Saai is h

et

bij ons t

huis

nooit Erv

ari

ng

sve

rha

len

va

n k

ind

ere

n e

n h

un

ou

de

rs

www.karakter.com

COLOFON

Co

lofo

n

Uitgave van: Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie

(Marketing & Communicatie)Redactie:

Marketing & CommunicatieVormgeving:

PXL, VeenendaalDrukwerk:

Torendruk, Nijkerk

Deze uitgave is tot stand gekomen dankzij de medewerking van de kinderen die bij

Karakter in behandeling zijn of zijn geweest en hun ouders. Zij vertelden openhartig

hun verhaal en dit is veelal een letterlijke weergave van de interviews. Om de

privacy van de kinderen en ouders te garanderen hebben wij de namen veranderd.

De mensen op de foto’s zijn niet de mensen die hun ervaringen vertellen.

Daar waar het begrip ouders staat, kunt u ook verzorgers lezen.

3

Inh

ou

dso

pg

ave

Kinderen met Karakter 5

Tijmen, 5 jaar 6

Behandeling in het gezin 8

Column Kwetsbaar 10

Jorn heeft MCDD 11

Iemand van Karakter over de vloer? 12

Tips voor ouders 14

Joey, 16 jaar 15

Wat vertelt u de omgeving? 16

Lotte, 15 jaar 17

E-health 18

Finn: van goed praten tot goed gedrag 19

Column Uit de praktijk 20

Van moedermodus naar hulpverlenersmodus 22

Wie doet wat? 24

Bram, 12 jaar 25

Brigitte, 8 jaar 27

Tips voor de dagelijkse praktijk 28

Ik ben Tim 29

In gesprek met jongeren 31

Daan, 12 jaar 32

Ouders, bereid je voor op een intensieve periode 34

Frietje speciaal 36

Uw mening is belangrijk 38

Vrienden van Karakter 39

4

Kim heeft geleerd er te mogen zijn, ook op slechte momenten. Dat ze ook voor zichzelf

mag kiezen en hulp mag vragen. Dat kan alleen als er veiligheid en vertrouwen is.

Dat hebben jullie geboden. (fragment uit een bedankbrief van ouders)

Wij bedanken de jongeren en hun ouders van

harte voor het delen van hun ervaringen. Dat

geeft aan dat er wederzijds vertrouwen is en

dat het mogelijk is om samen met u te kunnen

werken aan de toekomst van uw kind: mee-

doen in het gezin, op school en met anderen!

Een persoonlijk verhaal zegt vaak meer, het

gaat om herkenning en erkenning. Ervaringen

van andere ouders en kinderen geven u als

ouder steun en misschien zelfs opluchting,

want u bent echt niet de enige! Het leven met

een kind met psychiatrische problematiek kan

enerverend zijn maar ook mooi, of zoals een

moeder in dit boekje schrijft: Saai is het bij ons

thuis nooit!

Naast ervaringen leest u in dit boekje ook tips,

columns van onze behandelaren en informatie

over Karakter.

Kin

de

ren

me

t K

ara

kte

r

Kinderen met Karakter

5

Uw kind is aangemeld bij Karakter kinder- en

jeugdpsychiatrie, en u zult vragen hebben over wat

uw kind en ook uw gezin te wachten staat: wat gaan

ze doen bij Karakter, wat betekent dit voor mijn kind

en voor de toekomst? In dit boekje leest u verhalen

van jongeren die in behandeling zijn of zijn geweest

bij Karakter en van hun ouders.

6

Tijmen, 5 jaar

De moeder van Tijmen voelt al

vroeg aan dat het niet goed is.

Nu ik een dochter van 11 maanden heb, weet

ik dat het ook anders kan zijn. Tijmen is

enorm druk, impulsief en moeilijk om contact

mee te maken. Het balletje ging rollen toen

de begeleiders van de peuterspeelzaal aan

de bel trokken. Ons gezin werd verwezen

naar een instantie en thuis en bij de peuter-

speelzaal werd de toen 3-jarige Tijmen geob-

serveerd. Uiteindelijk zijn we doorverwezen

naar Karakter en ging alles in een stroom-

versnelling. Dat het zo snel ging, vonden we

fijn. Het was een druk en zwaar jaar, maar we

hadden gewoon geen tijd om na te denken.

Tijdens het eerste gesprek bij Karakter

kwam de familiegeschiedenis ter sprake.

In de familie van vaderskant komt ADHD,

PDD-NOS en Gilles de la Tourette voor.

Gedurende het diagnosetraject van Tijmen werd

duidelijk dat ook zijn vader Marcel kenmerken

had en uiteindelijk is ook hij gediagnosticeerd.

Marcel herkent nu wat er aan de hand is met

Tijmen en kan daar beter mee omgaan maar de

relatie tussen vader en zoon blijft problematisch.

Mijn relatie met Tijmen is moeilijk, het ene

moment is het een hele lieve jongen en het

volgende moment haat hij mij. Ik vraag me

wel eens af hoe dat zal gaan in de toekomst

als Tijmen kwaad is, hij is nu al een potig

ventje. Het is twee stappen vooruit en drie terug.

Onze dochter van 11 maanden heeft nog geen

kenmerken en zij brengt evenwicht in het gezin.

Ik ben positief over de behandeling van Tijmen

bij Karakter. Toen de diagnose, ADHD type 3,

bekend werd stond onze wereld toch wel op

de kop, maar we zijn goed opgevangen.

De behandeling bestond uit intensieve

gezinsbehandeling. Een gezinsbehandelaar

kwam bij ons thuis en gaf ons, maar zeker

ook Marcel, tips om toe te passen bij Tijmen.

Daarnaast volgden wij een cursus over ADHD

samen met andere ouders en zijn bij een

informatieavond over ADHD en de feestdagen

geweest. Toen Tijmen met medicatie begon,

kregen wij medicatiebegeleiding. Na het

beëindigen van de behandeling regelt de huis-

arts de medicatie. En ja, ik maak me zorgen

over de toekomst: zijn sociaal-emotionele

ontwikkeling, school en later werk.

Na een slechte bevalling kwam Tijmen een

week lang in de couveuse terecht. Vlak na

de geboorte had ik al het gevoel dat er iets

niet klopte, maar ach, bij een eerste kind

weet je toch niet wat ‘normaal’ is.

7

Tijm

en

, 5

ja

ar

8

Onze dochter Dieuwertje werd vorig jaar steeds

dunner. Dit ging zo geleidelijk dus wij hadden dat als

ouders eigenlijk niet zo in de gaten. Ze at ook gewoon

goed en gezellig mee. Vervolgens ging ze naar haar

kamer om huiswerk te maken, slikte ze laxeerpillen en

gooide ze stiekem het eten er weer uit. Het was voor

ons dan ook een enorme schok toen we erachter

kwamen. Ook werd duidelijk dat Dieuwertje

automutileerde: ze verwondde zichzelf. Er moest

iets gebeuren en voor behandeling zijn we naar

Karakter gegaan.

8

Dieuwertje,

16 jaar

BEHANDELING IN HET GEZIN

99

Be

ha

nd

elin

g in

he

t g

ezi

n

twee IPG-ers één keer per week in de avonduren bij ons thuis als

alle leden van het gezin aanwezig waren en was er 24 uur per dag

bereikbaarheid voor telefonische consultatie. Dat is heel prettig

want je hebt dan een goed vangnet. De gezinsbehandelaren

hebben ons laten zien hoe we het beste met de problematiek

van Dieuwertje om kunnen gaan. Zo leerden ze ons dat als

Dieuwertje erg in haar emotie zat, wij het soms beter even

konden loslaten. Dieuwertje ging dan naar haar kamer en een

van de gezinsbehandelaren ging met haar mee. Dat was

geruststellend voor ons. De andere behandelaar bleef bij ons

zitten. Door de aanpak en begeleiding van de IPG-ers zagen wij

de situatie in huis in een paar weken tijd helemaal kenteren. De

rust kwam weer terug. Het stelde ons in staat om weer gewoon

ouder te zijn en dat is wat je toch wilt.

‘Zo’n opname heeft een enorme impact

op je gezin.’

In de eerste periode na de ontdekking dat ze anorexia had,

liepen de spanningen tussen ons en Dieuwertje vaak hoog op.

Het vertrouwen was even helemaal weg. De behandelaren

stelden toen voor dat het voor Dieuwertje en ons gezin het

beste zou zijn als ze kort opgenomen zou worden bij Karakter.

De behandeling kon meteen van start en er kwam weer wat

rust voor alle partijen. Het voelde voor ons alsof we gefaald

hadden. Je geeft je kind toch uit handen en dat wil je als

ouder helemaal niet, hoe moeilijk de situatie ook is. Ook voor

onze andere twee kinderen was het heftig. Gelukkig kwam

Dieuwertje na een paar weken weer thuis en startten we met

Intensieve Psychiatrische Gezinsbehandeling (IPG). Uiteindelijk

moesten de problemen met Dieuwertje natuurlijk binnen het

gezin opgelost worden. Dieuwertje ging twee keer per week

naar Karakter voor poliklinische behandeling. Daarnaast kwamen

10

Als iemand iets onaangenaams over mij zegt, kan

dat hard aankomen. Maar het is meestal herkenbaar

en ik kan er mijn voordeel mee doen. Als iemand

iets over mijn partner zegt dan roept dat vaak meer

ergernis dan herkenning op. Als iemand iets kritisch,

zelfs ook maar heel mild, over een van onze kinderen

zegt dan voel ik mij als een zwaan die over zijn

kleintjes waakt. Mijn vleugels wapperen en ik moet

mij inhouden om niet van mij af te blazen. In onze

kinderen zijn wij het meest kwetsbaar.

Hoe veel meer geldt dat als je je als ouders zorgen

maakt over de ontwikkeling, het gedrag en/of de sociale

inpassing van je kind. Toch ben je dan aangewezen op

hulp door een instelling voor (geestelijke)jeugdzorg.

Hoe nauw luistert het dan hoe je bejegend wordt. Alle

details tellen: hoe je te woord wordt gestaan, hoe je

wordt ontvangen, hoe je wordt meegenomen in

diagnostiek en behandeloverwegingen.

Zelf heb ik ook te kampen met ziektes. Dat is naar,

maar ik lijd eigenlijk veel meer onder wat ik in de

huisartsenpraktijk en bij mijn ziekenhuisspecialisten

aan slechte organisatie en arrogantie tref, dan onder

mijn kwalen. Wat ik merk is hoe gevoelig je als patiënt

bent voor de wijze waarop je bejegend wordt, voor

(on)duidelijkheid maar vooral ook voor de wijze waarop

behandelaars van een ziekenhuis met elkaar omgaan.

Zo stoor ik mij enorm aan medewerkers die hardop

hun privéleven met elkaar delen terwijl ik in de

wachtkamer zit. Of losjes namen en gegevens van

mede patiënten rondslingeren als ze achter de balie

telefoneren. In veel van de folders staat dat de instelling

of het ziekenhuis er voor jou is en haar best doet om

je zorg op maat te leveren. Heerlijk als dat klopt en

wanneer het onderzoek van je (kind) verloopt zoals in

de folder beloofd is. Hoe prettig als de onderzoeker

begrip toont voor je onzekerheid. En hoe belangrijk

het mee mogen kijken en denken is.

Natuurlijk loopt het weleens mis. Ook bij Karakter,

want zorg blijft mensenwerk. Maar bedenk dat jullie

er niet zijn voor Karakter, nee Karakter is er voor jullie!

Karakter staat ergens voor, en jullie zijn kwetsbaar,

maar ook dat telt. Medewerkers zijn hier in getraind en

je mag verwachten dat ze er professioneel, kundig en

respectvol mee om gaan. Maar het kan altijd beter.

Schroom niet om je te uiten.

Zorg is een leerproces, van hoe om te gaan met

lastige situaties, gedragingen en machteloosheid,

en dat met nadruk: over en weer!

Kwetsbaarcolumn

prof. dr. Rutger Jan van der Gaag,

hoogleraar klinische kinder- & jeugdpsychiatrie

Radboudumc & Karakter

Co

lum

n K

we

tsba

ar

11

Jorn

he

eft

MC

DD

Jorn heeft MCDD

Ondanks dat die oorzaak was weggenomen,

bleef zijn motorische ontwikkeling toch erg

achter. Hij begon laat met lopen (op tweejarige

leeftijd) en ook in zijn spraak ontwikkelde hij

zich traag. Wat verder opviel was dat hij erg

snel gestrest was en onverwacht heftig kon

reageren op andere kinderen. Verder kwam

hij nauwelijks tot spelen. Jorn kwam terecht

op een medisch kinderdagverblijf. Daar werd

een voorlopige diagnose gesteld, PDD-NOS.

Wij vonden het belangrijk om nog eens goed te

laten onderzoeken wat er met Jorn aan de hand

was en hoe we hem konden helpen. Zo zijn we

uiteindelijk bij Karakter terecht gekomen. Daar

werd duidelijk dat hij MCDD (Multi Complex

Development Disorder) heeft.

Jorn heeft speltherapie en cognitieve therapie

gevolgd op de polikliniek. Omdat wij beiden

werken als hulpverlener in de jeugdzorg was

veel van wat er werd verteld en uitgelegd ons

al wel bekend. Dit gold echter niet voor het

omgaan met het dwangmatige gedrag van

Jorn. Specifiek hiervoor kregen we ouder-

begeleiding en dat heeft ons en Jorn erg

goed geholpen. Jorn heeft soms hele angstige

gedachten of vindt dat hij heel vaak hetzelfde

moet controleren. Dat kost hem uiteraard erg

veel energie. We hebben geleerd om daar niet

te veel op in te gaan, hem gerust te stellen en

samen met hem helpende gedachtes te

formuleren. Onze zoon zit nu in een nieuwe

fase in zijn leven. Hij gaat naar het speciaal

middelbaar onderwijs en wordt volwassen.

Hij zal moeten leren omgaan met zijn

beperkingen, en dat is niet altijd makkelijk.

Hij zit eigenlijk op een te laag onderwijsniveau,

qua intelligentie kan hij meer aan en gaat

cognitief als het ware achteruit. Tegelijkertijd

kan hij niet tegen druk, zoals huiswerktaken

die binnen een bepaalde tijd af moeten. Dat

maakt dat Jorn helaas niet verder komt in het

onderwijs. Ook de aansluiting met andere

jongeren is een probleem voor hem. Natuurlijk

merkt hij dat zelf en het maakt hem verdrietig.

Voor dit soort problemen zijn er helaas niet

altijd pasklare oplossingen.

We kijken terug op een goede begeleiding

bij Karakter. We voelden ons als ouders goed

gehoord. We komen nu nog ongeveer twee

keer per jaar om met onze vaste ouder-

begeleider door te nemen hoe het met Jorn gaat.

Jorn maakte een bijzonder slechte start in zijn leven.

Hij huilde heel veel in de eerste negen maanden van

zijn leven. In eerste instantie werd daar ook een

lichamelijke oorzaak voor gevonden: zijn nekwervels

zaten te dicht op elkaar (Kiss-syndroom) waardoor

hij pijn had.

11

De moeder van de

17-jarige Jorn vertelt.

12

IEMAND VAN KARAKTER

OVER DE VLOER?

De ouders van een jongen, 5 jaar,

met PDD-NOS beschrijven hun

ervaringen met Intensieve

Psychiatrische Gezinsbegeleiding (IPG).

Sinds de geboorte van onze zoon weten we

al dat er iets met hem aan de hand is. Toen

hij 3 jaar was zijn er testen en onderzoeken

geweest: diagnose PDD-NOS. Een heleboel

valt dan op z’n plaats en hoe meer we erover

leren en lezen, des te meer de bevestiging

dat hij autistisch is. Maar, weten wat is nog

maar het begin: hoe krijgen we handvatten

om ermee te leren leven, waar moeten we

rekening mee houden vandaag, morgen en

in de toekomst?

Karakter raadde ons IPG aan. We waren sceptisch

en bezorgd want er komt iemand twee dagdelen

per week voor een bepaalde periode bij je

thuis die je vertelt wat je moet doen, je komt

helpen maar die ook ineens heel dichtbij komt

en ziet wat er in het gezin gebeurt. Het maak-

te ons onzeker, wat als de conclusie is dat we

niet goed op kunnen voeden, wat denkt zij

12

van ons? Maar het werd al meteen duidelijk:

ze kwam met het doel om ons te helpen met

onze zoon, om hem te helpen en ons gezin

weer in balans te brengen. Doelen werden

gesteld, afspraken gemaakt en er werd

gewerkt op basis van wederzijds respect en

vertrouwen. Openheid en eerlijkheid staat

centraal: spreek het uit als iets je niet zint,

van beide kanten.

Stap voor stap werden de doelen uitgerafeld

tot concrete acties. De IPG gaat zeker niet

zonder slag of stoot, het vergt discipline en

geduld! Als je het belangrijkste doel voor

ogen houdt (eens kan ik dit zelf ook) dan lukt

het. We hebben waardevolle dingen geleerd

die we nog steeds toepassen. De handvatten

die we hebben gekregen hebben onze zoon,

onszelf, ons gezin en de omgeving geholpen

met PDD-NOS te leven en te leren omgaan.

13

Iem

an

d v

an

Ka

rak

ter

ove

r d

e v

loe

r?

14

Tips voor ouders

Tip

s vo

or o

ud

ers

• Vergeet broertjes of zusjes niet, zij verdienen

ook uw aandacht. Maak bewust tijd vrij voor

uw andere kinderen, bijvoorbeeld elke

zaterdag tussen 14:00 en 15:00 uur.• Maak van te voren een dagprogramma.

U kunt hiervoor gebruik maken van

planborden met magnetische picto’s,

maar er zijn ook software en apps op

de markt die hierin ondersteunen.

• Maak afspraken met uw kind over alledaagse

activiteiten als beginnen met huiswerk,

tanden poetsen en naar bed gaan.

• Structuur en duidelijkheid doen

wonderen. U bent de ouder, het is uw

taak om grenzen te stellen.

• Spreek voor het slapengaan nog samen even de dag

door. Dat is vaak ook een rustmoment en maakt het

hoofd van uw kind leeg. Vraag uw kind één ding te

noemen die hij niet fijn vond aan vandaag en twee

dingen die hij wel fijn vond.

• Creëer een rustmoment voor het slapen-

gaan, laat uw kind even een boek lezen of

naar zijn/haar favoriete muziek luisteren.

• Kondig een nieuwe activiteit ruim van te voren

aan, dus niet: “We gaan nu naar huis” maar

“We gaan over 15 minuten naar huis” en later

nog eens: “We gaan over 5 minuten naar huis”.

• Kinderen met autisme of AD(H)D zijn

vaak visueel ingesteld. Iets voordoen

werkt beter dan uitleggen.

15

Joey, 16 jaar

Een sociotherapeut vertelt

over een jongere met licht

verstandelijke beperking.

Toen Joey er net was gingen we met de groep

naar de Efteling en hij wilde in de Vogel Rok,

maar durfde niet. Toch zette hij door en was

apetrots toen hij uit de Vogel Rok kwam en

wilde direct nog een keer. Hij merkte toen

hoe fijn het is om iets te doen wat best eng is

en vertelde ook dat het achteraf veel minder

eng bleek te zijn.

Fietsen op een fiets met twee wielen was

spannend want hij was in het verleden een

keer erg hard gevallen en durfde daarna niet

meer te fietsen. En ook lukte het Joey om

weer te leren fietsen.

We hebben Joey geleerd om vragen te stellen

aan mensen die hij niet goed kent, om te gaan

met zijn boosheid en om activiteiten te doen

waar hij van te voren tegen op zag. En wie had

ooit gedacht dat hij zoveel plezier zou beleven

aan het voetballen met groepsgenoten en

andere sportieve activiteiten als hardlopen,

springen op het springkussen en tennissen.

Hij kreeg steeds beter contact met groeps-

genoten en maakte vrienden. Hij werd zelfs

enorm populair op de groep: Joey heeft humor,

is aardig voor anderen, rustig en betrokken en

kan anderen goed troosten. Hij werd steeds

zelfstandiger, ging met de fiets ergens heen,

stond zelfstandig op en had geen begeleiding

meer nodig om goed te douchen. En als hij nu

een nee kreeg te horen wanneer hij iets wilde

dan zei hij: ‘jammer, misschien een andere keer.’

Een half jaar nadat Joey weer thuis is gaat

het nog steeds goed met hem en hij blijft

zich ontwikkelen. Hij is nog steeds enorm

enthousiast over Karakter en zou het liefst

nog wel terug willen! Hij heeft veel gehad

aan de weerbaarheidstraining: hij komt nu

voor zichzelf op!

Joey kwam bij Karakter en had moeite met het maken

van keuzes: van wat doe ik op mijn brood tot aan welke

afspraak maak ik na school. Hij was onzeker in de om-

gang met leeftijdsgenoten en had weinig vrienden. Hij

was vaak misselijk als hij naar school moest, omdat

hij erg tegen school op zag. Ook had hij hulp nodig

bij het verzorgen van zijn lichaam en bij het opstaan.

Hij mopperde als er iets anders ging dan hij wilde en

was bang. Bang om te fietsen, bang om iets te vra-

gen aan mensen van een andere groep. Kortom:

Joey zat helemaal niet lekker in zijn vel.

Joe

y, 1

6 ja

ar

15

16

Wa

t ve

rtelt u

de

om

ge

vin

g?

Wat vertelt u de omgeving?

16

• Mensen weten niet altijd wat een psychiatrisch

probleem is. Onwetendheid leidt tot onbegrip.

Praat er zo open mogelijk over als u dat

kunt en wilt, dat werkt bij aan begrip van

uw sociale omgeving. Kijk eens op

www.samensterktegenstigma.nl

• Bespreek het open, vooral met familie. Leg uit

wat er met uw kind aan de hand is, wat dat

in de dagelijkse praktijk betekent voor uw

kind, uw gezin maar ook voor de omgeving.

• Bespreek met de school wat er aan de hand is

met uw kind en wat uw kind kan helpen in de

klas. Bijvoorbeeld huiswerkplanning, concrete

werkafspraken voor een lesjaar/lesuur.

• Het kan ook helpen als uw kind een

spreekbeurt houdt over psychiatrische

problematiek. Bereid dit dan samen met uw

kind goed voor en wijs ook op eventuele

vragen die er komen.

• Geef uw omgeving aan waar goede informatie

te vinden is. Laat vrienden van uw kind eens

kijken op de site www.brainwiki.nl

• Wilt u niet iedereen steeds opnieuw

uitleggen wat er aan de hand is? U kunt

bijvoorbeeld een kort, informatief briefje

maken waarop u uitlegt wat de aandoening

precies inhoudt, welke gevolgen dat heeft

voor uw kind (en de rest van het gezin) en

waar de omgeving eventueel rekening mee

moet houden. Zo’n briefje in de brievenbus

kan duidelijkheid en begrip kweken bij

buren en kennissen.

• Als u bij een kerk hoort, kan ook deze

gemeenschap vaak iets voor u betekenen.

• En helaas, hoe goed u ook uitlegt wat er

aan de hand is, er zijn altijd mensen die

het gewoonweg niet willen snappen en hun

vooroordeel klaar hebben.

17

Lotte, 15 jaar

Ineens ging er een knop om

en flipte ik niet meer.

Ik ging bijvoorbeeld mijn vinger in mijn keel

steken om eten uit te spugen. Op school had

ik een fijne vriendengroep maar ik had last

van de leraren. Die waren erg prestatiegericht.

Daar kon ik slecht tegen, ik ben namelijk heel

erg perfectionistisch. Ik ging mij steeds slechter

voelen en deed net voor de zomervakantie

een zelfmoordpoging.

Na de zomervakantie ging ik weer naar school

maar ik stortte helemaal in. Ik ging mijzelf pijn

doen, zette nagels in mijn armen en verwondde

mezelf met een schaar. Ik kreeg medicijnen om

beter te kunnen slapen en werd doorgestuurd

naar een instelling in Utrecht voor hulp en werd

twee weken opgenomen. Ze dachten dat ik een

bipolaire stoornis had of PDD-NOS. Dat bleek

niet zo te zijn. Toen ik weer naar huis ging,

ging het al snel slechter me. Ik deed nogmaals

een zelfmoordpoging en werd opgenomen bij

Karakter op de crisisafdeling. Na uitgebreid

onderzoek zeiden ze tegen me dat ik Borderline

heb, depressief ben en kleine psychotische

trekjes heb. Ik vond het best erg om te horen,

maar ik accepteerde het.

Uiteindelijk ben ik naar een afdeling van

Karakter gegaan waar ze veel ervaring hebben

met jongeren met Borderline. Ik werd er eerst

niet eens aangenomen omdat ik niet voldoende

gemotiveerd zou zijn. Dat was wel belangrijk

voor die behandeling. Ik kreeg Dialectische

Gedragstherapie waarbij ik leerde mijn

gevoelens en gedachten beter onder controle

te krijgen. Eerst ging het nog niet goed met

me. Ik bleef mezelf maar pijn doen, ging weg-

lopen en flipte regelmatig. Maar na een paar

maanden ging er ineens een knop om en ben

ik niet meer geflipt. Ik weet niet helemaal

zeker waardoor dat kwam. Ik denk toch dat

het te maken heeft met die Dialectische

Gedragstherapie. Alles ging beter. Ik stopte

met mezelf pijn doen. Het ging zelfs zo goed

dat ik weer naar huis kon en thuis word

begeleid. Best gek, maar ook heel fijn om na

zo’n lange periode weer naar huis te mogen,

mijn vrienden weer te zien en te merken dat

mijn leven nu rustiger is geworden.

Toen ik 12 jaar oud was kreeg ik een hersenschudding

met gym. Ondertussen ging het in mijn familie ook

niet goed. Ik ging door al die dingen veel tobben

en piekeren. In die periode begonnen mijn

psychische problemen.

Lo

tte

, 15

ja

ar

17

E-H

ea

lth

E-HealthOnline behandelen bij Karakter

18

Internet valt niet meer weg te denken in

het dagelijks leven. Ook binnen de zorg in

ziekenhuizen wordt al volop gewerkt met

het gebruik van de online mogelijkheden.

Denk bijvoorbeeld aan een app die dagelijks

de bloeddruk meet of de mogelijkheid om

via beeldbellen direct contact te hebben

met de behandelaar.

Ook in de kinder- en jeugdpsychiatrie neemt

e-health een grote vlucht. Daarmee volgt de

kinder- en jeugdpsychiatrie de maatschappelijke

ontwikkelingen naar meer digitaal ‘leven’. Zo

heeft Karakter samen met zes grote KJP

instellingen het patiëntenplatform

Jouw Omgeving ontwikkeld.

Via Jouw Omgeving kunnen jongeren samen

met hun ouders hun behandeling voor een

deel online volgen. In de praktijk betekent het

dat jongeren een behandelsessie zelf thuis

doen en als zij vragen hebben, hun behandelaar

kunnen mailen. Daarnaast vinden er gewone

gesprekken plaats tussen de jongere, zijn of

haar ouders en de behandelaar in de spreek-

kamer bij Karakter. Een goed voorbeeld is de

oudertraining voor ouders van kinderen van

4 tot 12 jaar met ADHD, ASS en gedrags-

problemen. Het doel van de training is het

verminderen van de gedrags problemen van

de kinderen. De ouders volgen het online

programma en krijgen informatie en advies en

leren hoe ze kunnen inspelen op het gedrag

van hun kind. Vragen kunnen ze per mail stellen

of tijdens een afspraak met de behandelaar.

Een ander voorbeeld is de behandeling van

angst via het programma Dappere Kat. Daarbij

maakt het kind of de jongere eerst kennis met

de behandelaar in de spreekkamer, volgt er uitleg

over hoe angst werkt en wat hij/zij er het beste

aan kan doen. Daarna gaat het kind stap voor

stap oefenen met lastige situaties op zijn/haar

eigen tempo. Door het oefenen wordt de angst

steeds wat minder. Ook leert het kind trucs om

met de angst om te gaan. Aan het eind bespreekt

het kind met zijn/haar behandelaar hoe hij/zij

kan zorgen dat het goed blijft gaan, ook als de

behandeling is afgelopen.

Wij kiezen voor deze vorm van behandelen

omdat wij geloven dat de combinatie van

fysieke contacten en online contacten tot

betere zorg leidt. De jongeren en hun ouders

kunnen zo in hun eigen tijd en op hun eigen

plek een deel van hun behandeling volgen.

Karakter hoopt daarmee samen met de

jongere hulp op maat te kunnen aanbieden.

19

Fin

n: va

n g

oe

d p

rate

n t

ot

go

ed

ge

dra

g

Toen Finn 8 jaar oud was maakte ik me al een tijdje

zorgen over hem: hij kon soms extreem reageren en

flipte helemaal als ik hem corrigeerde. Finn vertoonde

twee uitersten: de ene keer reageerde hij buitenspo-

rig en een andere keer juist helemaal niet. Het balletje

begon te rollen toen school een gesprek met mij aan-

vroeg. Ook daar zagen ze gelijksoortige problemen.

Besloten is toen om Finn eerst een sociale vaardig-

heidstraining te laten doorlopen. Dit werd via school

gedaan. De orthopedagoge die dat leidde adviseerde

om psychiatrisch onderzoek te laten doen. Zo ben ik

bij Karakter terechtgekomen.

Allereerst heeft men bij Karakter de ADOS test uitgevoerd.

Met deze test kan worden bekeken of er mogelijk sprake

is van een autisme spectrum stoornis. Gelukkig bleek

dat niet het geval. Maar door onderzoek bij de logopedist

19

De moeder van Finn vertelt hoe Karakter

het werkelijke probleem ontdekte.

‘Ik maakte me al een tijdje zorgen

over hem.’

van Karakter kwam men erachter dat Finn een forse

taalachterstand had van drie jaar. Hoe hij daaraan is

gekomen is niet duidelijk. Mogelijk kan zijn frustrerende

en buitensporige gedrag worden verklaard uit het feit

dat hij zich verbaal zo slecht kon uiten. Besloten is

toen om Finn intensieve logopedische behandeling te

geven. Daarnaast hebben we Intensieve Psychiatrische

Gezinsbehandeling gehad. Ik vond het prettig om van

de behandelaar te horen dat ik opvoedkundig Finn

op een goede manier benaderde. Dat geeft je

zelfvertrouwen als ouder.

Finn heeft gedurende zes maanden logopedie ge-

volgd. Dat gebeurde bij een praktijk buiten Karakter.

Ik ondersteunde dat door verbaal alles aan Finn uit te

leggen als ik iets ondernam. Eigenlijk zoals je dat ook

als ouder doet bij een kind van twee. Binnen een half

jaar had Finn die forse achterstand helemaal ingelopen.

En … de gedragsproblemen waren en bleven weg. Ik

ben heel erg blij dat we via Karakter erachter zijn ge-

komen waar het probleem zat. Het gaat nu uitstekend

met Finn. We kunnen weer verder.

Finn: van goed praten tot goed gedrag

20

Uit de praktijk

column

20

Sem is 15 jaar oud en zit in de vierde klas van het VWO.

Ik ken hem al sinds zijn 8e jaar en zie hem ongeveer

twee keer per jaar om te kijken hoe het gaat. Sem

gebruikt medicijnen die hem helpen minder last te

hebben van prikkels. Toevallig loopt er vandaag een

co-assistent mee op het spreekuur. Sem vindt dat

wel interessant. Nog voordat de co-assistent heeft

kunnen vragen of het goed is dat ze meekijkt, steekt

Sem van wal: ‘Ik ben Sem en ik heb autisme. Dat

betekent in mijn geval dat ik gevoelig ben voor prik-

kels’. De co-assistent knikt begrijpend. Sem vervolgt:

‘Maar welke prikkels dan, moet jij dan vragen’.

Het wordt een paar tellen stil. Ik besluit aan Sem te vragen

voor welke prikkels hij gevoelig is. Sem noemt er een

aantal op: harde geluiden, parfum van zijn tante, maar

ook dat irritante luchtverversingssysteem dat je altijd

aan hebt, het geluid van het toilet als je doortrekt en

natuurlijk kleding met knopen.

De co-assistent vraagt of Sem nog van andere dingen

last heeft. ‘Jazeker wel!’ antwoordt Sem. Weer wordt

het even stil. Ik vraag Sem te vertellen waar hij dan

nog meer last van heeft. ‘Dat zijn wel 23 dingen’, zegt

Sem. ‘Oké Sem, geef me dan maar de drie belangrijkste’,

zeg ik. Sem kijkt me even wat bozig aan: ‘Eerst de

vervelendste van de drie of eerst de minst vervelende

van de drie?‘ ‘Laten we beginnen met de ergste, dus

wat ik nummer 1 zou noemen, Sem’, zeg ik.

Sem antwoordt: ‘Het meest irritant is dat mensen niet

duidelijk zijn, zoals jij net. Dan moet ik weer vragen of

je wat preciezer kan zeggen wat je bedoelt.’ En wat

zijn je nummers twee en drie dan? Sem antwoordt: ‘Ach,

die en de overige 20 zijn niet belangrijk, dus laat maar’.

Na het gesprek vertel ik de co-assistent dat ik na al die

jaren nog steeds verwonderd kan zijn over Sem. Ben ik

flexibel genoeg voor hem of is hij inflexibel?

dr. Wouter Staal,

kinder- en jeugdpsychiater Karakter

hoofdopleider Karakter

Co

lum

n U

it de

pra

ktijk

21

22

Va

n m

oe

de

rmo

du

s na

ar h

ulp

ve

rlen

ersm

od

us

22

Onze oudste heeft ADHD en autisme.

Het is hier thuis ‘never a dull moment’ met

hem. Er hangen thuis aan het prikbord twee

posters: eentje met ‘Sterke kanten van

autisme’ en de ander met ‘Pluspunten van

ADHD’. Daarnaast is hij fan van Jochem

Myjer die heel vrolijk doet over zijn ADHD.

Wij be nadrukken het positieve. De buitenwereld

benadrukt het negatieve al genoeg!

STOOM UIT MIJN OREN

Het allerbeste advies dat ik ooit gekregen heb

was van een sociotherapeut bij Karakter: als

ouder moet je soms uit je rol moet stappen

van (emotioneel betrokken) ouder, en in de

rol van hulpverlener (met een professionele

distantie) kruipen. Deze ‘kort-door-de-bocht’-

stelling waarbij je niet te veel in hokjes moet

denken, helpt mij enorm om rustig te blijven

door in mijn hoofd de klik van ‘moedermodus’

naar ‘hulpverlenersmodus’ te maken op het

moment dat de stoom uit mijn oren dreigt te

komen…. zoals maandagochtend. Zijn broertje

werd toen hij beneden kwam voor zijn ontbijt

al letterlijk besprongen door de zelfverklaarde

Koning en moest meteen allerlei bevelen op-

volgen. Herrie in de tent. Ook ik als moeder

werd niet geacht de Koning tegen te spreken.

Een goed moment voor een gesprek dus…

START SCHOOL: WENNEN

De eerste week is erg moeizaam verlopen. Voor

onze zoons was het wennen: van de nieuwe taxi-

chauffeur en kinderen tot aan een ander kind

naast zich , andere dag gym in de week... zal ik

doorgaan? Dat wennen gaat letterlijk niet zonder

slag of stoot… maandag en dinsdag werd er

een bureau gesloopt door een boze klasgenoot

en vrijdag is er "slechts" een kruk naar zijn

grootje gegaan...

Reken maar dat wij dit thuis terug zagen

in het gedrag van onze zoon. Op school is het

“horen- zien- zwijgen” en thuis loopt hij dan

over...Zijn broertje te grazen nemen; tot in het

oneindige doorzeuren en -drammen tegen

moeder; en als vader, die voor vier dagen voor

zijn werk in het buitenland is, belt rond etens-

tijd, wordt de telefoon er zonder pardon of uit-

leg "opgeknald".

GATLETIEK

Donderdag een flyer meegekregen van

school voor een G-atletiekvereniging.

Ik vroeg hem wat hij daarvan vindt. ‘Het klinkt

als gatver dat GATletiek dus ik wil het niet.’

Er is dan weinig tegen in te brengen, hij wil

niet bij die atletiekvereniging. Ik ben blij dat

hij welkom is bij zijn (reguliere) turnvereniging.

Het slagen van sport bij een reguliere sport-

vereniging staat of valt bij de trainer die hij

er treft.

BESTE VRIEND

Ons kind zit niet meer bij zijn beste vriend in

de klas. Na een gesprek heeft de school toch

geregeld dat er tijd is voor extra ontmoetingen

onder schooltijd, en in de eerste schoolweek

mochten de kinderen bij elkaar in de klas ‘op

visite’ om daar hun brood op te eten. En soms

mogen ze samen pauze hebben. Zo kan het

dus ook!

Van moedermodus naar hulpverlenersmodusElena, moeder van twee lieve donderstenen

van 8 en 11 jaar.

23

24

Wie

do

et w

at?

24

DE KINDER- EN

JEUGDPSYCHIATER

De kinder- en jeugdpsychiater is

een medisch specialist die ge-

specialiseerd is in psychische

ziektes bij kinderen en jongeren.

Door veel te praten met u en uw

kind, onderzoekt hij/zij wat er

aan de hand is en welke behan-

deling passend zou zijn. Hij/zij is

de enige die medicijnen mag

voorschrijven en eindverant-

woordelijk is voor de onderzoe-

ken en behandeling.

DE THERAPEUT

Therapeuten helpen u en uw kind

beter om te gaan met de situatie.

Dat kan op verschillende

manieren. Sommige therapeuten

voeren gesprekken, zoals de

psychotherapeut en de

gezinstherapeut. Andere

therapeuten oefenen met behulp

van toneel (dramatherapeut), sport

en spel (psychomotore therapeut),

of creatieve werkvormen (creatieve

therapeut). Ook zijn er

sociotherapeuten, zij

begeleiden de kinderen

in de kliniek.

DE PSYCHOLOOG OF

PSYCHOLOGISCH MEDEWERKER

De psycholoog heeft veel kennis

over het gedrag, de emoties en

het denken van uw kind.

Deze gedragsdeskundige onder-

zoekt wat er met uw kind aan de

hand is (diagnose). Ook brengt

hij/zij in kaart wat de sterke kan-

ten van uw kind zijn en hoe je

die kunt inzetten bij het aanpak-

ken van de problemen.

Bij Karakter werken verschillen-

de soorten psychologen zoals

de GZ-psycholoog en de klinisch

(neuro-) psycholoog. Mocht een

testonderzoek nodig zijn, dan

wordt dat vaak afgenomen door

een psychologisch medewerker.

DE OUDERBEGELEIDER

De ouderbegeleider is er

speciaal voor u als ouder. Heeft

u vragen over de problematiek,

opvoeding en behandeling van

uw kind? Dan kunt u bij de

ouderbegeleider terecht.

DE BEHANDELCOÖRDINATOR

De behandelcoördinator is de

spin in het web. Hij/zij houdt de

hele behandeling in de gaten en

overlegt met iedereen die erbij

is betrokken.

GEZINSBEHANDELAAR

Een gezinsbehandelaar werkt

intensief samen met ouders en

kind(eren) aan vaardigheden

waarmee het gezin beter om kan

gaan met de problemen.

De gezinsbehandelaar komt

enkele keren per week bij u

thuis om het gezin weer op

de rit te krijgen.

Wie doet wat?Bij Karakter werken verschillende soorten behandelaars. Hieronder leest u wie ze zijn

en wat ze voor u en uw kind kunnen betekenen.

25

Bram, 12 jaarDe vader van Bram

over acceptatie.

Onze zoon Bram heeft ADHD, PDD-NOS en een

slaapstoornis. Tot zijn twaalfde woonde hij thuis

maar zijn gedragsproblemen werden steeds

moeilijker te hanteren. Niet alleen voor ons als

ouders maar ook voor zijn twee jongere broertjes.

Die gingen hier echt onder lijden.

Bra

m, 12

ja

ar

Eens per maand ging Bram een weekend uit

logeren. Dat gaf ons gezin dan wel even lucht

maar we merkten dat het water ons steeds meer

tot aan de lippen kwam. Uiteindelijk hebben we

de stap genomen om Bram aan te melden

voor behandeling bij Karakter. Hij werd

opgenomen in de kliniek en behandeld voor

zijn emotieregulatieproblemen. Bram kon

moeilijk zijn boosheid hanteren en wilde alles

volgens zijn eigen voorwaarden doen. De

behandelaars zijn met Bram aan de slag gegaan

en dat heeft een heel goed effect gehad.

Die opname was niet alleen goed voor Bram,

het gaf ons als gezin ook rust. De spanning

viel van ons af en de andere twee kinderen

bloeiden op. Eens per twee weken kwam

Bram een weekend thuis. Om de andere week

gingen wij naar hem. Uiteindelijk besloten we

dat Bram uit huis geplaatst moest worden en

dat kan niet bij Karakter. Bij die andere instantie

ging het snel mis. Bram werd agressief naar

personeel. Hij mocht daar niet meer terugkomen.

Dat was een nieuwe ontwikkeling want bij

Karakter was agressiviteit nooit voorgekomen.

We zaten met de handen in het haar en hebben

contact opgenomen met Karakter. De behande-

laars zijn samen met ons gaan kijken naar een

oplossing. Ons werd aangegeven dat we het

goed hebben gedaan maar op den duur moet je

kijken of thuis echt de beste plek is om te leren

de toekomst in te gaan als gezin/individu.

Samen met Karakter is besloten dat het beste

voor Bram was om elders te wonen. We vonden

een goede plek voor onze zoon bij het RIBW en

daar kan hij tot zijn 18e blijven wonen. Karakter

heeft het RIBW geadviseerd over de behandeling

van Bram en dat is zeer gewaardeerd. Goede

samenwerking is belangrijk. Om de twee weken

komt Bram thuis en om de andere week gaan wij

bij hem op bezoek. Het is natuurlijk moeilijk als

je kind uit huis moet maar wij zijn daar ook

ingegroeid. Het begon met weekenden en

langzamerhand hebben we leren accepteren

dat dit de goede weg was.

25

2626

27

Brigitte, 8 jaarMoeder vertelt:

lange zoektocht naar juiste hulp.

Al na de eerste dag dat ze geboren was voelde ik

dat er iets met Brigitte aan de hand was. Als baby

huilde ze enorm veel en was ze erg prikkelbaar. Het

consultatiebureau gooide dat op mijn onervarenheid

als moeder. Ik moest zelf maar wat meer ontspannen

worden en Brigitte wat meer laten huilen.

Bri

git

te, 8

ja

ar

Niet fijn voor je zelfvertrouwen als je als ouder

zoiets te horen krijgt. Het zou vanzelf wel

goed komen. Maar het kwam niet goed. Als

ik haar bijvoorbeeld meenam naar de super-

markt was ze vervolgens de hele dag stevig

van slag. Alles leek haar teveel.

Haar periode op de peuterspeelzaal was

problematisch: ze viel buiten de groep, deed

andere kinderen pijn. De basisschool volgde

en ook daar waren er problemen in de aan-

sluiting met klasgenoten. De juf en de intern

begeleider regelden speltherapie maar dat

leidde niet tot een oplossing. Door Brigitte’s

grote doorzettingsvermogen hield ze het vol

tot groep vier. Daar liep het echt spaak. Ze is

toen door onze huisarts doorverwezen naar

een ggz-instelling. Zonder dat er enig onder-

zoek van betekenis plaatshad, werd daar

meteen gezegd dat ze ADHD zou hebben.

Ze kreeg Ritalin en dat was het dan. Dat hielp

niet. De situatie escaleerde en Brigitte wilde

niet meer. Toen zijn we terecht gekomen bij

Karakter. Dat voelde voor ons meteen als een

warm bad. Er was begrip en we hadden eindelijk

het gevoel dat we op de goede plek zaten en

dat er ook voldoende expertise was om ons

kind te begrijpen en te helpen.

Brigitte werd bij Karakter opgenomen op de

dagbehandeling: ’s ochtends ging ze naar

haar eigen basisschool en ’s middags naar

Karakter. Uit het onderzoek bleek dat Brigitte

een combinatie had van ADHD, PDD-NOS en

Gilles de la Tourette.

Op de dagbehandeling kreeg ze therapie om

te leren omgaan met haar psychiatrische

ziekte. Verder is goed gekeken naar haar

medicatie en kregen wij als ouders ook

begeleiding. Het was een intensieve en pittige

periode maar langzamerhand keerde de rust

terug en begon Brigitte beter te functioneren.

De behandeling bij Karakter werd na vier

maanden afgesloten. Nu komen we er alleen

nog voor medicatiecontrole. Brigitte zit nu prima

in haar vel, ze gaat om de week naar een

zorgboerderij en geniet veel meer dan voor-

heen van de dingen. En daar gaat het toch om.

27

2828

HELP, EEN FEESTJE?

Feestjes en feestdagen kunnen erg druk en

verwarrend zijn. Probeer deze dagen op dezelfde

manier te laten verlopen als andere dagen. Vraag

uw kind eens hoe hij het feestje of de feestdagen

zou willen doorbrengen en spreek af dat hij zich

gerust een half uur op zijn kamer mag terugtrekken.

En maak vooraf duidelijk wat er gaat gebeuren,

wie er zal komen, geef tijden van begin en eind

van het feest aan en zorg dat er voldoende

mensen zijn om het feest te begeleiden.

KAMER OPRUIMEN?

Maar wat is dan een opgeruimde kamer?

Maak dus een lijstje met maximaal vijf items die op-

geruimd moeten zijn: vuile was in de wasmand in

de badkamer, sla je dekbed dicht, doe de gordijnen

open etc. Hang dit lijstje op een zichtbare plek op

en begeleid uw kind in het begin bij het opruimen.

OCHTENDRITUELEN

Maak er een gezinsritueel van. Neem de tijd om

rustig te starten, ontbijt samen aan de tafel en zet

die TV uit! Maak een lijstje met wie eerst gaat

douchen, maak iedere dag na het avondeten tijd

vrij om de lunch van de volgende dag voor te

bereiden, dat scheelt tijd en ergernis. Het gaat om

organiseren, plannen en structuur aanbrengen.

HUISWERK MAKEN, COMPUTER EN SOCIAL MEDIA

Zet die telefoon uit, maak je huiswerk en check

dan of je iets hebt gemist op social media.

Wedden dat het wel meevalt! Een koptelefoon met

rustige muziek kan helpen om de concentratie te

verbeteren. Spreek van tevoren met uw kind af hoe

lang en op welke tijdstippen het mag computeren.

Bekijk ook welke andere activiteiten uw kind kan

doen: sportles, vriendjes of gewoon lekker

buiten spelen.

TOCH NIET WEER AARDAPPELEN,

GROENTE EN VLEES?

Uw kind wil altijd hetzelfde eten? Neem uw kind

eens mee om inkopen te doen en maak daarna

samen het eten klaar. Probeer er iets leuks van te

maken en voorkom dat eten een strijd wordt.

Of maak een afspraak om iedere week iets

nieuws te proeven.

HOE KOM IK DE VAKANTIEWEKEN DOOR?

Maak van te voren samen een programma.

Wees duidelijk wat en wanneer jullie iets gaan

ondernemen: maak een planning. Het is ook

mogelijk om bij Karakter te logeren in de

weekenden of in de vakantieperiodes.

WIJ ZIJN ER OOK NOG!

Denk ook aan broertjes en zusjes. Ook zij hebben

individuele aandacht nodig. Plan iedere week een

vast tijdstip om iets leuks te doen.

STRUCTUUR

Rust, reinheid en regelmaat zijn ouderwetse

begrippen maar werken perfect om structuur

te brengen in het gezin en voor uw kind.

Tips voor dagelijkse

praktijk

Tip

s vo

or d

ag

elijk

se p

rak

tijk

2929

SCHOOL & HOBBY’S

Ik zit op het gymnasium. Mijn hobby’s zijn

zingen, dansen en acteren. Ik sta graag in het

middelpunt van de belangstelling en ben dus

ook niet bang om op het podium te staan. Ik

zit op musicalles en ik heb er veel vrienden

gemaakt. Maar ik heb ook moeilijke tijden

gehad in mijn leven. Ik ben gepest in groep 6

en 7 en daar ben ik erg verdrietig om geweest.

GESPREKKEN BIJ KARAKTER

Ik kon om kleine onzinnige dingen boos worden.

Nu heb ik regelmatig gesprekjes bij Karakter

omdat ik vaak boos ben en dwingend kan zijn.

Ik leer nu om een ruzie goed op te lossen, in

plaats van weg te lopen of te gaan schelden.

Ik vond het niet zo leuk om over vervelende

situaties of dingen te praten. Ik ben dan bang

dat mensen me raar vinden. Wanneer mensen

zich open stellen en oprecht aardig en

geïnteresseerd in me zijn, vertrouw ik die

ander meer en stel ik me meer open. In de

therapie leer ik te praten over moeilijke

situaties en hoe ik hiermee om kan gaan. Ik

vertel steeds meer over mezelf en daardoor

kan mijn therapeut me ook beter helpen. Als

ik een probleem heb, denk ik hier zelf over

na. Mijn therapeut van Karakter helpt me. Ik

vertrouw haar, bespreek veel met haar en we

zoeken samen naar een oplossing. Het lijkt

soms of je niets hebt aan therapie, maar het

helpt me echt om het beter te doen.

TOEKOMST

In de toekomst blijf ik spelen in musicals.

Daar zou ik echt verder mee willen. Ik denk

dat ik binnenkort niet meer voor therapie naar

Karakter hoef en ik meer alleen kan. En dat ik

mijn problemen ook met anderen, zoals mijn

vrienden, kan bespreken.

Ik b

en

Tim

Ik ben TimIk ben 13 jaar en mijn vrienden

vinden mij sympathiek, vastberaden,

spontaan en druk. Ik volg therapie en

ik heb een vorm van autisme.

‘We kozen er voor om

onze zoon goed te laten

onderzoeken om te

bekijken wat er nu echt

met hem aan de hand was.’

In g

esp

rek

me

t jo

ng

ere

n

31

In gesprek met jongeren

De jongeren (12-18 jaar) die aan het woord zijn, hebben een

Licht Verstandelijke Beperking en psychiatrische problematiek.

Ze zijn tijdelijk opgenomen bij Karakter.

Hoe was het toen je hier voor het eerst kwam?

• Heftig, heel anders dan thuis wonen, het is

ook zo ver weg van huis.

• De 1e week moest ik wel wennen aan mijn

omgeving maar de groep biedt wel afleiding.

Ze nemen je mee naar buiten toe om te

voetballen of we deden binnen een spel.

• In het begin heb je met zoveel gezichten te

maken en daar moet je wel aan wennen.

• Ik vond de groep oké, mijn kamer oké, maar

toen gingen mijn ouders weg en dat was zo

erg. Ieder weekend dat ik thuis was dacht

ik dat ik niet meer terug zou gaan maar

na een paar weken ben je wel gewend en

wordt alles vertrouwder.

Over Karakter:

• Er wordt zo veel op je gelet, meer dan thuis en

dat vind ik niet echt leuk. Eigenlijk wil ik dat ze

helemaal niet op me letten!

• Van de één mag ik wel pindakaas op m’n brood

en van de ander niet, dat vind ik lastig. Maar er

wordt ons wel structuur geboden, iedere dag is

hetzelfde en dat is goed voor mij.

• De sociotherapeuten luisteren naar je: ze zijn

er gewoon voor je!

• Ik vind het hier leuk want ik hou van gezelschap.

Vrienden:

• Nee, ik heb niets verteld over mijn problemen

aan mijn vrienden thuis.

• Het is hier makkelijker vrienden maken.

We vangen elkaar hier wel op.

• Hmm, eigenlijk ben ik wel verliefd op een

jongen uit de groep. En hij ook op mij!

Wat leer je bij Karakter:

• Je leert hier veel maar als je niet wilt leren, leer

je ook niets, dus je moet het wel zelf willen.

• Mijn gevoelens controleren, boosheid in

bedwang houden, praten over gevoelens,

zelfstandig worden door praktische zaken

te leren. Ik ga zodra ik hier wegga eerst be-

geleid wonen en dan daarna zelfstandig

wonen. Ik kan nu zelfs al koken en mijn

zelfvertrouwen is echt groot geworden.

• Ik leer hier vriendschappen te sluiten.

• Vroeger sliep ik overdag en leefde ik ’s nachts.

Dat was niet goed en dat is weer geregeld.

Wat vertel je anderen over Karakter:

• Ach, wel best maar ik ga liever naar huis.

• De sfeer wordt bepaald door wat de groep

samen doet en wat je er zelf van maakt.

• Ik vind het hier fijner dan thuis!

Daan, 12 jaar

De moeder van Daan over

moeilijke beslissingen.

Toen de problemen met Daan steeds ernstiger

werden, zijn we verwezen naar het ziekenhuis

voor onderzoek. Na twee gesprekken werd de

stoornis van Asperger vastgesteld, medicijnen

mee en daar moesten we het maar mee doen.

Dat gaf ons het gevoel dat we het zelf maar

verder moesten uitzoeken. De problemen

werden niet minder. Daan werd overgeplaatst

naar het speciaal onderwijs en op school ging

het beter met hem. Maar thuis begon hij zich

steeds moeilijker te gedragen: ’s ochtends

niet willen eten, alleen kleding aan van een

bepaalde kleur en verzet tegen alles. Wij gingen

er steeds verder in mee en liepen helemaal vast.

Het werd onhoudbaar met Daan thuis.

We stonden voor de keuze: Daan helemaal uit

huis plaatsen of Daan goed laten onderzoe-

ken om te bekijken wat er nu echt met hem

aan de hand was. We kozen voor dat laatste

en Daan werd door onze huisarts aangemeld

bij Karakter. Hij werd opgenomen op de kliniek

en wij konden als gezin even op adem komen.

Bij Karakter voelde het als een warm bad.

Samen met de behandelaars voelden we ons

als één team: meepraten en meedenken over

wat het beste was voor Daan. Op de groep

werden de problemen die wij met Daan thuis

hadden snel zichtbaar. De diagnose klassiek

autisme werd gesteld en dat verklaarde veel

van zijn gedrag. Niet alleen zijn moeilijkheden

maar ook naar zijn sterke punten werden be-

keken. Voor onze zoon hebben wij als ouders

andere vaardigheden nodig en die leerden

we ook. Tot onze vreugde en soms ook onze

verbazing bleken deze adviezen vaak heel

goed te werken. Het gaat steeds beter met

hem en met ons en hij woont weer thuis.

Thuis kregen we ook begeleiding en adviezen

voor de situaties waar we thuis nog met Daan

tegenaan liepen. Dat maakt dat je als ouder

succeservaringen krijgt zodat je weer meer

zelfvertrouwen als ouder krijgt. Daan staat

nu aan het begin van een nieuwe fase in

zijn leven: de puberteit. Wij hebben er alle ver-

trouwen in dat we die samen goed doorkomen.

Daan is inmiddels twaalf jaar. Op de basisschool

begonnen de problemen. De leerkrachten zaten

met de handen in het haar. Daan was brutaal,

toonde clownesk gedrag, luisterde niet en ging

onder de tafel zitten als de docent op hem mopperde.

Zelf dachten wij dat zijn opstandige gedrag vooral te

maken had met een onrustige periode thuis.

32

33

‘Voor onze zoon hebben wij als ouders andere

vaardigheden nodig en die leerden we ook.’

Da

an

, 12

ja

ar

34

Ou

de

rs, be

reid

je v

oo

r op

ee

n in

ten

sieve

pe

riod

e

OUDERS, BEREID JE VOOR OP

EEN INTENSIEVE PERIODE

Een ouder vertelt.

Zodra de behandeling van je kind start bij

Karakter breekt er een drukke tijd aan. Besef

dat dit niet alleen voor uw kind betekent dat

er een agenda is met afspraken voor onder-

zoeken, spelobservaties en therapieën, maar

dat ook de andere gezins- of familieleden een

intensieve periode te wachten staat.

Ouders, broers en zussen worden meestal

betrokken in onderzoek en behandeling.

Ook wordt er gekeken of er andere personen

in de familie zijn die kampen met psychiatrische

problematiek. Erfelijkheid kan namelijk een

rol spelen.

Ouders krijgen meestal ouderbegeleiding. Het

gaat dan vaak over waar je met je kind tegen-

aan loopt en hoe je daarmee omgaat. Dat kan

best confronterend zijn. Het kan in de ouder-

begeleiding ook gaan over andere dingen die

een rol spelen: de sfeer in het gezin, de onder-

linge verstandhouding van de ouders, of over je

eigen relatie met je ouders (de opa en oma van

je kind). Terwijl dit eigenlijk voor jou als ouder

niet het onderwerp is waarvoor je hulp zoekt.

Kortom, er staat jullie een intensieve, woelige

periode te wachten. Bereid je daarop voor,

maar zie het ook als een goede investering

in de toekomst van jullie kind en jullie gezin.

Ook in de familie kunnen er gevolgen zijn van

de gestelde diagnose van je kind. Er zullen

misschien familieleden zich gaan verdiepen in de

gestelde diagnose en zichzelf of andere familie-

leden herkennen, ‘kwartjes die gaan vallen.’ Dit

kan moeilijk zijn, het kan ook veel duidelijkheid

en rust brengen, niet alleen voor het kind en

de ouders, maar ook voor al die personen er

dicht omheen.

34

35

3636

Een beetje vreemd voelde het wel. Ik had dit

in mijn loopbaan als psychotherapeut dan ook

nog nooit eerder gedaan. Maar vandaag was

een speciale dag. Roos en ik namen afscheid.

Na een jaar therapie, zou ze het na vandaag

weer op eigen kracht proberen.

Roos, net 16 toen ze bij Karakter kwam, had

eigenlijk niet zoveel zin in therapie. Haar

begeleiders vonden dat ze opener moest

leren worden en haar gevoelens leren te

bespreken. Ook zou het fijn zijn als ze de

groep meer als haar thuis zou kunnen leren

zien. Een ander thuis had ze namelijk niet.

Roos zelf reageerde met een lauw ‘mwaah’,

toen ik vroeg of zij het hiermee eens was.

Maar misschien wilde ze, als het dan toch

echt moest, het over haar moeder hebben.

Die was een paar jaar daarvoor overleden.

‘Ze moest het allemaal nog maar eens zien’.

In het begin liet Roos haar jas aan tijdens

onze gesprekken en wilde nooit iets drinken.

Ze was geen prater. Als ik niets vroeg, bleef

het stil. Ik probeerde onderwerpen te vinden

die haar zouden kunnen boeien zoals school,

haar bijbaantje, muziek. Ze bleek een echte

fan van One Direction.

Waar ze wel eens zelf over begon was

‘eten’.....Nou ja eigenlijk alleen over friet en

zo. Daar kon je haar ’s nachts voor wakker

maken!

Soms probeerde ik het gesprek over haar

moeder te laten gaan. Ze vertelde me wel

eens wat, maar veel kwam er niet. Als een

oester zo gesloten. Soms wist ik het echt

even niet meer. We mochten elkaar en het

was best gezellig, maar we zaten hier

natuurlijk niet alleen om over koetjes en

kalfjes te praten.

Ik probeerde haar te bereiken in haar

emoties…….maar dat was zij (nog) niet echt

van plan.

Frietje speciaal

Frie

tje sp

ecia

al

drs. Kitty van den Berg

Klinisch-psycholoog/psychotherapeut/

systeemtherapeut

Daar zaten we dan, in het cafetaria.

Zij met een frietje speciaal. Ik met een kopje koffie.

Ze hield haar jas aan.

37

Ik besloot het over een andere boeg te

gooien. Een collage maken. Even niet praten,

maar creatief bezig zijn. Samen zaten we

gemoedelijk op de grond, haar jas ging uit en

al zoekend en plakkend kwamen we met

elkaar in gesprek over van alles. Maar vooral

over wie zij was, wie zij wilde worden en waar

ze van hield. En over haar moeder....

het ziekbed, de liefde, haar verdriet.

Maar ook de frustratie die ze voelde als

mensen haar vertelden dat ze haar verdriet

achter zich moest laten. Zij wilde en kon dat

(nog) niet.

De sfeer veranderde….het stroomde….

Mijn onmacht verdween als sneeuw voor de

zon. Ze ontroerde me. We waren samen een

klein paadje naar haar binnenwereld gaan

bewandelen. Geleidelijk kwamen ook andere

thema’s en gevoelens aan bod. Mondjesmaat

weliswaar want een prater was ze nog steeds

niet. Maar toch… dit jaar heeft ze zich niet

opnieuw weer een week opgesloten in haar

kamer rond de sterfdag van haar moeder.

Ze kreeg meer aansluiting op de groep en

had een positieve invloed op de sfeer! Ik kon

me er van alles bij voorstellen.

Op mijn vraag hoe ze afscheid wilde nemen,

zei ze plagend: ‘frietje eten.’ Ik twijfelde niet,

glimlachte en zei: ‘OK, doen we. Een frietje

speciaal voor een speciale jongedame!’

3838

CENTRALE OUDERRAAD

Volgens de wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen

nemen ouders in de Centrale en in de Regionale ouderraden hun rol

in om binnen Karakter de belangen van kinderen en ouders te

behartigen. Dit doen zij door te signaleren en mee te denken

over beleid en ontwikkelingen, signalen af te geven wanneer

zaken anders kunnen en door punten die ouders belangrijk vinden

hoog op de agenda van Karakter te zetten. Wilt u meepraten of

hebt u vragen die u de Ouderraad wilt voorleggen? Mail naar

ouderraad@karakter.com.

VOORZITTER COR

‘ Een goede plek voor je kind, waar diagnostiek en behandeling

wordt gegeven. Met duidelijke informatie en een beleid waar je

achter kunt staan. Wij als ouders/verzorgers in de Centrale

Ouderraad van Karakter willen hier ons steentje aan bijdragen.’

OUDERPANELS

Wilt u zelf meedenken over diverse thema’s van beleid en behandeling, dan zijn

er Karakter Ouderpanels. U kunt zich aanmelden bij menc@karakter.com en

ontvangt dan regelmatig een uitnodiging om (meestal per mail) uw inbreng

en visie te geven over een bepaald thema.

Uw

me

nin

g is b

ela

ng

rijk

UW MENING IS BELANGRIJK

Vri

en

de

n v

an

Ka

rak

ter

39

De kinderen en jongeren die tijdelijk bij

Karakter verblijven, willen net als ieder

ander kind graag buiten spelen, sporten,

muziek maken of een dagje uit. Maar ook

voor kinderen die ambulante begeleiding

krijgen, zet het bestuur zich in. Het be-

stuur richt zich op projecten die voorzien

in middelen, maar er is ook aandacht

voor verbetering van zorg of voorlichting

over psychiatrie. Het bestuur van

Vrienden van Karakter zet haar netwerk

daarbij in en financiering wordt gezocht

via fondsen, subsidies en inzet van lokale

bedrijfsleven en serviceclubs.

Vrienden van Karakter

Meer informatie op

www.karakter.com/vrienden

Het leven van kinderen en jongeren met psychiatrische

problematiek moet zo normaal mogelijk verlopen.

Ieder kind heeft het recht om kind te zijn. Karakter

heeft in 2006 de stichting Vrienden van Karakter

opgericht. Deze stichting zet zich in om zaken

mogelijk te maken, die niet vanuit het reguliere

budget worden gefinancierd.

Ook dit boek met ervaringsverhalen is

mogelijk gemaakt dankzij de inzet van

het bestuur van de stichting Vrienden

van Karakter. U kunt donateur worden! Uw

bijdrage helpt het leven van kinderen met

psychiatrische problematiek te verbeteren.

Ga naar www.karakter.com/vrienden

Ka

rak

ter k

ind

er- e

n je

ug

dp

sy

ch

iatrie

Po

stb

us 6

8 6

710

BB

Ed

e w

ww

.ka

rak

ter.c

om

info

@k

ara

kte

r.co

m 0

318

67

66

11

Saai is h

et

bij ons t

huis

nooit