Abonneeprijs HFI. 2,50Losse nummers HFL. 8,—

Voorjaar 1999

Engelse versies Ra:2enFirehawk

Led in SCSI inter:One Shot Rising Pre Nieuw spel van East Sea Software

De beurs in Tilburg komt er weer aan!Deze keer onder de naam MSX-Meeting 1999

Beste lezerVooru ligt de pre-Tilburg editie van het MSX-InfoBlad. Het is wel weer even een stapje terug quaomslag, maar de inhoud van hetblad is er niet min-der om geworden. De mensen die er nieuw bijgeko-men zijn, wil ik van harte welkom heten! Ons le-denaantal blijft maar stijgen! In dit nummer kunt umeer lezen over water staat te gebeuren op zater-dag 24 april op de twaalfde internationale MSX-Meeting te Tilburg. In tegenstelling tot voorgaandenummers treft u dit keer geen beurslijst en TC-lijstaan.

Totally Chaos was onlangs aanwezig op de opendag van MSX Club Mariënberg en op de beurs inNistelrode. In Mariënberg waren onder andere BasKornalijnslijper voor de reparaties en Johan vanDeltasoft voor een demonstratie van hun nieuwespel aanwezig. Onze stand liep lekker en er meld-den zich zelfs nieuwe leden aan. Ook de beurs teNistelrode werd redelijk bezocht. In totaal zijn erzo’n 40tot 50 bezoekers en enkele standhouders ge-weest. Ook daar deden wij goede zaken. Na debeurs in Tilburg hopen wij een lijst te kunnen pre-senteren met Public Domain software, die u bij onskunt aanschaffen.

Jon de Schrijder heeft de IDE-interface onder han-den genomen en heeft gezorgd voor een nieuwe biosversie (1.90). Hiervoor moeten echter. wel de oudeinterfaces aangepast worden. Alles werkt nu per-fect, zelfs met kleine harddisks. Op de beurs zal de-ze interface verkocht worden evenals nieuwe Moon-Sounds, die binnen gekomen zijn bij Rob Hiep vanStichting Sunrise. Ga dus vooral even kijken bij deSunrise stand! Natuurlijk zijn wij ook aanwezig inTilburg en we hopen u daar als trouwe lezer te mo-gen begroeten. Tot dan!

Rinus Stoker

KENLD

fj

MadriSX ’99In onze vorige editie heeft u kunnen lezen, dat er op 6 maart in Ma-drid een internationale MSX-beurs gehouden zou worden. Dezebeurs is inmiddels achter de rug en er werden veel nieuwe dingengepresenteerd en verkocht. Van Rafael Corrales Pulido van MSX Po-wer Replay ontvingen wij het volgende beursverslag.

e beurs vond plaats op zater-dag zes maart van negen uur ‘s

ochtends tot zes uur ‘s avonds. Alsplaats was het Fernando de los Rioscultural centre in Madrid gekozen.Organisator van deze beurs was hetSpaanse MSX Power Replay, onderandere bekend van het MMSX-project.

In totaal waren er veertien MSX-clubs aanwezig, waarvan dertien uitSpanje en één uit Nederland. De Ne-derlandse vertegenwoordiging be-stond uit Rob Hiep en Koen van Har-tingsveldt van Stichting Sunrise.

Over de hele dag genomen kwamener in totaal zo’n 114 bezoekers. EenSpaanse computerzender steunde debeurs door reclame uit te zenden viahun nieuwsprogramma. De bezoe-kers kregen van de standhouderseen gezamenlijke lunch aangebodenin het restaurant van het CulturalCentre. Hier maakte een zestigtalmensen gebruik van. Onderstaandvolgt een korte uiteenzetting van deaanwezige clubs en wat zij verkoch-ten of lieten zien.

HnostarDe grootste MSX-club in Spanje wasaanwezig met een grote en spectacu-

laire stand, zoals we van hen gewendzijn. Ze brachten al de producten vanhun lijst mee en probeerden die aande mante brengen. Hieronder warenvier nieuwe producten, te weten Ho-me Pop Musix, een nieuwe bios ver-sie voor de Sunrise IDE-interface, deJapanse NV-magazines en de His-pasoft card. Met deze laatste kanmen korting krijgen op Spaanse soft-ware. Verder was een aantal oudeoriginele spellen, zoals I/lusion City,maar ook een nieuw spel genaamdBrain te koop. Uiteraard was ook hetlaatste nummer van Hnostar Maga-zine verkrijgbaar.

SunriseOokzij hadden een indrukwekkendestand. De nieuwe Video9000 werdgedemonstreerd en deze werd vooreen speciale beursprijs aangeboden.Naar watik vernomen heb werd ookeen bèta-versie van de nieuwe G-Basic voor de Graphics 9000 en deVideo9000 getoond. Hierover kunt uin dit blad ook nog het één en anderlezen. Natuurlijk was ook de Moon-Sound en de 512 kB sampleram uit-breiding verkrijgbaar, evenals despellen van het Gamesabonnement,de PalEncoder en de Xtazy- enPumpkin Adventure 3 muzieked's.

ND 3

MSX-Men & AAMZij verspreidden informatie over debeurzen in Barcalona en toondennieuwe en al wat oudere software uitJapan, zoals Animecha, Fighter’s Ra-gnarök en Moonlight Saga. Verdervond de verkoop plaats van het En-gelstalige diskmagazine Eurolink enwerd het nieuwe spel Nuts van Kaigedemonstreerd. Dit is een spel indezelfde lijn als Double Dragon. Acc-net is een interface waarmee internePC-modems op een MSX te gebrui-ken zijn. Deze interface was te koopevenals een nieuwe versie van hetcommunicatieprogramma COMS6.

Club MesxesDeze groep verkocht de nieuwste edi-tie van het SD Mesxes Magazine, hetMSX-2 Technical Handbook en de-modisks. Verder zijn zij bezig met deontwikkeling van een Fat16 tool voorde MegaSCSI. Hiermee kan eenharddisk in grotere partities dan 32MB ingedeeld worden. Ik ben be-nieuwd of hen dit gaat lukken, wanthet is geen makkelijke klus. Als Nes-tor Soriano er in slaagt om dit voorde MegaSCSI voorelkaar te krijgen,dan zal hij de sourcecode beschik-baar stellen om ook de bezitters vanandere interfaces hiervan meete la-ten profiteren.

Majara softDeze groep bracht de Poder Oscurogame promo uit. Het uiteindelijkespel zal een role playing game wor-den, dat zich afspeelt in de middel-eeuwen vol magie, draken en anderegrote beesten. De demo ziet er alleuk uit, al zal het spel waarschijn-lijk pas in het volgende millennium

uitgebracht worden. De promo bevat-te nieuwe graphics en een verbeter-de scrollroutine. Het is opvallend,dat de MSX-er voor nieuwe softwaretegenwoordig aangewezen is op bui-tenlandse clubs, want uit Nederlandkomt de laatste tijd weinig nieuws.Hopelijk komt hier binnenkort ver-andering in!

Boh KenKPI Ball en Puddle Land zijn tweespellen, waar men naar uit kan kij-ken. Op deze beurs werden de laats-te bèta-versies van deze spellen ge-presenteerd. Deze spellen zullen bin-nen niet al te lange tijd uitgebrachtworden. Bij KPI Ball, bij sommigemensen beter bekend als Pang,is hetde bedoeling om zonder geraakt teworden een hoeveelheid balletjes uithet veld weg te schieten. PuddleLand kan vergeleken worden methet spel Bubble Bobble. Waarschijn-lijk zullen deze spellen ook via hetGamesabonnement uitgebracht wor-den. Boh Ken liet tevens zien hoe verze gevorderd zijn met hun Fat16 toolvoor de IDE-interface. Genoemdeprogrammeergroep verkocht verdernog het prachtige spel Sonyc en liet

Screenshot KPI Ball

4 KE

enkele Spaanse vertalingen van Ja-pansespellen zien.

TrunksDavid Madurga installeerde SCC-schakelaartjes op cartridges en hijverkocht Risk II english edition. Ver-der deed hij de nodige uitleg overzijn TCP/IP project, waarover inMSX-Info Blad 7 reeds te lezen viel.Moai TechDe mensen van Moai Tech verkoch-ten, naast het laatste nummer vanhun magazine, demodisks en disksvoor de MSX emulator Fmsx.

CruzsoftPedro Cruz heeft een nieuwe databa-se voor MSX spellen en diskettes ge-maakt, genaamd Listsoft. Hij pro-beerde deze aan de man te brengen.

MSX SpiritZij verkochten oude MSX Spirit ma-gazines, MSX tapes en demo’s.

Second FoundationDe verbeterde Xtory III CD was tekoop, alsmede PowerCDs, een Jokergame en manga Cd’s van Adam asso-ciation. Ook werden er video's ver-kocht van MSX-beurzen. Verder lie-ten ze een nieuw MMSX ontwerpzien, dat in een zwarte PC-kast ge-bouwd was met speciale connectoren.

Padial HardLeonardo Padial liet het nieuwe ont-werp van zijn Z380-kaart zien. Ditmoet het hart van de nieuwe MMSXgaan worden. Hij verkocht zelfs alenkele exemplaren. Naast deze kaartbood hij ook andere hardware aan,

Nieuwe hardware van Leonardo Padial

zoals geheugenuitbreidingen eneprombranders. Verder hield hij eengrote expositie van het nieuwe 32-bits systeem en toonde hij zijnnieuwste projecten, zoals de seriëleinterface, de toetsenbord interface,de geavanceerde slotgenerator enhet VDP-project. De hardwareont-wikkelingen van Padial waren denkik de interessantste nieuwtjes vandeze beurs.

VAJ ClubZij presenteerden hun nieuwe Le-henak magazine en verkochten ta-pes, diskmagazines, demodisks eneen MSX-comic genaamd Bidaia.Verder werd er een nieuw type Palencoder aangeboden.

MSX Power ReplayDe organisatoren van deze beurs wa-ren natuurlijk ook aanwezig met eenstand en verkochten producten vanMiri uit Italië, zoals Nice Mouse, 7

MHz kit, Aladin, MSX cartridges,101 Programmi CD en enkele twee-dehands producten.

Naast bovengenoemde standhouderswaren er ook MSX-programmeurs

KN 5

aanwezig zonder stand. Dit warenonder andere Jui Soft, Naca Soft enCanor oftewel Daniel Zorita, de ont-wikkelaar van het spel Sir Dan. Zote zien is men in Spanje dus geluk-kig nog aardig actief op MSX-gebied.Er kan daarom ook worden verwachtdat hier de komende tijd hele leukesoftware vandaan zal komen. Hetwas nog niet helemaal zeker, maarmisschien dat er op de MSX-meeting

in Tilburg ook MSX-ers uit Spanjeaanwezig zullen zijn om software enhardwarete verkopen. Het probleemis echter, dat de reis en de verblijfs-kosten hier in Nederland voor henwel erg hoog zijn. Laten we in iedergeval hopen, datze er zullen zijn!

Gerrit van den BergMet dank aan Rafael Corrales Pulido

BBS-END NEDERLAND

(ee28424 39

Ge#SEBBS WATERLAND

(020) 453 09 63

DUNE BBS(0187) 68 35 45

NOTIME BBS(0118) 56 26 38

MSX VEENDAM

(0598) 61 77 52

TOMS BBS

(020) 699 92 63

TOTALLY CHAOS .

(045) 570 87 63

Gevraagd

Het spel Soldier ofFislaBestaat uit 3 diskettesGré PoortmanTel: (0546) 67 31 03

G-BasicDit is de naam van de nieuwe Basic uitbreiding, bedoeld voor deGraphics 9000 en Video9000. Deze nieuwe ontwikkeling van Stich-ting Sunrise kan als opvolger van Power Basic worden beschouwd enbiedt heel wat meer mogelijkheden.

peciaal voor de Graphics 9000 isdestijds Power Basic ontwikkeld,

een omgebouwde MSX Basic, waar-mee deze videokaart kan wordenaangestuurd. Bij nadere beschou-wing van deze Basic bleek echter,dat lang niet alle mogelijkheden vande V9990 chip worden ondersteund.Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijkom in 32.768 kleuren te werken, ofom de overscan modes — de scherm-modes zonder border — te gebruiken.

In feite bootst Power Basic slechts deMSX2/2+ videoprocessor na en wor-den juist de extra’s van de V9990niet benut. Bovendien bevat PowerBasic geen commando's om te digita-liseren, omdat de Video9000 — de di-gitizer en superimposer voor deGraphics 9000 — op dat moment nogniet bestond.

Daarom is Sunrise nu druk bezig eennieuwe Basic te ontwikkelen, die de-ze beperkingen niet heeft. Omdat deVideo9000 het mogelijk maakt de ou-de MSX2/2+ videoprocessor en denieuwe V9990 tegelijk te gebruiken,is voor een iets andere aanpak geko-zen dan bij Power Basic. Waar bijPower Basic de originele grafischeinstructies zijn vervangen doorV9990 instructies en dus alleen deV9990 te gebruiken is, worden de

eenieuwe instructies bij G-Basic toege-voegd aan MSX Basic.

Zo zijn er twee LINE commando's,één voor de V9938/58 en één voor deV9990. Om onderscheid te makentussen deze twee, worden de V9990commando's voorafgegaan door een‘G’. Bijvoorbeeld LINE(0,0)-(255,211)trekt een lijn met de V9938/58 VDP,en GLINE(0,0)-(255,211) trekt eenlijn met de V9990 chip. Even zo be-staan er twee copy commando's:COPY en GCOPY.

Om een betere indruk te geven vanwat G-Basic kan, wordt hieronder inhet kort een aantal G-Basic instruc-ties besproken.

GSCREENDit stelt net als in MSX Basic deschermmode in. Bij G-Basic zijn ermaar liefst 32 schermmodes ter be-schikking. GSCREEN 5 tot en met12 zijn praktisch gelijk aan SCREEN5 tot en met 12 van de V9938/58, zo-dat oude plaatjes nog prima kunnenworden gebruikt. Het voert te ver omhier alle schermmodes te bespreken,maarik zal er twee uitlichten:

GSCREEN 26, deze schermmodeheeft een resolutie van 512x212pixels en kan 32.768 kleuren tegelijk

KN 7

weergeven. Dit scherm is ideaal voorhet maken van gedigitaliseerdeplaatjes. Er zijn twee pagina’s be-schikbaar.

GSCREEN 29, deze mode heeft eenresolutie van 384x290 pixels — dusgeen vervelende border rond hetscherm — en kan 64 kleuren latenzien, te kiezen uit een palet van32.768 kleuren. Dit is een soort su-per screen 5.

GSET PALETTEDit is een nieuw commando, waar-mee geschakeld kan worden tussenverschillende paletten. Zo zijn er inde 16-kleuren schermmodes vier pa-letten beschikbaar, waar razendsneltussen gewisseld kan worden. Het iszelfs mogelijk om het ene palet teveranderen terwijl een ander wordtweergegeven.

GSET IMAGE=Ookdit is een nieuwe instructie, de-ze keer bedoeld om de grootte van dezogenaamde ‘image-space’ in te stel-len. De image-space is de totale gra-fische ruimte, waarin getekend kanworden. Een schermpagina is slechtseen klein deel van deze ruimte endus is ook maar een klein gedeeltevan de image-space zichtbaar op hetscherm. Zo kan in GSCREEN 5 deimage-space opgebouwd zijn uit 4 bij4 pagina’s van elk 256x256 pixels,zodat de image-space zelf een grootteheeft van 1024x1024 pixels. Scrollenis mogelijk door de gehele image-space.

GSET VIDEO enSCREENTot slot kan met deze commando's deVideo9000 worden bestuurd. MetGSET VIDEOis het mogelijk om hetsuperimposen aan of uit te zetten enkan de gebruiker de te gebruiken vi-deo ingang kiezen. GCOPY SCREENdigitaliseert een plaatje, maar het isook mogelijk om continu te digitali-seren.

GCOPY

Bijna alle commando's werken op de-zelfde manier als hun MSX2/2+broertjes, maar kunnen vaak meerparameters of grotere waarden aan.Wat dacht u van GPAINT (300,200),12345,32767 of GSET PAGE

12,15!

De eerste versie van G-Basic zal inTilburg te koop zijn, in eerste instan-tie op diskette. Later zullen er mis-schien G-Basic ROM-cartridges ko-men. Bij het schrijven van dit artikelis er nog geen prijs vastgesteld.

Voor meer informatie kan contactworden opgenomen met:

Stichting SunrisePostbus 610542506 AB Den HaagTel: (070) 360 97 07 (22.00u — 0.00u)E-mail: sunhisan@Geuronet.nl

Koen van Hartingsveldt

8 ko

ClubdaglijstReleasedatum:1 april 1999

De eerstvolgende lijst verschijnt in juli 1999.Dus kom optijd met eventuele aanvullingen / wijzigingen!

.

Computer Gebruikers Vereni- |HCC MSX Gebruikers Groep [MAD

ging 10/4-8/5-12/6-11/9-2/10-[Even bellen 6/11 Voor info even bellen.Wijkcentrum “De Schans”. De HCC Kantoor. De Molen 24, Hou- |-

Schans 123, Tilburg-Noord ten -

19.00u-23.00u (Zo. 13.00u-17.00u)|10.004 - 16.004 Tel: (0314) 66 24 68Jaarlid FI. 30,— juli- 31 december|Geen entreeprijsFl. 15,— Tel: (0343) 49 16 96Tel: (013)456 06 68/468 14 21

MSX-NBNO MSX VCL MSX vereniging De Amsterdam-Ie woensdag van de maand Elke eerste zaterdag van de maand|merOuderensocieteit “DeKrinkelhoek”,|Molenberg 3, Beek, achterom 2e vrijdag van de maandOyenseweg te Oss 11.004 - 16.304 James Wattstraat20.004 - 23.004 FL. 3,50 Gaarabonnement F1.25,=)|19.30u - 23.304Geen entreeprijs Tel: (045) 57295 09/(06) 50 54 22 |F1.6,50

Tel: (0412) 6907 5701630653 of|50 (Na 12.004) Tel: (020) 668 11 47(06) 54 64 2288

5nen js

Tl: 0076)8218 99

IN 9

Tilburg MSX-Meeting 1999Alle mensen die de MSX computer nog steeds trouw zijn, kunnen opzaterdag 24 april 1999 hun hart weer ophalen. Dan wordt namelijkde twaalfde internationale MSX beurs in Tilburg gehouden.In tegen-stelling tot voorgaande jaren zal hetdit keer niet in de Bremhorsthalgehouden worden, maar in Wijkcentrum De Schans. Dit betekentechter niet, dat het minder zal zijn dan voorgaande keren. Afgelopentijd hebben wij via diverse kanalen informatie proberen in te win-nen over deze beurs. Hiervan hebben wij onderstaand verslag ge-maakt.

mdat op een gegeven momentbleek, dat nog maar weinig

MSX-clubs zich hadden aangemeldvoor deze beurs, heeft de organisatiezich bezonnen op de manier waaropdeze beurs gehouden zou moetenworden. Men wilde voorkomen, dater in de Bremhorsthal een handjevolstands zou komen met een hoop legeplekken. Men is toen gaan zoekennaar alternatieven. Er werd beslotenom de Meeting, want dat is het nueigenlijk, in Wijkcentrum de Schanste organiseren. Dit complex is quaoppervlakte net zo groot als deBremhorsthal, maar is verdeeld overeen aantal ruimten.

Verschillende MSX-ers reageerdenverontrust, omdat men dacht dat ditwel eens de laatste beurs zou kun-nen zijn. Er werd geprobeerd om deorganisatie op andere gedachten tebrengen. Hierbij werden goede voor-stellen gedaan en door enkele groteMSX-clubs werd zelfs een sponsorbe-drag in het vooruitzicht gesteld omde beurs alsnog in de Bremhorsthalte laten plaatsvinden. Uiteindelijkheeft de organisatie uit kostenoog-

10

punt en de praktische kant van hetverhaal toch besloten om de beurs inWijkcentrum de Schans te gaan or-ganiseren.

Sommige personen meenden toenechter via onder andere de MSX mai-linglist de organisatie zwart te moe-ten maken, door hen allerlei zaken teverwijten. Een gang van zaken waarde MSX-gemeenschap zeker geenprofijt van gehad heeft. Aan dezemensen willen wij als redactie hetvolgende zeggen: denk in het vervolgeerst even goed na voordat je zoietsdoet! Denk eens aan het feit, dat de-ze zelfde organisatie de afgelopen ja-ren telkens weer kosten nog moeiteheeft gespaard om toch nog eenbeurs te organiseren. En dat vooreen systeem, dat al jaren niet meercommercieel gesteund wordt! Wijhebben waardering voor deze inzeten we hopen dat ook dit jaar weerveel MSX-ers de beurs gaan bezoe-ken!

Gelukkig bleek dat er toch nog veleaanmeldingen binnen kwamen. Wijhebben voor u de meest recente

KN

standhouderslijst voor de release vandit nummer in deze editie opgeno-men. Verwacht wordt dat het uitein-delijke aantal aanwezige clubs groterzal zijn.

Jammer genoeg zal er voor de men-sen, die niet met eigen vervoer ko-men, geen busdienst meer onderhou-den worden van het station naar debeursplaats en omgekeerd. Ook ditisgedaan uit kostenoogpunt. Er zalwaarschijnlijk wel weer gebruik ge-maakt worden van routeborden opde toegangswegen. Van diverse bron-nen kregen wij informatie over water op de beurs zal worden uitge-bracht of zal worden gedemon-streerd. Dit is echter natuurlijk welonder voorbehoud en onderstaandeis daarom meer bedoeld ter indicatie.

Naast demonstraties van ontwikke-lingen van nieuwespellen, zoals OneShot Rising en Tron/Laserbykes 2,een remake van het bekende spelvan PSS, zal er ook daadwerkelijknieuwe software worden verkocht.Zo zal Delta Soft de adventure Thun-derbirds are go gaan verkopen. Hier-over heeft u in MSX-Info Blad 10 aliets kunnen lezen. Nieuw is ook hetspel Piles. Dit spel, dat door Astenugemaakt is en op de Totally Chaosstand verkocht wordt, speelt zich afin diverse werelddelen en wordt optweediskettes geleverd. Voor de mu-ziek is zowel de MoonSound alsMSX-audio en MSX-music gebruikt.De prijs zal zo rond de vijftien gul-den liggen.

Stichting Sunrise verkoopt naast deverbeterde IDE-Interface, nieuwe

IN

MoonSounds en de andere hardwarede spellen van het Gamesabonne-ment. Verder zal G-Basic, een nieu-we Basic speciaal ontworpen voor deGraphics 9000 en de Video9000, wor-den uitgebracht. Hierover kunt u ineen ander artikel in dit blad al hetnodige lezen. Ook zal een nieuweversie van WiOS, het nieuwe bestu-ringssysteem voor de Graphics 9000,verkrijgbaar zijn. Nieuw in WiOS isde file-handler. Er kan dus nu hope-lijk praktisch mee gewerkt worden.

Op muziekgebied wordt ook het no-dige verkocht. Zo zal TeddyWarezeen nieuw muziekprogramma voorde SCC en PSG presenteren, ge-naamd SCC-Blaffer, en misschieneen muziekdisk voor MSX-Audio ver-kopen onder de naam Ultra SonicWaves. Haast iedere MSX-er kent deArranger muziekdiskettes van Zodi-ac wel. Reeds voor de beurs in Zand-voort 1995 werd melding gemaaktvan de release van Arranger IV, eenmuziekdisk voor de combinatie Mu-ziekmodule/FM-Pac. Deze kon ombepaalde redenen niet afgemaaktworden, maar nu is het dan eindelijkzover dat deze op de aankomendebeurs alsnog verkocht wordt. Ruudvan de Moosdijk verkoopt ArrangerGold, een Audio-CD met gearran-geerde MSX-muziek, die op professi-onele instrumenten gemaakt is.Er is door de MSX Groep Sargon eentweetal Japanse spellen vertaald, teweten Firehawk en Randar 2. Als al-les meezit, zullen deze vertalingenop de beurs verkocht worden. Eldersin dit blad een apartartikel hierover.De prijs was op het moment van het

11

schrijven van dit artikel nog niet be-kend, maar zalbeslist niet hoog zijn.Bovendien wordt het diskmagazineDefender 6 verkocht.

Ook komt er voor de Graphics 9000waarschijnlijk nieuwe software uiten daarzit menige Graphics 9000 be-zitter nu al een paar jaar op te wach-ten. Naar verluid zal er een demo-disk voor de Graphics 9000 verkochtworden onder de naam Soap Mania.Deze demo staat los van het spelSoap, maaris wel door Fony ontwik-keld. Verder wordt waarschijnlijkeen demonstratie gegeven van BattleBomber 2 voor de Graphics 9000. Fo-ny zal daarnaast een veiling organi-seren, waar originele spellen be-machtigd kunnen worden. Hierbijvalt te denken aan bijvoorbeeld So-lid Snake, Space Manbow, PennantRace 1 and 2, Goemon, King Kong 2,Tetris, Dragon Slayer 6, Fray voorTurbo R en nog veel meer interes-sante artikelen. Voor een compleetoverzicht van de te veilen productenverwijzen wij naar het internetadreshttp://www.fony.msxnet.org.

4Dfwaoost

/ f

Dit jaar wordt de beurs in Tilburg op een andere locatie gehouden. Deze keerin wijk-

MSX NBNO zal diverse activiteitenorganiseren, zoals onder andere deverkoop van Japanse software en depromotie van het XSW-Magazine.Paragon zal waarschijnlijk het stra-tegiespel Dome demonstreren en zijner stands te vinden zijn waar rand-apparatuur te verkrijgen is. Natuur-lijk hebben wij zelf ook een stand enzullen naast de promotie en verkoopvan het MSX-Info Blad en het spelPiles, kabels en andere hardwaregaan verkopen. Wellicht wordt ookeen demo-versie van Xbomb vanEast Sea Software gedemonstreerd,maar dit is nog niet zeker. Voor meerinformatie verwijzen wij naar deachterkant van dit blad. Rest onsnog om een ieder op te roepen omvooral niet thuis te blijven op zater-dag 24 april en er samen met zoveelandere MSX-ers een gezellige dagvan te maken!

De redactie

centrum De Schans, aan de Schans 123 in Tilburg Noord.

12 SLD

Standhouderslijst Tilburg 1999Ee EEE

ACCLUB FONY OmegaSchnotzendorf 6 Potgieterstraat 19 Helbloemmeen 106

A-3324 Euratsfeld 3892 XX Harderwijk 3844 VJ HarderwijkOostenrijk (0341) 42 05 81 Tristan Zondag

Stephan SzarafinskiAurora ParagonAldenhof 3827 FUNCLUB Dopperstraat 556537 BC Nijmegen Hofmattstrasse 19 3752 JB BunschotenMartin Krooshof CH-9202 Gossau (033) 298 38 80

Zwitserland Antal van KalleveenBob RoosVan Coothstraat 25 Future Disk R.K.W.de Groot5281 CT Boxtel Aldenhofstraat 36 Heidelaan 7

(0411) 6835 13 6191 GV Beek LB 3851 EX Ermelo

Breda Computer SuppliesM. van Herbachstraat 54827 LG Breda(076) 542 51 40

cavBartokstraat 1965011 JD Tilburg(013) 456 06 68 /468 14 21Frank Pison / Ad Mutsaers

Compjoetania T.N.G.Goorweg 24B-2221 BooischotBelgiëDavid Heremans

Computer Club RijnmondVettenoordstraat 65b3131 TP Vlaardingen(010) 435 79 92Hans de Goede

DATAX & KENDASingelweg 19919 HM Loppersum(0596) 57 25 25Alex Ganzeveld

Delta SoftHogekamp 43853 GM Ermelo(0341) 56 05 01J.v.d. Boor

Flying BytesAstronautenweg 3501622 DX Hoorn(0229) 24 97 80A. de Raad

(046) 437 43 22 (na 19.00 uur)Koen Dols

HCC MSX GebruikersgroepWesterstraat 1073818 NK Amersfoort(033) 462 05 79H. van Soest

MSX - NBNOL. van Portugalstraat 95346 PJ Oss(0412) 6907 57Maico Arts

MSX Gebruikersgroep Zand-voortPostbus 1952040 AD Zandvoort(023) 573 22 37J. Hoogendijk (na 18.00 uur)

MSX Club de AmsterdammerMeeuwenlaan 1

1021 HR Amsterdam(020) 699 92 63Tom Emmelot

MSX Club Friesland-NoordTroelstraweg 180a8919 AD Leeuwarden

MSX-Club West-FrieslandRondeelstraat 251628 KH Hoorn(0229) 2706 18Bas Kornalijnslijper

New World OrderIen Dalessingel 2217207 LD Zutphen(0575) 5297 89Arjan Arends

Ne

(0341) 56 29 28

SargonKon. Wilhelminalaan 417433 CE Schalkhaar(0570) 6206 88Robert Vroemisse

Stichting SunrisePostbus 610542506 AB Den Haag(070) 369 707Rob Hiep

Teddy WarezJan palachweg 179403 JS Assen(0592) 34 0197Frederik Boelens

The New ImageParelstraat 2189743 JH Groningen(050) 577 74 53Bas Wijnen

The Unicorn CorporationAdelaarstraat 573514 CC Utrecht(030) 273 49 42Ernst Schuller

Totally Chaos TeamFotterdamstraat 736415 AV Heerlen(045) 572 95 09Rinus Stoker

ZodiacRhulenhofweide 36

5709 SH Helmond(06) 50 69 18 94Ruud v.d. Moosdijk

13

Nieuwe ontwikkelingen MMSX

V orige keer berichten wij al uit-voerig over de nieuwe hardwa-

reontwikkeling van Leonardo Padi-al. Op de afgelopen beurs in Madridliet hij al het één en ander zien. Hetlijkt allemaal werkelijkheid te wor-den. Er is namelijk steun van MSX-ers uit de hele wereld voor deze ont-wikkeling. Op dit momentzijn al di-verse programmeurs bezig met hetontwikkelen van software. De ont-wikkelaars van WiOS hebben al aan-gekondigd, dat deze graphical userinterface geschikt zal worden ge-maakt voor gebruik met de Z380-kaart van het MMSX-systeem. Datzou de snelheid zeer ten goede ko-men, want op de huidige MSX-machines werkt WiOS vrij traag.

De nieuwe seriële interface

Padial heeft originele documentenvan Zilog ontvangen van een Z380MPU met een kloksnelheid van 100MHz. Eerder waren er al onterechtspeculaties over een 40 MHz versie.

Op dit moment wordt hard gewerktaan een 32-bits kernel met de stan-daard instructies voor de nieuweMMSKX.Deze zal compatible zijn methet operating system van de MSX 1

14

GEEtot en met de MSX Turbo R. Er isreeds een betaversie van de BIOS ge-maakt en deze wordt op dit momentmet goede resultaten getest. Hope-lijk maken de programmeurs hun be-loften waar, want zonder goede soft-ware slaat nieuwe hardware nietaan. Als alles een beetje meezit, dankomen de ontwikkelaars naar demeeting in Tilburg om één en anderte presenteren.

Leonardo Padial blijft ondertussengewoon doorgaan met het ontwikke-len van nieuwe hardware. Onlangsishij begonnen aan een RGB-SVGAadapter, waarmee een MSX vrij een-voudig op een PC monitor kan wor-den aangesloten. Het muziekgedeel-te is reeds gerealiseerd, dit gebeurtdoor middel van een jackplug. Hetmoeilijke van dit project is gelegenin het feit, dat een PC monitor stan-daard een hogere resolutie (1024 bij768 pixels) gebruikt, dan een MSXlevert. Met behulp van interlace kaneen MSX 2 een resolutie halen van512 bij 424 pixels. Er zijn echterchips op de markt om dit probleem teverhelpen.

De Z380 kaart

KD

Futuredisk 39Het was bij ons op de redactie al langer bekend, maar de redactievan Futuredisk Magazine kondigt in nummer 39 aan, dat de Future-disk na nummer 50 zal ophouden te bestaan. Door het stoppen ruimvan tevoren aan te kondigen, kiezenzij dezelfde methodeals het vo-rig jaar gestopte MCCM. De laatste elf nummers zullen bestaan uitvijf reguliere magazines en zes softwaredisks. Men verwacht, dat delaatste Futuredisk zo rond de zomer van het jaar 2000 uitgebrachtzal worden. Tot die tijd zal men zich extra inzetten om de laatstenummers extra mooi te maken. Voorlopig kijken we eerst wat num-mer 39 te bieden heeft.

et disklabel maakt al snel dui-delijk, dat deze editie iets te

maken heeft met Metal Gear Solid,het nieuwste spel van Konami. Ophet kleurenlabel prijktnamelijk naast dehoofdpersoon uit dezespellen een plaatje vanMetal Gear, de hyper-moderne vechtmachineuit de spellen Metal Ge-

ar en Metal Gear 2(Solid Snake). Het ver-

balk begint het spel. Wat meteen op-valt is de prachtige MoonSoundmu-ziek, die het spel opluistert. Het zijncovers van de originele spelmuziek,

zelfde sfeer gecreëerdwordtals in de origine-le spellen.

META L GEA R waardoor meteen de-

Het is de bedoeling degekidnapte kopstukkenvan de Futuredisk tebevrijden. Deze zijn in

volg is jammer genoeg—Ee streng bewaakte cellenniet voor de MSX uitgebracht, maarvoor de Sony Playstation (PSX).

In het hoofdmenu kan gekozen wor-den uit Metal Gear Special, een doorStuff gemaakte versie van MetalGear, en het gebruikelijke magazine.Als liefhebber van spellen van Kona-mi en van Metal Gear in het bijzon-der wordt uiteraard eerst het spelonder de loep genomen. Na dat inhet menu voor Metal Gear Special isgekozen, verschijnt het alom beken-de logo van Konami in beeld. Vervol-gens komt het logo van het spel tevoorschijn. Na een druk op de spatie-

NID

opgesloten, die over het hele complexverspreid liggen. Natuurlijk zijn dedeuren van deze cellen alleen metspeciale ID-kaarten te openen. Hetspel draait eigenlijk om het vindenvan deze kaarten. Het blijkt na eentijdje spelen, dat het spel vrij com-pleet is. Het gasmasker, de brilwaarmee infraroodstralen te zienzijn, de blikjes soldatenvoer, de mu-nitie, het is er allemaal. Mijns in-ziens zijn de bewakers wel een stuksneller geworden, want als ze je ont-dekken wordt je in no-time aan flar-den geschoten. Het spel is dan ookniet zo maar even uit te spelen. Ge-

15

lukkig kan na een game-over verdergegaan worden bij de laatste gevan-gene, die bevrijd is. Alhoewel hetvermoeden bestaat, dat de graphicsuit Metal Gear overgenomen zijn, isdit echt een heel leuk spel. Zeker alsbedacht wordt, dat het ‘slechts’ eenextraatje is.

In het ‘Redactioneel meldt KoenDols, dat hardwareproblemen en hetuitdokteren van een goed stopplan erdebet aan zijn, dat deze editie te laatis. Verder zijn hier de gebruikelijketeksten aanwezig, zoals de uitleg vande tekstroutine en hoe men lid kanworden.

Opvallend is het grote aantal titels,dat besproken wordt in de rubriek‘Software. Voor nieuwe softwaremoet de MSX-er tegenwoordig uitkij-ken naar producten uit het buiten-land. In Spanje is men gelukkig vrijactief met de productie van onderandere nieuwe spelsoftware. In hetkort wordt de stand weergegevenvan de ontwikkeling van de spellenKPI Ball (Pang), Puddle Land en SirDan. KPI Ball en Puddle Land zijnnaar horen zeggen al in een defini-tieve fase, dus deze zullen waar-schijnlijk op korte termijn via hetSunrise Gamesabonnement uitge-bracht worden. In KPI Ball is het debedoeling om binnen een bepaaldetijd een aantal ballen uit het speel-veld te schieten. Puddle Land is eensoort Bubble Bobble variant.

Verder heeft men onder andere eenblik geworpen op de assembler Com-pass 1.2 en de muziekdisks Teddy'sin action en Pear Music Factory. Na-

16

tuurlijk kan ook een review van Me-tal Gear Solid niet ontbreken. Vol-gens de recensent heeft de nieuwsteMetal Gear veel overeenkomsten metde MSX voorgangers, maar is de ga-meplay op een aantal punten afwij-kend. Als voorbeeld wordt aange-haald, dat de bewakers een stukslimmer geworden zijn. Echte min-punten zijn er niet, behalve dat hetspel snel uit te spelen zou zijn. MetalGear Solid wordt getipt als “Game ofthe year” en dat zegt eigenlijk al ge-noeg.

Koen is wel te spreken over de digi-talisaties in de Thunderbirds Promovan Delta Soft. Iets minder waarde-ring heeft ‘hij voor de programma-technische kant van de promo. Menhoopt, dat de door Delta Soft gedanebeloften, zoals het aantrekken vancomponisten en het gaan gebruikenvan NestorBasic, ook waar gemaaktzullen worden. Als alles goed gaat,zal het eerste deel van Thunderbirdsop de beursin Tilburg te koop zijn.Voor degenen die ooit vast zijn ko-mente zitten met het spel Astro Ma-rine Corps, geeft Johnny Hassink inde rubriek ‘Speltips’ een uitgebreideuitleg en diverse tips om dit spel toteen goed einde te brengen. In Losseflodders is het tweede deel van detips voor The Lost World te vindenen wordt een kleinetip voor het spelSolid Snail gegeven.

In totaal worden er in ‘Bladen endiskmagazines’ zes magazines be-sproken, waarvan er drie uit het bui-tenland komen. Men haalt met be-trekking tot ons eigen MSX-Info

KN

Blad als het ware een inhaalslag,want er worden maar liefst viernummers besproken, te weten denummers zeven tot en met tien. Al-hoewel Arjan graag wat minder ad-vertenties en lijsten in het blad ziet,zijn hij en Koen er best wel over tespreken. Ze raden iedereen dan ookaan om een abonnement te nemen.

XSW 24 wordt door Jorrith Schaaponder de loep genomen. Een aantalopmerkingen van een recensent vanXSW-magazine zijn bij de makersvan de Futuredisk in het verkeerdekeelgat geschoten. Desondanks vindtJorrith dit nummer toch een redelijkgoed blad, alhoewel hij sommigeteksten wel vrij twijfelachtig vindt.Over Hnostar 42 is men natuurlijkook nu weer zeer tevreden, alleenzijn sommige teksten toch net iets telang. Dit komt waarschijnlijk, door-dat er de laatste tijd weinig nieuwsomtrent MSX is en men de artikelendan maar iets langer maakt om hetblad gevuld te krijgen. De ItaliaanseICM magazines 34 en 35 krijgen eengoede beoordeling, alleen neemt ookhier het echte nieuwsgehalte en hetaantal bladzijden af. Toch staan eraltijd wel leuke nieuwtjes in, zoalseen artikel over een infrarood-joystick, die ooit, voor MSX gemaakt18.

In een gigantisch groot artikel, datvier delen telt, legt Johnny Hassinkalles uit over akkoordenschema’s, diein diverse Japanse spelmuziek ge-bruikt worden. Johnny maakt zelf aleen aardig tijdje muziek op de MSX,dus hij weet waarover hij schrijft.Voor de mensen die zelf muziek ma-

ken, lijkt mij dit een bijzonder leer-zaam artikel. Voor de overige MSX-ers zal dit denk ik niet echt interes-sant zijn.

Ook dit keer zijn er weer twee ru-brieken met diversen te vinden. In‘Diversen 1’ staan, naast een aantalonnodige teksten, ook wel interes-sante dingen. Er wordt een aantalGame Music Cd’s besproken. Op degrote beurzen worden deze de laatstetijd steeds vaker aangeboden. Hetgaat daarbij dan wel om gekopieerdeexemplaren, die voor grof geld ver-kocht worden. Rieks Warendorp Tor-ringa verblijft een jaartje in Japanvanwege zijn studie en samen metde Japanner K. Ikeda doet hij ver-slag van de MSX-Event, die op 22 no-vember 1998 in Amagasaki gehou-den werd. Er zijn daar gelukkig nogaardig wat mensen, die actief bezigzijn met hun MSX-hobby.

Rob Hiep van Sunrise geeft in eenapart artikel aan, dat er hard ge-werkt wordt aan diverse nieuwe pro-ducten. Enkele daarvan, zoals despellen Puddle Land, Pentaro Odys-sey 2 en KPI Ball, zullen hopelijk

EIS

IT 17

binnenkort via het Gamesabonne-ment uitkomen. Al weer twee jaar te-rug werd er melding gemaakt vaneen prachtige RPG voor de MSX Tur-bo-R, genaamd Moonlight Saga.Vanwege de Japanse taal is dit spel(nog) niet echt aangeslagen, maardaar komt verandering in! Het spelis namelijk al vertaald in het Engels.De Japanse vertalers hadden echtermoeite om deze teksten te implemen-teren in het spel. Sunrise heeft aan-geboden om dit probleem op te lossenen heeft de programmacode van ditspel ontvangen. Hopelijk krijgen zijdit wel voor elkaar, want het schijnteen erg mooi spel te zijn!

In ‘Diversen 2’ zijn onder andere eenbeursverslag van Zandvoort en eeninterview met Hideo Kojima, de ma-ker van de Metal Gear serie, te vin-den. In een aparte tekst wordt hetstoppen van Futuredisk na nummer50 nog wat nader toegelicht. Als re-den voor het stoppen wordt onderandere genoemd, dat veel redactiele-den te weinig vrije tijd hebben en zehet maken van Futuredisk toch meeren meer als een soort ‘verplichting’zijn gaan zien. Het plan dat zij ge-maakt hebben, ziet er goed uit en iswel doordacht. De activiteiten wor-den langzaam afgebouwd en dat isnatuurlijk altijd beter dan abrupt testoppen.

ConclusieWe hebben er wel wat lang op moe-ten wachten, maar deze editie vanFuturedisk ziet er toch weer erg aar-dig uit. De graphics zijn goed en demuziek ligt ook lekker in het gehoor.Het spel is een leuk extraatje en zal

18

denk ik door veel MSX-ers erg ge-waardeerd worden. Alhoewel ook deFuturedisk niet ontkomt aan het la-ge nieuwsgehalte in de MSX-wereld,staan toch ook in dit nummer weerleuke nieuwtjes. Ik wil nog wel ietszeggen over het taalgebruik, dat insommige teksten gebezigd wordt.Vooral in sommige artikelen in derubriek Diversen wordt stevig ge-vloekt en dat beïnvloedt de kwaliteitvan het magazine op een negatievemanier. Wat ons betreft is dit onno-dig en we zouden het erg waarderenals dit in het vervolg achterwege ge-laten kan worden. Het zou het maga-zine in ieder geval een stuk leesbaar-der maken. Ik spreek mijn waarde-ring uit voor de genomen beslissingom te stoppen en het gepresenteerdestopplan. Voor de mensen wiensabonnement afloopt geldt nu de spe-ciale prijs van vijftig gulden om tothet laatst toe lid te blijven. Degenendie nog geen lid zijn en dat alsnogwillen worden, kunnen op de volgen-de manier contact opnemen:

Futuredisk MagazineAldenhofstraat 366191 GV NeerbeekTelefoon: (046) 437 43 22

Gerrit van den Berg

Auteurs: StuffSoort: diskmagazineSysteemeisen: MSX 2Medium: 1 * DD-diskettePrijs: 6 nrs. voor Fl. 35,

tot nr. 50 FI. 50, —

Kn

Bob Roos — PRINT REFILLVan Coothstraat 255281 CT BOXTELTel: 0411-683513 (13.00 — 21.00 uur)Fax: 0411-683513Mobiel: 06-21452446E-mail adres: printrefill@multiweb.nl

j

|

|

EEE EEE EEEEEE ES ES EENGEREVISEERDE CARTRIDGESHewlett Packard 51626A f 35,00 Canon BC-01 f 35,00Hewlett Packard 51629A f{ 42,50 Canon BC-02 f 35,00Hewlett Packard 51633A f 38,50 Canon BX-20 f 45,00Hewlett Packard 51645A f 55,00 Canon BX-2 f 35,00

Canon BX-3 f 45,00

COMPATIBLE INKJET CARTRIDGESCanon BCI-10 zwart 3 st. f 25,00 Epson SO20025 zwart f 12,50Canon BCI-11 zwart 3 st. f 20,00 Epson SO20034 zwart f 15,00Canon BCI-11 kleur 3 stuks f 35,00 Epson SO20036 kleur f 30,00Canon BJI 642 zwart f 12,50 Epson SO20047 zwart f 17,50Canon BJI-201 zwart hc f 10,00 Epson SO20049 kleur f 27,50 |

Canon BJI-201 c/m/y p.kleur f 10,00 Epson SO20089 kleur f 40,00Canon BJI-643 zw/o/m/y p.kl. f 15,00 Epson SO20093 zweur f 25,00Canon BCI-21 zwart A250 Epson SO20097 kleur f 40,00Canon BCI-21 kleur f 25,00 Epson SO20108 zwart {f 25,00 |

Epson SO20110 Photo f 40,00 |Epson SO20138 zw/kl f 40,00

NAVULSETSCanon BC-01/02 zwart f 25,00 HP516926A zwart f 25,00Canon BC-05 kleur f 54,95 HP51625A kleur f 45,00Canon BJC600 zwart f 25,00 HP51629A zwart f 25,00Canon BC-600 kleur f 45,00 HPS1649A kleur { 45,00Canon BJC4000 zwart f 25,00 HP51640A/45A zwart f 49,95Canon BJC4000 kleur J 45,00 HP51641A kleur ’ 159,95

Lexmark 1380620 zwart f 39:95Lexmark 1380619 kleur { 64,95

FLESSEN INKT250 ml. zwart HP500 serie f 45,00 250 ml. zw. Canon BC02 f 45,00250 ml. zwart HP600 serie { 75,00 100 ml.zw. Canon 4000 f 25,00

Lint NMS1421/31,VW0030 f 9,95 |

Verzendkosten f 10,00 per pakket.P.S. Wij leveren ook Rebuil-tonercartridges. April 1999

Mn 19

Hnostar 42

t igenlijk hoeft over het uiterlijkvan Hnostar niets meer worden

gezegd, want zoals gewoonlijk ziethet er weer uiterst verzorgd uit. Ditkeer wordt de omslag gevormd doortwee (Spaanse) lieden, die onder hetbord Tilburg staan. Nahet gebruikelijke voor:woord duiken we meteen

[?=

de ‘Noticias’ in om ons,weer op de hoogte te stel-len van allerlei (MSX).nieuwtjes. Zo blijkt ASCITCorporation gedeeltelijk

B

te zijn verkocht aan CSK,een grote Japanse firma.Compile, de maker vanMSX-klassiekers alsPuyo-Puyo, Aleste en devele Disc Stations, is daarentegenonlangsfailliet verklaard.

Daniel Zorita heeft een programmaontwikkeld waarmee het mogelijkwordt om SCREEN 12 afbeeldingenin SCREEN 8 te bekijken. Nu be-staan er al veel van dat soort utili-ties, maar het verschil is dat V8Plus,zoals het programma heet, in staat isom 1.575 echte kleuren weer te ge-ven. Daarnaast kan door het toepas-sen van slimme trucjes het(schijnbaar) totaal aantal kleurenworden opgevoerd tot 14.415. De gro-te hoeveelheid kleuren wordt bereiktdoor slim gebruik te maken van detwee pagina's, die in SCREEN8terbeschikking staan en op deze maniermeer bits voor de kleurdiepte te ge-bruiken. Interpolatie is dan echterniet meer mogelijk en de afbeeldin-

20

eegen kunnen maximaal 256x212pixels groot zijn.

Vanuit Brazilië komt AdMouse, eenstukje hardware waardoor het moge-lijk wordt om PC-muizen op de MSX

aan te sluiten. Zoals demeesten al weten zijnStichting Sunrise en Sun-rise Swiss gefuseerd engaan beiden nu als Sunri-se for MSX door het leven.Daarnaast blijkt een aan-tal MSX-programmeurs,grafische en muziekkun-stenaars zich gegroepeerdte hebben tot Boh-ken omgezamenlijk MSX-games

LOB te ontwikkelen. Eén vanhen is de Nederlander Hans Cnos-sen.

In de rubriek ‘Publicaciones’ is ver-volgens te lezen, dat er een nieuwMSX-blad, MOAI-Tech, is geboren.Het eerste nummeris op A5-formaatis Spaanstalig en bestaat uit zo’n 36pagina’s. In ‘Noticias’ worden verderLehenak 8, ICM Magazine 31, 32 en33, Eurolink 4, XSW-Magazine 21,22 en 23, Future Disk 36 en 37 enMSX-Info Blad 7 kort besproken.

De volgende drie pägina's vanHnostar vormen een uitgebreide pre-view van Puddle Land. Dit is éénvan de eerste producties van Boh-ken. Puddle Land is een platform-game, dat enigszins aan Bubble Bob-ble doet denken. Je bestuurt een kik-kertje en het doel van het spel is om

TN

in de verschillende levels, verdeeldover 10 zones, de vijanden te vernie-tigen door ze met een lange tong tevangen. Daarnaast kunnen ook an-dere hulpmiddelen op de verschillen-de platforms gevonden worden, diehelpen om het vijandelijke gespuis teverslaan.

In ‘Que me dices! wordt stilgestaanbij het vervolg op Solid Snake, MetalGear Solid. Niet echt interessantvoor ons, aangezien het spel door Ko-nami wordt uitgebracht voor dePlayStation. Vervolgens is het weertijd om aandacht de besteden aan dehardwareprojecten van Leonardo Pa-dial in ‘Las cosas de Padia]’. De MSXTurbo R versie van de interface omeen PC-toetsenbord op de MSX aante sluiten is nu ook af. Ook Padial’sZ380-project ligt nog steeds op sche-ma.

Natuurlijk kan een verslag van deTilbeurs ‘98 niet ontbreken en de pa-gina’s 16 tot en met 21 zijn er danook volledig aan gewijd. Voorzienvan vele foto’s wordt uitgebreid ver-teld wat er op 25 april 1998 te zienen te krijgen wasin Tilburg. Voordatop pagina 28 aandacht wordt besteedaan de dertiende MSX gebruikersbij-eenkomst in Barcelona, wordt in hettweede deel van het verhaal overRandar 3 uiteengezet hoe dit uitge-breide RPG tot een goed einde ge-bracht kan worden.

In MSX & 8 bits’ wordt Sonye voorMSX 2+ en Turbo R (1998, Analogy)vergeleken met Sonic the Hedgehogvoor de Sega Megadrive (1991). Inhet voordeel van de oorspronkelijke

KE

Sonic is het (zeer) grote aantal itemsen vijanden, die in het spel voorko-men. De MSX-versie scoort beter watbetreft de intro, muziek en speelple-zier. De MSX-versie is moeilijker tespelen, mede door het feit, dat bo-nusvelden meer verstopt zijn, waar-door het overwinningsgevoel als eenlevel is uitgespeeld veel intenseris.Vervolgens wordt in Hnostar stilge-staan bij The Lost World of beter ge-zegd: er wordt een volledige ‘walk-through’ gegeven. Dusals je ergensvast zit in het spel, Hnostar 42 biedtde helpende hand. Natuurlijk moetje dan wel Spaans kunnen lezen.Na de doe-het-zelf-rubriek ‘Hazlo tumismo’ wordt verslag gedaan vaneen meerdaagse MSX-bijeenkomst inJaú, Brazilië. Eén van de hoogtepun-ten was de presentatie van eenMSX2+ moederbord met een Z380processor door Ademir Carchano(CIEL). Er waren echter nog watproblemen met de VDP, waardoorhet moederbord helaas niet gede-monstreerd kon worden.

‘iInterface IDE a fondo! is het eersteartikel uit een serie van twee waarintechnische aspecten en de werkingvan de IDE-Interface wordt uitge-legd. Iets te technisch naar mijnsmaak en daarom direct maar doornaar de rubriek ‘Software’. Hierinwordt dit keer veel aandacht ge-schonken aan muziekdisks met mu-ziek voor de MoonSound: 100% Mu-sic (Stuff), Pure (Omega) en MusicManiac 2 (Kenda). Andere softwaredie wordt besproken zijn MagicalLabyrinth Remix (Gigamix), een pre-

21

view van KPI Ball (Boh-ken) en S-Point 98.

Verder wordt er ook aandacht be-steed aan twee cartridges: SCX(MiriSoft) en SCC-RAM (Club Mon-do MSX Jesi). Beide cartridges kun-nen zogeheten ROM-files, die tegen-woordig overal op het Internet tevinden zijn, afspelen op de MSX.Daartoe hebben de cartridges watextra hardware aan boord, waaron-der RAM-geheugen. De SCC-RAMmaakt het mogelijk om 128 kB ROM-files afte spelen op een MSX met 64kB aan geheugen. Bovendien is hetin staat om SCC-geluid ten gehore tebrengen, indien deze geluidsuitbrei-ding door de spellen van Konamiworden ondersteund. SCX doet inprincipe hetzelfde, alleen moeten deROM-files wel eerst worden omgezetin BIN-files in tegenstelling tot deSCC-RAM, die ROM-files direct kanafspelen. Een leuk idee, maar eenminpuntje is wel dat het kopiërenvan ROM-cartridges op deze manierbevorderd wordt. Overigens werkt deSCC-RAM niet op een MSX Turbo R.

In ‘Opinion’ geven verscheidenemensen hun mening over MSX ver-wante zaken. De rubriek ‘From In-ternet’ vermeldt diverse MSX-websites. De laatste paar bladzijdenworden gevuld met clubnieuws, degebruikelijke advertenties en wordtop de valreep (lees: laatste pagina)nog verslag gedaan van de tiendeMSX Computerdag in Zandvoort. Endaarmee is deze Hnostar al weer uiten is het wachten op het volgendenummer. Al met al weer een zeer ge-slaagde editie, alleen hopen we dat

22

het volgende nummer niet zo lang opzich laat wachten.

Raymond de Heer

Meer informatie:MSX-NBNOMolenweg 175342 TA OssTelefoon: (0412) 63 06 53E-mail mari@xsw-msx.demon.nl

(Advertentie)

EL

East Sea SoftwareV ia internet kwamen wij in aan-

Taking met Jun Sung Kim uitKorea. Samen meteen aantal vrienden BIEK MAGAZIvormt hij de MSX- mm: sunagroep East Sea Soft-ware. «Jun verteldeons, dat East Seadruk bezig is met eenaantal interessanteprojecten. Eén daar-van, de midi-replayervoor de MoonSound, is reeds eerderter sprake gekomen in dit blad. Zijbrengen verder het East Sea Magazi-neuit en ze zijn bezig met de ontwik-keling van spelsoftware. Ook wordtgewerkt aan een aantal hardwareprojecten.

Omdat Jun bereid is de software En-gelstalig te maken, wordt deze soft-ware ook voor de niet Koreaans spre-kende MSX-er interessant. Wij heb-ben dan ook gevraagd of de program-ma's van East Sea Software door onsin Europa verkocht mogen worden.Jun stemde hier mee in en het wach-ten is op de voltooiing van één vanhun projecten. Uiteraard wordt weleerst gekeken of de software demoeite waard is.

Eén van de meest recente projectenis Xbomb, een Bomberman kloon.Dezeis al in een ver gevorderd stadi-um. Via internet ontvingen wij reedseen promoversie van dit spel. In eer-ste instantie zal dit spel gemaaktworden voor MSX 2 of hoger. Ook zalgebruik gemaakt worden van de

aiNEE

MoonSound. Omdat Jun ook eenGraphics 9000 heeft en hetbetreurt,

dat er nog zo weinigsoftware voor uitge-komen is, heeft hijbesloten om ook eenversie voor de Graph-ies 9000 te gaan ma-ken. In de promover-sie die wij ontvingenkan met maximaalvier personen tegelijk

en tegen elkaar gespeeld worden. Bijde één speler optie is het de bedoe-ling om alle hokjes met bommen tevernietigen en bij meerdere spelersom elkaarte elimineren.

Als er met vier spelers tegelijk ge-speeld wordt, loopt het spel wel wattrager. Dit drukt de pret echter niet!In de Graphics 9000 versie zal ditsnelheidsprobleem er niet zijn, om-dat de V9990 videochip veel snelleris. Om het ontwikkelen van eenGraphics 9000 versie wat te vereen-voudigen, is hiervoor een specialepatterneditor gemaakt.

KIN 23

In de MSX 2 versie zullen in de één gedane beloften kan waarmaken. Inspeler optie vooralsnog geen vijan- het verleden zijn er immers diverseden geïmplementeerd worden, maar aankondigingen geweest van prach-er wordt serieus nagedacht om dit in tige spellen, die uiteindelijk nooitlatere versies wel te doen. In het uitgebracht zijn. Misschien dat er opMSX 1 spel Eric and the Floaters is de Tilburg Meeting een promoversiedit ook gedaan en dat zorgt voor een getoond kan worden, maar dat is noghele leuke gameplay. We hopen na- niet helemaal zeker.tuurlijk, dat East Sea Software de Gerrit van den Berg

(Advertentie)

KONAMI

truuks & tips boektruuks & tips boek

deel 1

deel 2

Deel 1 of 2 met de cover in kleur: {4,50Deel 1 of 2 met de cover in zwart/wit: f 3,50 1

Deel 1 & 2 samen in kleur: f 8,=

Excl. f 5,= verpakkings en verzendkosten.Voor bestellingen: Catseye Software, (0412) 64 06 79

e-mail: catseye@msx4ever.demon.nl

24 wo

How to play The Lost World- deel 2 -

a door Elb Walker door de Un-derworld Rivers te zijn ge-

loodst, komen de vrienden aan in hethuis van Collart Shaft, dat gelegenis in Cermor Angwidd. Hij verteltdat ze door de Haddon Mirk heenmoeten trekken om in Port Drevlinte komen. Deze havenstad was ingrote moeilijkheden en het viertalhad besloten om deze stad eerst tebevrijden. Bovendien waren er aan-wijzingen, dat één van de Kliffothkeys in Chelestra verborgen zou lig-gen. Het viertal besluit om eerst heteiland wat te verkennen. Dit blijkteen goed idee te zijn, want in hetnoordwesten van het eiland vindenze in de Surunan Caves talloze ster-ke wapens, die ze goed kunnen ge-bruiken tegen de sterke monsters.Eenmaal in Port Drevlin aangeko-men, blijkt deze stad overvallen tezijn door monsters. Er is geen hoofd-monster aanwezig, dus besluit hetviertal om alle monsters maar uit deweg te ruimen. Deze moeten echterwel in één keer achter elkaar van

eK)

ESEkant gemaakt worden en het dorpmag niet verlaten worden. Er wordtdoor de vier vrienden een ware uit-puttingslag gevoerd met de mon-sters. Een inwoner van Port Drevlinvertelt hun na deze grote schoon-maak, dat Urdas Dees in het dorpjeRaltan wellicht kan helpen om deontbrekende sleutelte vinden.

Urdas blijkt inderdaad meer te we-ten en hij vertelt het één en anderover de Lillith Key. In het middenvan het eiland staat de Tower Sinis-ter. In deze toren is het stoffelijkoverschot van koning Adramalek tevinden. Hier is een altaar te vinden,waarin volgens Urdas de sleutel ver-borgen ligt. De enige manier om indeze toren te komen is via het dorpjeAspen. De vrienden besluiten omeerst nog watte rusten,alvorens eenbezoek te brengen aan Tower Sinis-ter.

Bij het betreden van Aspen blijkt,dat het dorp netals Port Drevlin on-der de voet gelopen is. De monsterszijn bijzondersterk en zodra ze luchtkrijgen van Joshua en zijn vrienden,wordt het viertal gevangen genomenen opgesloten in de Dunfree Prisons.De monsters zijn hen net een stapjevoor en zij kammen heel Tower Sin-ister uit op zoek naar de Lillith sleu-tel. De bevolking van Aspen is even-eens opgesloten in The Ancient Tun-nels in dezelfde gevangenis. Geluk-kig heeft Joshua de Thagirion sleu-

25

tel achtergelaten bij Danzig inAmok, zodat deze niet in handen kankomen van de monsters. De mon-sters schijnen echter wel te weten,dat het viertal in hetbezit moet zijnvan deze sleutel en ze worden net zo-lang vastgehouden, totdat ze onthul-len waar de sleutel is. De gevangeniswas al een aantal jaren buiten ge-bruik, dus hoeven Joshua en zijn ka-meraden niet te verwachten, dat ie-mand hen hier zal zoeken.

TPE LOST WORL

2 75

EEEN

Na een poosje in dezeellende te heb-ben gezeten, horen ze plotselingfluisterende stemmen. Na een onge-lofelijke explosie stappen Lori, Pana-mon Creel en Collart Shaft naar bin-nen. Het blijkt, dat Lori op zoek wasgegaan naar Joshua om hem tewaarschuwen voor een donker gekle-de man. Deze zou op Deggial Islandrondgeneusd hebben en op zoek zijnnaar Joshua. Via Creel en Shafthoorde Lori van Joshua’s opsluitingen besloten ze gezamenlijk om meteen gedurfd plan het viertal te be-vrijden. Van deze twee horen ze ver-der, dat Par, een kleinzoon van Ur-das Dees, uit de gesprekken ietsheeft opgevangen over de Lillithsleutel. Hij blijkt nogal loslippig te

26

zijn, want hij heeft deze informatiedoorgespeeld aan de monsters. Parheeft gelukkig spijt van zijn dadenen is bereid om het weer goed te ma-ken. De monsters versperren de toe-gang tot de toren en dus kunnen zedeze niet in. Gelukkig weet Par eenalternatieve route. Zijn vader wasvroeger een mijnwerker in de Suru-nan Caves en had een tunnel ont-dekt, die naar de toren loopt. Hijheeft echter de toegang tot deze tun-nel geblokkeerd, omdat deze instort-gevaarlijk was. Lori besluit om zichaan te sluiten bij het viertal, terwijlCreel en Shaft op zoek gaan naarDave, die naar Saldea afgereisd is.Hij kan waarschijnlijk wel hulp ge-bruiken.

Omdatze Par toch nog niet helemaalvertrouwen, besluiten ze om eersthet verhaal van hem te verifiëren bijzijn grootvader Urdas. Hij bevestigthet verhaal, alleen blijkt de sleutelvan de toegangsdeur door een stelBone Crushers te zijn gepikt. Hetvijftal besluit om deze Bone Crushersop te sporen. Ze hoeven gelukkig nietver te zoeken, want rechts van deSurunan Caves lopen ze de drieCrushers tegen het lijf. Na de mon-sters verslagen te hebben, kan detoegangsdeur in de grotten met desleutel opengemaakt worden. Dezeleidt via een stijl weggetje naarTower Sinister. Ondanks hetfeit, datde toren zwaar bewaakt wordt, is hetvijftal er gelukkig toch in geslaagdom de toren binnen te komen.

Na een tijdje zoeken komen ze bijhet altaar terecht en na enig til- enbreekwerk komen ze erachter dat

NW

het object toch net iets te zwaar isom op te tillen. Op dat momentont-vangen ze een bericht van Danzigvia de Black Orb. Hij vertelt hun datdit altaar een geheime gang ver-bergt. Het vormt echter wel een bar-rière en deze dient eerst verbrokente worden. Hiervoor is een Destructscroll nodig, die opgehaald moet wor-den in Amok. In één van de schatkis-ten in Tower Sinister zijn tweeWarpscrolls te vinden, waarmee inéén keer naar dit dorp gesprongenkan worden. Na dit gedaan te heb-ben en weer bij het altaar terug tezijn gekeerd, spreekt Joshua despreuk uit. Na een explosie ver-schuift het altaar naar voren en ver-schijnt er een geheime gang. De kistwaarde Lillith sleutel in zou moetenzitten is opengebroken en de sleutelis weg. De monsterszijn dus toch ge-slaagd in hun zoektocht!

Alle monsters zijn opeens verdwenenen iedereen is het vijftal dankbaar.In een winkeltje in Aspen krijgen zevan een winkelier drie Warpscrollscadeau. In het kasteel Yrandai ont-moeten ze Koning Kleitus, die hennatuurlijk ook erg dankbaar is. In debibliotheek vinden ze een boek,waarin ze enkele nieuwigheden overde Kliffoth Keys en de onderlingemagische krachten te weten komen.Het blijkt onder andere, dat de Klif-foth Circle niet de geest van de War-lock verzegeld. In het boek lezen zeverder iets over een zekere Adrama-lek. Ze herinneren zich het monu-ment in de toren, dat ter ere van ko-ning Adramalek is opgericht. Ze ko-men er echter nog niet uit en beslui-ten op zoek te gaan naar Stephen

Dall, de auteur van dit boek. In hetdorpje Ramada vertelt een oudvrouwtje, dat Stephen contacten hadmet de Heal Guild uit Aspen. DezeGuild is echter niet makkelijk op tesporen.

Gelukkig weet Urdas Dees meer tevertellen en hij verwijst de vriendennaar een man in Aspen met de naamRongo. Rongo is eerst nogal voor-zichtig, maar als hij merkt dat Urdashen gezonden heeft, dan toont hijhun een geheime gang, waar ze con-tact leggen met dokter Ramzu. Hijblijkt op de hoogte te zijn van Jos-

hua’s dromen. Hij vertelt hun eenverhaal over de geschiedenis na detweede grote oorlog. De vader vankoning Adramalek kwam terug uitde strijd met twee sleutels, die dedruïde Bremen hem gegeven had. Ditwaren desleutels Lillith en Adrama-lek. Deze laatste sleutel kreeg denaam van zijn pas geboren zoon enhad de magische kracht Life. De As-pen Heal Guild heeft tevergeefs ge-probeerd om de magische krachtente ontrafelen. Ze besloten om desleutel na de dood van koning Adra-malek in zijn grafkist te leggen.

KEN 27

Ramzu wijst hen er verder nog op,dat de poort nooit geopend mag wor-den. Wat dit inhoudt komen ze pasveel later te weten. Ze weten nu duswaar de Adramelek sleutel te vindenis, alleen moet wel toestemming wor-den gevraagd aan Kleitus om de kistvan wijlen koning Adramalek te ope-nen. Maar ze treffen het slecht, wantde koning blijkt vanwege problemennaar het bevriende land Callahornafgereisd te zijn. De kroonprinsneemt de zaken van zijn vader waaren durft geen beslissing te nemen.De vrienden moeten dus wachten opde terugkomst van de koning.

Ze besluiten om maar wat rond tetrekken. In Amok aangekomen krij-gen ze van Danzig de Thagirionsleutel terug. In Port Hope vertelt deInnkeeper een eng verhaal. De zwartgeklede manheeft op het eiland The-Ly rondgesnuffeld en heeft een tijdjein de Inn doorgebracht. In de haven-stad Port Fargo blijkt, dat de burge-meester op zoek is naar hen. Sindseen paar dagen is er namelijk eenaantal mannen vermist en een Fade,een monster uit de Blight, is gesig-naleerd in de Spooky Plains. De bur-gemeester doet een beroep op hetvijftal een poging te ondernemen omde mannen op te sporen. Op dit ver-zoek wordt ingegaan. Via de GhostTown komen ze in de CopperstoneCaves aan. De robbers van PanamonCreel hadden uit voorzorgsmaatrege-len tegen de Fadealle deuren van demijn afgesloten. Elb Walker vertelthun dat het monster zich ergens inde mijn verschanst. Na een tijdjezoeken vinden ze het monster engaan er destrijd mee aan.

28

Al snel blijkt dat de verhalen overFades waar zijn, want op het mo-ment dat de strijd aan wordt gegaanraken ze allen, behalve Joshua, ver-lamd door de starende blik van hetmonster. De Fade heeft in de gatendat Joshua niet te hypnotiseren is enherkent Joshua als Bayle Domon.Joshua besluit om voor het leven vanzijn vrienden en dat van hemzelf tevechten. Na een felle strijd wordt hetmonster verslagen en zijn de man-nen van Port Fargo bevrijd. Natuur-lijk zijn de inwoners van deze haven-stad de vijf vrienden dankbaar envan sommigen van hen krijgen zeeen beloning. Omdat er nu verderweinig meer te doen is besluiten zeterug te gaan naar Yrandai Palaceom te kijken of de koning al weerte-rug is.

Ook nuzijn de monsters hen weer tesnel af, want Yrandai Palace is on-der de voet gelopen. Zij schijnen ookop het spoor van de Adramalek sleu-telte zijn. Prins Kleitus en zijn fami-lie zijn opgesloten in de koninklijkegevangenis. De vrienden besluitenom haast te maken en vechten zicheen weg naar deze gevangenis. Zemoeten hierbij complete veldslagenleveren met enkele Trolloecs, die henook bekend zijn uit de oude geschie-denis. Ook zij komen uit.de Blight,maar schijnen door iemand met be-hulp van magie bevrijd te zijn uithun gevangenschap. Uiteindelijk be-vrijden ze de prins en zijn gezin ennu is hij wel bereid om te vertellenwaar het mausoleum ligt, waar hetstoffelijk overschot van koning Adra-melek zich bevindt.

KE

Achter een troon op de tweede ver-dieping van het paleis blijkt een ge-heime gang te zijn, die naar hetmausoleum leidt. Ze blijken weereens te laat te zijn, want in hetmausoleum lopen ze DemonlordDhai’mon tegen het lijf. De graftom-beis reeds opengebroken en de sleu-tel is al in het bezit van de monsters.Het is dus nu een kwestie van wie de

langste adem heeft, want de sleutelmoet koste wat kost heroverd wor-den! De vijf hebben gelukkig genoegvechtervaring opgedaan om ook dezeDhai’mon een kopje kleiner te ma-ken. En zo ontvangen ze de tweedesleutel. Op heel het eiland Chelestrazijn alle monsters opeens verdwenenen is de rust dus weergekeerd.

De prins is natuurlijk erg dankbaarvoor de redding en vertelt waar devolgende sleutel met de naam Thau-miel te vindenis. Hiervoor moeten zede Golf van Luca oversteken en opzoek gaan naar de sleutel in het kas-teel van Panarch in Callahorn. Om-dat de enige bootverbinding naarCallahorn vanuit de koninklijke ha-venstad Hereka vertrekt en daarzonder vergunning niemand in mag,

krijgen ze van de prins toestem-mingspapieren om de stad in te mo-gen.

Koning Kleitus blijkt niet voor nietsnaar Callahorn afgereisd te zijn,want er schijnt iets goed miste zijn.Niemand in Panarch wil echter ver-tellen wat er aan de hand is en hetkasteel mogen ze niet in. Ook mogenze de stad niet verlaten. Ze besluitendan maar om de nacht doorte bren-gen in een huisje in de stad. Middenin de nacht worden de drie mannenopgeschrikt en blijkt dat de vrouwe-lijke metgezellen van Joshua, Shirlen Lori, gekidnapt zijn door onbe-kenden. Als dit gebeurd is ontmoetenze prins Saamah, een zoon van ko-ning Xar. Hij vertelt dat de laatstetijd meer vrouwen ontvoerd zijn,waarbij geen sporen achtergelatenzijn. Zelfs princes Cynthia bleefdaarbij niet gespaard en is ook ont-voerd. Ze mogen het kasteel nu welin en zijn getuige van een vergade-ring van alle belangrijke mensen vande stad. Hetblijkt, dat de ontvoerin-gen iets te maken hebben met eengroot ravijn genaamd de Canyon ofDeath, dat Calahorn in tweeënsplitst. Natuurlijk mogen onze vrien-den weer het vuile werk opknappendoor dit mysterie op te lossen. Hierstaat echter wel tegenover, dat dekoning hun als beloning de Thaumielsleutel geeft. De prins besluit om hetdrietal bij te staan in het onderzoeken sluit zich bij hen aan. En zo be-ginnen ze opnieuw aan een gevaar-lijk avontuur.

Gerrit van den Berg

AN 29

Engelse versiesRandar 2 en Firehawk

oals in ons diskmagazine Defen-derte lezen was, zit ik voor mijn

studie momenteel een jaar in Japan.Al sinds ik Japans studeer, bestaatde interesse in hetvertalen van Japans-talige MSX-spellennaar het Engels. Ge-durende het jaar benik al zover gekomen,dat dit al redelijk vlotgaat. Voor sommigedingen is uiteraardnog wel een woorden-boek nodig.

Om het een beetje onder de knie tekrijgen koos ik twee spellen uit, diewel bekend c.q. populair zijn, maarniet zoveel (ingewikkelde) tekstenbevatten. Dit zijn Firehawk (Thexder2) en Randar 2 geworden. In Fire-hawk is de ruimte, waarin de tekstgeplaatst wordt, erg beperkt. Daar-om waren er wat moeilijkheden methet plaatsen van de Engelse tekst,die over het algemeen langer is danhet Japans. Bij Randar 2 speelt ditprobleem wat minder, aangeziendaar meer ruimte beschikbaar is.Om verlies van informatie te voorko-men zijn hier en daar afkortingengebruikt en in heel sporadische ge-vallen zijn woorden met één of tweeletters ‘ingekort’, zodat ze nog welbegrijpelijk zijn. Verder zijn alle Ja-panse teksten nu verdwenen en ver-

30

vangen in, naar mijn idee, correctEngels.

Op de beurs in Tilburg zullen dezema twee vertalingen wor-

den verkocht. De prij-zen zijn momenteelnog niet vastgesteld,maar erg hoog zullendeze niet zijn. Verderwordt gedacht aaneen klein extraatjevoor degenen, die be-sluiten beide spellen

te kopen. Of dit door gaat zal op debeurs wel blijken.

Voor meer informatie en eventuelevroegtijdige bestellingen (of bestel-lingen na afloop) kan contact opgeno-men worden met:

Robert Vroemisse,Telefoon : (0570) 62 06 88,

of stuur een e-mailtje naar:riekswt@hotmail.com

Rieks Warendorp Torringa (Sargon).

KD

Inbouw BUSTYLED inNovaxis SCSI interface

D e feitelijke werking van deschakeling berust op het

BUSY signaal. Dit signaal is aanwe-zig op de SCSI bus (pootje 34) engeeft aan of de bus bezet is of niet.Zo ja, dan heeft dit signaal het ni-veau van een logische '0' (ActiveLOW, OV). Zo niet dan is het niveauvan dit signaal logisch '1' (+5V). Deschakeling buffert dit signaal (om debus niet te belasten) en stuurt deLED aan. Pootje 34 van de SCSI buskomt trouwens via een omweg uit oppootje 5 van de AM33C93A en wordtdaar afgetapt.

De LED knippert ook als bijvoor-beeld de ZIP-drive of een tweedeharddisk bezig is, want dan is deSCSI bus ook bezet. Niet dat het echtveel uitmaakt.

Wat is nodig:Een IC, 74LS08 of 74LS09 of

74LS32 (Alles wat maar een OR ofAND poort bevat).

* Een LED (kleur zelf te

ERE

der fel brand. 220 Ohm is: RoodRood Bruin en dan goud of zilver.

Wat elektriciteitsdraad van eendunne diameter (dus geen 220Vtweelingsnoer!)

* Een soldeerbout van maximaal 30Watt + HARSKERN soldeertin.Geen S39 soldeerwater of andersoldeervet gebruiken!

Van de IC 74LS08 moeten allereerstde pootjes voorzichtig recht gebo-gen worden. Vervolgens moeten desmalle stukjes afgeknipt worden(zie ook tekening). Als dan pootje 7

van de 74LS08 op pootje 14 van deEPROM gesoldeerd wordt, dan zitdie ook mooi vast. Als alles op dejuiste manier gedaan is, dan past hetgeheel. Om het IC voedingsspanningte geven, is het noodzakelijk dat ereen draad van pootje 14 van de74LS08 naar pootje 16 van de74LS123 gelegd wordt. Als dan depootjes 4 en 5 van de 74LS08 met el-kaar verbonden worden en er een

bepalen)Een weerstand van

COMPONENT24DE ee a100 tot 300 Ohm. Pro-beer eerst maar een í

Ed1

220 Ohm weerstand.Als de LED niet fel ge-

EPromarciea

noeg brandt, dan kan T

een lichtere genomenworden. Een zwaarde-re weerstand zorgt er-voor, dat de LED min-

H:

1ni-3005: LED

WECDARjn 31

draadverbinding gemaakt wordt metpootje 5 van de AM33C93A, dan is debufferschakeling een feit.Pootje 6 van de 74LS08 is het pootjewaar de kathode van de LED opkomt (=K van KATHODE). Dat isdus de min van de LED! Let op datde LED er goed op geplaatst wordt.Op pootje 14 van de 74LS08(in feitedus de +5V) komt de weerstand endaaraan de anode van de LED (=Avan ANODE). Datis dus de plus vande LED. Als je slim bent (en dat benje)), zorg er dan voor, dat de tweedraden voor de LED gewoon uit deNovaxis komen en dat daar de LEDen weerstand aan bevestigd worden.

Zo zou het moeten werken. Maak eralsjeblieft geen bak en braad wed-strijd van, want dat overleven het ICen de NOVAXIS niet! Als er proble-

men zijn kan een mogelijke oplossingin de tabel troubleshooting gevondenworden. Als dit ook niet lukt, dankan contact met mij gezocht worden.Wees er absoluut zeker van dat ergeen kortsluiting gemaakt wordt endat alles goed vastzit! Als bij een IChet nokje links zit, dan is het pootjelinksonder pootje nummer 1! Is ergeen nokje dan geeft het stipje aanwaar pootje nummer1 zit. De getal-len lopen dan op naar rechts. De tel-ling gaat verder in de rechterboven-kant van het IC. Dus als het rechts-onder ophoudt bij 7, dan is pootje 8het eerste pootje rechtsboven.

Telefoon: (0595) 44 18 32, vrijdag t/mzondag 21:00-6:00 BBS online!Echomail: node 18:900/014, Cyber-Space BBS

Vincent Vogelesang

TroubleshootingZijn de beide voedingsdraden van het IC aangesloten?Zit het IC wel goed? Zit het niet verkeerd om?LET OP: op de tekening is het IC dus 180 graden gedraaid! De tekst moet dus op de kopstaan!

- Is er welhetgoede type IC gebruikt?- Probeereen andere LEDof een zwaardere/lichtere weerstand- Is het draadje wel op het juiste pootje op de AM33C93A gesoldeerd?- Als het nog niet werkt kan geprobeerd worden om de aansluitdraden naar de LED om te

draaien.

Indien deboel vastloopt zodra de Novaxis de Harddisk probeert te detecteren, danis er een be-dradingfout gemaakt.

Zit alles goed maar de LED doet nietsof staat constant aan, danis het IC kapot ofis het ver-keerd aangesloten.

Als de LED precies verkeerd om knippert, dus aan als de Harddisk niets doet en uit bij activi-teit, danis het verkeerde type IC gebruikt! Waarschijnlijk is dan een NAND of een NOR poortgebruikt!

Let op: Het ombouwen van de Novaxis SCS interface is geheel op eigen risico. Zowel het Total-ly Chaos Team als Vincent Vogelesang kan niet aansprakelijk worden gehouden voor eventueleschade die ontstaat door het (onkundig) uitvoeren van deze ombouwing. Vraag desnoods een er-varen iemand om de ombouwing uit te voeren.

32 KL

One Shot Rising- Preview -

De 21° eeuw kan worden omschreven als een rampeneeuw met aard-bevingen, overstromingen en dodelijke ziektes. De situatie op aardeis onhoudbaar. Daarom worden enorme ruimteschepen gebouwd, zo-dat in ieder geval een deel van de mensheid op zoek kan gaan naarandere leefbare werelden. Na vele eeuwen zoeken wordt deze daneindelijk gevonden. Maar daar bevinden zich metalen wezens, diezich niet al te vriendelijk tegenover de nieuwkomers opstellen.

it is in het kort het verhaalwaar het nieuwe spel One

Shot Rising (OSR) om draait. OSR iseen tactisch schietspelin screen 4. Van deMSX-groep Programers’Affair (PA) hebben wijeen promo ontvangen,die nu wordt besproken.

Na de promo te hebbengestart, verschijnt aller-eerst een menu in beeld. Hierin kanonder andere de besturing (keyboardof joystick) worden ingesteld. Verderzijn er nog opties voor interlaced aanof uit en 50 of 60 Hz. Wanneerde ei-gen voorkeurinstellingen zijn ge-daan, kan met het eigenlijke spelworden begonnen.

In OSR is een jeep het eerste ver-voermiddel dat wordt gebruikt. Hier-mee kan een beetje worden rondge-reden, wat trouwens lekker vlot ensoepel gaat. Wat wel meteen opvaltis dat er in deze promo nog geen vij-anden aanwezig zijn en ook nog nietvan wapens gebruik gemaakt kanworden. Na een stukje te hebben ge-reden, komt men bij een gedeelte

waar de jeep niet langs kan. Geluk-kig bestaat er nu de mogelijkheid omde jeep te veranderen in een soort

straaljager.

De besturing van destraaljager is niet ge-makkelijk, want de cur-sortoetsen hoeven maareven worden aangeraaktof er ontwikkeld zich aleen behoorlijke snel-

heid. Het is dan ook een hele kunstom langs de wanden en voorwerpente manoeuvreren zonder het loodje teleggen. Laat staan dat er later ooknog vijanden bijkomen.

Deze promo bestaat uit maar één le-vel, dat er wat eentonig uitziet. Dewanden en achtergronden bestaansteeds maar uit één en dezelfdekleur. Verder is er weinig variatie endoet alles een beetje recht en hoekigaan. Nu is dit ook nog maar een pro-mo-versie, die al bijna een half jaar

oudis.Doordat we regelmatig contact heb-ben met de makers worden we steedsop de hoogte gehouden van de laats-

PAIN 33

te ontwikkelingen.Zo is het namelijkde bedoeling dat, onder voorbehoud,PA op de beurs in Tilburg aanwezigzal zijn en dan een nieuwe promo zaltonen. Een aantal verbeteringenhierin zijn onder andere een beterebesturing, ondersteuning van wa-pens, aanwezigheid van vijanden,energiebalken voor zowel de spelerals de vijanden en waarschijnlijk eennieuw level erbij. Naar horen zeggenis de scroll momenteel ook een stukverbeterd, zodat de ontwikkeling vande snelheid van het voertuig nietmeer met grote sprongen verandert.Dit komt de besturing ook zeer tengoede.

Om het spel te spelen moet mini-maal worden beschikt over een MSX2 met 128 kB RAM en 128 kBVRAM. Het geluid werkt nu alleenmaar met MoonSound. Later wordenmisschien ook de FM-Pac en Muziek-module ondersteund.

ConclusieDe promo waar wij over beschiktenis duidelijk nog in een beginfase. Hetis daarom eigenlijk niet terecht omhier nu al een oordeel over te vellen.

34

Maarals delaatste berichten van PAmoeten worden geloofd, ziet de toe-komst er rooskleurig uit en zal ermeer te zien zijn op de beurs in Til-burg. Met een beetje goede wil kandit een heel leuk spel worden.

Men heeft nu al plannen om het ver-volg op OSR speciaal en alleen voorde Graphics 9000 te maken. Maarhopen dat dit ook echt doorgaat,want zoveel spellen zijn er nog nietvoordit puik stukje hardware. Hetisechter eerst de bedoeling om de MSX2 versie af te maken. Verwachtwordt dat deze dit jaar nog uitkomt,al betwijfel ik dit enigszins omdathet spel zich nu nog in een vrij prilstadium bevindt.

Jan-Marten van der Reest

Auteurs: Programmers’ AffairSoort: schietspelSysteem: MSX 2, MoonSoundMedium: nog onbekendPrijs: nog onbekend

Screenshot One ShotRising Promo

KA

MSX-Club West-FrieslandRondeelstraat 25

1628 KH Hoorn

Reparaties en uitbreidingenmogelijk voor alle typen MSX-computers en de daarbij behoren-de randapparatuur. Tevens om-

Voor 2 MSX-2 computers:ZEESLAG vanaf f 12,50VELDSLAG vanaf f 12,50BLOKSLAG vanaf f 12,50

Tel./Fax: (0229) 27 06 18 bouw / reparatie PlayStation. FOUR ON A ROW vanaff 10,00bgg. (06) 51 06 91 77

Audio/video-kabels: Snelle Disk-ROMs: MSX-Club West-FrieslandPhilipsVG 8230/85 {12,50|Sony HB-F700P/D £25,00 ‘nu overal bereikbaarPhilips NMS 8220/45 12,50|Philips NMS 8250/55/80 f 25,00Philips NMS 8250/55/80f 7,50|Philips VG 8230/85 125,00 Tel./Fax: (0229) 27 06 18Sony, diversetypen {12,50|Externedriveinterface f 25,00 b.g.g. (06) 5106 91 77

MSX-Club West-Friesland|Printer-kabel 5 m 120,00|Software voor MSX:nu overal bereikbaar Printer-kabel 3,0 m 130,00|FAC Soundtracker PRO _f 35,00

Printer-kabel 5,0 m f50,00|HappyTrance $7,50Tel/Fax: (0229) 27 06 18 Verleng-kabel 1,5 m {25,00 Caterpilar 125,00

b.g.g. (06) 5106 9177 Verleng-kabel3,0m f35,00|DPNamaakdiskl2p.s. {7,50

MSX-DOS ZXX: MSX-Club West-Friesland Vraag aan, Gratis:Intern, iedere MSX-2 f 70,00 Rondeelstraat 25 PD-lijst op diskette met 750 titelsIn een SCC-cartridge 1628 KH Hoorn Nieuwsbrief (verschijnt iedere 2

excl. SCC-cartridge _f 25,00(Versie 2.22 of 2.23 naar keuze)

Tel./Fax: (0229) 27 06 18b.g.g. (06) 5106 91 77

maanden). Eerder verschenen uit-gaven zijn ook verkrijgbaar.

Muziek-Module aanpassen: Dubbelzijdige disk-drives: RGB-kabels:Philips, gewij ROM Philips NMS 8250/55/80 f 100,00|Sony HB-F700P/D {20,00Philips, 256 kB sample-RAM Sony HB-F700/G900 100,00|Philips 8833-2 3 MSX f 25,00Toshiba, 32 kB sample-RAM Philips NMS 8245 vanaf f 75,00|Comm. 10843 MSX f25,00Toshiba, 256 kB sample-RAM|Externe disk-drive {125,00|SCART-kabel 110,00

MSX-Club West-Friesland|Op zoek naar MSX-hardware?|Externe dubbelzijdige disk-nu overal bereikbaar

Tel/Fax: (0229) 27 06 18b.g.g. (06) 51 06 91 77

‘Tweedehands computers, monito-ren, printers, muizen, ete. altijd inprima staat.

drives inclusief voeding, kabelnaar computer en behuizing. Directaan te sluiten als B-drive. f 200,00

Alle kabels voor MSXleverbaar, onder andere:

© RGB-kabels© Audiofvideo-kabels* Printerkabels

MSX-Club West-Friesland volle-dige ondersteuning voor MSX ennu ook voor Sony PlayStation.

Bezoek ook eens de clubdagen

MSX-Club West-Friesland‘Rondeelstraat 251628 KH Hoorn

Tel./Fax: (0229) 27 06 18bgg. (06) 51 06 91 77

Sony PlayStationOmbouw (alle typen) _f 26,00Ombouw + RGB-kabel f 45,00Audio-uitgang 120,00Audio-uitgang + kabel f 25,00

Sony PlayStation memory cards1 Mb, 15 blocks £ 20,008 Mb, 120 blocks £50,0024 Mb, 360 blocks 175,00Vanaf 40 Mb op aanvraag.

Sony PlayStation kabelsRGB-kabel 125,00Link-kabel 717,50Joypad-verlengkabel

(ook voor Dual-Shoek) f 17,50

CI 35

Computer Gebruikers Vereniging==)\Jt

Bartokstraat 196 Tel: (013J45606685011JD Tilburg E-Mail: cgv@xs4all.nl

onze web-site: WWW.XS4all.nl/-cgv

36 IL