Elektrisch rijden in Nederland

Nederland gaat elektrisch rijden

Een uitnodiging tot samenwerking

Toen in de eerste sciencefictionfilms elektrische auto’s

rondreden, leek dat verre toekomstmuziek.

Auto’s reden op benzine, en later soms op gas en diesel.

Inmiddels is de verbeelding door de realiteit ingehaald.

Elektrische auto’s zijn nu zo ver door ontwikkeld dat ze

klaar zijn voor gebruik.

Elektrisch rijden is goed voor het milieu en goed voor de

economie. Om de overgang daadwerkelijk te maken,

is op allerlei vlakken – economisch, technologisch,

bestuurlijk – samenwerking nodig tussen commerciële

en niet-commerciële partijen.

Met deze brochure nodigen Essent en Enexis u dan ook

uit om er samen de schouders onder te zetten en de weg

naar duurzame mobiliteit in snel tempo af te leggen.

Daarmee wordt Nederland voortrekker in elektrisch

vervoer. Een positie die kansen schept voor onze

kennis- en diensteneconomie. Laten we die kansen

benutten!

Op weg naar duurzame mobiliteit!

Mobiliteit: sleutelbegrip voor een duurzame toekomst

1

�

Zowel in ons werk als in ons privé-leven draait

veel om mobiliteit. Doordat de economie groeit

en de samenleving individualiseert, groeit ook de

behoefte aan mobiliteit. De negatieve kanten van

het toenemend aantal kilometers dat we met z’n

allen afleggen, zijn bekend: luchtverontreiniging,

geluidoverlast, dichtslibbende wegen en een ver-

gaande afhankelijkheid van fossiele brandstoffen,

waarvan de bronnen schaarser worden.

Willen we economisch blijven groeien én

aangenaam blijven wonen, reizen en recreëren,

dan zullen we onze mobiliteit een veel schoner

en duurzamer karakter moeten geven. Door over

te stappen op elektrisch aangedreven auto’s

zetten we een grote stap naar duurzame mobiliteit

en daarmee naar een duurzame toekomst van

Nederland.

1 Mobiliteit is essentieelen blijft groeien

Personenauto’s Alle vormen van mobiliteitLicht transport 2007 2025

0 1 2 3 4 5 6 7 8

2000

1995

2005

1990

1985

1980

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Nederland

Flevoland

Drenthe

Noord-Brabant

Overijssel

Zeeland

Gelderland

Limburg

Friesland

Utrecht

Zuid-Holland

Noord-Holland

0 50 100 150 200

2005

2000

1995

1990

1985

Groningen

Aandeel eenpersoonshuishoudens per provincie, 2007 en 2025

De samenleving individualiseert waardoor de behoefte aan mobiliteit verder zal toenemen

�

Auto 48%

(Brom)fiets 28%

Vrije tijd 38%

Winkelen/boodschappen 21%

Woon-werk 17%

Overig 11%

Onderwijs 9%

Zakelijk 3%

Lopen 17%

OV 5%Overig 1%

Auto Lopen Overig

Bromfiets OV

Vrije tijd Woon-werk Onderwijs

OverigWinkelen/boodschappen Zakelijk

De auto speelt een belangrijke rol in economische en recreatieve activiteiten.

VervoerswijzenMobiliteitsmotieven

Groei van cumulatieve reisafstand per jaar (in miljarden km’s)

Aantal personenauto’s (in miljoenen voertuigen)


0 1 2 3 4 5 6 7 8

2000

1995

2005

1990

1985

1980

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Nederland

Flevoland

Drenthe

Noord-Brabant

Overijssel

Zeeland

Gelderland

Limburg

Friesland

Utrecht

Zuid-Holland

Noord-Holland

0 50 100 150 200

2005

2000

1995

1990

1985

Groningen


0 1 2 3 4 5 6 7 8

2000

1995

2005

1990

1985

1980

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Nederland

Flevoland

Drenthe

Noord-Brabant

Overijssel

Zeeland

Gelderland

Limburg

Friesland

Utrecht

Zuid-Holland

Noord-Holland

0 50 100 150 200

2005

2000

1995

1990

1985

Groningen

Het aantal personenauto’s en de hoeveelheid afgelegde kilometers zijn de laatste jaren toegenomen

Elektriciteit: de krachtigste motor van duurzame mobiliteit

2

�

Elektrisch vervoer:schoon, stil en efficiënt2

Elektrische auto’s zorgen voor de grootste

reductie van de uitstoot van CO2, fijnstof en

andere schadelijke stoffen. Voor de opwekking van

elektrische energie kunnen allerlei bronnen

worden toegepast. Als we bij de opwekking van

elektriciteit gebruikmaken van duurzaam opge-

wekte energie (zon, wind), zijn elektrische auto’s,

en natuurlijk ook elektrische scooters en bussen,

zelfs volledig CO2 neutraal en worden geen

andere schadelijke stoffen uitgestoten.

Elektrisch vervoer biedt een hoge energie-efficiëntie.

Doordat er veel meer energie wordt omgezet in

beweging in plaats van in warmte, ligt het

rendement van elektrische motoren veel hoger

dan bij verbrandingsmotoren. En elektrische

auto’s maken vrijwel geen geluid.

Alternatieve brandstoffen Naast elektriciteit

zijn er andere, alternatieve brandstoffen om auto’s

op te laten rijden, zoals biobrandstof, waterstof

en aardgas. Het gebruik van biobrandstof stuit op

beperkingen. De toepassing van waterstof vergt

veel onderzoek plus forse investeringen.

Aardgas is, hoewel veel schoner dan benzine, een

fossiele brandstof en biedt op den duur dus geen

oplossing.

Elektrische auto’s zijn aanzienlijk goedkoper

in gebruik en onderhoud dan conventionele

en hybride voertuigen. De brandstofkosten en

daarmee de kosten per kilometer zijn veel lager.

Een elektrische auto heeft minder draaiende delen

en kent daardoor minder slijtage.

Er is maar één conclusie mogelijk: elektriciteit is

de krachtigste motor van duurzame mobiliteit.

�

Benzine

Diesel

LPG

Ethanol/benzine

Olie

Bio- gewassen

Olie

Bio- gewassen Zon

Wind

Kolen

Aardgas

Elektriciteit

CNG*Aardgas/

Groen Gas

* Compressed Natural Gas

Om verschillende brandstoffen te kunnen gebruiken zijn verschillende automotoren nodig

In een elektrische auto kunnen verschillende brandstoffen als basis worden gebruikt

Het gebruik van verschillende energiebronnen in een auto is mogelijk; elektrisch vervoer biedt grote mogelijkheden om onze afhankelijkheid van olie te verkleinen.

Bio-brandstofvoertuigen

Conventionelevoertuigen

Gasolie 24 140

Diesel 24 128

Slechtste geval

Gunstigste geval

161

17

Kolen(vergassing)

Aardgas (reforming)

EU mix

100% recycled

EU mix

100% recycled

220

98

196

9

60

0

Waterstof-voertuigen

Waterstof-voertuigen(elektrolyse)

Elektrischevoertuigen

Well-to-wheelTank-to-wheelWell-to-tank

40%

13%

28%

19%2,1x

1,6x

3x



(reforming)


(elektrolyse)


Uit ‘well-to-wheel’ analyses blijkt: elektrisch vervoer is het meest energie-efficiënt en schoon

‘Well-to-wheel’ efficiëntie gebaseerd op dezelfde brandstof (aardgas) in %

CO2-emissie ‘well-to-wheel’ in 2010 in gCO2eq/km

�

Elektrische auto’s zorgen voor de grootste reductie van de uitstoot van CO2, fijnstof en andere schadelijke stoffen

2

�

60 g CO2/km1,2 MJ/km E-auto op huidige brandstof

CO2: 1,5 Mton/jaarEnergie: 17 PJ/jaar

E-auto op 100% duurzame brandstofCO2: 2,3 Mton/jaarEnergie: 34 PJ/jaar

164 g CO2/km2,4 MJ/km

0 g CO2/km0 MJ/km fossiele energie

Brandstofmix

1,2 miljoenhuishoudens

1,8 miljoenhuishoudens

Olie

Duurzaam

Elektriciteit

Elektriciteit

Benzine

Rekenvoorbeeld: een miljoen elektrische voertuigen verlagen de energieconsumptie in Nederland met 17-34 PJ per jaar, en de CO2-uitstoot met 1,5-2,3 Mton per jaar

Vergelijkbaar met een uitstoot van:Besparing

Personenauto’s en bestelwagens Totale wegtransport

0 50 100 150 200 250 300

2010

2005

2000

1995

1990

Personenauto’s en bestelwagens Totale wegtransport

0 5 10 15 20

2010

2005

2000

1995

1990

Amsterdam

40

196Den Haag

14Utrecht

1612

4

26Zaanstad

Tilburg

Rotterdam

73

100

Aantal inwoners x1000 van een gebied met een NO2-waarde boven het toegestane niveau

Het totale aantal inwoners blootgesteld aan NO2 boven het toegestane niveau is 166.100

Aantal inwoners x1000 van een gebied met een PM10-waarde boven het toegestane niveau

Het totale aantal inwoners blootgesteld aan PM10 boven het toegestane niveau is 415.000

De top-6 van Nederlandse steden als het gaat om blootstelling aan extreme waardes PM10 en N02 in verhouding tot het aantal mensen woonachtig in gebieden met PM10- en NO2-waardes boven toegestaan niveau in 2006

Elektrisch vervoer heeft geen lokale uitstoot, elektrische auto’s dragen bij aan een verdere verlaging van NOx- en PM10-waardes in steden

3

Elektrisch vervoer speelt een belangrijke rol in de toekomst van duurzame energie

1�

We gaan in de toekomst steeds meer duurzame

energie gebruiken. Immers, zon en wind zijn in

overvloed beschikbaar. Met elektrische auto’s zijn

we in staat nu en in de toekomst optimaal van die

duurzame energie gebruik te maken. Tot nu toe

beschikten we niet over middelen om energie uit

met name wind en zon flexibel op te slaan - en dat

is nodig aangezien de opbrengst van deze bronnen

niet beïnvloedbaar is en fluctueert. Elektrische

auto’s bieden met hun accu’s de mogelijkheid van

flexibele opslag. Hoe meer auto’s er elektrisch

gaan rijden, des te meer potentieel aan opslag-

capaciteit er ontstaat, en dat is weer een stimulans

voor de productie en het gebruik van duurzame,

schone energie.

Opslagfaciliteiten dicht bij lokale bronnen

De energiehuishouding van de toekomst staat in

het teken van toenemende decentralisatie.

Kleine units op lokatie gaan een steeds substantië-

ler deel van de energie leveren. Dit schept volop

kansen voor duurzame energiewinning c.q. het

gebruik van windmolens en zonnepanelen.

Om de lokaal opgewekte energie te verdelen over

het regionale netwerk zijn investeringen in het

netwerk nodig. Door opslagvoorzieningen dicht

bij lokale bronnen aan te leggen, blijven de kosten

voor deze investeringen beperkt.

Capaciteit intensiever benutten

Met intelligente sturingsinstrumenten kunnen we

straks effectief inspelen op de groeiende behoefte

aan energie en de distributie en levering ervan

succesvol managen. Een van deze instrumenten is

het Mobile Smart Grid, een distributieconcept

waarmee we de opwekcapaciteit en de capaciteit

van het bestaande elektriciteitsnetwerk op

intelligente wijze intensiever kunnen benutten.

Op die manier komen we tegemoet aan de

toenemende vraag naar elektriciteit terwijl slechts

beperkte uitbreidingsinvesteringen nodig zijn.

Hierdoor wordt het aandeel duurzame energie in

de totale energiemix van Nederland vergroot.

Capaciteit energie-opslag groeitfors door elektrisch rijden3

2009 2050

Wind

Thermal units

Zon75

20

2721

2

Aanwezige piek-capaciteit voor elektriciteitopwekking in Nederland (GW)

1�

Aanbod

Tekort

Controleerbarebronnen

Zon en wind

Vraag Aanbod

Fossielebronnen

Fossielebronnen

Intermittentsources

Vraag

Overschot

Opties ter voorkoming van tekort:1) bouw van meer conventionele energiecentrales2) vraag verminderen3) energie onttrekken aan opslag

Opties ter voorkoming van overschot:1) afvloeien van (overvloedige) windenergie2) vraag verhogen3) energie toevoegen aan opslag

Zon en wind

Duurzame energiebronnen zijn niet continu beschikbaar: de opbrengst fluctueert. Met flexibele opslag en sturing van de vraag wordt de inzet van elektrische energie geoptimaliseerd; de elektrische auto speelt hier een belangrijke rol in (2050).

Extreme situatie 1: Veel vraag, geen wind en zon Extreme situatie 2: Weinig vraag, veel wind en zon

Het energielandschap

Netwerk

Netwerk

Toekomstige situatie: centrale en decentrale opwekking, aanvullende energie-uitwisseling op regionaal niveau

Huidige situatie: centrale opwekking, decentraal gebruik

14

Vraag vanuitde markt

Productie-capaciteit

Netwerk-capaciteitDSM

MSG

Slimheid troef!3

Intelligente controlemechanismen zoals het Mobile Smart Grid (MSG) en Demand Side Management (DSM) moeten zorgen voor een optimale afstemming van netwerk- en productiecapaciteit op de vraag en vice versa

Wat is het Mobile Smart Grid?Het Mobile Smart Grid (MSG) is het totale

systeem van slimme interactie tussen elektrische

auto’s, netwerk en opwekfaciliteiten (centraal

en decentraal). Het MSG bestaat uit hardware en

software voor communicatie en management van

vraag, gebaseerd op beschikbaarheid van energie-

en netwerk-capaciteit.

Het MSG stelt energienetwerkbedrijven in staat

de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk te

optimaliseren

Wat is Demand Side Management?Demand Side Management (DSM) zorgt ervoor

dat de vraag wordt beïnvloed ten behoeve van de

netwerk- en/of productiecapaciteit, eventueel

gekoppeld aan en gestuurd door een prijs-

mechanisme.

Demand Side Management stelt energieleverings-

bedrijven in staat om, samen met de klant,

te zoeken naar de optimale inzet van duurzame

energie.

15

Elektrische auto’s op een intelligente manier opladen

Gemiddelde dagelijkse vraag

Voor uitbreiding van productie en netwerk zijn substantiële investeringen nodig van ca. € 5 miljard

Minimale investeringen nodig (ca. € 300 miljoen)

Aanvullende vraag EV Gemiddelde dagelijkse vraag Aanvullende vraag EV

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 24 (etmaal) (etmaal)

20.000

25.000

15.000

10.000

5.000

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 24

20.000

25.000

15.000

10.000

5.000

Extra vraag veroorzaakt door 0,7 miljoen elektrische auto’s in 2020

Extra vraag veroorzaakt door 0,7 miljoen elektrische auto’s in 2020

Opladen tussen 18.00 en 21.00 uur veroorzaakt een stijging van de huidige piek in de vraag met 13%

Een Mobile Smart Grid kan de meeste vraag verplaatsen naar niet-piekuren

Elektrisch rijden voor iedereen bereikbaar

4

1�

Elektrische auto’s zijn technologisch inmiddels

zo ver doorontwikkeld dat ze de competitie met

conventionele auto’s makkelijk aan kunnen.

Om elektrisch rijden bereikbaar te maken voor

een groot publiek is echter ook een concurrerende

aanschafprijs nodig. De overheid draagt daar het

hare aan bij met fiscale voordeelregelingen.

Daarnaast moet massaproductie een aantrekkelijk

prijsniveau mogelijk maken.

Diverse gerenommeerde automerken hebben

plannen ontvouwd om de komende jaren in

groten getale elektrische auto’s op de markt te

brengen. Essentieel daarbij is dat de fiscale

stimuleringsmaatregelen van kracht blijven.

Op het gebied van oplaadtechnologie is de

afgelopen jaren flinke vooruitgang geboekt.

Met de nieuwste generatie batterijen kunnen

auto’s geproduceerd worden die 5 keer de

gemiddelde dagelijkse reisafstand kunnen

afleggen. Daarmee kan het overgrote deel van

de automobilisten (90%!) worden voorzien van

voldoende rijcapaciteit.

Het opladen van batterijen voor dagelijks gebruik

kost maximaal twee uur.

Voor lange-afstandrijders bieden plug-in hybrides

en andere mobiliteitsoplossingen, zoals auto-

trein-combinaties, op de korte en middellange

termijn uitkomst.

Wijdvertakt netwerk Om elektrisch vervoer

met succes te kunnen introduceren, moeten er

straks voldoende oplaadmogelijkheden zijn: langs

snelwegen, bij parkeerplaatsen, tankstations en

thuis. Een wijdvertakte infrastructuur tot in alle

uithoeken van ons land, maakt elektrisch rijden

voor iedereen toegankelijk.

De EV-accu dekt vijf keer de gemiddelde dagelijkse reisafstand4

1�

Conventionele auto Elektrische autoConventionele auto Elektrische auto

Brandstof

Onderhoud

Wegenbelasting

BPM

Verzekering

38 k

47 k

37 k2

33 k

Auto

Brandstof

Onderhoud

Wegenbelasting

BPM

Verzekering

Auto16 k

6 k

3 k

3 k

7 k

3 k

37 k

3 k2 k

5 k

25 k

3 k2 k

3 k3

16 k

5 k

3 k3 k

7 k

3 k

Auto incl.accu1

Auto incl.accu1

Onderhoudskosten voor een elektrische autozijn 36% lager dan voor een conventionele auto

2 Totale kosten eigendom voor conventionele auto’s is in 2020 lager dan in 2009 door de verlaging van brandstofkosten door verbetering van de verbrandingsmotor3 Verzekering van elektrische auto’s is in 2020 goedkoper dan in 2009 door de koppeling van de premie aan een lager wordende aanschafwaarde

1 Auto incl. accu is berekend plus rente minus restwaarde

Totale kosten eigendom auto 2009 business lease personenauto, in euro

Totale kosten eigendom auto 2020business lease personenauto, in euro

Hoofdcategorieën elektrische auto’s

Regenererend remsysteem

Elektrischemotor

Accu’s

ICE

BrandstoftankBenzine/diesel


Elektrischemotor

Accu’s

ICE


Elektrischemotor

Accu’s

ICE


Elektrischemotor

Accu’sBrandstoftankBenzine/diesel

BrandstoftankBenzine/diesel

Hybride elektrische auto Plug-In hybride elektrische auto

Plug-In hybride elektrische auto range extender

Elektrisch bereik: 50-70 km Elektrisch bereik: 50-70 kmElektrisch bereik: - km

Volledig elektrische auto

Elektrisch bereik: ca. 200 km

0% 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

> 150 km

101-150 km

76-100 km

51-75 km

0,1-50 km40

200

29

41

75 2,5 x

5 x

7 x

5 x

Zakelijk

(Privé) Woon-werkverkeer

(Privé)Recreatief

Totaal gemiddelde

Gemiddelde dagelijkse reisafstand De actieradius van een elektrische VW Golf is 200 km (37 kWh accu)

91% van alle automobilisten in Nederland reist minder dan 150 km per dag

Dagelijkse reisafstand personenauto in km per segment Aantal gereden kilometers per automobilist per dag

Dagelijkse reisafstanden in Nederland

Autokosten in 2009 en 2020

Wijdverspreide oplaadinfrastructuur

5

��

De overgang naar elektrisch vervoer schept

enorme uitdagingen en kansen.

Waar komen straks de oplaadstations te staan?

Wie gaat ze exploiteren en welke aanvullende

diensten worden er geboden? Hoe betalen we

straks de elektriciteit voor onze auto’s?

Voor tankstationhouders, financiële en commer-

ciële dienstverleners, netbeheerders en energie-

leveranciers komt er werk aan de winkel om de

‘business’ vorm te geven.

Ook stadsbesturen en provinciale en landelijke

overheidsinstanties spelen een belangrijke rol.

Zij bepalen immers mede de locatie en inrichting

van oplaadstations. Met lage-emissiezones en

parkeervoordelen in binnensteden drukken zij een

stempel op de ontwikkeling van elektrisch vervoer

en op de beeldvorming bij het publiek.

Links en rechts komen inmiddels pilotprojecten

van de grond, veelal in samenwerking tussen

overheid, energieleveranciers, netbeheerders,

vervoerders, wagenparkbeheerders en auto-

producenten. Diverse grote Nederlandse gemeenten

hebben plannen ontvouwd voor elektrisch vervoer.

Zo heeft Amsterdam een plan gelanceerd om een

dekkend netwerk van oplaadstations aan te

leggen. En wie in de hoofdstad straks elektrisch

rijdt, krijgt voorrang bij het parkeren.

In Den Bosch komen oplaadpunten op centrale

plekken in de stad. Voor het openbaar vervoer in

en rondom de Brabantse hoofdstad wordt al

gedacht aan de inzet van elektrische bussen.

Last but not least vormen de belangen van de

autorijders zelf een cruciale factor. Die belangen

moeten in kaart worden gebracht en serieus

worden meegewogen om iedereen enthousiast te

maken voor elektrisch vervoer. Consumenten-

organisaties en andere belangenverenigingen

zullen de ontwikkeling van elektrisch vervoer

nauwgezet volgen. Hoe worden ze betrokken bij

pilotprojecten, hoe kunnen ze hun stem laten

horen, bijvoorbeeld bij de de locatiekeuze van

oplaadstations, en hoe worden ze geïnformeerd

over bijvoorbeeld de prijsstelling van elektrische

energie voor auto’s? Ook daar liggen volop kansen

die erom vragen opgepakt te worden.

Werk aan de winkel5

��

Een pioniersrol voor Nederland

6

��

Nederland is bij uitstek geschikt om een voor-

trekkersfunctie te vervullen bij elektrisch vervoer

door zijn relatief korte rijafstanden.

De meeste grote steden liggen minder dan 200

kilometer van elkaar. De gemiddelde rijafstanden

in ons land zijn nu al makkelijk op elektrische

energie te overbruggen. We beschikken over

een goed en modern elektriciteitsnetwerk: de

onmisbare basis voor een wijdvertakte oplaad-

infrastructuur. Bovendien lopen onze energie-

bedrijven voorop in de winning en toepassing

van duurzame energie.

Publiek-private samenwerking In de energie-

sector en ook in de automotive-branche is veel

kennis en innovatiekracht aanwezig. We hebben

overtuigend bewezen dat we sterk zijn in publiek-

private samenwerkingsverbanden. De overgang

op elektrisch vervoer biedt enorme kansen.

Samenwerking tussen bedrijven, energieleveran-

ciers, universiteiten en onderzoeksinstituten is bij

uitstek de manier om die kansen optimaal te

benutten.

Regering en provinciale en lokale overheden

dragen elektrisch vervoer een warm hart toe.

Ze ondersteunen de ontwikkeling ervan daad-

krachtig met fiscale stimuleringsmaatregelen,

financiële steun aan pilotprojecten en andere

ambitieuze plannen. Ook wil de regering vaart

zetten achter de aanleg van een landelijk netwerk

van oplaadpunten. De netbeheerders in Nederland,

enthousiaste pleitbezorgers van elektrisch vervoer,

zetten er graag hun schouders onder. Zij willen in

2012 zo’n tienduizend oplaadpunten hebben

aangelegd.

Kortom, Nederland heeft alles in zich om een

pioniersrol in elektrisch vervoer te vervullen.

Economische voordelen Elektrisch rijden

opent perspectieven voor innovatie, research en

development en de ontwikkeling en vermarkting

van nieuwe producten en diensten. Denk aan

activiteiten als de optimalisering van batterijen,

oplaadtechnologie, integratie van auto en

batterijen, autodesign en inrichting van oplaad-

stations. Rekenvoorbeeld: als er een miljoen

elektrische voertuigen in Nederland rondrijden,

kan het elektrisch vervoer met alle bedrijfsmatige

activiteiten die daaraan gelieerd zijn, een omzet

genereren van 1,6 miljard euro per jaar.

Er dienen zich dus enorme kansen aan, die impulsen

geven aan onze kennis- en diensteneconomie.

��

Kansen voor de Nederlandse kennis- en diensteneconomie

Accuproductie

€ 0,25 miljard

€ 0,32 miljard

€ 0,5 miljard

€ 0,15 miljard

€ 0,4 miljard

Ontwerp enproductie

Lease enfinanciering

Verkoop enservice

Verkoop en onderhoud

Installatie en service

Elektrische auto’s

Productie ExploitatieInfrastructuurvoor opladen

Elektriciteit DistributieOpwekken

• Auto-ontwerp• Integratie van auto en accu R&D• Assembleren

• Marktonderzoek• Onderhoud concepten en know how• Hergebruik accu

• Innovatieve mobiliteitsoplossingen• (Accu)leasing

• Accu R&D• Oplaadtechnologie R&D

• Integratie van betaalsystemen en Smart Grid

• Grootschalige uitrol van diensten• Onderhoud concepten en know how

• Service-concepten• Onderzoek laadgedrag• Betaaloplossingen

• Oplaadpunten R&D• Snellaad technologie R&D

• Mobile Smart Grid ICT• Mobile Smart Grid netwerk management en regulering• Hergebruik accu

• Productvoordelen• Betaaloplossingen

• Duurzame energie opwek

• Lokale energie- oplossingen

Rekenvoorbeeld: een miljoen elektrische auto’s genereren een omzet van e1,6 miljard per jaar

Elektrisch vervoer vraagt om nauwe samenwerking

7

�0

Consistent stimuleringsbeleid is onmisbaar 7

De overgang naar elektrisch rijden verloopt in

fasen. Diverse aandrijftechnologieën zullen naast

elkaar worden toegepast totdat elektrisch rijden

op grote schaal is ingevoerd.

Als de industrie over kan gaan op massaproductie

komt een aantrekkelijke aanschafprijs in zicht,

zeker als de fiscale voordeelregelingen van de

overheid van kracht blijven.

Stimuleringsmaatregelen van overheidswege zijn

van eminent belang, niet alleen om de vraag naar

elektrische auto’s bij de consument aan te

wakkeren, maar ook om bijvoorbeeld research

& development te stimuleren. Daarmee worden

technische ontwikkelingen - met eventueel

gunstige gevolgen voor de productiekosten -

in een stroomversnelling gebracht. Een consistent

financieel stimuleringsbeleid wekt vertrouwen en

trekt bedrijven over de streep om zich aan de

ontwikkeling van elektrisch vervoer te committeren

en er in te investeren.

Samenwerking op drie gebieden Om elektrisch vervoer succesvol van de grond te

tillen is nauwe samenwerking nodig tussen tal van

commerciële en niet-commerciële partijen.

Hierin zijn drie gebieden te onderscheiden:

vraagzijde (betaalbare elektrische auto’s voor de

consument), aanbodzijde (productie van betaalbare

elektrische auto’s door de industrie) en een duur-

zame infrastructuur (netwerk van oplaadpunten,

beschikbaarheid en opslag elektriciteit e.d.).

Diverse technologieën naast elkaar

Conventionele enbiobrandstofvoertuigen

(Oplaadbare)hybridevoertuigen

2009 20xx

100%

0%


In de omschakeling naar volledig elektrische auto’s, spelen (plug-in) hybride auto’s een belangrijke rol

�1

VraagzijdeAuto-industrie

LeasemaatschappijenBelangenverenigingen

Milieu-organisatiesOverheden

InfrastructuurAuto-industrie

Eigenaren parkeermogelijkhedenEnergienetwerkbedrijven

Commerciële energiebedrijvenICT bedrijven

Overheden

AanbodzijdeAuto-industrieToeleveringsbedrijvenFinanciële instellingenKennisinstitutenOverheden

Creëer een heldere en aantrekkelijke fiscale regelgeving ter compensatie van de hoge initiële aanschafprijs voor consumenten

Geef de auto-industrie, automotive bedrijven en kennisinstituten de zekerheid en mogelijkheid om elektrische auto’s te ontwikkelen en te produceren voor de Nederlandse markt

Realiseer, gebaseerd op een algemene visie, de benodigde infrastructuur

(laadpunten, betaling, besturingsmodel) inclusief mogelijkheden om voldoende

duurzame energie in te zetten

Samenwerking op drie gebieden

Totaal Elektrische auto’s

0 1 2 8 9 10

2010

2016

2017

2018

2019

2020

Het aandeel van elektrische auto’s kan in 2020 7% bedragen

Dit inzicht is gebaseerd op Essents gematigd optimistisch scenario

Verwachtingen van diverse andere partijen zijn overwegend positief, maar liggen niet altijd op dezelfde lijn:• volgens ECN: 10% in 2020, 45% in 2040 (aantallen auto’s)• plan van regering ‘Plan van Aanpak Elektrisch Rijden’

van juli 2009: 1 miljoen 2025

Te verwachten aantal auto’s per jaar in miljoenen

��

Elektrische auto’s Conventionele auto’s

Hybride auto’s

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020

0

2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020

Elektrische auto’s Conventionele auto’s

Hybride auto’s

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

Kostenontwikkeling autobezit lease-segment, in euro’s Kostenontwikkeling autobezit (privé) woon-werkverkeer, in euro’s

Hoe snel de kosten van een elektrische auto afnemen, hangt mede af van een consistent stimuleringsbeleid

Vroeg of laat gaat het bezit van een elektrische

auto met minder kosten gepaard dan dat van een

conventionele auto. Wanneer het omslagpunt

precies wordt bereikt, hangt onder meer af van

de vraag hoe snel de industrie in staat is om op

massaproductie over te gaan en de aanschafprijs

omlaag te brengen. Een vertrouwenwekkend

financieel stimuleringsbeleid is hierop van grote

invloed.

��

Ontwikkel fiscaal regime (ter compen-satie van de hoge initiële aanschafprijs)

Klantvraag

Beschikbare EV’s

Infrastructuur

Proof of concept = pilots

Ontwikkeling marktmodel voor laadinfrastructuur

Condities creëren voor OEM’s* om massaproductie te starten

Massaproductie

Uitrollen van oplaadpuntennetwerk (vooruitlopend op de vraag)

Ontwerp marktmodel en structuur Mobile Smart Grid

Standaardisering van de auto - laadpuntcommunicatie

Standaardisatie

Monitoring en uitvoeringImplementatieprogramma’s

Opzet massaproductie (in selectief auto types)

Proof of concept = pilots

Implementatie Mobile Smart Grid

2-4 jaar

Ontwerp Mobile Smart Grid

* OEM = Original Equipment Manufacturer

Betrokken partijen

Auto-industrieLeasemaatschappijenBelangenverenigingenMilieu-organisatiesOverheden

Auto-industrieToeleveringsbedrijvenFinanciële instelllingenKennisinstitutenOverheden

Auto-industrieEigenaren parkeer-mogelijkhedenEnergienetwerkbedrijvenCommerciële energie-bedrijvenICT bedrijvenOverheden

Vooruitgang boeken door samenwerking

�5

Essent en Enexis nodigen u uit om in te stappen!

8

Met elektrisch vervoer komen we tegemoet aan

de groeiende behoefte aan duurzame mobiliteit.

Als geen andere ontwikkeling stelt elektrisch

vervoer ons in staat om weer evenwicht aan te

brengen tussen economische groei en de

kwaliteit van het leven. Het houdt aldus een

enorme belofte in.

De overgang naar elektrisch vervoer is een

lange-termijnontwikkeling. We kunnen het

transitieproces sturen en versnellen door samen

de schouders eronder te zetten, research te

plegen, pilotprojecten te entameren en voor

draagvlak te zorgen. Alleen samen kunnen we

de belofte waarmaken. Stap daarom nu in!

Op www.essent.nl/elektrischrijden vindt u nadere

contactgegevens.

��

Elektrische auto’s energie-efficiënt

ICE Mechanische aandrijving

‘Well-to-wheel’ efficiëntie:

19%95%

H2 productie H2 transport H2 compressie Brandstofcel Elektrische aandrijving


28%80% 95% 76% 89%54%

Elektriciteit productie Transport‘Well-to-wheel’

efficiëntie:

40%92%58%

Li-ion batterijen

94% 89%

Acculader

89%

20%



Waterstof-voertuigen(reforming)


13%%67%59%29%85

Transport Electrolyse H2transport

H2compressie BrandstofcelWaterstof-

voertuigen (elektrolyse)

Elektriciteit productie

70% 89%54%

Elektrische aandrijving

Elektrische aandrijving

Bijlage

‘Well-to-wheel’ efficiëntie gebaseerd op dezelfde brandstof (aardgas) in %

��

Uitgave Essent New Energy en Enexis

Redactie Albert Vondeling, Leonie Syrier

Redactioneel advies Hans Huigen, Wouter Vermeiden,

Johan Withagen, Harry Oltheten, New Energy Electric

Transportation Team

Ontwerp en realisatie Wit Creatives, Deventer

De samenstellers hebben hun uiterste best gedaan

om alle gegevens zorgvuldig weer te geven.

Voor opmerkingen kunt u contact opnemen via

www.essent.nl/elektrischrijden.

September 2009

Colofon

��

Hoofdstuk 1 Centraal Bureau voor Statistiek 2008, 2004 (pag. 2);

RWS-AVV MON ’05 2005 (pag. 3 boven); Centraal Bureau voor

Statistiek 2004 (pag. 3 onder)

Hoofdstuk 2 IEA 2005, Siemens (pag. 7 - zie ook bijlage pag. 36);

Emissieregistratie via Planbureau voor de leefomgeving (PBL) 2007;

TNO Lucht in onderzoek 2009 (pag. 9 onder)

Hoofdstuk 3 UTCE/Senternovem (2009): “Naar een duurzame

elektriciteitsvoorziening” (pag. 12)

Hoofdstuk 4 Honda (pag. 19 boven); Centraal Bureau voor Statistiek

(CBS), Goudappel, Mobiliteit Centrum Nederland (pag. 19 midden);

Business model voor elektrisch vervoer, Essent 2008 (pag. 19 onder)

Hoofdstuk 6 Business model voor elektrisch vervoer,

Essent 2008 (pag. 27)

Hoofdstuk 7 Business model voor elektrisch vervoer,

Essent 2008 (pag. 31 onder)

Bijlage Well to wheel analysis from EIA (2005) without Gasoline

production (90%) and Gasoline Transportation (98%); Efficiency of

modern gas fired power plant; Source Siemens, Alstom, GE (pag. 36)

Bronnen van afgebeelde grafieken, overzichten e.d.

Elektrisch rijden in Nederland

Documents

Transcript of Elektrisch rijden in Nederland