juni/juli 2018 GELDGIDS 4 15

Toeslagschuld?Eigen schuld!

Een kwart van de uitgekeerde toeslagen is te hoog. De Belastingdienst voelt zich

weinig verantwoordelijk voor alle problemen die daarop volgen.

TEKST RAMOn BOEnDER En MARliES FEYTEnS ILLUSTRATIES PiXElS&inKT

PRAKTISCHE TIPS+

CHAOS ROND TOESLAGEN

In het korti➜ Check zelf of je toeslag kunt krijgen en of de betalingen kloppen, want er gaat bij de fiscus veel mis

ZORGTOESLAG

HU

UR

TOES

LAG

KINDGEBONDENBUDGET

KINDEROPVANG-TOESLAG

©

16 GELDGIDS 4 juni/juli 2018

voor Belastingbetalers. Het systeem voor de toeslagen en dat voor de belastingaan-gifte lopen volledig langs elkaar heen. Erik Gommers* heeft daar ook last van gehad. De fiscus zette zijn zorgtoeslag stop nadat hij eenmalig een afkoopsom voor een pensioen had ontvangen. Gommers corrigeerde de gegevens de jaren daarna, maar de fiscus bleef uitgaan van het hogere inkomen. ‘Je moet de voorschotten heel goed in de gaten houden. Ze kloppen in mijn geval bijna nooit met de definitieve bedragen. Waarom wordt het toeslagver-haal niet gewoon in de belasting aangifte verwerkt?’ Als de Consumentenbond deze vraag voorlegt aan de Belastingdienst, laat een woordvoerder het volgende weten: ‘De verantwoordelijkheid ligt bij de men-sen zelf.’ Sinds 2016 gebruikt de fiscus naar eigen zeggen de recentste inkomensgegevens bij veel toeslagen. Maar die zijn niet actueel. De gegevens zijn pas bekend na de belas-tingaangifte, oftewel een halfjaar na het jaar waarin de toeslag is uitgekeerd. De

ZO’N 5,6 MILJOEN NEDER-landers hebben recht op toeslag, een tegemoetkoming in de kos-

ten voor de zorgverzekering, huur en/of een kind. Maar de kans is groot dat zij achteraf geld moeten terugbetalen. Toeslagen zijn namelijk een voorschot, gebaseerd op een inkomen en huishoud-situatie die de burger zelf opgeeft. De definitieve afrekening volgt pas nadat de belasting aangifte over dat jaar is ver-werkt. De toeslag is daardoor gebaseerd op een oud – en dus vaak te laag – inko-men en oude huursom, met alle gevolgen van dien. Jaarlijks wordt in een kwart van de geval-len te veel uitgekeerd en dus teruggevor-derd. Soms gaat het om maar liefst dui-zenden euro’s per persoon. Eind 2017 had de Belastingdienst in totaal nog een vordering van €1,5 miljard openstaan. Ongeveer 80% van de burgers die kinder-opvangtoeslag ontvangt, krijgt te maken met een terugvordering of nabetaling. Zo vorderde de Belastingdienst over 2015 on-geveer €140 miljoen aan kinderopvang- en €480 miljoen aan zorgtoeslag terug. Aan huurtoeslag keerde hij in ruim 40% van de gevallen weer te weinig uit. Er is al jaren kritiek op het toeslagensys-teem; zie ook het interview (pag. 17) met Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond

Belastingdienst loopt dus altijd achter.Kritische vragen van de Consumenten-bond stuiten op een muur. ‘Wij voeren beleid uit’, antwoorden woordvoerders van het mini sterie van Financiën. ‘Voor beleidsvragen moet je bij de betreffende ministeries zijn.’ Maar daar zit nu juist een deel van het probleem. Verschillende mi-nisteries gaan over verschillende toesla-gen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) gaat over de huurtoeslag, dat van Volksge-zondheid, Welzijn en Sport (VWS) over de zorgtoeslag en dat van Sociale Zaken en Werk gelegenheid (SZW) over de kin-deropvangtoeslag en het kindgebonden budget. Als we vervolgens SZW bellen, worden we weer terugverwezen naar de fiscus.

Gebed zonder eindDe problemen met de toeslagen bestaan al sinds de invoering in 2006. Er is eindeloos over gedebatteerd in de Tweede Kamer. Oplossingen blijven uit of worden uitge-steld. Eind april 2018 kondigde staatsse-cretaris Menno Snel (Financiën) aan dat hij de Belastingdienst ‘beheerst’ wil ver-nieuwen, waardoor vernieuwing van ‘in-dividuele projecten’ achterblijft. Aan toe-slagen maakte hij weinig woorden vuil. Het ministerie van SZW liet in diezelfde

Verschillende ministeries gaan over verschillende toeslagen

BR

On

: BEl

AST

inG

DiE

nST

.nl

Het werkt zóSTART

Toeslagen aanvragenBurger schat zelf zijn inkomen

Altijd mogelijkHulp via toeslagen.nl, Belasting Telefoon, netwerk van dienstverlenersDoorgeven van wijzigingen: zoals verandering inkomen, nieuwe huur, andere crèche. Na wijziging volgt een nieuwe beschikking

Voorschotbeschikking

Iedere maand voorschot

Het jaar erna: fiscus stelt definitief inkomen vast

Definitieve berekening

Soms een nabetalingof terugvordering

©

juni/juli 2018 GELDGIDS 4 17

toeslagen

➜

Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond voor Belasting­betalers

Wat is de Bond voor Belastingbetalers?‘Wij zijn geïnspireerd geraakt door voorbeelden uit Duitsland en Engeland, waar vergelijkbare organisaties door miljoenen mensen worden gesteund. Onze bond bestaat sinds 2013 en wil particuliere belastingbetalers en zzp’ers een stem geven in de heffing en besteding van belas-tinggeld. De bond heeft zo’n 20.000 supporters.’

Kunt u uw kritiek op het toe-slagensysteem toelichten?‘Wij hebben in 2016 onder 5000 belastingbetalers onderzoek ge-daan naar de toeslagen. Het bleek dat een op de zeven huishoudens ten onrechte toeslagen niet aan-vraagt. Die mensen lopen jaarlijks minimaal zo’n €500 mis. De wet-geving is te complex voor veel burgers. Vooral degenen die toe-slagen het hardst nodig hebben, zijn daarvan de dupe. Bij kritiek op het toeslagensysteem blijven de Belastingdienst en ministeries naar elkaar wijzen, niemand neemt de eindverantwoordelijk-heid.De Belastingdienst houdt er soms juridisch zwakke beleids-regels op na, met het idee dat burgers toch niet zo snel protes-teren. Dat is niet mijn mening, maar die van hoogleraar fiscale ethiek en voormalig belasting-inspecteur Hans Gribnau. Hij is lid van onze adviesraad.’

Wat is de oplossing?‘De Bond voor Belasting betalers heeft eind vorig jaar hierover gesproken met het ministerie van Financiën. Staatssecretaris Menno Snel zegde hierna in de Tweede Kamer toe naar een ge-zamenlijke aanpak van het toe-slagenvraagstuk te kijken en de problemen te onderzoeken. Met een paar extra vragen kan de Belastingdienst bij de aangifte al vaststellen of er recht is op toeslagen en hoeveel. Er is ook een rol weggelegd voor werk-gevers, die nu al verant-woordelijkheid dragen voor loon-heffingen.In samenwer-king met een aantal grotere werkgevers willen wij een pilot uitvoeren om het onder- en overgebruik van toeslagen terug te dringen bij werknemers met een flex- en nulurencon-tract. Juist deze groep, die ook wel werkende armen wordt ge-noemd, bestaat uit veel eenver-dieners met recht op inkomens-ondersteuning. Deze werknemers willen wij met be-hulp van hun werkgever helpen dat recht te verzilveren en tijdig attenderen op het stopzetten van toeslagen. Maar eigenlijk moet de overheid de toeslagen afschaffen en om-zetten in een uitkering, in plaats van een voorschot dat je achter-af steeds moet bevechten.’

periode weten dat de kinderopvangtoe-slag toch niet automatisch naar de kinder-opvangorganisaties gaat. Een deel van de problemen rond de kin-deropvangtoeslag moet in 2020 zijn opge-lost. Zo wil de fiscus meer persoonlijke begeleiding voor ouders en gebruikmaken van gegevens die de kinderopvangorgani-saties maandelijks krijgen. Maar hoe de plannen eruit gaan zien, is nog onbekend. Mogelijk leiden die tot extra werk voor de kinderopvangorganisaties. De burger blijft echter zelf verantwoordelijk voor de juiste gegevens en voorschotten.De Belastingdienst moet wel meewerken aan onderzoeken van de Nationale ombuds man en daarop reageren. Zo zet de Belastingdienst – na kritiek van de om-budsman – toeslagen niet meer direct stop bij vermoedens van fraude. Ook is er nu een regeling om te voorkomen dat ouders met een toeslagschuld te weinig overhou-den voor kinderopvang. Die regeling be-staat al maanden, maar volgens de om-budsman geeft de fiscus hier nauwelijks bekendheid aan.

* Echte naam bij de redactie bekend.

‘De overheid moet de toeslagen omzetten in een uitkering’

INTERVIEW

Inko

men

sgre

ns

Verm

ogen

sgre

ns

Zorgtoeslag €28.720 €113.415

€35.996 €143.415

Huurtoeslag €22.400 €30.000

€30.400 €60.000

Kindgebonden budget €83.102 €113.415

€37.162 €143.415

Kinderopvangtoeslag €183.976 n.v.t.

Toelichting De inkomensgrens bij het kindgebonden budget hangt

af van de leeftijd en het aantal kinderen. De genoemde grenzen gelden voor een gezin met 1 kind onder de 12 jaar.

Bij de kinderopvangtoeslag ontvangen inkomens boven de genoemde grens een minimale uitkering.

n.v.t. = niet van toepassing

Toeslagen

©

18 GELDGIDS 4 juni/juli 2018

De regels verschillen flink per toeslag. Handige weetjes en valkuilen.

Voor alle toeslagen kun je een proefberekening maken op de site van de Belastingdienst (belastingdienst.nl/reken-hulpen/toeslagen/). Je ziet dan hoeveel toeslag je even-tueel kunt claimen. De aan-vraag dien je vervolgens in via toeslagen.nl. Bij alle toeslagen wijken het toetsingsinkomen en -vermo-gen af van de gegevens in de aangifte inkomstenbelasting, omdat de toeslagen van de huidige situatie uitgaan. Maar er zijn meer verschillen; zie de tabel op pag. 17. Verder tellen groene beleggingen mee als vermogen bij de toeslagen, maar bij de inkomstenbelas-ting niet. Bijzonder vermogen telt juist weer alleen mee bij de inkomstenbelasting. Onder bijzonder vermogen wordt verstaan: smartengeld, som-mige letselschade-uitkerin-gen en vermogen van minder-jarige (pleeg)kinderen waar je niet aan kunt komen, bijvoor-beeld een spaarrekening met een BEM-clausule. Verder ziet de fiscus een schade-uitkering (bijvoor-beeld uit een brandverzeke-ring) die op 1 januari op je bankrekening staat, bij zowel de toeslagen als de inkom-stenbelasting als vermogen.

ToeslagpartnerBij de toeslagen kijkt de fiscus ook naar de gegevens van de

‘toeslagpartner’ om het toet-singsinkomen en -vermogen vast te stellen. Voor de huur-toeslag gelden afwijkende regels. De toeslagpartner is een ruim begrip. Hiermee wordt soms niet alleen een fiscale partner bedoeld, maar ook anderen die op hetzelfde adres staan ingeschreven. Op belasting-dienst.nl/rekenhulpen/toeslagpartner/ is eenvou-dig na te gaan wie de fiscus als toeslagpartner ziet.Gaan fiscale partners uit el-kaar of duurzaam gescheiden leven, dan blijven ze elkaars toeslagpartner zolang de scheiding niet is aangevraagd. Dat is zelfs het geval als ze beiden op een ander adres staan ingeschreven.Woon je samen met je (klein)kind, dan moet hij (zij) mini-maal 27 jaar zijn om toeslag-partner te kunnen zijn.

Wijzigingen en terugbetalenIn principe lopen toeslagen na de eerste aanvraag automa-tisch door. Controleer dus goed of de voorschotten klop-pen. Over het bedrag dat je moet terugbetalen, rekent de fiscus momenteel 4% invor-deringsrente. De rente wordt berekend over de periode vanaf 1 juli na het jaar waarin je de toeslag kreeg, tot de be-schikkingsdatum. De fiscus vergoedt invorderingsrente als je te weinig toeslag hebt ontvangen.Stel, je ontvangt in 2018 een definitieve berekening voor de kinderopvangtoeslag in 2017.

Hieruit blijkt dat je €275 moet terugbetalen. De beschikking is gedateerd op 30 september 2018. Je moet dan €2 invorde-ringsrente (afgerond in het voordeel van de belastingbe-taler) betalen. De Belastingdienst kan een toeslagschuld verrekenen met de huidige toeslag of met een uitbetaling voor de (voor-lopige) aanslag inkomstenbe-lasting. Bij een belasting-schuld mag dat niet. Als een verrekening ertoe leidt dat het inkomen onder de beslagvrije voet (een minimumbedrag voor levensonderhoud) komt, kun je verzoeken om een cor-rectie. Het formulier daarvoor en de rekenhulp om de belas-tingvrije voet uit te rekenen, zijn te vinden op tinyurl.com/belastingvrijevoet. Wijzigingen in de persoonlijke situatie, zoals een verhuizing, overlijden of huwelijk, geeft de gemeente automatisch door aan de Belastingdienst. Andere wijzigingen, zoals ver-andering van inkomen, ver-mogen of opvanguren, moet je zelf binnen vier weken doorgeven. Als de toeslag-aanvrager overlijdt, zet de fiscus de toeslag automatisch stop. Overlijdt de toeslagpart-ner, dan wordt de toeslag au-tomatisch aangepast.

A ZORGTOESLAGDe maximale zorgtoeslag per maand is voor een alleenstaande €94 en voor partners €176. Als je een betalingsach-terstand van meer dan zes maanden bij een zorg-verzekeraar hebt, betaalt de fiscus de zorgtoeslag automatisch uit aan het CAK, de instantie die de zorgpremie incasseert. Buitenlands inkomen telt mee voor het toetsings-inkomen. Wie in Nederland woont en in het buitenland werkt, kan alleen zorgtoeslag krij-gen als hij in ons land verzekerd is voor zorg-kosten. Wie in het buiten-land woont, heeft in be-paalde situaties ook recht op zorgtoeslag. Meer informatie via de BelastingTelefoon Buitenland (055 53 85 385) of op hetcak.nl onder ‘regelingen’.

LET OPAls je in het buitenland werkt of woont en geen toeslag kunt krijgen, kan je toeslagpartner hem soms wel aanvragen. De toeslag is dan lager dan normaal.

TOESLAGEN PRAKTISCHE TIPS

©

juni/juli 2018 GELDGIDS 4 19

toeslagen

Valkuilen

C KINDER­OPVANGTOESLAG + KINDGEBONDEN BUDGET Er is geen vermogens-toets bij de kinderop-vangtoeslag. Bovendien krijg je een deel van de opvangkosten altijd ver-goed, ongeacht je inko-men. De fiscus vergoedt per jaar onder voorwaar-den maximaal 230 op-vanguren tegen een uur-tarief tussen de €5,91 en €7,45 (afhankelijk van de soort opvang).Het kindgebonden budget kan oplopen tot €7000 per jaar, waarbij het ver-mogen bepalend is of je recht hebt op die toeslag.

LET OPJe krijgt automatisch bericht van de Belasting-dienst als je recht hebt op het kindgebonden bud-get, tenzij je nog geen andere toeslag krijgt.

B HUURTOESLAGDe maximale huurtoeslag per maand is voor een alleenwonende €354 en voor samenwonenden €309. Bijzonder inko-men is op verzoek vrijgesteld. Hier-onder valt bijvoorbeeld:➜ De afkoopwaarde van een klein pen-sioen (pensioenaanspraak maximaal €474,11 per jaar).➜ Nabetaling van inkomsten uit voor-gaande jaren.➜ Verhoging van de WAZ-, Wajong- of WAO-uitkering vanwege oppas- en ver-zorgingskosten.

De maximale maandhuur is €710,58 inclusief servicekosten. Soms zijn daar uitzonderingen op mogelijk; zie tinyurl.com/maximalehuur.De huurtoeslag kent exclusief het be-grip ‘medebewoner’. Bij het berekenen van de huurtoeslag kijkt de fiscus ook naar zijn inkomen en vermogen, wat soms gunstig is. Een medebewoner is iemand die op hetzelfde adres staat ingeschreven, maar níet je toeslagpart-ner is. Een medebewoner kan bijvoor-beeld een ouder, kind of huisgenoot zijn.

LET OP➜ Een onderhuurder ziet de fiscus niet als medebewoner. Van onderhuur is sprake als je een deel van de woning verhuurt en de verhuur vastlegt in een huurovereenkomst. Als je je woning verhuurt en tijdelijk ergens anders woont, is evenmin sprake van mede-bewoning.➜ Staat de toeslagpartner ingeschreven op je woonadres, maar woont die langer dan een jaar in een verzorgingshuis, dan kun je de fiscus eventueel vragen om (een verhoging van) de huurtoeslag. Het inkomen van de toeslagpartner telt dan namelijk niet mee. ➜ Als een woning is aangepast vanwege een handicap, ontstaat vaak recht op (een hogere) huurtoeslag. Stuur hiervoor het indicatiebesluit van het CIZ mee.

SITUATIE 3

SITUATIE 2

SITUATIE 1

INWONEND KIND WORDT 27 JAARBij de zorgtoeslag wordt een inwo-nend kind tot 27 jaar zonder eigen inkomen niet gezien als toeslagpart-ner. Stel, een alleenstaande ouder heeft een inkomen van €28.000. Een thuiswonend kind (26) heeft geen inkomen. Dit kind krijgt dan per jaar €1128 aan zorgtoeslag en de ouder €120. Zodra het kind 27 jaar wordt (hij wordt dan toeslagpartner), gaat de gezamenlijke zorgtoeslag omlaag naar €1092 per jaar.

KIND (JONGER DAN 27 JAAR) VERLAAT HET HUISAls een ouder in een huurwoning alleen achterblijft, daalt mogelijk de huurtoeslag. De maximale inko-mensgrens is dan lager. Hoe meer het inkomen de grens nadert, hoe lager de toeslag. Stel, het inkomen van een alleen-staande ouder is €22.000 en de huur €700. Een werkloos kind woont nog thuis. De huurtoeslag is dan €283 per maand. Verlaat hij het huis, dan daalt de huurtoeslag naar €179.

PARTNER WOONT OP ANDER ADRESAls je toeslagpartner staat inge-schreven op het adres van een ver-zorgingshuis, tellen zijn gegevens niet mee voor de huurtoeslag. Maar voor andere toeslagen, bijvoorbeeld de zorgtoeslag, blijf je wél toeslag-partners. Als zo’n situatie zich voor-doet bij ongehuwde samenwonen-den, kan een van de twee verzoeken om beëindiging van het toeslag-partnerschap, om zo een hogere toeslag te krijgen.©

WIL JE MEER UIT JE GELD HALEN?Met de beste tips en adviezen van de Geldgidsben je zelf een financieel expert. Kijk meteenop consumentebond.nl/geldgids en kiesde aanbieding die bij je past.

HAAL ’M IN HUIS