COUNSELLING MAGAZINE NR 1 2011

18

CM C

OU

Nse

llIN

G

life Coaching In 2009 waagde ik de sprong om als coach voor mezelf te starten. Ik wilde geen keuze maken voor coaching óf counselling. Ik had zelf ervaren dat werkgerelateerde problemen (focus van coaching) en privé gerelateerde pro-blemen als bijvoorbeeld gezondheid, relatie (focus counselling) nauw met el-kaar verbonden zijn en een wisselwerking op elkaar hebben. Daarnaast had ik de behoefte om te kijken naar sterktes, draagkracht vergroten, kijken naar (levens)gebieden die wél goed gaan en resultaatgericht werken. Vanaf het moment dat ik me begon te verdiepen in life coaching, sprak mij de positieve benadering aan. Ik kwam tot de conclusie dat coaching en counselling in life coaching samenkomen, precies waar ik naar op zoek was. Maar waarop ba-seer ik mijn conclusie?

WortelsDe wortels van life coaching liggen in de Verenigde Staten. Al in de jaren 70 en 80 zijn er vooraanstaande psychologen die zich bezig houden met thema’s als ‘persoonlijke veranderingen, transformatie’ en ‘ver-beteren van de kwaliteit van het leven’. Voorbeelden hiervan zijn Thomas Leonard met zijn bedrijf Coach U, Filippi en Ponzo (zij waren van mening dat counsellors

meer moesten gaan werken als life-skills coaches) en ook Albert Ellis, grondlegger van de cognitieve ge-dragstherapie, RET, heeft het over thema’s die binnen life coaching centraal staan (The Complete Handbook of Coaching (Cox e.a. 2010)).

Rond de eeuwwisseling wordt het begrip ‘life coaching’ in de Verenigde Staten steeds bekender. In 1998 wordt het Institute for Life Coach Training opgericht. Het ILCT richt zich in eerste instantie op therapeuten, psycholo-gen en counsellors die geïnteresseerd zijn in het toe-passen van life coachingsvaardigheden in hun praktijk.

elsbeth Ophoff

a c h t e r g r o n dVoor het optimaliseren van de kwaliteit van leven

COUNSELLING MAGAZINE NR 1 2011 COUNSELLING MAGAZINE NR 1 2011

19

CM C

OU

NsellIN

G

UitgangspuntenGrant en Cavanagh definiëren de uitgangspunten van life coaching als volgt:

life coaching hanteert een doelgerichte (goal •focused) aanpak;de coachee beschikt over een aanzienlijk verbor-•gen potentieel;de coachee is vindingrijk, al is hij zich hier niet •altijd van bewust;de coachee wil het heft in handen nemen van zijn •eigen verandering;belangrijke persoonlijke veranderingen zijn moge-•lijk;veranderingen kunnen binnen een korte tijd be-•werkstelligd worden;de coachee heeft geen ernstige geestelijke proble-•men;life coaching richt zich niet op herstel van psychi-•sche ziektes.

Deze uitgangspunten hebben raakvlakken met:cognitieve gedragstherapie (RET): life coaching 1. wil het verband duidelijk maken tussen denken, voelen, en voor de buitenwereld waarneembare gedragingen;oplossingsgerichte therapie: life coaching concen-2. treert zich meer op het stellen van doelen in de toekomst dan dat het zich richt op het verleden. Daarnaast gaat het ervan uit dat de coachee be-schikt over een nog onbekend potentieel, sterktes en vaardigheden;cliëntgerichte therapie (Rogers): deze benadering 3. stimuleert de coachee om zijn oerdrang tot groei en ontwikkeling vorm te geven. In life coaching staat het humanistisch gedachtegoed centraal;positieve psychologie: legt de nadruk op die 4. elementen (basisprincipes) die bijdragen aan ‘het goede leven’ en hoe je dit leven kunt bereiken. (The Handbook of Coaching)

Raakvlakken met zowel counselling als coaching dus. Tenminste, als je de oplossinggerichte therapie als coa-chingsinterventie beschouwt. Hierover zijn de menin-gen verdeeld.

GrensgebiedHet volgende citaat maakt duidelijk dat grenzen vaag zijn tussen life coaching en counselling. Citaat Grant: “However, the boundaries between a Life Coaching relationship and a counseling or psychotherapeutic relationship are not clearly defined. The conversation can easily turn from coaching to counseling. Given that it has been found that between 25% and 50% of people seeking Life Coaching have clinically significant levels of psychopathology (Green 2006, Spence and Grant 2007), it may well be that some clients are using Life Coaching as de facto forms of therapy. Thus, Life Coaches have an unequivocal duty of care to ensure

that they can recognize the limits of their competencies and make appropriate referrals.”

Omdat life coaching relatief nieuw is, is er geen sprake van een eenduidige aanpak of methode. Ondanks de grote verscheidenheid aan interventies, komt de rode lijn tot uiting in:

het bepalen van ‘wie ben ik’: weten wat je be-1. hoeften en kernwaarden zijn; het bepalen van ‘wat wil ik en wat kan ik?’, ‘goal 2. setting’ (doelbepaling); het ombuigen van negatieve gedachten naar 3. ondersteunende positieve gedachten. Het wordt in geen enkel boek expliciet geschreven, maar voor mij is het duidelijk dat de cognitieve gedragsthera-pie hier om de hoek komt kijken.

rode lijn interventiesAd 1: Behoeften en kernwaardenBij het bepalen van de levensvraag ‘wie ben ik?’ is het van belang dat behoeften en kernwaarden helder worden. Maslow: eerst moet de behoefte op een lager niveau vervuld zijn, pas daarna ontstaat motivatie om aan de behoeften van een hoger niveau toe te komen. Als de coachee weet wat zijn behoeften zijn dan volgt hieruit dat de motivatie om daadwerkelijk stappen te zetten groter wordt. “Becoming more aware of the underlying needs can help us make better choises….” (Williams)Naast het duidelijk hebben van je behoeften is het ook van belang dat je weet welke kernwaarden je met je meedraagt. Zoals Jeni Mumford het mooi verwoordt: “Meeting only your needs can sometimes take you further into yourself so that you may behave in a more selfish way. When you are living a life that is in tune with your values - no one else’s - you often find that you’re in harmony with the world around you.”Als je te ver weg bent geraakt van je kernwaarden dan kan je een gevoel krijgen dat je van jezelf bent vervreemd. Je weet niet écht meer ‘waar je voor staat’. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan zijn als je de waarden van andere mensen (privé of werkgerelateerd) in je omge-ving hebt overgenomen als jouw waarden. Counselling interventies (TA of RET) zijn zinvol op het moment dat waarden van anderen de voortgang van de coachee blokkeren.

Ad 2: DoelbepalingZodra de coachee zicht heeft op zijn behoeften en kernwaarden, kan overgegaan worden naar: ´wat wil ik en wat kan ik?’ oftewel ‘goal setting’. Bij life coaching wordt er gekeken naar alle levensgebieden van de coachee. De levensgebieden hangen nauw met elkaar samen, er bestaat een voortdurende wisselwerking tus-sen de levensgebieden. Op welk(e) levensgebied(en) wil de coachee een stap maken? Welke eerste stap is hier-bij behulpzaam? Welke kwaliteiten bezit de coachee, en hoe gaat hij deze kwaliteiten inzetten? Ik hanteer in

COUNSELLING MAGAZINE NR 1 2011

20

CM C

OU

Nse

llIN

G

deze fase de oplossingsgerichte methode. Centraal bin-nen het oplossingsgerichte model is niet de diagnose van het probleem het vertrekpunt van de behandeling, maar de analyse van de oplossing.De aandacht wordt gericht op de toekomst, waarbij de cliënt zich voorstelt dat het probleem opgelost zal zijn. Aandacht is er voor competenties die aansluiten bij de motivatie van de cliënt (Vandereyken en Van Deth, 2003).Hier kan de koppeling gemaakt worden met het begrip empowerment. Empowerment wordt wel omschreven als: het sterker maken van individuen, aansluitend bij hun wensen en mogelijkheden. In de zorgverlening houdt dat in dat individuen onafhankelijk blijven van deskundigen en zelf krachten kunnen aanboren om oplossingen te vinden voor hun problemen.

Ad3: van negatief naar positiefTijdens de fase ‘wat wil ik’ en ‘wat kan ik’ komen vaak belemmeringen en negatieve gedachten naar boven. Enkele voorbeelden:• ikkandattochniet;• watzullenzevanmedenken;• alsikdatdoedanverliesikmijnvrienden;• hoorikerdannogwelbij.

Counselling interventies (TA of RET) zijn zinvol op het moment dat deze belemmeringen de voortgang van de coachee blokkeren.

Wheel of lifeOmdat onze levensgebieden nauw met elkaar sa-menhangen, heeft de verandering binnen één van de levensgebieden onvermijdelijk invloed op de andere levensgebieden. Om dit voor de coachee inzichtelijk te maken, bijvoorbeeld in de fase van ‘wat wil ik, en wat kan ik?’ maak ik gebruik van het levenswiel, Wheel of Life. Het Wheel of Life werd al in de middeleeuwen gebruikt en stond destijds symbool voor de vier fases waarmee iedereen in zijn leven te maken krijgt: geluk, verlies, lijden en hoop. In kathedralen zijn afbeeldingen van deze Wheels of Life terug te vinden. De afbeeldingen dienden destijds om de mensen te troosten, om aan te geven dat er na elk verlies eerst ruimte en tijd gemaakt moest worden voor lijden en hoop, alvorens men toe kon komen aan geluk.

In de onderstaande figuur heb ik weergegeven hoe life coaching zich richt op alle levensgebieden .

Ik heb coaching opgenomen in zowel ‘werk, carrière’, als in ‘groei, persoonlijke ontwikkeling’. Counselling raakt daarentegen alle levensgebieden voor wat betreft het verhelderen van eventuele blokkades binnen dit specifieke levensgebied die de coachee weerhouden de gewenste stappen te maken.

COUNSELLING MAGAZINE NR 1 2011 COUNSELLING MAGAZINE NR 1 2011

21

CM C

OU

NsellIN

G

Elsbeth Ophoff (1966) heeft vanaf 1990 uiteenlopende functies vervuld in het

bedrijfsleven op het gebied van coaching, management en human resources.

Rode lijn in haar loopbaan vormde de combinatie van “resultaten boeken,

samenwerken, het beste uit mensen halen, eigen koers bepalen/varen en balans

behouden”. Sinds 2009 werkt zij zelfstandig als life coach en trainer.

De methodieken waarmee zij werkt zijn ontwikkeld en gebaseerd op

verschillende opleidingen aangevuld met eigen

levenservaringen. www.ophofflifecoaching.nl

Zoals ik hiervoor aangaf, zowel in de eerste fase ‘wie ben ik?’ maar ook in fase twee ‘wat wil ik en wat kan ik?’ maak ik gebruik van interventies uit de Transactio-nele Analyse en RET. Als ik TA interventies toepas zijn deze erop gericht de coachee terug te brengen in zijn Volwassen positie. In de wetenschap dat elk kind zijn eigen levensscript schrijft, waarin hij positieve en negatieve besluiten neemt (waarbij de eerste een stimulerende invloed op groei en ontwikkeling hebben, en de tweede een rem-mende invloed), maak ik dit inzichtelijk als dit de coa-chee verder kan helpen. Als de gedachten en ideeën van de coachee een belemmering vormen voor zijn functioneren, als er sprake is van irrationele gedachten, pas ik RET toe. Irrationele gedachten komen voort uit negatieve gebeurtenissen uit het verleden (Vanderey-ken en Van Deth).

life coaching Voor mij is het helder dat coaching en counselling in life coaching samenkomen.Mijn definitie luidt dan ook: Life coaching optimaliseert de kwaliteit van het leven waarbij het hele leven (werk en privé) van de mens onder de loep wordt genomen. Life coaching helpt antwoord te geven op drie wezen-lijke levensvragen ‘wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik?’. Life coaching hanteert een oplossingsgerichte- en resultaatgerichte werkwijze, waarbij er gewerkt wordt vanuit verschillende methodieken. Life coaching geeft inzicht in wat goed gaat, welke blokkades en uitdagin-gen er zijn en helpt bij het bepalen van de gewenste richting in de toekomst en de te ondernemen acties. De veranderingen worden zowel op cognitief, emoti-oneel als op gedragsmatig niveau begeleid. Centraal staat het optimaliseren van de kwaliteit van het leven

(op alle levensgebieden): met de nadruk op het heden en de toekomst. Het verleden wordt aangeraakt bij bepaling van ‘wie ben ik?’ en bij het verhelderen van eventuele blokkades.

literatuur Williams, P & Menendez, D. (2007). Becoming a Profes-sional Life Coach: Lessons from the Institute of Life Coach Training. New York: W.W. Norton & Company. Csikszentmihaly, M. (1999). De weg naar Flow. Amster-dam: Boom. Csikszentmihaly, M. (2007). Flow: Psychologie van de optimale ervaring (7e druk). Amsterdam: Boom. Seligman, M. (2009). Gelukkig zijn kun je leren (2e druk). Houten: Spectrum.International Coaching Psychology Review. No. 1 April 2006, Grant.Ellis, D. (2006). Life Coaching: A Manual for Helping Professionals. Norwalk: Crown House Publishing Limited.Mumford, J. (2009). Life Coaching for Dummies: Reali-seer je online strategie. Amsterdam: Pearson Education Benelux.Vandereyken, W. & Deth, van, R. (2009). Psychothera-pie: Van theorie tot praktijk (2e druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.Wright, D. (2007). Speaking of Success: World Class Ex-perts Share Their Secrets. Sevierville: Insight Publishing.Cox, E., Bachkirov, T. & Clutterbuck, D.A. (Eds)(2010). The Complete Handbook of Coaching. London: Sage.Ryder, S. (2008). The Greatest Life Coaching Tips in the World. The Greatest in the World.Williams, P. & J.T. Lloyd (2004). Total Life Coaching: A Compendium of Resources. New York: W.W. Norton & Company.