Nieuwsbriefnummer 17

november 2012

InhoudRegionaal

implementatieplan 2013 2Verlenging NPO tot 2014 6

Omweg ouderen onderzocht 7Onderwijsprojecten

binnen GENERO 8Ouderenbijeenkomst

18 juni 2012 – Wat staat er te gebeuren in de ouderenzorg?

10NPO-rapport

‘Ouderenzorg in het Mbo’ 11Eerste producten uit NPO

komen beschikbaar 12GENERO LinkedInTM 14

Vitality! Een nieuwe wijze van ouder worden 15

Nieuws uit het netwerk 16Bijeenkomst ZPH op

13 december 2012 20Agenda 21

GENERO partners 22Contact 23

In het Nationaal Programma Ouderenzorg lopen 75 projecten: 17 tran-sitie-experimenten, 32 onderzoeks-, 11 implementatie- en 15 onderwijs-projecten. Een groot deel van deze projecten zal in 2013 aflopen.

Implementeren zorg voor ouderen

De concrete resultaten die de projec-ten nu al opleveren zijn bijvoorbeeld een zorgprogramma voor onder meer verpleegkundigen en huisartsen om meer gestructureerd te werken, een cursus voor ouderen om meer grip op het leven te krijgen en een bij-scholingsmodule op het gebied van familievriendelijk werken voor ver-

zorgenden. Een overzicht van deze eerste resultaten is binnenkort te vinden op de website van het NPO.

In 2013 komen steeds meer resulta-ten uit de NPO-projecten beschik-baar. Komend jaar vormt het borgen van positieve resultaten dan ook de belangrijkste uitdaging van het pro-gramma.

2 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Regionaal implementatie-

plan 2013

De onderdelen van het plan zijn:

1. Integraal zorgmodel uitrollen op Walcheren

Het transitie-experiment Ketenzorg Ouderen Walcheren loopt begint 2013 af. Er zal dan een handboek be-schikbaar met een beschrijving van het ketenzorgmodel, voorwaarden waaronder het model kan worden ge-realiseerd, de gebruikte instrumen-ten, een systematiek voor omzetten van behoeftebepaling in zorgplan en zorgprotocollen, verschillende taak- en functieomschrijvingen en een handleiding KIS-ouderenzorg. Op 16 april 2013 wordt het eindsymposium gehouden.

In de afgelopen jaren zijn via dit project drie huisartsenpraktijken (zes huisartsen) op Walcheren met het integrale zorgmodel succesvol aan de slag geweest. Doel van het implementatieproject in 2013 is om het werken volgens het model uit te breiden naar 70% van alle huisarts-praktijken op Walcheren die nog niet volgens het model werken.

Samenwerkende organisaties: twee huisartsencoöperaties (Veere, Wal-

cheren), ziekenhuis ADRZ, zorg-organisaties Stichting Werkt voor Ouderen en SVRZ, Emergis GGZ, fy-siotherapeuten (PMC Mens in Bewe-ging), stichtingen welzijn, gemeen-ten Middelburg, Veere, Vlissingen en vertegenwoordigers van ouderen (POSO) en patiënten (Het Klaver-blad). Daarnaast ook zorgverzeke-raar CZ.

2. Elementen Walchers integraal zorgmodel toepassen in Midden-Brabant

In Midden-Brabant loopt sinds voorjaar 2012 de pilot Ouderenzorg Midden-Brabant (OMB). Doel hier-van is de ontwikkeling van een pro-

1

Om implementatie van resultaten te realiseren dienden alle acht NPO-netwerken een regionaal

implementatieplan in bij ZonMw. GENERO stelde een plan

samen op basis van een in het netwerk uitgezette oproep voor implementatieprojecten.

Het plan is begin oktober jl. ingediend en positief door

ZonMw ontvangen. Het omvat vijf implementatietrajecten waarbij

circa 40 partners betrokken zijn.

Doel van Ketenzorg Ouderen Walcheren is het verbeteren van kwaliteit en samenhang van eerstelijnszorg voor zelfstandigwonende kwetsbare ouderen (75 jaar en ouder). Proble-men op het gebied van gezondheid en ver-zorging worden beter in beeld gebracht en zo nodig worden, in overleg met de oudere, pas-sende oplossingen geboden. Aanbieders van preventie, cure, care, wonen en welzijn werken vanuit één loket samen; de huisarts houdt de regie. Meer informatie: download de factsheet op www.erasmusmc.nl/genero

1

3 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Regionaal implementatieplan 2013

actief en samenhangend zorgaanbod voor kwetsbare ouderen (75+) zodat ouderen langer zelfredzaam zijn met betere kwaliteit van leven. De aan-pak is net als het experiment Keten-zorg Ouderen Walcheren gericht op gestructureerde ouderenzorg. Het is waardevol in de structuur in Mid-den-Brabant Best Practices uit het Walcherse integrale zorgmodel over te brengen.

Het implementatieproject in 2013 heeft als doel om de OMB-aanpak met elementen van Walchers inte-grale zorgmodel te implementeren bij 10-15 huisartspraktijken (20-30 huisartsen) in Midden-Brabant. Op basis van het handboek uit Wal-cheren en in overleg met de deelne-mende huisartsenpraktijken wordt bepaald welke onderdelen van toe-gevoegde waarde kunnen zijn en kunnen worden geïmplementeerd in Midden-Brabant.

Samenwerkende organisaties: re-gionale huisartsencoöperatie Mid-den-Brabant, zorgorganisatie The-be (thuiszorg, V&V), ROS Robuust, GGD, Geriatrisch Netwerk Midden-Brabant, Zorgbelang, Vereniging voor POH/PVK, De Twern (welzijn),

gemeenten Tilburg en Oisterwijk. Betrokken zorgverzekeraars zijn CZ en VGZ.

3. Mbo-onderwijsmodule ‘Eigen regie en seniorenkracht’

In het afgeronde NPO-onderwijspro-ject ‘Zorgregie en seniorenkracht’ is een 24-uurslesprogramma ontwik-keld dat verzorgenden handvatten biedt om eigen regie van ouderen in een woonzorgsetting een belangrijk onderdeel van het zorgverlenings-

proces te laten zijn. Ook is een train-de-trainersprogramma ontwikkeld waarin praktijkbegeleiders en team-leiders leren hoe verzorgenden in hun dagelijkse werkzaamheden te coachen in het toepassen van kennis uit het lesprogramma (zie ook pa-gina 8).

Het implementatieproject in 2013 implementeert de producten in een nieuwe setting met gebruikmaking van de geleerde lessen uit het voor-gaande project. Zes tot acht teamlei-ders en praktijkbegeleiders volgen het train-de-trainersprogramma en zijn daarna in staat een duidelijke bijdrage te leveren aan het 24-uurs-lesprogramma. 30 verzorgenden van een verzorgingshuis krijgen het 24-uurslesprogramma. Verder behelst het programma ook coaching van teamleiders en praktijkbegeleiders en actieve deelname cliëntenraden van alle locaties. Bovendien wordt het 24-uurslesprogramma opgeno-men in het huidig aanbod Mbo van ROC Albeda College.

Samenwerkende organisaties: zorg-organisatie Laurens, Hogeschool Rotterdam en ROC Albeda College, alle in Rotterdam.

4 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

1

4. Virtueel Verzorgingshuis in Vlissingen

Het Virtueel Verzorgingshuis is een Zorg/ICT-toepassing gericht op de oudere cliënt, zijn familie, mantel-zorg, thuiszorg en alle andere pro-fessionals. Door samenwerking van-uit zorg en ICT verloopt de zorg voor ouderen via gestructureerde zorgpa-den. Door de zorg thuis goed te or-ganiseren kunnen ouderen (langer) thuis blijven wonen. Zo behouden zij het contact met hun eigen sociale en medische netwerk. De huisarts heeft een centrale rol.

Resultaten van de aanpak: kwaliteit van leven bij cliënten blijft langer hoog, zorgvraag neemt niet toe, in-zet specialist ouderengeneeskunde voorkomt verwijzing naar 2e lijn en maakt ziekenhuisopname minder vaak noodzakelijk. Hulpverleners hebben meer plezier in hun werk en zijn sneller bereid om ook op andere terreinen samen te werken. Er is een aanzienlijke kostenbesparing.

GENERO identificeerde het Virtu-ele Verzorgingshuis als Best-Prac-tice (voor een factsheet zie www.erasmusmc.nl/genero). In het RVZ-

advies ‘Redzaam Ouder’ (2012) wordt het Virtueel Verzorgingshuis genoemd als voorbeeld van gebruik van internet bij coördinatie van zorg voor ouderen. Ook verscheen een artikel in ‘De Dokter’ (mei 2012).

Het implementatieproject in 2013 beoogt het Virtueel Verzorgings-huis in Vlissingen te implementeren. Deelnemende huisartsen identifice-ren 200 kwetsbare ouderen, voor-zien hen van een zorgplan en nemen hen op in het online-netwerk. De toegang tot individuele zorgpaden van de ouderen is er voor huisartsen,

apotheek, welzijn, ziekenhuis en ge-meente, als de cliënt daar toestem-ming voor geeft.

Het samenwerkingsverband ‘E-Grace’ voert het implementatiepro-ject uit. Hierin zijn vertegenwoordigd vier huisartsenpraktijken, apotheek Koudekerke, zorgorganisatie Werkt voor Ouderen en Zorgverband, het web-based softwaresysteem waarop het Virtueel Verzorgingshuis draait. Het is een product van BS Concept Realisation BV. Betrokken zorgver-zekeraar is CZ.

Regionaal implementatieplan 2013

5 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

1

5. Zorgprogramma voor Preventie en Herstel

Het Zorgprogramma voor Preventie en Herstel (ZPH) is een innovatief zorgprogramma om functieverlies na ziekenhuisopname te voorko-men bij kwetsbare ouderen. Drie ziekenhuizen participeren: Vlietland Ziekenhuis, Schiedam (interventie-ziekenhuis) en het Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam en Ruwaard van Putten Ziekenhuis, Spijkenisse (controleziekenhuizen).

In het Vlietland Ziekenhuis is een transmuraal ‘Herstelzorg Team’ op-gericht met daarin de behandelaren in het ziekenhuis, casemanagers, ge-riatrieverpleegkundigen en sociaal-pedagogisch werker. Gestart is ook met behandeling van ouderen met meer herstelbehoefte na ziekenhuis-opname in een centrum voor preven-tie en herstel. De evaluatie van het ZPH zal naar verwachting afgerond zijn op 1 januari 2014.

In 2013 kan verder kennis gemaakt worden met het Zorgprogramma voor Preventie en Herstel. Er zijn thema-avonden over onder andere ‘integrated care’ op basis van de me-

Regionaal implementatieplan 2013

thode Goal Attainment Scaling, her-stelbehoefte vs. geriatrische revalida-tie, vroegtijdige triage van kwetsbare ouderen in het ziekenhuis op basis van gevalideerd (kort) screenings-instrument voor verhoogd risico op functieverlies bij ouderen in het zie-kenhuis, het toepassen daarvan, de voorbereiding door de casemanagers en het triageoverleg. Inhoudelijk ZPH-casemanagement, zorg voor de mantelzorger en bekostiging komen ook aan de orde.

Naast dit theoretische deel is er de mogelijkheid met de praktijk van het ZPH kennis te maken, door meelo-pen met professionals en het uitvoe-ren van praktische oefeningen. Een aantal ziekenhuizen kan ook onder begeleiding van een coach aan de slag met proefimplementatie van vroeg-tijdige triage van kwetsbare ouderen in het ziekenhuis en eventueel case-management. De doelgroep voor dit traject: ziekenhuizen en zorgorgani-saties. Heeft u belangstelling? Wilt u meer informatie? Op 13 december a.s. is er een bijeenkomst (zie pagina 20).

In het kader van het Nationaal Programma Ouderenzorg heeft het ministerie van VWS alle Universitair Medisch Centra gevraagd het voortouw te nemen regionale geriatrie-netwerken tot stand te brengen. GENERO – Netwerk Ouderenzorg Zuid-west-Nederland – het regionale netwerk onder regie van het Erasmus MC beoogt verbetering in zorg en welzijn voor ouderen te realiseren door het betrekken van alle voor zorg en welzijn relevante partijen. Al-leen door samenwerking kunnen optimale zorg en welzijn voor ouderen en effectieve en kwalitatief goede zorginnovaties worden ontwikkeld, geëvalueerd en geïmplemen-teerd.

Om de samenwerking en samenspraak te stimuleren, van elkaar te leren, project-ideeën te genereren en bekend te raken met elkaars kennis en expertise worden regelmatig activiteiten zoals netwerkbijeen-komsten georganiseerd. Binnen GENERO lopen grootschalige projecten gericht op innovaties in zorg en welzijn voor ouderen, gehonoreerd met een subsidie van ZonMw. De inzet is dat op termijn activiteiten leiden tot een integraal zorg- en ondersteunings-aanbod gericht op een betere zelfredzaam-heid, meer functiebehoud en verminde-ring van zorg- en behandelbelasting van ouderen.

1

6 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

In 2013 zijn er in het NPO in ieder ge-val de volgende aandachtspunten:

Borging – De regionale netwerken blijven voortbestaan en richten zich steeds meer op verspreiding en im-plementatie van de kennis en ervarin-gen die in de NPO-netwerken is/wordt opgedaan. Dit gebeurt onder andere via regionale implementatieplannen (zie pagina’s 1-5). De uitkomsten van projecten zullen ook op landelijk ni-veau thematisch worden gebundeld en afgestemd met relevante landelijke organisaties in zorg en welzijn. In 2013 zal gewerkt worden aan het beantwoorden van de vraag hoe de integrale verantwoordelijkheid voor het gedachtegoed van het NPO wordt voortgezet zodanig dat gestuurd kan worden op de beste zorg en welzijn voor kwetsbare ouderen.

Onderwijs – Het NPO zal activitei-ten ontplooien ter verbetering van de beeldvorming over het werken met ouderen. Uit onderzoek in het me-disch en verpleegkundig onderwijs (Mbo, Hbo, WO) blijkt dat de huidige studenten zich onvoldoende realise-ren dat de zorg die zij in de toekomst gaan verlenen hoofdzakelijk gericht zal zijn op oudere patiënten. De ken-

nis die ze over ouderen aangereikt krijgen kan beter. Daarbij is er een wereld te winnen in de beeldvorming over het werken met ouderen.

Ouderenparticipatie – Ouderenor-ganisaties zijn één van de samenwer-kingspartners in de regionale netwer-ken ouderenzorg. Zo’n 175 ouderen participeren in regionale netwerken ouderenzorg in ouderenfora/-bera-den en hebben een stem in de gehele innovatiecyclus, van prioritering van onderzoeksvragen, indiening van voorstellen in subsidierondes, moni-toring van experimenten en onder-zoek, implementatie van resultaten etc. Deze werkwijze is niet vanzelf-sprekend en vraagt blijvende aan-dacht, begeleiding en borging voor de toekomst. Het project “Krachtig Cliëntperspec-tief” van de CSO ondersteunt ook in 2013 de ouderenparticipatie in de netwerken en landelijk. De CSO or-ganiseert hiervoor uitwisseling tus-sen netwerken en gerichte training en advies. Per netwerk wordt momenteel een maatwerkplan voor de ondersteu-ning van de ouderenfora uitgewerkt. De CSO zet zich ook in om het contact met de brede achterban van ouderen te versterken.

Verlenging Nationaal

Programma Ouderenzorg

tot 2014Het ministerie van VWS heeft

ZonMw in september jl. laten weten dat het NPO wordt verlengd tot

en met 31 december 2013. "In de afgelopen vier jaar heeft het NPO in 75 projecten hard gewerkt aan betere zorg en kwaliteit van leven voor kwetsbare ouderen", zo valt

er in de brief te lezen. Door de verlenging kunnen de resultaten

van het programma worden geoogst en verbeteringen in de ouderenzorg worden ingevoerd.

Bericht van ZonMw

1

7 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Omweg ouderen

onderzocht“Vaak wordt gedacht dat senioren

graag door een mooi groen park willen wandelen. Maar in

de praktijk kunnen ze zo’n plek mijden, bijvoorbeeld omdat de

verlichting slecht is of omdat er hangjongeren zitten”, zegt

onderzoeker dr. Frank van Lenthe van de afdeling Maatschappelijke

Gezondheidszorg van het Erasmus MC. (Zie ook de website van het

EMC.)

Frank van Lenthe is projectleider van het GENERO-onderzoekspro-ject ‘De rol van de fysieke omgeving voor zelfredzaamheid van kwetsbare ouderen’. Het onderzoek is erop ge-richt meer inzicht te krijgen in de kenmerken van de fysieke en sociale omgeving die de zelfredzaamheid, participatie en kwaliteit van leven van ouderen kunnen bevorderen of belemmeren. Het project wordt uit-gevoerd in samenwerking met TNO en de gemeente Spijkenisse.

In 2013 hopen de onderzoekers de uitkomsten voor te leggen aan de ge-meente Spijkenisse. Die kan vervol-gens aanpassingen doen aan bijvoor-beeld wegen of andere voorzieningen, zoals verlichting of beplanting. Maar

“de uitkomsten zijn ook interessant voor andere gemeenten”, zegt Van Lenthe. “Door de vergrijzing speelt het vraagstuk over de ideale fysieke leefomgeving in feite overal. Veel gemeenten worstelen ermee. Wij zetten de uitkomsten van ons onder-zoek om in concrete aanbevelingen en hopen dat we ouderen zo aan een beter bestaan helpen.”

Meer informatie ook via:

'Ouderen kunnen veiligheid op straat anders beleven dan wij'

‘Goed voorbereid op wat komen gaat’Een interview met mevrouw Joke Scheel-Coenradi (67) uit Spijkenisse

Dr. Frank van Lenthe

1

8 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Onderwijs- projecten

binnen GENERO

Binnen twee GENERO-onderwijsprojecten zijn

lespakketten ontwikkeld met betrekking tot ouderenzorg. De

resultaten van deze projecten worden kort toegelicht.

Zorgregie en seniorenkracht of eigen regie?

“Zorgregie en seniorenkracht: Re-giebehoud en betekenisvol leven met ZZP’s1” is een van de onder-wijsprojecten binnen het Natio-naal Programma Ouderenzorg. Het is onlangs afgerond en Chris-tine Pijnappels, projectleider kijkt terug op de behaalde resultaten.

Er is een 24-uurs lesprogramma ontwikkeld dat aan verzorgenden concrete handvatten biedt om met bewoners van een verzorgingshuis de keuze- en regiemogelijkheden in de ondersteuning en zorg te bespre-ken. Overigens bleek zorgregie een te krappe benadering, bewoners van een verzorgingstehuis krijgen niet al-leen zorg, zij wonen er en nemen deel aan activiteiten, ontvangen bezoek enz. Het begrip ‘zorgregie’ maakte daarom plaats voor ‘eigen regie’.

Het scholingsprogramma onder-scheidt zich door de betrokkenheid van bewoners, cliëntenraden, man-telzorgers en verzorgenden die in-houdelijke input leveren bij de tot-standkoming ervan. Gesprekken met

bewoners en mantelzorgers leverden vele aandachtspunten op voor de trai-ning. Hierbij valt te denken aan het respectvol benaderen van de cliënt, aanbieden van keuzemogelijkheden en daadwerkelijk doorvragen op de wensen van cliënten. Ook werd dui-delijk dat het voor bewoners soms moeilijk is om aan te geven welke behoeften zij hebben.

De oriënterende activiteiten, het ontwikkelen van de training, het af-stemmen met betrokkenen en het daadwerkelijk uitvoeren van het les-programma leverden diverse belang-rijke resultaten op, zoals: • Door het 24-uurslesprogramma

kunnen verzorgenden bewoners beter ondersteunen in de eigen re-gie.

• Verzorgenden vinden het lespro-gramma een waardevolle aanvul-ling op hun kennis en vaardighe-den. Ze kunnen het geleerde direct in praktijk brengen.

• Inzet van teamleiders en praktijk-begeleiders is noodzakelijk om de uitgangspunten van de training te implementeren in dagelijkse werk-processen.

1 Zorgzwaartepakketten

1

9 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

• Sommige bewoners geven duide-lijk aan wat zij willen en verwach-ten van zorg, wonen en diensten, andere bewoners doen dit niet.

• Sommige mantelzorgers geven aan dat het voeren van de eigen regie door de bewoners beter door de verzorgenden wordt ondersteund.

• Niet alle mantelzorgers hebben er vertrouwen in dat de zorgvrager goed kan aangeven welke behoefte hij of zij heeft.

• Mantelzorgers proberen kenbaar te maken wat hun ideeën over zorg en diensten zijn. Maar ze worden nog weinig betrokken bij het dui-delijk maken van de behoeften van bewoners.

Dit project is tot stand gekomen door de steeds weer enthousiaste mede-werking van alle betrokkenen van de pilotlocaties van zorgorganisatie Laurens, de onderwijsontwikkelaar en docenten van het Albeda College in samenwerking met betrokkenen van het kenniscentrum Zorginnova-tie, Instituut voor Gezondheidszorg van de Hogeschool Rotterdam.

Zie ook de website van het NPO.

Voor meer informatie: Christine Pijnappels, c.c.a.pijnappels@hr.nl

Onderwijsprojecten binnen GENERO

Implementatie van kennis over dementiezorg in onderwijs en bijscholing

In dit NPO-onderwijsproject zijn zes nieuwe lespakketten over dementie-zorg ontwikkeld:1. Vroegsignalering van dementie2. Belevingsgerichte zorg3. Eten & drinken4. Activiteiten5. Omgaan met gedragsproblemen6. Omgaan met familieleden

De lespakketten bestaan uit een flexibel aanbod van theorielessen, presentaties, practica en praktijk-opdrachten voor de opleiding ver-zorgende niveau 3. Docenten kun-nen zelf bekijken welke onderdelen ze gebruiken voor de opleiding tot zorghulp, medewerker zorg en wel-zijn niveau 2 en verpleegkundigen niveau 4.

Uit de evaluatie over het gebruik van het lespakket Vroegsignalering bleek dat 91% van de studenten (n=58) het onderwerp dementie interessant vindt. Studenten geven aan dat ze beter begrijpen wat het betekent om dementie te hebben. Ook hebben ze meer begrip van de problemen van mantelzorgers. Ze weten nu beter

wat te doen als ze tijdens een stage mensen met dementie tegenkomen.

Een student Toegepaste Psycholo-gie schreef binnen het project haar afstudeerscriptie over onderwijsme-thodieken voor verzorgenden niveau 1. Dat leverde nuttige tips op voor specifieke vormen voor de lessen aan niveau 1.

Samenwerking tussen onderwijs, praktijk en een kenniscentrum bleek van grote meerwaarde. Het uitwis-selen van kennis over dementiezorg leverde inspiratie, ideeën en nieuwe inzichten op waardoor de deskun-digheid van alle betrokkenen is be-vorderd. De samenwerking tussen ROC, Hbo, kenniscentra en de prak-tijk wordt daarom omgezet in een structurele samenwerking.

Begin 2013 worden de zes docenten-handleidingen voor het Mbo en bij-scholingsorganisaties gepubliceerd.

Zie ook de website van het NPO.

Voor meer informatie: Connie Klingeman, c.a.klingeman@hr.nl

1

10 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Wat staat er te gebeuren in de

ouderenzorg?

De bijeenkomst werd geopend door dagvoorzitter Betty Meyboom-de Jong, voorzitter van het Nationaal Programma Ouderenzorg. Ze bena-drukte in haar openingswoord het belang van meer samenhang in de zorg. Er wordt aan ouderen gevraagd om actief te participeren en mee te denken over betere ouderenzorg.

Zes sprekers, waaronder drie onder-zoekers, kwamen deze dag aan het woord. Ze vertelden over hun erva-ringen in de ouderenzorg en gaven hun visie op de toekomst ervan. De sprekers waren: mr. Constant van Schelven, voorzitter Raad van Be-stuur Aafje en lid GENERO-stuur-groep; mevrouw Hannie van Leeu-wen, oud CDA-politica; dhr. Ton

Kohlbeck, bestuurslid ANBO afdeling Oegstgeest; dr. Anna Nieboer, socio-loog en onderzoeker bij iBMG (insti-tuut Beleid en Management Gezond-heidszorg, Erasmus Universiteit); dr. Jeanet Blom, projectleider ISCOPE; dr. Ton Bakker, psychogeriater bij Argos Zorggroep en dhr. Alex Smits, voorzitter GENERO-ouderenforum en ANBO Rotterdam.

De deelnemers kregen een boeiende geschiedenisles van mevrouw Han-nie van Leeuwen over het ouderen-beleid in de Nederlandse politiek. Ze benadrukt in haar verhaal het belang van ouderenparticipatie in de maat-schappij en het zorgen voor elkaar als je daartoe in staat bent.

Op 18 juni jl. vond in Berkel en Rodenrijs de succesvolle

themadag voor ouderen: “Wat staat er te gebeuren in de

ouderenzorg?” plaats. Deze dag werd georganiseerd door CSO

(landelijke koepel ouderenbonden van Unie KBO, PCOB, NVOG,

NOOM), OSO Zuid-Holland (ANBO, KBO, PCOB), Zorgbelang Zuid-

Holland, Academische Werkplaats Ouderenzorg Zuid-Holland Noord

(AWO-ZHN) en GENERO – Netwerk Ouderenzorg Zuidwest-Nederland. Ruim 220 ouderen uit de provincie

Zuid-Holland waren aanwezig.

Ouderenbijeenkomst 18 juni 2012

Foto’s: Jennifer Eeuwijk | Pallas health research and consultancy

11 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Ouderenbijeenkomst 18-06-2012

NPO-rapport

Ouderenzorg in het Mbo

1

Als reactie op alles wat er deze dag is gezegd laten de ouderenvertegen-woordigers weten dat participatie door ouderen erg belangrijk is. Zij roepen alle ouderen op mee te doen. In de praktijk blijken onderzoekers steeds vaker de mening van ouderen te willen horen. Ze vragen de aanwe-zige ouderen met de informatie van de bijeenkomst aan de slag te gaan en hun vrienden en kennissen er-over te vertellen. Iedereen krijgt de opdracht om na te denken over wat je als oudere zelf nog kunt doen voor anderen en over je eigen levensper-spectief, wie ervoor je kan zorgen als dat nodig is.

Op een vervolgbijeenkomst in Bra-bant is de speech van mevrouw Han-nie van Leeuwen op video opgeno-men. Binnenkort staat deze op de website van het NPO.

September jl. verscheen het rapport Oude-renzorg in het middelbaar beroepson-derwijs. Een inventarisatie bij zorgoplei-dingen (niveau 2 en 3). Op verzoek van het Nationaal Programma Ouderenzorg on-derzocht professor Hamers van de Maas-tricht University de aandacht voor ouderen en ouderenzorg bij de Mbo-opleidingen Helpende Zorg en Welzijn en Verzorgende in Nederland.

Een van de aanbevelingen van Hamers is dat het Mbo beter moet aansluiten op de veranderende inhoud van de langdurende ouderenzorg. Door het oprichten van een taskforce kan hier nationaal aandacht voor komen. Naast meer nationale aandacht zet Hamers in op het meer standaardiseren van de leermiddelen. “Er is veel winst te halen door samen op te trekken in plaats van dat iedere opleiding zelf de eigen leermiddelen gerontologie en geriatrie ontwikkelt.”

Lees ook verder via de website van het NPO.

Over wat studenten over ouderen leren in Nederlandse verpleegkundigenopleidingen en geneeskundige curricula verschenen eerder rapportages, zie de website van het NPO.

1

12 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Nieuws uit collega-netwerken

Eerste producten uit NPO komen

beschikbaarDe afgelopen jaren is in het hele

land hard gewerkt aan de 75 projecten binnen het Nationaal

Programma Ouderenzorg. Deze projecten beginnen hun vruchten

af te werpen. Een aantal producten voor verbetering van de ouderenzorg

is al beschikbaar en steeds meer zullen er volgen in 2013, 2014

of daarna. We geven een aantal voorbeelden op de thema’s

gestructureerde ouderenzorg 1e lijn, ICT-tools en scholing op Hbo-niveau.

Gestructureerde ouderenzorg eerste lijn

De ‘Toolkit kwetsbare ouderen – U-CARE; Screeningsinstrument en evidence-based zorgplannen voor kwetsbare ouderen’ is een hulpmid-del voor huisartsen en praktijkver-pleegkundigen voor het realiseren van een gestructureerd en proactief zorgbeleid voor ouderen. De tool-kit bevat een screeningsinstrument voor kwetsbaarheid, complexiteit van zorg en welbevinden, evidence-based zorgplannen voor tien veel-voorkomende probleemgebieden en aanvullende informatie, zoals een valprotocol en een format voor het opstellen van een zorgplan. De Tool-kit is ontwikkeld in het Ouderen-zorgproject Midden Utrecht (Om U), een gestructureerd zorgprogramma voor de eerste lijn.

Meer info vindt u op de website van het NPO.

ICT-tools

Zorg- en WelzijnsInfoPortaal. ZWIP is een digitale beveiligde toepas-sing, waarbij de communicatie tus-sen oudere/mantelzorger en zijn hulpverleners (huisarts, wijkver-pleging, fysiotherapeut enz.) wordt ondersteund. Het ZWIP fungeert als een digitale overlegtafel, bevat een digitaal multidisciplinair zorgplan (NHG-conform), ondersteunt het fysieke en/of digitale MDO (multi-disciplinair overleg) en versterkt de rol van casemanager of (zorg-)coör-dinator. ZWIP wordt al in verschil-lende regio’s gebruikt. De doelgroep is in principe breed, maar de tool is het meest efficiënt als er meerdere zorgverleners zijn ingeschakeld (zie verder: http://zwip.nl en de website van het NPO.)

1

13 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Eerste producten uit het NPO

Scholing op Hbo-niveau

Fysio- en oefentherapeuten: functionele training van ouderen

Functionele training heeft als doel om kwetsbaarheid tegen te gaan. De training bestaat uit het oefenen van de dagelijkse handelingen waar ou-deren problemen mee hebben. Bij-voorbeeld traplopen of opstaan van-uit een stoel of bed. Denk ook aan meer complexe handelingen zoals boodschappen doen of huishoudelijk werk. Door het oefenen kan worden voorkomen dat inactiviteit en kwets-baarheid ontstaat. Fysio- en oefen-therapeuten leren in de training de werkwijze aan. De training kan ook worden geïntegreerd in het onder-wijs voor fysio- en oefentherapeuten. Zie ook de website van het NPO.

Verpleegkundigen: praktijk-ondersteuning ouderenzorg

Een 10-daagse opleiding met drie modules:1. inleiding op kwetsbare ouderen,

zorgmodellen en praktijkonder-steuning ouderenzorg

2. somatische en functionele proble-men: polyfarmacie, pijn, incon-tinentie, vallen, in kaart brengen van functioneren

3. psychosociale problematiek: cog-nitieve problemen, depressie, mantelzorgbelasting, alcoholge-bruik, eenzaamheid

In alle modules staan patiëntenpro-blemen centraal en is de focus em-powerment van patiënten. Er wordt intervisie aangeboden en communi-catietraining. De opleiding is gericht op verpleegkundigen niveau 5 die in de huisartsenpraktijk kwetsbare ou-deren willen begeleiden. De scholing is ontwikkeld door het AMC, Hoge-school Inholland en de Huisartsen-kring Amsterdam. Geïnteresseerden kunnen zich via InHolland Academy inschrijven.

Vanuit het GENERO netwerk zijn binnenkort drie producten beschik-baar. Voor informatie over twee Mbo-onderwijsmodules: pagina 8-9. Vanuit het experiment Ketenzorg Ouderen Walcheren verschijnt in ja-nuari 2013 een handboek, zie pagina 2. Informatie over GENERO-projec-ten vindt u ook op www.erasmusmc.nl/genero.

1

14 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Ook hebben directie en medische staf van Orbis MC besloten het zie-kenhuis zodanig in te richten en te organiseren dat het de status van

“Senior Friendly Hospital” verdient.

Eerste producten uit het NPO

Zorg uit Voorzorg

Zorg uit Voorzorg is een project van ACZIO, het NPO-ouderenzorgnet-werk in Limburg en Zuidoost-Bra-bant. Het is ontwikkeld vanuit de praktijk van eerste en tweede lijn. Er is gewerkt aan een innovatieve aan-pak van de zorg voor ouderen in een kwetsbare positie met als doel hen zo lang mogelijk actief en zelfstandig te houden. Daarbij staan zelfmanage-ment en zelfregie centraal. Er is een protocol ontwikkeld en een toolbox voor interventies op verschillende terreinen, variërend van betekenis-volle activiteiten tot dagelijkse bewe-ging en stimuleren van gezondheid. Voor de tweede lijn is een eigen tool-box ontwikkeld, gericht op het voor-komen van complicaties bij zieken-huisopname.

In 2011 werkten 14 huisartsenprak-tijken volgens het Zorg uit Voorzorg-protocol, in 2012 is dit uitgebouwd tot 27. In Orbis MC vullen alle pati-ënten van 70 jaar of oudere de Gro-ningen Frailty Indicator in. De ou-deren met een score van 4 of meer worden bezocht door een geriatrie-verpleegkundige en klinisch geriater.

De resultaten van Zorg uit Voorzorg zijn beschreven in een boekje. Er is in te lezen hoe het project is opgezet, wie betrokken zijn en wat het ople-vert voor de patiënt en de omgeving.

Meer informatie vindt u op deze web-site. Een filmpje staat op Youtube.

GENERO LinkedIn™

Op de netwerkwebsite LinkedIn™ heeft GENERO een eigen groep. Gebruikers van LinkedIn™ kunnen lid worden van deze groep. De groep biedt de mogelijkheid om discussies aan te gaan met groepsgenoten of om uw diensten of ideeën te promoten. Daarnaast biedt de LinkedIn™ GENE-RO groep een goede mogelijkheid om met GENERO partners na te praten over de onderwerpen die tijdens net-werkbijeenkomsten zijn besproken.

Heeft u een LinkedIn™ account, wordt dan nu lid van de GENERO groep.

1

15 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Vitality! Een nieuwe wijze van ouder worden

Het nieuwe programma Vitality! ontwikkelt duurzame oplossingen

die gericht zijn op het verkrijgen en behouden van vitaliteit (zowel fysiek

als mentaal) tot op hoge leeftijd. Het draait om ervaren problemen

en de mogelijke oplossingen ervoor op het gebied van wonen,

werken, relaties en zelfredzaamheid. Programmaleider is prof.dr.

Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde en directeur

Leyden Academy on Vitality and Ageing.

Vitaliteit gaat verder dan gezond oud worden. Het gaat over het om-gaan met ouderdom, in staat zijn en blijven om ondanks lichamelijke functieverlies zo veel mogelijk uit het leven te halen. Het bepalen van ambities en stellen van persoonlijke doelen is daarbij van belang. Een grote verantwoordelijkheid ligt daar-voor bij de oudere zelf. Het program-ma Vitality! wil helpen om ambities en doelen van ouderen te helpen ver-wezenlijken.

Rudi Westendorp geeft een voor-beeld: ‘’Ondanks discussies over ver-hoging van de AOW-leeftijd zijn er ouderen die graag willen doorwer-ken en zich beperkt voelen in hun mogelijkheden als hun carrière na hun 67e abrupt eindigt. Een derge-lijk vraagstuk willen we uitwerken in een scenario. Welke techniek is no-dig? Hoe kunnen organisaties banen behouden en creëren voor een ou-dere doelgroep? Zijn fiscaal aanpas-singen nodig? Wat is de rol van de overheid?

Een ander voorbeeld is de wens van ouderen om zo lang mogelijk zelf-standig te blijven. Welke oplossingen kunnen we daarvoor ontwikkelen?

Of ervoor zorgen dat bestaande vin-dingen gebruikt worden? Neem het zogenaamde steunkousophaal-appa-raat. Het lijkt een simpel voorbeeld, maar nogal wat ouderen mogen niet uit bed voordat ze hun steunkousen aan hebben. Met zo’n apparaat kun-nen ze dat zelf. Nu liggen ze soms een halve ochtend te wachten totdat iemand van de thuiszorg het voor ze komt doen, terwijl zo’n apparaat zes-tig euro kost. Dat is niet de manier om Nederland vitaal te houden.”

Het programma Vitality! is onder-deel van Medical Delta. Medical Del-ta is het consortium van toonaange-vende universiteiten op het gebied van life sciences en medische tech-nologie in Zuid-Holland (Erasmus Universiteit, Erasmus MC, LUMC, TU Delft en Universiteit Leiden), de gemeenten Delft, Leiden en Rotter-dam, de provincie Zuid-Holland en het bedrijfsleven. Samen ontwik-kelen en implementeren zij nieuwe geneesmiddelen, behandelingen of technieken voor oplossingen van de gezondheidsvraagstukken van mor-gen.

Meer informatie over het program-ma: www.medicaldelta.nl

1

16 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Nieuws uit het netwerk

Het beleid voor het revalideren van ouderen is bijvoorbeeld aan vernieu-wing toe. In het RRR revalideren mensen duurzaam. Ze doorlopen in groepsverband een intensief trai-ningsprogramma. Leidend daarbij is de focus op het oplossen van beper-kingen die terugkeer naar huis in de weg staan. Een goed therapeutisch klimaat, ‘healing environment’, is daarbij van groot belang. Ondanks een gemiddelde leeftijd van 80 jaar wordt 80% binnen twee maanden naar huis ontslagen. En uit onder-zoek blijkt dat mensen die duur-zaam revalideren na een half jaar nog steeds zelfstandig zijn en weinig hulp nodig hebben.

Veel voorspellingen rond ouderen komen erop neer dat er meer oude-ren komen die geld en arbeidskrach-ten wegzuigen uit de economie voor de zorg die zij nodig hebben. Maar ouderen kunnen juist een bijdrage leveren aan de maatschappij. Langer werken of actief blijven als vrijwilli-ger draagt bij aan een betere gezond-heid. De oudste generatie verdient het niet om bestempeld te worden als de oorzaak van de problemen, maar als inspiratiebron voor een

nieuwe toekomst. Wij moeten hen daartoe uitdagen en in de gelegen-heid stellen.”

Het congres was georganiseerd naar aanleiding van het Europese jaar voor de actieve ouderen en de soli-dariteit tussen generaties, 2012.

Volwaardig een bijdrage blijven leveren aan de maatschappij

Tijdens de EAHSA-conferentie op Malta ‘Active ageing: the challenge for providers’ hield Wim van De-venter, voorzitter Raad van Bestuur van het RRR centrum voor Reuma en Revalidatie een presentatie over goede voorbeelden en innovaties in zorginstellingen.

“Onze visie op ouderen is aan een her-ziening toe. Ouderen worden neerge-zet als een probleem. Maar ouderen kunnen juist een bijdrage leveren aan onze maatschappij. Ze kunnen beter uitgedaagd worden. Ouderen zo lang mogelijk gezond houden. Zorgen dat ze niet ziek zijn. En als ze toch ziek worden, dan moeten we zorgen dat ze snel beter worden, zo-dat ze weer kunnen meedoen in de maatschappij. Dit vraagt om een me-tamorfose van de samenleving en de ouder wordende mensen zelf.

Best/Good PracticesGENERO bracht 42 Best/Good Practi-ces in beeld in de domeinen Opleiding – Preventie – Signalering – Technologie – Voorlichting – Wonen – Welzijn – Zorg. Een van de Best Practices is het Spe-cialistisch behandelprogramma voor revalidatie bij ouderen van het RRR (zie hiernaast). Andere voorbeelden zijn: Gouden bordjes, Integratieve Reactive-ring en Rehabilitatie, Mantelzorgwoning, Wijkzorg gevraagd! en ZorgSaam Kliniek Hulst. Heeft u ook een goed voorbeeld? Nieuwe beschrijvingen zijn welkom. Factsheets van de Best/Good practices en een format staan op www.erasmusmc.nl/genero.

1

17 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Nieuws uit het netwerk

Even buurten-onderzoek

Buurtbewoners van grote waardeBuren, vrienden en familie worden steeds belangrijker om de zorgbe-hoeften van ouderen het hoofd te bieden. Onderzoekers van de Eras-mus Universiteit onderzochten de rol van deze informele zorgverleners. Hiervoor zijn negen actieve buurtbe-woners, zes vrijwilligers en elf pro-fessionals in de Rotterdamse wijken Lage Land, Prinsenland en Lombar-dijen geïnterviewd.

Nabij en vertrouwdUit de interviews kwam naar vo-ren dat buurtbewoners elkaar veel ondersteuning bieden. Die onder-steuning loopt uiteen van prakti-

sche hulp bij klusjes in huis en de boodschappen doen, tot emotionele ondersteuning zoals het onderne-men van sociale activiteiten en een luisterend oor bieden. Vooral de nabijheid en vertrouwdheid maakt buurtbewoners van grote waarde in de zorg voor ouderen. De soort hulp die buurtbewoners bieden is onder-scheidend en aanvullend ten opzich-te van de formele zorgverlening door professionals.

Samenwerking nodigGoede samenwerking tussen buurt-bewoners, vrijwilligers en professi-onals is er echter nog niet, hoewel deze samenwerking wel nodig is. Buurtbewoners en vrijwilligers lo-pen het risico overbelast te raken in hun zorg voor ouderen in hun buurt. Dat komt onder meer doordat ze zelf een gemiddeld hogere leeftijd hebben, die vaak samenhangt met toenemende kwetsbaarheid. Profes-sionals hebben een belangrijke rol in het signaleren van overbelasting en het bieden van een vangnet aan in-formele zorgverleners. Juist in deze tijd, waarin we afhankelijk zijn van alle vormen van hulp om ouderen te kunnen ondersteunen, is het cru-

De Even buurten-aanpakEven buurten heeft als doel de kwali-teit van leven van zelfstandigwonende, kwetsbare ouderen vanaf 70 jaar te ver-beteren door de informele netwerken in de wijk te versterken. De bereidheid om meer naar elkaar om te kijken en meer betrokken te zijn bij elkaar neemt daar-door toe. Sleutelfiguren (wijkbewoners) en Spillen (professionals) vervullen een centrale rol. Meer informatie: download de factsheet op www.erasmusmc.nl/genero

ciaal dat formele en informele zorg-verleners hun krachten bundelen.

Gepubliceerd in: Van Dijk HM, Cramm JM, Nieboer AP. The experience of neighbour, volunteer and professional support-givers in supporting community dwelling older people. Health Soc Care Community. 2012 Oct 24. doi: 10.1111/hsc.12006.

Klik hier voor het artikel.

1

18 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Nieuws uit het netwerk

Feestelijke start Maatjesproject

Het IJsselland Ziekenhuis en het Meldpunt Capelle/Krimpen hebben de handen ineengeslagen. Aan oude-ren met een beperkt sociaal netwerk wordt vanaf opname in het zieken-huis een maatje aangeboden. Dit maatje steunt de patiënt op het mo-ment dat deze naar huis gaat. Hier-door voelt de patiënt zich prettiger. Tijdens een aantal vervolgbezoeken wordt door de patiënt en het maatje gekeken hoe deze zich thuis beter kan redden. Bedenker van het project is Eric Moleman, maatschappelijk wer-ker in het IJsselland ziekenhuis.

Op 6 december aanstaande start dr. Ab Klink, hoogleraar zorg, ar-beid en politieke sturing en voorma-lig minister van VWS, officieel het maatjes project en gaat hij in op het belang van de relatie tussen zorg en welzijn. Meer informatie: Wilma van den Vlegel, wvdvlegel@ysl.nl.

Nieuwe bijzonder hoogleraren

Bij het instituut Beleid en Manage-ment Gezondheidszorg (iBMG) van de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn twee bijzonder hoogleraren be-noemd vanwege het Erasmus Trust-fonds.

Prof.dr. Robbert Huijsman MBA is benoemd tot bijzonder hoogleraar Ma-nagement en organisatie van

ouderenzorg. Met de nieuwe leerop-dracht wil Huijsman bijdragen aan een toekomstbestendige en duur-zame ouderenzorg. Daartoe richt hij zich op onderzoek naar de juiste op-zet en sturing van het management en de organisatie van regionale (ke-ten-)netwerken voor zorgbehoeven-de ouderen.

Huijsman is tevens Senior manager Kwaliteit & Innovatie bij Achmea Zorginkoop.

Prof.dr. Anna Nie-boer is benoemd tot bijzonder hoog-leraar Sociaal-me-dische wetenschap-pen. Met de nieuwe leeropdracht richt Nieboer zich op de wijze waarop innovaties op het ter-rein van zorg en welzijn resulteren in continue, gecoördineerde en vraag-gestuurde zorg. Wat er vanuit orga-nisaties nodig is om dit te bewerk-stelligen en wat de effecten van deze innovaties zijn op het bieden van de juiste ondersteuning aan kwetsbare groepen in termen van zelfmanage-ment, gezondheid en welzijn.

Nieboer is onderzoeksleider van het GENERO-transitie-experiment ‘Even buurten’ (zie pagina 17).

Meer informatie vindt u op de web-site van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

1

19 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Nieuws uit het netwerk

Granny’s wint prijs

Op 15 juni jl. reikte de RET voor het tweede keer de Aardig Onderweg-Awards uit. In totaal waren er vier awards te winnen door mensen die met hun idee of initiatief zelf ‘aardig onderweg’ zijn of anderen ‘aardig onderweg’ helpen. In de categorie Maatschappij en Duurzaamheid be-loonde de vakjury Granny’s Finest met € 10.000,-.

Onder de merknaam Granny’s Fi-nest laten Niek van Hengel en Jip Pulles jonge ontwerpers samen met breiende ouderen mode accessoi-res ontwerpen en ontwikkelen. Op creatieve wijze wordt eenzaamheid onder ouderen bestreden. Niek van Hengel: “Dankzij het winnen van de RET Aardig Onderweg Award kun-nen onze Grannies dit jaar voor taan in onze winkel komen breien! Een mooi ‘clubhuis’ en een uniek win-kelconcept! Aardig Onderweg in de praktijk, dus komt dat zien!” De nieuwe winkel is in oktober jl. ge-opend aan de Karel Doormanstraat 320 te Rotterdam.

Samen één in Feijenoord wint ‘Eerstelijns Transformatieprijs’

Samen één in Feijenoord heeft op 3 november jl. de ‘Eerstelijns Trans-formatieprijs’ van het Jan van Es Instituut ontvangen. De prijs is be-doeld om de Transformatie van de Eerste Lijn een push te geven. Dit jaar stond hierbij zorg dichtbij huis centraal: van eerstelijn naar wijkge-richt werken. Aan deze prijs is een geldbedrag van € 4.500,00 verbon-den. Het geld is beschikbaar gesteld door ZonMw.

Samen één in Feijenoord realiseert een versteviging van het netwerk in de wijk, met als resultaat recent de opening van Multifunctioneel Cen-trum ’t Slag. Doel is door samenwer-ken en het leggen van verbindingen de gezondheid en de kwaliteit van leven van wijkbewoners te verbete-ren. Een sterk en goed georganiseerd netwerk maakt de uitvoering van al-lerlei projecten mogelijk.

Juryvoorzitter Guus Schrijvers (oud-Hoogleraar Public Health UMCU) reikte de prijs uit aan Mieke Rey-nen (projectmanager), Matine van Schie (Zorgimpuls en projectadvi-seur) en Yasna Tomala (projectlei-der). De prijs wordt door Samen één in Feijenoord besteed aan de door-ontwikkeling van de multimediale gezondheidstafel. Deze multimedi-ale gezondheidstafel is geplaatst in multifunctionele accommodatie ’t Slag in deelgemeente Feijenoord in Rotterdam.

Meer informatie over dit project is te vinden op de website: www.sameneenfeijenoord.nl

20 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

1

Informatiebijeenkomst transitie-experiment ‘Zorgprogramma voor Preventie en Herstel’ (ZPH)

Bijeenkomst13 december 2012

Genodigden: ziekenhuizen en zorgorganisaties

In 2013 worden verschillende activiteiten georganiseerd zodat kennis en er-varingen uit het transitie-experiment gedeeld kunnen worden met meer zie-kenhuizen en zorgorganisaties. De start hiervoor is op 13 december 2012. Er is dan een introductie over onder andere de achtergrond en de elementen waaruit het ZPH is opgebouwd, de opzet en evaluatie ervan en ervaringen uit de praktijk van het Herstelzorg-team. Ook zal dan meer informatie gegeven worden over de inhoud van de activiteiten in 2013. Op basis hiervan kunnen ziekenhuizen en zorgorganisaties besluiten over deelname in 2013.

Programma in 2013Het programma in 2013 bestaat uit:

A. Kennismaken met de praktijk• Thema-avonden (zie voor de onder-

werpen pagina 5).• Meelopen met de professional.Het kennismaken met de praktijk wordt verzorgd door bij het ZPH betrokken professionals (geriaters, zorgmanager Herstelteam, ZPH-casemanagers).

B. Toepassen en advisering• Proefimplementatie vroegtijdige tri-

age in het ziekenhuis. Afdelingen van ziekenhuizen die

geïnteresseerd zijn kunnen spe-cifieke onderdelen van het ZPH uittesten in de lokale setting, onder-steund door een coach/adviseur.

• Training en coaching/advisering. Binnen het ZPH zijn voor onderde-

len van het programma verschil-lende trainingsmodules ontwikkeld die beschikbaar zijn voor degenen die een proefimplementatie willen doen.

Van alle 65-jarigen die in het ziekenhuis worden opgenomen, functioneert ongeveer 35% na ontslag slechter dan voor de opname. Doel van het Zorgprogramma voor Preventie en Herstel (ZPH) is om onnodig functieverlies te voorkomen bij ouderen die in het ziekenhuis zijn opgenomen. Hierdoor kan een oudere na terugkeer in de thuissituatie zelfstandiger functioneren. Dit verlicht ook de zorglast van de mantelzorger. Meer informatie: download de factsheet op www.erasmusmc.nl/genero

We nodigen ziekenhuizen en zorgorganisaties van harte uit voor een bijeenkomst over het transitie-experiment ‘Zorgprogramma voor

Preventie en Herstel’ (ZPH) op 13 december 2012.

Wilt u meer informatie over 13 december of het programma in 2013, mail smilde@pallashrc.com.

1

21 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

Agenda16 november 2012, AmsterdamKennismarktNa het succes van afgelopen zomer vindt er op vrijdag 16 no-vember een nieuwe kennismarkt plaats georganiseerd door Oude-rennet VUmc en partners en Kring Ouderenzorg AMC en partners. Er is een ‘zorgmarkt’ en presentaties over verschillende NPO-projecten. Tijdens parallelsessies kunnen deelnemers hun ervaringen uitwis-selen over de onderwerpen regie en coördinatie. Meer informatie staat op de website van Ouderen-net VUmc en partners.

22 november 2012, UtrechtStudiedag ‘Senior Friendly Hospital’Hoe kunnen ziekenhuizen meer rekening houden met kwetsbare ouderen om functieverlies te voor-komen? Die vraag staat centraal tij-dens de studiedag ‘Senior Friendly Hospital’ in Utrecht. Er zijn deskun-dige sprekers en praktijksessies. Deze bijeenkomst is bedoeld voor o.a. klinisch geriaters en andere medisch specialisten, specialisten ouderengeneeskunde, huisartsen en verpleegkundigen. Lees meer op de website van het Leids Con-gres Bureau.

22,23 november 2012, Haarlem-mermeerLandelijk congres wijkgericht werken Wijkprofessionals en andere specialisten die dagelijks werken aan verbindingen in de wijk en de samenleving, ontmoeten elkaar op het jaarlijkse congres voor wijkge-richt werken van het LPB. Thema: ontmoeten en verbinden, kracht ontmoet kracht! Meer informatie is te vinden op de congreswebsite.

26 november 2012, EindhovenCongres ‘Zorg 3.0’Door de inzet van ICT kunnen ouderen langer zelfstandig blijven. Maar welke techniek werkt in welke situatie? En hoe integreer je dit in het zorgproces? Over dit onder-werp organiseert In voor zorg! maandag 26 november het congres ‘Zorg 3.0’. Er zijn tientallen work-shops en diverse sprekers. Meer informatie en aanmelden kan op de website van In voor zorg!

27 november 2012, GoesThemabijeenkomst OuderenzorgIngegaan wordt op Zeeuwse ont-wikkelingen binnen het Nationaal Programma Ouderen, de module kwetsbare ouderenzorg van CZ, en hoe de groeiende vraag naar zorg kunnen beantwoorden via het virtuele verzorgingshuis (zie ook pagina 4). Organisatie: LHV Zuidwest-Nederland. Aanmelding via Huisartsenkring Zeeland.

30 november 2012, Rotterdam Verenso JaarcongresVerenso bestaat op 30 november 2012 40 jaar. Op deze dag vindt het najaarscongres plaats. Lees hierover binnenkort meer op de website van Verenso.

6 december 2012, Capelle aan den IJsselFeestelijke start MaatjesprojectDr. Ab Klink, Hoogleraar zorg, arbeid en politieke sturing en voormalig minister van VWS, start officieel het maatjesproject en gaat in op het belang van de relatie tussen zorg en welzijn. Zie verder pagina 18.

14 december 2012, AmsterdamCongres Ouderen in beeldOp 14 december organiseert de RINO Groep voor de tweede keer het congres Ouderen in beeld. Er zijn workshops en lezingen. Daar-naast is het congres een ontmoe-tingsplek waar de psychosociale zorg voor ouderen centraal staat. De bijeenkomst is interessant voor o.a. psychologen, psychotherapeu-ten en andere professionals die in de praktijk met ouderen te maken hebben. Meer informatie staat op de website van de RINO Groep.

24 januari 2013, LeidenWijkverpleging 2013 - focus op samenhang in de zorgMet deze conferentie wil het Van Kleef Instituut en de kernpartners kennis van het wijkgericht werken en de hulpmiddelen die ontwikkeld zijn delen met allen die betrokken zijn bij samenhangende zorg in wijk en buurt. Meer informatie over deze conferentie is te vinden op de website van het Van Kleef Instituut.

6-8 februari 2013, Den BoschGeriatriedagen 2013Tijdens de Geriatriedagen 2013 zijn er verschillende lezingen en workshops van nationale en internationale experts over nieuwe ontwikkelingen, wetenschappelijke inzichten en nuttige informatie voor de dagelijkse praktijk. De dagen zijn bedoeld voor o.a. verpleegkun-digen, fysiotherapeuten, klinisch en sociaal geriaters, ouderenpsy-chiaters, specialisten ouderge-neeskunde en gerontologen. Meer informatie staat op de website van de Geriatriedagen.

16 april 2013, ZeelandEindsymposium Ketenzorg Ouderen WalcherenDinsdag 16 april 2013 vindt in Zee-land het eindsymposium plaats van het transitie-experiment Ketenzorg Ouderen Walcheren. Kennis en ervaringen uit de praktijk worden gedeeld. Ook worden de eindre-sultaten van de wetenschappelijk evaluatie gepresenteerd door de Erasmus Universiteit.

12 november 2013, Den BoschCongres Nationaal Programma OuderenzorgDinsdag 12 november 2013 vindt in 1931 congrescentrum Brabanthal-len in Den Bosch het congres Na-tionaal Programma Ouderenzorg plaats. Lees hierover binnenkort meer op de website van het NPO.

22 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

GENERO partners Aanmelden als partner via smilde@pallashrc.com

1

Ouderen/mantelzorgers • Alzheimer Nederland, afdeling

Rotterdam• ANBO Gewest Rotterdam • ANBO Spijkenisse• De Kruisvereniging West-Bra-

bant (Roosendaal)• MEE Rotterdam Rijnmond • Mentorschap Netwerk Neder-

land (Utrecht)• POSO – Provinciaal Overlegor-

gaan Samenwerkende Oude-renorganisaties Zeeland

• VBOB: Stichting Verenigde Bonden Overleg Brabant (‘s-Hertogenbosch)

• Zorgbelang Brabant (Tilburg)• Zorgbelang Zuid-Holland

Langdurige zorg • Aafje (Rotterdam)• Allévo Zorg en Dienstverlening

(Goes) • Argos Zorggroep (Schiedam) • Careyn (Schiedam)• Conforte (Rotterdam) • Curamus (Hulst) • Frankelandgroep (Schiedam) • Humanitas (Rotterdam) • Laurens (Rotterdam) • Onze Saar BV (Rotterdam)• Pameijer (Rotterdam) • PC Zorggroep Rijnmond (Rot-

terdam) • Sabina van Egmont (Oud-

Beijerland) • Stichting Elisabeth (Breda)•StichtinghetParkhuis

(Dordrecht)*• SVRZ – Stichting voor Regi-

onale ZorgVerlening (Middel-burg)

• Stichting Werkt voor Ouderen (Vlissingen)

• Thebe (Tilburg) • Thuiszorg Rotterdam • Verpleeghuis Hannie Dekhuij-

zen (Rotterdam) • De Vijverhof (Capelle aan den

IJssel)

• Zorgbeheer De Zellingen (Ca-pelle a/d IJssel)

• Zorgbreed (Capelle a/d IJssel)• Zorgcocon Kwido pa Anciano,

Rotterdam• ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen • Zorgstroom Middelburg

Welzijn• CVD – Centrum Voor Dienst-

verlening (Rotterdam)• IJsselwijs (Rotterdam) • MDA Maatschappelijke Dienst-

verlening Alexander (Rotter-dam)

• Motto (Rotterdam)• Pluspunt Rotterdam• SMDC – Stichting Maatschap-

pelijke Dienstverlening Cen-trum (Rotterdam)

• Stichting Welzijn Albrands-waard (Rhoon)

• Surplus Welzijn (Breda)

1e – 2e – 3e lijnszorg Apotheek / paramedicus / huisarts• Apotheek De Beijerse Hof (Rot-

terdam) • Apotheek Beukelsdijk (Rot-

terdam) • Apotheek Dorpsweg (Rotter-

dam)• Apotheek IJsselmonde (Rot-

terdam) • Apotheek Oude Maas (Rot-

terdam) • Apotheek Roosendaal (Roo-

sendaal)• Apotheek Slikkerveer (Rid-

derkerk) • Apotheek Zorgbureau Rijnmond • KNMP – Koninklijke Neder-

landse Maatschappij ter be-vordering der Pharmacie, dep. Rotterdam

• Mediq Apotheek Oude Maas (Rotterdam)

• Schiebroekse Apotheek (Rot-terdam)

• Service Apotheek Pendrecht (Rotterdam)

• Thio Pharma holding bv (Maas-sluis)

• Fysiopoll (Hellevoetsluis) •FysiotherapieDeLus(Zwijn­

drecht)*• Fysiotherapie Van Amstel (Hel-

levoetsluis) • Fysiotherapie Van Lammeren

(Bergen op Zoom)• Fysiotherapie Van Loo en Veer-

hoek (Kapelle)• Fysiotherapie Van Zuilichem /

Partners bv (Oud Gastel) • PMC Mens in Beweging (Oost-

Souburg) • KNGF – Koninklijk Nederlands

Genootschap voor Fysiothe-rapie

• Gezondheidscentrum Randweg (Rotterdam)

• GOED Ridderkerk • Huisartsencoöperatie Zorg-

groep Walcheren • Huisartsenposten Rotterdam• Huisartsenpraktijk Buckley,

Rotterdam• LHV Huisartsenkring Rotterdam• Stichting Sprong (Rotterdam)• Zorg op Noord (Rotterdam) • Veersche Huisartsencooperatie

(Serooskerke) • ELO – ROS (Delft Schieland

Westland)• ROS Zee-bra (Zuidwest Neder-

land) • Zorgimpuls – ROS (Rotterdam) GGZ• BAVO Europoort (Rotterdam)• Context, centrum voor GGZ

preventie (Rotterdam) • Delta Psychiatrisch Centrum

(Poortugaal) • Emergis (Goes)• GGZ Westelijk Noord Brabant• De Grote Rivieren (Dordrecht)• RIAGG Rijnmond (Rotterdam)

Ziekenhuizen / Revalidatie• Erasmus MC (Rotterdam) • Havenziekenhuis (Rotterdam) • IJsselland ziekenhuis (Capelle

a/d IJssel) • Oosterschelde ziekenhuizen

(Vlissingen) • Reumaverpleeghuis, centrum

voor reuma en revalidatie (Rot-terdam)

• Ruwaard van Putten Zieken-huis (Spijkenisse)

• St. Franciscus Gasthuis, in-terne specialismen (Rotterdam)

• Vlietland Ziekenhuis (Schie-dam)

• Ziekenhuis Van Weel-Bethes-da, neurologie (Dirksland)

• Ziekenhuis Walcheren (Goes) • ZorgSaam Ziekenhuis Zeeuws-

Vlaanderen

Zorg-/welzijnsnetwerken • Consortium ‘Gezond Ouder

Worden met een Verstandelijke Beperking (Abrona, Amarant, Ipse De Bruggen)

• Drechtzorg (Dordrecht) • Geriatrisch Netwerk Midden-

Brabant• Ketenzorg ouderen Walcheren • Regionaal INitiatief Geriatrie

(Rotterdam) Gemeenten en diensten• Gemeente Bergen op Zoom• Gemeente Breda• Gemeente Capelle aan den

IJssel• Gemeente Dordrecht•GemeenteMaassluis*• Gemeente Rotterdam• Gemeente Spijkenisse• GGD Rotterdam Rijnmond • GGD West-Brabant• GGD Zeeland

Onderwijs en opleiding • Albeda College (Rotterdam) • Avans Hogeschool, lectoraat

Gerontologie (Breda)

• Calibris, Kenniscentrum voor leren in de praktijk in zorg, welzijn en sport (Bunnik)

• Hogeschool Rotterdam• TU Delft, faculteit Industrieel

Ontwerpen• Zadkine (Rotterdam)

Woningcorporaties•StichtingOuderenhuisves-

ting Rotterdam*• Vestia Groep (Rotterdam) • Woonbron Alexander (Rotter-

dam)• Woonstad Rotterdam

Overige partners • Achmea • Centrum Indicatiestelling Zorg

Zuidwest Nederland • HestiCare BV, Elst• IVO, Instituut voor Onderzoek

naar Leefwijzen en Verslaving (Rotterdam)

• Landelijk Expertisecentrum So-ciale Interventie (LESI), Utrecht

• Living Lab (Leiden)• Mantelplan BV, Nieuwerkerk

aan den IJssel• Ordina NV (Nieuwegein) • TNO Gebouwde omgeving /

DuCHA (Delft)• Trainingsbureau Qualitymatters

(Rotterdam)• Van Kleef Instituut (Schiedam)• Vilans (Utrecht) • Voogt Service Innovation (Ca-

pelle a/d IJssel)• Zorgportaal Rijnmond

* Nieuwe GENERO-partner

23 GENERO nieuwsbrief nr. 17 - november 2012

GENERO kunt u bereiken via:

Drs. Dini Smilde-van den DoelErasmus MCAfdeling Onderzoeksbeleid (kamer Fd 215)Postbus 20403000 CA Rotterdam

Telefoon: 06-18317510Fax: +31 (0)10 447 44 50Email: smilde@pallashrc.com

U kunt zich hier ook aanmelden voor ontvangst van de nieuwsbrief.

Informatie is ook te vinden op www.erasmusmc.nl/genero. Ook kunt u hier eerder verschenen nieuwsbrieven downloaden.

Suggesties voor de inhoud van bijeenkomsten, nieuwsbrieven of andere activiteiten zijn van harte welkom! U heeft tot 20 februari 2013 om tekst of agendapunten aan te leveren voor de volgende nieuwsbrief.

Contact

1