F E S T I V A L A G E N D A (programma's onder voorbehoud)

vrijdag 2 Juni: FBTIVAL Plaats: Winterswijk Programma: Slck e.a. CAMPING FESTIVAL DYNAMO Plaats: EIndhovtn, vliegbasis Welschap Programma: Brotherhood Foundation/Hate Squad/Schwelsser/Wavlng Com/Rape/Shihad/Maiy Beats Jane/Skydad/My Dying Btlde/namat/35007/Crash Worship/Dead Flovrars JAZZINDUKETOWN Plaats: D«n Bosch Programma: Oscar Benton Blues Band e.a.

viljdag 2, zaterdag 3 en zondag 4 Juni: SKATE-FESnVAL Plaats: Eindhoven, vliegbasis Welschap Programma 2 juni: Undeclinable Ambuscade/Eaith- t a d & é » CrIsIs/Snapcase/RKL Programma 3 Juni: Absconded/Horace Plnker/NRA/PropagandW Programma 4 juni: No Ftin At All/Strawman/Bumlng Heads/Orange 9 M M

zaterdag 3 en zondag 4 Juni: DYNAMO OPEN AIR Plaats: Eindhoven, vliegbasis Welschap Programma: Blohazard/Machine Head/Crip Inc/Eteven PIctures/Menfal Hippie Blood/Nevemwre/Fear Fa«toiy/Dog Eat Dog/Type O Negative/Llfe Of Ap)ny/Paradlse Lost/Motorpsycho/Wartior Soul/Dow^nset/Madball/Dubwar/Trouble/Nalibomb

zaterdag 3 en zondag 4 Juni: NACHT VAN PINKPOP Plaats: Landgraaf, cstnpingterrein Programma 3 juni: Honky Soul/the Curi/Copy Cat Trap/Sons of the Raln/Tumbün Dtee/Mennen/Adion in DC Programma 4 Juni: Desperate People/the Cholce/HIppalowpeep/Trans Punk/Passing Strangeis/Fools of Uberty/BacMash/lost of Insantty/I Wrtness/Banglng Beaver/Hookah BLUESFESnVAL Plaats: Geleen Programma: Oscar Benton Blues Band e.a.

zondag 4 Juni: ROCKINC KOLONIA Plaats: landgraaf Programma: Type-O-Negative/the Jayhawks/Sfck Of It All/Del AmItrI/Dog Eat Dog/Teenage Fandub/Osdorp Posse/De Heideroosjes JASINOUKETOWN Pfeiats; Oen Bosch Programma: Mike and the Mellotones e.a.

zondag 4 en maandag 5 Juni: ELASHEKFESTIVAL Plaats: Hlhrarenbeek Programma: Jan Rijbroek Band/Apparatschik/the Bob Color

maandag 5 Juni: PINKPOP Plaats: Landgraaf Programma: Sinead O'Connor/the Levellers/Faith No More/Btohazaid/Tiagtcally Hip/Rollins Band/Bettie

««s^iveerl/Uve/Shane MacGowan & the Popes/Throwing ''*^uffiS/elEUS/Spearhead/Pete Dtoge/Danzlg/Van Dik

VBailaligion/Weezer/G Love & Spedal Sauce/Heather gya/Hoofie & the Blowfish/Dave Matthew Band

•vrfJ^SJunJ: * BERG.HI^'95 PlaatKKwwdwtJIt, terwjn Willem v.id. Bergh

• Pr6ffiamnifeako|/&iltentGreen/Waia BlMs/the m f a é ^ j ^ l ^ £ j ^ Redtesattack/Pink Moon

I RunKi-CatsfiKU-. VAL/'.' i' Bcfgum

Prograirans: öaH

nDikHgüt/Michael, "BPartHe.a, **

en Wlllemskade Programma: Osdorp Posse/Cheb Ashraf/Cario Jones i the Surinam Troubadours/lfang Bondl/Kuni KIds/Toto La Momposina/Remmy Ongala e.a. YPESTOCK Plaats: Helloo, De Oude Werf Programma; The Black Light Sofa/Rumly Poplln/No Licence/Means of Grace/the Porcupines/Van Dik Hout/the Bob Color/20 Brothers/the Brandos/De Dijk FESTIVAL Plaats: Maastricht Programma: Cheb MamI e.a.

donderdag 15, vrijdag 16 en zaterdag 17 Juni: ANYWAVE Plaats: ZIerikzee, Brogum Programma: Rowwen Hèze + 15 Zeeuwse acts

vrijdag 16 Juni: ; BLUES FESnVAL

Plaats: Lotlum, O J.C. Canlx Programma: Mk:hael Keaton/Desert Dust e.a.

vrijdag 16 en zaterdag 17 Juni: OVEROWARS-FESTIVAL Plaats: NIeuwendIJk, Xinix Programma vrijdag: the Fabulous Funy Freak Brothers/Seein' Red Programma zaterdag: Götterdammerung/Zombies Under Stress vrijdag 16 t/m zondag 18 Juni: ZOMERFEESTEN HENGEVELDE Plaats: Hengevelde, centrum Programma 16 Juni: the Band Stand/Sugar Lee Hooper/Van Dik Hout e A Programma 17 juni: Boh Fol Tock/Hollands Verdriet/The Pilgrims e.a. Programma 18 juni: Santiago Jlmenez/the Scene/the Clarks e.a.

za17Junh HALFWAY AMSTERDAM Plaats: Recre^rtifterr^n Spaamwoude - Halfweg Programma: Joe Cocfef/Sheiyi Crow/De Dijk/tiie Jayhawks/Tony Joc Whfte/Paut Weller/Moondogs e.a. MAASBOULEVARDFEËST Plaats: Schledaht, Malsbóufevard Programma: Hangman Jury/Henderickx-project/SjakoI/the Um/Loulsiana Radio/Hallo Venray PUDDINGPOP Plaats: Leusden, de Usbreker Programma; ABIIa/Jan emian/Dulfer/SJakot/the Scene SPUNTERFESTIVAL i ? Plaats: MIddelbeers ' Programma: Plunk/Whisky Pries|^Pat Mears e.a. CROSSROADS BLUESFESTIVAr^ Plaats: Hoogerhelde, Industrietenein De Kooi Programma: Rody Dean/Calvin Jacfeon Band/BIntangs/Michael Katon band TRENDPOP Plaats: Keidonk, sportparit de Koulbeig Programma; Van Dik Hout/Burma Shave/Mass Planet/SoneticVet VOORNEFESTIVAL Plaats: Oostvoome Programma: Oscar Benton Blues Band/ Van Dik Hout/Rumble Cats e.a. HAVENFEESTEN Plaats; Wanssum C" Programma; de Helderoosjes e.a.-TREFPOP Plaats: Blartcum Programma; Fate Related e.a. TRAILERPOP Plaats: Rotterdam * ; Programma; Rick Devito Band e.a.

ratifwtag 17 en zondag 18 Junlr ': OPEN AIR MUZAIK FE5TIVt|L Pla|b: Vtriló, achtetteireln

, Programma 17 juni: Duo K#j "aa. ,toogramma 18 juni: Venu 'Damas/Yulduz Usmanova ï = S "-HOH»OP f

, Plaats; B«j|^''Èïenemententerr«in Progtafthrta'17ftini: Right Dir?cBon/Seqt

jWatctómn ' , « ^ f c " " "jProjJ'amma 18|oni; Santiago Jii^KfjOTupek) Honey/B atcream/ihe Piigrims«fe Grand & his Big Blues Band

Perron 55 (Prinstensfcaat) (rtStafioh/Les Charmeurs

Xam/SoB

wahfltie

zmdagISJunI: ^ « I M M P -' -'S:"*

broek^-

* ? •

Blind Dogs/Otls Grand & the Big Blues Band

zaterdag 24 en zondag 25 Juni: BEST EXOTIC FESTIVAL Plaats: Best, Wilhelminaplein Programma zaterdag: Orquesta Pegasaya/Arublan Brassband Programma zondag: Master Blaster/Orquesta Pegasaya/Arubian Brassband/Relnforcement/Trafassi/Las Chicas Del Can

zaterdag 24 Juni: BREDA BARST Plaats: Breda, Chasse-terrein Programma; Brotherhood Foundatlon/Sjakol/Van Dik Hout/The Scene e.a. BOSVOLPOP Plaats: Apeldoom, Boswelde Programma: Van Dik Hout/DuHer/Hennan Brood/the Scene/Saskla Laroo/Mendoza Dance Pariy/Lols Lane/ Jeunes Turcs/Tres Tacos/Groove Syndkate TUINFEEST Plaats: Slledredit, Elekba Programma; Madam Panic/Laberfnto/Cooper/ Painting Over Picasso/Beat Busters/Brotherhood Foundation/Slagerij van Kampen FESTIVAL Plaats: Egmond a/d Hoef Programma; 20 Brothers e.a. OLDE SKOELE FESTIVAL Plaats; Hattum, Olde Skoele Programma: NRA/Hanniball e.a. FESTIVAL Plaats: Wognum Programma: the Bob Color e.a. /VFRIKA FESTIVAL Plaats: Hertme Programma: Remmy Ongala & Orchestre Super Matimila e.a. WALDROCK OPEN AIR Plaats: Bergum, Zomenveg Programma: Venom/Machinehead/Sick Of it M/ Pro-Pain/My Dying Bride/Madball/Ancesbtil Sin

zondag 25 Juni: MIDZOMER BLUESFESTIVAL Plaats; WIJchen, Kasteeltuin Programma; Oscar Benton Blues Band/ the Julian Sas Band e.a. PARKPOP Plaats; Den Haag, Zuiderpark Programma: the Pilgrims/Pato Banton/Sültskln/Goklen Earring/Mike & the Mechanics/Ten Sharp/DIck Dale/Salif Keita/Terence Trent d'Arby/De Dijk e.a. OP DE T6FFEL FESTIVAL Plaats; A/Ieriingsbeek, Vrijthof Programma: Plunk/Thunderin' Hearts/Daryll-Ann/Burma Shave/Van Dik Hout BUNKERPOP Plaats: Landgraaf, E»t In G Programma; Misha Calvin/Bundy's Remedy/Ballus Bobby/Meconium/Syphonaptera/WickedWilly/Dog-Tag 1 ANDER FESTIVAL Plaats; SchIJndel Programma: Def Real e.a. RAINBOW FESTIVAL Plaats: Dordrecht Programma: Remmy Ongala & Orchestre Super Matimila e.a.

vrijdag 30 Juni: KLEURRUK FESTIVAL Plaats: Eindhoven, voor gebouw Dynamo Programma: Arabian Roots/Jeunes Turcs/Yama Yama/Def Real/Laberinto/lfang Bondi/Cobraz/Er Was Eens/September Fools/Brotherfiood feundation e.a.

zaterdag 1 Juli: METROPOUS Plaals: Rotterdam, Zukietpark Programma:,aon Tralri/MadbaiyEleven Pictures/Jhelisi/Shlne/James Hail/Doo Rag e.a. PONTFESnVAL Plaats: Brummen, oevers Celdsse IJssel Programma; PTS/Captain Shirty/Van Dik Hout/Pat Meare/Claw Boys Claw/the Scene/the Pilgrims ZOMERSPEKTAKEL . »j Plaats: Veendam *=::if;?

. Programma: Öie Bob Cokjre.^. i X Y M P H O N I A O ^ A I R %; Wlaats: Almelo, VVfindmolenbrdÖ programma: 5:01 AWNovemfi

sAJuU: l\UN<[%N-IN0OOIt

«'Plaat^oflenfen^ —*;Do<Élage.a.

mm

nadutchl

vrijdag 14, zatwdag 15 en zondig 16.Jull: NORTH SEA JAZZ FESTIVAL Plaats: Den Haag, Congres Centrum Programma vi^ag: DuHer/B.B. King/Chuck Beiiy/ George CBnton/Neneh Cheny/Jamiroqual/Youssou N'Dour/Zap Mama e.a. Programma zaterdag; Randy Crawibrd/Saskia Laroo /Robert Cray Band/the Neville Brothers e.a. Programma zondag: Paok) Conte/MC 900 R Jesus/Atorphine/James Brown/Van Morrison e.a.

zaterdag 15 Juli: DUKPOP Plaats: AndIJk Programma: SJakol/Easy Ateat/Van Dik Hout/ Goriéfest e.a.

zaterdag 15 en zondag 16 JuU: WALHALLA ZO«AERFEESTEN Plaats; Deume Programma: the Bob Cok>r/Van Dik Hout ea.

zondag 16 juli: BEATHOVEN Plaats; Eindhoven, Smalle Haven Programma: Louisiana Radto/the Brandos/the Scabs/ T-Spoon/Van Dik Hout/Plunk JAZZFESTIVAL Plaats; Lelden Programma; DuKér e.a.

vrijdag 21 JuH: VEENHOOPFBTIV/U. Plaats; Veenhoop Programma: Reboelje e.a.

zondag 23 Juli: WEISTOCK FESnV/U. Plaats; Lottum, OJC Canix POPFBTIVAL Plaats: Heerien Programma; DuHer e.a. ,

zaterdag 29 Juli: FESTIVAL Plaats: Zeewolde Programma: the Bob Color e.a. STONEHENGE FESTIVAL Plaats; Steenwijk, de Buze Programma: Altar/Celestial Season/Deadhead/Acrostjchon/Phlebotomized/ Nembrionic/Gutwrench/Eviscaration

zondag 30 Juli: KLUIZENAAR STRAATFSST Plaats: Nijmegen Programma: the Bob Color e.a.

vrijdag 4 augustus: ZOMERSTRAATFESTIVAL Plaats: Venio Programma: Jan Rijbroek Band e.a.

zaterdag 5 augustus: TUINFEEST Plaats: LIerop, Nirwana Programma: Metal Molly/Plunk e.a.

zaterdag 5 en zondag 6 augustus: POPWEEKEND Plaats: Schagen Programma; the Bob Color e.a.

zondag 6 augustus: BESTPOP Plaats: Best Programma: Jan Rijbroek Band/NI Hao/Roots Syndtcate/Saskia Laroo e.a.

donderdag ID t/m zaterdag 12 augustus: OVERTUFESnVAL Plaats: Amsterdam Programma: Ulanbator e.a,

vrijdag I t augustus: FESTIVAL WEEK DER BES<ÏN Plaats; Vlaghwedde Programma: the Bob Color e.a.

zaterdag 12 en zondag 13 augustus: ZE8RA-FESTIVAL | Plaats; Gemeit^Hfter

J^jatiFESTlVAftW_*„ ,

Jteish/A |kaape,a.

p o d i u m k u n s t e n

Subsidieregelingen professionele podiumkunsten 1996-1997

Het bestuur van de Stichting Fonds voor de Podiumkunsten maakt hierbi j bekend, dat ten behoeve van projecten en andere aktivitetten op het terrein van de professionele podiumkunsten in 1996 resp. in het seizoen 1996-1997 de volgende subsidieregelingen van kracht z i jn :

1 . P r o j e c t e n en f e s t i v a l s 1 9 9 6 - 1 9 9 7 e e r s t e t r a n c h e

aanvragen indienen voor: J oktober ]995

2 . P r o j e c t e n 1 9 9 6 - 1 9 9 7 t w e e d e t r a n c h e

aanvragen indienen voor: 14 januari 1996

3 . M u l t i d i s c l p l i n o i r e f e s t i v a l s en p r o j e c t e n z o m e r 1 9 9 6

aanvragen indienen voor: ï oktober 199S

4 . W e r k p l a a t s e n 1 9 9 6 - 1 9 9 7

aanvragen indienen voor: ï oktober 199S

5 . R e i s k o s t e n i .v . ra . v o o r s t e l l i n g e n / c o n c e r t e n b u i t e n l a n d 1 9 9 6

aanvragen indienen voor 1 oktober }99^, 1 januari 1996, 1 april 1996, 1 juii 1996

6. Re is - en s t u d i e b e u r z e n m u z i e k , d a n s en t h e a t e r 1 9 9 6 - 1 9 9 7

aanvragen indienen voor: 1 december 199S

7. O p d r a c h t e n d r a m a t i s c h e l e t t e r k u n d e 1 9 9 6

aanvragen' indienen voor: 1 oktober 1995, 1 februari 1996, J mei 1996, 1 oktober 1996

8 . P r o j e c t e n a r b e i d s m o r l t t i m p u l s 1 9 9 6 - 1 9 9 7

aanvragen indienen voor: 1 oktober 1995

9 . N e d e r l a n d s e M u z i e k Pr i js 1 9 9 6

aanmelden voor: 1 maart 1996

Informatie over alle genoemde subsidieregelingen is opgenomen tn een nieuwsbrief van het Fonds voor de Podiumkunsten die inmiddels is toege­stuurd aan alle personen en instellingen die in het afgelopen seizoen een subsidie bi j het fonds hebben aangevraagd. Heeft u deze nieuwsbrief nog niet in uw bezit, don kunt u b i j het fonds een exemplaar opvragen:

Stichting Fonds voor de Podiumkunsten, postbus 85471 , 2508 CD Den Haag, telefoon 070-3521421

Voor het indienen van een subsidieaanvraag dient in alle gevallen gebruik te worden gemaokt van het desbetreffende aanvraagformulier, dat eveneens b i j het fonds kan worden verkregen.

S*0*Z Concerts presents in 1995

The Prodigal Sons 'In the eye of a stranger'

tour 01-09 Enktiuizen 02-09 Dronten 03-09 Heythuizen 08-09 Hoogeveen 09-09 Haarie 14-09 Katwijk aan Zee 15-09 Bedum 16-09 Edam 17-09 Asten 22-09 Zwolle 29-09 Alkmaar 06-10 Zeeland 07-10 Alpfien a/d Rijn 13-10 Zwartsluis 14-10 België 19-10 Gemert 20-10 Gouda 21-10 IMaasbree 27-10 Hilversum 28-10 Heereveen 03-11 Tilburg 04-11 Apeldoorn 10-11 Groningen 17-11 België 18-11 België 23-11 Rotterdam 24-11 Utrectit 25-11 Amsterdam 29-11 Nijmegen 01-12 Den Haag 02-12 Brummen 08-12 Sittard 09-12 Leiden 15-12 Sneek 16-12 Hellendoorn 23-12 Lottum 29-12 Haarlem 30-12 Dordrectit

Munich Records

Hoogte Nirwana, festival Tom Tom Box Feesttent Sctiuit Fame Singel, festival Johnos, festival WRZV-tial CD-pres Atlantis Kobus Kasteel Sporthal België Bunker So Wtiat Matcentrum Tagrijn Sfinks Noorderligt Gigant Oosterpoort België België Nigtittown Tivoli Paradiso 042 Paard Bliksem Fenix LVC Bolwerk Lantaarn Canix Patronaat Bibelot

01-09 03-09 07-09 09-09 16-09 22-09 23-09 24-09 28-09 29-09 30-09 07-10 14-09 20-10 21-09 28-10 04-11 10-11 11-11 18-11 25-11 26-11 01-12 02-12 08-12 09-12

Fratsen 'Naar buiten'

tour Amsterdam Doetinctiem Ensctiede Gemert Kotten Gouda Vlissingen Diepentieim Tilburg Zeist Hoog-Soeren Nieuwendijk Heinekenszand Silvolde Rotterdam Andijk Zwolle Roelofarendsv Meteren Brummen N-Scharwoude Meddo Zeeland Heino Ensctiede

Arena Feesttent Vrijttiof Bunker Wilhelmina So What Piek Schultersfeest Lambiek Peppel Feesttent Xinix Scoutrock Panbar Rotown Pop en Jazz Hedon Splotsz Medua Bliksem Koog Albequercie Kobus Struik Vestingbar

Bergen op Zoom Botte Hommel

Via Records

i

/ / /

/ / /

/ / /

__ ^

wijzigingen onder voorbehoud

03-09 08-09 16-09 22-09 29-09 06-10 21-10 27-10 28-10 03-11 04-11 10-11 18-11 23-11 24-11 25-11 01-12 02-12 08-12 09-12 15-12 16-12 23-12 29-12 30-12

Crapjam 'Recorder'

tour Nijmegen Hoogeveen IVIeppel Zwolle Alkmaar Zeeland Maasbree Hilversum Heerenveen Tilburg Apeldoorn Groningen Amersfoort Rotterdam Utrecht Amsterdam Den Haag Brummen Sittard Leiden Sneek Hellendoorn Lottum Haarlem Dordrecht

Via Records

Gonzo Box Clouso WRZV-hal CD-pres. Atlantis Kobus Mafcentrum Tagrijn Sfinks Noorderligt Gigant Oosterpoort Kelder Nighttown Tivoli Paradiso Paard Bliksem Fenix LVC Bolwerk Lantaarn Canix Patronaat Bibelot

27-10 29-10 02-11 03-11 12-11 17-11 18-11 24-11 25-11 28-11 01-12 02-12 05-12 07-12 08-12

Van Dik Hout Tour 95/96

Delft Groesbeek Hoofddorp Zeeland Maasbree Hilversum Leiden Loosbroek Heiloo Zeist Schijndel Middenmeer Alkmaar Groningen Utrecht

09-12 Apeldoorn 14-12 15-12 16-12 22-12 23-12 30-12

Rotterdm Tilburg Den Haag Haarlem N-Scharwoude Amsterdam

Bananas/Sony

Eland Linde Challenge Kobus Mafcentrum Tagrijn LVC Lunenburg Buk Buk Breul Theater Oude Beurs Atlantis Oosterpoort Tivoli Gigant Nighttown Noorderligt Paard Patronaat Koog Paradiso

S*0*Z concerts P.B. 176 8000 AD Zwolle Tel.: 038-4548451 Fax: 038-4532561

The Rumble Cats Violet Blue Flames The Amp The Ace Tones l'Attentat Tree Funk Concept

m

een u i t g a v e van

grafie

tekstem:

COLOFON Arjen Davidse

Laurence van Haren, Lutgard Mutsaers

John Prop, Richard de Nooy,

Florls Oudshoorn

Christel Wolters, André Bakker, Henriëtte Guest

Dettline

Pablo Cabenda

Rob van Dam

Arjen Davidse

Han van Essenburg

Laurence van Haren

Gerrie van Leeuwen

Ruud Lekx

Lutgard Mutsaers

Patrick Oxsener

Robert Jan Schinkel

Jeroen Veldman

Gert Verbeek

Renate de Vin

Roland Wetzels

Job de Wit

comeertagemdla; Marloes Reus

adwertenties: Hessel Benedictus

yitgewer: SPN

redactie ft advertentie-exploitatie:

Wibautstraat214

1091 GS Amsterdam

telefoon 020-6682255

telefax 020-6685041

de foto op de voorpagina van Suzanne en Monique Klemann (Loïs Lane)

is gemaakt door Christel Wolters

S T I C H T I N ö P O P M U Z I E K N E D E R L A N D

INHOUD 3 Wisseltrofee

4 Events

5 Common Sense

6 Loïs Lane

8 Dulfer in Japan

10 Eric Cycle

12 Facts Et Figures

14 Plunk on tour

1 6 Space Marines

17 Poparchief

18 Recensies

20 Mokum Sound Machine

22 De toekomst van de podia

24 Muziek uit alle windstreken

26 Agenda

29 Spot!

30 Demontage

32 . Lowlands top-10

Fabeltje door: Def P . (Osdorp Pbsse)

(wegens ruimtegebrek ingekort door de redaktie)

Er was eens een mol en die heette Mannetje. Hij had niet veel vriendjes, alleen wat andere mollen,^onderhonden' en onder­kruipsels. Hij had het niet echt slecht onder de grond, maar omdat hij toch een beetje eenzaam was en ook gesteld was op af en toe wat ruimte en frisse lucht, groef hij zich wel eens een weg­getje naar boven, toevallig net uitkomend in het Hüversumse bos.

Hoewel hij daa r in eerste instantie zonder slechte bedoelingen kwam en altijd eerlijk en oprecht was tegen alle dieren van het bos, heten deze hem duidelijk merken dat zij niets van hem moesten weten en dat hij maar vooral in zijn hol moest büjven. Mannetje mol probeerde hierop uit te leggen dat het onder de grond niet altijd even prettig was. Maar helaas, op dat moment stonden er alleen een paa r koetjes en kalfjes die niets van zijn verhaal begrepen en verder wat wezels en slangen die hem natuurhjk wel begrepen, maar net deden alsof er niets aan de hand was.

Teleurgesteld kroop Mannetje mol weer onder de grond en ging

nadenken over wat hij nu moest doen. Omdat vervehng één van de grootste oorzaken was van het typische ondergrondgedrag wat de bovengrondse dieren zo afstotelijk vonden, bedacht hij iets wat de ondergrondse dieren bezig zou houden en daarnaast ook een hechte band tussen hen zou vormen.

Mannetje mol besloot een eigen cultuur op te zetten, uitsluitend geïnspireerd door onder­grondse stof waar zijn lotgenoten zich volledig mee konden identificeren.

Dag en nacht werkte hij door aan zijn plan en hoe meer mollen geïnteresseerd raakten , hoe meer er hem ook gingen helpen. Zijn idee, bestaande uit nieuwe vormen van beeldende kunst , muziek en zelfs eyn eigen modebeeld en dans , sloeg in als een bom en heel de onderwereld stond op zijn kop! De bovengrondse dieren, die een luxueus, maar toch wat saai leventje leidden, begonnen met stijgende jaloezie geruchten te horen over wat zich in de onderwereld afspeelde. De koetjes en kalfjes gingen met hun oren aan de molshopen staan luisteren en het feit dat de wezels en slangen om het hardst riepen dat het allemaal niets voorstelde, maakte hun nieuwsgierigheid eigenlijk alleen maar groter. Sterker nog, sommigen begonnen zich te gedragen naa r de nieuwe moUencultuur, terwijl enkele rat ten er zelfs een slaatje uit probeerde te slaan door schaamteloos de mol-lencultuur te gaan promoten. Dit alles liep op een gegeven moment zo uit de hand dat de bovengrondse dieren de mollen zelfs vroegen naar boven te komen.

Mannetje mol die de beroerdste, maar ook de domste niet was, had al snel in de gaten wat voor scJiijnheUig enthousiasme dit was, ook al merkte hij dat men toch stiekem respect voor de mollen had gekregen. Toen hij dit aan zijn mollenmaatjes vertelde, hadden die hier allemaal grote lol in. En Mannetje mol lachte het hards t , want hij had nu zowel boven- als onder de grond het respect waarvan hij

al zolang gedroomd had.

Voortaan was het zo, dat als hij boven de grond kwam, de bovengrondse dieren hem vriendelijk ontvingen. Maar hij maakte hen fijntjes duidehjk dat hij ondertussen had geconcludeerd dat hij helemaal niet zo nodig met hen wilde omgaan! En hij voelde zich nu ook sterk genoeg om er nooit langer te büjven dan nodig was. Mannetje mol leefde kort en heftig en hij werd nooit meer vergeten.

FRET 3

Een klein kwartiertie moet je vrel

uittrekken voor de wandeling

van de Echo-tent aan het begin

van het festivalterrein naar de

Bravo-tent aan het einde. Nou

ja, festivalterrein, een tijdelijk uit

de grond gestampte stad van

zeildoek is een betere benaming

wanf je loopt langs enkels, res­

taurants, telefooncellen, giroma­

ten, theaters, bioscopen, discot­

heken, kroegen, terrassen en

natuurlijk de vijf podiumtenten:

Delta (groot). Echo (groter),

Charlie (nóg groter). Bravo (zeer

groot) en Alpha (immens). Maar

geen van de tenten vfas groot

genoeg voor de bezoekers. Alle

zalen puilden uit, soms wegens

één van de vele stortbuien en

vaker wegens de enorme popu­

lariteit van de optredende groe­

pen. Lowlands '95 bood zo'n

zeventig bands en alle mogelijke

stijlen: metal, punk, ska, groove,

dance; wereldtoppers, oude hel­

den en nieuv^ talent. De zestien

Nederlandse bands deden het

goed tussen het internationaal

geveeld. Een impressie.

Lowlands 95 : een natte droom! tekst: Arjen Davidse en Gert Verbeek illustratie: John Prop

Een aantal Nederlandse bands was vooral geprogrammeerd om de feeststem­ming er in te brengen. Ondanks de vaak onmogelijke tijden waarop ze moesten aantreden (vroeg in de ochtend of tegelijk met een top-act elders) bleek dit geen enkel probleem. Het dak ging eraf bij Jammah Tammah en Pigmeat. Ook de Dopegezinde Gemeente en The Schizofrenics kregen de massa in beweging. De surf is weer helemaal terug sinds Pulp Fiction en de Treble Spankers maakten daarom niet alleen het publiek gelukkig, maar waren dat ook zelf: 'Positieve energie kan niet gekeerd worden', sprak gitarist Marcel Kruup. The Apemen waren met hun nette pakken, jaren zestig-kapsels en nederbeat een vleesgewor­den anachronisme. Er werd gesmeten met gitaren en de bassist werd door het publiek op handen de zaal doorgedragen.

De meer ingetogen liedjes van Thomas Acda en Paul de Munnick kregen na een paar minuten de muisstille aandacht van vele oververhitte schreeuwers, die wel­licht net de prettige chaos van Pennywise in een tent verderop achter de rug hadden. Iets soortgelijks presteerde ook Mizpah dat de ondankbare taak had de zondagochtend te openen. Hun krachtige, mooi gearrangeerde folkrock (met Ierse tongval!) werd met overtuiging en veel speelplezier gebracht. Deze band verdiende een meer prominente plaats op het festival en dat gold voor meer Nederlandse bands. De organisatie had zich duidelijk verkeken op de populari­teit van deze groepen. Overvolle tenten en zelfs chaotische taferelen waren het gevolg. Ramvol was het bij Hallo Venroy, dat veel liedjes van de nieuwe plaat presen­teerde en ook bij de Heideroosjes probeerde het publiek ver buiten de tent nog een glimp van de Limburgse punkhelden op te vangen. Toch bleef de band zich maar verontschuldigen voor het feit dat zij daar stonden en maar drie akkoor­den kenden. De plotselinge bekendheid lijkt de roosjes met stomheid te hebben geslagen. De enige misser in het verder zo succesvolle rijtje Nederlandse concerten was het optreden van The Dutch Masters. De package van diverse rap-acts, die FRET bij andere gelegenheden heeft zien schitteren (ze waren tenslotte niet voor niets uitgenodigd), zakte genadeloos door het Bravo-podium. Het zullen de zenuwen wel zijn geweest. In diezelfde Bravo-tent stonden ook de Human Beings. De in eerste instantie bijna lege tent deed vermoeden dat het Utrechtse house-duo het moest afleggen tegen de warme maaltijd of het Belgische dEUS, dat tegelijkertijd speelde in Alpha. Maar hun knap opgebouwde, opzwepende set vulde de tent in een mum van tijd met enthousiaste dansers.

Resten nog de twee klappers: NRA gaf voor een immens publiek een spetterende show weg, maar helaas was deze laatste avond het vuur bij de meeste bezoe­kers bijna gedoofd. Aan de band heeft het niet gelegen; als zij 24 uur eerder af hadden mogen trappen, was de hele ruimte ongetwijfeld veranderd in een kol­kende massa. Nu bleef dit beperkt tot de eerste twintig meter van de zaal, waar de echte die-hards zich ophielden. 24 uur eerder speelde wel de Osdorp Posse. En hoe! Tot afgrijzen van de orga­nisatie, die net de schade van het Pennywise-concert had opgelost, sloegen opnieuw alle stoppen door. Duizenden stonden buiten en waren te laat om getuige te zijn van een uitzinnig publiek dat in de dakspanten hing en zich van-daaruit omlaag liet vallen, van de honderden die de security onder de voet lie­pen en de angstige fotografen vooraan maar één uitweg overlieten: het podium op. Toen daar uiteindelijk ook het halve publiek stond en de band overstoorbaar doorknalde, zakte een deel van het podium in en raakte een aantal microfoons en andere apparatuur onklaar. Een voortijdig einde van het optreden was het gevolg, maar de Posse had haar visitekaartje overduidelijk afgegeven: 'Waarom staan wij gvd niet in Alpha?'. Ja, waarom eigenlijk niet?

Lowlands bood natuurlijk nog meer. De vrijdag en zaterdag waren de meest interessante dagen van het festival. De zondag stond geheel in het teken van de gitaar. Les Gitanes Du Rajashtan zorgden met hun Indiase danseres op de zon­nige zaterdag voor feestelijke exotica, net als Mad Professor die met zijn dubreggae de werking van menige joint versterkte. De opa's en oma van The Skatalites werden zo enthousiast ontvangen dat het applaus meer tijd in beslag nam dan de muziek. Er waren maar een paar acts die niet goed uit de verf kwamen. Whale was te rommelig, de humeurige Kristin Hersh was met haar Throwing Muses vergane glorie, en het enige leuke aan de futloze Black Grape was de openingstape: Little Green Bag van de George Baker Selection. Engeland scoorde wel met de eigenzinnige Tricky, de hypnotiserende houseact Underworld, het sympathieke Drugstore en het soms breekbare Radiohead. De Amerikaanse gitaarherrie was ruim vertegenwoordigd: Shellac testte een groot aantal nieuwe nummers uit en wisselde hun strakke set af met droogkomi­sche opmerkingen, het introverte Yo La Tengo maakte van de ChaHie-tent een huiskamer, het gevoelige repertoire van Guided By Voices veranderde op het podium in een verzameling dronkemansliederen, de engelenstem van Heather Nova bedwelmde de duizenden in de grote Alpha-tent, de dandy James Hall zocht de warmte van het publiek op en kroop met zijn trompet tussen de voorste rijen. De geestvan Nirvana waarde rond in de krachtige set van Foo Fighters en Beek vatte in één set alle genres samen die tijdens het festival waren vertegen­woordigd. Een waardige afsluiter.

b M § m m b m w c m O n d e r het motto 'B i jna Boven! ' presenteert

Stichting Brabant Pop op donderderdag 7 septem­

ber zeven veelbelovende Brabantse rockbonds: T-

Nal led fOss) ,"Whf fnderderwheel (Beers),

September Fools (Eindhoven), The ChunX (Den

Bosch), Candybor Planet (Eindhoven), Green

Lizard (Tilburg) en The Huflers (Den Bosch). Samen

met grunge bond Vals Licht uit GoiHe zijn ze uit­

verkoren voor het concert-subsidiesysteem van SBP

"Bandlijst Professioneel Circuit Subsidie'. De acht

bands zijn ook te horen op de verzamel CD Bijna

Boven die dezelfde avond wordt gepresenteerd.

Plaats: Effenaar, Eindhoven, aanvang: 20.00 uur,

entree: ƒ 5,00.

Ro§ter€Ê€t fft Ti jdens het R95 fes t i va l , w a a r ook het

Rotterdam Wor ld Music Festival deel van uit­

maakt, organiseert de Popunie op 17 septem­

ber in het Rotterdamse Nighttown 'Le Monde

Du Raï'. Tussen 14.00 en 23.00 uur treden

groepen op die roïmuziek maken uit het grens­

gebied Marokko/Algerije, Berberse muziek uit

het Rifgebergte en muziek uit zuidwest en cen­

traal Marokko: Noujoum Rotterdam, Raïtand,

Tamount, Orkesta Abdoulla Rebate en Youcef.

Entree: ƒ 5,00 (gratis toegang met CJP sep-

temberbon en Festivolpaspoortbon).

De komende weken strijden 20 Limburgse bands om een plaats in de finale

van de talentenjacht Nu Of Nooit die op zaterdag 28 oktober plaatsvindt in

de Honehof in Geleen. De winnaar krijgt voor ƒ 10.000 aan studiotijd, num­

mer 2 wint ƒ 2.500, nummer 3 krijgt ƒ 1.250 en de nummers 4 en 5 mogen

elk met ƒ 500,- naar huis. Voorafgaand aan de halve finale op 13 oktober in

Fenix te Sittard, worden vier voorrondes georganiseerd: op 1 september spe­

len in de Azijnfabriek, Roermond: Pygmalion, Form, Beyond, Hangover en

Kaza, op 9 september in Niks, Horst: Friendly Fire, I Witnes, Grape Stone,

Private Justice en Stone Bob, op 1 ó september in Spuugh, Vaals: Desperate

People, Nightmare on Helmstreet, Q-up, Transpunk en Backlash en op 22

September in B52, Hulsberg: Bifrost, Foul Tactic, Gail of God, Purple Ona

Gazona en Ago Mach.

tekst: Laurence van Haren

FRET 4

Illustratie: Floris Oudstiorti

Deze nieuwe FRET-pagina COMMON SENSE is bedoeld voor opinies over politieke, juridische of fiscale ontwikkelingen. De spits wordt afgebeten door de directeur van Stichting Popmuziek Nederland (SPN) Jaap van Beusekom met een artikel dat 12 juli jongstleden in een iets verkorte vorm werd geplaatst in NRC Handelsblad.

'Dit gebonk dient tot het laatste toe te worden bestreden'

De Rijksoverheid is bezig haar mening te vormen over het cultuurbeleid voor de jaren 1997 tot en met 2000. Drie rap­porten kunnen haar daarbij helpen. Een advies van de Raad voor de Kunst 'Kunst op de groei', een van het

Sociaal en Cultureel Planbureau 'Podia in een tijdperk van afstandsbediening' en een in opdracht van staatssecretaris Nuis door bureau Berenschot geschreven rapport 'De podiumkunsten na 2000 naar een nieuw beleid'. - ^ Het voor-advies van de Raad voor de Kunst gaat voornamelijk over procedures en hoe de zaken bestuurlijk geregeld dienen te worden. Het zegt niets over de rol van de kunsten in relatie tot de hedendaagse samenleving. Wel wordt gepleit voor meer kunst-inhoudelijke over­wegingen.

Het persbericht dat het rapport van het SCP vergezelde, meldde op droge toon dat 'dankzij het voortdurende en lande­lijk gespreide aanbod, klassieke con­certen nog altijd veel meer publiek trekken dan musical, opera of pop­band. Ter vergelijking: jaarlijkse 18 bezoeken per 100 inwoners voor klassieke concerten en 16 per 100 voor popconcerten'.

Deze onjuiste constatering ver­scheen pontificaal in de landelijke kranten. Dit staaltje misleiding van de wetgever is vooral verbazingwekkend, aangezien het scp tot taak heeft bij te dragen aan een verantwoorde keuze van beleidsdoeleinden. Men weet namelijk al jaren dat de gegevens over de niet-klas-sieke concerten (popmuziek en niet-klas-sieke wereldmuziek) incompleet zijn verge­leken bij die van de volledig gesubsidieerde podiumkunsten. De Stichting Popmuziek Nederland zal binnenkort dan ook met de resul­taten van een onderzoek naarde publieksaantallen komen.

In het onderzoek van Berenschot worden twee scena­rio's geschetst, het 'hoofdstroom-tegenstroomscenario' en het 'pluriformiteitsscenario'. Het eerste gaat uit van een ont­wikkeling naar een gesegmenteerde samenleving met in het cen­trum een 'middle-of-the-roadcultuur'. Het tweede gaat uit van het ontstaan van een multicultuur waarin het verschil tussen commerciële en gesubsidieerde kunst beleidsmatig vervaagt. Geconstateerd wordt dat in beide scena­rio's het huidige podiumkunstenbeleid niet kan worden voortgezet. Tevens wordt vastgesteld dat de spanning tussen de 'serieuze' muziek en het niet-reguliere (bedoeld wordt: het 'populai­re') aanbod uitzonderlijk groot is en dat er weinig in de 'onderkant' wordt geïnvesteerd. Een nader onderzoek naar de markt voor nieuwe mvtzkto/mm'sn is dan ook volgens he|^pport-Berenschot noodzakelijk. Voor het eerst in de geschiedenis legt een in opdracht vlnSijswijk geschreven rapporteen verband tussen de maatschappij mettiaar pluriforme, multicultureel samertgtstelde bevofkltig en het kunstenbeleid *-'"* ^

Vitetét rijteoverheid intussen iets van andere podiumkunsten dan de symfonische myzté^-de opera, dê dans en het toneel? Dat zou wel moeten, want op 24 februari 1975 verzond de toer» net opgerichte SPN een brief aan de toenmalige minister van CRM, Van Doorn, met daarin het volgende citaat uit het door de SPN opgestelde Popplan: 'De popmuziek is een muzieksoort die tot nu toe buiten de aandacht en bemoetervis van de overheid is gebleven. Daardoor rijn ons inziens kansen gemist, zowel in artistiek opzicht (kwatitettsftsvordering) als cultureel gezien (het creëren van nieuwe publiekssituaties fett). Ook doorwerking in, en wisselwerking met het muziekonderwijs en de kunstzinnige vorming is grotendeels achterwege gebleven'. In datzelfde Popplan wordt at gesproken over een op te richten popmuziekacademie en een poparchïef

Het was weinig bemoedigend om te zien hoe de rijksoverheid in de daaropvolgende twintig jaar probeerde zich een beeld van die muzieksoort te vormen. Minister Gardeniers in 1981: 'Popmuziek kan alleen in haar commerciële betekenis worden bezien en niet in haar artistieke betekenis en is een muzieksoort voor een zeer jeugdig publiek.' Onder minister Brinkman werd het orkestenbestel gereorganiseerd en in de verdeling van vrijgekomen geld voor nieuwe muziekvormen werd voor de SPN een miljoen gereserveerd. In de werkversie van het zogenaam­de Sutherland-rapport stond bij popmuziek te lezen:'... maar dit gebonk dient tot het laatste

toe te worden bestreden'. In de uiteindelijke versie werd dit merkwaardige waarde-oordeel geschrapt.

In een paginagrote advertentie in de Volkskrant van 2 april 1992, financieel mogelijk gemaakt door meer dan honderd instanties en individuen, gaf de SPN vervolgens de verdeling aan van de rijkssubsidie voor de podiumkunsten, die in totaal 250 miljoen bedroeg. Daarvan ging drie mil­joen naar de jazz en de popmuziek samen. Na de opsomming van de bedragen volgde de retori­sche vraag of deze verdeling van gelden representatief was voor de kwaliteit, de kwantiteit en het publieksbereik van de podiumkunsten in Nederland anno 1992.

De vraag: heeft de Rijksoverheid iets geleerd van de ervaringen met een muzieksoort die sinds 1977 opgenomen is in het kunstenbeleid, maar die in afkomst en omgeving

sterk afwijkt van de traditionele kunsten, kan nog steeds niet positief beantwoord worden. Interessant is vervolgens de vraag waarom de

overheid zo weinig zicht heeft, danwei niet wil hebben, op de niet-traditionele kunsten.

Ten eerste is het zo dat de symfonische muziek, opera, dans en toneel een Westeuropese traditie vertegen­

woordigen. Toen na de Tweede Wereldoorlog een rijkskunstenbeleid werd ontwikkeld, was de samen­

stelling van de maatschappij duidelijk en over­zichtelijk. Daarin kwam al in de jaren vijftig met

de massale migratie vanuit de nieuwe staat Indonesië verandering. Die migratie leverde Nederland ondermeer de introductie op van de live-vorm van rock'n'roll: de podium­kunst die de basis is geweest van onze huidige popcultuur. Latere migratiestro­men uit andere werelddelen betekenden allereerst een verrijking van het muziek­aanbod - een ontwikkeling waar iedere Nederlander die wel eens uitgaat of een festival bezoekt van heeft kunnen genieten.

En nu heeft de rijksoverheid het fenomeen wereldmuziek ontdekt. Niet om artistieke redenen, maar in het kader van het allochtonenbeleid. Migranten dienen (op actieve en passieve wijze) te participeren in de podiumkun­

sten. En men bedoelt dan de 'hogere' podiumkunsten. Dat komt voort uit de

nooit hardop uitgesproken opvatting dat de beschavingskwaliteit van de traditionele

podiumkunsten van een hogere orde is dan die van 'het gerommel aan de onderkant'. Tijdens een symposium over 'culturele diversi-

^ ^ teit en publieksparticipatie' dat eind 1994 in het J r Soeterijntheater werd gehouden en dat was gewijd

aan de participatie van allochtonen in de podiumkun­sten in de periode 1994-2005(1), gonsde deze boodschap

door de toespraken van de meeste sprekers heen: als een allochtoon naar een traditionele podiumvoorstelling gaat, heeft

* dat een hoger beschavingseffect dan het bezoeken van een pop- of wereldmuziekconcert. Een soort modern missiewerk dus. Men gaat dus

uit van de gedachte dat de kunstbeleving van een hoogleraar tijdens een Beethovenconcert in het Concertgebouw van een hogere kwaliteit is dan die van een

tweede generatie Marokkaanse Nederlander bij een raïconcert in de Melkweg.

Dat de Nederlandse bevolking de laatste decennia en masse talloze concerten bezoekt die niet vallen onder de reguliere kunsten is niet alleen het Sociaal en Cultureel Planbureau ont­gaan. Ho§ in 1989 werd door de cultuursodotoog H. Ganzenboom de cultuurparticipatie van het Nederlandse volk als volgt afgedaan; 'Culturele activiteit is een gedragsvorm, die 'm beste­ding van tijd en geld van veel kêm van onze samenleving slechts een ntarginale plaats inneemt'

Eer» daaic structuur (hoog-laag) van het podiumkunstenveid in Nederland is meer dan ooit een fei t öe 'bovenkant', de traditionele kunsten met een vrijwel uitsluitend blank publieksbe­reik, gesubsidieerd, grondig onderzocht met relaties naar de media en een goedwerkende lobby naar de overheden, versus de 'onderkant', nauwelijks gesubsidieerd, nauwelijks onderzocht, met weinig relaties naar de media, nauwelijks enige tebby naar de overheden en een pluriform, groot publieksbereik. De reguliere kunsten hebben door het monopolie van overheidssteun en vermeende artistieke suprematie de onevenredige status van Staatskunst bereikt. Er zal de komende vijfjaren iets moeten veranderen in dit beleid. De ambtelijke top die dit beleid hoofd­zakelijk bepaalt, is de laatste twee decennia nauwelijks veranderd. De Tweede Kamer dan? lederOT .weet dat het bedrag voor cultuur politiek gezien irrelevant is. Daarbij, in de Nederlïil^e samenleving heeft het bestuur zich altijd al terughoudend opgesteld ten opzichte van kunsPen cultuur. Alleen daarom al is te vrezen dat de uitgangspuntennotitie voor de komende cultuurnota van staatssecretaris Nuis, die binnenkort zal verschijnen weinig opzien­barends te zien zal geven. Mijn (hopelijk voorbarige) conclusie is dat het Rijkskunstenbeleid zich op weg naar het jaar 2000 in de laagste regionen heeft geplaatst van de bestuuHijke ver­nieuwing in het na-ooriogse Nederiand.

F R E T 5

Pablo « ^ ^ ^ Cabenda

fotografie Christel Wolters

uooral niet weer beginnen ouer dat

paarse mannttje» dat iedereen k^iit

maar waaruln niemand ^ N a a m «il

weet. En lo zifn #r ttsg m#er do's

en don'ts. Is liet uiterlijk taboe?

Heeft een onthulling ouer sexuele

uoorkeur nog enige nieuwswaarde?

Of is a l le jMl i t l i f l i n de periferie

uan Loïs Laitie «fspeelt al belepj|||[|

stukgeïnteriiewd? Met een nieuwsf

cd (Firefllufctl uit en «en gek

nieuwe DezeiTing is er re

genoeg om met de dames te praten

die bij het grote publiek als Mo en

Suus bekend staan.

Loïs Lane op de plaat Op de hoes van Fireflight staan de zangeressen geheel volgens de popmuziektraditie glossy en profil geportretteerd. Het kader van de foto ligt net boven de bikinilijn en laat zo ruimte voor een ontblote schouder en de suggestie van topless. Niet nieuw en niet geheel onvoorspelbaar. Bij het openslaan van de cd echter staart de gehele band je aan, ieder in zijn of haar eigen pashokje, frontaal en aan dezelfde schijnblootbehan-deling onderworpen. Het lijkt een statement, bedoeld om van dat 'mooi-zijn' gezeur af te zijn. Zo, nu is iedereen in Loïs Lane sexy! En iedereen, dat zijn er nogal wat. Op de hoesfoto en op het podium wordt Loïs Lane gepresenteerd als een achtpersoonsformatie. De kern wordt gevormd door vier men­sen: naast Monique en Suzanne zijn dat Bart van Poppel en Slyde Don Cher, twee van de nieuwe bandleden. Bart: 'Met ons vieren zitten we muzikaal op een lijn. Maar met acht mensen wordt dat al een stuk moeilijker. We hebben een duidelijke scheiding van wat we live en in de studio doen. En hoe dat in de toekomst werkt zien we dan wel weer.'

Op het Drive S. Dance festival van Veilig Verkeer Nederland speelde het nieuwe Loïs Lane. Aan het begin van de set heeft de band nog wat technische problemen, maar als die verholpen zijn klinkt het gedreven en komen de nummers van de cd goed uit de verf. Monique en Suzanne voelen zich duidelijk thuis op het podium en demonstre­ren zo nu en dan synchrone stapjes die op aanzetten tot danspasjes lijken. Als de djembé-speler opkomt, wordt die geflankeerd door beide zussen, die knielend en headbangend de microfoon op de drum richten om zo de aandacht te richten op 's mans solo. Het ziet er aandoenlijk uit maar het beeld staat ook beetje in contrast met de verhalen over de uiterst ervaren zangeressen. In een klap kijken ze wel twee VWO-meisjes die fijn met de band meedoen en zich lekker uitleven op hun eindexamenfeest, terwijl een ontzagwekkend Afrokapsel onverstoord voor zich uit staat te bassen en een zonnebril de toetsen bedient.

De nmzikale mannen Slyde en Bart zijn met zijn tweeën voor de muziek van de meeste nieuwe nummers verantwoordelijk. Beiden hebben al een rijk verleden in de Nederlandse popmuziek. Slyde, gezegend met een weldadig ontspannen uitstraling, heeft de bas gespeeld in de electro-reggae formatie Surkus en houdt zich nu ook bezig met de computers in Loïs Lane. Bart is multi-instrumentalist met een indrukwekkende staat van dienst; de man van de ideeën heeft ogen die duidelijk om meer slaap vragen en speelde in ondermeer Tambourine, de Moondogs en Shine. Monique: 'Een heleboel mensen om ons heen zeiden dat we eens naar een nummer van Slyde moesten luisteren. Dat was toen Survive. We zijn aan de slag gegaan met de basistape en hebben met onze eigen viersporenrecorders de nummers geoefend en ingezongen. Het bleek dat het allemaal heel lekker liep, en zo is Slyde er eigenlijk bijgekomen.' Suzanne: 'Van Bart kregen we eerst het nummer Hand te horen dat nou dus ook op de cd staat.' Monique: 'Omdat ze beiden heel goed weten wat ze willen was het in eerste instantie

(Mo & Suus)

(& de rest)

nogal moeilijk om aan hun num­mers te sleutelen. Het was een beetje alsof je aan hun kindje rommelde.'

Met de komst van Bart en Slyde is de band ook een wat andere richting ingeslagen. Op de cd is plaats voor lichte psychedelica en uitbundige fl irts met jaren zeventig disco compleet met s t r i j ke rsa r rangementen , en zelfs een verwijzing naar Stevie Wonders Mr.-Know-lt-AII. Wie is er nou verantwoorde­lijk geweest voor al die vette blazers en die verfijnde violen? Suzanne: 'In het geval van Something About Her hebben Bart en Slyde daar gedeelte­lijk de hand in gehad. Ze hebben het nummer opgepoetst. Maar het bestond al toen we nog in de vorige bezetting van Loïs Lane zaten. We wilden alleen dat het een nog duidelijker discofeel mee kreeg. In eerste instantie was het meer een soft-soul num­mer.' Monique: 'De strijkers zaten er toen al in. We zijn wat strings betreft nogal beïnvloed door Norman Whitfield, de producer van bands als Rose Royce'

Welke invloed hebben Slyde en Bart op het geluid van de band?

Bart: 'Misschien een beetje het psychedelische karakter van sommige nummers. Wat ik het belangrijkst vond, was dat de cd een wat ouderwets geluid meekreeg. Niet zozeer in het geluid van de instrumenten. Maar de cd moest warm klinken.' Suzanne: 'Afgezien van het feit dat Slyde en Bart een groot deel van de muziek schre­ven vonden Monique en ik het ook heel prettig om met een producersteam dicht bij huis in zee te gaan waar voortdurend een soort wisselwerking mee kon plaatsvinden.' Monique: 'Als wij dan iets leuks hadden lieten we het even aan hun horen. Of zij zei­den: Dit is te gek, hier moet je even naar luisteren. En dat ging dan steeds over en weer.' Suzanne: 'Met de vorige bezetting was op een gegeven moment de koek op. We her­haalden steeds het zelfde kunstje, dus was het hoog tijd voor verandering.'

De muziek mag dan wel veranderd zijn, de zang klinkt nog steeds onmiskenbaar Loïs Lane.

i

Suzanne: 'Ik vind het moeilijk om te zeggen of we zangtechnisch gegroeid zijn.' Monique: 'Vroeger waren we veel meer aan het zoeken, en dan wil je laten zien wat je kan. Nu is dat veel minder zo. Dus in dat opzicht zijn we wel gegroeid. Maar om nou te zeggen zangtechnisch?' Suzanne vraagt naar het objectieve oordeel van Bart, en na een kleine discussie zijn ze het erover eens dat er inderdaad sprake is van groei. Maar of die nou ook daad-

FRET 6

»fe-

%..,

werkelijk zangtechnisch is hangt er van af hoe je dat begrip hanteert. Bart is van mening dat je pas gevoel in je muziek legt als je de techniek enigszins durft los te laten, waarna Suzanne zachtjes opbiecht dat ze dat zolang als ze zich kan herin­neren gedaan heeft, omdat ze altijd wars is geweest van de technische kant van het zingen.

Buitenland Zoals het hoort vindt iedereen dit de beste cd van Loïs Lane. Er wordt weer stevig voor het fenomeen Loïs Lane gelobbyd. Diverse tv'tjes staan op stapel, hopen inter­views, en een notering in de top 50.

Hoe zit het met plannen voor Amerika?

Monique: 'Die hebben we voorlopig nog niet. We gaan daar na de vakantie wel shop­pen. Dus langs maatschappijen wandelen om te kijken wie er geïnteresseerd is. Na diverse vergaderingen met AS.R managers hebben we besloten om de cd na de zomer in ieder geval in diverse landen in Europa uit te brengen. Van de kant van de platenmaatschappij wordt er hard aan getrokken en voor ons is het nu eigenlijk alleen maar afwachten. Een uitnodiging voor Noorwegen is al binnen.' Suzanne: 'Soms spelen in het buitenland nog andere zaken een rol dan alleen maar de bekendheid. Vorig jaar nog zijn we uitgenodigd om naar Japan te komen. Die mensen hadden ons waarschijnlijk net ontdekt en vonden het leuk om ons daar te introduce­ren. Daar sta je dan een cd te promoten die al drie jaar oud is!' Monique: ' Ja, dan denk je ook, tjee, wat doe ik hier eigenlijk?' Suzanne: 'Of dan is de distrubutie weer slecht geregeld. Je plaatje wordt wel op de radio gedraaid, maar is nergens in de winkel te krijgen.' Een deal met CNR moet de band van dat soort dingen in de toekomst behoeden.

Loïs Lane heeft artistiek volledig de vrije hand en brengt de nieuwe cd feitelijk in eigen beheer uit. Een verschil van mening over de te volgen artistieke richting leidde na hun vorig cd tot een breuk met hun toenmalige platenmaatschappij. Wat zoveel betekende als dat Polydor met een voorstel kwam voor een populair Engelstalig braderierepertoi­

re, de dames Klemann daar hartelijk voor bedankten. Monique: 'Je moet dan denken in de richting van René Froger, Gerard Joling...' Een stemmige stilte volgt. Ik probeer me Mo en Suus voor te stellen als Karaokezusjes in een willekeurig gloedjenieuw winkelcentrum, waar het publiek met een 'nu allemaal de handjes in de lucht!' en een routineuze schnabbelhand tot gezellig meedoen/deinen wordt aangespoord. Suzanne: 'Ongelooflijk, hè?' Monique: 'Ze wisten totaal niet waar wij mee bezig waren. En ze kwamen dus met dat voorstel toen de verkoopcijfers van Precious iets tegen vielen.' Suzanne: 'Toen wisten we wel hoe laat het was.' Monique: 'Het was natuurlijk maar een voorstel. En in principe hebben zij daar niets over te zeggen want wij hebben ons eigen platenlabel.' En ze zijn daarnaast nog de PR-chefs van Lowland Records en songwriters van de band. De dames hebben de touwtjes stevig in handen. Op de vraag in hoeverre dat ook in de band opgaat, reageert Suzanne direct met: 'Wij zijn gewoon de baas.' Monique probeert het beeld enigszins te nuanceren. Maar het moge duidelijk zijn, de meiden hebben de broek aan. Monique: 'We zijn twaalf jaar geleden begonnen met gewoon een beetje zingen en maar zien wat daarvan terecht komt. Maar in de loop der jaren vorm je wel degelijk een muzikale voorkeur en als je oplettend bent en zelf ook veel naar muziek luistert, komt daar duidelijk een muzikale wil bij. Je weet dan heel goed met wie je wel en niet wilt werken. In het begin waren we nog heel jong, maar we hebben nooit met ons laten sollen.' Als de manager binnenkomt om te vragen of de dames klaar zijn voor de fotografe blijkt wel hoe waar dat is. Er breekt een lichte paniek uit, maar al gauw laat Suzanne weten in het geheel niet op de komst van enige fotopers voorbereid te zijn. De zussen hebben het bericht niet doorgekregen en hebben daar make-upsgewijs dus ook geen rekening mee gehouden. De zacht dwingende hand van de manager vermag niet te helpen, allerlei alternatieven en suggesties voor ingewikkelde constructies met soft-focus en sfeervolle onscherpe opnames waar Slyde en Bart maar de hoofdrol in moe­ten spelen (alsof zij ongepolijst wel toonbaar zijn.^.] ten spijt. De dames zijn niet te ver­murwen. De manager haalt bakzeil en fluistert dat er dan maar een andere afspraak gemaakt moet worden.

FRET 7

FRET 8

i I

t

i on

i *

f

7

3 f ff

i 3'

^ ff'

f :

#

ir

3

*[

7

ff»

CA

••1: il

o" •J

2 -> 't?

1 ^ P y ->

il Ï T

«, 7 5

4ft If

f l T:

•7

1 ( :

!?

4

J

•7

<

e

il 51*

<

T

* » • • •

7 - ^'

1? f; ^

" -ï ^ o ^

fi

r t <

T

'? B

\ t

i «5

; iff -

:!: f t

^ i- O

il IT t ,

f i

V 1 T l J, SS-

? r* V

ff' T:'

%

\ 'i f *

^l * t

<

f"

^ f f # * .. ;!.• * a fK ' ';

1% ^ t l

-' ^ X ' (T-

i f:

II

1 ¥ • ^

n \

-7

f '•

S

\ t

1 t

^ f t

9 O, f#

Ï T t ,

7 5

• * f 7 J ! 1 T i

9

;5F 5

* 41

1 'if 9" tt

tekst: Hans Duller

fDe eerste aangename verrassing krijg ik al op Schiphol. Als m'n hele gezelschap (vijf man

bani, een DtPtxo TO-ploeg, m'n proiucer en tmee ioorgeminterie knakkers van ie platenmaat­

schappij) gaat inchecken, blijk ik ioor Japan Airlines te zijn 'geupgraiei'. (Dat mil zeggen een

klasse hoger vliegen ian maarvoor betaali is. Het is leuk om te ontiekken iat ze (Japanners!)

meten iat me op een speciale missie zijn en boveniien staat het in schril contrast met onze txm

mant toen ik een paar maanien eerier naar een festival ik Ottama vloog en m'n foto levens­

groot op ie voorpagina van het KOH-blai 'Hollani Herali' stoni, meri ik met m'n saxofoon­

koffer nog voor een vertegenmooriiger in stofzuigers aangezien.

Ha tmaalf uur vliegen (mat is Siberië van boven uit toch mooi!) volgt een tmeeie verrassing. Omiat me tmee uur moesten machten op het vlieg veli van Tokyo voor ie aansluiting naar Osaka maar ons eerste optreien zal plaatsoinien, iuiken me een vliegveli barretje in. Len roni-je bier blijkt al snel tmeehonieri gulien te kosten, maar iat mag ie pret niet irukken. Het als ik besluit ie bar even te verlaten, hoor ik plotseling mijn OV Sig Soy ioor ie geluiisinstallatie van ie bar. Geintje van m'n begeleiiers ienk ik, maar m'n begeleiiers ienken iat het een geintje van mij is. Goei, het blijkt ius helemaal geen geintje. Hietsvermoeieni heeft ie bar­man gemoon een CD opgezet Als een van m'n reisgenoten ie barkeeper attent maakt iat ie ^ig óioy voor z'n neus aan ie bar zit te zuipen gebeurt er iets maanzinnigs. fVe man spert z'n ogen open, springt over ie bar en komt buigeni op me af onier het uiten van ie kreten 'n)ulfel.....<ülik ^oy.../l}ulfel....HypelbeaL Z'n hele personeel en ook iat van ie aangrenzenie minkeltjes stormt naar voren en iuikt haast boven op me, en ik kom niet meg vooriat ik tien­tallen overhemien en iamesbloesjes heb moeten signeren!

}n het vliegtuig naar Osaka maakt (Danny frieierich van £H{J me attent op een soort top-tien lijstje van ie iiscotheken in Osaka. Jn ie grootste blijkt m'n hit Hyperbeat nummer / te staan en ian al besluiten me iat iie tent het eerste ioel zal zijn in Osaka. Jnmüiels hebben me ken­nis gemaakt met ie organisatie iie onze toer heeft geboekt en iat blijkt een stel mensen recht­streeks uit ie (muziek)hemel gezonien. Alles, maar ian ook alles blijkt tot in ie perfectie gere-geli. Airconiitionei auto's voor vervoer, super ie luxe hotels, en alles mat een muzikant zich kan mensen. Als ze maar even in ie gaten hebben iat me iets millen morit iat in ijltempo voor elkaar gebracht Ons plan voor het iiscotheekbezoek hebben ze nog niet gehoori of één van ie meiemerkers snelt al naar ie telefoon om ie iisco te vermittigen van onze komst Het resultaat mag er zijn. buigeni morien me vermelkomi ioor ie hoogste iiscobaas en een tafel is al gere-serveeri. Als me amper zitten iraait ie axi een soort meiley van al m'n Japanse hits en op ie iansvloer, maar ook bovenop ie bar, iansen honierien schittereni uitzienie Japanse meiien met een inzet iie haast beangstigeni is. Jk voel me als in luilekkerlani met zoveel eerbetoon.

(De volgenie iag is het opstaan natuurlijk niet eenvouiig en sommige van m'n meiemusici

blijken helemaal niet in het hotel terecht te zijn gekomen. Miet enig oponthoui arriveren me

uiteinielijk in ie club maar me ons eerste optreien zullen gaan ioen en alhoemel het nog uren

iuurt vooriat me gaan spelen, staan nu al giechelenie en gillenie fans voor ie ieur iie al

'fDulfel' en '<^lik Sloy' roepeni op me afkomen en met alle (vroumelijke) overreiingskracht

proberen nog kaartjes te bemachtigen voor onze shorn iie al lang uitverliocht blijkt te zijn.

Het impresariaat heeft in ie kleeikamer voor een vijfsterren menu gezorgi, maar schrikt zich

plotseling suf als ze merken iat me onze Japanse hit Hyperbeat niet op het repertoire hebben

staan. (De inmiiiels ook gearriveerie ItfV-Toshiba baas krijgt haast een spontane hartaanval

en iat ioet ons besluiten het niemanialletje toch maar op te nemen in het repertoire. (Dat is

niet zo eenvouiig, mant op ie crD staat een rapper en iie hebben me niet Alhoemel, m'n mee­

gekomen proiucer John Heiier iie kan toch (Sinnen no time is Heiier aangenomen en met

een kleine repetitie is ie zaak gerei.

Als ie zaal open gaat sprint het publiek naar binnen en stelt zich op tot vlak voor het poiium

iat gebarricaieeri is met iranghekken. Als ik ie organisatie zeg iat ik iat een beetje overire-

ven vini, kijken ze me aan met een blik van 'macht maar'. &n terecht mant bij het eerste

nummer veraniert ie meute in een furieuze menigte iie aanval na aanval op het poiium ioet

en slechts in toom gehouien kan morien ioor een stel boiyguaris iie in ie voorste linies staan

opgesteli.

Het meezingen van ie thema's, uitzinnig klappen voor elke solo en het volleiig uit het iak

gaan voor onze gelegenheiisrapper John Heiier zorgen voor een te gek feest Als ik ian in ons

laatste nummer Street (SSeats zoals gemoonlijk al speleni ie zaal in mil springen maak ik ie

vergissing van m'n leven. )k heb nog geen stap geiaan of ie hele zaal stort zich al schreeu-

meni over me heen en slechts ioor ie inzet van een vers contingent boiyguaris bereik ik nog

leveni ie kleeikamer. Japanners, hoezo geiisciplineerü! Hiaar mat een feest ie bani en alle

aanmezige bonzen gaan volleiig uit hun iak van iit succes.

Als me uren na afloop het geboum uitkomen morien me nog besprongen ioor machtenie fans

iie met t-shirts en OD's staan te mapperen voor ie felbegeerie hanitekening.

(De volgenie iag reist het hele gezelschap naar Tokyo. Ook hier meer een perfecte organisatie en een peperiuur hotel, maar iit keer ook een ielegatie pers en meiia iie bij een bezoek van Clinton niet zou misstaan. }n m'n super ie luxe hotelkamer op een van ie hoogste veriiepingen van het hotel (iat schijnt een eer te zijn!) slaat een keur van geschenken, bloemen en Japans fruit aangeboien ioor ie iiverse organisaties iie belang hebben bij onze toer en zelfs Toyota (iie Hyperbeat gebruikte voor een lV-commercial) heeft een moielauto aan laten rukken.

Het concert in Tokyo verloopt vrijmel hetzelfie als iat in Osaka: hories fans ver voor aanvang

voor ie ieur (in ie bloeihitte) om maar een glimp op te vangen. £en afgelaien zaal met zo

mogelijk nog meer enthousiasme en in ie kleeikamer nog meer bobo's en heerlijk eten en irin-

ken. (De ViPO^O fW-ploeg mengt zich nu ook pas goei in ie striji en met gevaar voor eigen

leven proberen ze mijn tmeeie poging om in het Japanse publiek te springen vast te leggen. Als

iat meer mislukt ioor ie half hysterische menigte en ik slechts gerei kan morien ioor snel

ingrijpen van collega-saxofonist Soris Vanierlek, besluit ik tot een aniere tactiek om in contact

te komen met het Japanse publiek.

(Direct na afloop van het laatste nummer stuif ik bezmeet en al naar ie uitgang maar het al even bezmete publiek naar buiten komt en geef ze tot hun stomme verbazing allemaal een hani. (Dat is niet mis, mant zo'n iikke iuizeni hanien schuiien is geen sinecure. Htaar ie reacties zijn enorm, het gegil en gegier is niet van ie lucht en ie clubleiiing maakt zich terecht een beetje zorgen omiat het volgenie publiek voor onze tmeeie (extra) shom almeer voor ie ieur staat te iringen. üerbaasi vraagt ie Japanse promotor maarom ik zonoiig al iie hanien mil schuiien. Als grap zeg ik hem iat ik hem eigenlijk niet vertroum en op ieze manier het merkelijke aantal toeschoumers milie controleren. (Dat hai ik nooit moeten zeggen mat Japanners mantroumen mag nu eenmaal absoluut niet Het kost me ian ook bijna een uur om hem te overtuigen iat iit nu zo'n typisch staaltje Amsteriamse humor is. (Hij ie tmeeie shorn herhaal ik ie grap, al is het alleen maar om het publiek tevreien te stellen iat inmiiiels van m'n hanienschuiierij gehoori heeft

(De volgenie iag is meer een herhaling met iezelfie horie gillenie fans. (De bani is meer in

topvorm en vooral irummer Hans Cijkenaar en bassist Jsaak van Wel zijn ie lievelingen van

het pubhek termijl ie solo's van toetsenist Kino Haitsma en gitarist Cgon Verhoeven heel veel

iniruk maken.

Ha het laatste optreien is een eetpartij in een Koreaans eethuis beiacht maar ik mil liever eerst nog even naar ons favoriete hangout in Tokyo iie ie naam Gaz-lPanic (!) iraagt en probeer stiekem meg te snieken. (Dat iacht ik maar, net ben ik buiten of een hele groep stort zich over me heen. }k probeer nog meg te rennen, maar iat lukt niet en onmiiiellijk mori ik ingesloten ioor een groepje boiyguaris compleet met lallenie portofoons iie regelrecht naar het restaurant voeren in plaats van ie Gaz-(Panic, maar iaar komen me uren later ian meer terecht

(De volgenie iag vertrekken ie bani en ie viPOiO-ploeg naar Heierlani en blijf ik alleen achter

om mat promotie te ioen. (Promotie mil in Japan zeggen urenlange interviems, ellenlange zo-

specials en bezoeken aan tientallen THi raiiostations. CHH Asia komt langs en voor ie Tokyo

TV moet ik ioor ie stai lopen om uiteinielijk in een soort Vonielpark terecht te komen maar

500 punk-, metal- en aniere teringherrie makenie banis imars ioor elkaar slaan te spelen.

Als hoogtepunt moet ik natuurlijk even een stukje meetoeteren en zo blijkt maar meer iat zv

overal in ie mereli iezelfie iieeën heeft!

(Dat blijkt ook ie volgenie iag als ik na een ronileiiing ioor het geboum van mijn Japanse

platenmaatschappij (met op ieiere etage applauiiserenie meiemerkers, hoe gênant) uiteinielijk

moet optreien in een soort "Wie van ie irie' shom samen met een Japanse rock ster en een van

zenumen omvalleni schattige Japanse sojiofoniste met mie ik een iuetje 'Wicky Hiouth' moet

ioen. Wachten, alles zes keer overioen, over ie iraien struikelenie assistent regisseurs en

overvloei van onnoiige misverstanien iie ie tv eigen zijn.

(De laatste vrije avoni breng ik ioor met eten en vooral irinken in ie befaamie ^lue Hole

Jazzclub in Tokyo maar een gelikte latin bani uit LA. toffe muziek speelt en ik meer als een

superstar behanieli mori.

(De terugreis naar Heierlani gaat meer over mooi Siberië, alleen is iit keer een tussenlaniing

in (Parijs nooizakelijk. (Daar vinit een vertegenmooriiger van diommen-Chirac een zakmes in

m'n bagage en ben ik opeens van superstar meer een gemone veriachte. Len heerlijk gevoel! £n

als ik ian separaat van m'n zakmes einielijk meer op Schiphol sta besef ik iat het verhaal

over is en iat ie volgenie iag "Jazz behini the óieach' in ie kleinste tent van Zanivoort op het

programma staat en iat is ook niet mis.

FRET 9

in juni, op de een-na-laatste avond dat de Utrechtse Vrije Vloer open was, trad Love Cycle, de nieuwe

driepersoonsband van Eric (ex-Quazar en aktief indie-housedeejay) Cycle bij wijze van verrassing op.

In de hete zomer die daarop volgde, bouwde Love Cycle haar nieuwe sound uit tot een meeslepend

geheel van conga-loops, weird klinkende oerwoudvogelakkoorden, salsaritmen en... een ware openba­

ring op zanggebied met de naam Jazmin. Hoe Eric het doet? Gezond leven.

Tekst: Lutgard Mutsaers FotO: Christel Wolters

Eric Cycle begon in 1979 met aktief muziek maken (basgitaar). middenin de punk en new wave. In de band Scrambled Eric speel­de hij samen met Richard Janssen (nu Shine). Eric: 'Daarna kwam er een tijd dat popmuziek erg doemerig werd. Toen is mijn contact met de popscene minder geworden. Begin jaren tachtig werd de Vrije Vloer opgericht. Daar speelden funkmuzikanten, Amerikanen, Surinamers en Antillianen. Dat vond ik een stuk leu­ker en dus ben ik die kant opgegaan. Reggae, funk en salsa waren mijn favoriete stijlen. Popmuziek interesseerde me steeds minder Ik heb nog wel in een paar popbandjes gespeeld, maar dan wel met latin percussie in plaats van drums. Daarmee speelden we in kleine cafétjes.'

Hoe ben je op het elektronische pad geraakt?

Eric: "Elektronische muziek maakte ik stiekem, thuis. Nou ja stiekem, gewoon thuis, niet in het openbaar Ik had namelijk ook nog een jaarsonologie gestudeerd. Daar leer je hoe je met elektri­citeit geluid kunt maken, heel kort gezegd. Met niet-akoestische geluidsbronnen leer je geluid te synthetiseren. Synthesizers waren toen net in opkomst. Het was wel meteen een stuk duidelij­ker hoe dat werkte. Dat was begin jaren tachtig. Zo heb ik wat doorgerommeld: ik ben vrij vaag, maar wel steady muziek blijven maken. Tot 1988. September begin oktober Toen kwam ik Gert van Veen weer eens tegen. Ik kende hem al een jaar of tien. uit de tijd dat hij ook in Utrecht woonde. We hadden elkaar al een paar jaar niet gezien. Hij vertelde heel enthousiast dat hij nu heel bijzondere muziek had ontdekt. Mijn nieuwsgierigheid was geprikkeld, dus ik ging bij hem langs. Ik was meteen verkocht. Hij had zelf toen al wat tapejes met acid gemaakt. Tot zijn verbazing vond ik het meteen leuk. Bijna iedereen vond het afschuwelijk of ze snapten er niets van. In die tijd had ik vrij gemakkelijk toegang tot kleine studiootjes die voor AV-produkties werden gebruikt. Met in mijn hoofd nog wat ik bij Gert had gehoord ging ik zelf aan de slag. Korte tijd later ging ik weer bij hem langs, nu met tapes met eigen produkten. We bleken elkaar goed aan te vullen. We werkten met Roland-dingetjes. de 626. de 606. Op een gegeven moment had Gert een TR 909 gekocht, dat was het helemaal. Toevallig gevonden in een tweedehands muziekwinkel hier om de hoek. Ik ben toen

FRET 1 0

nog meegeweest om te kijken of het echt wel dat apparaat was dat je op de platen hoorde, met dat geluid.

Die muziek was nog zo nieuw, haast niemand vond het leuk om naar te luisteren, en helemaal niemand maakte het nog. Wat nou dat speciale was, waardoor iets als house klonk, dat was een groot mysterie. Stukje bij beetje hebben we dat ontdekt.'

Je zegt luisteren. Was house voor jullie luistermuziek. of maakten jullie het met het doel anderen erop te laten dansen?

Eric: 'Veel mensen, zeker in die tijd. konden house alleen maar aanhoren als ze in een club waren, of op een feest. Ik heb het van het begin af aan leuk gevonden er thuis naar te luisteren.'

Toen is Quazar opgericht.

Eric: 'Eerst hebben we een heleboel platen onder steeds andere namen gemaakt. House of Venus met Eddy de Clercq was daarvan het bekendste projekt. Op een gegeven moment werd het ons dui­delijk dat het handiger was om één vaste band te hebben, om ons wat meer te profileren onder een en dezelfde naam. Steeds meer mensen waren begonnen house te maken. In 1991 hebben we Quazar opgezet, met danseres Sofia en zangeres Yolande. voor wie Farida later in de plaats is gekomen. Gert en ik zagen de danseres en de zangeres als de brug tussen ons, als bedenkers en verzor­gers van de geluiden, en het publiek. Je staat toch op een podium, je moet wat doen om de mensen te boeien. Quazar heeft in die bezetting bestaan tot ergens in 1993; kort na ons optreden op Lowlands — na de Urban Dance Squad, ik hoor die roadies nog gniffelen dat wij het niet zouden redden tegenover het festivalpu-bliek — is eerst Farida weggegaan en korte tijd later ben ik zelf opgestapt. Quazar bestaat nog steeds, nu als eenmansprojekt.'

Waarom uit elkaar?

Eric: 'Voor Gert en mij was het moment aangebroken dat we zin kregen om weer apart verder te gaan.'

Ben je meereen underground-mens. een indie-type, dan iemand die hitsucces nastreeft?

Eric: 'Het was heel leuk dat Quazar zo beroemd werd. Maar dat bracht ook dingen met zich mee die ik minder leuk vond: promotionele aktiviteiten. interviews met journalisten die er geen snars van snapten en allemaal flut-artikelen afleverden. Heel onbevredigend. Tripjes naar het buitenland waren wel leuk. Maar ik ben niet zo dat ik koste wat het kost beroemd wil worden. Gert is nu ook wat undergrounder bezig, dus die voelde dat ook wel. Trouwens, die term underground... In het begin had je veel underground house, met zang. Deep house heette dat. Heel soulachtig. Dat was in het begin onze inspiratie. Toen kreeg je groepen als 2 Unlimited, house met zang, en vanaf dat moment werd je ingedeeld bij de commerciële house als je zang gebruikte. De underground-aanhang van Quazar raakte daardoor een beetje in verwarring. Ze vroegen zich af of we nog wel OK waren. Ze vonden het raar dat een groep zowel instrumentale als vokale muziek maakte. Dat lazen we dan in recensies. Zelf vonden we de afwisseling nou juist zo leuk.'

Het werd te divers gevonden.

Eric: 'Of je bent het een. of het ander maar allebei? Dat konden de critici niet aan. Toen Farida de groep verliet, waren we noodgedwongen alleen nog maar instrumentaal. Zo ging dat bij ons. niet om redenen van buitenaf.'

Wat doe je tegenwoordig?

Eric: 'Ik heb net een nieuwe band. Love Cycle, met de Antilliaanse per­cussionist en oude vriend Robbie Emerencia (de vriend van Saskia Laroo. jammer heren; red.) en zangeres Jazmin die van Afro-Cubaanse afkomst is. Verder maak ik veel muziek met een club nog jonge house deejays, waarvan Frederik de spil is. Samen met hem en Hijko heb ik een stuk of tien 12-inches uitgebracht. Toen zij zeventien waren, hebben ze het houselabel Gyrate opgericht en brachten ze hun eigen platen uit; ze zaten toen nog op school. Ze mochten de Roxy niet in en moesten vanalles verzinnen om wel binnen te komen. House was de eerste muziek die ze in hun leven leuk von­den. Voor hun is house heel vanzelfsprekend. Dat is het voor mensen van

mijn generatie niet. Daarom alleen al was het erg leuk met deze jongens te werken.

Met Love Cycle nemen we percussie op. die we dan sampelen om er ver­volgens een loop van te maken. Zo krijg je house die nog iets natuurlijks heeft. Dat bleek heel goed te werken. Ik heb van een bepaalde opname een lakplaat laten maken en die draai ik als deejay De reakties zijn heel goed. Op een avond zaten Robbie en ik te luisteren naar die opnamen en opeens hoorden we er een bepaald soort zang bij. Cubaanse zang. We wisten pre­cies wat we zochten. We dachten dat het totaal onmogelijk was zo iemand in Nederland te vinden. We zijn alle salsatenten in Amsterdam afgegaan en hebben al onze connecties aangesproken. En zo kwamen we na veel omwe­gen Jazmin tegen, die drie jaar geleden uit Cuba is weggegaan en in Europa als salsazangeres de kost verdient. We hebben haar een tapeje meegegeven met die kale beats en na een tijdje belde ze ons op om te zeggen dat ze het erg raar vond maar het graag wilde proberen. Zij zingt in het Yoruba. een Afrikaanse taal. die zij via de Cubaans-Afrikaanse tradities heeft meegekre­gen. De liederen die ze zingt zijn heel oud. het zijn liederen die de Yoruba's als slaven hebben meegenomen naar Cuba.'

Wat ontzettend bijzonder! (En dat meen ik)

EriC: 'En dan heb je weer die puristen, meestal blanke Nederlanders, die dan weer vinden dat dat niet mag. het mengen van oude Afrikaanse liederen met housetracks. De echte salseros hebben er geen moeite mee. als ze er maar op kunnen dansen. Ik vind dat een kick. want ik hou erg van salsa. Alleen, de salsascene is op het moment een soort alternatief voor wat oude­re mensen die toch nog willen uitgaan en dansen. Die nemen dan salsales en willen het niet te extreem maken. Het gemiddelde housefeestje waar ik kom is vele malen heftiger dan een salsa-avond in Nederland. Dan is Love Cycle toch een leuke manier om salsa en Afrikaanse muziek te combineren met wat ik zelf kan bedenken, in een stijl die helemaal in het nu past. Want ik wilde al veel langer het zwarte element weer in mijn muziek voelen. Met dit bandje wil ik platen maken. clubplaten.«maar ook. het liefst, een cd om lekker thuis naar te luisteren.'

FRET 1 1

Eén van de m e e s t gehoorde verzucht ingen onder

Neder landse bands is wei h e t f e i t tfat f ie t >^

Neder lands clubcircuit overspaeid daar t iut teniand-

s e , en dan m e t name Amertkaat tse e n Engelse

bands. De daaru i tvoor tv inetende conciusie Is da t de

Neder landse bands daardtior minder a a n de hak z o u ­

den kunnen k o m e n . Uit onderzoek v a n St ich t ing

Popmuziek Neder land is a l e e r d e r gebteken,^a |^^i t

een schromel i jk overschat f e n o m e e n is en da t nog

s teeds de meerderhe id van al le concerten in

Neder land verzorgd wordt door Neder landse groe­

pen. Uit verder 5PN-onderzaek bl i jkt i e ts heel

anders .Neder landse bands gaan s teeds vaker ze l f

de grenzen over . Dat zi j rege lmat ig opt reden in

België en Dui ts land mag bekend worden veronder­

s t e l d , maar da t Neder landse bands onder tussen u i t ­

z w e r m e n naar de v e r s t e u i thoeken v a n tfe aa rd e

w e e t lang n ie t i edereen . Op deze pagina 's e e n over­

z icht van al le bij de 5PN bekende concer ten van

Neder landse groepen In h e t bu i ten land in de periode

j a n u a r i - s e p t e m b e r 1 9 9 5 . BIJ deze ook een oproep

aan al le bands, managers en hoekers om

Neder landse t o e r n e e s in h e t bu i ten land , door t e

geven aan St icht ing Popmuziek Neder land zoda t

deze nog b e t e r in s t a a t is een vol ledig overz icht bij

t e houden.

OPTREDENS N E D E R L I N D S BANDS IN HET BUITENLAND

A a l s t Louisiana Radio Parkconcert 10 juli

A f f l i g e m Hanniball Rock Affligem Festival 20 mei

A l m e n Daryii-Ann Minirock 4 augustus

A n t w e r p e n 2 Unlimited Sportpaleis 29 april

20 Brothers Festival 22 april

20 Brothers Q-bus 17 februari

Golden Earring Arenberg Schouwburg 13 februari

Kong Pacific 30 april

Tröckener Kecics Nekka Nekka Nacht 21 april

A r e n d o n k Claw Boys Claw Bermdhal 11 februari

B e v e r e n Le ie Brotherhood Foundation With A Dragon Blaze Festival 8 juli

B r u g g e Frenzy Sjokosch 31 maart

Tröckener Kecks Cactus 20 januark

B r u s s e l 2 Unlimtte<{ Brussels MusJcFesivat 8 apnl

Cords LeSud 14 septenfïber

Frenzy LeSud 3 maart

Speedy j « t Sensurreal & Human Beings & DJ Maurfce. Fuse 13 mei

Tröckener Kecics Bellevue Oub 9 januari

B u r c h t Hanniball JH Barst 1 april

D e i n x e Easy Mceif Clues Blues 27 mei

Slagerij va» Kampen 1 mei

Denderleaeiiiiv Scene, ttie " • Plesjrock • 5 augustus 1995

D e n d e r m o n d e Claw Boys Claw Ckomilfoo 17 februari

Julia P. Hersheimer Ckomilfoo 19 mei

Scene, the Sportcomplex Appels 1 april 1994

DiksomidiaB ForOneanijOniy's 4AD 28lanaari

Die Claw B»y» Ct»l» Campusrodt 6 april

E s s e n Julia P, HersiielMer Rex 13 mei

TröckeaerKecfcs Rex I3jatwart /^

G a v e r e Claw Boys Ctaw

Gee l Louisiana Radio Jazz In 't Park 7 juli

G e n t Bettie Serveert Vooruit 24 april

Celestial Season Abou Simbel 24 maart

Kong De Vooruit 11 maart

Tröckener Kecks Caruso 19 januari

G e r a r d s b e r g e n Brotherhood Foundation Via Rock Festival 14+15 juli

G r a o t b i j g a a r d e n 20 Brothers JH Paddestoel 15 april

Brotherhood Foundation JH Paddestoel 19 mei

Tröckener Kecks Feesttent 21 mei

Masiseltt Coiden Eaarring'fj Cultureel Cenfrurw '$ ? april ' I l

Louisiana RadloliS Kapetmoterïpark Sjuli

M e i s e l Claw Boys Claw Festival 29 apnl s ^

H e r B R t a l s Jmtiia i>. Hersheimer Decaf«chr!(qwe 21 april

Hove Louisiana Üadio Defomp 21jaouan

Louisiana Radio Straatfestivai 25+ 26 augustus 1995

l e p e r Julia P. Hersheimer J.OC, 22 apnl

Kong Festival-, 15 april

l ^ e g e m Brotherhood Foundation Festival in JOC De Schuur 2 september

K a e r s ^ l Tröckener Kecks Club 9 21 januari K o r t r i j k Daryll-Ann Quo Vadis 2 september

Fnrtij^s ThePïtts lOfyjruari

Cmtm P. Swamp DeKfeun 2Sa))ril

L e u v e n Bettie Serveert Lido 25 april

Claw Boys Claw Lido 15 februari

Cords Festival Ecume des Jours 25 februari

Colden Earring Stadsschouwburg 24 maart

L ier Louisiana Radio Vestconcert 13 juli

L i n d a u Kong Club Vaudeville 13 mei

Loker Watchman Folkfestival Dranouter 5 augustus

Luik Brotherhood Foundation Festival 3 juni

channel Zero Festival 3 juni

Hardheaded Soul Café Du Com 23 april

M e e r b e k e Tröckener Kecks Het Uur 14 januari

M e e r h o u t Brotherhood Foundattoïr Groesrock Festival j 29 april 4%

M e l s e l B ''t|-. Tröckener Kecks *• Lokatie 26 mei

M e r e l b e k e Julia P. Hersheimer De Kring 14 april .

I M I e w e r k e r k e n For One & Only's Kretske 27 januari

R a v e l s Hanniball Bultrock 1 april

Kong Festival I april

R o B s e l a r e Louisiana Radio Agora 4 maart

Scene, the Scoutfestival I I maart

R i j k e v o r s e l Scene, the Festival 28 april

Sch i lde Louisiana Radio Parkconert 12 juli

S t . IMikolaas Louisiana radio Walburgconcert 11 juli

T e r n a t Hardheaded Soul Jeugdhuis Internat 22 april

T e s s e n d e r l o o Claw Boys Claw Het Loo 10 februari T o n g e r e n Claw Boys Claw De Velinx 4 februari

Julia P. Hersheimer De Velinx 6 mei

V o s s e l a a r Brotherhood Foundation Gemeentehat 25 juni

Brotherhood iFoundation

iSigptember

WmvmJtgmm TröCtneoer Kecks KDsnCewdberghe Tjanuail

«Flir l lk l épg ie Boy & the

r^éogies '04 mei

Z o n h o v e n JjttU»<^,<Hersheimer D* Kwint 12 «nel

lOOOfiyd 20 april

O l m e n Plunk Minipop 4 augustus

O o s t e e n l o %> Tröckener Kecks •KriebelrockVZaal TicÉt 25 februari

O o s t m a l l e 1,; Brotherhood F o u ^ t e » ! JH Oost 25 maart

Brotherhood FoundsKo» Malmejock („, 28 juli Èm

O p w i j k Ex + Braaxtaal JC Nijdorp m 3 februari

Kong JC Nijdorp 2 april

Nerve JC Nijdorp 2 april Tröckener Kecks JC Nijdorp 22 januari

O u d e n a a r d e Hans Dulfer Festival 25 juni

Uttmnm !>uif«rt Hans Tulip FesBval 19 l/m 21 mei

P i l ^ m ^ the Tuüpfeaval 18 «Bei

W«tcbman, the TuBp Festival 17 mm

T o r o n t o SetHe Serveert tee's Palace

Bet««s Serveert Lae's f éfeice 3 april-

Otbaa Dance Squad Lee's Palace ISaprtt

Watchman, the Ultra Sound 18 mei V a n c o u v e r Bettie Serveert Starfish Room 15 maart

A a l b n r g Hardheaded Soul

Gorefest Huxleys 21 april

Hardheaded Soul Zone 14 april

Hardheaded Soul Anorak 15 april

Hardheaded Soul Voice Village 16 april

Hardheaded Soul Actionsgailerie ,; 18 april

Kift, de K.O.B. J 5 mei ^ ;

Kift, de Deck 2 6 mei

Kong Huxley's JFv 3 mei

i^rankf^rt Sea&iustérs Open»AJr 3'smi

Joost Visser

Mendoza DSÊté IfitrH Boogaloo Club 25 mei ««r

NRA Ex im Mehringhof 6 januari

Prodigal Sons Franz Club 4 maart

r r o M K i r ^ 3 0 Brothers ïtlroPopDays HdJ 14 mei

Ayakata ïwoPopDays JBSStGeorg«ii Mmsi

Sob Color Schonau & Shahf beurs I S & M f K e j

C M K l n C h e « & Aitw««bar EaroPopPays JBS St. Cê«!fge« 14 mei

Deep Dutch Rhymst EuroPopDays Tonne J2m«i

Oatch iVtssiers ÉafoPopDays Tonne 13 mei

nii<3arlty EüroPöpDays

•13 met

b b e n b ü r e n Üoots Syndicate JC Scheune 4 januari

K e u l e n 20 Brothers Chin's Bar/PopKomm 17 augustus

Bob Color Stadtgarden 7 april

Bol) Color

11 april 1994

Cooper arenfeld/PopKomm 18 augustus

Croovin' Piet Rhenania/PopKomm 19 augustus

Human Beings Oshos/PopKomm 18 augustus

Mft , de Tingel tangel/PopKomm 19 augustus

lAKendoza Dance parti Shenania/PopKomm 19 augustus

r. Review 'Burgerhaus kalk/PopKomm

augustus

MündNHant Gorefestt Termtel 1 16 april

Kong Backsöige 12 mei '•

Megaitronfcel KulturstatioU 111

NRA Rhenania 11 januari

Isis FahreoMt 1 aprfl

IVIufnK««r Bob €Mor Jovel Music lirf 21 ma

Bob Color Sommerfest 29 mei

IXIürnbérg Corefest, Resi 19 april

Mendoza Dance Parti Hirsch 19+27 mei

O b e r h a u s e n 20 Brothers Druckluft 7 april

20 Brothers Druckluft 8 september

Bob Color Schonau & Shahi 12 april

Bob Color Drukluft 24 mei

Megakronkel Raskalnikov 8 februari

Bteslawine Festival Ui

NRA UJI -8 januari ,^_.

Potst ia in iW BigTr«« «' LWenpark 27 mei

R e n d s b u r g Kong Garage 4 mei

Ros tock j, Kong ;f*„ Mau Smet \

Paarbrt tcJien Mendoza {rance Parti Haifechbar 21 ftiei

Urban Dance Squad Martinique I februari

Colmar 20 Brothers Festival 10 juni

D i jon Mauser FK Fort de Tourneville 5 mei

E p u i s a y Figurehead Au Bon Bougre I I februari

Le H a v r e Mauser FK Fort de Tourneville 5 mei

Le M a n s Beatcream Le Royal 7 april

Lgun Beatcream Le Glob 6 april

Bettie Serveert Club 852 10 februari

Mauser FK CCO 15 mei

S t r a s b o u r g Bettie Serveert La Laiterie 14 februari

Beatcream La Latterie 4 april

T o u l o u s e Bettie Serveert Le Bikini 8 februari

B u d a p e s t ::' Dull Schicksal $ Tiloz as A I * 5 april ill'.

Hardheaded Soul I B Tiloz as A 11 april

D i v e r s e s t e d e n Jan Rijbroek Band lOt/m 17 juli F a e n z a Dull Schicksal Clan Destino 27 maart

M i l a a n Dull Schicksal Pergola 31 maart

Rocca M o r i c e Dull Schicksal Alternative Club 1 april

T o r i n o Dull Schicksal Club Gabrio 28 maart

S a r z a n a Dull Schicksal Megatalogo 29 maart

J5i[?/j\[a

!3[Ba|][E[SQ<D[K

Anaenri Seato ' leOjal

(a^'SiöeaQi^Ga

ArgfOllt^g Co D o w l Mozes Uve R«cltiafé 20 + 21 fi^uari

Arrafc % Cooper (i le Phafoj 20 mei 1

HmsumtAn Mauser gK Llnde(<gr6^d/12 mei

S april J

NRA ••% U DoRertI 1Sjanua«j

Bourges Figurehead Germinal 12 februari

nuClarity Festival Réseau Printemps 29+30 april

Cannes Claw Boys Claw Martinique 1 februari

P l o q u e Louisiana R a # o 28 juli 1995

P o i t i e r s Figurehead , Contort ModWiOe 14 februari

Mauser FK Le Contort MÓÉtew» 9 mei

R e n n e s Bettie Serveert UBU Club 13.februari

NRA Funhouse 14 januari

Ris O r a n g i s Beatcream Le Plan 3 april

S t . Brieuc,,„...., , ,, Louisiana RÏdio Ete En Fête 28 juni 1995

S t . E t i e n n e Figurehead Le Mistral Gagnant 18 februari

S t . J e a n d e Luz Mauser FK Donibane Ziburuko 7 mei

Bottle Serwetsi So What 7 Smei

TfltB Serenes So What? 7 » »

®{I;d3'ö'a(aBQil(]2

t&|anuari

t V e l t e r s f e l d e n Blill Schicksal Tyfe's Garage l^^pril

V i n n e n Béèie Serveert &ene IZftiei Dulfer, Hans jazzfestival JVC 7 + 8 juli

Dull Schicksal Bach 11 april

Hardheaded Soul EKH 12 april

Megakronkel TU 14 februari

ctebX M

K o p e r Dull Schicksal Skopo 2 april

Hardheaded Soul DPNM 7 april

M a r l b o r Dull Schicksal Studentenclub 4 aprii

P o s t o j n a Dull Schicksal Vluchtelingenkamp 3 april

WelsMegakronkel Schlachthaf 12 februari

Bacc*e<;l«i | ^)Brotl«erho<|d

»terange Pian^ festival 14/15 juli I

Rosa Iflng " -—•% Orange Planet fesBval 14/15 juB

S l b t e Mencloza J>«iiee Parti intemaWorKiri FesBml 'Nae loBescu' 27,28 & 29 i l l

IHoskott Jan Rljfbroelt & band Slue Velvet dub 1+2-(.3jaiifj«ri

B o o g r a d &uir Schieicsal Ct tKST 9aprtl

>-Wavt s a i l

B a r c e l o n a Bettie Serveert

:e2

riend Misery Comuniqué 16 mei

Hardheaded Soul !ar del Guinardo

Dance Squad

Bmma Hardheaded Soul EN Kanal 26 april

Urban Dance Squad La Factoria 6 februari

G a n d i a Girlfriend Misery Nahuel 12 mei

G r a n a d a Sexteto CanyengMO Palacio de ExposicioaeS 23 april £ "

Sexteto Canyen Palacio de Musica 27 april

Sexteto Canyel^me Teatro Alhambra ,, 30 april 5 - ,

I b i z a Jan Rijbroek Ban*} Teatro Pereira Sjuli f

L e g a n e s Hardheaded Soul Casa Habitada des 29 april

M a d r i d Bettie Serveert Revolver 26 mei

Girlfriend Misery •Siroco 18 mei

Hardheaded Soul Casa Habitada 28 april

Urban Dance Squad Revolver Club 4 februari

V a l e n c i a Girifriend Misery Zeppelin Rock 11 mei

V a l l a d o l i d Girlfriend Misery Subterfugio 17 mei

V i t o r i a Bettie Serveert El Elefante Blanco 27 mei

Z a r a g o s a Urban Dance Squad En Bruto 3 februari

Kgjov Dull Schicksal Soho 12 april

O s t r a v a Dull Schicksal Cihelna 13 april

P r a a g Hardheaded Soul Propst 13 april

m^^^ IQÜOX

B i r m i n g h a n i Bettie Serveert Jug of Ale 20 februari + 10 juni

B r i s t o l Bettie Serveert Fleece & Firkin 15 januari + 13 juni

G l a s g o w Bettie Serveert King Tut's 8 juni

L e e d s Bettie Serveert Duchess 21 februari + 9 juni

Speedy J The Orbit 23 September

L o n d e n Bettie Serveert Splash Club 19 januari

Bettie Serveert optreden MTV's Most W/anted 15 februari + 19 april

Bettie Serveert Garage IB februari + 14 juni

Julia P. Hersheimer Garage 14 juni

Speedy J Brixton Academy (Megadog) 22 September

M a n c h e s t e r Bettie Serveert Radio 1 session 7 juni

Bettie Serveert Boardwalk 12 jutll

DDMHtl i Bettie Senretrt We<tg««oo<l Roortis

SootMtaiBi iMxin KeUteSenMcttt loineisAmis tefebmaW "*

Mflntlsor Bettie Serveert Oisi Trout 17 februari

smM mmm AtatBjwma. SKmiingbam Pater Moeskroen Festive of Arts 6*7 me!

Itrockener Icecks Festival of Artï 6+7 mei

A M a n t a Bettie Serveert

28 ma^fl

A u s t i n Bettie Serveert Liberty Lunch 24 maart

P r o d i g a l Sons K.U.T Radio 16 maart

Prodigal Sons Mea's West 18 maart

B l D o m l n g t o n , I n d . Cords 2nd Story 16 augustus

B o s t o n Bettie Serveert Avalon 6 april

Cords Mama Kins 11 mei

Cords Middle East 11 augustus

Urban Dance Squad Paradise 30 maart

Chape l HIM Bettie Serveert Cat's Cradle 29 maart

Chicago Bettie Serveert 10 maart 1

Urban Dance Squad Radio Show 2 april

P h i l a d e l p h i a Bettie Serveert Trocadero 3 maart + 8 april

Cords Metro 17 augustus

Urban Dance SqUll^s,, Double Door 12 april

C l e v e l a n d Bettie Serveert Peabody's 7 maart + 1 april

Urban Dance Sqwid Peabody's 14 april

D e t r o i t Bettie Serveert St. Andrew's Hall 9matCrt

Cords Freedom Hill Festival 18 augustus + 9 september

Urban Dance Squad Shelter 13 april

H o u s t o n Bettie Serveert Urban Art Bar 25 maart

Los A n g e l e s Bettie Serveert 20 maart

Urban Dance Squad Whiskey 27 april

M a d i s o n Urban Dance Squad Club Dewash 17 april

M e m p h i s Urban Dance Squad Omni 8 april

M i n n e a p o l i s Bettie Serveert Firts Avenue 11 maart

Urban Dance Squad Entry 19 april

IMew O r l e a n s Bettie Serveert Howlin Wolf 26 maart

Wew Y o r k Settle Serveert Tramps 4tnaait+5april

10 met

Catis Urnelight 14 mei

Cords Under Acme 15 mei

Cords Wetlands 17*nei

I S mei

UncferACME l4au|Mstus

Cords CBGB 28 augustus + 4 september

Urban Dance Squad Mercury Lounge 1 april

Pl i toenix BeWe Serveert

22 maart

€«rd» Zootz 6s

Urban Daitce Squad La Luna 23 aprit

M | n v i d « n i c « Cords Club SabyJiead „,i^ 9 mei , " H

'II Urban Dance Squat i ; 3 Club Babyhead g 29 maart M^

S a n D ingo . f B^i ie Serveert 21 maart

S o n M^nciMpD B^im Serveert 18 maart

Urban Dance Squad Bottom of the Hill 25 april

S e a t t l e Bettie Serveert Moes 16 maart

Urban Dance Squad Moes 22 april

S p r i n g f i e l d Urban Dance Squad Thumps Up 9 april

S t . Louis Urban Dance Squad Other Worid 10 april

V i r g i n i a B e a c h Urban Dance Squad The Abyss 5 april

W a s h i n g t o n Bettie Serveert Black Cat 2 maart + 7 april

Urban Dance Squad 9:30 club 4 april

G o t e b a r g The Serenes Underground 5 april

S t a c k h o l m Bettie Serveert Stud ton ^g 6 fTiei y^^-'

The Serenes Studion 10 april

afflïïQTraaiBLLMOö

Au/ArgtIW Bob Color Festzelt 23 juli

Dulfer, Haifs Wasserwerk 1 april '^^É^-

B a z e l Go Down Mozes Atlantis 23,24, 25+.26 januari

B e r n Bob Color Festival 15juli1995

Bob Color ISC 9 maart

M e g a k r o n k l P i Reilhalle 16 februari

B e r m g a r t e n Hardheaded Soul Kuzeb 30 maart

B ie l Hardheaded Soul Wohnzimmergallerie 6 mei

D u d i n g e n Bob Color Bad Bonn 5 maart

F r a u e n f e l d Bob Color Eisenwerk 11 maart

F r i b o u r g Bettie Serveert Fri-Son 3 juni

Bob Color Festival 25 juli

G e n e v e Bettie Serveert L'Usine 1 juni

Bob Color Usine Rockclub 6 maart

Go Down Moses First Rock Café 27 + 28 januari

L a u s a n n e Bettie Serveert Dolce Vita 2 juni

Bob Color vo 7 maart

Bob Color BCIipse 14 + 15 maart

Go Down Moses Diverse lokaties 1,2 + 5 februari

L u z e r n Hans Dulfer Konzerthaus Schuur 3 april

Kong Schüür 14 mei

M o n t r e a u x Bob Color Festival van Montreaux 22 juli

IVeucha te l Bob Color Festival 30 juni

Co Down Moses Liberty's 4 februari

njgon Bob Color Usine a Gaz 8 maart

P r a t t e i n Bob Color Zack 10 maart

Dulfer, Hans Konzertfabrik 4 april

S c h a f f h a u s e n Bob Color Kammgarn 4 maart

S c h w g z Bob Color Rosengarten

.3 maart

St . «allesn . 1 Sob Color . ^

1 {uni 1995

eoSb Coior Sense-Festival t6J«ni 1995,.

I t h u n Sob Color Opefitng nieuwe concertzaal (n Thun • _ 2 maart

W a t t e i f w l l j i Bob Color ; m Ftossli ; M 12 maart ' ^ p

l/li |«»t«rthnr -'AS Mauser PIC Tass 27 mei

Z i t r teh Hard Headed S o ^ AterierStefti * Sapn!

Hans |0$|ifer

5 april

Mauser FK Ziegel-oh-Lac 16 mei

Mauser FK Soho Keller 26 mei

in de zamerfes'tivalnnadder ^

Tekst: Renate de Vin

'Het lijkt Woodstock wel ' , zegt zanger/gitarist Adrie Kaowenberg als we door de modder over het

fest ivalterrein baggeren. Omlaag kijkend naar zijn linnen ggmpies mijmer ik dat het toch eigenlijk

idioot is dat elk modderig fest ival onmiddelijk geassocieerd wordt m e t Woodstock.

Foto: Renate de Vin

Popmundial Het is 10 juni en we staan in het Leyparl<, het ter­rein van het Popmundiaifestlval in Tilburg. Dit festival is een uitbreiding van het Mundiaifestival, dat vooral de nadruk legt op de culturen uit derde-wereldlanden. Vorig jaar werd dit festival voor de eerste keer gehouden als anti-racismemanifestatie, onder het motto: 'Tilburg Bekent Kleur'. Dit jaar spelen er naast internationale bands vier Nederlandse: Van Dik Hout, Osdorp Posse, Green Lizard en Plunk. Met deze laatste band ben ik op stap langs een aan­tal zomerfestivals. Op het Vastenactiepodium mag Plunk als tweede aantreden. Een meisje dat naast mij staat kent de muziek van Plunk niet, maar haar vriendin had de band ergens in Limburg zien optreden en gezegd dat ze moest gaan kijken. Het publiek is intussen verdubbeld. De 'prettig in het gehoor liggende gitaarpopliedjes' gaan er wel in. Ook het meisje naast mij geniet, maar ze vindt het wel jammer dat bassist los 'dat stomme t-shirt van Corefest' aan heeft. De lucht blijft grijs, het is koud en nat, Adrie klaagt over nek­pijn: 'Te hard geheadbanged tijdens )et Black joe'. In de kleedkamer staan twee nog nauwelijks aangebroken kratten bier. Volgens gitarist Mare houden ze niet zo van bier na een optreden. 'In het begin namen we ze nog wel mee, maar tegenwoordig hebben we zoveel optredens dat we het niet meer weg zouden krijgen'. Het terrein is in een groot modderbad veranderd en het busje van Plunk moet worden aangeduwd.

Na een kwartier modderhappen kunnen we eindelijk vertrekken. In een hoekje van de bus vraagt een bleke Adrie zich kleumend af of je schoenen ook mag opwarmen in de magnetron.

Band-historie Plunk is ontstaan uit The Independent Housewives, die met zijn vijven new wave-achtige muziek maakten. De naam Plunk werd uit het woordenboek geprikt toen na een aantal bezettingswisse­lingen begin '92 de vijfde man, die zorgde voor de new wave inbreng, vertrok. Op de eerste demo Flush is die invloed nog wel te horen, maar de volgende demo's Bloom en Three hebben al dat tegenwoordige Plunk-geluid. Plunk trad op in het voorprogramma van Magnapop, The Lemonheads, Doughboys en The Gun Club, waarna een kontrakt bij platenmaatschappij GAP Recordings werd getekend. November '94 verscheen de debuut-CD Swell, die goed ontvangen werd, alhoewel de pers opmerkte dat de band nog moest groeien. Dat Plunk de kinderschoenen ontgroeid is, bewijst de single More Than I Can Take die in april '95 uitkwam. Binnenkort zal,

FRET 1 4

naast bijdragen van The Ex, NRA en de Kift, het nummer Call It A Day Now op een verza-mel-CD tegen racisme uitkomen. Adrie: 'Ik wilde daar iets over schrijven en ik vond die zin wel kenmerkend voor mijn gevoel. Zo van: nu pik ik het niet langer, het moet nou maar eens afgelopen zijn. Dat was mijn motivatie, maar je kunt het ook op een andere manier opvatten. Over iemand die gepest wordt en er genoeg van heeft.'

Splinterfestival 'Plunk: zeven vegetarische maaltijden' staat er op het dienstrooster van het Splinterfestival op zaterdag 17 juni te Middelbeers. Dat is er een te weinig. 'Dan moet er iemand friet gaan eten', is het laconieke antwoord. Adrie's schoenen zijn intussen droog, schijnen zelfs nog nooit zo wit geweest te zijn. Ze blijven niet droog want het motregent de hele dag. Plunk speelt in een tent die verdacht veel op de kleedkamertent van Popmundial lijkt. Het Splinterfestival vond 15 jaar geleden voor het eerst plaats. Toen kreeg het een geiten­wollensokken-reputatie, een imago waar ze volgens organisatoren Hans Hoosemans en Ed van Nunen niet meer van af zullen komen. Elk jaar draait het festival om een maatschappe­lijk of sociaal thema. Dit jaar is er aandacht voor de gehandicapte mens: 'splINter VALI­DE'. Dat thema is overigens alleen voor zon­dag bedoeld. Het festival duurt drie dagen. Vrijdag 16 juni speelden er alleen Brabantse

bands als De Biecht, Wandering Spirits en Undeclinable Ambuscade. 'Plunk is voor ons anders: de band heeft veel meer ervaring', aldus Ed. Tijdens de soundcheck staat Adrie wat verbouwe­reerd naar een paal te kijken die midden voor het podium staat. Ook de geluidsman heeft het moeilijk, want de voorgeschreven 90 decibel mag niet overschreden worden. Volgens Hans is dat eigenlijk niet te doen. 'Gisteren zijn we voor de grap eens gaan meten, alleen het geroezemoes van het publiek was al 110 decibel'. Middelbeers heeft maar 1000 inwoners en daarvan kent niemand de bands die er spelen, behalve Van Dik Hout. 'Uit de kosten zullen we niet komen, maar de drankopbrengst is elk jaar erg goed'. Tijdens het optreden van Plunk zijn er maar een paar mensen, die de 'meezingdeuntjes en een lekker portie noise op zijn tijd' wat gelaten over zich heen laten komen. Vandaag worden er ook twee nieuwe nummers gespeeld, die door Mare Jongen zijn geschreven: 'Het afgelopen half jaar gaat het nogal goed in mijn leven, en dat zul je er wel in terug horen. Als je een saai leven leidt, lijkt het me moeilijk om inspiratie te krijgen en teksten te schrijven. Ik zou nooit een liedje over

i Foto: Daan Kers

bijvoorbeeld de zon kunnen schrijven, mijn teksten zijn persoonlijk. In het begin was het wel lastig, omdat ik de liedjes niet zelf zing; Adrie is de zanger. Tegenwoordig zijn we er wel aan gewend. Adrie zingt vaak andere teksten dan die op de CD staan. Soms komen er verontwaardigde meisjes op ons af om te zeggen dat we het helemaal fout zongen'. Adrie brengt het nog sterker: 'Van nieuwe nummers waar nog geen tekst voor is verzin ik die op het podium'. Er zijn vandaag vooral wat oudere mensen. Het is druk geworden en het lijkt op een gezellig babbelfeestje met op de achtergrond een 'bandje'. Wel mogen de Plunk-leden handteke­ningen geven aan de mogelijk jongste fan Bart, met wie we kennis maken onder het afdakje van de friettent, waar we schuilen voor de regen. Bart drumt ook en we raden hem aan in een bandje te gaan spelen.

Tuinfeest Poervoe Het busje van Plunk wordt altijd volgens een vast patroon ingeladen. Dan onstaan daar tenminste geen ruzies over. Vandaag, 18 juni, speelt Plunk op het Tuinfeest Poervoe in Mierio, de geboorteplaats van Adrie. Als we aankomen wordt net de frietkraam op zijn plaats gereden. Het Tuinfeest wordt sinds '77 elk jaar georganiseerd door jongerencentrum Poervoe. Volgens publiciteitsman Teun van den Urk is het een traditie. Wat voor publiek verwacht hij vandaag?' Dat is een beetje moeilijk hier in Mierio. We hebben veel reclame gemaakt voor dit Tuinfeest. De omwonenden krijgen gratis entree, dan schep je meteen goodwill. Gisteren hadden we hier een Surinaamse avond en die werd druk bezocht. Vandaag hebben we vooral veel herrie-bands neergezet'. Zoals Thunderin' Hearts, Plunk, Easy Meat en Cords. Plunk mag vandaag beginnen. Alle tijd dus om te soundchecken, maar dat kan nog niet want er is geen stroom en de persoon die daarvoor kan zorgen staat thuis onder de douche. Om de spullen op het feestterrein in de gaten te houden, heeft de organisatie er vannacht bij geslapen. Zelfs op het podium, een uitgebouwde kiosk. 'Een vriend van mij woonde vroeger naast de Poervoe', vertelt Adrie. 'Als het tuinfeest werd gehouden vroegen we aan zijn buren of zij nog gratis kaartjes hadden. Zo konden we voor niks naar binnen. Een beet­je oplichterij natuurlijk. Dat was in de tijd dat Poervoe nog een ouwe lullen tent was voor plaatselijke 'hippies' die naar bands als Blowbeat kwamen kijken. De enige band die ik me nog kan herinneren'. De zon schijnt, maar iedereen verschuilt zich achter de PA onder parasols en een afdak. 'Als

het straks gaat regenen kunnen jullie.daar alsnog gaan staan', probeert jos als Plunk begint te spelen. Het is niet druk en dat zal de hele dag zo blijven. Nadat Plunk de 'mix van pittige gitaarnummers en melancholieke liedjes met een aanstekelijk fris geluid' ten gehore heeft gebracht, is het de beurt aan Thunderin' Hearts. Ook deze band krijgt maar weinig applaus. Dan is het eten klaar. Uiteraard weer vegetarisch besteld, maar toch een glimmen­de kippebout erbij. Op de terugreis verschuift er bij de eerste bocht iets achterin de bus. Roelof vraagt mopperend wie vandaag de bekkens heeft ingepakt, om er vervolgens achter te komen dat hij dat zelf heeft gedaan.

Op De Toffelfestival Vierlingsbeek Als je het kleine dorpje Vierlingsbeek inrijdt, zou je niet denken dat hier een festival voor zo'n 5000 bezoekers plaatsvindt. Even niet goed opletten en je rijdt weer tussen de weilan­den. Het Op De Toffelfestival wordt sinds drie jaar door jongerencentrum Gryphus georga­niseerd. Gezien het aantal vrijwilligers dat op de festivaldag werkt, lijkt het wel alsof het hele dorp hier aan mee werkt. De entree is gratis en dat is volgens organisator Jack Vervoort de voornaamste reden dat dit festival zo goed loopt. Over het geld hoeven ze niet zo in te zitten, bij een tekort krijgen ze een subsidie van de gemeente. Ook wat betreft de decibel­len is men laconiek. De geluidsinstallatie staat eigenlijk te hard, maar er is niemand die zich daaraan stoort. Het is 25 juni en Plunk speelt vandaag tussen onder andere Kachuk Whop, Daryll-Ann en Van Dik Hout. De zon staat hoog en warm aan de blauwe hemel. Als Kachuk Whop als eerste gaat spelen wordt het al vrij snel druk. De poppunknummers van deze Venrayse band brengen het publiek in een opgewekte stemming. Vooral de parodie op het 2 Uniimited-nummer No Limit is erg leuk. Toch is het jonge publiek meer gecharmeerd van de 'lekker scheurende gitaren en pakkende refreintjes' van Plunk. Dat merken we vooral aan de gigantische t-shirtverkoop na het optreden.

Jong, jonger, jongst De Plunk-fans zijn veelal tussen de 16 en 18 jaar oud. Volgens Adrie komt dat door de jonge uitstraling die Plunk heeft: 'We spelen muziek die nu aanspreekt bij een bepaalde groep jongeren. En hoe jonger je bent des te belangrijker muziek voor je is. In je pubertijd ga je muziek ontdekken en dat als iets persoonlijks ervaren.' Jos denkt dat het er ook wel mee te maken heeft, dat alternatieve muziek mainstream is geworden: 'Ik vind het een goede zaak dat een heleboel undergroundbands nu meer aandacht krijgen en dat gitaarrock weer kan.'

FRET 1 5

/

l'e^

m kfiAtm il««?l<t «iiv«r<

fét$fm mêf tft#ïif é$ Tf ff»

Tyffc# #n l?«i«4 In Pt Muf.

m zi Mmüt ««it ««f «ff

H«<srf#iit, Vntf0Hm%fHn

t«tr#« ««t f{f iMff«Hf#ffI

«rfii towt W«t«ii6t«»

hshof it kiiii||»«f y«l f» ktf

ii«k t t $iiif[tf N. 2*ii$#r fékï

tn {-«wi'Jf MUTtfjit WifNii

tehftr WATS vAn k«f »«itt#,

7

Tekst: Roland Wetzels Foto: André Bakker

Paul: 'Onze muziek simpel? Hmmm. Solo's spelen we niet. dat vinden we saai. Dan sta je een beet­je de aandacht te vestigen op één persoon, terwijl er een hete band op het podium staat. Korte melodietjes doen we wel. maar het komt eigenlijk gewoon niet in ons op om ergens een solo in te stoppen.' Martijn: 'Gewoon rechttoe rechtaan wat neerzetten. Daar komt het bij ons op neer. Wat er uit de vingertjes komt wordt in een liedje gepropt en dat is het.' Paul: 'In het begin hadden we volop teksten en dan moest daar muziek bij gemaakt worden. Nu zijn we een beetje door de teksten heen en hebben we volop muziek. Dat is vervelend want dan moet je andersom gaan denken. We zijn nu met een nieuw nummer bezig waarvan de muziek al een hele tijd staat. Dat gebruiken we vaak als intro van een optreden en daar moet dan een tekst op gemaakt worden. Dat is lastiger dan je denkt. Het lukt uiteindelijk wel maar het is even wennen.'

D J AX De Space Marines begonnen in 1991 en speelden aanvankelijk 'non-stop-brullen'-grindcore. Voor de grap probeerden ze eens iets in het Nederlands. Paul: 'De kracht van het Nederlands is dat het je eigen taal is. In ons genre wordt het Nederlands niet zo veel gebruikt, dus het is vrij origineel wat wij doen. denk ik. Het is uiteraard voortgekomen uit een grap. ik denk dat dat met meer Nederlandstalige bands het geval is. Bij Van Dik Hout is het zo gegaan, dat las ik laatst in een interview. En Osdorp Posse natuurlijk, die begonnen met het let­terlijk vertalen van gélto-slang en dat is ook uitgegroeid tot iets serieus. Via Osdorp Posse zijn we trouwens in contact gekomen met het Djax-label. Nu komt er later dit jaar eerst een verzamel-cd uit met een hoop bands als Ouderkerk Kaffers en White Wolf en daarna een hele cd van ons zelf.'

Het ligt voor de hand dat een band als Space Marines beïnvloed is door Amerikaanse grootheden als Body Count. Gevraagd naar hun Nederlandstalige favorieten geven de twee het gesprek een verrassende wending. Paul: 'Ik zou wel een keer met Raymond van het Groenewoud willen toeren. Die maakt goeie tek­

sten en goeie muziek. Vooral die oude dingen van hem. zoals Camiel. dat is echt steengoed.' Martijn: 'Niet dat Ik er mee op het podium zou willen staan, maar bijvoorbeeld Doe Maar. dat zijn vroeger een soort halfgoden voor mij geweest. Daarna vond ik er een tijdje niks aan. maar nu heb ik ze weer helemaal ontdekt. Het blijft een fantastische band. Maar ik zou nu zo een-twee-drie niet iemand weten met wie ik graag zou willen spelen.' Paul: 'Hazes! Wat daar goed aan is? Emotie! Wij als achtergrondbandje van Hazes, dat lijkt me wel wat.' Martijn: 'Dat lijkt me ook wel een keer leuk.' Paul: 'Een hoop mensen vinden hem misschien een doorsnee smartlappenzanger. maar ik vind hem een wereldzanger. Ik kan dat niet precies uitleggen, maar als ik naar hem luister... een paar biertjes erbij, lekker op het strand zitten... dat is gewoon te gek! Of in de kroeg of in het stadion. Ik snap niet waarom René Froger zo verafgood wordt. Hij kan misschien wel goed zingen, maar...' Martijn: 'Hij heeft alleen maar van die cliché-dingen.' Paul: 'Iedereen staat maar mee te schreeuwen. Nou ja, dat doen ze bij ons ook.'

Veel podia voor de wat hardere popmuziek zijn er in Haarlem nooit geweest, terwijl er toch genoeg herrie gemaakt wordt en nog van een behoorlijk niveau ook. Martijn en Paul klinken vrij somber als ze het hebben over de 'muziekstad' Haarlem. Paul: 'Haarlem is best een dooie stad. Ook het uitgaansleven kun je hier niet bepaald bruisend noe­men.' Martijn: 'Er zitten leuke bandjes, alleen is er nergens gelegenheid om op te treden. Eigenlijk alleen nog het Patronaat, maar daar willen ze ons niet meer omdat we er het laatste jaar al zeven keer gespeeld hebben. Dat was dan wel met dingen als de Bananas Trofee (talentenjacht: RW), maar toch.' Paul: 'Stalker is een house-tent geworden en daar zetten ze nog maar sporadisch bands neer. Dwiezels is weg. Het Stadscafé laat wel eens wat bandjes optreden, maar dat heeft niet echt een podium. Daar sta je op wat gammele latjes te spelen. Maar het is wel goed dat ze beginnende bands een kans geven.'

FRET 1 6

T '

n mei van dit jaar verscheen onder de titel Popwetenschap een handig overzicht voor studenten in de populaire-muziekstudierich-tingen in Nederland en Vlaanderen: een geannoteerde bibliografie van Nederlandse en Vlaamse literatuur over popmuziek 1985-1994, samengesteld door Marco Draijer voor zijn stage bij de International Association for

the Study of Popular Music (lASPM), afdeling Benelux. De Index leert dat in die periode door enkele honder­den mensen op dit terrein onderzoek is verricht en de resultaten daarvan beschreven. De scripties, artikelen en boeken zijn verspreid over Nederland en Vlaanderen te vin den. Is er dan vóór 1985 geen onderzoek verricht? Toch v^el. Dankzij een schenking aan het Poparchief van journalist Wim Verbei, zijn enkele leemten opgevuld. Hieronder een beschrijving van die scripties en/of rappor­ten: 1 Over Popmuziek en Politiek; informatie bij themadag PSP-jongerengroepen in Huize

Maas in Groningen, op 19 mei 1979. (Lisbeth Mok, Hubert Smeets). Wat zouden politieke partijen met pop kunnen? Welke initiatieven zijn er al (SPN)? Wat wil Rock Against Racism (RAR)?

S Nota Pop in Den Haag (Stichting Haagse Pop, mei 1983). Hierin een indeling is acht categorieën popmusici: beginners, serieuze amateurs, semi prof, professionele sub­top, top, hit-categorie, hit-epigonen, dienst-verlenende sector (roadies etc).

3 Popmuziek op Muziekscholen en conservatoria; resultaten van een enquête door de SPN (december 1982).

4 Popoperatie 78: Pop als werk. Het resultaat van een speurtocht naar het silhouet van de Nederlandse popmusicus. (Wim Verbei, 1978; uitgave Muziekkrant Oor)

5 Luisteren naar popmuziek. Studium Generale Technische Hogeschool Eindhoven, 1976. Hierin de popsocioloog Louis P. van Elderen, tegenwoordig werkzaam als docent sociologie op de Katholieke Universiteit Brabant in Tilburg. Hij schreef ~Naar

e'berlan'b

oparchie f leuws

een sociologie van de popmuziek - deel 1 en deel 2' in het tijdschrift Sociale Wetenschappen (18e jaar­gang, 1975), lang voor Simon Frith de bekendste figuur op dit terrein werd.

(: Popmuziek in Nederland: muzikant en industrie (Rob Metz; zonder jaartal, ong. 1976?). Heel inte­ressant om te zien hoe de muziekindustrie zich tot die tijd heeft ontwikkeld.

? De popmuzikant en het overheidsbeleid (AMD Eecen, doctoraalscriptie voor de vakgroep sociolo­

gische economie van de Rijksuniversiteit Groningen, 1981). Momentopname, gesteund door historische

achtergronden. 8 Van Swing Tot Punk. De Nederlandse populaire muziek van 1945 tot 1977 (Mijndert van den Berg; eindscriptie schoolmu-

ziek-B Stedelijk Conservatorium Zwolle, mei 1978). Zeer uitge­breid (114 pagina's).

9 Projekt Popmuziek 1976/1977 (voor partieel-leerplichtigen, eerstejaars groe­pen; Chris Oldenburg en Jos Mutsaers). Verslag van een projekt met veel jaren zeventig jargon. Gebrek aan goed documentatiemateriaal sterk gevoeld. Melding van nu totaal vergeten 'diashow' van de Kritiese Filmers uit Breda.

Recente scripties die na telefonisclie afspraal< in het Poparcltief te raadplegen zijn: 1 Michel Mac Donald, Wereldmusici in een wereldstadje: een onderzoek naar

Afrikaanse muzikanten in Amsterdam (Universiteit van Amsterdam, Sociologie, 1994)

i Willem Fledderus, Commotie om de compact disc. De invloed van cd-verhuur/uit-

leen op de verkoop van cd's (Universiteit Utrecht, Massacommunicatie en PR, 1994).

3 David Langerak, Videoclips en Alternatieve Popmuziek: een onderzoek naar de Indies in de hitlijsten van de NME (Universiteit van Amsterdam, Culturele Studies,

1995).

Schenkinsen tot en met ausustus 1995 De Grote Prijs schonk alle demo's-1993 die naar de GP zijn siestuurd voor de eerste selectie

De Stichting Prosram te Rotterdam schonk een lading demo's (vnl. Zuidhollandse bands) en LP's. Dank.

Zaterdas 12 ausustus bezocht het Poparchief het radiostation Radio London (24 uur per dag

in de lucht). Het is gevestigd in een paar histori­sche treinwagons van de Mitropa (de middeneuropa-expres) die stilstaan op het niet meer gebruik­te stationnetje van Eerbeek (tussen Apeldoorn en Arnhem). Een schitterende lokatie, alleen wel erg heet deze zomer, zo heet dat af en toe de telefoons uitvielen. Nu en dan tuft de stoomtrein langs, een vogel fluit, er knarst een fiets over het grint, de rozen bloeien: wat een werkplek! Geen hectisch gedraaf, geposeer en gebla-bla van toffe 'rediomekers'. Radio London zit sinds 16 Juli 1995 op de kabel en is te ontvangen door 2,5 miljoen huishoudens in noorden, midden en zuiden van het land. Muziekkeuze: "betere' popmuziek, rock, soul, blues, r&b, reggae, latin, Caribbean, afrikaans. Nieuwsrubriek zoemt naast politieke actualiteiten in op natuur, milieu, voe­ding, gezondheid, wetenschap en cul­tuur. Achtergrond-reportages over Zuid-Amerika en Afrika. Het station wordt gefi­nancierd met reclameboodschappen. Het Poparchief heeft een oproep gedaan voor materiaal in de vorm van tijdschrif­ten en geluidsdragers.

Postbus 119 6960 AC Eerbeek Tel: 08338-54644 Fax:08338-59114

Redactie Radio London (Patrick, Johanneke, Leander) V.i.n.r: Mare van de Ven, Bart Luchzinger, Joy Maat, Patrick Dorder, Bert B

Verschenen in de Publikatiereeks Poparchief Nederland

"J Haring & Hawaii (geschiedenis van de hawaiianmuziek in Nederland van 1925 tot 1992; 152 pp., unieke foto's) ISBN 90-74305 01 6; ƒ 29,95

— j I J l

_ ! Rock & roll in rood-wit-blauw (begintijd van de rock & rol! in Nederland; 128 pp, ruim geïllustreerd) ISBN 90 5330 077 5; ƒ

_^ 29,95 'ZJ 25 Jaar Paradiso (264 pp., prachtig geïllustreerd, meer dan

100 foto's, w.o. Prince, U2, Nirvana in Paradiso) ISBN 90 5330 , 091 0; ƒ 39,90

-}• Gouden Tijden. 50 Jaar Nederlandse Popbladen (128 pp, ruim gellustreerd) ISBN 90 5330 121 6; ƒ 29,95

Uitgeverij Jan Mets te Amsterdam distribueert de boeken van de Publikatiereeks, die verkrijgbaar zijn via de boekhandel. * De boeken zijn ook direkt te bestellen bij de SPN. Maak het ver­schuldigde bedrag + ƒ 5,- verzendkosten over op giro 838124 t.n.v. SPN, Amsterdam. Zorg dat je naam en adres duidelijk ver­meld staan op de overschrijving. Bij tegelijk bestellen van alle 4 de boeken bedragen de kosten ƒ 100,- inclusief verzendkosten.

PN zoekt: Geluidsdragers: Jaren vijftig, zestig, zeventig to t en met 1975; punksingles, eigen beheer cd's Jaren tachtig. Geschreven materiaal: plakboeken over Nederlandse bands en solisten, Muziek Parade v.a. 1960, Rolling Stone (v.a. 1992). Affiches van festivals In Nederland. Videoclips.

Schenkingen zijn welkom op dit adres: Poparchief Nederland Wlbautstraat214 1091 GS Amsterdam 020-6682255

FRET 1 7

I

THEACIDCLANI

SPOWERCRIVITSDI

til«#tAICI IE1«# I t i l EL

EGYFIXEDSYSTEMSL

OSTIHEËXFAMILYJE

WELSTHESATHERiN

GGODWORSTSOM

'YLEGUANOBER

CHATOMKLEINLOÏS

LANELOWLANDSMI

NDSCAPEMYBRO'

ERJAKEHEMBRIONI

ORPPOSSETHEPEN

GUINRHADAMANTY

SMATHILDESANTIN

GSEPTEMBERFOOL

SSILVERSTREAMSI

NISTERSONETIC

YEISUBURBSVANiT

Y4VITAMINEPILLE

N#4

- TriE ACID CLAN Poetic Acid £P (Electnck records trick 49)

• FIXED SYSTEMS FSRJEP

. (Fixed Systems ree.)

- SiLVEnSTÏIEAM TS 004 EP [rsoo4)

• OlVEnSE AnTIESTEN The Chase EP (Reference HM 12111)

Sommige houselieftiebbers luisteren met deze hitte liever naar ambient, maar niets brengt mij in een

zonniger stemming dan een flinke portie ouderwetse acid. De liefhebbers weten dan al dat ze in Den Haag bij distributeur Hotmix moeten zijn, waar alle vage en spannende acidlabeltjes in Nederland zich verzameld lijken te hebben. Het duo achter the Acid Clan is niet onbekend. Eerder verscheen al hun uitstekende acid dubbel 12" op Djax-up-beats, dat deze zomer met EP?#s van Thomas Heckmann, Mike Dearborn en Storm en een Mike Dearborn-CD flink op de Chicagotoer is. Op de Poetic Acid EP van The Acid Clan op het Haarlemse Electrick Records vinden we snelle, maar niet-ven/ormde 100% pure acidhouse. Vooral Mistic Plant is een heerlijke track. Ook de Fixed Systems EP is volgens hetzelfde acid-recept gemaakt, zij het dat hier vijf wat minder con­ventionele tracks opstaan, waarvan sommige beter zijn gelukt dan andere. Zoals gebruikelijk is vaagheid troef bij deze platen, maar muzikaal steken ze ver uit boven de gemiddelde houserelease. Op de Silverstream EP is de typisch Haagse sound helemaal afwezig, want hier is het veel melodieuzere, Detroit techno wat de klok slaat. Deze EP is veel toe­gankelijker dan de gemiddelde Haagse EP en kan het ook in trance-achtige clubs heel goed doen. The Chase is tenslotte een soort staalkaart van wat de Haagse acid-scene anno 1995 te bieden heeft, op deze EP vinden we tracks van Interr-Ference, Jungian Archetype, HOTT, IMP en Frank Castle. Interr-Ference houdt het nog kalm, maar HOTT en Frank Castle gaan voluit totdat het klinkt alsof er zich een kilo stof tus­sen naald en plaat bevindt. Ylet telefoonnummer van Hotmix is 070-3649091.

(RL)

BLUES POWEII Neu} Hat, Satne Jachet (Blue Shadow records BSCD 4713)

J e hebt natuurlijk kwaliteit en kwaliteit, maar New Hat, Same Jacket van Blues Power laat horen hoe

het moet. De bluesformatie van gitarist Wil Sophie is dan ook niet de eerste de beste. Samen met onder meer de Amerikaanse soulzanger Terry Mann, Hammond-organist Cor Willemse (ex Fatal Flowers) en veteraan Michel van Dijk levert hij een plaat af die alleszins de moeite waard is. Traditionele blues, sout­hern rock, Memphis funk en soul zijn versmolten tot wat de heren zelf 'power blues' noemen. En power heeft 't! Krachtige, frisse blues waarbij de musici door hun strakke partijen laten horen hun sporen te hebben verdiend. De over het algemeen korte stukken zijn ieder weer anders van karakter en blijven boeien. Met deze opvolger van de debuut-CD Blues Power is Nederland weer een waardige bijdrage aan de blues rijker!

(RJSj

cniViTs stare (Lost a Found, 148/CD)

W eer een produkt van de nieuwe punk-generatie. Alleen is het Schiedamse Crivits niet zo stijlvast

als de meeste punkbands. Het vijftal vergrijpt zich gerust aan zowel east- als westcoast hardcore en ver­mengt dat met een dot Faith No More. Dat levert een behoorlijke pot herrie op. En lekkere herrie ook nog. 'Stare' heeft de energie en intentie van een live-con­cert, waarbij de mushers van je boxen af jumpen. Zanger Dennis Verbiest klinkt oprecht kwaad en kotst zijn weinig opbeurende teksten spontaan over de net gedweilde vloer. Origineel is het allerminst. Maar als we het daar over moeten hebben, dan kunnen we bij punk wel aan de gang blijven.

(PO)

ELECr tOST (TBT Records)

D e metal hoogvliegers van Elegy hebben na hun debuut CD Supremacy en tours met Annihilator,

Gorefest en Phantom Blue in Nederland nog niet het succes weten te behalen dat ze verdienen. De opvolger Lost is iets melodieuzer en tegelijk heftiger dan zijn voorganger en klinkt nog overtuigender. Zanger Eduard Hovinga klimt tot ongekende hoogten en plaatst daarmee de band op één lijn met de marktaan-voerder Dream Theater. Qua virtuositeit staan ze op gelijk niveau. Het gitaartandem Henk van der Laars en Gilbert Pot weet te imponeren met bijna onnavolgbare solo's, de gitaarstudie van Pot op 6IT heeft zijn vruch­

ten afgeworpen. Ook de composities hebben aan diep­te gewonnen. Voor Elegy is het zaak in het juiste voor­programma te komen om zo de markt te veroveren. In Japan is de band al aardig op weg en voor de rest van de wereld lijkt het mij slechts een kwestie van tijd.

(HvdE)

TriE EX Mudhird Shivers (ReCDec68/EX060D)

O p elke nieuwe plaat voegt The Ex een nieuw ele­ment toe aan hun muziek. De onlangs op CD uit­

gebrachte single-box Dignity Of Labour (1982) bevat een mengeling van een kaal punkgeluid met industrië­le ritmes uit de failliete Van Gelder papierfabriek. Met de heruitgave van Pokl<eherrie (1985) toont de groep aan dat met minimale middelen maximale effecten bereikt kunnen worden. Dat doen ze ook op hun veer­tiende langspeler waarop nieuwe vokalist Han Buhrs (winnaar van de Podiumprijs voor geïmproviseerde muziek) met zijn expressieve, wendbare stem voor ver­nieuwing zorgt. De wel vaker gemaakte vergelijking met Captain Beefheart is terecht, maar toch blijft de plaat een typische Ex-aangelegenheid: spannend, gril­lig en bovenal gedreven en met overtuiging uitge­voerd.

(GV)

FAMILY JEWELS Family Jewels (Endorphin Records 202-2, td. 030-2332925)

E en hiphop-supergroep uit Uden. Het pleit voor de rappers van de Family Jewels (goed Amerikaans

voor het scrotum) dat ze al zo lang bezig zijn met deze in Nederland zo ondergewaardeerde muziek. De groep is een fusie van DTF en de Dope Posse, die beiden eer­der albums uitbrachten. Het echte juweel in de band is producer/dj Oh Jay. Zijn beats klinken vers en de samples zorgen voor een spannende sfeer. Op Everywhere I Go blaast de funk uit het raam. Rapper DTF heeft de beste stem: vol en strak. De Family Jewels zijn de beste rappers aller tijden, maar het pro­bleem is dat ze bijzonder weinig te melden hebben. Als het dan ook nodig blijkt vrouwen en homo's te kleineren, hoeft het al helemaal niet meer.

(JdW)

TriE GATriElliNG Mandylion (Centur/ Media 77098-2)

B egonnen als death-metal act, heeft The Gathering zich ontwikkeld tot een band die niet zo eenvou­

dig meer in een hokje te plaatsen is. 'Symfonische rock met metal-invloeden' zou een adequate omschrijving kunnen zijn. Mandylion is in de eerste plaats een over­rompelend, gedragen en sfeervol werkstuk met als stralend middelpunt frontvrouw Anneke van Giersbergen. Ingebed in een moddervet geluidsbed zwiert zij naar vokale hoogten die tere zieltjes beter aan zich voorbij kunnen laten gaan. Passie overheerst, laat het geheel hier en daar uit de bocht vliegen, maar geeft The Gathering net die extra jus die haar onor­thodoxe muzikale beginselen al deden vermoeden.

(JV)

GODWOnST Brane (Eigen beheer, tel: 020-6826864)

D e Amsterdamse band Godworst houdt niet zo van subtiel. Een blik op de hoesfoto vertelt je al vol­

doende (ga zelf maar kijken). Als je eenmaal, met de ogen een andere kant opgericht, de CD uit het hoesje hebt gehaald, kun je horen dat de muziek ook niet subtiel is. Godworst speelt logge metalrock, soms licht psychedelisch met enkele jazzy akkoorden, dan weer speels als in het luchtige Zulu Zack. De groep doet ook aan progressieve hardcore zonder dat je de muzikan­ten kunt betrappen op technische hoogstandjes. De plaat gaat alle kanten op en is daardoor behoorlijk goed te verteren.

(GV)

GOMEII PYLE Honeyhunny (eigen beheer, tel: 01640-43793)

M ini-CD'tje van een band uit Bergen op Zoom die het in zich heeft groot te worden. De ingrediën­

ten: warmbloedige grungerock met dito zanger en behoorlijk meeslepende songs. Maar Gomer Pyle is er nog niet. Op enkele cruciale onderdelen schiet de band nog te kort. Zanger Mark Brouwer legt een angstaan­jagend knappe versie van Eddie Vedder op de planken, de band speelt als geheel net een tikkeltje te netjes en permitteert zich slordigheidjes als de irritant valse gitaar in Had To Be A Star. Iets meer bezieling en eigen gezicht en we praten nergens meer over.

(JV)

GÜAHO Pollution (B0-401W-NA)

H et blootje vermeldt 'Gar/ glittert bij Deep Purple, Blondie kisst de Sex Pistols en P-funk meets Led

Zeppelin'. Zelfs al kun je je daar iets bij voorstellen, dan nog dekt die omschrijving de lading niet. Twee dames en twee heren rammelen er met een punk doe-het-zelf mentaliteit gedreven op los. Maar elke aanzet tot een eenvoudig liedje wordt gesmoord in een laai­

end vuur van enthousiasme. De band verliest zichzelf regelmatig in instrumentaal zelfonderzoek, waarbij de gitaar hakketakt, onheilspellende orgelklanken klinken en meneer serieuze teksten declameert ondersteund door bij vlagen exorcistisch gehuil van mevrouw. Guano heeft duidelijk lol in het muziek maken voor zichzelf en moet dat zeker blijven doen.

(PC)

BERT riEEniNH storm Na De Stilte (CNR Music)

N a het uiteengaan van Vandenberg raakte de car­rière van zanger Bert Heerink in het slop. Met zijn

band Undercover wist hij nog wel succes te behalen in Japan maar in Nederland wilde het niet lukken. En dit terwijl zijn collega Ad van den Berg met Whitesnake wel de ene platina plaat na de andere in de wacht sleepte. Waarschijnlijk hebben het succes van zangers als Froger en Borsato en de door Heerink zelf gezon­gen Heineken commercials hem doen besluiten het roer om te gooien en Nederlandstalige rock te gaan zingen. De formule? Neem een aantal wereldhits als Black Velvet (Allannah Miles), More Than A Feeling (Boston), Big Log (Robert Plant) en laat die voorzien van Nederlandstalige teksten door Peter Koelewijn, Huub van der Lubbe, Belinda Meuldijk, Jaap Eggermont, Barry Hay en Henk Temming en voeg hier de crème de la crème van de Nederlandse studiowe­reld aan toe. Hoe goed het er op papier ook uitziet, erg spannend klinkt het op de plaat allemaal niet. De zang van Heerink klinkt geïnspireerd, de muziek en de pro-duktie daarentegen klinken slap en futloos en de inhoud van de teksten onstijgt het niveau van de goedwillende amateurdichter slechts zelden.

(HvdE)

riÜMAN ALERT Se* & Drugs & Anarchy (Wicked Witch Records CD 6)

E n vergeet niet te lachen, want het is leuk', zegt Ron Brandsteder in zijn aankondiging. En inder­

daad, Human Alert maakt snoeiharde jaren tachtig straight edge met zwaar anarchistische fuck off-tek-sten, maar een hoop plezier dat ze daarbij hebben! Dit chaotische produkt bevat opnamen die de afgelopen jaren al als demo zijn uitgebracht. Door goede maste­ring en het toevoegen van hopen Iq-fi Polygoon- en AVRO-nonsens klinkt het tamelijk als een geheel, al' moet gezegd dat het nieuwste materiaal - waar de CD mee opent - veruit superieur is. Live is Human Alert op zijn best, maar als je ze om praktische redenen niet op je feestje kunt laten spelen, dan zorgt deze CD ook wel voor een geslaagde avond.

(RW)

ISIfANDEn Wattantr. (Eigen Beheer, tel: 010-4736367)

E ind mei ontvingen we de mini-CD van Iskander, een plaat die al in oktober 1994 werd uitgebracht.

De groep wil niet zomaar deathmetal maken en pro­beert aan het genre te ontstijgen met een bezetting van ondermeer twee bassen en een scratcher. Deze combinatie levert niet automatisch een wereldplaat op. Het euvel zit 'm niet zozeer in de muziek, maar meer in de zwakke produktie waardoor de drumroffels en het gitaarspel rommelig klinken en de tweede (fret-loze) bas niet tot zijn recht komt. De grunts worden te staccato opgedreund en het novelty-effect van de scratches vervaagt al na twee nummers. Het experi­ment bevindt zich nog in een embryonale fase, maar is interessant genoeg om uit te bouwen.

(GV)

HACriA Kacha's World

(Van 74321 290852) De foto's die Kacha's World begeleiden roepen: 'Kijk naar mijl Ik ben een ultrafunky en mysterieuze souldi-va!' Maar voodoo-veren, glitterverf en alom getuite lippen kunnen niet verhullen dat het debuutalbum van de Amsterdamse een overgeproduceerde verzameling middelmatige funknummers is waar Loïs Lane zich

FRET 1 8

voor zou schamen. Kacha (geen achternaam te beken­nen) stond met haar funk-band The Trancemachine in de finale van de Grote Prijs. Kacha's World is voor het grootste deel opgenomen in New York door de Amerikaanse producer Menace. De voornaamste attrac­tie is bassist/zanger/levende legende Bootsy Collins die gezellig meedoet op de Sly Stone-cover Somebody's Watching You. De andere songs vallen na deze opener tegen. Kacha's songteksten gaan over alledaagse zaken en zijn dat zelf ook.

(JdW)

TOM IfLElN statement (CCR-030)

Tom Klein heeft gestudeerd aan het conservatorium en heeft zich ontwikkeld tot gerespecteerd sessie-

en studiomuzikant. Dat is ook te horen aan de CD die gevuld is met een mix van jazz funk en latin, maar dan een wat minder spannende variant dan die tegenwoor­dig in danszalen voor de moderne dertiger wordt gedraaid. Vroeger heette dit gewoon fusion. Alles op de CD klinkt uitermate professioneel en muzikaal en dat is ook een beetje jammer. Nergens wordt echt risico genomen of spannend gemusiceerd. Alle bekende namen ten spijt blijft de CD een beetje hangen in een al lang doodgebloed genre en is alleen interessant voor collegamuzikanten en supermarktketens.

(PC)

LOÏS LANE Fireflight (Lona Lane Records 2002258)

L oïs Lane is één van 's lands populairste bands en dat hebben Monique en Suzanne Klemann vooral aan

zichzelf te danken. De vox populi zegt dat het vooral iets met hun schone verschijning te maken heeft. Het zal allicht helpen, maar daarmee wordt de Amsterdamse zussen sterk tekort gedaan. Menige groep zou alle wisselingen van platenmaatschappijen en bandleden niet hebben overleefd. Monique (de jongste van de twee en lead-zangeres) en Suzanne hebben de touwtjes altijd stevig in handen gehad. Fireflight werd geproduceerd door multi-instrumentalisten Bart van Poppel (ex-Tambourine) en Slyde Don Cher (ex-Surkus). Een jaren-zeventig-gevoel is gecombineerd met moder­ne studio-techniek. Elk nummer klinkt als een hit en met een beetje geluk heeft Nederland zijn eigen funky Roxette.

(JdW)

LOWLANDS Dairyland (CCM95013)

Pop met gedreven gitaren en goudeerlijke harten. Lowlands komt uit Delft maar laat horen beïnvloed

te zijn door Pearl Jam. Anders dan Eddie Vedder over­schreeuwt zanger Sander zich niet in krampachtige pogingen zijn ziel en zaligheid bloot te leggen. In alle nummers klinkt de band uiterst beheerst en behoorlijk ingetogen en voegt nergens te veel franje toe. De com­binatie van soberheid en grungy gitaren en een zanger met een uiterst volwassen, bijna terloops stemgeluid vergroot de impact van de nummers alleen maar en geeft de hele CD een sfeer van diepe melancholie mee. My Friend neigt alleen een beetje naar de standaard symfonische rockballad. Een prachtig debuut voor een band die zijn eigen geluid moet koesteren.

(PC)

MlNDSCAPE Mindseape (EMI)

B ands die prijzen winnen bestaan over het algemeen niet lang. Bij Mindseape, de winnaar van de

Rockbattle '94, lijkt dat niet het geval te zijn. Na hun triomf is de band hard aan het werk gegaan en heeft het contract met EMI gebruikt om met een debuut-CD op de proppen te komen met maar liefst negen num-iiiers terwijl het de bedoeling was om slechts een mini CD op te nemen. Een slimme zet van Mindseape want hun publiek houdt van muziek die beïnvloed is door o.a. Queensryche en Metallica en zit niet op singles te

wachten. Los van de bovengenoemde invloeden beschikt Mindseape over eert eigen geluid dat gedomi­neerd wordt door heavy gitaarwerk en de karakteristie­ke zangstem van Robert van Haren. Op de Rockbattle CD die bij het blad Watt zat ingesloten, zijn nauwelijks memorabele nummers te ondekken. Van dit manco heeft Mindseape gelukkig geen last. Million Miles lijkt, in een iets andere mixage met de zang meer op de voorgrond, een hit in de dop. (HvdE)

MY BIlOTriElf JAÜE In Therapy (Ray's Music)

In Therapy is de eerste single van de Nederlandse rockband My Brother Jake. De band bestaat uit gita­

rist Arno van Brussel (ex-Elegy), drummer Randy Lever (zoon van studiomuzikant Ferry Lever), zanger Robert Soeterbroek (ex-Vulture, Bodine) en bassist Antoine van der Linden (ex-Hot Legs). Hoewel het merendeel van de muzikanten uit de melodieuze rockrichting komt, maakt MBJ muziek die stijlmatig zwaar leunt op het grunge idioom van Seattle grootheden als Alice In Chains. Soeterbroek beschikt over een geweldige stem die doet denken aan Coverdale en Sammy Hagar. Het is daarom jammer dat zijn stem nogal is weggedrukt in de mix. De gekozen muziekstijl lijkt mij niet de juiste omdat de stem van Soeterbroek bij meer melodisch materiaal beter uit de verf komt. De flitsende gitaarsolo's geven aan dat de band muzikaal heel wat beter onderlegd is dan de zoveelste grunge hype uit Amerika. (HvdE)

NEMBIIIONIC Psycho One Hundred (Displeased Records, D-00032)

D e tweede volwaardige CD van dit metalgezelschap uit de Zaanstreek dat voor de gelegenheid het ach­

tervoegsel Hammerdeath heeft weggelaten. Niet dat dat iets te maken heeft met een muzikale ommekeer, want de luisteraar wordt nog steeds genadeloos tegen de muur gespijkerd door een gigantische trash-hamer. Korte, verpletterend snelle songs die naadloos in elkaar overlopen. Soms een grooveje, dan weer een Iron Maiden-likje, maar vooral trashmetal zoals het hoort. Psycho One Hundred voegt niets toe aan de reeds bestaande metal, maar laat wel horen dat Nembrionic technisch behoorlijk vooruit is gegaan. Alleen jammer van het veel te lang uitgesponnen, 21 minuten durende titelnummer, dat afbreuk doet aan de kracht van het album als geheel.

(PO)

OIIPriANAGE Oblivion (Displeased Records)

I nnovative Gregorian Groovy Celtic Doom Death I Metal, noemt Orphanage haar muziek zelf. Een korte­re omschrijving zou op zijn plaats geweest zijn, maar de debuut-CD Oblivion laat inderdaad een keur van verschillende invloeden horen die in het metal-keurslijf geperst zijn. Met meerstemmige. Gregoriaanse zanglij-nen, grunt en een groovende muzikale basis heeft Orphanage een lekkere, sfeervolle sound gecreëerd. De opbouw van de songs en de tempowisselingen zijn helaas nogal voorspelbaar 'metal', waardoor de platen­kaars na een half uurtje stilletjes uitdooft. Maar het talent en het lef om te vernieuwen is bij deze Utrechtse groep zeker aanwezig.

(PO)

OSDORP POSSE Afslag Osdorp (Djax 018-2)

O sdorp Posse's genadeloze beats gecombineerd met metalriffs zijn uiterst effectief en een prima alter­

natief voor alles wat tegenwoordig uit de States komt en vaak een aftreksel is van slappe westcoast G-funk. De Osdorp Posse is ook geen genrevernieuwer. De band moet het vooral hebben van de variatie in de beats en hun Nederlandse teksten. Op Afslag Osdorp zijn de tek­sten nog inventiever en nog woordspeleriger dan Seth Gaaikema op zijn verjaardag. Met gemak kan er een hele lijst gevuld worden met de typische Osdorp stijl­bloempjes. Maar die werken, gecombineerd met een zware 'In Your Face' voordracht en de onderwerpkeuze die verankerd ligt in het wat simplistische Osdorp uni­versum, vaak op de lachspieren. De posse klinkt soms zelfs als een akelig goede persiflage op het genre. Er wordt een lans gebroken voor het oudste beroep ter wereld (Lang Leve De Echte Hoerrr) en het religieuze fundamentalisme wordt stevig aangepakt in Godvoordomme. Mijn sympathie winnen ze als ze in Zelfrespect even emotioneel diep gaan en een goede vriend direct aanspreken op zijn drugsgebruik. 'We zijn doodgewone boerenlullen.' Ik had het niet beter kunnen verwoorden.

(PC)

TriE PENGUIN The Penguin (Bertus/Coun t Oriok COCK 24)

D e bijsluiter leert ons dat het leven in een band ver­plicht tot de nodige concessies ten koste van de

persoonlijke muzieksmaak. 'De Batmobile bassist Eric Haamers brengt onder het pseudoniem The Penguin dertien lo-fi CftW-rockers die buiten het 'psychobilly'

blikveld van zijn vaste groep vallen.' Als er al sprake is van CftW, dan is het wel in ultieme Batmobile-stijl, met vooral veel dank aan de galmdoos. Als experiment is deze plaat alleraardigst, vooral door het opvallende gitaarspel van Haamers. Het enige wat je op den duur mist is juist het handelsmerk van zijn band: zweet en bezetenheid. Eigenlijk had hij deze plaat gewoon met Batmobile moeten opnemen, dat was ze door niemand kwalijk genomen.

(RW)

RriADAMANTYS Labyrinth of Thoughts (Displeased Records, D-00030)

Spirituele band, Rhadamantys. Alle bandleden heb­ben een buitengewone interesse voor Griekse

mythologie, astrologie en nog meer bovenaardse en wereldlijke wijsheden. Dingen waar leken zich maar beter niet mee bezig kunnen houden. Dat geldt ook voor de tweede Rhadamantys-CD 'Labyrinth of Thoughts' die zijn naam maar al te veel eer aan doet. De filosofische ideeën van de Krommeniese metalband vertalen zich in een ongrijpbare wirwar van muzikale hersenspinsels die zelfs na een paar keer luisteren nog geen logische eenheid vormen. Maar het zou natuurlijk ook kunnen zijn dat ik niet intelligent genoeg ben voor dit soort muziek.

(PO)

MATrilLDE SANTING Sampler elubtour '95 (Sony Music, Columbia SAMP2715)

M athilde Santing zit 15 jaar in het popvak. Dat wapenfeit bekroonde ze met een nieuwe tour

langs het clubcircuit (voor het eerst sinds zeven jaar!). Deze sampler is daarvan het voorproefje. De vier stuk­ken die het plaatje bevat zijn populaire songs van ver­schillende componisten. Het eerste stuk 'De appels op de tafelsprei' van Toon Hermans is een prachtig eerbe­toon aan deze vaderlandse entertainer. Ook in de lang­zame versie van The Word Girl van Green Gartside (Scritti Politti) komt het vloeiende, flexibele stemgeluid van Mathilde prachtig tot z'n recht. Mathilde Santing laat horen al lang te zijn uitgegroeid tot een heldere ster aan het Nederlands popfirmanent. Jazz, soul, maar ook pop: het haarzuivere stemgeluid van Mathilde en de harmonieuze begeleiding van The Whole Band ver­anderen alles in goud.

(RJS)

SEPTEMBER FOOLS September Pools (eigen beheer, tel:040- 427518)

D e tweede CD van het Eindhovense September Fools laat een stevig, dampend en funky rockgeluid

horen dat niet door originaliteit uitblinkt en via een heftig snerende en kermende zanger uitkomt in het straatje van de Black Crowes. Aan de ene kant is er het recht-toe-recht-aan stampwerk, waarmee de heren weliswaar prima uit de voeten kunnen, maar dat mij iets te gewoontjes in de oren klinkt. Daar tegenover staan weer muzikaal interessantere songs als Landslide en het zonder meer prachtige Just Another Day. Het zijn deze momenten waarop September Fools alle registers opentrekt en laat zien meer in huis te hebben dan de gemiddelde retro-act.

(JV)

SINISTER Hate (Nuclear Blast NB 131-2/27361 61312)

S inister laat er geen gras over groeien. Hate is de CD en extreem de muziek. Sinister gaat verder waar

andere death-metal bands ophouden. Grommender en sneller kan eenvoudigweg niet. Adembenemend voor je oren maar slecht voor je hart, dat doorgaans hunkert naar pure emotie. Voor wie deze gevoeliger zaken van minder belang zijn, is dit een enerverende geluidstrip van een band die absoluut de voor het genre vereiste techniek en strakheid in de vingers heeft. Voer voor de liefhebber dus, die echter wel de min of meer uitge­kauwde tekstuele thema's (666, Hellfire) voor lief dient te nemen.

(JV)

soNETic VET Suppose So (BitterSmeet BIT006)

N a de debuut-CD Peer uit 1994 bewijst het Amsterdamse kwartet Sonetic Vet met het drie

nummers tellende Suppose So dat er hier sprake is van een stijgende lijn. Het titelnummer bevat melodieuze noiserock met Amerikaanse kartelrandjes waarbij de zangeres goed tot haar recht komt. Het resultaat is een voor de groep opvallend radiovriendelijk liedje. Op de redactieburelen werd dankbaar gebruik gemaakt van de repeatknop. De resterende twee zwaarder vervormde liedjes zijn een aangename bonus.

(GV)

SUBURBS Disturbed (Eigen Beheer, tel: 070-3191790)

S uburbs is een Haagse band die actief is sinds de zomer van 1994. Bassist Arien Spaans zorgt voor

het repertoire. Zijn zeer melodische liedjes vertonen een vooriiefde voor de Engelse pop. Het openingsnum­mer Incomplete drijft op een Sex Pistols-riff en het gitaar-thema in Come And Go verwijst naar Joy Division. De nummers op de debuut-CD klinken eigen­tijds genoeg om zich te kunnen meten met succesvolle Engelse concurrenten als Radiohead (met name in de rustige nummers) en The Boo Radleys. De zeven com­posities zijn hun plek op de CD allemaal waard, de iets te zwakke produktie hoor je na de derde draaibeurt al niet meer.

(GV)

VANITY 4 Zoon Politieon (Vain Productions, Pb. 61301, 3002 HH Rotterdam)

Z oals de hoestekening een mooie, maar onwaar­schijnlijke combinatie is van Jeroen Bosch en

Picasso, zo gooit Vanity 4 op onconventionele wijze metal, thrash en pretpunk door elkaar. De eerste twee varianten worden gekenmerkt door een overdaad aan clichés, terwijl bij de laatste de gitarist zich wel erg vaak Van hetzelfde foefje bedient. Behalve bij het ver­zinnen van songtitels (Dolorossum Duellum, Idola Tribas, In Momento Mori) wordt dit gezelschap niet gehinderd door een al te grote verbeeldingskracht, maar lijkt het vooral om de sound te gaan. En die mag er wezen.

(RW)

VITAMINEPILLEN #4 (Vitaminepillen Records, VP008)

Voor de vierde keer een overdosis Vitamine P(unk), zal dat wel goed zijn? Ach, 55 liedjes van 33 bands

is erg veel, maar gelukkig mag ik me beperken tot de Nederlandse inbreng op deze Duits/Nederiandse dub-bel-CD. En die is niet zo groot. Slechts drie Hollandse bands, Bambix, Brezhnev en The Harries zijn op de punk-compilatie opgenomen. Een gek figuur slaan ze zeker niet. Bambix levert met 'Where did I go' zelfs één van de betere songs af, Brezhnev toont een grote progressie en The Harries leveren al jaren kwaliteit pop-punk, hoewel de geluidskwaliteit op deze plaat beter kon. Volgende keer wat meer Nederlandse inbreng graag.

(PO)

advertentie

DIGITAL AUDIO Als u ooit cas­

settes bij ons liet maken dan weet u dat wij professionele KWALITEIT leveren. Van­zelfsprekend doen we dat ook als we CD's voor u moeten maken. Een pak­kend ontwerp, haarscherpe lithografie PER­FECTE MASTE­RING voor een schi t terende prijs. Bel, of kom langs voor een op maat ge­maakte offerte.

Rotterdam OW-2141220 Amsterdam 020-6730067 Schiedamsedijk 80a 3011 EM R'DAM Rijnstraat ] 2 1078 RA A'DAM

FRET 1 9

Mokum tussen twee

Voor het grote publiek is ^Molukse muziek' de

toegankelijke Anglo-Amerikaans getinte

muziek van Molukse groepen en artiesten

zoals Massada (in 1973 opgericht en begin

jaren tachtig vrijwel ongemerkt van het

toneel verdwenen; in 1980 een nummer 1 hit

met Sajang E), Daniel Sahuleka en Julya

Lo'ko. Fox The Fox scoorde in 1984 met

Precious Little Diamond een internationale

hit. Justine Pelmelay vertegenwoordigde

Nederland in 1988 op het Songfestival.

Muzikaal was daar niet zoveel ^Moluks' aan.

Dat is met t/fa-muziek (f/fa is de traditionele

drum van de Molukken) wel anders: Molukser

kan het niet. Tussen die twee sferen zitten

tweede- en derde generatie Molukkers in

Nederland, met verrassende resultaten.

I Sound Machine vuren

Tekst: Lutgard Mutsaers Foto: Christel Wolters

Terug amm^ oots In de jaren tachtig vonden in Paradiso de Moluccan Moods avonden plaats,

waar veel bands optraden. De Suara Maluku Band bijvoorbeeld, een supergroep van Molukse artiesten. Maar ook opvallend goede amateurgroepen uit alle delen van het land. De Molukse afkomst was het enige gemeenschappelijke ele­ment, want de muzikale verscheidenheid was groot. Tegenwoordig is er een meer inhoudelijke tendens aan te wijzen onder Molukse groepen van de jaren negentig: terug naar de roots. Voor Molukkers is dat: tifa en traditionele melo­dieën en teksten. Hierbij gaf het Moluccan Moods Orchestra, opgericht naar aan­leiding van de Moluccan Moods muziekserie in Paradiso, de toon aan. Ook Mokum Sound Machine is op die manier bezig. Purisme is hen echter vreemd: muzikaal reiken hun invloeden van de Molukken tot de zwarte Amerikaanse muziektraditie van gospel tot rap. Het wordt tijd dat deze opvallende band uit het besloten circuit treedt.

Uit m&mé §ehmrem Enkele leden van Mokum Sound Machine bezochten in juli de Fret-redaktie

om te vertellen over de band en hun achtergronden. Nina Wattimena (manager en zangeres): Tk heb als hobby het opzetten van samenwerkingsprojekten met het land van herkomst, de Molukken in dit geval. Op 1 december 1990 heb ik een culturele avond georganiseerd in Paradiso, onder de titel Lontjeng Seri [Lontjeng=klok, Seri=naam van het dorp waar Nina's vader vandaan komt; LM], een uitdrukking die symbolisch zoveel betekent als "oproep tot samenkomst'. Daarvoor had ik het Moluccan Moods Orchestra uitgenodigd als hoofdact, met knikkende knieën, want ze waren, voor iemand die heel weinig geld in kas heeft, wel duur. Toen dacht ik, misschien kan ik wat liedjes zingen met een paar vrienden. In die tijd zong ik in een kerkkoor. Met een paar leden van het kerk­koor heb ik de band opgezet en we hebben die avond een paar liedjes gezon­gen. Die eerste bezetting was eigenlijk eenmalig. Ik wilde onze naam eerst niet op de poster zetten, omdat ik ons zag als een tussendoor-act. Maar Geronimo (keyboards en arrangeur) vond dat we onze naam wel op de poster moesten zet­ten: Mokum Sound Machine. Met dertig man waren we toen. De zaal ging plat. Maar wat gebeurde er? Veel mensen gingen na ons optreden weg, omdat ze dachten dat wij de hoofact waren. Moluccan Moods Orchestra moest toen nog beginnen! Dat was wel een beetje pijnlijk. We kregen daarna veel aanvragen voor optredens. We wisten helemaal niet hoe we daarmee om moesten gaan.

FRET 2 0

Mokum Sound Machine, van links naar rechts: Jacques

Tati Wattimena, Tina Sopacua,

Benny Pelupessy, Esmeralda

van Hulssen, Nino Pattikawa,

Rico Pattikawa, Irene

Sahetapy, James Patty,

Geronimo Wattimena, Peter

Lilipaly, Nina Wattimena. Niet

op de foto: Andy

Moniharapon, Paula

Matulessy, Onggo Titaley,

Karel Sabander en oom Ninu

Wattimena.

Nu bestaan we vijfjaar en hebben we drie cd's opgenomen. De eerste cd, Seng Sangka ('Nooit gedacht') kwam in december 1992 uit; daar staan een stuk of tien nummers op, waarbij een live opgenomen in Paradiso. Op de tweede cd (cd-sing-le) Lepose (Tlirterig persoon m/v') staan drie nummers. In 1995 kwam Trus Apa?/So What? (Nou en?) uit.'

Opfreedfcfrcvff op de Pasar Malam Besar-1995 in Den Haag (de grootste Indische/Indonesische

manifestatie in Nederland, waar de laatste jaren ook steeds meer Molukkers naar toe gaan) speelde Mokum Sound Machine twee maal voor een uitverkochte zaal. Ook staan ze wel eens op festivals. Spelen ze ook in het 'gewone' podium-circuit, waar de rock- en dance acts staan? Of het wereldmuziek-circuit?

Nina: "Er zijn veel feesten in het Molukse circuit, daar kun je als band regelma­tig optreden. Maar echt geïntegreerde optredens doen we eigenlijk nooit. Het is altijd 'cultureel'. We werden ook niet voor het wereldmuziekfestival in de Melkweg (juni '95) uitgenodigd. Dat vonden we wel gek, maar waarschijnlijk ligt dat aan onszelf. Misschien is onze publiciteit nog niet tot die tak van het circuit doorgedrongen.'

Heeft dat te maken met de taal?

Nina: "Misschien wel. Als je aan wereldmuziek denkt, legt men al snel de link met Caribisch, Surinaams, Antilliaans, Braziliaans, de swingende dansmuziek. Maar er lopen in Nederland ook nog Molukkers rond die een beetje leuk kunnen zingen. Snap je? De Nederlanders vinden Caribische muziek lekker. Molukse muziek is net zo lekker!'

Geronimo Wattimena: :ik vond altijd dat de Molukse bands niet gezellig, niet dansbaar waren. Het is mijn invloed, denk ik, dat Mokum Sound Machine wel gezellige dansbare muziek maakt. Ik speel ook nog bij een heleboel andere bands en ik weet gewoon dat dansbaarheid hoog op de agenda staat in de muziek in het algemeen. Ik houd van een hedendaags geluid, en ik denk datje MSM ook op een ""gewoon" feest moet kunnen zetten.'

Nina: "Om terug te komen op de taal. De teksten in de Molukse taal spreken natuurlijk heel sterk aan. Die hebben een diepere betekenis dan "ik hou van jou en ik blijf je trouw'. Bijvoorbeeld "Gandung'. Dat betekent letterlijk baarmoeder

en in de figuurlijke betekenis slaat het op de eenheid van de Molukkers in balling­schap, het feit dat we eigenlijk één familie zijn. Voor de ouderen is het heel verte­

derend om dat te horen van ons, ais tweede en derde generatie die hier in Nederland geboren en opgegroeid is. Wij houden vast aan die traditie en zingen de oude liederen met overgave en spirit. Dat komt over, dat raakt. Wij weten wat we zingen en we vinden dat ook heel belangrijk. We brengen iets dat veel dieper

gaat dan amusement.' Geronimo: "Ik ervaar het ook als ""fun".'

Anoniem eldklms. Zoals bleek op twee gitaristen-avonden in het Utrechtse Rasa in 1993 zitten bij

de Molukkers muzikanten van absolute wereldklasse. Waarom horen we daar zo weinig van?

Geronimo: "ik heb gemerkt dat Molukse gitaristen door hun omgeving worden tegengehouden, hoe graag ze ook naar buiten willen treden. De Molukse gemeenschap is net een dorp. Iedereen is bang dat iemand zal zeggen, och, dat is niks; onbewust hou je daar rekening mee. Daarom wil ik heel veel optreden: om mede-muzikanten te stimuleren niet zo bang te zijn.' Esmeralda van Hulssen (zan­geres): "Ik denk dat Molukse muzikanten bang zijn uit hun eigen kringetje te tre­den. Muzikaal is het geen enkel probleem. Maar ze durven niet. En ze houden zich niet aan afspraken, maar dat is een algemeen muzikanten-probleem denk ik. Als je een keer niet op komt dagen, of twee keer of meer, dan houdt het op. Andere mensen moeten op je kunnen rekenen, zo zit dat.' Dat wordt beaamd door Paula Matulessy (zangeres): "Bovendien is er over het algemeen weinig begeleiding van talentvolle Molukse muzikanten. Er wordt altijd vol eerbied geluisterd naar de ouderen, zo gaat dat bij ons. Dus als die niet stimuleren, kun je het wel vergeten.'

Pfeseiffwfle Nina: "De meeste Molukse bands zijn goed: ze kunnen heel mooi zingen, en spe­

len kunnen ze meestal ook heel goed. Geweldig zelfs. Maar op een of andere manier... als je een Molukse gitarist ziet, dan (doet voor) is dit de gitarist, dit is zijn versterker, en zo ziet het eruit (gitarist met rug naar publiek, helemaal in zichzelf gekeerd). Dat is zonde, want op de eerste plaats zien ze er me.estal.heel mooi uit, knappe jongens met mooi lang haar, en dan staan ze erbij alsof ze dood geslagen worden als ze een akkoord aanslaan! Aan de presentatie kan nog heel veel verbe­terd worden. Want zo laat je zien dat je je publiek respecteert. Wij werken hard aan onze uitstraling en presentatie, ^eel Molukse muzikanten trekken juist iets heel gewoons en alledaags aan in de hoop dat ze niet te veel opvallen. Maar je staat op het podium! In de spotlights! Je moet zoveel uitstralen dat niemand om je heen kan. Dat is het probleem: als je bang bent, dan kom je nooit uit het o zo veilige Molukse circuit.'

Jacques "Tati' Wattimena: "Maar het blijft iets heel aparts, om met onze achter­grond iets met onze eigen geschiedenis te kunnen doen, in combinatie met muziek. Ouderen waarderen dat enorm.'

traditie vastleggen en doorgeven

Geronimo: "We behouden de traditionele liederen, voor hen, voor onszelf en voor de nieuwe generaties. Ik doe het ook om alles een beetje vast te leggen. Over dertig jaar zijn de ouderen er niet meer, en dan heb je niemand meer om op terug te vallen. Niemand aan wie je dan nog kan vragen, hoe ging dat liedje? Als je dat op dit moment nog kan doen, dan moet je dat gewoon doen.' Nina: "Wij hebben die extra dimensie bij het spelen van onze muziek. We beleven natuurlijk veel meer dan wanneer we Tulpen Uit Amsterdam staan te zingen, snap je. Muziek is een van de sterkste manieren om je te uiten. Je kunt er veel mee zeg­gen. Hoe je met je achtergrond omgaat, bijvoorbeeld.'

Mokum Sound Machine is te boeken via telefoonnummer: 020-6636915. De cd's zijn te koop bij ca. Unico Glorie op de Ceintuurbaan in Amsterdam en bij het Moluks Historisch Museum aan de Kruisstraat in Utrecht.

FRET 2 1

Tekst: Rob van Dam

De Wet Milieubeheer heeft onbedoeld het vernieuwingsproces van de

Nederlandse poppodia in een hogere versnelling doen belanden. In 1994 werd

met de Grote Poppodia-enquête, een onderzoek van de Stichting Popmuziek

Nederland onder 143 wekelijks programmerende poppodia, aangetoond wat

menigeen binnen het popcircuit al lang wist: 4 0 % van deze poppodia hebben

een slechte tot zeer slechte staat van het gebouw. Dat varieert van slechte

geluidsisolatie en beroerde sanitaire voorzieningen tot aan gebrekkige kleed­

ruimtes voor de artiesten.

een sterke stijging van het bezoek aan popconcerten voor de leeftijdsgroepen 25-34, 35-

44 [bij beide hoger bezoek bij popconcerten dan bij klassieke concerten), en 45-54. Niet

zo vreemd als je bedenkt dat ook deze laatste generatie tenslotte opgegroeid is met pop­

muziek. En nu wil men ons laten geloven dat dit beeld 4 jaar na de laatste peildatum

[1991) totaal omgegooid is?

Wel mag gesteld worden dat concertbezoek niet langer een vanzelfsprekende

activiteit is die deel uitmaakt van een specifieke levensstijl van een bepaalde groep jonge-

kelingen'. Er is echter structureel minder geld te besteden bij het ministerie van OCW, en

dus zou er sprake moeten zijn van een herverdeling van gelden voor de podiumkunsten.

Eenvoudig gezegd: wat er bij de één bij moet, moet er bij de ander af.

Verbouwen Tijdens een onlangs door de SPN georganiseerde bijeenkomst van de 'kernpodia' [poppo­

dia die onder het 'podiumplan' van de SPN vallen, en middels een 'tekortensubsidie' min­

der financieel risico bij

Comptitergraphic van het to&komstig popcluster, Tifburgi

Kaalslag Als er in de zeer nabije toekomst niet flink geïnvesteerd wordt in deze accommodaties,

vindt er een kaalslag plaats onder de poppodia. Betekent dit voor het popminnend publiek

langere reistijden om hun helden te zien? [CBS-cijfers tonen aan dat de reislust van

theater- en concertbezoekers gemiddeld 10 minuten is). En betekent dit dat talentvolle

lokale en regionale bands het nog moeilijker krijgen om optredens te krijgen, zich te pro­

fessionaliseren en naar de top door te stoten? En tenslotte dat de landelijke, provinciale

en gemeentelijke overheden zich in hun vastgeroeste stelling kunnen wentelen dat popmu­

ziek nauwelijks een kunstvorm te noemen is, maar een subcultuur, en daarom niet of

nauwelijks subsidiabel is, net als de voorzieningen (poppodia, oefenruimtes en pop-educa­

tie) daarvoor? Of gloort er hoop?

Geschiedenis Hoe onstond ooit dat clubcircuit dat het nu blijkbaar zo zwaar heeft en wat voor rol speelt

dit verleden in de huidige situatie? Halverwege de jaren '50 brak de rock 'n roll door, een

stijl waarin de zwarte rhythm & blues samensmolUmet de blanke country & western en

die daardoor haar universele karakter verkreeg. Tot op de dag van vandaag heeft deze

traditie een enorme navolging. Het is volgens veel mensen een van de belangrijkste

kunstuitingen van de twintigste eeuw. Nederland liet zich in 1960 niet onbetuigd met de

eerste Nederlandstalige rockhit 'Kom van dat dak afl'. Deze titel zou een hint naar de

beleidsmakers en representanten van de gevestigde kunst- en cultuurvormen kunnen zijn,

om uit hun ivoren toren te komen. Honderden Nederlandse rockbands schoten als padde­

stoelen uit de grond en vonden hun onderdak deels in het commerciële circuit en voor

het overgrote deel in het zogenaamde 'provadya?-circuit', het door het sociaal-cultureel

werk gesubsidieerde club- en buurthuizen- circuit, gehuisvest in oude scholen (zoals

Doornroosje, Nijmegen), oude kerken (Paradise, Amsterdam], en andere accommodaties

die geluidstechnisch gezien niet berekend waren op het geven van concerten. Ondanks

deze beperking groeide het clubwezen uit tot een circuit dat al sinds jaar en dag bejubeld

wordt als een belangrijke proeftuin voor nationaal en internationaal poptalent.

Van de straat Het organiseren van popconcerten werd in het begin als een nevenactiviteit beschouwd,

een middel om 'de jeugd van de straat te houden'. Subsidietechnisch kwam dit tot uiting

door deze clubs via een zogenaamde 'instandhoudings-subsidie' te financieren wat betreft

de staf [jongerenwerkers), huisvesting (huur) en een deel van de exploitatie. De concerten

dienden via deur- en baropbrengsten gefinancierd te worden [eigen risico) en waren daar­

door afhankelijk van de opkomst van voldoende publiek. Dit in tegenstelling tot het geac-

FRET 2 2

cepteerde theatercircuit dat over het algemeen ook nog een programme-

ringsrisicobudget krijgt. Frappant is dat zo'n budget 25 jaar na dato voor

het overgrote deel van de huidige poppodia nog steeds ontbreekt.

Popmuziek is een kennelijk nog steeds niet volledig geaccepteerde kunst­

vorm.

Van de stad Drie van de dertien provincies, Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-

Brabant, hebben tot nu toe nadrukkelijk hun verantwoordelijkheid genomen ten aanzien

van de infrastructuur van de popmuziek, door ieder ruim twee ton ter beschikking te stel­

len voor popmuziekbeoefening. Twintig van de ongeveer 140 gemeentes waar zich poppo­

dia bevinden (o.a. Rotterdam, Utrecht, Tilburg, Apeldoorn), hebben een duidelijk beleid

ontwikkeld ten aanzien van genoemde popcollectieven, oefenruimtes en jongerencentra

[poppodia).

Zowel het stigma van de rebellie van rock 'n roll, en later van punk en metal, als het feit

dat popmuziek vooral 'commercieel' zou zijn, is door toenmalige beleidsmakers en politici

maar al te vaak gebruikt om weinig aan de voorzieningen voor popmuziek te doen. Dit

heeft mede tot de huidige situatie geleid dat er nog steeds sprake is van een schrijnende

achterstand van de gehele infrastructuur van de popmuziek in vergelijking met de geves­

tigde podiumkunsten. Een verbluffend resultaat als je weet dat vierhonderdduizend men­

sen actief met popmuziek bezig zijn en vier miljoen mensen in Nederland jaarlijks een pop­

concert bezoeken.

Bezoekersaantallen Onlangs werden we verrast door artikelen in de landelijke dagbladen over het 'feit' dat

klassieke concerten meer publiek zouden trekken dan popconcerten, jaarlijks 18 bezoe­

ken per 100 inwoners voor klassiek, tegen 1B per 100 voor popconcerten. Deze gege­

vens zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek [CBS] en gebruikt door het

Sociaal en Cultureel Planbureau (CPB), waar men niet doorhad dat deze conclusie geba­

seerd is op incomplete gegevens. De statistische registratie door het CBS van bezoekers­

aantallen voor popmuziek deugt sinds jaren al niet. En de media nemen dit klakkeloos

over.

Een onderzoek naar verschuivingen in muziekconsumptie in het afgelopen decen­

nium door de wetenschappers Michael Christianen en Harrie Hansman geeft een totaal

ander beeld. Zij baseren hun bevindingen op cijfers uit het Aanvullend

Voorzieningengebruik Onderzoek [AVO] uit '83, '87 en ' 9 1 . Daaruit blijkt dat in de leeftijds­

groep 15-24 de helft minstens eenmaal per jaar een popconcert bezoekt, en slechts 10

% daarvan eenmaal per jaar naar een klassiek concert gaat. Bovendien is er sprake van

ren. De discotheek is meer dan het live-concert de plek waar jongeren elkaar ontmoeten.

Het concert is daarmee minder een sociaal gebeuren geworden en het publiek gaat veel

doelbewuster naar een band van naam of een specifieke muziekstijl. Bovendien stellen alle

genoemde leeftijdcategorieën steeds hogere eisen op het gebied van service en voorzie­

ningen en zijn ze minder gecharmeerd van de vervallen gebouwen, de kapotte urinoirs en

het 'andere' service-gevoel van vrijwilligers die de bars bemannen [m/v] ,

Belangenorganisaties Aangezien we te maken hebben met een terugtredende overheid op het gebied van kunst

en cultuur, die bovendien meer eisen stelt op het gebied van kwaliteit, marktgericht den­

ken en sluitende exploitaties van kunstinstellingen, zijn de poppodia behoorlijk in beweging.

Ondanks, of misschien wel dankzij, het feit dat menig poppodium het moet stellen met 1

beroepskracht op gemiddeld 40 vrijwilligers, geen programmeringsrisicobudget heeft en

nauwelijks aan onderhoud van het gebouw en investeringen in technische voorzieningen

kan voldoen, is men uiterst creatief geworden met de bescheiden middelen. Bovendien

zijn deze podia zich bewust van een collectief belang, wat in 1993 heeft geleid tot de

oprichting van de Vereniging van Nederlandse Poppodia [VNP]. Inmiddels hebben 45 pop­

podia, die jaarlijks gezamenlijk een miljoen bezoekers trekken, zich hierbij aangesloten.

Een van de belangrijkste doelstellingen van de VNP is 'het bewerkstelligen en

daarna behouden van erkenning van de maatschappelijke, economische en culturele bete­

kenis van de popmuziek als podiumkunst'. Deze gedachte wordt al twintig jaar uitgedra­

gen door de Stichting Popmuziek Nederland. Ter ondersteuning van deze doelstelling is er

een lichtpuntje te constateren in de vorm van een rapport van bureau Berenschot, dat

als advies dient voor het nieuwe cultuurbeleid 1997-2000 van de Rijksoverheid. Wat de

podiumkunsten betreft wordt de popmuziek als een van de rijzende sterren gezien aan de

kunstenhemel. Bovendien wordt de popsector als een van de weinige sectoren bestem­

peld waar nog nieuw publiek en nieuwe ontwikkelingen te verwachten zijn. Zelfs in een

notitie van staatssecretaris Nuis over het komende cultuurbeleid wordt gesteld dat 'pop­

muziek met steeds nieuwe, hybride muziekvormen de toon aangeeft voor nieuwe ontwik-

het programmeren van

Nederlandse bands

lopen] was een heuglijk

feit te constateren.

Gedurende een kleine

inventarisatie onder de

vertegenwoordigers

van de diverse podia

bleek sprake te zijn van

concrete verbouwings-

plannen voor een

bedrag van 50 miljoen

gulden. Dit werd overi­

gens terecht door een

van de aanwezigen

gerelativeerd met de

opmerking 'dat je met

dat geld net één goede

schouwburg bouwt'.

De successtory van

Paradise is bekend.

Bijna geen enkele bui­

tenlandse band doet

Nederland aan zonder

in Paradiso te staan.

Paradiso is voor 5 mil­

joen gulden aan het verbouwen, evenals de Melkweg w/aar voor 4 miljoen verspijkerd

wordt. Maar hoe zit het met de podia buiten de randstad? In Apeldoorn is onlangs het

'Huis voor de Schoone Kunsten' gereed gekomen, een complex van 16 miljoen gulden dat

niet alleen poppodium De Gigant herbergt, maar ook een filmzaal, theaterzaal, opname­

studio's, oefenruimtes en de muziekschool. In Zwolle zijn de plannen klaar voor een nieuw

complex van 6 miljoen, waar poppodium Hedon in gehuisvest wordt, tesamen met het

popcollectief Zwolsch Popfront, met een grotere zaal en meerdere oefenruimtes. Goes is

een wat vreemde eend in de bijt, want nog niet zo lang geleden was daar absoluut geen

geld om poppodium 't Beest te verbouwen. De plannen voor een nieuwe schouwburg gin­

gen echter niet door, er was geld over, waarvan ineens 1 miljoen gulden ter beschikking

kwam voor de verbouwing van 't Beest, dat daarmee gered was.

Economisch belang Prachtig voorbeeld is het Tilburgse Noorderligt. Daar heeft men de gemeente Tilburg met

een goed ondernemingsplan kunnen overtuigen van de noodzaak voor een nieuw complex

met drie zalen, een voor 250 bezoekers, een voor 4 0 0 en een grote concertzaal voor

2200 bezoekers. Tilburg is daarmee één van de eerste gemeenten die het economisch

belang van een popcomplex onderkent [onder andere de aantrekkingskracht voor studen­

ten) en daar veel geld voor over heeft. Men rekent namelijk jaarlijks op zo'n 200 .000

bezoekers bij de ongeveer 4 0 0 aktiviteiten, en dat geeft omzet.

Het wachten is nu op meer bestuurders, wethouders en raadsleden, die in de

loop van hun carrière niet geïndoctrineerd zijn met de gedachte dat popmuziek niet 'bon

ton' is, maar zich er terdege van bewust zijn dat deze muziek nodig uit de hoek van 'liefde-

werk-oud-papier' gehaald moet worden.

Rob van Dam (zakelijk leider van ATAK n Enschede, bestuurslid VNP)

FRES^Jia

tekst: Lutgard Mutsaers

Nederland heeft traditioneel nietzo'n

enorm opwindende muziekcultuur. Daar

is het klimaat schuld aan. Zowel letter­

lijk (het weer) als figuurlijk: het chris­

tendom met zijn angst voor niet-religi-

euze roesbeleving, in verschillende gra­

daties van rooms-katholiek naar streng

protestant. Na de tweede wereldoorlog

is het figuurlijke klimaat sterk verbeterd.

Daar zijn ondermeerde eetcultuur, de

voetballerij en de populaire-muziekbe-

oefening ontzettend van opgeknapt.

F ] r zijn inmiddels talloze festivals en zaaloptre­

dens waar de multiculturele kanten van de samenleving worden belicht. Iedereen, jong en oud, wit en zwart, kan zich daarvan op de

] hoogte stellen. Op-23 juni vond in de Melkweg in Amsterdam een studiedag plaats waar de positie van de zogeheten wereldmuziek in Nederland werd besproken. De regering wil het liefst iedereen naar de muziekschool jagen. Want zo' is het in Nederland altijd gegaan: muziek maken en dansen moetje op school leren van iemand die jou de niet door jou bedachte regeltjes oplegt. De culturele ver­anderingen lijken nog niet doorgedrongen tot de beleidmakers. Maar ja, die komen altijd als laatsten kijken.

Uit al le windstreken

9> 'V

3 <u ^ "ö

O) Q-^ P

a> fP

De migratie in de jaren vijftig van mensen uit het voormalige Indië, uit het onafhankelijk gewor­den Suriname in de jaren zeventig, en de grote groep van tweede en derde generatie jongeren uit landen rond de Middellandse Zee die ook hun muzikale roots beginnen uit te dragen, heb­ben het Nederlandse muzieklandschap drastisch en zeer ten goede veranderd. Er is veel meer variëteit, er wordt veel meer dan ooit gedanst, de belangstelling voor populaire fusiemuziek groeit gestaag en er worden steeds meer platendeals gesloten. Tegelijkertijd vertegenwoordi­gen de succesvolle acts van allochtone herkomst helemaal niet de traditioneel Nederlandse cul­tuur of zelfs maar in geografische zin dat vlekje op de kaart, die delta, dat westelijke uithoekje van continentaal Europa. Dat Ray en Anita van 2 Unlimited uit Nederland komen, is kortom, niet interessant voor de popmuziekliefhebbers van de rest van de wereld. Het is ook niet te horen.

Commentaar op maatscl!a|»|;i] In het voorjaar van 1995 maakte de SPN een pakket met 3 promotie-cds van in Nederland wonende en werkende musici. Marvin D & the Illegal Sound was een van de groepen op de groove-cd. Ze musiceren in een actuele stijl, die raggamuffin wordt genoemd. Op deze muziek vindt het veelbekritiseerde bubbling plaats. De tekst van Ruvadantuv (Rougher Than Tough) verwijst, waar verstaanbaar, naar illegale Ghanezen in Nederland en het leven in een maat­schappij waar het ondanks alle vrijheid en democratie toch voornamelijk 'rougher than tough' is om je te handhaven. Verpakt als dansmuziek heeft deze boodschap een dubbele werking: insi­ders waarderen het ook om de boodschap, outsiders dansen op diezelfde boodschap. Deze tra­ditie van maatschappijbecommentariring is heel sterk in het Caribisch gebied en is een opval­lend element in de muziekbeoefening van mensen met een dergelijke achtergrond die in Nederland wonen. Dit is behalve een verrijking van het muziekaanbod tevens een invalshoek die een belangrijke voorbeeldfunctie heeft. Voorlopers van die benadering waren in de jaren tachtig Molukse groepen die in drie talen (Moluks, Nederlands en Engels) hun eigen verhaal ver­pakten in uiterst aantrekkelijke Anglo-Amerikaanse dansmuziek met latin invloeden én oostin-dische percussie.. . _ .

Hollandse rootsmyziek Sinds de jaren vijftig is de populaire muziekcultuur van Nederland onherkenbaar veranderd onder invloed van de traditie en praktijk van wat als rocknroll aangeduid kan worden. Deze ontwikkeling heeft de autochtoon-Nederlandse populaire muziekcultuur zo goed als wegge­vaagd. Gebrek aan opwinding, identificatiemogelijkheden en dansbaarheid van die autochtone populaire muziekcultuur zijn daarvan de redenen. Slechts in de vorm van wat als "camp' wordt aangeduid, heeft die traditie nog enige aantrekkingskracht bij het poppubliek, als melig alter­natief voor de wel erg heftige kant die de popmuziek en met name house qua ritme en tempo

Q S

op is gegaan. Interessant is dat de allochtone jongeren de traditioneel Nederlandse genres als het levenslied en de smartlap, en meer recent muziek van zogeheten populaire artiesten als André Hazes, Gordon, BZN etcetera, meedo­genloos toeschrijven aan de witte Nederlander in het algemeen, ook al neemt die daar zelf nog zo'n grote afstand van. 'Wij zijn niet afhankelijk van de Nederlandse cul­tuur,' zoals een Surinaamse speler in een kawinagroep onlangs zei in de documentaire Impact van de IKON. Alsof Nederlandse jon­geren gaan voor die genoemde populaire artiesten. Het is pesterig bedoeld, want de allochtone jongeren weten echt wel beter. Tenslotte zitten ze met witte jongeren in de klas, in bands, op sportverenigingen. De kans is klein dat ze onder leeftijdgenoten ooit een populaire-artiestenfan hebben aangetroffen.

Van im i ta t i e tot tferwer-

|)in§ In de populaire muziekbeoefening door allochtonen in Nederland kun je drie varian­ten onderscheiden:

1 Anglo-Amerikaanse populaire muziek is de na te volgen stijl en dat wordt dan ook getrouw mogelijk geprobeerd. Zo kwam rocknroll Nederland binnen — Indische en Molukse jonge­ren waren de eersten die die muziek in 1955 gingen spelen.

2 Anglo-Amerikaanse muziek is het uitgangspunt, maar wordt heftig geïnfuseerd met ele­menten van de etnische muziekcultuur. In de jaren tachtig zijn daar legio voorbeelden van te vinden. In 1987 wordt 'wereldmuziek' een categorie in de platenbakken.

3 De eigen etnische muziekcultuur staat voorop en is het alternatief voor de muziekcul­tuur die gedeeld worden met 'alle' jongeren. In de jaren negentig komen bijvoorbeeld Surinaamse muzieksoorten als kawina en kaseko sterk terug. In 1994 won een kawina­groep de Kunstbende-muziekwedstrijd.

Allemaal leuk Popmuziek is het bindend element in de multiculturele samenleving, het verrijkt de muziek-beleving, verbreedt het muziekspectrum en de horizon van iedereen die deelneemt aan dit cultureel aanbod. In de muziekwereld heeft het algemene cynisme over de reële verbete­ring van de positie van allochtonen geen parallel. Etniciteit heeft geen enkele negatieve bij­betekenis Tn de muziekwereld, integendeel; de brugfunctie naar publiek met andere etni­sche samenstelling is een moeiteloze: muziek is een ideaal communicatiemiddel. Muzikanten zijn overigens de laatsten die zich om huidkleur bekommeren. Daar gaat het helemaal niet om. En bij gelijke geschiktheid wint nog altijd diegene het die het best in de groep past én op het podium het voordeligst overkomt. Dan heeft een zwarte rapper het voordeel van de stijl. Net zoals in de jaren dertig de Creools-Surinaamse jazzmuzikanten in Nederland zich Amerikaans klinkende namen aanmaten om geloofwaardiger over te komen. Dat verhaal kun je lezen in het boek Kid Dynamite, de legende leeft van Herman Openneer (Mets, 1995).

Meisjes weg bi j gabber Toch mogen we niet blind zijn voor een minder positieve ontwikkeling: bepaalde soorten house (met name de hardste variant, gabberhouse) trekken voornamelijk blanke jongens, die door extreem-rechtse partijen worden gezien als sympathisanten en potentiële leden van hun partijen. Dat wordt nog eens extra onderstreept door het skinhead-uiterlijk van die jongens. Enkele jaren geleden al vond er een house-against-racism campagne plaats. Maar het feit dat gabberhousefans veelal samenvallen met voetbalfans die niet bekend zijn om de fijnbesnaardheid van hun communicatiemethoden doet vermoeden dat zulke campag­nes die jongeren helemaal niet bereiken of veranderen. Gabberhouse is daarom ook al eens aangeduid als auditief voetbalvandalisme'. Deze ontwikkeling wordt nu van binnenuit bes­treden: gabberdeejays als Paul Elstak gaan met veel succes op de happy hardcore toer omdat het wegblijven van meisjes natuurlijk de dood is voor de clubcultuur. Het is een geruststellende gedachte dat de witte popmuziek ten dode opgeschreven is als de zwarte muziektraditie bewust genegeerd wordt.

FRET 2 4 s

o O

mö een gabber uit Angola Didi M. is ruim een jaar in Nederland als politiek vluchteling uit Angola, waar een oorlog woedt; hij verblijft in een AZC in Zuid-Holland. Hij is muzikant en componist, hij zingt en speelt key­boards. In Angola bestaan twee muzikale hoofdstromingen, de traditionele muziek met akoestische instrumenten en de zoge­heten 'nationale muziek' met elektrisch versterkte instrumenten, sterk geënt op de wereldwijd verspreide popmuzieksound. Didi is een vertegenwoordiger van die laatste richting en is daarbin­nen van vele markten thuis. Sinds zijn bijdrage aan de cd Mosaique Vivant (zie kader) met het nummer Isabela is zijn stijl meer in de richting gegaan van de moderne dance sounds die helemaal elektronisch gemaakt worden. Zijn aparte stem geeft er het unieke tintje aan waardoor Didi's muziek ook echt zijn muziek is en niet de zoveelste dance track. De opnames die hij meebrengt van vier nieuwe nummers (Angola, Dance With The Beat, She Disappointed Me en I'm Your Son) laten dat duidelijk horen. Didi is niet eenkennig: hij houdt van reggae, jungle ("bub-blin' hoorde en zag ik hier voor het eerst'), rap, en Caribische dansstijlen als merengue en rumba. Als het maar muziek is, waar iedereen op kan dansen. En hij houdt er het meest van om alléén te werken. Didi: 'Met een band heb je altijd gedonder, zoveel meningen, zoveel agenda's om rekening mee te houden, zoveel smaken. Ik heb het geprobeerd met muzikanten die ik in Nederland heb leren kennen, maar het werkte niet. Als je alleen werkt, kun je je ideeën optimaal realiseren. Daarvoor heb je natuurlijk wel tech­nische hulpmiddelen nodig. Ik heb me laten vertellen dat een heleboel mensen in Nederland op die manier muziek maken, gewoon thuis.' Dat die thuiswerlc-muzikanten tegenwoordig ook op het podium staan met hun dance-muziek was hem nog niet bekend, maar het spreekt hem zo te zien wel aan. Hij is zeer enthousiast over gabberhouse (imiteert het met handen, voeten en stem, en ja: het is gabber) en snapt niet dat hij in zijn omge­ving een van de weinigen om niet te zeggen de enige is die daarvan houdt. Zijn Surinaamse begeleider uit het AZC moet lachen: een Afrikaan die uit zijn dak gaat van een typisch Nederlandse stijl. Didi weet niet goed wat hij ervan moet den­ken: hij zou graag gabber willen maken, maar als zo weinig mensen ervan houden lijkt dat niet verstandig. Hij kijkt opge­lucht als blijkt dat gabber wel degelijk ontzettend populair is. Wat zijn teicsten betreft, zit Didi te denken aan een definitieve switch naar good time lyrics, over dansen, over meisjes, over plezier hebben. Dat kan ik niet begrijpen: dat doet iedereen toch al? Didi heeft in het ver leden veel gezongen over onrecht, oorlog, haat tussen mensen; hij wil zich daarmee niet langer bezighouden omdat hij ervan overtuigd is dat de slechte dingen in de wereld meestal een economische achtergrond hebben en daarom niet veranderen of verdwijnen. Dat levert geen inspi­rerende teksten op en je wordt er niet vrolijk van. Didi is zonder geld en bezittingen in Nederland aangekomen en is afhan­kelijk van mensen die hem helpen of spullen willen lenen. Dat is de materiële kant: aan ideeën, energie en plezier in muziek heeft hij geen gebrek. Als hij Studio De Boventoon III bezichtigt, de buurman van Fret op de SPN, verzucht hij: 'Ze zeggen dat de hemel hierboven is [wijst], maar ik weet zeker dat het paradijs zich bevindt in een studio.'

Mosaique Vivant In juni van dit jaar verscheen de cd Mosaique Vivant met muziek gemaakt door vluchtelingen uit de hele wereld die in Nederland verblijven in asielzoekerscentra. Het idee ontstond in opvangcentrum Beatrixoord in Eindhoven, waar iedere maand een open podium wordt gehou­den. Inmiddels is de Stichting Mosaique Vivant opgericht, die met de opbrengst van de cd instrumenten aanschaft en repetitieruimtes regelt en inricht. De muziek op de cd is afwisselend traditioneel (even wennen, leren kennen en je muzieksmaak verbreden) en ook hier en daar doorspekt met popmuziekelementen. Er zit een informatief cd-boekje bij, waarin kort wordt verteld waar de nummers over gaan. Maar de sfeer van de muziek zegt eigenlijk al genoeg: de muzikanten missen hun geboorteland en uiten dat op heel persoonlijke wijze. Een uniek pro-jekt! Didi M., waarover elders in Fret meer, staat met het nummer 'Isabela' op deze cd. De cd is als volgt te bestellen (ligt NIET in de platenwinkels): Maak ƒ 25,-over op giro 1197467 van RABO-Eindhoven t.g.v. rekeningnummer 113713665 van Stichting Mosaique Vivant te Eindhoven. Vermeld je volledige adres; de cd wordt onmiddellijk na ontvangst van het verschuldigde bedrag toegestuurd.

FRET 2 5

september september september september septcmfeei

VRIJDAG 1 SEPTEMBER Alkmaar: the Bob Color - Atlantis Amsterdam: Julia P. Hershelmer + Daiyll-Ann -Melkweg/Fratsen + Eindeloos - Arena Asten-Heusden: Channel Zero - Jonosh Bergen: Painting Over Picasso - Taverne Bergen op Zoom: Crutacean+Age of Agony-Boho Delft: Rude Cut- Eland Den Haag: De Dijk-paard/YwIs+Timelock+For Absent Friends-0LS/C1N01-Big Confusion Eindhoven: Alpha Proxima-^ Megalon-Effenaar Enkhuizen: Prodigal Sons-de Hoogte Groningen: Nopmad-Simplon Haarlem: Dickies-Patronaat Hellendoorn: The Fabulous Thunderbirds-Lantaarn Lisse: Tröckener Kecks - Magnifiosi Nijmegen: de Dopegezinde Gemeente + Jacques Herb - 0 4 2 Oldenzaal: Van Dik Hout - Bottelaar Oosterhout: Sjako! - Toonzaal (akoe) Roermond: Pygmalion + Form + Beyond + Hangover + Kaza - Azijnfabriek Rotterdam: Immortal + Krabathor - Baroeg/Dinner Is Ruined - VIerk/hardrock sessie o.l.v. Ernst van Ee -Slingerick Tilburg: Dreadzone - Noorderligt

Melkweg/Exile Society + New Cool Collective (gr.zl) + Club Locale (kl.zl.) - Paradiso/lntermission + Jim Staley & Davey Williams Duo - Bimhuis Apeldoorn: Gijs Hendriks - Gigant Bergen op Zoom: the Donkeys - Boho Delft: Maya + Uterus - Eland Den Haag: Annihilator + Salvador Dream - Paard Eindhoven: presentatie promo-cd Brabant Pop m.m.v. the Hufters, September Fools, Candybar Planet, Wonderwheel e.a. - Effenaar Enschede: Fratsen - Vrijthof/Rumble Cats - Vestingbar Groningen: Bad Tase Rock and Roll Revue m.m.v. Beat-Man e.a. - Vera Nijmegen: Grupo Watapana - 042 Rotterdam: the Perverts - Popular Silvolde: the Spitfires - café Pan Utrecht: Folkloyuma - Rasa

VRIJDAG 8 SEPTEMBER Alkmaar: Loïs Lane - Atlantis Amsterdam: Trojans + Beatbusters - Melkweg/Saxon + the Flesh Merchants - Paradiso/Farmer John + Rudolph Dancer + Cisburns + Bitchcock -Arena/Maarten Altena Ensemble - Bimhuis Breda: the Little Red Ridin' Hoods - Plan C Cuijk: Chainsaw Gutsfucker + Wonderwheel - Balloon

Haarle: De Dijk - Feesttent Maastncht: Q-Up - Loss Theater Meterik: Brotherhood Foundation - OJC Knor Nijmegen: Lusty Blows - Gonzo Oosterhout: Oscar Benton (mi) - de Pub Rotterdam: Propaghandi + F.Y.P. - Nighttown/Gé Reinders - Popular/sessie - Rotown Utrecht: Chris Isaak - Vredenburg Venio: Paulus Potter - Perron 55 Wijk aan Zee: Painting Over Picasso - de Instuif Zaandam: Annihilator - Drieluik

MAANDAG 11 SEPTEMBER Alkmaar: J.W. Roy & Band (akoe) - Atlantis Amsterdam: Culture + Top Cat + Berris Bassa & band -Paradise Cuijk: the Breeze - café Woutje Groningen: jamsessies - Slmplon Heythuysen: All Of A Doodah - Tom Tom Rotterdam: Klaus Flenter - Popular/Lori Carson (o.v.b.) - Rotown

DINSDAG 12 SEPTEMBER Alkmaar: salsa sessie - Atlantis Amsterdam: Eric Boeren Trio - PH31/Graham Parker &

Sliedrecht: I Against I + Outcry-Electra Sneek: Dave Hole-Bolwerk Utrecht: Sexteto Canyengue-Rasa/DNA-La Comedy-Louis Sclavis-Dominiqaue Pifarely Acoustic Quartet-SJU Jazzpodium VenIo: Ongenode Gaste + Ex Ronnie Tober + Romeo Minse Kinder + Rosemary's Baby - Perron 55 Vlissingen: Curtis Knight & Half Past Midnight - De Piek Woerden: the Beatbusters - K77 Zaandam: de Jazzpolitle - Drieluik Zevenbergen: Cooper - de Schakel Zierikzee: Veralin + Scaloway - Brogum Zwolle: Jimi Hendrix Memorial - Hedon

ZONDAG 17 SEPTEMBER Alkmaar: Supergroove - Atlantis Amsterdam: Propagandhi - Melkweg/Astrid Seriese & band - Arena Asten-Heusden: Cords + the Prodigal Sons - Jonosh Beringe: Dead Poets + the Gedge - de Wiekslaag De Goorn: Golden Carillo - de Ontmoeting Den Haag: Leon and Friends - OLS/Johnny Cash -Congresgebouw Eindhoven: Dave Hole - Wilhelmina

Utrecht: Adib Dayikh & Julien J. Weiss - Rasa/Chris Thomas + Prophets Of Da City - Tivoli Wassenaar: Openingsfeest met live music - Twilight Zone

ZATERDAG 2 SEPTEMBER Abcoude: Van Vollenhoven - the Saloon Amsterdam: the Dickies + Farmer John -Melkweg/Cubop City Bigband + Sierra Maestra -Paradiso/Thee Headcoats + Thee Headcotees -Arena/Omnibus + Sfeq - Bimhuis Bergen op Zoom: South West Blues + Touchwood -Boho Delft: Easy Meat - Eland Den Haag: Slagerij van Kampen - Openbare Bibliotheek (11.00) Didam: De Dijk - Markthal Dokkum: Cotton Green - 't KoopmanshDs Dordrecht: LA-Doors - Bibelot Dronten: the Prodigal Sons + the Ace-Tones + Rumble Cats - Nirwana Emmen: Van Dik Hout - Feesttent Groenio Speed Limit - City-Lido Groningen: Soom (o.v.b.) - Vera Heino: Painting Over Picasso - Zaal Struik Hellendoorn: Jan James & band - Lantaarn Hoorn: Vitalis + Blue Life + Visons of Johanna - Troll Leeuwarden: Dread Zone - Harmonie Lelden: Creepmime + Xenomorph - LVC Nijmegen: Sierra Maestra - 042 Oerie: Nance - de Kers Rotterdam: Chris Thomas - Rotown/Chicago Shakedown - l'Esprtt/Wicked Wonderland - Uitmarkt Tilburg: Space Hobo's - Noorderligt Sittard: Roots Syndicate - Stadsschouwburg Sliedrecht: Hipbone Connection - Elektra Someren: de Nachroave - Carmen Utrecht: the Ruïns + Panus Bolus - Kikker/.nuClarity -Tivoli/Adib Dayikh & Julien J. Weiss + Monajat Yultchieva & Ensemble - Rasa/DNA - La Comedy VenIo: Third Stone - Singel Vlissingen: NRA + Absconded - Piek Waubach: Action in DC - Parochiehuis Zierikzee: Bill Skins Fifth - Brogum Zoetermeer: Oscar Benton - Ie Grande Motte Zwolle: the Bob Color - Hedon

ZONDAG 3 SEPTEMBER Alkmaar: LA Doors - Atlantis Amsterdam: Fabulous Thunderbirds + Alexander Band - Paradiso Apeldoorn: Pat Mears - Bluescafé Arnhem: Run Piggy Run - De Kroeg Den Haag: Dickies + Farmer John - Paard/Okus + Pangea - OLS Doetinchem: Fratsen - Feesttent Geldrop: Slagerij van Kampen - JC Joek Groenio: Monte Video - City-Lido Heesch: Easy Meat (mi) - 3% Run Heythuizen: the Prodigal Sons - Tom Tom Laren: Van Dik Hout - Witkamp Nijmegen: Wannabees - Vrijuit/Crapjam - café Gonzo Roermond: jamsessie - /\zijnfabriek Rotterdam: Country & Western sessie - Rotown Sittard: Space Hobo's - Classic Car Ralley Utrecht: Monajat Yultchieva & Ensemble - Rasa

M A A N D A G 4 SEPTEMBER Alkmaar: Mighty Mike (akoe) - Atlantis Amsterdam: Gregory Isaacs + Vincent Nap & band -Paradiso Apeldoorn: gitaarclinic Paul Gilbert - Gigant Groningen: jamsessies - Simplon Rotterdam: Mental Striptease - Rotown

D I N S D A G 5 SEPTEMBER Alkmaar: funk sessie o.l.v. Mick de Neeve - Atlantis Den Haag: Maya - OLS ' Nijmegen: Dinner Is Ruined - Doornroosje

W O E N S D A G 6 SEPTEMBER Alkmaar: Byther Smith + Dickie Greenwood Bluesband - Atlantis Amsterdam: Sikscreen + Scream of the Butterfly -PH31/Vitamin - Mazzo/Bad Taste Rock and Roll Revue - Paradiso Breda: Fratsen - Chasseetheater Leiden: Watercress - Bar & Boos

D O N D E R D A G 7 SEPTEMBER Alkmaar: Revolver - Atlantis Amsterdam: Laberinto + My Brother Jake -

Den Haag: Dinner Is Ruined - Paard/Between Hooks + Crash - OLS/Teenagers From Hell - Big Confusion Groningen: Honeychild - Simplon Heerhugowaard: Golden Earring - sporthal Noorderend Hellendoorn: Play it Again - Lantaarn Hengelo: SfeQ - Metropool Hilversum: Sjako! - Tagrijn Hoogeveen: the Prodigal Sons + Crapjam + Last Resource - Box Maastricht: De Herderoosjes - Zaal Bergum Nijmegen: Osdorp Posse + Oudekerk Kaffers-Doornroosje Roermond: Slamsquad + Silence Means Consent + the Churl - /\zijnfabriek Rotterdam: seizoensopening m.m.v. Dopegezinde Gemeente, Jaydee, Moonband -Nighttown/Basement/Popular/Wally Tax & the Blind Dogs - Rotown Schijndel: De Dijk - Citytheater Vlissingen: jamsessie - Piek Vosselaar: Annihilator - Biebob Wassenaar: Dew Scented + Vastatrix - Twilight Zone Zwolle: Def Real - /\A Huis

ZATERDAG 9 SEPTEMBER Amersfoort: Boystown - Flame Amsterdam: Rancid - Melkweg/Farmer John + Bitchcock + Rudolph Dancer + Gisburns -Arena/Diva's to the Graveyard m.m.v. Working Girls -Roxy/Piet Noordijk Kwartet - Bimhuis Apeldoorn: Cobraz - Gigant Arnhem: Changing Faces - Luxor Baarn: 20 Brothers - Boemerang Bergen op Zoom: the Undeclinable Ambuscade + Benefit Of Doubt - Boho Brunssum: Honky Soul - Opsessie Castricum: Sjako! (akoe) - Bakkerij Delft: Land of Lore + Old Skool - Eland Den Haag: Hangman Jury + Deire + Powertools -Paard/Noisy Act of Poetry - Big Confusion Enkhuizen: Michty Mike (akoe) - de Hoogte Enschede: Jammah Tammah - Oude Markt/Parels en de Funkie Reddingsbrigade - Atak Erp: Mother's Pride - Berenhol Geleen: Sons Of The Rain - de Schuur Gemert: Fratsen - Bunker Goes: 2 Cord Genius - 't Beest Groenio: Trainband - City-Lido Groningen: the Budgettics + Beavers - Vera Haarie: the Prodigal Sons - Feesttent Hazerswoude; the Little Red Ridin' Hoods - de Stek Heino: Annihilator - Struik Hellendoorn: the Parker Brothers - Lantaarn Heythuysen: Kachuk Whop - Tom Tom Hoorn: metalfestival - Troll Horst: Friendly Fire + I Witness + Crapestone + Stone Bob + Private Justice - Niks Koog a/d Zaan: Diva's to the Graveyard m.m.v. Working Girls - Waakzaamheid Landgraaf: Easy Meat + Frontline - Theater landgraaf Leidschendam: N.A.O.P. - de Sater Nijmegen: Gé Reinders - 042 Oosterhout: Julian Sas Band - de Pub Oostrum: De Heideroosjes - Iduna Roermond: De Dijk - Feesttent Rotterman: the Jack of Hearts - Rotown/lntermission -Popular/Bullet Proof - l'Esprit/Diva's to the Graveyard m.m.v. Working Girls - Nighttown/Van Duuren Band -Slingerick Sliedrecht; Nurks + Officium - Elektra Someren: Bert Heerink - Carmen Stiens: Colden Earring - sporthal Tilburg: Emperors New Clothes - Noorderiigt Uden: Hoer + Cötterdarrimerung + Artificial Orchestra + Wonderwheel - Nieuwe Pul Uitgeest: Curtis Knight & Half Past Midnight - Birdland Utrecht: Dinner Is Ruined - Tivoli/Happy Nation m.m.v. T.N.T. - ijsstadion de Vechtsebanen/Say No More Brassband - SJU Jazzpodium Zwolle: Julia P. Hersheimer - Hedon

Z O N D A G 10 SEPTEMBER Amsterdam: Slagerij van Kampen - Kleine Komedie Asten-Heusden: Stiena & de Stoeptegels + Horlepiep -Jonosh Brunssum: Annihilator - Sheltur Cuyk: Jack & the Nicholsons - café Woutje Den Bosch: Bettie Serveert - Popwerk Den Haag: Jongens Uit De Buurt - OLS Eindhoven: Trojans + Beatbusters - Effenaar Groenio: PPM Band - City-Lido Groningen: Fleas and Lice + Brawl - Vera

the Episodes - Paradiso Den Haag: sessie - OLS

WOENSDAG 13 SEPTEMBER Amsterdam: Ifang Bond! - Melkweg/jamsessie met Ami Vrolijk - PH31 Groningen: Graham Parker & the Episodes -Oosterpoort Nijmegen: Intermission - Doornroosje Rotterdam; Bandit Queen - Rotown

DONDERDAG 14 SEPTEMBER Alkmaar: Bandid Queen - Atlantis Amsterdam: Charanga Habanera - Paradiso/Jose Lopretti & Candombe - Bimhuis De Rijp: Farmer John - Groene Zwaan Den Haag: Osdorp Posse + Nembrionic - Paard Enschede: Skyclad - Atak Groningen; Fish - Oosterpoort/Die Anarchistische Abendunterhaltung - Vera Katwijk aan Zee: the Prodigal Sons - Schuit Oud Beijeriand: Michael de Jong - Oude Postkantoor Rotterdam: voorronde Kleurrijk Talent - Rotown Utrecht: Sheikh Barrayn & Ensemble - Rasa Veenendaal: De Dijk - Feesttent

VRIJDAG 15 SEPTEMBER Alkmaar; Julya Lo'ko & band - Atlantis Alphen a/d Rijn: De Dijk - Kasteel Amsterdam: Hasta Domingo - Melkweg/Billy Bacon & the Forbidden Pigs + Tuxedo Buck - Arena/Roof -Paradiso/Louis Sclavis-Dominique + Pifarely Acoustic Quartet - Bimhuis Arnhem: Dionysos - Goudvishal/The Apemen + Dr. Jopo - Willemeen Bedum: the Prodigal Sons - Fame Bergen op Zoom: Kendread - Boho Breda: Cooper + the Orry Mains - Para Delden: Dog-Tag - 't Möpke Delft: Herman Brood & his Wild Romance - Eland Den Bosch: Bobby Sichran - Willem II Den Haag: de Jazzpolitie - Paard/lnevitable + Whiskey Dust + Pangea - OLS/the Tribe - Big Confusion Groningen; Dreamtime + O-Cyanic + Steely - Simplon Haariem: Sjako! - Patronaat Heemskerk: Dulfer - Donkey Shot Hilversum; Jules Unlimited - Tagrijn Hoofddorp: Golden Carillo - de Meerse Hoogkarspel: the Beatbusters - New Way Nijmegen; Skyclad - Staddijk Rotterdam: Death - Nighttown Uden: Burma Shave - Nieuwe Pul Utrecht: Osdorp Posse - Kikker/Musica de Cuba -Rasa/Hipbone Connection - SJU-huis/Catherine Wheel - Tivoli Wychen: the New Creatures - Pardoes Zeist: Mlnas Tirith + Intruder + Jester - Peppel

ZATERDAG 16 SEPTEMBER Amersfoort: Sjako! - Kelder Amsterdam: Catherine Wheel - Melkweg/Welcome to the Future m.m.v. Kenny Larkin - Paradiso/Barend Middelhoff Kwartet - Bimhuis/Umfufu - Kabul Apeldoorn: Ezio - Gigant Arnhem: Rancor + Congress + Regression -Goudvishal Bergen op Zoom; Raggende Manne + the Hufters -BoHo Blerick; Ni Hao - de Singel De Rijp: Barby-Pop - Groene Zwaan Delft: Sadistic + Threnody Den Bosch: Benefiet Radio Banzai m.m.v. Due Bad Breath, Lowd, Candybar Planet, Dilan e.a. - Willem II Den Haag: Dementia + Compos Mentis + Gut Wrenche - Paard Dordrecht: Laberinto - Bibelot Emst: Nance - Blue Sky Enkhuizen: A-Style - de Hoogte Groenio: Power Shower - City-Lido Groningen: Openingsfeest -Oosterpoort/Supercharger-tribute - Vera Hellendoorn: the Crocats - Lantaarn Hengelo: Bandit Queen + Planet Geek - Metropool Hoorn: A Tribute to Jimi Hendrix - Troll Kotten: Fratsen - Wilhelmina Lageland: Rumble Cats - Motorclub Meppel: Crapjam - Clouso Middenmeer: De Dijk - Oude Beurs Papendrecht: Golden Carillo - de Willem Roermond: All Of A Doodah - Azijn Rotterdam: Bluesmasters-l'Esprit/Love Bite-Slingerick/Skyclad-Blokhut

Groenio; Santa Rosa - City-Lido Horst: Osdorp Posse + Easy Meat + Laberinto + All Of a Doodah + Noisy Stuff + Scummie Beren - Niks Nijmegen: Organo Oriental + Folkoyuma - 042 Rotterdam: Noujoum Rotterdam + Ra'iland + Tamount + Orkestra Abdoulla Rebate & Youcef -Nighttown/Arubian Brass Band - Popular/sessie -Rotown Tilburg; Death - Noorderiigt Wijk aan Zee; .nuClarity - Instuif Zaandam: Tribute to Jimmy Hendrix m.m.v. Lord of the Strings + Zaanstock Band - Drieluik

MAANDAG 18 SEPTEMBER Alkmaar; Bonne Zigtema (akoe) - Atlantis Amsterdam: Babes in Toyland - Melkweg Groningen: jamsessies - Simplon Nijmegen: Propagandhi - Doornroosje Rotterdam: Primus - Nighttown Tilburg: Jimmy Hendrix Tribute m.m.v. the Lord of the Strings + the Eric Bell BAnd - Noorderligt

DINSDAG 19 SEPTEMBER Alkmaar: funk sessie o.l.v. Mick de Neeve - Atlantis Amsterdam: Eric Boeren trio - PH31/muzikaal eerbetoon aan Gram Parson - Paradiso Den Haag; Dave Hole - OLS Tilburg: Primus - Noorderiigt

WOENSDAG 20 SEPTEMBER Alkmaar: opening Atlantis m.m.v. 20 Brothers -Atlantis Amsterdam: Primus - Paradiso/DI Gojim - Meervaart Cuijk: Golden Carillb - Schouwburg Eindhoven; Belaruski Klimat + Protobello Bones - 2B Enschede: Julia P. Hersheimer + Der Abenduterhaltung - Concordia Hengelo: Oma - Metropool Leiden: AM Hassan Kuban - LVC/Dominic Waxing Lyrical - Bar & Boos Nijmegen: Kevin Coyne - 042/RailrDd Jerk + Helium + Bailter Space - Doornroosje Tilburg: Sapho - Noorderiigt Utrecht: My Brother Jake - Stainvay To Heaven

DONDERDAG 21 SEPTEMBER Alkmaar; Wizards of Ooze - Atlantis Amsterdam; Pennywise + de Heideroosjes -Melkweg/Dominic Waxing Lyrical - PH31/Rico & his band - Arena/Gé Reinders - Paradiso/Analecta -Bimhuis Den Haag; Wagon Christ - Paard Groningen: the Lazy Cowgiris - Vera Hengelo: Deceived - Metropool Hoogeveen: Golden Carillo - de Tamboer Leidschendam: Hugo's Project - de Sater Nijmegen: The Ex & guests - Doornroosje Rotterdam: Dave Hole - Rotown Zaandam; jamsessie met Riet Vrieze - Drieluik Zoetermeer; De Dijk - Boerderij

VRIJDAG 22 SEPTEMBER Alkmaar: Jan Rijbroek Band - Vestibule/Dulfer -Atlantis Amsterdam: Sapho - Melkweg/B-Boy Extravaganza m.m.v. Deams, Next Chapter, the Grizzlies, Big Tales -Paradiso/Yuri Honing's Deliverance - Bimhuis Apeldoorn; Dave Hole - Gigant Arnhem: the Scene - Luxor/Deviate + Brotherhood Foundation - Willemeen Asten-Heusden: Nia Hao + Slam Squad - Jonosh Bevera/ijk: De Dijk - Nieuwe Slof Breda: Golden & Carillo + Bright Blue Gorilla - Para Cuyk: Lusty Blows - café Woutje Den Haag: The Ex - Paard/She Gave Me Water + Private Means + Blue Zebra - OLS/Speedboat - Big Confusion Eindhoven: Slagerij van Kampen - Lorentz Lyceum Elburg: Golden Earring - sporthal 't Huiken Enkhuizen: Alex & Marc (akoe) - de Hoogte Enschede: Jimmy Rosenberg & the Gipsy Kids- Atak Goes: the Lord of the Strings - 't Beest Gouda: Fratsen - So What Groningen; Par '64 - Simplon/Sue Foley -Oosterpoort/Helium + Railroad Jerk + Bailter Space -Vera Haariem: the Klezmatics - Patronaat Heemskerk: Gangsters of Fun - Donkey Shot Hellendoorn: Tony D. Band - Lantaarn Hilversum: the Gathering + Celestial Season - Tagrijn Hulsberg: Bifrost + Foul Tactic + Gail of God + Purple Ona Gazona + Aga Mach - B52

FRET 2 6

september september scptemfecr september

Leeuwarden: Cotton Green - theater Romein Lisse: Def Real + Coz of Def + X-Siz + Sense One + Critica! Stroke + P.O.T. - Magnifiosi Maasbree: Osdorp Posse - Mafcentrum Nijmegen: Mezzo Macho - 042/Loudon Wainwright III - Doornroosje Puttershoek: Cords - de Drie Lelies Rotterdam: My Brother Jake - Blokhut/Lazy Cowgirls -Vlerk Tilburg: Psychick Warriors OV Gaia + Cosmic Connections - Noorderligt Utrecht: Ali Hassan Kuban & band - Rasa/Herman Brood - Tivoli/Vera and the Bluesman - SJU Jazzpodium Veldhoven: Golden Carillo - de Schalm Vlissingen: jamsessie - Piek Wageningen: House Of Rhythm - Unitas Zaandam: the Song And Dance Brigade - Drieluik Zeist: de Jazzpolitie - Peppel Zoetermeer: Burma Shave - Boerderij Zwolle: Easy Chanting + Irie Vibes - Eureka/the Prodigal Sons + Crapjam (cd-presentatie - WRZV Hal

W O E N S D A G 2 7 SEPTEMBER Alkmaar: Comedians - Atlantis Amsterdam: Sugar Ray - Melkweg/Jamsessie met Johnny Contini - PH31 Etten-Leur: Golden Earring (akoestisch) - Nobelaer Groningen; MikrasatI Kompania - Oosterpoort Heerlen: Golden Carillo - Stadsschouwburg Hengelo: Jamsessie - Metropool Rotterdam: Half Japanese - Rotown Sittard: Golden Carillo - Fenix

D O N D E R D A G 2 8 SEPTEMBER Alkmaar: Damaged Goods - Atlantis Amsterdam: Macka B & Robotiks + Mad Professor -Melkweg/Mikrasiatrki Kompanfa - Paradiso/Nueva Manteca - Meervaart/G ijs Hendriks' Construction Company - Bimhuis Apeldoorn: Link Wray - Gigant Den Haag: DNA + Cantona - Paard/John Kirkpatrick -Folkclub Horus de Waag/Sjako! (akoe) - de Paap Eindhoven: Comedians - Tunder Roadhouse café Enkhuizen: Cords - de Hoogte Enschede: Psychotic Waltz - Atak Groningen: Half Japanese - Vera Hengelo: Frogland - Metropool Hoorn: jamsessie - Troll

Adreslijst asenda fret-podia

AGENDA GEGEVENS OVER Oktober OPSTUREN OF FAXEN

VÓÓR 10 september A.S. NAAR: FRET,

WIBAUTSTRAAT 214 1091 GS AMSTERDAM,

FAX 020 -6685041

ZATERDAG 23 SEPTEMBER Alkmaar: Blue Rol! Organ Trio (mi) + Horn Of Plenty (av) - Atlantis/Po'Boys - Odeon Amsterdam: Railroad Jerk + Helium + Bailter Space -Melkweg/Wagon Christ + Lazy Cowgiris -Arena/Loudon Wainwright III - Paradiso/Leo Cuypers -Bimhuis Apeldoorn: Loïs Lane - Gigant Arnhem: Hardcore skate party m.m.v. the Travolta's, Slam Squad, Think Freud, Circle of Friends, Ni Hao e.a. - Goudvishal Assen: Golden Carillo - de Kolk Bergen Op Zoom: Burma Shave - Boho Brummen: De Dijk - Manege Delft: Dragonflies + the Ace-Tones + Teenagers From Hell - Eland Den Bosch: the Gathering + Celestial Season - Willem II Den Haag; 10-jarig bestaan Haags Pop Centrum m.m.v. 10 bands - Paard Diessen: Golden Earring - sporthal Edam: Hallo Venray - Nohol Eindhoven: 66 Beats Against the Human + Belaruski Klimat - 2B Enkhuizen:,Cords - de Hoogte Goor: Nance - de Zon Groenio; Trip To Trip - City-Lido Groningen: Karin Bloemen + Astrid Seriese + Marian Rolle - Oosterpoort Heemskerk: Altar + Gutwrench - Donkey Shot Hellendoorn; Herman Brood & his Wild Romance -Lantaarn Hoorn; de Jazzpolitie - Troll Leiden; Warthogs + Barf + Jumparound - LVC Leidschendam: Raw - de Sater Meppel: Golden Carillo - Clouso Nieuwendijk: Jammah Tammah - Xinix Nijmegen: Mezzo Macho - 042 Noordwijk; Laberinto - Join Raalte; T.O.F. - Leeren Lampe Rotterdam: Free and Easy - I'Esprit Sneek; Parels & the Funky Reddingsbrigade - Bolwerk Someren: de Heideroosjes - Xymox Tiel; Muskee - Hamse Brug Tilburg: Ulanbator - Schouwburg/Sexteto Canyengue -Noorderiigt Uden: Kong - Nieuwe Pul Uithoorn: Umfufu - Matinee Utrecht: Carte Blanche Gijs Hendriks - SJU Jazzpodium Vlissingen; Fratsen - Piek Wassenaar: Blues avond - Twilight Zone Zaandam; Dave Hole - Drieluik Zwolle; Hans Vandenburg - Hedon

ZONDAG 24 SEPTEMBER Alkmaar: Tea Dance m.m.v. Amstel Big Band - Atlantis Amsterdam: Sexteto Canyengue - Paradiso Bergen: Sjako! (akoe) - Taverne Brummen: Golden Earring - manage Den Haag; Between Hooks - OLS Diepenheim: Fratsen - Schuttersfeest Haariem: Golden Carillo - café Studio Hengelo: Hom of Plenty - Metropool Groenio: Jenrog - City-Lido Groningen; the Ex - Simplon IJsselstein: De Heideroosjes - Jera Leiden: Rico & hls band - LVC Maasbree: Frans & Frank - Mafcentrum Nijmegen: Appellation Controlée - Steigertheater Rotterdam: Seydouba Soumah & Lagny - Popular Someren: Zeuve Kirre Nix - Carmen Utrecht; Loudon Wainwright Ui - Tivoli Zeist: Whatever + the Hit - Peppel

MAANDAG 25 SEPTEMBER Alkmaar: Mark Ritsema (akoe) - Atlantis Amsterdam: Lisa Genard - Carré/Karin Bloemen - Paradiso Groningen: jamsessies - Simplon Someren: La Vita - Carmen

DINSDAG 26 SEPTEMBER Alkmaar: sessie-band o.l.v. Frans Meinicke - Atlantis Amsterdam; Candlebox - Melkweg/Eric Boeren Trio -PH31/Bright Blue Gorilla - café Twin Pigs/Karin Bloemen - Paradiso Den Haag: Toto sessie - OLS Eindhoven: Moonflower - Technische Universiteit Someren; La Vita - Carmen Tilburg; Loudon Wainwright III - Noorderiigt Utrecht: Half Japanese - Kikker Weert: Arabesque - Zig-zag

Nijmegen; Ulanbator - Doornroosje Rotterdam: Open Podium + Jazzdance sessie - Popular Tilburg: Lambiek Zevenaar: Golden Carillo - Bommersheuf

VRIJDAG 2 9 SEPTEMBER Alkmaar: Prodigal Sons + Crapjam - Atlantis Amsterdam: Fluke - Melkweg/Link Wray (o.v.b.) -Arena/the Tractors - Paradiso/Loos 'Armstrong' -Bimhuis Apeldoorn: Kong - Gigant Arnhem: Julya Lo'ko - Luxor/Umdigidelica -Willemeen Bergen op Zoom: Golden Earring - feesttent Breda: Osdorp Posse - Para Den Bosch: the Bob Color - Jans Lyceum Den Haag: Suburbs + Chablis - Paard/Hills Of Hariem + Hangman Jury + J.P. & the Bluesscaters - OLS/lsis -Big Confusion Doetinchem: Golden Carillo - Amphion Enschede: 22 Pistepirkko - Atak Groesbeek: John Krikpatrick - Warmonie Groningen: Nexus - Simplon Heemskerk: de Broeders - Donkey Shot Heerenveen: Jan Rijbroek Band - kroegentocht Hengelo: the Hoax - Metropool Hilversum: Raymond van het Groenewoud - Tagrijn Leiden: Only Entertainment - LVC Nederhorst den Berg; De Koffers - Spieghelhuys Nijmegen: Half Japanese - Doornroosje Noord-Scharwoude: de Jazzpolitie - de Koog Roermond: Front Line Assembly + Think About Mutation - Azijnfabriek Rotterdam; Marillion - Ahoy'/Easy Meat -Blokhut/Sadistic + Lier In Wait + Officium Triste -Baroeg/Umfufu - Amnesty Silvolde; Da Worthless - café Pan St. Pancras: Comedians - Jeugdhuis Tilburg: Dulfer - Noorderligt Uden: Horn Of Plenty - Nieuwe Pul Utrecht: Duo Tineke Hartgers en Annemiek van Bussel - SJU Jazzpodium Zeist: Fratsen - Peppel

ZATERDAG 30 SEPTEMBER Amersfoort: Comedians - Kelder Amsterdam: 22 Pistepirkko - Melkweg/Half Japanese + Laughing Hyenas - Arena/Loïs Lane -Paradisó/Martijn Schok & his Boogie Woogie Trio + The Boogie Woogie Company + Little Willie Littlefield - Meervaart/Ronald Snijders Acoustic Band + the WoHd Music Band - Bimhuis Apeldoorn: Kocani Orkestar - Gigant Bergen op Zoom; Positive Hate 4- Concrete Cell - Boho Boxmeer; Allez Mama - de Box Castricum; Doppelgangers - Bakkerij Den Haag; Ulanbator - Korzo/voorronde singer/songwriter festival + Ygdrassil - Paard Dronten: Bright Blue Gorilla - Nirwana Enkhuizen; Yammah Tammah - de Hoogte Enschede; Klingoz + Cenobytes + Gearbox Devils -Atak Eygelshoven: The Spikes + the invisible Colours -Socio-project Goes: Sexteto Comyenghe - 't Beest Groenio; Kaliber - City-Lido Hoog-Soeren: Fratsen - Feesttent Hoorn: Mark Foggo - Troll Landgraaf: lan Parry + Mindscape - Theater Landgraaf Leerdam: Laberinto - the Jungle Leiden: the Gathering + Celestial Season - LVC Lierop: Burma Shave - Nirwana Middelharnis; De Dijk - de Staver Nijmegen: Los Hermanos Flores - 042/Slutch + New World Order + B-Bang Cicer - Staddijk Oirschot; 20 Brothers - Via Via/Golden Earring - ? Oss: Golden Carillo - Lievekamp Rotterdam: de Jazzpolitie - Nighttown/Big Band -Popular/Blue Zebra - l'Esprit/Sjako! (akoe) - Rotown Sneek: Salt Tank - Bolwerk Uitgeest; Dog-Tag - Birdland Utrecht: Erny Green - Kikker/Raggende Manne -Tivoli/Sylvi Lane Quartet - SJU Jazzpodium Zaandam: Cobraz - Drieluik Zevenaar: John Krikpatrick - de Lantaern Zierikzee; Skunk-A-Delic + Uitspatting + Priority -Brogum Zwolle: Wish + Hoer - Hedon

28 - Dommelstraat 2b Eindhoven 040-456277 AJV - Dorpsstraat 656 Assendelft 05920-3408 Akhnaton - Nieuwezijds Kolk 25 Amsterdam 020-6243396 Alcatraz - Dreefseweg 80 Kaatsheuvel AMP Muziekcafé - K.N.S.M.Iaan 13 Amsterdam 020-6380019 Appendix - Sloterbeekstraat 18 VenIo 077-522561 Arena - 's Gravesandestraat 51 Amsterdam 020-6947444 De Ark - Stationsweg 3 Anna Paulowna 02233-2035 Atak - Noorderhagen 12 Enschede 053-322388/322689 Atlantis - Breedstraat 33 Alkmaar 072-118390 Azijnfabriek - Zwartbroekstraat 17 Roermond 04750-33976 't Babbeltje - Zwartbroekstraat 27 Roermond 04750-30644 Babyion - Burg. H.G. v. Kempensingel 31 Woerden 03480-17810

Badcuyp - Ie Sweelinckstraat 10 Amsterdam 020-6759669 de Bakkerij - Bakkerspleintje 1 Castricum 02518-54877 Balloon - Deken v.d. Ackerhof 10 Cuijk 08850-12033 Bar en Boos - Koppenhinksteeg 4 Leiden OJC Baroeg - Spinozaweg 300 Rotterdam 010-4191232 lasement 5 -Capucijnenstraat43 Maastricjjt 043-288520 SaïtIUe - Spoorstraat Schoonhoven 01823-83Ö95 Bat Cave - Groenstraat 139/41 Tilburg 013-350999 't Beest- BeestenmarktS Goes 01100-28142 «tbelot - Wijnstraat 117 Dordrecht 078-133482

7 Big Confusion - Achterom 20 Den Haag Blanko - Klepel 4 immen 05910-10535 de Bliksem - Eerbeekseweg 1 Brummen 05756-2087 etokhut- Camissestngel 6 Rotterdam 010-4855689 de Boerderij - Voorweg 146 Zoetermeer 079-520266/211012 de Boerderij - Hofstraat 30 Geleen 046-749726/745771 Boefenhofstede - Zevenend 21 Larsn 02153-82932 het Bolwerk - Kerkgracht 8 Sneek 05150-18707 de Botte Hommel - Blokstallen 3 Bergen op Zoom 01640-42075

de Box - Weyerstraat 1 Boxmeer 08855-71250 DTÉOX - Schutstraat 43 Hoogeveen 05280-75355 de Braskoer - Torenstraat 32 Terschellingwest 05620-2877 Brogum - Julianastraat 46 Zierikzee 01110-15500 Brouwershoeck - Poststraat 21 Leeuwarden 058-152916 Buk Buk - Past. van Muyenweg 12 Heiloo 072-335242 de Bunker - St. Annastraat 60 Gemert 04923-65442 BurgenAieeshuis - Bagijnenstraat 9 Deventer 05700-19198 Buze - Oostwijkstraat 110 Steenwijk 05210-13355 Camuz - Van Leeuwenstraat 114a Voorburg 070-3875314 Canix - Horsterdijk 1 Lottum 04763-2202 Carmen - Kanaalstraat 25 Someren 04937-93589 Central Studios - Cietijzerstraat 3 Utrecht 030-447040 Cerberus - Koekoekweg 18 Hengelo 074-420177 Circus - Brammelerstraat 8 Enschede 053-341657 City-Lido - Kerkstraat 6 Groenio 05440-61308 Chateau - Coiriestraat 153 Tilburg 013-364410 de Club - Heuvel 13 Tilburg 013-421298 Cocagne - Bongersstraat 4 Ulft 08356-81205 La Conga - Oude Markt 18 Enschede 053-317944 Cremers - Prinsenstraat 84 Den Haag 070-3462346 Cruise Inn - Zeeburgerdijk 271-273 Amsterdam 020-6927188 Demisec - Noordkade 17 Spijkenisse 01880-13109 Den Deel - Harmoniestraat 5 Deurne 04930-14275 Dick'sies - Hooftstraat 165 Alphen a/d Rijn Diogenes - V. Schaek Mathonsingel 10 Nijmegen 080-220953

Donkey Shot - A. Verherentstraat 1 Heemskerk 02510-30995 Doornroosje - Groenewoudseweg 322 Nijmegen 080-559887 Drieluik - Botenmakerstraat 6 Zaandam 075-176972 Effenaar - Dommelstraat 2 Eindhoven 040-448861 EKKO - Bern. Weerd Westzijde 3 Utrecht 030-317457 de Eland - Burgwal 45 Delft 015-145092/131099 Elegast - Brink 10 Deventer 05700-11088/15866 Elektra - Stationweg 4 Sliedrecht 01840-14273 I'Esprit - Wendeldijk 25 Rotterdam 010-4828542 Eucalypta - Jeugdkerkstraat 5 Winterswijk 05430-14544 Eureka - Assendorperplein 9 Zwolle 038-222903 Evenementenhal - L. Springerlaan 2 Groningen 050-222777 Ex-Voto - Gaasbak 1 Voorhout 02522-31536 Exit in G - Heerienseweg 162 Landgraaf de Fabriek - Baarsstraat 38 Eindhoven 040-551530 Fame - Boterdiep Zuidzijde 38, Bedum Fenix - Odasingel 90 Sittard 046-510141 de Fonteyn - Fonteynenburghlaan Voorburg 070-3687482 Gigant - Schoolstraat 32 Apeldoorn 055-216346 Goeroe - Hankenhofweg 23 Schoonebeek 05243-2506 Gonzo - Molenstraat 99 Nijmegen 080-240320 Goudvishal - Vijfzinnenstraat 103 Arnhem Graanbeurs- Relgerstraat 20 Breda 076-211946 Graffity Café - Oude Markt 6 Enschede 053-341657 Gryphus - Grotestraat 18a Vieriingsbeek 04781-32053 't Haöfke - Veldstraat 20 Roermond 04750-17535 Hanenhof - Groenstraat 44 Celeen 046-744217 Harmonie - Ruiterskwartier 4 Leeuwarden 058-330233 Hedon - Rodetorenplein 4-4a Zwolle 038-231966 De Hoeve - Hoofdweg 574 Hoofddorp 02503-13549 De Hoogte - Peperstraat 2 Enkhuizen 02280-20057 Iduna - Oliemolenstraat 16 Drachten 05120-22650 Iets Vrijers - Spui 41 -43 Den Haag 070-3646250 de IJsbreker - Bavoortseweg 25 Leusden 033-945691 In It - Amstelveenseweg 134 Amsterdam 020-6717778 Ivarca - Halteweg 9 Aalten 05437-61487(ma-tvr av.) Jansen-Puinhoop - Zijveld 16 Ben-Leeuwen Jeugdhuis - Beverplein 3 St. Pancras 072-642273 Join - Weteringkade 2 Noordwijk 01719-10194 Jonosh - Vorstermansplein 10 Asten-Heusden 04936-95469 the Jungle - Patrimoniumstraat Leerdam 03451-10182 het Kasteel - Concertweg 1 Alphen a/d Rijn 01720-32424 Kayak - Frans Halsstraat 7 Twello 05712-74615 de Kelder - Lieve Vrouwestraat 15 Amersfoort 033-638457 Kiehool - Schoolstraat 102 Bergum 05116-5104 Theater Kikker - Ganzenmarkt 14 (naast Stadhuis) Utrecht 030-319666

Klapcot - Haven 21a Breda 076-149838 de Klos - Meidestraat 2a Emmeloord 05270-97071 Kobus - Kerkstraat 60 Zeeland 08865-2298 de Koog - Oostelijke Randweg 1 N-Schan«oude 02260-12795 Koperen Droes - Ambtshuisstraat 13 Druten Korzo - Prinsegracht 42 Den Haag 070-3653737 de Kroeg - Langestraat 4 Oldenzaal 05410-21979

Lantaarn - Schapemarkt 13 Hellendoorn 05486-54375 de Leest - De Eist 46 Waalwijk 04160-34746 Leidsekade Live - Emmastraat 52 Hilversum Luxor - Willemsplein 10 Arnhem 085-436955 LVC - Breestraat 66 Leiden 071-146449 LVP - Middelstegracht 123 Leiden 071-130984 Mad Mick & Big Mamou - Schoolplein 7 Utrecht 030-3674! Maddogs - Kloosterstraat 9 Groesbeek 08891 -75727 Mafcentrum - Pastoor Leurstraat 12 Maasbree 04765-3021 Marcanti - J. van Galenstraat 10 Amsterdam 020-6823456 Marquee - Nedereindsestraat 27b Kesteren 08886-2643 Mazzo - Rozengracht 114 Amsterdam 020-6273730 Medua - Achtersteweg 17 Meteren 03456-9677 Meervaart - Osdorpplein 205 Amsterdam 020-6107393 Melkweg - Lijnbaansgracht 234a Amsterdam 020-6241777 Metropool - Wemenstraat 38 Hengelo 074-438020 Mukkes - Grote Hoogstraat 26 Leeuwarden 058-159800 Muzeval - Boermarkeweg 43 Emmen 05910-19200 de Naald - Stokdijkkade 3 Naaldwijk 01740-24921 Nederland 3 - Lange Spruit 84 Wateringen 01742-96662 New Way - Sluisweg 2a Hoogkarspei 02286-4354 de NteMWe Pul - Kapelstraat 13 Uden 04132-65091 -Nighttown/Basement - Westkruiskade 28 Rotterdam 010-4J63534/4361210 Nirwana - Het Kamp 4 Dronten 03210-13439 j ^ Nirarana • Meervensedijk 4 Lierop 04926-1779 y Nohol - Burg, Versteegsingel 5a Edam 02993-68332 Noorderiigt - VeldhovetJrirtg 79 Tilburg 013-365587 O.L.S. - Loosdulflsekade725 Den Haag070- : 3232464/3236543 ' 042 - Oranjesingel 42 Mijmegen 080-222045 deOosterpooft • Trompslngel 27Groningen 050-680 l l i Opsessie - Brediusweg 1 Bussum 02159-48899 de Pa^ - Papestraat 32 Den Haag 070-3652002 Paard - Prlnsengra<*t 12-14 Oert Haag 070-3601838 Pakhuus - Molenberg 2 Silvolde 08350-24914 Pan, café zaal - Terborgseweg 23 Silvolde 08350-23214 Pand 81 - Wagemakersstraat 6 Haastrecht 01821-2183 Papillon - Begijnenstraat 4 Oss 04120-39497 Para - Van Coothplein 39 Breda 076-218676 Paradiso - Weteringschans 6 Amsterdam 020-6264521 Paradox - St. Ursula 10 Boxtel 04116-74244 Paradox - Willem II straat 24 Tilburg' Pardoes - Tunnelweg 1 Wijchen 08894-20135 ParkViof - Victoriepark 4 Alkmaar 072-115076 Parsival - Kerkhofstraat 1 Valkenswaard 04902-46982 de Pater - Achterom 8 Den Haag 070-3450852 Patronaat - Zijlsingel 2 Haarlem 023-324103 de Peppel - Montaubanstraat 106 Zeist 03404-23647 Perron 55 - Kaldenkerken«eg 55 VenIo 077-516874 PH31 - Prins Hendriklaan 31 Amsterdam 020-6736850 De Piek - Hellebardierstraat 13 Vlissingen 01184-16791 Plok - Dijksestraat 52 Didam 08362-26058 Pandemonium - Zomerstraat 41 Vlaardingen 010-4348966 Popular - Westkruiskade 26 Rotterdam 010-4365283 R-17 - Raadhuislaan 17 Grootebroek 02285-18048 RASA - Pauwstraat 13a Utrecht 030-319676 Rinoceros - St. Isidorusplein 4 Groessen 08360-33021 Roadhouse - Kasteeltraverse 102 Helmond 04920 - 43276 Rock Palace - Paardenstraat 17 Amsterdam 020-6938889 theater Romein - Bagijnestraat 59 Leeuwarden 058-158215 Rosmolen - Zonnebtoemstraat 7 Ben-Leeuwen de Rotonde - Westersingel 91 Berkel & Rodenrijs 01891-17334 Rotown - Nieuwe Binnenweg 19 Rotterdam 010-4363534 de Sater - Kon. Julianaweg 44 Leidschendam 070-3200033 café Schiller - Prinsenstraat 4 Aalten 05437-72230 de Schuit - Voorstraat 59 Katwijk aan Zee 01718-15845 Sfinks - Rottumerweg 3 Heerenveen 05130-28022 Simplon - Boterdiep 71 Groningen 050-184150 Sjiwa - Hoogstraat l a Baarlo 01707-2349 SJU-huis - Varkenmarkt 2 Utrecht 030-340436 Slingerick - Stieltjesstraat 6b Rotterdam 010-4861355 So What - Vest 30 Gouda 01820-19232 de Soos - Breedstraat 33 Alkmaar 072-183748 de Spieghel - Peperstraat 11 Groningen 050-126300 Splotsz - Sportpad 25 Roelofarendsveen 01713-17235 Spuugh - Rijksweg 5 Vaals 04454-65514 Staddijk - Staddijk 41 Nijmegen 080-441625 Stapperij - Vrijthof 8 Ommen 05291-56916 't Stathuys - Breestraat 19Leiden 071-130983 Swinge bij Dinge - Spooriaan 360 Tilburg Tagrijn - Koninginneweg 44 Hilversum 035-215841 Taverne - Karel de Grotelaan 1 Bergen (NH) 02208-96507 Tejatro Popular - Westkruiskade 26 Rotterdam 010-436353 That's Live! - Hoofdstraat 157-161 Overdinkel 05423-8333 Tivoli - Oudegracht 245 Utrecht 030-311491 Tom Tom - Walk 8 Heythuisen 04749-1468 Toonzaal - Sperwerstraat 9 Oosterhout 01620-33525 Tref - Holstraat 4 Hilvarenbeek 04255-3594 Troll - Geldelozeweg 4a Hoorn 02290-16765/18525 Trucker - Stationsstraat 34 Pijnacker 01736-96432 Tunnel - Reyerskoop 4a Boskoop 01727-17709 Twee Gemeenten - Grousterdijk 1 Irnsum 05660-1550 Twilight Zone - Deijlerweg 153 Wassenaar 01751-14415] Twin Pigs Café - Nieuwendijk 100 Amsterdam 020-42068^ Unitas - Gen. Foulkesweg 74 Wageningen 08370-12909/16643 Utopia - Afrikalaan 94 Drunen 04163-73979 Vera - Oosterstraat 44 Groningen 050-128776 de Vlerk- Westblaak 80 Rotterdam 010-4116800 De Vloer - Postbus 2509 3500 GM Utrecht 030-711157 (diverse lokaties) Vredenburg - Vredenburgpassage 77 Utrecht 030-314544/313144 Vrijbuiter - St. Jacobstraat 46 Goes 01100-16835 Walhalla - De Donckstraat 24 Sevenum 04767-2042 Willemeen - Willemsplein 1 Arnhem 085-436748 Willem II - Boschdijkstraat 100 Den Bosch 073-123422 Xinix - Rijksweg 109 Nieuwendijk 01834-2087 Zaal 3 - De Lasallestraat 3 Heesch 04125-2437 Zalen Schaaf - Breedstraat 48 Leeuwarden 058-124439 Zeezicht - Nobelstraat 2 Utrecht 030-367499 de Zwaan - Mgr. van Oorschotstraat 2 Heeswijk-Dinther 04139-1575/04103-3959 muziekcentrum Zoetermeer - Nicolaasplein 3 Zoetermeer 079-166294

FESTIVALAGENDA OP PAGINA 28

FRET 2 7

September september september september

VRIJDAG 1 SEPTEMBER: AFSLAGFESTIVAL Plaats; Harderwijk Programma: Jan Rijbroek Band e.a. FESTIVAL Plaats: Huybergen Programma: Jan James e.a. RANDSTAD JAZZ FESTIVAL Plaats: Gouda Programma: Arthur Ebeling e.a. OLDENZAAL MUZIKAAL Plaats: Oldenzaal Programma: John Boy & the Waltons, J.W. Roy & Band, Space Hobo's, the Beatbusters e.a. POPRONDE Plaats: Nijmegen, 27 podia in binnenstad Programma: Schikband, P. Frame, Yann Lawick, Trouble, Wicked Wonderland, Bouncing Souls, Blue Man Can, the Thunderbirds e.a.

WEIRDSTOCK Plaats: Ceidermalsen Programma: the Beatbusters e.a. FRYSK FESTIVAL Plaats: Leeuwarden, Harmonie Programma: Pompidou, Nerve, the Mutton Birds, Jeunes Turcs, Dreadzone, Treme Terra, The Many Sons of Frank Zappa e.a.

ZONDAG 3 SEPTEMBER: SPIKEPOP Plaats: Spijkenisse Programma: T.O.F. e.a. JUNGLEROCK Plaats: Goirie, Rimboe Bakertand Programma: Belgian Asociality, the Wrong, Osdorp Posse, Vandeven & band. Heather Dodson, Daryll Ann, Burma Shave HASCHIBA

APPELPOP Plaats: TIel Programma: Easy Meat, the Beatbusters, Bugs Bunny in Seattle, Mizpah, Vivid Black, Alison Gross, Paddy's Heavy Circus, Island WESTERPOP Plaats: Delft, bij sociëteit de Wending Programma: de Pakhuisband, the Nightcrawlers, Huub Hangop, Captain Gumbo, Back to Basic

ZONDAG 10 SEPTEMBER: POPWERK Plaats: Den Bosch, Markt Programma: Osdorp Posse, the Gathenng, Shelter, Bettie Serveert e.a.

WOENSDAG 13 T/M ZATERDAG 16 SEPTEMBER:

WORLD MUSIC FESTIVAL 1995 Plaats: Rotterdam, De Doelen

LE MONDE DU RAÏ Plaats: Rotterdam, Nighttown Programma: Noujoum Rotterdam, Rai'land, Tamount, Orkestra Abdoulla Rebate, Youcef NIKS-PACK FESTIVAL Plaats: Horst Programma: Laberinto e.a. FESTIVAL 25 JAAR JONOSH Plaats: Asten-Heusden, Jonosh Programma: Cords, Deviate, Prodigal Sons, Tupelo Hon( Kite, Zippicamiknicks

VRIJDAG 22 SEPTEMBER: VESTIBULE FESTIVAL Plaats: Alkmaar Programma: Jan Rijbroek Band e.a. BOSCHKILDE FESTIVAL Plaats: Den Bosch, Willem II Programma: Gastric Juice, the Purple Picture, T.Y.T. e.a

xA^ckinA F E S T I V A L S SEPTEIWI AudHLV^S^ET^DP^AiQ

isin

ZATERDAG 2 SEPTEMBER: OASE FESTIVAL Plaats: Noordwijk, langevelderslag Programma: Sugar Fix, 29 Crossroads, Silent Cry, The Gathering, Only Entertainment, Access Denied, June, O.K.D., New Adventures, Gratis, Lost, Hard 2 Get, Stitch, Massattack, Raggende Manne. RIETPOPFESTIVAL Plaats: Emmen, Rietlandenstraat 34 Programma: Moonflower, Van Dik Hout, Royal Relation, Staal, Mr. Jones, Tadpole, Fan/U.P. SJRAVEL FESTIVAL Plaats: Maastricht, Amby Programma: the Bob Color, Raggende Manne, Rowwen Hèze e.a. BLUESNACHT Plaats: Enschede Programma: PO'Boys e.a. ROCK ON Plaats: Eynatten Programma: Betty Goes Green, Melmor, Rouge Bizarre e.a. BLUESROCK FESTIVAL Plaats: Tegelen, De Doolhof Programma: Paul Rodgers. Fabulous Thunderbirds, Red Waggon Bluesband, Jan James e.a.

Plaats: Den Haag Programma: Cobraz e.a.

VRIJDAG 8 SEPTEMBER: APPELPOP Plaats: Tiel Programma: Jan Rijbroek Band, the Wannabees, Painting Over Picasso, Tupelo Honey WALHALLA FESTIVAL Plaats: V'ogelwaarde Programma: Undeclinable Ambuscade e.a. ROOTSFESTIVAL Plaats: Utrecht Programma: the Watchman e.a.

ZATERDAG 9 SEPTEMBER: CROENPOP+ FESTIVAL Plaats: Gouda, Groenhovenpark Programma: Tröckener Kecks, Osdorp Posse, Little Wendy's Baby, Conquistador, Blind Justice, Railand, Treble Spankers e.a. OVERKILL METALFESTIVAL Plaats: Hoorn, Troll Programma: Antropoïd, Desolation, Razzmetazz, Ancestral Sin, Beltane, Dew-Scented, Hoer, Crystal Illumination, hammerhawk, N.A.I., Crustacian, Defcon 6, G.O.D.

Programma: Bisserov Sisters, Sexteto Canyengue, Fuzuê, Nueva Manteca, El Amal, Sapho, Fra Fra Big Band e.a.

VRIJDAG 15 SEPTEMBER: SINGELFESTIVAL Plaats: Edam Programma: Slagerij Van Kampen e.a. CROSSING BORDER FESTIVAL Plaats: Den Haag, Theater a/h Spui + Filmhuis Programma: Earthling, Visions Of Johanna, Julia P. Hersheimer e.a.

ZATERDAG 16 SEPTEMBER: CROSSING BORDER FESTIVAL Plaats: Den Haag, Theater a/h Spui + Filmhuis Programma: Blixa Bargeld, Peter Hammill, Bobby SIchran, Laurel Aitken e.a. TSJOCH FESTIVAL Plaats: Drachten, de Lawei Programma: Cotton Green e.a.

ZONDAG 17 SEPTEMBER: CROSSING BORDER FESTIVAL Plaats: Den Haag, Theater a/h Spui + Filmhuis Programma; Ezio, Billy Childish and the Backhands, the Treble Spankers e.a.

ZATERDAG 23 SEPTEMBER: . SEPTEMBER-BLUES Plaats; Kerk-Avezaath Programma: Curtis Knight & Halfpast Midnight e.a.

ZONDAG 24 SEPTEMBER: UTRECHTSE CULTUURMARKT Plaats: Utrecht, Vredenburgplein Programma; Tröckener Kecks, Saskia Laroo, Booyakal Booyakal, Anumadutchi, U-tribe, Hoobah e.a.

VRIJDAG 29 SEPTEMBER: KROEGENTOCHT Plaats: Heerenveen Programma: Jan Rijbroek Band e.a.

ZATERDAG 30 SEPTEMBER: BLUES TOUCH '95 Plaats: Oss Programma: the Catfish Bluesband e.a. HARLEY FESTIVAL Plaats: Cemeit Programma: Jan Rijbroek Band, Dave Hole e.a.

THE GIBSOn LES PRUL BOOK

by Tony Bacon & Paul Day

96 pagina's met 65 foto 's in kleur van

Gibson Les Paul model len.

Dit is het eerste boek dat de totale

geschiedenis beschrijft van de beroemde

Gibson Les Paul gitaren, incl. de

omstandigheden tijdens de introduktie van het

model in 1952, de heruitgave in 1968 en de

overnames van Gibson in 1969 en 1986,

Een fascinerend en goed verteld verhaal.

Prijs ƒ 34,95. Bestelnr.MMOSS

THE FEROER BOOK

by Tony Bacon & Paul Day

96 pagina's met afbeeldingen in kleur

van 65 klassieke,

aparte en moderne Fenders.

Het Fender boek vertelt het verhaal van deze

beroemde gitaar- fabrikant. Vanaf het begin In

Californië aan het eind van de jaren '40 tot het

huidige bedrijf in de jaren '90.

Prijs / 34,95 Bestelnr.MM086

DE BASHOEK JA»ËS iAMEfiSÖtt

Standing in the shadows of Motown

In dii boek met niet minder dan ïso pagti»'s

staöt alles over ieï« l^ndarische bassist

Ecït 'entectc^dy' met alles wat etke bassist

etgefllijk tw moeten vreten en ma moeten

kttftnen. Op (ie 2 faeegetevenfe tasselies

staan ftuauneK met baspartijeti in de s0 V3n

iafflesjamwson.

Pffs f 90r. fteitelnr. MM070

BftSS-TAtK

13 wefeEdbassisten op «éft- c4 ü.i. üni

Eckhaidt, CoiJn Hödgfcinson, t ank IK ötwie

anderen, - „ ^_ _ -,

Prgs/«,-.Be5telnr.MMö74

MORE BASS-TAiK

Afe basstijien verwerla in vrfe

mu iefesBQrten. Funic. JaïÏK Radt, öassïek etc.

met Ikoin Goines, E rcy Jones, Edwin van

Hwik, ftemy Oaudagne en veie anderen.

P^fAS,- eesletnr.M(W07S

AtÊX SKtASeVSKJ

Thg Slap faass Pfogramm

ViSife go«d feten slappen op d» bas, «an

iemand :Ötedaï ook goed uit kan leggpni Ögn

ts dit de beste w'defft Alle imk tedwieten

worden hier behandeld-

Pf|s/ïl5.- 8esteinf.MM07ï

jAt:^ PASTORWS

Mfxtem Electric Bass U& wan deze lesendaffcehe bassist fn ttnbr-enr«dite*and technieken, fretloze bas„ sote5,öfpeggfos etc Een absolute mBstwoc eFke bassist Pr^i ns,-. eesiètnr. MMOB

FRANCES 'ROCCC ï»RESTfA fingers^tefunfc

Een aanrader voor rédereen die Wtï teren

spelen in de -traditie van Jame* temerson en

Soutmuziek.

Pf s ƒ 115,-, 9estelnt.MM076

OEWAYNE PAn

TappeR op de basgitaar San |e met ff^e video

geweldig goed leren, 2 hand t^ipirg, stappen

en teppen t^felijk, poïy-ntmtsch en nog veel

meffl- op deze tojEt vjdeo.

Prijs jF ns.- fiestBtnr. MMOï?

ifjl U.ö ma

NIEUW NIEUW

THE PEnOE» fimP BQOH

"DE BinnEnHnnf vnn ELK UITGEVERSCOnTRRCT"

is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met uitgevers- en uitgavecontracten en is een steun om

een volwaardige onderhandelingspartner te zijn. Dit boekje van Coen Bais is een must voor

muzikanten, componisten en tekstscllrijvers. Prijs

ƒ 12,50. Bestelnr MM081

SHOP-BESTELBOIU

Bestelnr

verzend en ad

omschrijving

ministratiekosten

TOTAAL

prijs

+ ƒ 5,95

inSTRUCTIE VIOEO'S

(Engelstalig)

Voor elk instrument een video vol goed

lesmateriaal, tips en voorbeelden. Uitermate

geschikt voor beginnende muzikanten en een

opfrisser voor professionals. Deze video's met

een gemiddelde speelduur van 90 minuten,

kosten ƒ 39,95.

De volgende instructievideo's zijn verkrijgbaar:

GITAAR Bestelnr.MMOOl

BASGITAAR Bestelnr.MII/1002

DRUMS Bestelnr MM003

SAXOFOON Bestelnr.MM004

KEYBOARD Bestelnr.lVIMOOS

FLUIT Bestelnr MM007

VIOOL Bestelnr.MMOOB

iiy icbn Morris 67 pagina's (EngeJstaLrg)

Een beschrijving van (ie gesqbie^is van de Fender versterkers en de tnensen rond Leo Fender met veel foto's van de vete modellen met oïnschiijving. Onmisbaar voor tfe Fender fanast. prijs ƒ 34,95 Bestelnr, MM 095

music mRHER'S muziHRnTEnoios '95

Naam

Straat

Postcode/Woonplaats

Telefoon

Leeftijd

Favoriete muziekstijl

Welk instrument bespeel je

Abonnee van Mustc Maker O JA O NEE

Ik betaal als volgt:

O Ik doe deze bon in een envelop en sluit betaalcheque(s)

of girobetaalkaarten bij.

O Ik stort het bedrag op Postbanknummer 830728

t.n.v. Misset uitgeverij bv te Arnhem o.v.v.

Music Maker Shop en het bestelnummer.

Datum Handtekening

Dit is het ideale handboek voor iedere

popmuzikant. Je vindt er alles over; Het kopen

van een instrument, het starten van een band,

componeren, promotie, hoe krijg ik optredens,

boekhouding en BTW-plicht, boekingskantoren

en managers, een cd in eigen beheer, een

platencontract, de muziekuitgever, spelen in

het buitenland, muziek maken als beroep,

Buma/Stemra, de Sena, enz,enz. Prijs ƒ49,95

{voor abonnees ƒ39,95) s.v.p abonneenr.

vermelden! Bestelnr. MM088

FRET 2 8

THE mnRTin BOOK by Walter Carter (EngeisUlig)

De geschiedenis van 160 jaar Martin gitaren metafeeelcfingen in kleur van de nwdeflen. Prijs ƒ 34,95 Bestelnr. MW 096

THE RICHEnBECHER BOOH by Tony Bacon & PattI Day

96 pagina's met afbeeldirtgen tn kleur (Engelstalig) iiriiiiiiiEi!

l i i i De complete historie van de Rickenbecker

^ ^ g g gitaren wordt in dft boek "" beschreven.

WJs ƒ 34,95 Bestelnr, MM 097

Precies een jaar geleden zette FRET het volstrekt onbekende 2 Chord Genius op de cover. Ondertussen heeft zij haar eerste CD (bij EMI) en is ze regelmatig te horen op de radio. Vooral Radio 1 heeft haar nogal ingetogen muziek omarmd. Het kan snel gaan. Spot! is ook zo'n band. Nu nog onbekend bij het grote publiek^ maar het zou ons niet verbazen als daar snel verande­ring in kwam. De voortekenen zijn er. Onlangs zaten er bij hun optreden A&R managers van diverse grote maatschappijen in de zaal.

Snel uitgepraat De vergelijking met 2 Chord Genius is niet helemaal uit de lucht gegre­

pen. Ook bij Spot! draait veel om het opvallende, vaak nogal lage stemge­luid van zangeres Ciska. Het nummer 'Marion' heeft precies datzelfde waar ook 2 Chord Genius of nog een maatje bekendere namen als Suzanne Vega of Joni Mitchell de spreekwoordelijke gevoelige snaar mee weten te raken. Het was dan ook niet toevallig dat het juist dat nummer was dat de nieuwsgierigheid van de platenindustrie had weten te prikkelen.

Edwin, gitarist van de band: 'We hebben dat nummer expres niet gespeeld waar die platenmensen bij waren. Wij wilden duidelijk maken dat we meer waren dan dat ene nummer, dat we ook totaal andere dingen deden.'

Ciska: 'je kunt wel zeggen dat ze nogal verbaasd waren, dat we dat niet speciaal voor hen wilden doen. Ik heb op zich nog een heel leuk en verhelderend gesprek met ze gehad maar het was voor ^eide part|[en wel duidelijk dat we niet echt interessant voor elkaar waren. Zij wilden alleen dat ene stijltje, allemaal liedjes zoals 'Marion', dat konden ze namelijk verkopen en dat is toch hun enige criterium. Het kwam er op neer dat ze onze veelzijdigheid, waar wij nou juist zo tevreden mee zijn, zagen als een nadeel. Het is trouwens heel merkwaardig om te ontdekken hoe anders die mensen naar je muziek luisteren en vooral ook naar je presentatie kijken. Dat is helemaal gebaseerd op een bepaalde manier van marketing-denken. Dan sta je toch een beetje raar te kijken als je net het podium af komt waar je je helemaal hebt staan geven.'

Hechte band Het is één van die drukkend warme dagen in juli waarop we met elkaar praten, 's ochtends

vroeg op een terrasje voor het eetcafé waar bassist Bas die dag in de keuken moet werken. Hij rent dan ook af en toe plotseling weg om 'even naar de aardappels te gaan kijken'. Erik, de

: drummer, beantwoordt aan het drummers-imago en zegt tijdens het interview weinig tot

Tekst: Arjen Davidse

Foto's: Henriëtte Guest

niets. Een enkele keer laat hij kort maar krachtig weten dat hij het niet altijd eens is met de stortvloed van theorieën en meningen die haast non-stop uit de mond van gitarist Edwin komt. Ook Bas gaat op een gegeven moment in de clinch met Edwin als er een onderwerp Wordt aangesneden wat al langer voer voor discussie blijkt te zijn. Maar over het algemeen ontstaat toch de indruk dat Spot! een hechte band is. Live komt Spot! het overtuigendst over. De band is technisch goed, maakt af en toe tegendraadse wendingen en zet een wat ver­vreemdende sfeer en sound neer. Het heeft iets van rock met een duidelijk aanwezige gitaar, maar er is ook iets folk- en jazzachtigs te bespeuren.

Gedegen opleiding Spot! bestaat een jaar of vijf.

Tenminste, zolang zijn Edwin en Ciska al samen bezig met nummers schrijven en hometapen. In het begin hadden ze een andere ritme­sectie. Van de huidige vier is Bas er

het laatst bijgekomen, nu twee jaar geleden. Erik en Edwin leerden elkaar kennen op het con­servatorium in Alkmaar. Ciska volgde het conservatorium in Hilversum. In de loop der jaren verschenen er verschillende demo's van de band, allemaal live-opnamen die rechtstreeks van de PA getrokken werden. Pas de laatste tijd heeft de band zich gestort op het achteraf mixen van dergelijke 'sec' opgenomen demo's. Heel belangrijk is dat de specifieke sound van de vier hierbij behouden blijft. In ieder geval wil de band doorgaan met live-opnames. Daarin herken­nen ze zichzelf meer dan in het veel sterielere werken in een studio.

Het conservatorium? Komen daar uiteindelijk niet allemaal fusion-, jazzachtige popmusici vanaf, van die technische freaks? Dat is toch het bekende vooroordeel?

Edwin: 'Vaak wel, ja. Maar dat geldt voor ons dus duidelijk niet. Dat ambachtelijke staat op het conservatorium inderdaad voorop. Je merkt dat creativiteit iets is waar ze daar weinig raad mee weten. Velen zijn zelfs bang om iets oorspronkelijks te doen. Die nemen die barriè­re nooit. Dat worden virtuoze muzikanten, maar meer ook niet. Goed voor het cover-circuit, zeg maar. Je merkt toch vooral dat het de sterkere persoonlijkheden zijn die hun eigen ding blijven doen.'

Ciska: 'Het is natuurlijk lekker om vijf jaar lang met muziek bezig te kunnen zijn, maar als jij op het conservatorium bijvoorbeeld de meest fantastische punkmuziek gaat maken, hoef je

niet te rekenen op al te veel begrip. Edwin en ik geven tegenwoordig zelf les, maar dat gaat op basis van voor ons belangrijke criteria. Daarbij is techniek meegenomen, maar het belangrijkste is toch dat het 'gewoon mooi' is, het moet je raken.'

Treedt Spot! veel op?

Edwin: 'Ja, steeds meer. Ik merk het nu ook met bellen naar zalen. We hebben ondertus­sen wat aandacht in de pers gehad, waaronder een recensie in het (Engelstalige, red.) vak­blad voor de muziekindustrie Music & Media.'

Ciska: 'En we spelen ook overal, door het hele land, in het clubcircuit en ook nog steeds veel in de wat liberalere muziekcafés.

Edwin: 'Dat is ontzettend leuk. Ik moet er niet aan denken dat je je ziel aan de duivel zou verkopen, muziek moeten gaan maken waar je niet achter staat en dan op die manier de zogenaamde roem, toch al zo'n abstract begrip, zou moeten binnenhalen. Dan blijf ik dus duizend keer liever in die kroegen spelen en de muziek maken waar ik echt achter sta.'

Ciska: 'Nou, een mooie, grote zaal met licht en veel publiek... Het is natuurlijk niet zo dat wij niet geïnteresseerd zijn in een goed contract en het succes, als je maar eerlijk kunt blij­ven tegenover jezelf.'

Daar gaan de teksten ook vaak over.

Ciska: 'Ja! Ik zing alleen dingen die echt zijn voor mij, waar ik eerlijk in kan zijn. In mijn teksten komt ook vaak naar voren dat veel dingen niet zijn zoals ze lijken te zijn. Ik erger me aan het hypocriete dat je overal tegenkomt.'

Hoe gaat het nu verder met Spot!?

Edwin: 'Spelen, veel spelen. En we hebben leuke contacten opgedaan in Duitsland waar we een paar maanden terug uitgenodigd waren voor een showcase tijdens een grote beurs voor de Europese platenindustrie. Een aantal Engelsen en Duitsers was erg enthousiast. We zien wel of daar iets uitkomt.'

Ciska: 'We hebben geen haast.'

FRET 2 9

De cassettes voor de demo-rubriek stromen binnen; de ruimte ontbreekt om ze allemaal te

bespreken. De opnamekwaliteit van het gebodene is vaak opvallend goed. er wordt veel

aandacht geschonken aan de produktie. Het overgrote deel van de groepen is gefixeerd op

Amerikaanse rock. Met name de punkrevival en de grunge zijn rijkelijk vertegenwoordigd en de

naam Nirvana duikt regelmatig op in de begeleidende bios. Engelse invloeden zijn

nauwelijks te bespeuren, ondanks het feit dat Engelse rock in de

Nederlandse media steeds meer gewaardeerd wordt.

Gert

Het Eindhovense B A M i K (040-1U164) is de demo-status allang ont­groeid. Het trio stond de laatste jaren op podia in Nederland. België. Duitsland. Italië en Kroatië. Naast bijdragen aan compilaties heeft Bambix een eigen CD uitgebracht (Out Of The Cradle Endlessly Rocking. 1993). Met gitariste Willia als zangeres klinkt de punkrock als een vrou-w/elijke versie van Bad Religion. Het tempo in de vier nummer op de meest recente demo ligt hoog en over de mineurakkoorden vjrorden pak­kende refreinen gezongen.

De vier van BAMilN® BEAVEIR uit Arnhem (085-236952) w/illen naar eigen zeggen net zo hard funken tot ze er mensen mee verwonden. Alle standaard crossover-ingrediënten worden uit de kast gehaald: swingen­de metallicks en -drums, basgepluk en snelle raps. Helaas voegt het niets toe aan het genre en ontbeert de groep een origineel geluid. De goede instrumentbeheersing doet daar niets aan af. Het nummer Pussy wordt afgeraffeld en de teksten zijn nauwelijks te verstaan. De bassolo in Dilemma heeft een aantrekkelijke smerigheid, maar duurt slechts een tiental seconden.

Zijn de BEMSELS uit Boxmeer (08855-71545) de mannelijke, Nederlandstalige versie van The Bangles? Alleen het eerste nummer dat in de verte lijkt op We're Going Down To Liverpool bevestigt dat vermoe­den. Daarna valt op dat de bandleden voorkeur hebben voor rhythm & blues, mooie refreinen, goede arrangementen en verstaanbare teksten. De uitstekende gitarist houdt zich opvallend onopvallend in zijn begelei­dende rol en geeft zo de nodige ruimte aan de zang. Zijn bottleneckspel doet denken aan Ry Cooder. De demo Generatie X toont een professione­le. volwassen groep die het in zich heeft een status te bereiken van een groep als De Dijk.

Vooral in het nummer Bewilderment is te horen dat de muzikale vrien­den van CIKCLE OF FKIEWDS (08819-72620/74790) uit de regio Arnhem/Nijmegen beïnvloed zijn door Bad Religion. De groepen delen dezelfde voorkeur voor uptempo punkrock met catchy driestemmige re­freinen die instant meezingbaar zijn. Als in Four Letter Word gekke stemmetjes opduiken laten de vrienden hun NOFX-invloed horen.

Tease is een nummer dat je maar blijft draaien. Het Is het beste van de drie op het promotie-exemplaar van de demo Catch The Muse van DEIRE (070-3830207). Hoe vaker je het nummer hoort hoe minder je kunt ach­terhalen waar de invloeden vandaan komen. Zangeres Nicotine de Wolf wordt wel eens vergeleken met Sandy Denny: zelf noemt de groep Dada. Counting Crows. Toad The Wet Sprocket en Matthew Sweet als inspira­tiebronnen. De melancholieke liedjes behouden hun eigen gezicht.

Funkadelicious is de titel van het eerste nummer op de vier nummers tellende demo van DIONYSOS (085-458524). maar met funk heeft deze muziek niets te maken. De groep maakt trashy garagegrunge waarbij de gitaar zwemt in wah-wah feedback en de vokalist het achterste van zijn strot laat zien. Het nummer Bridge is zowel met The Birthday Party als met New Yorkse noise a la Unsane te vergelijken. Niet veel Nederlandse bands houden zich met dit soort muziek bezig, dus Dionysos heeft vrij spel om zich in het genre te profileren.

De melodieuze powermetal van het kwartet EYESTAKE uit Zutphen (05750-40069) zit technisch goed in elkaar. De tempowisselingen en bre­aks worden strak uitgevoerd door drummer Marco Bovenkamp en op de voet gevolgd door de tweestemmige gitaarlijnen van Henri Huisjes en Harmen Nuesink. Nuesink is tevens zanger en alteen in het openings­nummer werken zijn hoge uithalen iets te veel op de zenuwen. Zowel metalliefhebbers als symfofreaks kunnen plezier beleven aan deze demo.

FAST LANE (070-3633892) houdt van rustige hardrockballads en voert die tot in de puntjes verzorgd uit. Het is een van de weinige bands waar­bij je je al luisterend meteen een videoclip voorstelt vol opwaaiend woestijnzand en een eindeloze asfaltweg. De twee eerste nummers zijn laidback en technisch goed uitgevoerd en lijken wal dat betreft op het latere werk van Sjako!

Het vijftal met de naam HAMD komt uit Hoorn (02290-16287) en maakt een mengeling van progressieve rock en folkrock die je niet zo veel hoort in Nederland. Vooral in het bondige Suddenly weet de band te overtuigen, al worden de meerstemmige refreinen vrij zwak gezongen. Sterke punten zijnjJe stuwende drums en de meerlagige gitaar- en vioolpartijen. Het wel wat lang durende l i l Miss It is vooral instrumen­taal sfeervol. Als je Hand al ergens mee kunt vergelijken dan is het met de LP Hive van de Engelse groep Slant.

THE HUFTERS (073-138402) hebben geen gebrek aan repertoire. 22 nummers zijn echter wel een beetje te veel van het goede. De vijfmans-band punkt van dik hout en doet dat in de huidige samenstelling sinds 1993. Ze passen perfect in de heersende punkrevival. Het sneltreintem­po waarin de groep de melodieuze punkliedjes uitvoert zal live garant staan voor veel blauwe plekken in de moshpit. Bij dit soort muziek dreigt wel het gevaar voor eenvormigheid.

FRET 3 O

Verbeek

De meest verrassende demo is afkomstig van de Arnhemse groep MIIPAH (085-622233). Twee zangeressen. Julie Scott eji Anne-Marie Wolterink. worden begeleid door een band waarin een belangrijke rol is weggelegd door een folkie viooL De kontrasten tussen lieflijke (Ierse) folk en stevige rock leveren acht spannende nummers op die goed zijn gearrangeerd. Waar acts als Ygdrassil en 2 Chord Genius timide overko­men. toont Mizpah het krachtige gezicht van folkrock. Hun plaats tijdens het afgelopen Lowlands Festival is een terechte.

De leden van SILKSCIMEEN (020-6814016) maakten eerder deel uit van Winnetoe. Kick Force en The Sandcastles. Laatstgenoemde groep maak­te Engelse indie-rock. Die Engelse sound wordt door Silkscreen gecom­bineerd met de compactheid, dynamiek en opbouw van een gemiddeld Nirvana-liedje. De ervaring van de bandleden komt tot uiting in de pitti­ge uitvoering. De nummers missen vooralsnog gouden, onvergetelijke melodielijnen, behalve in de grunge-uitvoering van Your Ghost, maar dat is dan ook een cover van Kristin Hersh.

SONS OF THE KAÏN (043-430940) gaan er flink tegenaan, aan energie duidelijk geen gebrek. De vokalist heeft een Killdozer-brul. de gitaristen en percussionisten beuken hard op hun instrumenten. De klappen op olievat en staalplaat lopen niet altijd synchroon met de drummer. Muzikaal is het allemaal zeer eenvoudig: vierkwartsmaat en repetitieve (lees: weinig afwisselende) gitaarriffs waar de bas achteraan holt en iets te simpele couplet/refreinopzet. Midtempo en zonder overduidelijke songstructuur klinkt de muziek het interessantst.

A R T I S T P R O M O f l O N

P R E S E N T S

New Facts'""" ^^""<^'''»" ">'•

za. 02/09 de Eland - Delft

zo. 03/09 3% Run - Heesch (13.00 uur)

I za. 09/09 Appelpop - Tie! (18.25 uur)

za. 09/09 Theater Landgraaf -Landgraaf

(22.30 uur)

zo. 17/09 Niks - Horst

vr. 29/09 De Blokhut - Rotterdam

za. 14/10 Brogum - Zierikzee

za. 28/10 Witte Theater-IJmuiden

zo. 19/11 Take One - Gennep

(18.00 uur)

za. 25/11 Festival - Warschau

ORANGE ARTIST PROMOTION TEL. 070 - 385.6001

Bert Heerink

Bagheera

Mennen

Frontline (D)

Lemon Crush

Sick for toys (D)

1st Avenue

Ian Parry

D.R Dynasours

My Brother Jake

IHANSv. MARSBERGEN PRODUKTIES

Tel/Fax: 030-&03349

HIOIMIE M A N A C E M E N T f A G E N C Y

S W E E T J A N E (038-22487S) werd in februari 1993 opgericht |

en maakte in juli van hetzelfde jaar haar eerste demo in een Zwolse

16-sporen studio. De cassette belandde bij de Grote Prijs Van

Nederland waar de groep in de halve finale terecht kwam. Ondanks

een enthousiast publiek en een lovend juryrapport behaalde Sweet

Jane geen finaleplaats. Na een optreden op Bevrijdingspop in Zwolle

in 1994 merkt de groep dat meerdere kapiteins op een schip to t

aanvaringen kan leiden; de bandleden bezonnen zich een jaartje op

de toekomst. Gitarist/zanger Gerr i t Veldman nam in maart dit jaar

het initiatief voor een wedergeboorte. Op de meest recente demo

kun je horen dat hij drie-en-een-half jaar bij The Prodigal Sons heeft

gespeeld, want de drie nummers op de demo hebben hetzelfde

Amerikaanse geluid. Bij Sweet Jane klinken de gitaren echter een

stuk steviger. Prijsnummer is het swingende Stuck dat mede door de

zang en de Hammond raakvlakken heeft met The Black Crowes.

Bezetting: Gerr i t Veldman (gitaar/zang) Bennie Veldman (Hammond/harmonica) Wim Holsappel (bas) Rick Mensink (drums)

LOIS LANE

KACHA

HIT THE BOOM

ALL THE KINGS MEN

BONECRUSHIN'

MENDOZA DANCE PARTI

NEW COOL COLLECTIVE

DJ GRAHAM B

THE HIPBONE CONNECTION

S.O. JAZZ

RICK DEVITO BAND

RAISE THE ROOF

House of Music and Entertainment

TEL: 02154-24854 FAX: 25042

FRET Plaatsingsregels: * Advertentietekst in blokletters invullen! * Max. één regel vetgedrukt: dit kun je

L I N E S aangeven door de tekst die vet gedrukt moet worden tussen blokjes te plaatsen (zie voorbeeld op de onderste regel) * De ingevulde bon moet opgestuurd worden tegelijk met girobetaalkaart of bankcheque aan: SPN, FRET-lines, Wibautstraat 214, 1091 GS Amsterdam * Advertenties zonder bewijs van betaling worden niet geaccepteerd ! * FRET-lines moeten voor de 1 1 ^ v.d. maand aangeleverd worden.

pr i j zen per a d v e r t e n t i e i n c l . 1 7 , 5 % BTW f 2 5 , =

TEKST WORDT DOORLOPEND GEPLAATST

OSCAR BENTON BLUES BAND

JUUAN SAS BAND

BOYSTOWN

TATE YOUNGER

TEL/FAX 02510-36263

offt/ie record

THE BLUE MAN CAN

HORN OF PLENTY

COOPERTEST

DE KOFFERS

DE BROEDERS

MANON KOERS 023-323744

Kontak t en manaoement Sel ien Knoppers

Tei: 0 2 2 0 8 - 9 7 5 0 0 Fax: 0 2 2 0 8 - 9 8 1 0 6

023 - 381414 Amoud Geusebroek Ronde zonnedauw 38

1991 HV Velserbroek f ax 023

i3ïa fisaiE

EOoGHSn aCkËQSl gitaarrock

info en boekingen 020 - 67 65 428

viit>j>jni!imMiêfjiijjmi

3 2.

"II 2.

N U B O E K E N !

« T H E BOB C O L O R * 1

NU BOEKINGEN VANUIT EIGEN 1 BURO 1

TEL.020-6763673 OF FAX.6767875 1

• C o r n f i e l d s * 1

020 - 6279334 1

PARELS 1 & I

DE FUNKIE REDDINGS BRIGADE 1

MIETERS SWINGEND 1

BEL VOOR DEMO 020 - 6242891 1

TRAFFIC J A M ! 1 FUNK FUNK 1

NIEUWE STIJL 1 NIEUWE GROOVES 1

020 6642555 1

1 * DE DAM »

1 NEDERLANDSTALIGE BAND 1 BOEKINGEN: PETER RENSEN 1 TEL/FAX: 020 - 6838538

1 GET FUNKY!

1 GET LES ROUGES 1

1 NOW DIAL 05220 - 52023

1 ROCK UIT GRONINGEN 1 THE HEAT: PROTEST SINGELTOUR 1 WE WANT DB'S 1 DETOUR: CD SINGEL TOUR 1 TALK IT OVER 1 INFO & BOEKINGEN: 050-719030

1 20 BROTHERS 1 CD "GóTHe" 1 Tel 020 - 6837133 / 6388355

rimmmimëiLM-

Geluiclsdrager uit hoesje Phxitsen in doseertxikie bewegen van CD-O-Motic

F^ogramma instellen en start-knop indrukken

Let op\ Niet Hjüsteren in rïctiting van viam of gloeiend voorwerpt

JAl4j>M * ^êmtiN^ Voor wie ectit uit z'n wasboi wil gaan. is er de zóallge CD "Wij Jon Oemers"

Stralend schoon en txivendien zeer voordelig geprijsd! (bestelnr. 35t03&)

Enmna-Boekingen en info 026-44.24,795

Fre^o-fox 026-4433.761

Deun-o-foon (Jiji)

BUROimmil050-144110 THE JACK OF HEARTS NERVE

NIUSKEE JAMMAH TAMMAH YGDRASSIL COOPER DANDRUFF!! HIPSHAKE KLEG BELGIAN ASOOIALITY

Varke International Promotions

Looiersgracht 38 1016 VS Amsterdam tel. 020 - 624 00 68 fax 020 - 627 03 89 VIPROCK@EURONEÏ.NL

The Byrds

I Celebration

Laberinto (Metalatino )

Def Real(Rap) The Post Diane Bond

Bolt & Nut

Curtis Knight &

Half Past

Midnight

CD-/DEMO-PRODUKTIES OP MAAT

studio • live • lokatie AANGENAAM GEPRIJSD !

Stewe phiUips M^sic Steenbo¥sTraat 78^1622 BPÏÏoorn'w

02290- 11897

\Supers0ttiCi MANAttMdfTSBaOKIIrES

0501ÜÜÜ11

A\o'^ è\£A:><X \

^a T>i (MA^

Anneriekvan Dorst Kees Meerman Andre Duet Cavalli

M. 04^^

Elektrisch en

Unplugged

Bel Kees: 020-63434I3/6327337

® ® M PLOfB

CD: The Real Thing Sony Music

Blue N o t e Mus ic Tel:03402-38926, Fax:52536

PHOGRAMMA SEPTEMBER 1995 PRIHSEGRACHT 12 DEN HAAG PROGRAMMA-INFO (070) 360 16 18

EN THEATER EVENEMENTENi VR. 01 DEDIJK ZO. 03 Rooie Oren Club: THE DICKIES + Farmer John BO, 07 AUNIHILATOR + China Beach ZA, 09 Supertrio: HANGmH JURY + DEIRE + POWERWOLS WO, 13 HANS TEEUWEN speelt MET EEN BREIERDECK (try out) 00.14 OSDORP POSSE + Nembrionlc VR 15 JAZZPOLITIE ZA 16 cd presentatie: DEMENTIA + supports VR,22 Rooie Oren Club: THE EX VR. 29 cil presentatie: SUBURBS + support ZA, 23 10-JARIC BESTAAN HPC: met 10 HPC bands,

gitaarkaraoke en supersessie ZA, 30 VOORRONDE SINSER/SONCWRITER FESTIVAL

mm ZA. 02 Grand Royah INTO THE RED met DJ RED, DJ NOMIX, OED &

SURPRISEACTS ZO. 17 SUNDAY CLASSIC DANCE ZO. 24 DYNARECORDS PARTYTIME DO. 28 Pbat Beat Special: met THE TRIP HOP CLUB S, Live On Stage:

CANTONA (feat, DJ DNA + Saskia Larao)

om DD 07m, 08 KILLING ZOE (regie: Roger Amy) DO, 14 Urn ZA 16 PULP FICTION (regie: Ouenlln Tarantino) DO, 21 Vldeodrome:CROOKLYN,N,Y (regie: Spike Lee) VR. 22 FILMLAB ZO. 24 Sunday Horror Special: IN THE MOUTH OF MADNESS, DERANGED,

FREAKED, NECRONOMICON DO. 28/VR. 29 EXOTICA (regie: Atom Egoyan)

De expositie is deze maand ran Vaan Melkonian (tekeningen)

Sinds begin 1994 verzorgt Stichting Popmuziek Nederland diverse pagina's van het Holland Magazine op MTV Text. Drie van deze tele-tekst-rubrieken zijn gekoppeld aan FRET: de concertagenda op pagina 457, het popnieuws op pagina 461 sinds kort ook de Lowlands Top 10 a Releases, op MTV-Text pagina 462. De Lowlands Top 10 is een lijst met uitsluitend Nederlandse platen en cd's en wordt samengesteld op basis van ingezonden briefkaarten van MTV-kijkers/lezers en FRET-lezers.

SPELREGELS Alleen recente releases van Nederlandse platen, cd's en cd-sing-les komen in aanmerking. Een plaat l<an maximaal 3 maanden in de top 10 staan en moet daarna plaats maken voor een nieuwe release. Hoe meer kaarten er voor een bepaalde plaat/cd binnenkomen, hoe meer kans dat hij binnenkomt of blijft staan in de Lowlands Top 10. De Lowlands Top 10 wordt elke maand aangepast op basis van de ingezonden briefkaarten. Zorg datje briefkaart uiter­lijk de 15e van de maand binnen is, zodat hij kan meetellen voor de samenstelling van de Lowlands Top 10 van de daar­opvolgende maand. Als je wilt dat jouw favoriete Nederlandse plaat/cd in de Lowlands Top 10 binnenkomt, blijft staan of stijgt, stuur dan een briefkaart naar de Lowlands Top 10, Redaktie MVJ-Text/FRET, Wibautstraat 214, 1091 GS Amsterdam.

1 SONETIC VET Suppose So (Bitter Sweet)

2 THE GATHERING Mandylion (Century Media)

3 THE EX Mudbird Shivers (Ex)

4 OSDORP POSSE Afslag Osdorp (Djax)

5 2 CHORD GENIUS 2 Chord Genius (EMI)

6 BURMA SHAVE Zeal (Sony)

7 LOIS LANE Fireflight (VAN)

8 ACROSTICHON Sentensed (Double Noise)

9 WICKED WONDERLAND Wicked Wonderland (Eigen Beheer)

10 PLUNK More Than I can Take EP (GAP)