnlijkwordtervaren.ZohebikhiereenseenTurksechtpaarontmoetdatzevenofachtkinderenhad.Sindshunoudstezoonwasgaanwerken,washetbedragvandekinderbijslagdiezekregen-tothungroteverbijsteringenwoede-metongeveer100europermaandverminderd.

]F.C.[ vrijwilliger,Luik

Een ongelijke strijd

[ Demensendieberoepshalveincontactkomenmetzelfstandigeondernemersindeproblemenhebbenheeldikwijlseentotaalgebrekaaninlevingsvermogen.Daarbijdenkikaancuratoren,deurwaardersenbelas-tingontvangers.Eenondernemerverteldeonsbijvoorbeelddatdedeurwaar-derineensinzijnwinkelstond,ofiemandsdochtertrofvreemdemensenaantoenzethuiskwamvanschool.Ofeendeurwaarderdiehethuisvandegroot-moedervaneenondernemerleeghaalt,omdatdiedaarzijndomicilieadresheeft.Toendeondernemerietswouzeggen,reageerdededeurwaarderdathijzijngelijkmaarmoestbewijzenmetfacturen,terwijldiemeubelenouderwarendandeondernemerzelf.Ookoverbelastingontvangersiseraanschrijnendeverhalengeengebrek.“Ikhebverscheidenemaleneenafbetalingsplanvoorgesteldaandebelastin-gen.Diehebbenertotaalgeenorennaar,zezettenmehetmesopdekeel.Zestaanbovendewet,hebbengeenbesefvandeeconomischerealiteit.Ikhadopeenbepaalmoment6690eurovaneenschuldvan7430euroterugbetaald.Eenweeklaterkreegikvoorderesterende740euroopnieuw


[�3 ]

]

boetesenstonddedeurwaarderweerinmijnzaak’’,verteldeiemandons.Erwordtduseengrotewillekeuraandedaggelegddoorsommigebelasting-ontvangers,curatorenendeurwaarders.Zemakenzichdikwijlsschuldigaanmachtsmisbruikenbehandelenondernemersinmoeilijkhedenalsmisdadigers.Geenwonderdusdatsommigeondernemersdehanddoekzomaarinderinggooien:hunbestaandeproblemen–opzakelijkenalsgevolgdaarvanookopprivé-vlak–wordendoorzulkeomstandighedennogveelergergemaakt.Wetekendenbijvoorbeelddevolgendeuitspraakvaneeninspecteurvandebelastingenop:“Alsjejeschuldennietkuntbetalen,moetjemaarjevoor-raadzwartgeldaanspreken”.EenpasverschenenbrochurevanwegehetMinisterievanFinanciënover“dewaardenvandefiscus”klinktdanopeenstamelijkhol.Alsiemandbelastingsschuldenheeft,wordtzijnsituatiezogoedalsuitzichtloos.Erkomtnamelijkintrestopzijnschulden.Deboetesdiemenkrijgt,wordendusalsneleenveelhogerbedragdandeeigenlijkeschuldenopzich.Zoietskantochniet?

]J.L.[ directeurstudiecentrum,Brussel


Wanneer gelijke kansen een mythe blijven[Aan iedereen, vanaf de geboorte,

gelijke kansen geven om zich

te ontwikkelen en aan het

maatschappelijke leven deel te

nemen? Het is op zich een nobel

streven, maar het is makkelijker

gezegd dan gedaan. Kinderen zijn

zeker niet allemaal gelijk noch op

de school, noch op het vlak van de

gezondheid of in het leven in het

algemeen.

5

[�� ]

Wanneer gelijke kansen een mythe blijven

Kansarmoede op school

[ Ikwerkineenbasisschoolvanhetbijzonderonderwijsmetkinderenvan6tot13jaar(types1,2,4en8).Kansarmekinderenmakeneenaan-zienlijkdeeluitvanonzeschoolbevolking.Tijdensdeklassenraadisalvakerhetprobleemaanbodgekomenvankinderenmetgezichtsproblemen.HetgebrekwerdtelkensvastgestelddoorhetCLBtijdenseenmedischecontrole.Debetrokkenouderszijnopdehoogtegesteldvandegezichtsproblemenvanhunkind,maargezienzeeenbezoekaandeoogartsnietkunnenbeta-len,blijfthethiervaakbij.Omnogmaartezwijgenvandekostvaneenbril,zekeralshetnietdeeerstebrilis.Hetkindvolgtdanmaarverderdelessenopschoolmeteenhandicapwaaraannietswordtverholpen.Tijdenshetschooljaarhebikkinderengehaddielasthaddenvanhevigetandpijn.Detandartsisduurenaantandhygiënewordtinhetgezintochgeenbelanggehecht.Hetkindissomsnietinstaatomdelestevolgenomdathetteveelpijnheeft.Hetenigewatwijkunnendoen,iseenlichtepijnstillergevenaandeleerling.Andereleerlingenlijdenaanovergewichtofzelfsaanzwaarlijvigheid:somsisereenbloedonderzoeknodigomdiabetesofschildklierproblemenvasttestellen.Voordeouderszijndemedischeonderzoekenduur.Hetgezinkooptmakkelijkerbrood,choco,confituur,pastaenfrietenomdatdatgoedkoperelevensmiddelenzijndangroetenenfruit,magervleesenvis.Deouderszijnnauwelijksopgeleid,lezenweinigenwetennogminderafvandenoodzaakvaneengoedenevenwichtigdieetenhetpositieveeffectervanopdegezondheid.Aansommigehyperkinetischekinderenwordteenmedischebehandelingvoorgeschrevenwaardoorzezichbeterconcentrerenenhunaandachthou-denbijeenbepaaldetaak.Ofwaardoorzehunpermanentgevoelvanangstonderdrukken.Ondanksdeterugbetalingvandemedischekosten,dienendeoudersminstens9euroremgeldtebetalenperdoosjemedicijnen.Hetkindkanplotsnietmeervanalzijnmogelijkhedengenieten,wantzewachtenliever“tothetietsmindergoedgaat”alvorensdevoorgeschrevenmedicijnenaftehalen.Bovendienverstoortditkindvaakdegoedewerkingvandeklas.Luizenvormeneveneenseenregelmatigterugkerendprobleem.Despecialeshampoosdiehiervoorbestaanzijnnietgoedkoop.Debehandelingvraagteveneenseengrondigehygiënevandehelefamilie:debehandelingvaniedereendieluizenofneteninhethaarheeft,hetwisselenenwassenvanallebesmettekledijenbeddengoed.Opdehygiënebuitendeschoolhebbenwijuiteraardweinigofgeenvat.Opschoolgaandekinderenwekelijksonderdedoucheineenverwarmdlokaalnaastdeklas.Ditkanmaargebeurenmitsdeoudersakkoordgaanenmitsrespectvoorhetkind,zonderdathetmetdevingergewezenwordt.Vaakwordenkinderenmetluizenuitgestotenenuitge-lachendoorderestvandeklas,terwijlzeerzelfnietsaankunnendoen.Wijkunnennieteisendathetkindinkwestietijdelijknietmeernaarschool


[�� ]

]

komt.Alswezozoudenbeginnen,zoudenbepaaldeleerlingensimpelwegnooitmeeraanvaardwordenindeklas.Ongeveerééntiendevandeleerlingenspijbelt.Loonthetdemoeiteomdewoensdagmorgennaarschooltegaan?Endedagdatermarktis?Enwatalser‘savondsbezoekgeweestisofalsjetelangnaardetelevisiegekekenhebtennietkuntopstaan’sochtends?Voordeoudersisdeschoolvaakonbelangrijk,enkinderengaanzichalvanindelagereschool-waarzeookvaakafwezigwaren-hiernaargedragen.Leerachterstandenbijkinderenuiteendergelijkgezinzijnvaakgelinktaaneenonregelmatigschoolbezoekvanafhetbegin.Dekerendatzewélaanwe-zigzijn,zitervoordieleerlingennietsandersopdanalhuninspanningentestekeninhetproberenonthoudenenhetinhalenvanwatzegemisthebben.Gezinnendietekampenhebbenmetsociaalonrecht,zijnvaakookcultureelhelemaalachterop.Zohebbenwijnogoudersdievollediganalfabeetzijnofamperkunnenlezen,erzijnbijonsopschoolveelkinderenwaarvandeouderszelfampernaarschoolgeweestzijntoenzekleinwaren,deoudershebbensomseenbeperktverstandelijkvermogenensomszijnerrelatiepro-blemen.Hetmerendeelvandegezinnenisopnieuwsamengesteldofheeftmaareenéénouder.Wijhebbensomsdrieofvierkinderenuitéénzelfdegezin,dieal-lemaaleenanderevaderhebben.

]M.G.[ logopediste,Charleroi

Beroepsgeheim?

[ Hetverhaalgaatovereenkinddievierjaarineeninstellinggezetenheeftennutoegewezenisaandevader.Devaderverhuistmethetkindnaareendorp.Hetkinddatinhetvijfdeleerjaarzit,valtbewusteloosinklas.DeMUGen1OOkomenterplaatse.Indeapotheekwaarikopdatmomentwerkte,kwamdedirecteureenweeklaterzijnhartluchten.Erwordtonderanderegezegddoordedorpelingendathetkindjeeenepilepsieaanvalhadendeleerkrachtenvragenaandedirec-teurofhetmisschienietsmetdrugstemakenheeft.Volgensdedirecteurwerdditdoormensenvandepolitiegeïnsinueerd,waardoorzezichdusniethieldenaanhetberoepsgeheim.Inwerkelijkheidishetietshelemaalanders,verteldededirecteur,deoorzaakishetfeitdathetkind,doordepsychischesituatiethuis,daarzomeebezigisendaardoorplotsbewusteloosviel.Nogeentraumavoorhetkinderbij.Doorhetmilieuwaarinhetkindopgroeide,zijndekansenvanhetkindveelminderdanvandeanderekinderenvandeklas.Hetmeisjeleeftineenon-stabielethuissituatie.Hetkindheeftalveelmeegemaakt.

[�� ]


Alskindzaljehoedanookmeermoetenvechtenomertegerakeninhetle-vendaneenanderkind.Devooroordelenzullenmoetenoverwonnenworden.Hetkindkrijgtaldirecteenstempelopgekleefddoordeomgeving.Hetfeitdatdepolitiezichniethieldaanhetberoepsgeheim,trofmezeer.Daardoorgaanmensendingenzeggenoverdatkinddienietkloppen.Kinde-renhorenheelveelvanhunoudersthuis,ookoverklasgenoten.Hierdoorkanhetkindgepestofuitgeslotenworden.Dooreenslechtethuissituatiekanditergegevolgenhebbenvoorhetkindopkorteenlangetermijn.

]H.G.[ apotheker,Zonnebeke

Op het slechte pad

[ SindsheteerstekleuterklasjewasmijndochterbevriendmetAn.Aniseenmooienzeersympathiekmeisje,datzeergeliefdwasbijdekleu-tersvanhaarklas(entrouwensookbijdeleerkrachten).Mijndochterisnietuitbundiginhetvertellenvanwateropschoolgebeurt.MaarAnkwamregel-matigaanbodinhetdiscourstijdenshetavondmaal.Aniséénvandejongerekinderenuiteengrootgezin.HetgezinvanAnwordtindegemeentegepercipieerdalszeermarginaal.Deoudersbateneencaféuitdatgeassocieerdwordtmeteenmotorbende.Hetgeziniszeerslechtge-huisvest.Mensendiedeschoolnietgenegenzijnverwijzenoverigensregel-matignaarditgezinomaantetonendatdeschoolvanlaagniveauzouzijn.Hetgezinisgoedgeïntegreerdindeschoolgemeenschap.Deoudersendekinderenvanhetgezinkomenregelmatignaaractiviteitenzoalsschoolfeest,oudercontacten,…Anwordtechterslechtopgevolgdwatbetreftpraktischezaken(handtekeningen,geldmeebrengen,zwempakmeebrengen,…).Deoudstezoonvanhetgezinkrijgtdezeopvolgtaak,maarisdaarzelfnogtejongvoor.Dekleuterleerkrachtenvangenop.(enwij,netalssommigeandereouders,gevenonzedochtervaakdubbelmeewatervanthuismoetmeege-gevenworden:kaasdoosjes,oudeschoenen,lappenstof…).Anistijdensdekleuterperiodevaakafweziggeweest(o.a.eenziekteperiodevanverschillendewekennamekaar).Vanafhetderdekleuterklasjewoumijndochtervriendjesuitnodigenvoorhaarverjaardagsfeestje.Naastdeschrif-telijkeuitnodiging,beldeikzelfdeoudersvanAnvoorafnogeensop.OpdedagzelfkomtAnnietopdagen.Ikbelnogeensop.Anzouaanzeezitten.(eenleugenblijktdevolgendedagindeklas).IkhebmijndochtermethandentandwillenuitleggendatdeafwezigheidnietdefoutisvanAn.Maarblijkbaariszijalteoudgewordenomteaanvaardendatafsprakennietnageleefdwordenennogtejongomdatnietaantereke-nenaanhaarvriendinnetje.


[�� ]

]

OokinheteersteleerjaarkomtAnnietopdagenophetverjaardagsfeestjevanmijndochter.Bijhetbeginvanhetschooljaarisereennieuweturnjuf.Mijndochterverteldemedattweekinderenzonderturn-T-shirtnietmochtenmeeturnen.Anwaséénvanhen.Deschoolheeftexplicietalsdoelstellingdatallekinderenzoruimmogelijkekansenmoetenkrijgenendatwelbevindenopschooldenoodzakelijkevoorwaardeisomtekunnenleren.Ditincidentwerdopschoolbesprokenenvermedenindetoekomst(‘kinderenkunnenopzojongeleeftijdnietverantwoordelijkgesteldwordenvoorwathunoudersvergeten’).VoorAnechterwashetwaarschijnlijkopnieuweennegatieve(traumatische?)ervaring.BovendienblijktA.inheteersteleerjaargeconfronteerdtewordenmetleermoeilijkheden.NudubbeltAnhaareersteleerjaar.Devriendschapisuitgedoofd.

]E.R.[ oudervereniging,Lennik

Valse start

[ Michielwordtgeborenineengemarginaliseerdgezin.Hijheeftzijnvadernooitgekend.HetenigewathijvanhembezitiseenfotowaarophijafgebeeldstaatmetdebabyMichielaandeenehandenindeanderehandeenwapen.HetisvoorMichielzijnkostbaarstebezit.WanneerMichiel.nogkleinis,scheidenzijnoudersenverdwijntzijnvadermetdenoorderzon.ZijnmoederheeftveelschuldenenterwijlMichielalszesjarigeinhetziekenhuisligtvooreenhartoperatie,vluchtzijnmoedervoordeschuldeisersnaarhetbuitenland.Michielisdaarnaaangewezenopzijnietsouderebroerensamenbelandenzeineeninstelling.Daarwordthijdooreenpedofieleopvoederverkrachtenuiteindelijkbuitengezet.Zijnmoederisondertussenteruggekeerdenhertrouwdmeteendrankverslaafde.HijbelandtineenMPI(MedischPedagogischInstituut)voorkarakter-engedragsge-stoordenenhijwordtnaarhetbijzonderonderwijsgestuurd,alhoewelhijeennormaalIQheeft.Hijzaldeschoolnooitafmaken.VanafzijnveertiendebegintMichielcannabistegebruikenenalvrijsnelschakelthijoveropalco-holenamfetamines.Hetisookronddietijddathijvoorheteerstinaanra-kingkomtmethetgerechtvoorjoyridingenkleinereinbraken.Hijheeftgeenvriendennaastcafévriendenenanderegebruikers.Opzijnachttiendegaathijuiteindelijkweerbijzijnmoederwonen,bijgebrekaaneenalternatief.IneersteinstantiewordtMichielgeplaatstopvraagvanjustitie.Zijnagressie,dieaanvankelijkvooralverbaalis,wordteruiteindelijkfysiekennaeenviertalwekenwordthijbuitengezet.Vrijsnelvolgtereennieuwevraagtotopname.Erwordteerstgeprobeerdomhemambulanttehelpen,maaromdathijindruggebruikhervalt,volgtereentweedecrisisopname.Insamenspraakmet

[�0 ]


MichielwerderopheteindevandiecrisisopnamenaareenbegeleidingineenKortTherapeutischProgrammatoegewerkt.Aangezienerdaarechtereenlangewachtlijstbestond,bleefhijuiteindelijkveellangerdangewoonlijkindecrisisopname(driemaanden).HetverhaalvanMichielistyperend.Debelangrijkstevaststellingisdatindiendergelijkemensenineenandermilieuwarengeboren,dekansveelkleinerzouzijndatzeinaldezeprobleemsituatieszoudenterechtkomen.Hunthuis-situatiezorgtervaakvoordatzeeenopleidingkrijgenonderhunniveau,waardoorzeeenintellectueleensocialeachterstandkrijgendiezelaternogmoeilijkkunnengoedmaken.

]L.V. etK.V.[ therapeuten,Asse

Een twijfelachtige “keuze”

[ Deoudershebbenhunkinderenallemaalnaareenschoolvoorbij-zonderonderwijsgestuurd.Deredendaarvoorisdatdiescholenvoorzieninvervoervanennaardeschool.Sommigevandiekinderenhaddenvolgensmijechtweleentechnischerichtingaangekund.Hetwasduseigenlijklouterenalleenvoorhet‘eigengemak’datdiekinderendomwerdengehouden.Zoietsvindiknietcorrect.Hetbeperktdemogelijkhedenvandiekinderen,datissociaalonrechtvaardig.Zijblijvendaardoorineenbepaaldesocialeklasse,bijna‘marginaliteit’,zittenenkunnenniethogeropgeraken.

]E.E.[ huisarts,Sint-Kwintens-Lennik

Ge(de)socialiseerd?

[ Hetgaatomjongerendieverstandelijkvertraagdzijn,diekarakter-stoornissenhebben,ofdieheelmoeilijkomkunnenmetdiscipline.Vaakko-menzeuiteenkansarmmilieu,envooraldeouderenonderhenzijnschool-moe.Overhetalgemeengaathetomeenongemotiveerdegroep,omdatzeheeldikwijlsnietgestimuleerdwordenvanthuisuit.Heelwatjongerenbijonsopschoolkomenuiteengebrokengezin.Erismaaréénouderdiedeeindjesheelmoeilijkaanelkaarkanknopenbijvoorbeeld,ofmamaheeftgeregeldeennieuwevriend,oferiseenstiefmoeder,enzovoort.Datkomterdikwijlsopneerdaternietomgekekenwordtnaardekinderen.Naarschoolresultatenwordternietgevraagd,kinderenwordennietgesti-muleerdombijonseenvakteleren.Hetgebeurtookdatjongerentotaalgedemotiveerdbijonsterechtkomen,omdatzehetaanbodinhettechnisch


[�1 ]

]

onderwijsenlaterinhetberoepsonderwijsnietkondenverwerken.Datfrus-treerthen.Enalszedannogeenshelemaalalleenhunplanmoetentrekkenthuiszorgtdatsomsvoorproblemen.Sommigenwetenmethunagressiegeenblijf.Alszedandrieuurnaelkaarmoetenstilzittenvooreenalgemeenvak,terwijlzehetalmoeilijkhebbenmetvijfminuten,wordtermeerdaneensmetdeurengesmeten.DemeestenwordengoedbegeleiddoorhetCentrumvoorLeerlingenbegelei-ding,maarhetprobleemwordtnietbijdewortelaangepakt.Inveelgevallenzoueenhogerelevensstandaardthuiseralvoorkunnenzorgendatheelwatjongerenmeerzoudenaankunnen,verderzoudenstaandandatnuhetgevalis.Alsoudersopfinancieelvlakvoortdurendmetdehandeninhethaarzit-ten,isdatnietechteenstimulerendeleefomgeving.Opschoollopenersomsjongerenrondmeteengescheurdebroekbijvoorbeeld.Jezouverwachtendatdatonmiddellijkhersteldwordt,maardatisniethetgeval.Erzijnerookdiedemogelijkheidkrijgenomeendouchetenemenopschool,andersblij-venzevuilrondlopen.Somszijnzedaarblijmee,maaranderenwordennogagressieveralshethengevraagdwordt.Sommigevanmijncollega’sgevenoudeklerenmeeaanleerlingendiehetechtnodighebben.Ikvindhetookergdatdejongerenaanwieiklesgeefinbijnanietsmeergeïnteresseerdzijn.Enkelseksendrugszijnvanbelang.Waterverdernoggebeurtindewereldgaataanhenvoorbij.Sommigenblijvengewoonwegvanschool,zodatzezelfswettelijkgeziennietkunnenovergaannaarhetvolgendejaar.Erzijnerookdiethuiswordengeslagen,maardiedataanniemanddurvenvertellen.Somskomenwehetteweten,meestalviaandereleerlingen.Erzijnernietveeldiedestapnaareenleraarzetten,hoewelerdikwijlsbenadruktwordtdatdiemogelijkheidbestaat.Demeestenhebbenaljarenlanghunplanalleenmoetentrekken,dusvoorhenishetnietevidentomhulptevragen.Slechtsheelweinigoudersdagenopopoudercontacten.Álszeerzijn,wordtonsvaakheelveelduidelijk.inmijnvrijetijd,kaniknietandersdandeconclusietrekkendathetomtweetotaalverschillendewereldengaat.Dejongensdievoetballenkomennietstekort,zezijnaltijdinhetgezelschapvanpaofma,enerzijnweinigofgeenprobleemkinderenbij.Volgensmijligtdatgrotendeelsaanhetfeitdatdiekinderenopdevoetgevolgdworden,integenstellingdustotveelvanmijnleerlingen.Endatvindikonrechtvaardig.

]R.V.[ docent,Gent

[�2 ]


De ene uitsluiting na de andere

[ Volgensdedirectriceisdezeschoolmaarzeldeneerstekeus:veelleerlingenbeginnenerinhetderdeofvijfdejaar,nadatzeeldersinhetalge-meenonderwijsgebuisdwaren.Hunkeuzeisdus“negatief”,endatmerkjeaanhunmotivatie.Deleerkrachtenwijzenophetgroteisolementvanbepaaldejongerendiebij-voorbeeldalvanvermoetenkomenmetdetrein–watopzichaleenvormvanvereenzamingis.Waaromkomenzevanzoverterwijlerinhuneigenstreektochookscholengenoegzijn?Deuitlegdiehiervoorgegevenwordt,isnogalwazig:sommigenwillengewoonaleensopeigenbenenkunnenstaanengaanvanaf16jaaralopkot.Endieervaringlooptnietaltijdgoedaf,netomwillevanhethelemaalalleenzijn…Anderenwarennietgeslaagdindescholeninhunbuurtenhebbengeenzinomerteblijvenhangenomnaareenschooltegaanmetminderaanzien;zeverkiezenzondermeervanstreekteveranderen.Dieandereachtergrondofherkomstzorgtervoordatzezichnietechtdeelvandeschoolgemeenschapvoelen;hetismaarhuntweedekeusenzewillenzichdanooknietintegrerenofzichmetdeschoolvereenzelvigen.Deschool-bevolkingisveelminderstabieldaninanderescholen:elkjaaropnieuwveranderteréénderdevandeleerlingen!Enhetisnetditgevoelvanerbijtehorendathenweerzinzoukunnengevenomnaarschooltegaan.“Slagenopschoolisgeenkwestievanweten;deomgevingvaneenleerlingisevenbelangrijk.”Hetschoolverzuimisgroot.Enwanneerdeschooleenleerlingmoetwegstu-ren,beseftmensomsdathijofzijnietsinhandenheeft.Zowasereenmeer-derjarigmeisjeinhetzesdejaardatdeschoolmoestverlatenomdatzevaakzonderredenafwezigwas.Zezatopkotomdathaarouderselderswoonden,maardezewistenblijkbaarnietsvandesituatievanhetmeisje.“Erzijnverschillendedingendieervoorzorgendatditmeisjezichzelfuitsluit.Zewasnietopschoolomdater’smorgensniemandwasomtezeggendatzemoestopstaanengaan,dathetbelangrijkvoorhaarwas.Zetrektopmetanderejongerenbuitendeschool.Jongerendieafhakenvindenelkaarenzettenelkaaroptegendeschoolentegenanderelange-termijnprojecten.Hetenigewatteltisnúietsleuksdoen,maardatleidtuiteindelijktotniets…”Deoudershebbenvaakweinigofgeenvatopdeevolutievanhunkind.Eenmeisjevan12-13jaaruitheteerstemiddelbaarwordtelkemorgendoorhaaroudersaandeschoolpoortafgezet.Zegaatnietnaarbinnen,maarvervoegteengroepjongeren–metenkelemeerderjarigen-diemaarwatrondhangenenmetwiezerookt,drinktenvrijt…Deouderswetennietmeerwatdoenenbeslissennaeenlangezoektochtnaarhundochteromzenaareeninternaattesturen.Hetinternaatligtwelaandeanderekantvandestadendeleerkrach-tendenkennietdatditdemanierisomzeterugophetrechtepadtebrengen.

]D.M.[ middelbareschool,Namen


[�3 ]

]

Onvrije tijd

[ Meerenmeermerkenwijdatoudersbeslissenomhunkinderenopheeljongeleeftijdnaarschooltelatengaanenbijgevolgookeenvrijetijds-bestedingtezoekenvoorditjongekind.BlijkbaarvaltBelgiëookopdoorkinderenreedsop2,5jaarnaarschooltelatengaan,watzekernietaltijdgunstigisvoorhetkind.Deafgelopenvakantiehebbenweookeenvlaagvan2,5jarigenoverdevloergekregen.Onzebeslissingomzetoetelatenwerdvooralgestuurddoordatwewetendathetalternatiefvoordezekinderenisdatzeveelophunappartementzitten.Onzeouderszijnnietdeinventieveoudersdieallemaalleukedingengaandoenmethunkinderen.Dezeleeftijdisookeenperiodewaardetaalontwikkelingheelbelangrijkis.Vooralloch-tonekinderenkomtdaardannogeensbijdatzijgedurendetweemaandengeenwoordNederlandshorendatdanookweereenseenhypotheeklegtophunschoolcarrière.Wezienvaakgebeurendatditeengroepkinderenismeteenhooppotentieelmaaromdatereengroothiaatiswatbetreftvrijetijdsbestedingvoordezeleeftijdsgroep(voordezedoelgroep),zienwedatzijnetopdiecrucialeleeftijdzonderondersteuningdeverkeerdekantuitgaan.

]K.N.[ vrijwilligerbuurtwerking,Leuven


Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust [Niet alle senioren zijn de actieve

gepensioneerden die ons alom in

de media worden voorgespiegeld.

Voor sommigen betekent ouderdom

simpelweg in de steek gelaten

worden door familie, buren, en

ook veel voorzieningen. Met als

gevolg een extreme onzekerheid en

kwetsbaarheid.

6

[�� ]

Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust

Onmenselijk

[ Eenvandebejaardeniseenman,eenvrijgezel,dieheelzijnlevenbijdespoorwegheeftgewerkt.Dezemanheefteenzware,chronischeziekte.Hijwoontinbijiemanddievoorhemzoumoetenzorgen,maardatloopthelemaalmis.Demannamdebejaardewaarschijnlijkbijzichomdatdieeenzwaarpensioenheeft,waarvanhijkanleven.Maarhethuisiszeeronhygië-nisch.Erligtveelstof.Hethoofdkussenvanzijnbedziethelemaalzwartvanhetvuil.Hijheeftwelnogeenverpleegsteraanhuis,diehemkomtwassen.Maarhijkannietmeernaarbuitenkomen.Omnaartoilettegaan,heefthijalleenmaareenurinoirenishijopzichzelfaangewezen,watzeermoeilijkis,wanthijkanbijnanietmeeropzijnbenenstaan.Hetisonbegrijpelijkhoehijzichredt,wanthetiseenonmenselijkesituatie.Recentzouhijopgenomenzijninhetziekenhuisenwaarschijnlijkzalhijnietmeernaarhuismogen,omwillevandeerbarmelijkomstandigheden.Anderzijdswildebejaardedaarooknietweg,hijwilnietnaareenhome,om-dathijdenktdathijzijnvrijheidkwijtzalzijn.Daarnaastheeftdieman,diehemmoetverzorgen,ookalzijngeldinbeheer.Alsdeoudemangeldnodigheeftkanhijernietaan.Bijvoorbeeldtoenzijnrolstoelkapotwas,konhijdienietlatenherstellen,omdathijgeengeldkreegvanzijnverzorger.Hetisnietzodathijmishandeldwordtdoordeverzorger,maarhetisbeslistzodathijslechtbehandeldwordt.Hetisheelpijnlijkomnaardiemantegaan.Erisgeenbel,jemoetkloppenaanhetraamomdeattentietekrijgenvandebejaardeendiekandannietnaarbuitenkomenomubinnentelaten.Danmoethijroepenentierenomduidelijktemakenaandieverzorgerdathijdedeurmoetkomenopendoen.

]N.S.[ ouderenvereniging,Gent

Belangeloze bezoekjes?

[ Eriseendame,dievroegerzelfstandigewas.Zehieldeencaféenwasheelwelbespraakt.Zijheefteenzoon,diehaarnoggedurendeeenjaariskomenbezoeken.Hijhadgeldnodig.Datiseenveelvoorkomendprobleembijdebejaarden:alsdekinderengeldnodighebbendangaanzenaarhunouders.Ditallemaalondankshetfeitdatdezoonhaarhuisenheleinboedelgekregenheeft.Waarschijnlijkheeftdievrouwgeengeldwillengevenofnognietwillengeven.Toenisdezoonhaarkomenbezoekenmetzijndochter,dietoeninverwachtingwas.Ermoetwaarschijnlijkietsgebeurtzijntussenhen,wantzijheeftachtjaarlangnietsmeervanhenendebabyvernomen.Zeheeftnooitmeercontactgehadmethaarzoon.Onlangsiszeverhuisd


[�� ]

]

naareenhome.Ooknuweerheeftdezoonnietsvanzichlatenhoren.Zijweetzelfsnietwaarhijwoont.Zetrachttevriendentemakendiehaarkondenhelpenomdemeubelstereclasseren,omuittemakenwatermeemoestgebeuren.Uiteindelijkhebbendiemensendehelftvanhaarmeubelsgewoonmeegenomen.Zeheeftdiemensendaarnaooknietmeergezien.NumoetzeverdermethetOCMW.

]N.S.[ ouderenvereniging,Gent

Openbare “dienstverlening” zei u?!

[ Seniorenhebbenhetsomslastigomdatzemindervlottebeenzijn,meermoeitehebbenmethetlezen(diekleinelettertjes!)ofnietofnauwelijksopdehoogtezijnvantechnologischeontwikkelingen….ZowoueenbejaardemandieplotszonderelektriciteitwasgevallenElectra-belverwittigen.Hijprobeerdetebellen.Eerstkreeghijeencomputerstemaandelijn:“Kies1voorNederlands,druk2voorvragenover…”Pratentegeneenbandjeisnietgemakkelijkvooreenbejaarde!Daarnaweigerdedepersoonaandeanderekantvandelijnterplaatsetekomenkijken.Uiteindelijkwerddetelefonischeverbindingverbrokenomdatdebatterijvandetelefoonplatwasenzonderelektriciteitkonhijnietherladen…Eengezinshelpsterisdantussenbeidegekomen;toenzezeidatzevaneensocialedienstwas,warenzealheelwatbehulpzamerdanbijdeoudeman.Maarerisheelwatgetelefoneernodiggeweestvooraleermeniemandlangswousturen,metalsargumentatiedaterverplaatsingskostenzoudenaangere-kendwordenalshetdemanwasdieeenfouthadgemaakt.Bleekdatdemeterstukwas…Wateenenergieverspillingomeensimpelprobleemoptelossen!

]A.S.[ dienstvoorgezinshulp,Brussel

Men is nooit te oud

om gestraft te worden

[ Wijhebbeneenpatiëntevan98jaarontmoetdiealmeerdan15jaarineenbejaardentehuisverbleef.Omdatzeweigerthaarbezittingendoordedirecteurvanhetrusthuistelatenbeheren,wordthaarcontractbeëindigdenwordtzementaalzwaaropdeproefgesteld.Zekrijgtéénmaanddetijdomeenplaatstevindenineenanderbejaarden-tehuis.Dekennisdievoorhaarzorgt,weetnietmeerwatdoen:ofweleen

[�� ]


anderrusthuiszoeken,ofwelhaaronderbrengenineenvlakbijgelegenap-partemententhuisverplegingenanderehulpvoorhaarregelen.Watdoejeinzo’ngeval?Bejaardenwordenvaakonderdrukgezetenerisveelmisbruik.


Tweederangs burger

[ Weinigofgeeninspraakvandebejaardealshetoverplaatsingineenbejaardentehuisgaat.Ikkeniemanddienaeenvalinhetziekenhuisterecht-kwam.Hijheeftnooitmeerzijneigenhuisgezien,maarwerdzonderpardonineenrusthuisgeplaatst.Zelfszijnmeubelenvoorzijnkamermochthijnietkiezen.Diepersoonblééfnatuurlijkvalleninhetrusthuis,ennatweeofdriejaarbleeferbijnanietsmeervanover.Vanpureellende.Diepersoonwasdusbetergewoonthuisblijvenwonen,meteensysteemvanThuiszorgbijvoor-beeld.Ofmeteenpersonenalarmsysteem:eentoestelletjeronddenekwaar-meejeeennetwerkvantelefoonskuntbereikenalserietsgebeurt.Bejaardenwordentegenwoordigzodanigbanggemaaktofonderdrukgezetdatzehetopdenduurzelfgelovendathetthuisnietmeerzallukken.Mobiliteit:vooraldetramisontoegankelijkvoorveelbejaarden.Hetisnietomdathetgratisisdathetprobleemrondmobiliteitopgelostwordt.Velenra-kennogvanaanhunhuistotaanhettramhuisje,omdaartemoetenvaststel-lendatzedetramnietopkunnen.Hetenigewatkan,iseentaxibellen.Voorbejaardenmetgelddan.Hetverhaalvaniemanddiena15jaarweerzijneigenafwasmiddelkonkiezen.Voorbejaardenishetsomsmoeilijkomvoorevenuithethenomrin-gendezorgsysteemtekunnenstappen.Allesisinfunctievan,maarerwordtdikwijlsvergetendatdiebejaardenooknogeenlévenwillenhebben.

]F.V.[ OCMW,Gent

Reglement is reglement

[ Hetiseenschandetemoetenvaststellenmetwelkeadministratieverompslompenvertragingenbejaardenwordengeconfronteerd.Zekunnenerdoorzelfsinfinanciëlemoeilijkhedengeraken.Wanneeriemanderkendwilwordenalsinvalideomtegenietenvaneenhogerepensioenuitkering,dienthijeenvragenformulierintevullenenzichdooreendoktertelatenonder-zoeken(watevidentlijkt).Hetantwoordvandeadministratielaatechtereenjaaropzichwachten,waardoordebejaardeberoepmoetdoenopzijnfamilie


[�� ]

]

omhetgeldvoorteschieten…Zelfsalshijofzijnadiennogdeachterstalligebedragenontvangt,blijftereenmoeilijkeperiodeomdoortekomen.Somsisdepersoonondertussenoverleden.Eenanderdossierdatheeltraagverliep,werduiteindelijkteruggestuurdomdatdebejaardeondertussenbedlegerigvangewordenenallesweervanvoorafaandiendeingevuldteworden.Voorbejaardenisditbijzondermoeilijkomdragen:thuiskomenzeerophunééntjenietuit.Hetgebeurtdatpersonenvan85jaarvoorheteerstineenbejaardentehuiswordenopgenomen,zonderdatzewistendatzeerrechtma-tigalveellangerhaddenkunnenverblijven.Vanwaardiehardnekkigheid?Detelefoonvandeadministratievedienstisvaakoverbezet;mensendiebellenmoetendaaromniethunnaam,maarhundossiernummeropgeven!!!Datnummerismoeilijktevindenindebergpapieren,isvaakkleingeschrevenendaardoormoeilijkleesbaarvoorbejaarden.Zebegrijpennietdatzemaaréénmaanddetijdhebbenomberoepaantetekenenwanneerzegeweigerdworden…terwijlditgewooneenrechtis!Dezecomplicatieszijneenwareaanslagopdevrijheid!Nogeenvoorbeeld:veelbejaardenhebbeneenkunstgebitnodig.Eenkunst-gebitisduur,maarwordtwelterugbetaald.Omhetkunstgebittemaken,zijnerechterverschillendebezoekenaandetandartsnodigomafdrukkentelatenmaken:iemanddiebedlegerigis,kandusnietzonderdetussenkomstvaneenambulance.Indatgevaldurftdefamiliealmakkelijktezeggen“Ophaarleeftijdheeftmamatochgeentandenmeernodig…”Danzijnernogdebril,deaërosolmaskersenderolstoeldiegedurendevijfjaarmoetenwordenbijgehouden,zelfsalshetziektebeeldvandebejaardeondertussenveran-derdis…Datisnetzoalseenmaagkijkoperatieverplichtenvooriemandvan90jaarvóórhijofzijmedicijnentoegediendkrijgt…echtbarbaars!Hetlijktvrijnormaalomopdieleeftijdmaagproblementehebben.Nuspreektmener-vanomookdekinesitherapiesessiestelatenvallenenereenforfaitairbedragopteplakken…Waaromzoudenoudemensengeenrechthebbenopkine?OmdatzenietkunnengaanbetogeninBrusselzeker!?

]C.D.[ bejaardentehuis,Komen

Een sprankeltje leven

[ Hetvaltmijindeeersteplaatsopdatdementerendebejaardenmoeilijkaanvaard,moeilijkbegrepenworden.Zerakenlangzaammaarzekergeïsoleerd.Hierinhetrusthuismerkenwedatzelfshunfamilienietmeeropbezoekkomt.Erzijnnogalwatbejaardenhieropdegeslotenafdelingdiealmaandenniemandmeergezienhebbenvanbuitenhetrustoord.Hetisnietomdatdiebejaardenzelfshuneigenkinderennietmeerherkennendatzenietsmeervoelen.Erisveelopgekropteagressieomdatzezichnietmeerop

[�0 ]


eennormalemanierkunnenuiten.Datismoeilijkomteaanvaardenvoorhunfamilie.Dementerendebejaardendieineenrusthuisverblijven,daarhebbenwenogenigzichtop.Maarikvraagmeafwatergebeurtmetbejaardeninhetbeginstadiumvandementie,dienogthuiswonen.Zewordenraarbe-kekendoorhunburen,zekrijgendikwijlsgeenaangepasteverzorging…Demaatschappijisweinigbegripvolalshetoverzulkegevallengaat.

]M.S.[ rusthuis,Destelbergen

Eenzaamheid op het platteland

[ Enkelejarengeledenhebbenweeenenquêtegeorganiseerdvoordebejaardendiehierwonen.Daaruitbleekdatéénopvierbejaardenouderdan75financiëlemoeilijkhedenheeft.Misschienligtdataanhetfeitdathiervoor-allandbouwersleven.Mensen,vooralvrouwendan,diehunhelelevenhardgewerkthebbenophetland,maarnooitingeschrevenzijnennudusgeenvolwaardigpensioenkrijgen.Voorhunkinderenziterdannietsandersopdaneendeelvanhungrondteverkopen,waarzeandersmisschienzélfmeeaandeslagzoudenzijngegaan,omtochnogeenplaatsjeineenbejaardentehuistekunnenbetalenvoorhunvaderofmoeder.Ikhebdeindrukdatveelbejaar-denveelvluggerdanvroegerdestapzettenomineenbejaardentehuistegaanwonen.Vroegerstonddefamiliehiercentraal,enkinderenzorgdenvoorhunoudersalsdiehulpnodighadden.Nuzijnerveelmeertweeverdieners,dieookzelfkinderenhebben.Veeltijdvoordehulpbehoevendeoudersiserdusnietmeer.Ouderemensenkrijgenhethierextramoeilijkomdatalleshoelangerhoemeergecentraliseerdwordt.Hetplaatselijkepostkantoordreigtteverdwijnen,debakkerheeftzijnzaakgesloten,delaatstekruidenierszaakisweg,deplaatselijkeafdelingvandechristelijkeziekenbondiseveneensgesloten.Enzokanikblijvendoorgaan.Voorboodschappenendienstenvandezorgsectormoetjehieroverhetalgemeenzeskilometerverderzijn,inhetcentrumvanGingelom.VoordemeesteinwonersvanJeukisdatnietechteenprobleem,maardatishetwelvoorbejaardenzondereigenwagen.Gelukkigzijndieoverhetalgemeencreatief,enzezijnnietbangomhulptevragen.Maartoch.

]R.V.[ priester,Gingelom


[�1 ]

]

Schattenjacht

[ Vanzodrajebinnenkomtendezorgvuldigonderhoudentuinziet,besefjedatjeineenvrijexclusieve“home”bentbeland.Daarbeginthetpro-bleemal:jedenktdatdebewonersdiehierzittengoedomringdzijnomdatzewelgesteldzijn.Datisnietaltijdzo.Vooreengrootdeelvandebewonersishetinderdaadzodatfamilie,kennissenenvriendenhenregelmatigkomenopzoeken,maaréénopviermensenkrijgtnooitbezoek.Dekinderenzeggen:“Westekenpapaofmamahier,webetalenenhetisinorde…”Hiersteltzichdushetprobleemvandeeenzaamheid,misschiennogmeerdanbij“normale”bejaarden.Dezebewonerszijnaltijdeenbepaaldlevenge-woongeweest,ennubeseffenzeplotsnietalleendatdiemooietijddefinitieftothetverledenbehoort,maardatzebovendiendoorhunfamilieindesteekgelatenworden.IederekeerdatdedirectriceaanhetRodeKruisvraagtomvooranimatieofvoorgezelschaptezorgen,wordtditgeweigerdomdatditineenwelgestelderesidentiealsdezezogezegdnietnodigis.Nochtans,alsdezemensenafentoeeenskoffiekondendrinken,eenboekmetiemandkondenbespreken,zoudathungoeddoen.Hetzouuiteraardniethetprobleemvandeeenzaam-heiddoenverdwijnen,maarhetzouhunsituatiewelverbeteren.Wanthoetoegewijdhetpersoneelookis,erzalaltijdeenbarrièrebestaantussen“hetpersoneel”endebewoners,diedatlieveranderszoudenwillen.Diemensenwillennuendaneensoverhunverledenkunnenvertellen,zichgeliefdvoelen,zichbezigkunnenhouden,zichnuttigvoelen.Deresidentiebewoners,vanwiesommigenaltijdeenhuishoudsterhebbenge-had,sprekennietmakkelijkmetelkaar,zoalsinanderemiddenswaarbejaar-denvankamertotkamerwandelenomeenpraatjetemaken.Zebehoudendeafstanddiehunopvoedinghenheeftopgelegdenzijnsomsheelveeleisend.Somszijnerookbezoekendiemetspecialeaandachtgevolgdwordt.Alsweeennotariszienpasserenbijvoorbeeld,kunjeerdonderopzeggendatdefamiliezalzeggendatzehunbejaardehierweghalenomdathethierteduurisendathijofzijelderszalwordengeplaatst.Da’shardvoordiemensen,wantzevoelenhetgoedgenoeg.Zehebbentochookhunhelelevengewerktomzélfhunoudedagtekunnenbepalen!

] I.B.[ seniorenresidentie,Waver

[�2 ]


Men kan ook te goed zijn

[ Deouderewoontalleenofmetzijnpartnerinzijneigendom.Opeengegevenmomentkrijgtzoonofdochterliefproblemen(kanfinancieelzijnofechtelijk)enmaen/ofpawillenhelpen.Hetkindinkwestiemagkomeninwonen,deouderszullenenwillenhelpen.Endanbeginnendemeestschrijnendeproblemengaandevanfinancieelmisbruikdoorhetkindtotzelfsmishandeling(psychischenfysisch).Kindgaataltijdmeergeldeisenengaatdreigenmetgeweldalsdatgeldernietkomtofhetkindheefteendrankpro-bleemenkomtzeerregelmatigdronkenthuis.Gewelddadigeconfrontaties,roepen,dreigen,…waardoordeouderezichgaatisoleren,vaakinernstigefinanciëlemoeilijkhedengeraaktenbangis.Wanneerweuiteindelijkmetdesituatiebekendwordenisdezemeestallangbezig.Deloyaliteitvandeouderenaardeplegerismeestalzeergrootenhetiszeermoeilijkomeenopeningtecreëren.Hetkinduithuiszettenbetekendeenprocedureaangaanbijdevrederechter,datvraagttijdenbiedtgeengarantieopsucces.Voordeouderebetekenthetmeestalhetzettenvaneenzeerzwareenmoeilijkestap.Bovendienbiedthetgeenenkelegarantiedatdebetreffendepersoonookbuitenzalblijvenendepolitiestaatniettewachtenommanumilitareoptetreden.

]A.K.[ casemanager,Zottegem

Eerste hulp bij ouderdom?

[ VoorF.D.,dievanMarokkaanseafkomstisendieeengrotegezinsso-lidariteitkent,ishetwerkelijkongehoordomalskindjeoudersindesteektelatenwanneerzeoudworden.Zegeeftenkelevoorbeelden.Eendameineenrolstoelheeftzevenkinderen,maargeenenkeleneemtdemoeiteomeensboodschappenvoorhaartedoen.Eeneerderwelgesteldkoppelkrijgtbezoekvanhunkinderen,diedemeubelsbeginnente“markeren”inhetvooruitzichtvandeerfenis.Eenoudevrouwwordt“afgezet”ineenhome,waarzeverblijfttothaardoodvijfofzesjaarlater.Zelfsindeprivatehomesheeftmendetijdnietomvoordebewonerstezor-genzoalszedatzoudenwillen.Derentabiliteitkomtvaakopdeeersteplaats.“Wekregentienminutendetijdomiemandteetentegeven…maarbijiemanddiemoeilijkkanslikkenofvanwiehetsmaakvermogenisaangetast,isdatniethaalbaar.Inhetweekendwarenwevaakmaarmettweehulpver-zorgstersvooreenzeventigtalpersonen!”

]F.D.[ familiehelpster,Thuin


[�3 ]

]

Ouderen niet toegelaten

[ Betreffendebejaardenwordterteweinigaanpositievebeeldvorminggedaan.Inonzemaatschappijisoudgelijkaanafgeschrevenzijn,hulpbe-hoevendzijn...terwijlnietalleouderenzozijn.Ouderenmogenooknietmeerwerken,op55vliegenzeeraluit!Alleenvrijwilligerswerkkunnenzedannogdoen.Erwordtteweinigaanhetmobiliteitsprobleemvanouderengedaan.Eriswelhet‘belbus’-initiatiefvanDeLijn,maardezestoptalleenmaaraanhaltesvanDeLijn.Deoudermoetduseerstnogtotdaarzientegeraken.ErwordtteweinigaanICTvoorouderengedaan.Ouderenzoudenmeergeïn-formeerdengesensibiliseerdmoetenwordenoverICT.Ouderenmoetenookdekanskrijgenzichtebekwamen.Demeningvanouderenwordtalsoninteressantbeschouwd.Bijenquêtesbv.zaldikwijlsdemeningvandeouderennietgevraagdworden.Oudemensenwordennoggetolereerd,maardaarstopthetdan.Problemendie55-plussersdiethuiswonenervaren:dikwijlsmoetenzijhunhuisverbouwenofaanpassenaanhetfeitdatzijeendagjeouderworden.Maaropdieleeftijdkrijgendemeestengeenleningmeerenvooranderenishetsowiesoteduuromteverbouwen.Hetkadastraalinkomenisnogaleenzwarelastvoor(alleenstaande)ouderendiethuiswillenenkunnenblijvenwonen.Deoverheidzouzelfredzaamheidmoetenstimuleren,zodatdezeoudersuitdezorgsectorkunnenblijven!!

]G.D.[ Gezinsbond,Bilzen


Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt[Elk individu heeft recht op

bescherming. Maar wat gebeurt

er als het de ouders zelf zijn die

hun eigen kinderen onvoldoende

beschermen? Wat gebeurt er als het

de ouders zelf zijn die niet weten

hoe ze een rol kunnen spelen in de

opvoeding van hun kinderen?

En wat gebeurt er als de

volwassenen zelf niet willen

dat men voor hen zorgt?

7

[�� ]

Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt

Een kind als een voorwerp behandelen

[ Hetteamkentde14-jarigeAnnienualtweejaar.Detussenkomstkwamernaeenaanvraagvandeinstellingwaarzealenkelemaandenver-blijft.Depogingenomhaardaarvoorteruginhaargezintereïntegrerenliepentelkensopnietsuit.IndatgezinwasAnniehetslachtoffergeweestvanzowelfysiekealspsy-chologischemishandeling.DiemishandelingwasaanhetlichtgekomenviadeschoolenviahetCLB.Omdatdeoudersafkerigstondentegenoverelkevormvanhulp,isdezaakvoorderechtergekomen.NukanhetwerkmetAnniepasbeginnen.EnigetijdlatervraagtdedienstjeugdbeschermingaanhetteamofhetermeekaninstemmenomdeoudersvanAnnie,diewillenmeewerkenaaneenver-anderingstrajectomhundochter“terugtewinnen”,bijhaarbehandelingtebetrekken.DemoedervanAnnieaarzeltnietomcontactoptenemenmethetteamenerwordteenontmoetinggeregeld.Deoudershaddenbegrependathundochternietnaarhuiszoukomenalszijnietdemoeitededenomtotbijonstekomen.Vandevraagnaarhulpvandeoudersaandejeugdbescher-mingombetrokkentewordenbijhetveranderingsproces,isgeensprakemeer.Heteerstegespreklooptafmeteensisser.EnkelemaandenlatervraagtdemoedervanAnnieomopnieuwontvangenteworden.Zeslaagterditmaalintevertellenoverhoezehaardochterheeftmishandeldenvraagtzichafwaaromzedatallemaalgedaanhad.SOSEn-fantsbegrijptdatdeinbrengvandemoedernoodzakelijkis.Zewordtregel-matigopgeroepenvooreenindividueelgesprek.Voorhetteamiserwelde-gelijkeentherapeutischevraagdievandemoedervanAnniekomt.WijwetendatdeterugkeervanAnnienaarhaargezinnooitgoedverloopt.Wijstellenbijdeouderseengrotetweeslachtigheidvast:somswillenzehaarterug,anderekerenzienzehaarlieververdwijnen.Demedewerkingvandeouderswordttocherkendendegezinsherenigingwordtgoedgekeurddoorderechteropbasisvanhetrapportvandejeugdbe-scherming,enopvoorwaardedatSOSEnfantsdezaakverderblijftopvolgen.HetdossierwordtovergemaaktaanhetComitéBijzondereJeugdzorg(CBJ),datechtervaststeltdatnietswijstopeengezinshereniging…Maarnuishettelaatomterugtekeren.WatisnuhetbesteinhetbelangvanAnnie?Zelfkanzemoeilijkhaarmeninggeven.Zeisheeltrouwtenopzichtevanhaargezin,enzehooptnogaltijddatzeernaarzalkunnenterugkeren.Deont-moetingbijdebegeleidergaatdeverkeerdekantopeneindigtermeedatdeoudersverklarendatzeAnnienietmeerwillenzien.Erwordtopzoekgegaannaareennieuweinstelling:misschienzalAnniebereidzijneenkruistemakenoverhaargezinenzullenwijaanhaartoekomstkunnenwerken…MaarenkeledagenlaterkrijgthetteamtehorendatAnniebijhaaroudersmetva-kantiegeweestis,dathetverblijfgoedverlopenis,datdeoudersvanmeningveranderdzijnenhundochtervoorgoedbijzichwillen.Hetakkoordwordt


[�� ]

]

bekrachtigddoorhetCBJenerwordteenteamaangestelddathetwerkmethetgezinendegesprekkentussenSOSenAnniezalbegeleiden.JammergenoegkomtAnniemaarzeldennaardegesprekssessies(hettrein-tickethiervoorkost5euro).DemoedervanAnnieisgestoptmetdegesprek-ken;zemeentgedaantehebbenwatzemoestdoenenderestisvoorhaardochter.AnniebekentaanhetteamdathaarterugkeerinhetgezinnietgoedverlooptendatzethuisalseensoortAssepoesterwordtingezet.Haarkamerisnietingericht,zeslaaptineenhok,haarmatrasligtopdegrondenzeisopnieuwhetvoorwerpvanernstigepsychologischemishandeling.Ervindteenvergaderingplaatsmetallebetrokkeninstanties,diemetenkeletrucsopdeproppenkomenomAnnieterugnaardegesprekkentedoenkomen.Maarisdathuntaakwanneerdeouderstekortschieten?Ikvindvanniet.Onzerollijktmijteliggeninhetondersteunenvandeoudersinhunverantwoordelijkhedenenniétvanzetewillenvervangen.Ikhebdevraagge-steldofdeoudersuithunrechtenzoudenontzetworden.“Daarvoorgaanweniemanduitzijnofhaarrechtenontzetten”washetantwoord.HoekanAnnienuhaargezinachterzichlatenalsniemand,ooknietderechter,demoedheeftomaandeouderstezeggendatzijeenslechteinvloedhebbenophundochterendatzijzélfverantwoordelijkzijnennietAnnie,zoalszehaarwillendoengeloven?Datisnuhetsoortvoorvaldatikmeemaakinmijnwerksituatie.Ikzetmijinvoorkinderenennietvoorvoorwerpen.Alleenvraagikmeafofdemensendiedewettenmaken,datookzozien…

]M.E.[ maatschappelijkassistente,Namen

Laat anderen het maar oplossen

[ Dedetectievanproblemenofvanprobleemgezinnenduurtvaaktelang.Onvoldoendemensenindeomgevingvanhetgezinofhetkindnemeninitiatievenomietstedoenaaneenbepaaldesituatie.Velegezinnenlevenjarenincrisis,daterzichjarenwantoestandenvoordoen.Hoekomthetdatervandaagdedagnogzo’ndingenmogelijkzijn.Dejeugdwetgevingsteltbijvoorbeelddatmeneerstmoettrachtenomdegezinnenopvrijwilligebasisverdertehelpenendatmendegezinnendekansmoetgevenomopvrijwilligebasisietsaandeproblementedoen,enditalvorensnaarjustitietestappen.Bijvoorbeeldmetdatgezinmet7kinderen.Beideoudershaddeneenalco-holprobleem.Dekinderenwerdeninhetgezinopgevoedmiddeninagressie.Deenigevormvancommunicatiediedekinderenkendenwasagressie.Eenvandekinderenisop2,5jarigeleeftijdverdronken(juridischedoodsoorzaak:gebrekaantoezicht).EnigetijdlaterbrandhunwoningvanhetOCMWaf.

[�� ]


Gelukkigzijnergeenslachtoffers.Pasnadaterzichzo’ngebeurtenissenhebbenvoorgedaanwordtduidelijkinwatvoorsituatiediekinderenlevenenopgroeien.Dezesituatieheeftjarenbestaan!Opeenbepaaldmomentkomtditdossierdanbijjustitieterecht.Verschillendeprofessionelengevenhunmeningdanoverdesituatie.Iedereenisheterovereens:de7kinderenmoetendringenduithetgezinweggehaaldworden.Debedenkingdiemenzichhierbijkanstellenis:indienmenditallesvroegergewetenhad,danhadmenofwelniettemakengehadmetzoveelkinderen(oudershaddengeengeldvooranticonceptie)ofwelhadmenvroegerietskunnendoen,zodanigdatdeouderekinderendesporenernunietvanzou-dendragen.Eenseendossierbijdejeugdrechtbankterechtkomt,isdesituatiemeestalalheelvergevorderd.Jekandanwelproberenomdeneerwaartsespiraaltegentehouden,maarveelverbeteringaanbrengenisbijnaonmogelijk.Vaakishetzodatjedeoudersnietskanverwijtenomdatzezelfookzozijnopgevoed.Alsmendanmetdezemensenpraatoverhetfeitdathetookanderskan,verschietenzevaak(enmeestalverschietenzeoprecht)omdatzenietbeseffendatheteffectiefookanderskan.Eenvoorbeelddataansluitbijhetvoorgaandeheeftbetrekkingopoudersdiebewustverhuizenomopdezemaniernietgeconfronteerdtehoevenwordenmetdejeugdrechtbank.Dejeugdrechtbankwerktinelkarrondissementopeenanderemanier.InLeuveniserbv.eengoedesamenwerkingmetdezie-kenhuizen,wordenerveelinitiatievengenomenenz.Erzijnanderearrondis-sementenwaarerminderinitiatievengenomenwordenofwaarmenminderdoetvoordekinderen.Sommigeouderswetenditen‘shoppen’alshetwarevanarrondissementnaararrondissement.Hetdoelvandeoudersisteont-snappenaandejeugdrechtbankzodanigdatniemandnogeenzichtheeftopdesituatiewaarinhetgezinverkeerd.Zewillenniemanddiebinnenkijkt,zewillengewoonhuneigenwegverderzetten.

]F.R.[ jeugdrechter,Leuven

De ouders gebuisd

[ Eenkindwordtonrechtaangedaanwanneerhetpersoneelingescha-keldwordtomeensituatietehelpenoplossen,totbepaaldebevindingenkomtendeoudersweigerenmeetewerken.Ditallestenkostevanhunkind.Zoalseenkinddaternstigegedragsproblemenheeft,maarwaarvoordeoudersnietsdoen,wantdatiszogezegddetaakvandeschool:inditgevalkanhetCentrumvoorLeerlingenbegeleiding(CLB)opgeenenkelemanierdrukuitoefenenopdeouders,maaralleenaanbevelingendoen…ofanders“hetgrofgeschut”inschakelen:hetparket,deProcureurdesKoningsenz.


[�� ]

]

Danmoetjeechtdemiddelenhebbenomtekunnentussenkomen.Hetisvrijlogischdathetdewettelijkaangesteldeverantwoordelijkenzijndiemogenbepalenwatergebeurt,maarinnogalwatgevallenwordtdeouderlijkeauto-riteitslechtofhelemaalnietaangewendtenvoordelevanhetkind.Eenvoorbeeldvaneenjongetjevan4,5jaardatzichvaakserieusmisdraagtopschool,eenagressiefkindmetwiehetdeverkeerdekantuitgaat.NadathijvorigjaaralineenandereschooldoorhetCLBwerdgevolgd,wordtookditmaalhetteamopnieuwopgeroependoordeschool.Ditkindbrengtdeanderekindereningevaarendreigtzichzelfhelemaalbuitendeklasgroeptezetten…maardoorhemnaareenandereschooltesturen,moeterweervannulbegonnenworden.Zoiserooknoghetvoorbeeldvaneenkinddatinhetbijzonderonderwijszat,maardatdeoudersnaverscheidenepogingenterugnaarhetgewoononderwijssturen.Wanneerhijpashetderdeleerjaardoetopzijn11jaar,beseftmendathijtochbeterafzalzijninhetbijzonderonderwijs.Voordejongenbetekentditveelverlorentijdenveelveranderingen,hoeweldefeitenallangduidelijkwaren.

]J.N.[ CLB,Namen

Ouderen in de vergeethoek

[ Erzijnooktalvangoedevoorbeelden.Zokenikhetgevalvaneenkoppelvanmeerdan80jaar,vanwiedemanzijnarmgebrokenhadindeapotheek.Wasdatbijhemthuisgebeurd,danzouniemandditooitgewetenhebben…Zehebbenhemnaarhetziekenhuisgebrachtentoenhijterugthuiswas,isereengezinshelpsterlangsgegaan.Hetwasdeeerstevreemdediedaarbinnenkwaminheellangetijd.Deoudjeshaddengeenelektriciteitengebruiktenkaarslicht;zehaddengeenwaterofstoelen;zesliepenopeenmatrasdieopdegrondlag(ophun80stejaar!)enhaddeninjarengeendok-termeergezien.Uiteindelijkzijnze-onderdwang-ineenbejaardentehuisondergebrachtDitkonechtzonietverder…

]A.S.[ thuiszorgdienst,Brussel

Pingponggezin

[ Laurenceis9jaaroudenwoontbijhaargrootmoederlangsvaders-zijdeenhaarvriend,vanwiemenvermoedtdathijhaaraanrandt.DevadervanLaurenceheeftzijndochteraanzijnmoeder“geschonken”enheefthier-vooreendocumentopgesteldwaarinhijspreektvaneen“definitieveregeling”.

[�0 ]


VolgensdegrootmoederlangsmoederszijdehebbendeoudersvanLaurencehaaraltijdaanhaarlotovergelaten.Sindszegescheidenzijn,woonthunoudstezoonbijzijnmoeder,maarmetLaurencehebbenzegeenvanbeidennogcon-tact.Haarvaderheefttweekinderenmetzijnnieuwevrouw,dieeraldriehad.NaeenklachtdiedoorhetParketwerdbehandeld,belandthetdossierbijhetComitéBijzondereJeugdzorg(CBJ).HetParketbezorgtdenodigeproces-sen-verbaalaanhetCBJdieLaurencemoethelpen,terwijlhetzelfmeteendeelvanhetdossierhetonderzoekvoertnaardevriendvandegrootmoederdieverdachtwordtvanzedenfeiten.Eendergelijkesplitsingvaneendossierroeptvragenopmetbetrekkingtotdewerkingvanonzeinstellingen…IndePV’sstaatvermeldhoeeengroepfietserstijdenseentochteenwagenhebbengeziendiestilstondopeenlandwegenwaarineenouderemanzatmeteenkleinkind.Zehebbendenummerplaatgenoteerd;hetzougaanomdevriendvandegrootmoederenomLaurence…WanneerhetCBJgeconfronteerdwordtmetdezeverdenking,besluitenzeonsteaminteschakelenomdegezinssituatieteevaluereneneventueelhulptebiedenaanLaurence.Degrootmoedervraagtoverigensdathaarkleindochtertijdelijkbijhaarwordtweggehaald.MetdetoestemmingvandegrootmoederenhaarvriendwordtervoorLaurenceopvangineeninstellingvoorzien.Maaralsnelblijktdatdatnietgebeurdisomdatdegrootmoedervanmeningisveranderd.Inonswerkmoetenwijopboksentegendetegenkantingvanzoweldevol-wassenenalshetkindzelf.NochtanskomtLaurencebijhaargrootmoedernogaltijdincontactmetdiensvriend.HoekanLaurenceonsinvertrouwennemenoverwatzezouhebbenmeegemaaktalshaarvermeendeagres-sornogsteedsbijhaaris?Laurencekanechterrekenenopheelwatandereaandachtenattenties;zewordtmetcadeausoverstelptdoorhaar“opa”.Alszepraat,watzalermethaargebeuren?Waarzalzedanmoetenwonen?Zevraagthetzichvastafnuzedeinstellingeneenbeetjekentenweetdathaarvaderhaar“gegeven”heeftaanhaargrootmoeder.IndeloopvanhetonderzoekblijktuitdeanalysevanhetDNA-materiaaldat“opa”weldegelijkLaurenceheeftaangerand.Maardaarstoptditverhaalniet.TijdenseennieuweontmoetingbijhetCBJmakendevaderenzijnnieuwevrouwhunopwachting.DebegeleidersteltklaarenduidelijkdatLaurencebeterinafzonderingblijftenstelteenverblijfineeninstellingvoor.ZoweldevaderalsdegrootmoederweigerenechterenverkiezeneenterugkeervanLaurencebijhaarvader.Wijwetenmaaraltegoeddathetmilieuvandevaderernstigerisico’sinhoudtopverwaarlozingofzelfsvanmishandeling.Metdewetenschapdaternuzeskinderenzullenzijninhetgezin,stellenwijvoordateennabijheidsdiensthetgezinvandevaderbegeleidt.Ondanksdeverwoedepogingenvandebege-leideromtewijzenopallepotentiëleproblemenbijdeopvangvanLaurence,willenvaderengrootmoedervangeenwijkenweten.Laurencegaatbijhaarvaderwonen.Maarenkeledagenlatergaathetalmiszoalsvoorspeldwas…


[�1 ]

]

endevadervraagtdatzijndochtergeplaatstwordt.Laurencewordtuiteinde-lijkindeinstellinggeplaatstwaarzevroegeralenkelejarenheeftverbleven.Wanneerwijdemensenvandeinstellingontmoetenomonsdossierovertedragen,vernemenwijdatdemoedervanLaurencenuopdeproppenisgeko-menomhaardochterterugbijhaartekrijgen…WateenzondevandetijdvoorLaurence!Alsditnuooknietdoorgaat,watzalerdaningodsnaamwordenvanLaurence?

]M.E.[ maatschappelijkassistente,Namen

Ik moet uw hulp niet

[ Ditverhaalgaatovereendementerendebejaardevrouw.Dezedameverzorgtzichhelemaalnietmeerenbevindtzichineenverregaandestaatvanverwaarlozing.Dekleinkinderenproberenhulptebiedendoordepoetsdienstengezinszorginteschakelen,maardiestaanvaakvooreengeslotendeur.Devrouwweigertmeestaldehulpengeraaktsomshelemaaloverhaartoe-ren.Tochkandezevrouwnietwordenopgenomen,wantdatzougelijkstaanaancollocatie.Colloquerenmagenkelindiendepersooneengevaarvormtvoordemaatschappijofvooranderepersonen.

Eenbejaardechtpaarleeftinéénsterkvervuildekamervanhunhuis.Erbevindenzichookeenbehoorlijkaantalkatteninhuis.Devrouwisbedlege-rig,heeftdoorligwonden,maartochweigerenzeelkevormvanhulp.Slechtséénmaalheefthetechtpaarhulptoegelaten.Menheeftdeeneruimtewaarinhetechtpaarleefdezogoedmogelijkgepoetst,eenbedgeplaatstvoordebedlegerigevrouwenhethuiswatopgeruimd.Daarnawerdallehulpgewei-gerd.Eenwetsdoktersteltvastdatzeoveralleverstandelijkevermogensbeschikkenengeengevaarvormenvoordebuitenwereld,dusweigerthijeengedwongenopname.Driemaandenlaterisdevrouwoverleden.

Eenbejaardemoederleeftsamenmethaarlichtfysiekgehandicaptezoon.Zeleeftineenhalvekamer.Derestvanhethuisisletterlijkvolgestouwdmetderommelvanhaarzoon.Dezoonheeftbovendieneendrankprobleem.Devrouwsukkeltmeteenzeerslechtgenezendewonde.Opeendagvaltzeenzebelandtviahetziekenhuisineenrustoord.Gedurendeeenaantalmaandenleeftzedaargelukkig,totzetoegeeftaandesmeekbedesvanhaarzoonenterugkeertnaarhuis.Deenigehulpdiezenunogaanvaardenis“poetsen”indekleineruimtewaarinzelevenenhetdoenvandeboodschappen.Indergelijkegevallenbestaatgeenwettelijkkaderomdezemensentever-plichtenomhulpteaanvaarden.

]L.L.[ OCMW,Herent

[�2 ]


Gemakkelijkheidsoplossing

[ DeheerenmevrouwT.D.hebbendriekinderenmeteenlichtementalehandicap.Zehebbenrechtophogerekinderbijslagengenietenvanverschillendevoordelenbijdelogopedischeenpsychomotorischebegelei-ding.Dankzijdevolhardingendewilskrachtvanhethelegezin,slagendekinderenerinterugtekerennaarhetgewoononderwijsalszehunverschil-lendebehandelingenverderzetten…maardanvalthunextrakindergeldenondersteuningweg!Denaasteburenhebbenproblemenvanongeveerdezelfdeorde.Zijdoenechterzelfnietsomhunkinderenverdertehelpen,sturenzegewoonnaarhetbijzonderonderwijsengenietenverdervanallevoordelenzondererietsvanuittegeven!Da’svoorheteersteouderpaarenvoormezelfwerkelijkomdemurenvanoptelopen.

]C.H.[ huisarts,Etterbeek

Onmacht

[ Alsnieuweschooldirectriceiserietswaarikmesamenmetdeleer-krachtenergaanstoor.Wanneereenkindschool-ofandereproblemenheeft,kunnenwijberoepdoenophetCentrumvoorLeerlingenbegeleiding(CLB).Eninderdaad,eennamiddagperweekishiereenpsycholoogaanwezigdiedekinderenobserveertdiehemdoordeleerkrachtenwerdenaangeduid.Nadezeobservatierondebrengthijverslaguitaanzijnteam(directeurCLB,maatschappelijkassistent,verpleegster),bespreektmethendeproblemenendemogelijkhedendieerzijnomhetkindtehelpen.Daarnagaathijhiermeeaandeslagenneemtcontactopmethetgezinomdenodigehulpteregelen.Ennetopdatmomentloopthetscheef:deoudersverschijnennietopdeafspraakofkomenwel,maargevengeengevolgaandeaanbevelingenvanhetCLBenergebeurtverderniets.Alsleerkrachtenkunnenwijnietsdoenomdiekinderentehelpen,diezonderhulpongetwijfeldgeenenkelekanshebbenomzichzelftekunnenontwikkelenofhetopschoolgoedtedoen.

]D.R.[ basisschool,Anderlecht

Jongeren op de dool

[ Eenanderezoonismeteenvrouwgetrouwddiezelfuiteenslechtgezinkomt:slagen,verkrachtinge.d.Teresabegrijptniethoezijhetzelfdeaanhaarkinderenkanaandoen.ZelfheeftTeresanooitSinterklaasgekregen,maarzezorgdeerwelvoordathaarkinderendatwelkregen.Bijdievrouw


[�3 ]

]

isdatniet.Zelfheeftzehetslechtgehadenzegeeftdatzelfdedooraanhaarkinderen.Dekinderenzijnboefjesgewordendiestelen,drinkenenroken,maardatwordtvoordemanverzwegen.Hijgaatheeldedaghardwerkenenwordtinhetduistergehouden.Bijdatgezinkomteenbegeleidingsorganisatie,maardaargebeurtnietsaanhunsituatie.Alszetegendemanzoudenzeggendathijdekinderenkrijgt,danishijmorgenweg.Maarbijdeorganisatielijkthetalsofdemandeboe-manis,terwijlhijhardwerktenhetbestevoorheeftmetiedereen.Alsofdevrouwnooitdiegenekanzijndieverkeerdbezigis.Maarhetplaatsenvandekinderenvindenzeookgeenoplossing,wantdanblijftdecirkelbestaan.Devrouwheeftooknooitgeleerdomhetbetertedoen,zeheeftgeenoplei-dingofopvoedinggehad.Zeheeftindividuelebegeleidingnodig,maardatgebeurtniet.Eigenlijkzouzeevenapartbegeleidmoetenworden,maardatziendemensenniet.Jemoetzeuithaaromgevingomhoogheffen,ennietzoalsnugebeurtindebloemenzettenzodatzeopdezelfdemanierverder-gaat.Wantookhunkinderengaanalhetslechtepadop,zijzittenookalineenBLO-school.Alsoudermoetjejevoortdurendafvragenwatermetjekinderenaandehandis,watdeleerkrachteneroverzeggen,watmogelijkemaatregelenenconsequentieszijn.Kansarmeoudersstaanvaaknietsteviggenoegindeschoenenomdatallemaaltezienenzeaanvaardenwaterbovenhunhoofdbeslistwordt.Deoudersmoetenzelfsteviggenoeggemaaktworden,omzelfdecontroletebehoudenoftelerenbehouden.KinderenbelandenzosnelineenBLO-school,maargerakenernietmeeruitenbeginneninhetlevenmetnietsinhanden.Wantdanzijnzegetekendvoorhetleven.Eenkinddatmeerhulpnodigheeftbijhetleren,isnoggeenachterlijkkind.

]M.C.[ opbouwwerker,Turnhout

Straatje zonder einde

[ Eengezinbestaatuiteenmanvan24eneenvrouwvan21.Demanheeftzelfineeninstellinggezetensindshijtweeis,devrouwheeftwelouders,maarweetnietsafvanhethuishouden.Zewetenbeidennietwatge-borgenheidenliefdeisenwetennietsoverdepraktischekantvanhetrunnenvanhethuishoudenenhetopvoedenvankinderen.Nuhebbenzezelfeenbabyenzorgendaarnaarbestvermogenvoor,maarkunnendatnietzonderondersteuning.Zehebbenschrikomhunkindteverliezen.Dankzijslacht-offerbejegeningkunnenzenuexternehulpkrijgenmaarevengoedkonhunkindjeookonmiddellijkgeplaatstgeweestzijn.

]W.V.[ lokalepolitie,Dendermonde

[�� ]


(V)echtscheidingen

[ Meerenmeerkinderenzittenvastineen“vechtscheiding”.Deverantwoordelijkheiddieoudersdaarindragenisgigantisch.Velekinderenkomenerdoorindepsychiatrieterechtenlijdenaanboulimie,anorexiaofautomutilatie.Devoorbeeldenzijnlegio:kinderenmoetenzichstiekemomkledenwanneerzevandeeneoudernaardeanderegaan.Opdiemanierwordenzijverant-woordelijkgesteldvoorhetvermijdenvanconflicten.Tweekinderenvanres-pectievelijk12en10jaarhaddeneengedetailleerdschemauitgewerktoverdebezoekregeling:zebrachtenexactevenveeltijddoorbijdebeideoudersenzehaddenerbovendienvoorgezorgddatdeteoverbruggenafstandvoorbeideoudersexactevengrootwas.Opdelangeduurkunnenkinderengeenconflictenmeerhanterenopeennormalemanier.Eenwellichtmeestschrijnendevoorbeeldisdatvaneenkoppeldatverwik-keldisineenverschrikkelijkevechtscheidingmetpesterijenvandemannelij-kepartner.Dedochtervanveertienkiesteruiteindelijkvoorombijdepapategaanwonen.Samenmetzijndochtergaatdevaderdebandenvandewagenvanhaarmoederdoorsteken.Wanneerdatnietdewoedevandemoederopwekt,proberenzehaarhuisinbrandtesteken.Ooknulaatdemoedernietblijkendatzevanhaarstukisgebracht.Omnogmeerwraaktenemenopdemoeder,verkrachtdevadersamenmettweevriendenzijndochtervanveertien,indeziekelijkehoopdatditfeitzijnexwelvanhaarstukzalbren-gen.Demaniseenmilitairenwordtvoordekrijgsraadvrijgesprokenwegensgebrekaanbewijzen.Dedochterbelandtindepsychiatrieendediagnoseisdatzelfmoordwaarschijnlijkniettevermijdenis.Dedochterslaagternietinomdevrijspraakvanhaaraftezetten.

]H.V.[ jeugdrechter,Antwerpen


[�� ]

]

De getuigenDe Koning Boudewijnstichting dankt in het bijzonder volgende personen die via

hun verhalen gedurende de drie voorbije jaren een stem hebben gegeven aan de meest

kwetsbare personen in onze maatschappij.AbsilAnnick,AckeFrans,AlleweynNancy,AnciauxFabienne,BallantCatherine,

BeaufaysPierre,BeckersMichel,BeckmansClaire,BeerensElise,BenAzzouzJamila,BennisGhitah,BenzaouïaMohamed,BoddinJohan,BortolinClaire,BourgeoisMarie,BourgeoisStefanie,BrauchFrédéric,BrayeHeidi,BrédaMarie,BriersBart,BrissonMarc,BruwierLieve,BruyèreMichel,BruyninckxIlse,BurgraffEric,BuryChristiane,CaoJean-Pierre,Caproens

Liezet,CassiersTim,CattebekeHannes,CaxtonMichèle,ChevalierJacques,ClausHans,

ClérinAnne,ClymansMieke,CoeckelberghsLuk,CogetMarcel,CollardFrancine,Cools

Walter,CoqletGérard,CostropVanessa,CovensAnne-Marie,CumminsDavid,D’Haeyer

Jean-Paul,D’HoogheMarino,D’HuartMonique,DaoudiFatima,DattoliPamela,deBeukelaer

Eric,DeBoeckIris,DeCosterCeline,DeDobbeleerChris,DeMeulenaereBernadette,

DePalmenaerGuido,DeSmetGoddie,DeSmetPatrick,DeSmulGeorges,DeTrochWies,

DeVesterJean,DeWitteLeen,DecroixNicole,DehoutGeneviève,DelmelleAnneMarie,

DelmotteChrista,DelstanchesChrisitian,DemoerlooseWalter,Depuydt-MoeyaertMarijke,

DescampsLuc,DessainSybille,DestréeRobert,DevenJean-Pierre,DierckensThomas,

DircksensFrank,DuParcVéronique,DuboisAnnette,DudaMaria,DuronLieve,Edouard

Martine,EmirveleogluBaki,EsserJean,EveraetEls,EversFrederik,EylenboschJos,Fally

Madeleine,FalmagnePaul,FortempsAnne-Marie,FranckxChristine,GandouzAbdelamid,

GeboersJef,GeersRoel,GenucchiSylvia,GhesquiereHans,GilletPhilippe,GilissenPierre,

GoeseelsMarc,GoorisHans,GravisYolande,GuauxBrigitte,GueurMarie-Anne,Hammou

Lahcen,HanssensKatrien,HébrantEric,HendrickxNik,HendrixGodelieve,Hertogen

-BeertenMaria,HommezOmer,HoornaertChantal,madameHorlin-Defoin,HubertSophie,

HugoStéphanie,HuwartEric,JacobsPeter,JanssenPeter,KapitaMartine,KestemanMichel,

KetelaerPierre,KnockaertMartine,KoopmanschJacques,KriauciaunasAnne,Lambrecht

Johan,LameirKarin,LardinoisFabien,LeerMarianne,LeprincePatrice,LesageJean-Pierre,

LexJean-Michel,LeysLydia,LibeerChristian,LilotJean-Denis,LingierJef,LinotteGeorges,

LochtenbergKurt,LodriniSerge,MahyDominique,ManiscalcoFranco,MassenhoveGerda,

MathieuPascale,MattheusPeter,MeertHenk,MeeusBruno,MerckxFreddy,MerckxPaul,

MichauxArlette,MoestermansHerlindis,MouligneauXavier,MulierRita,NasCani,Nelissen

Karin,NicolasMarcelle,NoëlJean-Paul,OlijveAnnegreet,OpdeBeeckGreet,PauwelsEva,

PeetersMarc,PeignyRéjane,PetroloSoeurStella,PoelaertDavid,PourtoisJean-Pierre,

PrignonGuy,RaesFrancesca,RamakersFilip,ReijiersLut,ReizingerMarc,ReytiensSophie,

RobbrechtEls,RobertPierre,RousseauDominique,SantermansJos,SchiffinoAgnès,

SchlesserKarine,SchmitzJean-Michel,Schneider-Liem-Kon-TjaMaud,Schouteetens-

GoemanJeannine,SchulpenAnnelies,SchynsDidier,ScrayenInneke,Séguin-NoëlRosalie,

SerckNanou,SeronXavier,SintobinBenoit,SnickAnne,SnoeckMartine,StroobantsWalter,

SwartenbroeckxNathalie,TambourLeon,ThysIvo,ThysLiesbeth,TresignieSarah,Trigalet

Paul,TrinhOanh,TurgutBelgis,VanCalsterNico,VanDaeleBert,VandePutLuc,

VanDeWynckelHerlinde,VanDenBosscheChristine,VanDerKreeftPeer,VanEdomAn,

VanGulikWilly,VanHaverLuc,VanLeynseeleYouri,VanNeygenLies,VanNeyghemEric,

VanNoppenRob,VanOudenhoveCharlotte,VanPaemelFrank,VandendriesschePierre-Yves,

VandermostenGert,VanhamVincent,VanmeerBrigit,VantornhoutDaniel,Vantyghem

Frederik,VerhaegheRita,VerheyenDimp,VerkinderElke,VerkruysseMarie-Andrée,

VermoerePol,VervaetFrank,VervaetRonny,VrintsAnnelies,WoutersAlfons.

[�� ]

Het decoderingscomité

Jean-MarieBergerMohamedBouchataouiLieveDeLathouwerNadiaDeVroedeIgnaceGlorieuxAnnickHovineMagdaLambertGeorgesMonard

De Koning Boudewijnstichting wil het decoderingscomité

langs deze weg van harte bedanken.


[�� ]

]

Koning Boudewijnstichting

De levensomstandigheden van de bevolking helpen verbeterenwww.kbs-frb.be

DeKoningBoudewijnstichtingiseenstichtingvanopenbaarnut,diein1976-toenKoningBoudewijn25jaarkoningwas-werdopgericht.DeStichtingisonafhankelijkenpluralistisch.Wezettenonsinomdelevens-omstandighedenvandebevolkingteverbeteren.

DeStichtingspendeertjaarlijkszo’n39miljoeneuro.Metdatgeldkun-nenweheelwatrealiserenindienstvandesamenleving.Maarwekunnennietallesdoen.Daaromleggenweaccentenenpassenweonzecentralewerkthema’saanaandesteedsveranderendenodenvandesamenleving.Onzekernprogramma’sdekomendejarenzijn:Socialerechtvaardigheid,Burgersamenleving,Governance,enFondsen&Eigentijdsefilantropie.

Hetprogramma‘Socialerechtvaardigheid’steuntprojectendiekwetsbareofgediscrimineerdemensenmeerautonomiegeven.Methetprogramma‘Burgersamenleving’stimulerenwehetengagementvanburgersenwillenwehetverenigingslevenversterken.Hetprogramma‘Governance’betrektburgersnauwerbijbeslissingenoverdemanierwaaropgoederenendienstenwordengeproduceerdengeconsumeerd,enbijdeevolutiesindemedischewetenschappen.Methetprogramma‘Fondsen&Eigentijdsefilantropie’wildeStichtingmodernevormenvanvrijgevigheidaanmoedigen.Naastdevierkernprogramma’sheeftdeKoningBoudewijnstichtingookeenaantal‘StructureleenSpecifiekeinitiatieven’.ZowerktzemeeaaneenprojectvoordeherinrichtingvandeEuropesewijkinBrussel,ondersteuntzeChildFocusengingzeeenstrategischpartnerschapaanmethetEuro-peanPolicyCentre.Totslotnogdit:alonzeprogramma’senprojectenhechtenbijzonderveelwaardeaancultureleverscheidenheidenaaneenevenwichtigeman-vrouwbenadering.

Omonzedoelstellingterealiseren,combinerenweverschillendewerkme-thodes:westeunenprojectenvanderden,weorganiserenstudiedagenenrondetafelsmetexpertsenburgers,wezettendenkgroepenoprondactueleentoekomstigethema’s,webrengenmensenmetheelverschil-lendevisiesronddetafel,webundelendevergaardeinformatiein(gratis)publicatiesenrapporten,....

[�� ]

AlsEuropesestichtinginBelgiëisdeKoningBoudewijnstichtingactiefoplokaal,regionaal,federaal,Europeeseninternationaalniveau.Vanzelf-sprekendbenuttenwehetfeitdatwegehuisvestzijninBrussel,dehoofd-stadvanEuropa,vanBelgiëenvandetweegroteGemeenschappenvanonsland.

Meer info over onze projecten en publicatiesvindt u op www.kbs-frb.be. Vragen kan u mailen naar [email protected] of u kan bellen naar +32-70-233 728 Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, B-1000 Brussel +32-2-511 18 40, fax +32-2-511 52 21 Giften op onze rekening 000-0000004-04 zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 30 euro.

GE

TU

IGE

NIS

SE

N V

AN

SL

UIP

EN

DE

UIT

SL

UIT

ING

In de steek gelaten Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich Geen geld, geen verzorging Verlaten en alleen Zonder dak noch recht Ziekte, symptoom van armoede Een hondenleven De lijdensweg naar school De deurwaarder en de flessenwarmer Menselijke last Geen medelijden met gehandicapten Zo klein en al zo anders De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Controles bij de vleet Laat anderen het maar oplossen Een droomleven Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Op het slechte pad Valse start De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Onmacht Jongeren op dool Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Pingpong-gezin Ouderen in de vergeethoek Een kind als een voorwerp behandelen Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Straatje zonder einde



Getuigenissen

Documents

Transcript of Getuigenissen