Fietsen door bezet gebied - 't groot verzet

FIETSEN DOOR BEZET GEBIED

MET FIETSROUTES IN GISTEL ICHTEGEM KOEKELARE

KORTEMARK OUDENBURG TORHOUT ZEDELGEMT GROOT VERZET

2 www.brugseommeland.be

ColofonDeze fietskaart is een initiatief van de regiowerking Brugse Ommeland (Westtoer) en Ginter, intergemeentelijke cultuurpartners. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op eender welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Tekst en samenstelling: Ginter, Gistel, Ichtegem, Koekelare, Kortemark, Oudenburg, Torhout, Zedelgem

Redactie, opmaak en druk: Goekint Graphics

Fotos: Ginter, Gistel, Ichtegem, Koekelare, Kortemark, Oudenburg, Torhout, Zedelgem, Westtoer, coverfoto: Collectie Filip Debaillie

Kaart: Nele Vandepitte, Westtoer

Wettelijk depotnummer: WD/3029/2015/69

Verantwoordelijke Uitgever: Westtoer apb

Stationsput, Eernegem

www.brugseommeland.be 3

T GROOT VERZET FIETSEN DOOR BEZET GEBIED

Met de fietsroutes in dit boekje verken je het Brugse Ommeland en een stukje van de Westhoek. Met

deze trajecten fiets je door het gebied gelegen tussen Brugge en de Kust. Naar de Kust toe vind je

weidse en open polderlandschappen met pittoreske dorpjes. Dichter bij Brugge kom je in de bosrijke

groene gordel, befaamd om zijn bossen en kastelen. Met de uitgestippelde fietstochten willen wij je

graag onderdompelen in wat er zich hier honderd jaar geleden afspeelde. Kleine en grote verhalen

worden verteld over het leven in bezet gebied. De routes zijn ook bewegwijzerd, volg hiervoor de

pijltjes (zie afbeelding).

Meer info over de regio? Surf naar www.brugseommeland.be

Ginter - fietstocht WOI

Gint

er -

fietst

ocht

WOI

Gint

er -

fietst

ocht

WOI



Gint

er -

fietst

ocht

WOI

INHOUD

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Route Gistel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Route Ichtegem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Route Koekelare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Route Kortemark . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Route Oudenburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Route Torhout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Route Zedelgem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Het Brugse Ommeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

WOI activiteiten in de regio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Stationsput, Eernegem

Sint-Amanduskerk, Bekegem

Romeins Archeologisch Museum (RAM), Oudenburg

Groene 62, Eernegem

Abdij van Zevenkerken, Sint-Andries

kasteel van Loppem

Oostmolensite, Gistel


T GROOT VERZETFIETSEN DOOR BEZET GEBIED

VOORWOORD

Ginter is een samenwerkingsverband op vlak van

cultuur tussen 7 gemeenten. Het wil jou in beweging

zetten. Laten beleven. Als het kan liefst dicht bij

huis, in eigen streek.Niet alleen rond kunst, podium

of boek, maar ook in het kader van de herdenking

van de Grote Oorlog. WOI is niet iets wat zich enkel

rond of achter de frontlijn afspeelde. Hier werd door

de Duitse bezetter een gigantische infrastructuur

uitgebouwd, regeltjes vastgelegd, was de oorlog

tastbaar en hoorbaar aanwezig in het dagelijkse leven

van de bewoners van Torhout, Zedelgem, Oudenburg,

Kortemark, Ichtegem, Koekelare en Gistel.

Met de uitgestippelde fietstochten doorheen ons

gebied willen wij je graag onderdompelen in wat er

zich hier honderd jaar geleden afspeelde. Vergeten

en verborgen relicten worden in de kijker geplaatst,

van bescheiden monumenten tot gigantische

kanonnen. Onderweg brengen we je grote en kleine

verhalen.Soms een drama, soms ook niet.Door de

initiatiefnemers werden historische gegevens voor

de streek voor de eerste keer samengebracht in een

gezamenlijk project. Samen werd het een mooie

puzzel die een duidelijk beeld biedt van wat oorlog in

bezet gebied betekende.

Met mooie tochten, goeie verhalen, gezellige

stopplaatsen en lekkere streekproducten onderweg

wensen wij je prettig en boeiend fietsplezier.

Peter Velle

Voorzitter Ginter



GINTER BEZET

Ginter WO IIn zijn rush naar de Noordzee- en Kanaalhavens trok het Duits leger gedurende oktober 1914 kordaat door Vlaanderen. Daarbij kwam het herhaaldelijk tot schermutselingen en confrontaties met het Belgisch leger. Ook in de Gintergemeenten was dat het geval.

Aan de IJzer ging het er bijzonder hard aan toe. Net toen de Duitsers de bovenhand haalden, zorgde de onderwaterzetting van de IJzervallei voor het afbreken van die opmars. De IJzerslag eindigde op 10 november 1914. Voor 4 jaar lagen de linies nu vast.

De uitbouw ervan werd vanuit de achterhoede geor-ganiseerd.

De oorlogsmachine draaiende houden vergde zware inspanningen. De militaire organisatie, de bevoorrading, even rusten, ontspannen en oefenen, indien nodig verplegen, eventueel begraven voor al die aspecten werd de regie gevoerd in het achterland. Hier komt ook inkwartiering bij kijken, de impact van bombardementen, Ook opeisingen en schaarste werden aan den lijve ondervonden. In de Gintergemeenten zijn hiervan nog allerlei relicten bewaard gebleven.

Eerste Wereldoorlog site en museum met aandacht voor de Duitse zijde

OntDEk hEt VERhAAL VAn hEt GROOtStE DUItSE kAnOn

tE kOEkELARE

KIJK. LEES. LUISTER.interactief multimedia museum

www.langemaxmuseum.be

Onze partners :

Gemeente KoekelareSPAENHIERS

kthe kollwitz MuseumMaak kennis met Kthe Kollwitz, haar zoon Peter en haar werk op de unieke brouwerijsite.In dit museum vind je een verzameling van origi-nele kunstwerken van deze Duitse kunstenares.Kthe Kollwitz is in Vlaanderen vooral bekend om het Treurend Ouderpaar, een beeldenpaar dat je kan bewonderen op het Duits militair kerkhof in Vladslo (Diksmuide).

kthe kollwitz Museum

Entdecken Sie Kthe Kollwitz, ihren Sohn Peter und ihr Werk auf dem einzigartigen Brauerei-Gelnde. In das Museum finden Sie eine Sammlung von Originalwerken des deutschen Knstlerin. Kthe Kollwitz, in Flandern am besten bekannt fr das Trauernde Elternpaar, dass man auf dem deutschen Militrfriedhof in Vladslo (Diksmuide) bewundern kann.

kthe kollwitz Museum

Discover Kthe Kollwitz, her son Peter and her works of art on the unique brewery site. In this museum you will find a collection of origi-nal works by the German artist. Kthe Kollwitz is in Flanders best known for the Grieving Parents, a pair of sculptures that you can admire at the German military cemetery in Vladslo (Diksmuide).

Muse kthe kollwitzDcouvrez Kthe Kollwitz, son fils Pierre et son art sur le site unique de la brasserie. Dans ce muse, vous trouverez une collection duvres originales de lartiste allemande. Kthe Kollwitz est en Flandre le plus connue pour les Parents Affligs, une paire de sculptures que vous pouvez admirer au cimetire militaire al-lemand de Vladslo (Diksmuide).

Sint-Maartensplein 15 b8680 koekelaret +32 (0)51 61 04 [email protected]

Lange Max Museum - OpeningsurenJuli en augustus: elke dag van 14 u. tot 18 u.De andere maanden: van woensdag tot zondag: van 14 u. tot 18 u. (maandag en dinsdag gesloten).Buiten deze openingsuren is, op afspraak, een bezoek voor groepen eveneens mogelijk. De aanwezigheid van een gids is enkel op afspraak.

Lange Max Museum - ffnungszeitenMonate Juli und August tglich von 14 18 Uhrbrige Zeit Mittwoch Sonntag 14 18 Uhr(Montag und Dienstag geschlossen).Der Besuch von Gruppen uns Vereinen ist jederzeit nach tel. Vereinbarung mglich.Ein Fhrer muss extra gebucht werden .

Lange Max Museum - Opening timesJuly and August: every day from 14 h. to 18 h. The other months: Wednesday to Sunday from 14 h. to 18 h. (closed on Monday and Tuesday). Outside of these hours are by appointment, visiting groups also possible. The presence of a guide is by appointment only.

Muse Lange Max - heures douvertureJuillet et Aot: tous les jours de 14 h. 18 h. Les autres mois: du mercredi au dimanche de 14 h. 18 h. (ferm le lundi et mardi). En dehors de ces heures sont des groupes de visiteurs pos-sible sur rendez-vous. La prsence dun guide est par rendez-vous seulement.

F

F

D

D

Lange Max MuseumClevenstraat 28680 koekelare

E

E

A10

E40

E40

OOSTENDE

BRUGGE

KORTRIJK

IEPER

VEUR

NE

BRUSSELTorhout

Gistel

Diksmuide

Koekelare

Eernegem

A19

E403

www.langemaxmuseum.bewww.devriendtprinting.be - koekelare



GINTER BEZET

Militair valt de uitbouw van een verdediging in de diepte op. Een tweede vuurlinie, bunkerlinies, prikkeldraadver-sperringen, maakten daar deel van uit. De verbin-ding, die de weg Gistel-Sint-Pieterskapelle bood, kon zo een bunkerlinie worden. Ook in Oudenburg was daar aandacht voor. Spijtig genoeg suggereren de resteren-de bunkers al lang niet meer dat er sprake was van linies.

Offensief speelde ook de opstelling van allerhande geschut een belangrijke rol. Lange afstandsgeschut zoals de Lange Max in Koekelare-Leugenboom werd dan weer ingezet om aanvoerhavens als Duinkerke te ontwrichten.

De aanleg van loopgraven, schuilplaatsen en bunkers vereiste de aanvoer van allerlei materiaal. In verschillende pionierparken werd dat materiaal bijeen gebracht en geprepareerd. Bestaande trein- of tramstations werden dan ook als pionierparken uitgebouwd. Kortemark en Zarren op de lijn naar Adinkerke-De Panne, maar ook Koekelare kwamen zo in beeld.

Kampementen voor rustende soldaten schoten overal als paddenstoelen uit de lucht. Daaraan waren, zoals bvb. in Handzame en Bovekerke soms oefenfaciliteiten en schietstanden verbonden.

Door de benodigde bevoorrading ontstond een dicht netwerk van smalspoorwegen en andere verbindingswegen, waarvan sommige na de oorlog behouden bleven.

Vanuit vliegvelden, zoals Handzame-Spondestraat en Ichtegem-De Engel observeerden en bombardeerden de Duitsers de Belgische linies. Sporadisch werden ook luchtgevechten geleverd.

In 1958 liep de laatste concentratie van de Duitse begraafplaatsen ten einde. Een tiental locaties in de Gintergemeenten zijn dan ook geruimde Duitse begraafplaatsen.

In mindere mate kan tot slot ook naar de wederopbou-warchitectuur verwezen worden als het Ginter-WO I erfgoed onder de loep wordt genomen.



GISTEL IN DE EERSTE WERELDOORLOG

Gistel in de oorlogsjarenDe inval van de Duitse troepen gebeurde op 15 oktober 1914 om 14 uur. Generaal Hans Hartwig von Beseler, de veroveraar van Antwerpen, kreeg de verlaten woning van burgemeester Delphine Depuydt toegewezen. De Duitse voorposten veroverden het verlaten Gistel zonder slag of stoot. De eerste Duitse maatregelen waren het verbod om vanaf 16 oktober nog de klokken te laten luiden en de verplichting om de Duitse middel-Europese tijd in te voeren en de torenuurwerken aan te passen om zo de verkeersmoeilijkheden te doen ophouden. Gistel zal vier jaar bezet worden door de 2. Marine-Division van het Marinekorps Flandern. Op 15, 16 en 17 oktober 1918 laten de Duitsers alle bruggen, de spoorweg, de tramlijn en alle militaire installaties de lucht invliegen. Op 17 oktober om 10 uur landen drie Belgische vliegtuigen op het vliegveld. s Middags zijn de voorposten reeds ten westen van Gistel en s avonds komen twee regimenten van de Jagers te voet o.l.v. generaal Louis Hubert Rucquoy Gistel officieel bevrijden.

WO I-fietsroute - locaties in Gistel (kaart p. 10-11)Start- en eindpunt: Oostmolensite (Warandestraat 29)1 De geschiedenis van de Oostmolen is nauw verbon-

den met de molenbouwersfamilie Peel en Alfred Ron-se. Eind 1915 ging Charles Peel werken in de pas opgerichte munitiefabriek in Birtley. Alfred Ronse was vanaf 1919 Toegevoegde Hoog Koninklijke Commis-saris bij de wederopbouw in de Westhoek (lees meer in het bezoekerscentrum van de Oostmolen).

2 Commissaris Alfred Ronse leidde de organisatie niet vanuit zijn kasteel Ter Waere maar wel vanuit een he-renhuis in de Vaartstraat, nu bouwstoffenbedrijf Boudolf.

3 Gebroodroofd in Oostende kwam dokter Eugeen van Oye zich in 1923 in deze woning in de Bruidstraat

vestigen. In 1969 werd een standbeeld van de dich-ter, vervaardigd door Lodewijk Willaert, ingehuldigd.

4 De relieken van de H. Godelieve werden op 10 ok-tober 1914 in een zinken kist begraven in de tuin van de dekenij.

5 Rond de kerk bevindt zich een grafmonument van de familie Pollet. De activiteiten van Eduard-Alfons Pollet als consul-generaal in Londen tijdens de Eerste Wereldoorlog bezorgden hem in het buiten-land veel prestige.

6 De inhuldiging van het standbeeld gebeurde op 17 april 1922 met een volksfeest en een grote stoet.

7 Pas in 1925 konden pastoor-deken Leo Deleu, Alf-red Ronse en architect Theo Raison de Onze-Lie-ve-Vrouwekerk met de Godelievebeuk verfraaien.

8 De Duitse bezetter onderzocht het water van de Godelievebron en wenste het geneeskrachtig wa-ter te gebruiken voor de gewonden in de Feldlaza-retten. (lees meer in het Godelievemuseum )

9 Voor de inkom van de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Zevekote staat een bescheiden oorlogsmonument voor de slachtoffers van de Groote Oorlog.

10 Hoeve met Duitse bunkers die behoren tot het steun-punt 17 binnen de Flandern I Stellung. Het deel van de Flandern IStellung bestond uit 18 weerstand-snesten met stevige betonnen mitrailleursposten, loopgraven en prikkeldraadversperringen.

11 Op 18 oktober 1914 was het klooster van Zevekote herschapen in een ziekenboeg voor ongeveer 300 Duitse soldaten.

12 De 19de-eeuwse dorpspomp voor het klooster van Zevekote werd tijdens de bezetting de General Eberhardbrunnen genoemd.

13 Vier zonen van de familie de Crombrugghe de Looringhe, die het kasteel domein Bon Vouloir bewoonde, werden oorlogsvrijwilliger bij het Belgi-sche leger.


14 Bij de onthulling van het monument op 24 mei 1920 trok een stoet van duizenden oud-strijders door Moere.

15 Op de begraafplaats van Moere rust het lichaam van Marcel de Crombrugghe, boordschutter-vlie-ger, in het familiegraf.

16 Het Lange Max Museum vertelt de boeiende ge-schiedenis van de batterij Pommern die tijdens het interbellum een toeristische attractie was.

17 Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de stokerij van Pieter Adan, die opgericht was in 1891, gro-tendeels gesloopt.

18 In maart 1915 wordt Moere gestraft met een boete van 10.000 mark omwille van een onopgelost mis-drijf langs de spoorlijn Torhout-Oostende.

19 Op 24 en 25 oktober 1916 werd in de brouwerij Van Wijnendaele het koper en brons in beslag genomen. De gebouwen werden als logies en smidse gebruikt. 56 herbergen in de regio vielen zonder bier.

20 Cyrille Van Wijnendaele was niet alleen tijdens de oorlog dokter maar ook de stichter van de nabijge-legen brouwerij Van Wijnendaele.

21 Na een veroordeling als activist, bestuurslid van Jong-Vlaanderen en professor aan de Vlaamsche Hoogeschool van Gent, vluchtte Jan Eggen (van Terlan) naar het buitenland.

22 Bij de bevrijding werd Gistel beroerd door het overlij-den van de 4-jarige Rachel Inghelbrecht in het gast-huis van de zusters van de H. Vincentius Paulo.

In de publicatie Gistelse verhalen uit de Groote Oorlog belicht auteur Marc Vansevenant vijftien Gistelse figuren met als rode draad hun levensverhaal en belevenissen tij-dens de Eerste Wereldoorlog. Het boek bevat naast nieuw historisch materiaal ook een 50-tal minder bekende fotos uit de periode 1914-1928. De publicatie ( 15) is te ver-krijgen bij de dienst toerisme of in het Godelievemuseum.

VLIEGVELDEN IN BEZET GEBIED

Een belangrijk historisch feit is dat de I. Marine Feldflieger-Abteilung vanuit Gistel de Britse hoofdstad bombardeerde. Waarnemer Flugmeister Walter Ilges en piloot Lt. Paul Brandt stegen met een LVG C.II op 28 november 1916 vanuit Gistel op voor een raid op Londen. Geen enkele vijandelijke piloot was tot dan toe zo roekeloos geweest. Hij mikte zijn bommen vanaf vierduizend meter hoogte op de admiraliteitsgebouwen in Whitehall, maar ze misten hun doel op een mijl. De zwakke explosies veroorzaakten een beperkte schade. Op de terugweg boven het Kanaal kreeg het vliegtuig echter motorpech en maakte het bij Boulogne een noodlanding. De twee Duitsers staken in allerijl hun vliegtuig in brand en probeerden te voet te ontkomen, maar werden ingerekend door Franse soldaten, die een grootschalige plattegrond van Londen op hen aantroffen.


Luchtfoto van het centrum van Gistel met het vliegveld (1916)

Voorhaven

Houtdok

Stationsput

Stenensluisvaart

IJZER

Klein Walgeleed

Ieperleed

Zijdelingsgeleed

Ronebeek

Steenbeek

Kwadebeek

Blankaart

IJZER

Kalkaart

Laagvlakte

Lappersfort

Zoetendaal

Nieuwe Koerswijk

Bazelaar

Woumenhoek

De ooievaar

St.-Pieter

Tien Geboden

Nachtegaal

Kaleshoek

Warande

MeiboomhoekZandhoek

Ronehoek

Nieuwe Stede

Spermalie

Leeuwenhofhoek

Kasteelhoek

Beerstblote Keizerhoek

Kapelhoek

Pellemaat

Oostdijk

Rille

Warande

Oud-Stuivekenskerke

Drie Mussen

Schorre

Moere-Blote

Stokerij

Leugenboom

Moerdijk

Moere-Nieuwland

Vijfwegen

Plassendale

Nukkerwijk

Vogelzang

Westerkwartier

Steendam

Rietbos

Polder

Doornhoek

Bisschophoek

Vijvermolen

Zande-Kruiskalsijde

Kolaard

Konijnen-bos

Vuurtorenwijk

KloefhoekPredikboom

Brandhoek

Zwartegat

St.-Kristoffel

Pierkeshoek

t Verbrande

Smisse

Ruiterhoek

Kruisstraat

Zarrenlinde

RoggeveldSchoorling

Zwart Leeuwtje

Vierschaar

Molenhoek

Krul

Hemeltje

Schuddebeurze

LeegtePopulier

Zoetemond

Zevekotehoek

Belhutte

Ruidenberg

St.-Pieterskruisstraat

Muishoek

Bescheewege

Ondank

Stampkot

Tolhoek

Vrijbos

Smisse

Amersveld

Waalhoek Stomme

Lavendee

Kotjes

Vuilepan

Kongo

Kruisstraat

s Graveneike

Terrest

Stadenreke

Vla

Kortewilde

Troetelaar

Moskou

Turkije

Klokkeputten

Molendorp

Muizeveld

Noordhoek

Beerputten

Mitswege

Koolveld

Beekput

Steedje

Molenhoek

Noordhoek

Paddegat

Pompje

Noordhoek

Boussemare

Wijnendale

Kwetshage

Molenhoek

Elfhoek

Engel

Clabouterie

KouterKatteveld

De Os en de Ezel

HogeDijken

Kluiten

Meiboom

WatervalDorenhoek

Kroonhoek

Vrijboompje

Lepelem

Vijfwege

Pereboom

Moboekhoek

Markhove

Nachtegaal

Bethoek

Ma Campagne

Voshoek

Meerlaan

Spanjaard

Vijfhuishoek

Schaakske

Sneppe

Vuilpanne

Turkijen

Langenhoek

Haaszakhoek

Drieweg

Grijsperre

Hoge

Pavane

Linde

Breemeers

Meiboomhoek

Legestraat

Gitsberg

Ondank

Krommenhaak

Keiberg

Breskens

Wijnendale

Hoge

Leenbos

Voshoek

Aarsgat

Zwarte-gat

Finance

Olifant

Huilaartmolen

Hilleke

Hazewind

Lokkedyze

St.-Jozef-Arbeider

Poorterij

Verlorenkost

Berg-op-Zoom

Rozeboom

Land van Belofte

Ermiets-hoek

Reiger

Biebuyk

Vergelderhoek

Boerenhol

Nieuwege

Hagebus

Berkenhaag

Hollevoorde LepeHut

Leeuw

Lane Hoogveld

Kuipen

Toekomst

Kaleshoek

Enink

Watermolen

Steenoven

Grote Thems

Hermitage

Molenhoek

Vuilvlage

Strooien-haan

Kristus-Koning

St.-Anna

St.-Jozef

Driehoek

Rooiveld

Knok

Vijvers

Veldhoek

Groene Jager

Schare

Linde

Groene Meersen

Keiorum

Smisje

Zeveneke

Blauwe Toren

Noordhoek

Paradijs

Zuidhoek

Gapaard

VlasbloemManegem

Sparappel

Bergmolen

Heul

Winkelhoek

Westkant

Heike

Vrijgeweed

Griete

Veld

Turfhouwe

Scheldeke

Kodaard

Nachtegaal

Lindeke

Bras

Kapelhoek

Heihoek

Hoog-Beveren

Kortekeer

Slunske

Groenendale

Voerman

Moskou

Meiboom

Lage Bergen

Korte WandelingVijfwege

Spriet

Mosselmarkt

Haaihoek

Oosthoek

Kaaie

Zonnebekehoek

MokLekkerland

Veldhoek

Boekhout

St.-Maartensveld

Mosselmarkt

Baliebrugge

Bergen

Haaihoek

Vuilpanne

Doelstok

Rijseleinde

Posterij

Hurselhoek

Raverschootveld

Ondank

Sint-Hubertus

Kruiskalsheide

Onledemolen

Muizelare

Kortekeer

Scheewege

Rijsberge

Vijvertje

Esenbroek

Eindsdijk

Klijthoek

Kanon

Moeren

Straatmolen

Schaarke

Kotje

Schapershoek

OOSTENDE

OUDENBURG

KOEKELARE

Eernegem

Bekegem

Zerkegem

Ettelgem

Stalhille

Zandvoorde

SnaaskerkeLeffinge

Stene

Leke

Zevekote

ZandeMoere

GISTEL

Roksem

Westkerke

Aartrijke

Veld

Zandvoordebrug

Nieuwebrug

Kalsijdebrug

Leffingebrug

Hagebrug

Plassendalebrug

Waerebrug

N369

N369

N33

N341

N363

N33

N33

N34 N33

N9

N358

N320

N358

N358

N368

N368

N306

N368

N358

Stalhillebrug

BREDENE

JABBEKE

Doeveren

Veldbos

Plaizierbos

Kampveld

Nieuwenhovebos

Merkenveld

TillegembosDomein Beisbroek

Domein Tudor

Vuile Moere

OOSTKAMP

ZEDELGEM

BRUGGE

Houtave

Meetkerke

Koolkerke

Sint-Pieters-op-de-Dijk

Sint-Andries

Sint-Michiels

Varsenare

Snellegem

Klemskerke

Veldegem

Loppem

Hertsberge

Waardamme

Kapellebrug

Canadabrug

Gentpoort

Kruispoort

Katelijnepoort

Zabe

ek

Rollew

egebeek

Zabbeek

Sluiskreek

Moerdijkv

aart

Hooteghemsgeleed

Jabbeekse beek

Provin

ciegel

eed

KANAAL GENT - OOSTENDE

Vissenrijdok

Roksemput

Zoutekreek

Grote Keignaart

Zuidervaartje

water-vijver

Hoo

fdsl

oot

Ri

vierbe

ek

Rivi

erbe

ek

Waard

em

mebee

k

Her

tsbe

rgeb

eek

Hoekaart

Veldb

ee

k

Grootgeleed

Mo

erdi

jkva

art

Bourgognevaart

Kerk

ebee

k

Mou

wbeek

Pots

dam

beek

Blankenbergsevaart

Blauwe-T

orenge

leed

KANAAL GENT-OOSTENDE

Zuidwege

Kruisabele

Nieuwenhove

Steenbrugge

Heidelberg

N369

N34

N367

N367

N33

N368

N368

N368

N31

N31

N397

N9

N371

N9

N9

N377

N367

N351

R30R30

N367

N32

N32

N32

N31

N50

N50

N50

N50

N50g

N309

N309

N309

N339

Vicogne

Zwin

Walebeek

Lagewegbeek

Noordg

eleed

Groot Zwin

Tollen

aarsbe

ek

Spuikom

Vloethemveld

E403

E40A10

AZSint-Jan

Sint-Pietersplas

Witte Molen

Oostmolen

Dampoort

ICHTEGEM

Veld

De Mokker

Krekelbeek

MolenbeekHandzamevaart

Zarrenbeek

Oude Zarrebeek

Kam

arde b

eek

Paleputbeek

Prinnebeek

Grijsperrebeek

Mote

Beek

Terr

est B

eek

ZarrenbeekSpa

njaardsbeek

Hazelbeek

Veld

dam

beek

Grote Beek

Ringbeek

Eikelbeek

Leug

aa

rtsbee

k

Robeek

Kas

teel

beek

Westbeek

Mak

ev

eldbe

ek

Zwaanbeek

Duivelsbeek

Onledebeek

Krom

meb

eek

Zand

damb

eek

HOUTHULST

STADEN

HOOGLEDE

ARDOOIE

PITTEM

TORHOUT

KORTEMARK

LICHTERVELDE

Bovekerke

Gits

Koolskamp

Zwevezele

Ruddervoorde

Egem

Klerken

Zarren

Werken

Handzame

Esen

Vladslo

Beveren

Kaleshoek

Rotse

Jo

Groenhove

Wijnendalebos

Vrijbos

Bos vanHouthulst

Praatbos

ArboretumMunkebossenLakebos

IJzeren Brug

Maria Assumpta

Baliebrugge

Rik

Zeswege

Egemkapelle

Jonkershove

Geite

Sleihage

St.-Henricus

Edewalle

Keiem

Beerst

Domeinbossenvan Koekelare

Huwynsbossen

N50

N35

N37

N370

N370

Vlissingenbeek

MIDDELKERKE

Kaaskerke

Woumen

Wilskerke

Slijpe

Mariakerke

Schore

Sint-Pieters-Kapelle

Busbrug

N369

N324

N369

N369

DIKSMUIDE

KANAAL PL

ASSENDA

LE - NIEUWPO

ORT

Kruisstraat-molen

Maria-Hendrikapark

DominiekSaviodomein

E403A17

Raversijde

Spaarbekken

Mechelhof

Reigerhof

Reigaartvliet

Klein Klooster

Bergschuur

Wellington-renbaan

MuseumLange Max

Vlaams natuurreservaatDe Hoge Dijken

Koekelareberg45m

Groene 62

d Aertrycke

Oosthofpark

Hovaeremolen

Het KakelendKippenmuseum

E40A18

E40A10

KtheKollwitzmuseum

Belgische militairebegraafplaats

Montjoie

Kasteel vanMoerbeek

Rozendaal

Kasteel vanCaloen

Messem

Ter Lucht

Koudekeuken

Foreest

Pereboom

Lisbona

PriorijBethani

Ter Loo

Baasveld

Vijver-kasteel

Tillegem

Kraaienest

Ten Berge

Ten Poele

Schoonhove

ErkegemNieuwburg

Breidels

Woesten

Hoge Akker

Rooiveld

Cellen

Gruuthuyse

Boskapel

Rosmolen

Ter Hille

GrootEekhout

Blauwe Toren

De MansRotse

Zandberg

St.-Anne ter Woestijn

Abdij vanZevenkerke

Aandekooi

Zandwegemolen

Rode Poort

Groene PoortPannemolen

Drie Masten

BlauweSteenputhoeve

Bon-Vouloir

Britannia

Engels Hof

Zwaluwnest

Groot Waailand

Abdij Ten Putte

Dorpsmolen

Bombeure

Akke

rbee

k

RodePoort

Reigerie vanWestkerke

GrootMagdalenagoed

4Oostende

Zandvoorde5

Gistel5

Jabbeke / De Haan 6

Loppem7

Brugge8

Oostkamp9

Ruddervoorde11

CasinoKursaal

Mercator

Amandine

De Plate

Mu.ZEE

Explorado

Fort Napoleon

OostendsKrekengebied

Groene 62

Zwaanhoek

De Grote Zaagbek

Vloethemveldzate Klokhof

Permeke

Bloemendale

Westtoer

BoudewijnSeapark

Warande-putten

Meetkerkse Moeren

Papenvijvers

Waggelwater

Coppieters-bos

Turkeyenhof

Kasteel vanLoppem

Doolhof

De Mote

Kasteel Ter Waere

Boeren-molen

Croisilles

Beisbroek

De Valkaart

Romeins Archeologisch Museum

Merelaan

Dorpsmolen

BrouwerijDe Leeuw

Hof vanSteelant

Ter Heide

Couchez-molen

Vrijbosroute

Rijseleindemolen

O.-L.-V. terEngelen

Wullepitmolen

Grijspeerdmolen

KasteelWijnendale

O.-L.-V. vanWijnendale

Virgo Fidelis

St.-Hubertus

Rapenburg

Lakebos

Munken

Torhout10

Lichtervelde9

Roeselare - Beveren8

Groene 62

N36

Koutermolen

N35

Ruidenberg45m

N363

Duitse militairebegraafplaats

(Treurend OuderpaarK. Kollwitz)

Stroveldkruis

N32

De Mouwe

Raven-hof

d OudeSmelterij

Mosterdmuseum

Museum TorhoutsAardewerk

R32

R32

Vrijbosroute

N313

N36

N35

R34

GrootKalkaartsleen

Klein Kalkaartsleen

O.L. Vrouwhoekje

Puidebroeken

Groot Tempelhof

Spermaliehof

Esenkasteel

NatuurgebiedDe Blankaart

IJzertoren

Raversijde

Waleweiden

Vlaams bezoekerscentrumDe Otter

Tempelhof

Groenhage-molen

Middelkerke4

N369

Bloem-molens

N369

Stadenberg45m

44m

38m

Vredesmolen45m

40m

Duitse MilitaireBegraafplaats

Hoeve Ter Kerst

Belgische MilitaireBegraafplaats

Grot O.-L.-Vvan Lourdes

KasteelDe Groote

Handzamevallei

Handzamevallei

Hoge Andjoen

Maria-steen

Barisdamhoeve

Watervliethoeve

V1-lanceer-basis

Atelier & BeeldentuinI. Duriez

FietsmuseumDe Velodroom

Klein Strand

Oudenburg5bDe LangeSchuur

De Zeven Torentjes

Grote Molen

Nieuwe KoninklijkeGaanderijen

De Weunwaegne

36m

Ensorgraf

Roodhof

RyckewaertshofVC De Fakkel

Regement-WO1

t Oosthof

De DolleBrouwers

De HalveMaan

De Leite

Strubbe

Fort Lapin

Tudor

9

10 11

12

13

8

LEGENDE

MuseumCaf/restaurantFietsinrijpuntParking

1 locatiefietsroutepicknicktafelInformatiepuntFietsherstel

Voorhaven

Houtdok

Stationsput

Stenensluisvaart

IJZER

Klein Walgeleed

Ieperleed

Zijdelingsgeleed

Ronebeek

Steenbeek

Kwadebeek

Blankaart

IJZER

Kalkaart

Laagvlakte

Lappersfort

Zoetendaal

Nieuwe Koerswijk

Bazelaar

Woumenhoek

De ooievaar

St.-Pieter

Tien Geboden

Nachtegaal

Kaleshoek

Warande

MeiboomhoekZandhoek

Ronehoek

Nieuwe Stede

Spermalie

Leeuwenhofhoek

Kasteelhoek


Kapelhoek

Pellemaat

Oostdijk

Rille

Warande

Oud-Stuivekenskerke

Drie Mussen

Schorre

Moere-Blote

Stokerij

Leugenboom

Moerdijk

Moere-Nieuwland

Vijfwegen

Plassendale

Nukkerwijk

Vogelzang

Westerkwartier

Steendam

Rietbos

Polder

Doornhoek

Bisschophoek

Vijvermolen

Zande-Kruiskalsijde

Kolaard

Konijnen-bos

Vuurtorenwijk

KloefhoekPredikboom

Brandhoek

Zwartegat

St.-Kristoffel

Pierkeshoek

t Verbrande

Smisse

Ruiterhoek

Kruisstraat

Zarrenlinde

RoggeveldSchoorling

Zwart Leeuwtje

Vierschaar

Molenhoek

Krul

Hemeltje

Schuddebeurze

LeegtePopulier

Zoetemond

Zevekotehoek

Belhutte

Ruidenberg


Muishoek

Bescheewege

Ondank

Stampkot

Tolhoek

Vrijbos

Smisse

Amersveld

Waalhoek Stomme

Lavendee

Kotjes

Vuilepan

Kongo

Kruisstraat

s Graveneike

Terrest

Stadenreke

Vla

Kortewilde

Troetelaar

Moskou

Turkije

Klokkeputten

Molendorp

Muizeveld

Noordhoek

Beerputten

Mitswege

Koolveld

Beekput

Steedje

Molenhoek

Noordhoek

Paddegat

Pompje

Noordhoek

Boussemare

Wijnendale

Kwetshage

Molenhoek

Elfhoek

Engel

Clabouterie

KouterKatteveld

De Os en de Ezel

HogeDijken

Kluiten

Meiboom

WatervalDorenhoek

Kroonhoek

Vrijboompje

Lepelem

Vijfwege

Pereboom

Moboekhoek

Markhove

Nachtegaal

Bethoek

Ma Campagne

Voshoek

Meerlaan

Spanjaard

Vijfhuishoek

Schaakske

Sneppe

Vuilpanne

Turkijen

Langenhoek

Haaszakhoek

Drieweg

Grijsperre

Hoge

Pavane

Linde

Breemeers

Meiboomhoek

Legestraat

Gitsberg

Ondank

Krommenhaak

Keiberg

Breskens

Wijnendale

Hoge

Leenbos

Voshoek

Aarsgat

Zwarte-gat

Finance

Olifant

Huilaartmolen

Hilleke

Hazewind

Lokkedyze

St.-Jozef-Arbeider

Poorterij

Verlorenkost

Berg-op-Zoom

Rozeboom

Land van Belofte

Ermiets-hoek

Reiger

Biebuyk

Vergelderhoek

Boerenhol

Nieuwege

Hagebus

Berkenhaag

Hollevoorde LepeHut

Leeuw

Lane Hoogveld

Kuipen

Toekomst

Kaleshoek

Enink

Watermolen

Steenoven

Grote Thems

Hermitage

Molenhoek

Vuilvlage

Strooien-haan

Kristus-Koning

St.-Anna

St.-Jozef

Driehoek

Rooiveld

Knok

Vijvers

Veldhoek

Groene Jager

Schare

Linde

Groene Meersen

Keiorum

Smisje

Zeveneke

Blauwe Toren

Noordhoek

Paradijs

Zuidhoek

Gapaard

VlasbloemManegem

Sparappel

Bergmolen

Heul

Winkelhoek

Westkant

Heike

Vrijgeweed

Griete

Veld

Turfhouwe

Scheldeke

Kodaard

Nachtegaal

Lindeke

Bras

Kapelhoek

Heihoek

Hoog-Beveren

Kortekeer

Slunske

Groenendale

Voerman

Moskou

Meiboom

Lage Bergen


Spriet

Mosselmarkt

Haaihoek

Oosthoek

Kaaie

Zonnebekehoek

MokLekkerland

Veldhoek

Boekhout

St.-Maartensveld

Mosselmarkt

Baliebrugge

Bergen

Haaihoek

Vuilpanne

Doelstok

Rijseleinde

Posterij

Hurselhoek

Raverschootveld

Ondank

Sint-Hubertus

Kruiskalsheide

Onledemolen

Muizelare

Kortekeer

Scheewege

Rijsberge

Vijvertje

Esenbroek

Eindsdijk

Klijthoek

Kanon

Moeren

Straatmolen

Schaarke

Kotje

Schapershoek

OOSTENDE

OUDENBURG

KOEKELARE

Eernegem

Bekegem

Zerkegem

Ettelgem

Stalhille

Zandvoorde

SnaaskerkeLeffinge

Stene

Leke

Zevekote

ZandeMoere

GISTEL

Roksem

Westkerke

Aartrijke

Veld

Zandvoordebrug

Nieuwebrug

Kalsijdebrug

Leffingebrug

Hagebrug

Plassendalebrug

Waerebrug

N369

N369

N33

N341

N363

N33

N33

N34 N33

N9

N358

N320

N358

N358

N368

N368

N306

N368

N358

Stalhillebrug

BREDENE

JABBEKE

Doeveren

Veldbos

Plaizierbos

Kampveld

Nieuwenhovebos

Merkenveld


Domein Tudor

Vuile Moere

OOSTKAMP

ZEDELGEM

BRUGGE

Houtave

Meetkerke

Koolkerke


Sint-Andries

Sint-Michiels

Varsenare

Snellegem

Klemskerke

Veldegem

Loppem

Hertsberge

Waardamme

Kapellebrug

Canadabrug

Gentpoort

Kruispoort

Katelijnepoort

Zabe

ek

Rollew

egebeek

Zabbeek

Sluiskreek

Moerdijkv

aart

Hooteghemsgeleed

Jabbeekse beek

Provin

ciegel

eed


Vissenrijdok

Roksemput

Zoutekreek

Grote Keignaart

Zuidervaartje

water-vijver

Hoo

fdsl

oot

Ri

vierbe

ek

Rivi

erbe

ek

Waard

em

mebee

k

Her

tsbe

rgeb

eek

Hoekaart

Veldb

ee

k

Grootgeleed

Mo

erdi

jkva

art

Bourgognevaart

Kerk

ebee

k

Mou

wbeek

Pots

dam

beek

Blankenbergsevaart

Blauwe-T

orenge

leed


Zuidwege

Kruisabele

Nieuwenhove

Steenbrugge

Heidelberg

N369

N34

N367

N367

N33

N368

N368

N368

N31

N31

N397

N9

N371

N9

N9

N377

N367

N351

R30R30

N367

N32

N32

N32

N31

N50

N50

N50

N50

N50g

N309

N309

N309

N339

Vicogne

Zwin

Walebeek

Lagewegbeek

Noordg

eleed

Groot Zwin

Tollen

aarsbe

ek

Spuikom

Vloethemveld

E403

E40A10

AZSint-Jan

Sint-Pietersplas

Witte Molen

Oostmolen

Dampoort

ICHTEGEM

Veld

De Mokker

Krekelbeek


Zarrenbeek

Oude Zarrebeek

Kam

arde b

eek

Paleputbeek

Prinnebeek

Grijsperrebeek

Mote

Beek

Terr

est B

eek

ZarrenbeekSpa

njaardsbeek

Hazelbeek

Veld

dam

beek

Grote Beek

Ringbeek

Eikelbeek

Leug

aa

rtsbee

k

Robeek

Kas

teel

beek

Westbeek

Mak

ev

eldbe

ek

Zwaanbeek

Duivelsbeek

Onledebeek

Krom

meb

eek

Zand

damb

eek

HOUTHULST

STADEN

HOOGLEDE

ARDOOIE

PITTEM

TORHOUT

KORTEMARK

LICHTERVELDE

Bovekerke

Gits

Koolskamp

Zwevezele

Ruddervoorde

Egem

Klerken

Zarren

Werken

Handzame

Esen

Vladslo

Beveren

Kaleshoek

Rotse

Jo

Groenhove

Wijnendalebos

Vrijbos

Bos vanHouthulst

Praatbos


IJzeren Brug

Maria Assumpta

Baliebrugge

Rik

Zeswege

Egemkapelle

Jonkershove

Geite

Sleihage

St.-Henricus

Edewalle

Keiem

Beerst


Huwynsbossen

N50

N35

N37

N370

N370

Vlissingenbeek

MIDDELKERKE

Kaaskerke

Woumen

Wilskerke

Slijpe

Mariakerke

Schore


Busbrug

N369

N324

N369

N369

DIKSMUIDE

KANAAL PL

ASSENDA

LE - NIEUWPO

ORT

Kruisstraat-molen

Maria-Hendrikapark

DominiekSaviodomein

E403A17

Raversijde

Spaarbekken

Mechelhof

Reigerhof

Reigaartvliet

Klein Klooster

Bergschuur

Wellington-renbaan

MuseumLange Max


Koekelareberg45m

Groene 62

d Aertrycke

Oosthofpark

Hovaeremolen


E40A18

E40A10

KtheKollwitzmuseum


Montjoie

Kasteel vanMoerbeek

Rozendaal

Kasteel vanCaloen

Messem

Ter Lucht

Koudekeuken

Foreest

Pereboom

Lisbona

PriorijBethani

Ter Loo

Baasveld

Vijver-kasteel

Tillegem

Kraaienest

Ten Berge

Ten Poele

Schoonhove

ErkegemNieuwburg

Breidels

Woesten

Hoge Akker

Rooiveld

Cellen

Gruuthuyse

Boskapel

Rosmolen

Ter Hille

GrootEekhout

Blauwe Toren

De MansRotse

Zandberg


Abdij vanZevenkerke

Aandekooi

Zandwegemolen

Rode Poort


Drie Masten

BlauweSteenputhoeve

Bon-Vouloir

Britannia

Engels Hof

Zwaluwnest

Groot Waailand

Abdij Ten Putte

Dorpsmolen

Bombeure

Akke

rbee

k

RodePoort


GrootMagdalenagoed

4Oostende

Zandvoorde5

Gistel5

Jabbeke / De Haan 6

Loppem7

Brugge8

Oostkamp9

Ruddervoorde11

CasinoKursaal

Mercator

Amandine

De Plate

Mu.ZEE

Explorado

Fort Napoleon


Groene 62

Zwaanhoek

De Grote Zaagbek


Permeke

Bloemendale

Westtoer

BoudewijnSeapark

Warande-putten

Meetkerkse Moeren

Papenvijvers

Waggelwater

Coppieters-bos

Turkeyenhof

Kasteel vanLoppem

Doolhof

De Mote

Kasteel Ter Waere

Boeren-molen

Croisilles

Beisbroek

De Valkaart


Merelaan

Dorpsmolen

BrouwerijDe Leeuw

Hof vanSteelant

Ter Heide

Couchez-molen

Vrijbosroute

Rijseleindemolen

O.-L.-V. terEngelen

Wullepitmolen

Grijspeerdmolen

KasteelWijnendale


Virgo Fidelis

St.-Hubertus

Rapenburg

Lakebos

Munken

Torhout10

Lichtervelde9


Groene 62

N36

Koutermolen

N35

Ruidenberg45m

N363



Stroveldkruis

N32

De Mouwe

Raven-hof

d OudeSmelterij

Mosterdmuseum


R32

R32

Vrijbosroute

N313

N36

N35

R34

GrootKalkaartsleen

Klein Kalkaartsleen

O.L. Vrouwhoekje

Puidebroeken

Groot Tempelhof

Spermaliehof

Esenkasteel


IJzertoren

Raversijde

Waleweiden


Tempelhof

Groenhage-molen

Middelkerke4

N369

Bloem-molens

N369

Stadenberg45m

44m

38m

Vredesmolen45m

40m


Hoeve Ter Kerst



KasteelDe Groote

Handzamevallei

Handzamevallei

Hoge Andjoen

Maria-steen

Barisdamhoeve

Watervliethoeve

V1-lanceer-basis



Klein Strand


De Zeven Torentjes

Grote Molen


De Weunwaegne

36m

Ensorgraf

Roodhof


Regement-WO1

t Oosthof

De DolleBrouwers

De HalveMaan

De Leite

Strubbe

Fort Lapin

Tudor

1

1415

16

17

18

19 21

22

20

3

4

5

6

7

2

START



ICHTEGEM IN DE EERSTE WERELDOORLOG

Ichtegem in de oorlogsjarenBijna kregen Eernegem en Ichtegem de twijfelachtige eer om daadwerkelijk frontgemeente te worden. Toen de Belgen in oktober 1914 achteruit trokken voor het oprukkende Duitse leger besloot de legerleiding om ter hoogte van de Mitswegestraat stand te houden en te beginnen met het graven van loopgrachten. Gelukkig voor onze gemeenten werd heel snel ingezien dat dit strategisch niet houdbaar zou zijn en trokken de Belgische troepen terug tot achter de IJzer. Voor de rest van de oorlog zouden de drie deelgemeenten, Bekegem, Eernegem en Ichtegem, net als alle andere gemeenten achter het front leven onder de harde hand van de Duitse bezetter.

WO I-fietsroute - locaties in Ichtegem (kaart p. 14-15)Start- en eindpunt: De Buuzestove/Stationsplein, Stationsstraat 1741 Eernegem Station vormde het startpunt van een

aparte spoorlijn die het superkanon Lange Max met munitie moest bevoorraden.

2 Fiete Blters, oorlogsmonument Eernegem van de Brusselse beenhouwer Eugene Canneel.

3 Het vroegere klooster als eerste Lazarett in Eerne-gem. De ouderlingen die hier in het tehuis zaten werden al bij het begin van de oorlog naar een boerderij verbannen waarna het ouderlingenge-sticht en klooster door de bezetter als veldhospitaal werd ingericht.

4 De gemeenteschool als frontbakkerij. Van hieruit werd een groot gedeelte van het front met brood bevoorraad.

5 WZC Sint-Anna als eventuele locatie van tweede Duits Lazarett in Eernegem. Het toen splinternieuwe gebouw voor het rustoord werd mogelijks naar het

einde van de oorlog door de Duitsers als hospitaal opgevorderd.

6 Locatie van Duitse begraafplaats Eernegem. Oor-spronkelijk werden Duitse overledenen op het ge-wone kerkhof rond de kerk bijgezet, maar eens het er te veel werden, werd een apart Duits kerkhof op deze plaats aangelegd.

7 Net zoals op veel plaatsen werd ook hier een vlieg-veld ingericht. Het werd niet of nauwelijks gebruikt.

8 Op deze locatie lag een granaatstand van het Duit-se leger. Het krijgsgevangenenkamp waar Fransen en Italianen verbleven lag er dichtbij.

9 Een bunker kon hier tegelijkertijd de spoorlijn en de Bourgognevaart in de gaten houden. In het vlakke polderlandschap was de zichtbaarheid prima.

10 Bunkers langs de spoorlijn 62 moesten de toevoer-lijnen bewaken.

11 Station Ichtegem, munitieoverslagplaats en depot voor voedselvoorraad. Een spijtig ongeluk kostte negen meisjes die hier verplicht werk dienden te leveren het leven.

12 Het caf de Somme deed gedurende de oorlogsja-ren dienst als cinema voor Duitse soldaten.

13 Oorlogsmonument Ichtegem van de bekende Ichtegemse dierenbeeldhouwer Josu Dupon.

14 Locatie Duits Lazarett en kerkhof Ichtegem.

Duitse fanfare op de Markt


15 Woonhuis van Carolus Vermeersch, Koaten Seva, die hier na vier jaar loopgrachten een herberg en steenkoolhandel uitbaatte.

16 Ergens in deze omgeving werd een ruimte vrijge-maakt om als vliegveld dienst te doen. Ook hier was het gebruik beperkt.

Ichtegemse verhalen uit WO IA Bij een grote ontploffing in Ichtegem Station

kwamen negen meisjes uit Eernegem, Ichtegem en Wijnendale om het leven (lees meer in De Buuzestove)

B Een Duits soldaat vermoord in Eernegem (lees meer in de Provence en het Verschil)

C Florimond Cobbaert door eigen vader dood terug-gevonden (lees meer in De Roste Muis)

D Jules van Hevel dankte zijn carrire voor een stuk aan het feit dat hij als gewonde naar Engeland werd overgebracht (lees meer in De Hert)

E Carolus Vermeersch vier jaar in de loopgrachten (lees meer in De Somme)

GESTORVEN IN DIENST VAN DEN DUITSOveral in bezet gebied werden mensen, in veel gevallen vrouwen en meisjes, verplicht ingezet om allerhande werken te verrichten voor de bezetter. De mannen werden richting front gestuurd om daar een stuk logistiek te voorzien. Niet zelden waren deze personen het mikpunt van geallieerde bombardementen of gebeurden er verschrikkelijke ongevallen. Op zowat elke gemeente vielen zo heel wat slachtoffers te betreuren. Het gebeuren aan het station van Ichtegem is daar een jammerlijk bewijs van.


85-11-0-1234-27-27-12

pantone process bluepantone cool gray

Tewerkgestelde vrouwen op het Duits vliegveld in de Eernegemstraat

Voorhaven

Houtdok

Stationsput

Stenensluisvaart

IJZER

Klein Walgeleed

Ieperleed

Zijdelingsgeleed

Ronebeek

Steenbeek

Kwadebeek

Blankaart

IJZER

Kalkaart

Laagvlakte

Lappersfort

Zoetendaal

Nieuwe Koerswijk

Bazelaar

Woumenhoek

De ooievaar

St.-Pieter

Tien Geboden

Nachtegaal

Kaleshoek

Warande

MeiboomhoekZandhoek

Ronehoek

Nieuwe Stede

Spermalie

Leeuwenhofhoek

Kasteelhoek


Kapelhoek

Pellemaat

Oostdijk

Rille

Warande

Oud-Stuivekenskerke

Drie Mussen

Schorre

Moere-Blote

Stokerij

Leugenboom

Moerdijk

Moere-Nieuwland

Vijfwegen

Plassendale

Nukkerwijk

Vogelzang

Westerkwartier

Steendam

Rietbos

Polder

Doornhoek

Bisschophoek

Vijvermolen

Zande-Kruiskalsijde

Kolaard

Konijnen-bos

Vuurtorenwijk

KloefhoekPredikboom

Brandhoek

Zwartegat

St.-Kristoffel

Pierkeshoek

t Verbrande

Smisse

Ruiterhoek

Kruisstraat

Zarrenlinde

RoggeveldSchoorling

Zwart Leeuwtje

Vierschaar

Molenhoek

Krul

Hemeltje

Schuddebeurze

LeegtePopulier

Zoetemond

Zevekotehoek

Belhutte

Ruidenberg


Muishoek

Bescheewege

Ondank

Stampkot

Tolhoek

Vrijbos

Smisse

Amersveld

Waalhoek Stomme

Lavendee

Kotjes

Vuilepan

Kongo

Kruisstraat

s Graveneike

Terrest

Stadenreke

Vla

Kortewilde

Troetelaar

Moskou

Turkije

Klokkeputten

Molendorp

Muizeveld

Noordhoek

Beerputten

Mitswege

Koolveld

Beekput

Steedje

Molenhoek

Noordhoek

Paddegat

Pompje

Noordhoek

Boussemare

Wijnendale

Kwetshage

Molenhoek

Elfhoek

Engel

Clabouterie

KouterKatteveld

De Os en de Ezel

HogeDijken

Kluiten

Meiboom

WatervalDorenhoek

Kroonhoek

Vrijboompje

Lepelem

Vijfwege

Pereboom

Moboekhoek

Markhove

Nachtegaal

Bethoek

Ma Campagne

Voshoek

Meerlaan

Spanjaard

Vijfhuishoek

Schaakske

Sneppe

Vuilpanne

Turkijen

Langenhoek

Haaszakhoek

Drieweg

Grijsperre

Hoge

Pavane

Linde

Breemeers

Meiboomhoek

Legestraat

Gitsberg

Ondank

Krommenhaak

Keiberg

Breskens

Wijnendale

Hoge

Leenbos

Voshoek

Aarsgat

Zwarte-gat

Finance

Olifant

Huilaartmolen

Hilleke

Hazewind

Lokkedyze

St.-Jozef-Arbeider

Poorterij

Verlorenkost

Berg-op-Zoom

Rozeboom

Land van Belofte

Ermiets-hoek

Reiger

Biebuyk

Vergelderhoek

Boerenhol

Nieuwege

Hagebus

Berkenhaag

Hollevoorde LepeHut

Leeuw

Lane Hoogveld

Kuipen

Toekomst

Kaleshoek

Enink

Watermolen

Steenoven

Grote Thems

Hermitage

Molenhoek

Vuilvlage

Strooien-haan

Kristus-Koning

St.-Anna

St.-Jozef

Driehoek

Rooiveld

Knok

Vijvers

Veldhoek

Groene Jager

Schare

Linde

Groene Meersen

Keiorum

Smisje

Zeveneke

Blauwe Toren

Noordhoek

Paradijs

Zuidhoek

Gapaard

VlasbloemManegem

Sparappel

Bergmolen

Heul

Winkelhoek

Westkant

Heike

Vrijgeweed

Griete

Veld

Turfhouwe

Scheldeke

Kodaard

Nachtegaal

Lindeke

Bras

Kapelhoek

Heihoek

Hoog-Beveren

Kortekeer

Slunske

Groenendale

Voerman

Moskou

Meiboom

Lage Bergen


Spriet

Mosselmarkt

Haaihoek

Oosthoek

Kaaie

Zonnebekehoek

MokLekkerland

Veldhoek

Boekhout

St.-Maartensveld

Mosselmarkt

Baliebrugge

Bergen

Haaihoek

Vuilpanne

Doelstok

Rijseleinde

Posterij

Hurselhoek

Raverschootveld

Ondank

Sint-Hubertus

Kruiskalsheide

Onledemolen

Muizelare

Kortekeer

Scheewege

Rijsberge

Vijvertje

Esenbroek

Eindsdijk

Klijthoek

Kanon

Moeren

Straatmolen

Schaarke

Kotje

Schapershoek

OOSTENDE

OUDENBURG

KOEKELARE

Eernegem

Bekegem

Zerkegem

Ettelgem

Stalhille

Zandvoorde

SnaaskerkeLeffinge

Stene

Leke

Zevekote

ZandeMoere

GISTEL

Roksem

Westkerke

Aartrijke

Veld

Zandvoordebrug

Nieuwebrug

Kalsijdebrug

Leffingebrug

Hagebrug

Plassendalebrug

Waerebrug

N369

N369

N33

N341

N363

N33

N33

N34 N33

N9

N358

N320

N358

N358

N368

N368

N306

N368

N358

Stalhillebrug

BREDENE

JABBEKE

Doeveren

Veldbos

Plaizierbos

Kampveld

Nieuwenhovebos

Merkenveld


Domein Tudor

Vuile Moere

OOSTKAMP

ZEDELGEM

BRUGGE

Houtave

Meetkerke

Koolkerke


Sint-Andries

Sint-Michiels

Varsenare

Snellegem

Klemskerke

Veldegem

Loppem

Hertsberge

Waardamme

Kapellebrug

Canadabrug

Gentpoort

Kruispoort

Katelijnepoort

Zabe

ek

Rollew

egebeek

Zabbeek

Sluiskreek

Moerdijkv

aart

Hooteghemsgeleed

Jabbeekse beek

Provin

ciegel

eed


Vissenrijdok

Roksemput

Zoutekreek

Grote Keignaart

Zuidervaartje

water-vijver

Hoo

fdsl

oot

Ri

vierbe

ek

Rivi

erbe

ek

Waard

em

mebee

k

Her

tsbe

rgeb

eek

Hoekaart

Veldb

ee

k

Grootgeleed

Mo

erdi

jkva

art

Bourgognevaart

Kerk

ebee

k

Mou

wbeek

Pots

dam

beek

Blankenbergsevaart

Blauwe-T

orenge

leed


Zuidwege

Kruisabele

Nieuwenhove

Steenbrugge

Heidelberg

N369

N34

N367

N367

N33

N368

N368

N368

N31

N31

N397

N9

N371

N9

N9

N377

N367

N351

R30R30

N367

N32

N32

N32

N31

N50

N50

N50

N50

N50g

N309

N309

N309

N339

Vicogne

Zwin

Walebeek

Lagewegbeek

Noordg

eleed

Groot Zwin

Tollen

aarsbe

ek

Spuikom

Vloethemveld

E403

E40A10

AZSint-Jan

Sint-Pietersplas

Witte Molen

Oostmolen

Dampoort

ICHTEGEM

Veld

De Mokker

Krekelbeek


Zarrenbeek

Oude Zarrebeek

Kam

arde b

eek

Paleputbeek

Prinnebeek

Grijsperrebeek

Mote

Beek

Terr

est B

eek

ZarrenbeekSpa

njaardsbeek

Hazelbeek

Veld

dam

beek

Grote Beek

Ringbeek

Eikelbeek

Leug

aa

rtsbee

k

Robeek

Kas

teel

beek

Westbeek

Mak

ev

eldbe

ek

Zwaanbeek

Duivelsbeek

Onledebeek

Krom

meb

eek

Zand

damb

eek

HOUTHULST

STADEN

HOOGLEDE

ARDOOIE

PITTEM

TORHOUT

KORTEMARK

LICHTERVELDE

Bovekerke

Gits

Koolskamp

Zwevezele

Ruddervoorde

Egem

Klerken

Zarren

Werken

Handzame

Esen

Vladslo

Beveren

Kaleshoek

Rotse

Jo

Groenhove

Wijnendalebos

Vrijbos

Bos vanHouthulst

Praatbos


IJzeren Brug

Maria Assumpta

Baliebrugge

Rik

Zeswege

Egemkapelle

Jonkershove

Geite

Sleihage

St.-Henricus

Edewalle

Keiem

Beerst


Huwynsbossen

N50

N35

N37

N370

N370

Vlissingenbeek

MIDDELKERKE

Kaaskerke

Woumen

Wilskerke

Slijpe

Mariakerke

Schore


Busbrug

N369

N324

N369

N369

DIKSMUIDE

KANAAL PL

ASSENDA

LE - NIEUWPO

ORT

Kruisstraat-molen

Maria-Hendrikapark

DominiekSaviodomein

E403A17

Raversijde

Spaarbekken

Mechelhof

Reigerhof

Reigaartvliet

Klein Klooster

Bergschuur

Wellington-renbaan

MuseumLange Max


Koekelareberg45m

Groene 62

d Aertrycke

Oosthofpark

Hovaeremolen


E40A18

E40A10

KtheKollwitzmuseum


Montjoie

Kasteel vanMoerbeek

Rozendaal

Kasteel vanCaloen

Messem

Ter Lucht

Koudekeuken

Foreest

Pereboom

Lisbona

PriorijBethani

Ter Loo

Baasveld

Vijver-kasteel

Tillegem

Kraaienest

Ten Berge

Ten Poele

Schoonhove

ErkegemNieuwburg

Breidels

Woesten

Hoge Akker

Rooiveld

Cellen

Gruuthuyse

Boskapel

Rosmolen

Ter Hille

GrootEekhout

Blauwe Toren

De MansRotse

Zandberg


Abdij vanZevenkerke

Aandekooi

Zandwegemolen

Rode Poort


Drie Masten

BlauweSteenputhoeve

Bon-Vouloir

Britannia

Engels Hof

Zwaluwnest

Groot Waailand

Abdij Ten Putte

Dorpsmolen

Bombeure

Akke

rbee

k

RodePoort


GrootMagdalenagoed

4Oostende

Zandvoorde5

Gistel5

Jabbeke / De Haan 6

Loppem7

Brugge8

Oostkamp9

Ruddervoorde11

CasinoKursaal

Mercator

Amandine

De Plate

Mu.ZEE

Explorado

Fort Napoleon


Groene 62

Zwaanhoek

De Grote Zaagbek


Permeke

Bloemendale

Westtoer

BoudewijnSeapark

Warande-putten

Meetkerkse Moeren

Papenvijvers

Waggelwater

Coppieters-bos

Turkeyenhof

Kasteel vanLoppem

Doolhof

De Mote

Kasteel Ter Waere

Boeren-molen

Croisilles

Beisbroek

De Valkaart


Merelaan

Dorpsmolen

BrouwerijDe Leeuw

Hof vanSteelant

Ter Heide

Couchez-molen

Vrijbosroute

Rijseleindemolen

O.-L.-V. terEngelen

Wullepitmolen

Grijspeerdmolen

KasteelWijnendale


Virgo Fidelis

St.-Hubertus

Rapenburg

Lakebos

Munken

Torhout10

Lichtervelde9


Groene 62

N36

Koutermolen

N35

Ruidenberg45m

N363



Stroveldkruis

N32

De Mouwe

Raven-hof

d OudeSmelterij

Mosterdmuseum


R32

R32

Vrijbosroute

N313

N36

N35

R34

GrootKalkaartsleen

Klein Kalkaartsleen

O.L. Vrouwhoekje

Puidebroeken

Groot Tempelhof

Spermaliehof

Esenkasteel


IJzertoren

Raversijde

Waleweiden


Tempelhof

Groenhage-molen

Middelkerke4

N369

Bloem-molens

N369

Stadenberg45m

44m

38m

Vredesmolen45m

40m


Hoeve Ter Kerst



KasteelDe Groote

Handzamevallei

Handzamevallei

Hoge Andjoen

Maria-steen

Barisdamhoeve

Watervliethoeve

V1-lanceer-basis



Klein Strand


De Zeven Torentjes

Grote Molen


De Weunwaegne

36m

Ensorgraf

Roodhof


Regement-WO1

t Oosthof

De DolleBrouwers

De HalveMaan

De Leite

Strubbe

Fort Lapin

Tudor

De Roste Muis

Provence

De Buuzestove

De Hert

De Somme

Het Verschil

9

14

D E

LEGENDE

MuseumCaf/restaurantFietsinrijpuntParking

1 locatiefietsroutepicknicktafelInformatiepuntFietsherstelGevaarlijke oversteekProvinciedomeinUitzichtpuntBrouwerij

Voorhaven

Houtdok

Stationsput

Stenensluisvaart

IJZER

Klein Walgeleed

Ieperleed

Zijdelingsgeleed

Ronebeek

Steenbeek

Kwadebeek

Blankaart

IJZER

Kalkaart

Laagvlakte

Lappersfort

Zoetendaal

Nieuwe Koerswijk

Bazelaar

Woumenhoek

De ooievaar

St.-Pieter

Tien Geboden

Nachtegaal

Kaleshoek

Warande

MeiboomhoekZandhoek

Ronehoek

Nieuwe Stede

Spermalie

Leeuwenhofhoek

Kasteelhoek


Kapelhoek

Pellemaat

Oostdijk

Rille

Warande

Oud-Stuivekenskerke

Drie Mussen

Schorre

Moere-Blote

Stokerij

Leugenboom

Moerdijk

Moere-Nieuwland

Vijfwegen

Plassendale

Nukkerwijk

Vogelzang

Westerkwartier

Steendam

Rietbos

Polder

Doornhoek

Bisschophoek

Vijvermolen

Zande-Kruiskalsijde

Kolaard

Konijnen-bos

Vuurtorenwijk

KloefhoekPredikboom

Brandhoek

Zwartegat

St.-Kristoffel

Pierkeshoek

t Verbrande

Smisse

Ruiterhoek

Kruisstraat

Zarrenlinde

RoggeveldSchoorling

Zwart Leeuwtje

Vierschaar

Molenhoek

Krul

Hemeltje

Schuddebeurze

LeegtePopulier

Zoetemond

Zevekotehoek

Belhutte

Ruidenberg


Muishoek

Bescheewege

Ondank

Stampkot

Tolhoek

Vrijbos

Smisse

Amersveld

Waalhoek Stomme

Lavendee

Kotjes

Vuilepan

Kongo

Kruisstraat

s Graveneike

Terrest

Stadenreke

Vla

Kortewilde

Troetelaar

Moskou

Turkije

Klokkeputten

Molendorp

Muizeveld

Noordhoek

Beerputten

Mitswege

Koolveld

Beekput

Steedje

Molenhoek

Noordhoek

Paddegat

Pompje

Noordhoek

Boussemare

Wijnendale

Kwetshage

Molenhoek

Elfhoek

Engel

Clabouterie

KouterKatteveld

De Os en de Ezel

HogeDijken

Kluiten

Meiboom

WatervalDorenhoek

Kroonhoek

Vrijboompje

Lepelem

Vijfwege

Pereboom

Moboekhoek

Markhove

Nachtegaal

Bethoek

Ma Campagne

Voshoek

Meerlaan

Spanjaard

Vijfhuishoek

Schaakske

Sneppe

Vuilpanne

Turkijen

Langenhoek

Haaszakhoek

Drieweg

Grijsperre

Hoge

Pavane

Linde

Breemeers

Meiboomhoek

Legestraat

Gitsberg

Ondank

Krommenhaak

Keiberg

Breskens

Wijnendale

Hoge

Leenbos

Voshoek

Aarsgat

Zwarte-gat

Finance

Olifant

Huilaartmolen

Hilleke

Hazewind

Lokkedyze

St.-Jozef-Arbeider

Poorterij

Verlorenkost

Berg-op-Zoom

Rozeboom

Land van Belofte

Ermiets-hoek

Reiger

Biebuyk

Vergelderhoek

Boerenhol

Nieuwege

Hagebus

Berkenhaag

Hollevoorde LepeHut

Leeuw

Lane Hoogveld

Kuipen

Toekomst

Kaleshoek

Enink

Watermolen

Steenoven

Grote Thems

Hermitage

Molenhoek

Vuilvlage

Strooien-haan

Kristus-Koning

St.-Anna

St.-Jozef

Driehoek

Rooiveld

Knok

Vijvers

Veldhoek

Groene Jager

Schare

Linde

Groene Meersen

Keiorum

Smisje

Zeveneke

Blauwe Toren

Noordhoek

Paradijs

Zuidhoek

Gapaard

VlasbloemManegem

Sparappel

Bergmolen

Heul

Winkelhoek

Westkant

Heike

Vrijgeweed

Griete

Veld

Turfhouwe

Scheldeke

Kodaard

Nachtegaal

Lindeke

Bras

Kapelhoek

Heihoek

Hoog-Beveren

Kortekeer

Slunske

Groenendale

Voerman

Moskou

Meiboom

Lage Bergen


Spriet

Mosselmarkt

Haaihoek

Oosthoek

Kaaie

Zonnebekehoek

MokLekkerland

Veldhoek

Boekhout

St.-Maartensveld

Mosselmarkt

Baliebrugge

Bergen

Haaihoek

Vuilpanne

Doelstok

Rijseleinde

Posterij

Hurselhoek

Raverschootveld

Ondank

Sint-Hubertus

Kruiskalsheide

Onledemolen

Muizelare

Kortekeer

Scheewege

Rijsberge

Vijvertje

Esenbroek

Eindsdijk

Klijthoek

Kanon

Moeren

Straatmolen

Schaarke

Kotje

Schapershoek

OOSTENDE

OUDENBURG

KOEKELARE

Eernegem

Bekegem

Zerkegem

Ettelgem

Stalhille

Zandvoorde

SnaaskerkeLeffinge

Stene

Leke

Zevekote

ZandeMoere

GISTEL

Roksem

Westkerke

Aartrijke

Veld

Zandvoordebrug

Nieuwebrug

Kalsijdebrug

Leffingebrug

Hagebrug

Plassendalebrug

Waerebrug

N369

N369

N33

N341

N363

N33

N33

N34 N33

N9

N358

N320

N358

N358

N368

N368

N306

N368

N358

Stalhillebrug

BREDENE

JABBEKE

Doeveren

Veldbos

Plaizierbos

Kampveld

Nieuwenhovebos

Merkenveld


Domein Tudor

Vuile Moere

OOSTKAMP

ZEDELGEM

BRUGGE

Houtave

Meetkerke

Koolkerke


Sint-Andries

Sint-Michiels

Varsenare

Snellegem

Klemskerke

Veldegem

Loppem

Hertsberge

Waardamme

Kapellebrug

Canadabrug

Gentpoort

Kruispoort

Katelijnepoort

Zabe

ek

Rollew

egebeek

Zabbeek

Sluiskreek

Moerdijkv

aart

Hooteghemsgeleed

Jabbeekse beek

Provin

ciegel

eed


Vissenrijdok

Roksemput

Zoutekreek

Grote Keignaart

Zuidervaartje

water-vijver

Hoo

fdsl

oot

Ri

vierbe

ek

Rivi

erbe

ek

Waard

em

mebee

k

Her

tsbe

rgeb

eek

Hoekaart

Veldb

ee

k

Grootgeleed

Mo

erdi

jkva

art

Bourgognevaart

Kerk

ebee

k

Mou

wbeek

Pots

dam

beek

Blankenbergsevaart

Blauwe-T

orenge

leed


Zuidwege

Kruisabele

Nieuwenhove

Steenbrugge

Heidelberg

N369

N34

N367

N367

N33

N368

N368

N368

N31

N31

N397

N9

N371

N9

N9

N377

N367

N351

R30R30

N367

N32

N32

N32

N31

N50

N50

N50

N50

N50g

N309

N309

N309

N339

Vicogne

Zwin

Walebeek

Lagewegbeek

Noordg

eleed

Groot Zwin

Tollen

aarsbe

ek

Spuikom

Vloethemveld

E403

E40A10

AZSint-Jan

Sint-Pietersplas

Witte Molen

Oostmolen

Dampoort

ICHTEGEM

Veld

De Mokker

Krekelbeek


Zarrenbeek

Oude Zarrebeek

Kam

arde b

eek

Paleputbeek

Prinnebeek

Grijsperrebeek

Mote

Beek

Terr

est B

eek

ZarrenbeekSpa

njaardsbeek

Hazelbeek

Veld

dam

beek

Grote Beek

Ringbeek

Eikelbeek

Leug

aa

rtsbee

k

Robeek

Kas

teel

beek

Westbeek

Mak

ev

eldbe

ek

Zwaanbeek

Duivelsbeek

Onledebeek

Krom

meb

eek

Zand

damb

eek

HOUTHULST

STADEN

HOOGLEDE

ARDOOIE

PITTEM

TORHOUT

KORTEMARK

LICHTERVELDE

Bovekerke

Gits

Koolskamp

Zwevezele

Ruddervoorde

Egem

Klerken

Zarren

Werken

Handzame

Esen

Vladslo

Beveren

Kaleshoek

Rotse

Jo

Groenhove

Wijnendalebos

Vrijbos

Bos vanHouthulst

Praatbos


IJzeren Brug

Maria Assumpta

Baliebrugge

Rik

Zeswege

Egemkapelle

Jonkershove

Geite

Sleihage

St.-Henricus

Edewalle

Keiem

Beerst


Huwynsbossen

N50

N35

N37

N370

N370

Vlissingenbeek

MIDDELKERKE

Kaaskerke

Woumen

Wilskerke

Slijpe

Mariakerke

Schore


Busbrug

N369

N324

N369

N369

DIKSMUIDE

KANAAL PL

ASSENDA

LE - NIEUWPO

ORT

Kruisstraat-molen

Maria-Hendrikapark

DominiekSaviodomein

E403A17

Raversijde

Spaarbekken

Mechelhof

Reigerhof

Reigaartvliet

Klein Klooster

Bergschuur

Wellington-renbaan

MuseumLange Max


Koekelareberg45m

Groene 62

d Aertrycke

Oosthofpark

Hovaeremolen


E40A18

E40A10

KtheKollwitzmuseum


Montjoie

Kasteel vanMoerbeek

Rozendaal

Kasteel vanCaloen

Messem

Ter Lucht

Koudekeuken

Foreest

Pereboom

Lisbona

PriorijBethani

Ter Loo

Baasveld

Vijver-kasteel

Tillegem

Kraaienest

Ten Berge

Ten Poele

Schoonhove

ErkegemNieuwburg

Breidels

Woesten

Hoge Akker

Rooiveld

Cellen

Gruuthuyse

Boskapel

Rosmolen

Ter Hille

GrootEekhout

Blauwe Toren

De MansRotse

Zandberg


Abdij vanZevenkerke

Aandekooi

Zandwegemolen

Rode Poort


Drie Masten

BlauweSteenputhoeve

Bon-Vouloir

Britannia

Engels Hof

Zwaluwnest

Groot Waailand

Abdij Ten Putte

Dorpsmolen

Bombeure

Akke

rbee

k

RodePoort


GrootMagdalenagoed

4Oostende

Zandvoorde5

Gistel5

Jabbeke / De Haan 6

Loppem7

Brugge8

Oostkamp9

Ruddervoorde11

CasinoKursaal

Mercator

Amandine

De Plate

Mu.ZEE

Explorado

Fort Napoleon


Groene 62

Zwaanhoek

De Grote Zaagbek


Permeke

Bloemendale

Westtoer

BoudewijnSeapark

Warande-putten

Meetkerkse Moeren

Papenvijvers

Waggelwater

Coppieters-bos

Turkeyenhof

Kasteel vanLoppem

Doolhof

De Mote

Kasteel Ter Waere

Boeren-molen

Croisilles

Beisbroek

De Valkaart


Merelaan

Dorpsmolen

BrouwerijDe Leeuw

Hof vanSteelant

Ter Heide

Couchez-molen

Vrijbosroute

Rijseleindemolen

O.-L.-V. terEngelen

Wullepitmolen

Grijspeerdmolen

KasteelWijnendale


Virgo Fidelis

St.-Hubertus

Rapenburg

Lakebos

Munken

Torhout10

Lichtervelde9


Groene 62

N36

Koutermolen

N35

Ruidenberg45m

N363



Stroveldkruis

N32

De Mouwe

Raven-hof

d OudeSmelterij

Mosterdmuseum


R32

R32

Vrijbosroute

N313

N36

N35

R34

GrootKalkaartsleen

Klein Kalkaartsleen

O.L. Vrouwhoekje

Puidebroeken

Groot Tempelhof

Spermaliehof

Esenkasteel


IJzertoren

Raversijde

Waleweiden


Tempelhof

Groenhage-molen

Middelkerke4

N369

Bloem-molens

N369

Stadenberg45m

44m

38m

Vredesmolen45m

40m


Hoeve Ter Kerst



KasteelDe Groote

Handzamevallei

Handzamevallei

Hoge Andjoen

Maria-steen

Barisdamhoeve

Watervliethoeve

V1-lanceer-basis



Klein Strand


De Zeven Torentjes

Grote Molen


De Weunwaegne

36m

Ensorgraf

Roodhof


Regement-WO1

t Oosthof

De DolleBrouwers

De HalveMaan

De Leite

Strubbe

Fort Lapin

Tudor

De Roste Muis

Provence

De Buuzestove

De Hert

De Somme

Het Verschil 6

7

8

54

3

2

1 A B

10

11

16

1213

15

C



KOEKELARE IN DE EERSTE WERELDOORLOG

Koekelare in de oorlogsjarenDoor de stellingenoorlog aan de IJzer werd Koekelare, met zijn nabije en centrale ligging achter het front, een belangrijke locatie voor de Duitsers. Koekelare lag aanvankelijk buiten het bereik van de artillerie van de geallieerden en werd hierdoor een uitgelezen plaats om soldaten in te kwartieren. Hier kwamen de soldaten niet alleen terug op kracht, maar ze werden er ook getraind. Tijdens de bezetting leefden nu dubbel zoveel mensen samen.

Toen Lange Max, het voormalige grootste Duits kanon, in 1917 actief werd, was Koekelare niet meer die relatief veilige locatie. De bombardementen en beschietingen namen vanaf dan aan intensiviteit toe.

WO I-fietsroute: locaties in Koekelare(kaart p. 18-19)Start- en eindpunt: CC De Brouwerij (Sint-Maartensplein 15b)1 Kthe Kollwitz (1867-1945) was een Duitse expres-

sionistische kunstenares. Haar zoon Peter sneuvel-de al meteen bij zijn aankomst aan het front in de Westhoek. Het vernieuwde Kthe Kollwitz Museum op de brouwerijsite laat zien hoe de wereldbekende kunstenares in opstand kwam tegen zowel oorlog als armoede en brengt het verhaal van de moeder van een gesneuvelde soldaat.

2 De voormalige Rijkswachtkazerne (nu brandweer) werd als infirmerie van het Rode Kruis ingericht. Naast het gebouw werden barakken opgetrokken die dienden als badhuis.

3 Het tramstation was bij aanvang van de oorlog een knooppunt voor vluchtende landgenoten. Tijdens de bezetting bouwden de Duitsers de omgeving uit tot een pionierspark voor de logistieke bevoorra-ding en het troepentransport naar het front.

4 De Hovaeremolen werd door de Duitse bezetter als waarnemingspost ingericht. Op bevel moest de molen draaien voor de Duitsers. In de onderbouw werd een legerkeuken ingericht. Op 22 maart 1918 werd de molen geraakt door geallieerd ge-schut, fataal voor het wiekenkruis en de molenkast.

5 Het museum en de site Lange Max vertellen het verhaal van het Duitse superkanon dat Duinkerke beschoot. De geschutsbedding, het woonhuis en het bakhuis zijn daadwerkelijke overblijfselen van de oorlog, terwijl in het museum het verhaal van Koekelare wordt verteld.

6 Bovekerke lag op de rand van het door de Duitsers bezette gebied. Bij de opmars in 1914 verschan-sten de Duitsers zich in het Bovekerkebos ten noorden van de dorpskom. De gemeenteschool werd als Rode Kruispost ingericht. Verplicht te-

Een blik op de markt van Koekelare tijdens de Duitse bezetting

Het compleet vernieuwde Kthe Kollwitz Museum



werkgestelden logeerden bij het schoolgebouw, in het zogenaamde Vlooienkwartier. In de tweede helft van 1917 werd de dorpskom geregeld door de geallieerden beschoten. De bezetter besliste om alle burgers te evacueren naar Oost-Vlaanderen en Limburg.

7 De Sint-Gertrudiskerk werd door de Duitsers aan-vankelijk als hospitaal gebruikt, nadien als pakhuis. De toren deed dienst als waarnemingspost. De klokken werden vernield.

8 Op de Duitse militaire begraafplaats van Vladslo ligt de 17-jarige oorlogsvrijwilliger Peter Kollwitz begraven, samen met 25.644 Duitse slachtoffers. Diep getroffen door de dood van haar zoon maakte Kthe Kollwitz het wereldberoemde expressionis-tische beeldhouwwerk Het Treurend Ouderpaar. Het Praatbos lag op ongeveer tien kilometer van de frontlijn en werd zwaar beschadigd. Was het niet door de beschietingen, dan wel omdat zowel de bezetter als de inwoners het hout gebruikten voor militaire doeleinden of als brandhout.

Koekelaarse verhalen uit WO I De kroostrijke familie Viaene werd niet gespaard

door de oorlog (Lees meer in Fr Elise) Hoe een margarinedoos een schilderij van de Ho-

vaeremolen werd (Lees meer in Den Hertog) Over Lange Max, Puydsarmoede en de kapel van

Onze Lieve Vrouw van Groeninge (Lees meer in de cafetaria van het Lange Max Museum)

De inval in Bovekerke door de ogen van de acht-jarig Michiel Decroos (Lees meer in De Inktpot)

Bakker Jerome Seys vecht voor zijn zoon en oorlogsslachtoffer Oscar (lees meer in Bistrant Spanje)

DE FRONTLIJN BEVOORRADENIn Koekelare troffen de Duitsers vanaf het begin van de oorlog voorzieningen om stellingenmateriaal te produceren voor het front.

Eenheden van het Pionierregiment 25 kregen als taak om zowel de productie als de logistiek te organiseren. Aan het front -van Diksmuide tot de kust- leverden zij zowel met paard en kar, als met een uitgebreid netwerk van sporen, hun goederen.

Gedurende de volle vier jaar verbleef het Pionierregiment 25 in Koekelare.In het Lange Max Museum komt dit thema uitgebreid aan bod.

Graven op het Duits militair kerkhof van Vladslo

Voorhaven

Houtdok

Stationsput

Stenensluisvaart

IJZER

Klein Walgeleed

Ieperleed

Zijdelingsgeleed

Ronebeek

Steenbeek

Kwadebeek

Blankaart

IJZER

Kalkaart

Laagvlakte

Lappersfort

Zoetendaal

Nieuwe Koerswijk

Bazelaar

Woumenhoek

De ooievaar

St.-Pieter

Tien Geboden

Nachtegaal

Kaleshoek

Warande

MeiboomhoekZandhoek

Ronehoek

Nieuwe Stede

Spermalie

Leeuwenhofhoek

Kasteelhoek


Kapelhoek

Pellemaat

Oostdijk

Rille

Warande

Oud-Stuivekenskerke

Drie Mussen

Schorre

Moere-Blote

Stokerij

Leugenboom

Moerdijk

Moere-Nieuwland

Vijfwegen

Plassendale

Nukkerwijk

Vogelzang

Westerkwartier

Steendam

Rietbos

Polder

Doornhoek

Bisschophoek

Vijvermolen

Zande-Kruiskalsijde

Kolaard

Konijnen-bos

Vuurtorenwijk

KloefhoekPredikboom

Brandhoek

Zwartegat

St.-Kristoffel

Pierkeshoek

t Verbrande

Smisse

Ruiterhoek

Kruisstraat

Zarrenlinde

RoggeveldSchoorling

Zwart Leeuwtje

Vierschaar

Molenhoek

Krul

Hemeltje

Schuddebeurze

LeegtePopulier

Zoetemond

Zevekotehoek

Belhutte

Ruidenberg


Muishoek

Bescheewege

Ondank

Stampkot

Tolhoek

Vrijbos

Smisse

Amersveld

Waalhoek Stomme

Lavendee

Kotjes

Vuilepan

Kongo

Kruisstraat

s Graveneike

Terrest

Stadenreke

Vla

Kortewilde

Troetelaar

Moskou

Turkije

Klokkeputten

Molendorp

Muizeveld

Noordhoek

Beerputten

Mitswege

Koolveld

Beekput

Steedje

Molenhoek

Noordhoek

Paddegat

Pompje

Noordhoek

Boussemare

Wijnendale

Kwetshage

Molenhoek

Elfhoek

Engel

Clabouterie

KouterKatteveld

De Os en de Ezel

HogeDijken

Kluiten

Meiboom

WatervalDorenhoek

Kroonhoek

Vrijboompje

Lepelem

Vijfwege

Pereboom

Moboekhoek

Markhove

Nachtegaal

Bethoek

Ma Campagne

Voshoek

Meerlaan

Spanjaard

Vijfhuishoek

Schaakske

Sneppe

Vuilpanne

Turkijen

Langenhoek

Haaszakhoek

Drieweg

Grijsperre

Hoge

Pavane

Linde

Breemeers

Meiboomhoek

Legestraat

Gitsberg

Ondank

Krommenhaak

Keiberg

Breskens

Wijnendale

Hoge

Leenbos

Voshoek

Aarsgat

Zwarte-gat

Finance

Olifant

Huilaartmolen

Hilleke

Hazewind

Lokkedyze

St.-Jozef-Arbeider

Poorterij

Verlorenkost

Berg-op-Zoom

Rozeboom

Land van Belofte

Ermiets-hoek

Reiger

Biebuyk

Vergelderhoek

Boerenhol

Nieuwege

Hagebus

Berkenhaag

Hollevoorde LepeHut

Leeuw

Lane Hoogveld

Kuipen

Toekomst

Kaleshoek

Enink

Watermolen

Steenoven

Grote Thems

Hermitage

Molenhoek

Vuilvlage

Strooien-haan

Kristus-Koning

St.-Anna

St.-Jozef

Driehoek

Rooiveld

Knok

Vijvers

Veldhoek

Groene Jager

Schare

Linde

Groene Meersen

Keiorum

Smisje

Zeveneke

Blauwe Toren

Noordhoek

Paradijs

Zuidhoek

Gapaard

VlasbloemManegem

Sparappel

Bergmolen

Heul

Winkelhoek

Westkant

Heike

Vrijgeweed

Griete

Veld

Turfhouwe

Scheldeke

Kodaard

Nachtegaal

Lindeke

Bras

Kapelhoek

Heihoek

Hoog-Beveren

Kortekeer

Slunske

Groenendale

Voerman

Moskou

Meiboom

Lage Bergen


Spriet

Mosselmarkt

Haaihoek

Oosthoek

Kaaie

Zonnebekehoek

MokLekkerland

Veldhoek

Boekhout

St.-Maartensveld

Mosselmarkt

Baliebrugge

Bergen

Haaihoek

Vuilpanne

Doelstok

Rijseleinde

Posterij

Hurselhoek

Raverschootveld

Ondank

Sint-Hubertus

Kruiskalsheide

Onledemolen

Muizelare

Kortekeer

Scheewege

Rijsberge

Vijvertje

Esenbroek

Eindsdijk

Klijthoek

Kanon

Moeren

Straatmolen

Schaarke

Kotje

Schapershoek

OOSTENDE

OUDENBURG

KOEKELARE

Eernegem

Bekegem

Zerkegem

Ettelgem

Stalhille

Zandvoorde

SnaaskerkeLeffinge

Stene

Leke

Zevekote

ZandeMoere

GISTEL

Roksem

Westkerke

Aartrijke

Veld

Zandvoordebrug

Nieuwebrug

Kalsijdebrug

Leffingebrug

Hagebrug

Plassendalebrug

Waerebrug

N369

N369

N33

N341

N363

N33

N33

N34 N33

N9

N358

N320

N358

N358

N368

N368

N306

N368

N358

Stalhillebrug

BREDENE

JABBEKE

Doeveren

Veldbos

Plaizierbos

Kampveld

Nieuwenhovebos

Merkenveld


Domein Tudor

Vuile Moere

OOSTKAMP

ZEDELGEM

BRUGGE

Houtave

Meetkerke

Koolkerke


Sint-Andries

Sint-Michiels

Varsenare

Snellegem

Klemskerke

Veldegem

Loppem

Hertsberge

Waardamme

Kapellebrug

Canadabrug

Gentpoort

Kruispoort

Katelijnepoort

Zabe

ek

Rollew

egebeek

Zabbeek

Sluiskreek

Moerdijkv

aart

Hooteghemsgeleed

Jabbeekse beek

Provin

ciegel

eed


Vissenrijdok

Roksemput

Zoutekreek

Grote Keignaart

Zuidervaartje

water-vijver

Hoo

fdsl

oot

Ri

vierbe

ek

Rivi

erbe

ek

Waard

em

mebee

k

Her

tsbe

rgeb

Fietsen door bezet gebied - 't groot verzet

Documents

Transcript of Fietsen door bezet gebied - 't groot verzet