ELECTRORSBtO\' m é 't

• • •• • -r)

JBri

WsÊ ■v11/■

.;-j:

1i\x'

IKüiBi

: ■

kX XSsjSk .T.

\Vraagt voor Uw batterijen de garantie

eener Nederlandsche fabriek■ VRAAGT DAAROM

N.R.W.-Batterijeni nI üNED- RADIO-WERKEN

TE UTRECHT ■

is!| «sssssre

. ynan

b :vx:;■::t

, h osmosai. i iJWIllHTIIHlill

fNo.26-25NOV.1926-4e JAARG REDACTIE EN ADMINISTRATIE: HOFWYCKSTRAAT 9, DEN HAAGii jllllic

C." -‘j&& es; ! ! |

HOORT MEER EN BETER MET PHILIPS „MINIWATT”K-;:'

:

Ml IM v v i

BËS&f

''■ ■ .

?

;

£

r

■*' '■

fó;-:-•

% ’km.■ ■

v. .' :m.

.■V

VIERDE JAARGANG No. 26 25 NOVEMBER 1926

ELEGTRO-RADIOPOPULAIR WEEKBLAD

OP HET GEBIED VAN ELECTRICITEIT EN RADIOONDER REDACTIE VAN Ir. M. POLAK

ABONNEMENTSPRIJS F 2.75 PER HALF JAAR BIJ VOORUITBETALING HOFWYCKSTRAAT 9, DEN HAAG. TELEF. 17577. GIRONUMMER 15412

de coëfficiënt van. spanningsverster- king, dan zal voor ru = 4 n deze factor ongeveer o.8 bedragen.

Het groote voordeel van weer- stands-hoogfrequent versterking is wel dit, dat men de weerstanden meer capaciteitsvrij kan maken dan de smoorspoelien, zoodat de weer­stands versterkers meer aperiodisdh zijn.. Echter gaat deze voorwaarde

BELANGRIJK BERICHT

Met dit nummer hebben wij weer een halven jaargang van Electro- Radio volgemaakt. Gewoonlijk is er alleen bij het begin van een nieuwen jaargang aanleiding voor redactie en uitgever even stil te staan bij dat kleine mijlpaaltje. Maar ditmaal is er reden half in den jaargang tot onze lezers een mededeeling te richten.

Wij zullen n.1. een wijziging brengen in den vorm van ons blad. En daarmede den prijs van het abonnement belangrijk verlagen.

Meer zeggen wij niet. Laat de rest een verrassing voor onze lezers mogen zijn!

DE WERKING DER RADIO- LAMPEN slechts op voor prima weerstanden

voor dit doel. Zoo bezitten bijv. silietstaafjes een korrelig oppervlak, dat een vrij belangrijke capaciteit be­zit. Toch zullen bij zeer hooge fre­quenties (korte golven) weerstamds- versterkers vrijwel zonder effect blijven, daar de inwendige capaci­teit tusschen rooster en gloeidraad een overwegenden invloed krijgt. De inwendige capacitiieve weerstand wordt bij die hooge frequenties te klein, waardoor de spanningsverster- king achteruit gaat.

Hoewel de weerstandsversteiker dus alle frequenties vrijwel in even

III.Weerstands-hoogjrequentver sterking.

Ook voor deze versterking geldt de formule, gegeven iin ons vorige artikel. In de praktijk kiest men den anodeweenstaind r„ (fig- 13 J meestal ,3 4 maai zoo groot als de inwen­dige weerstand van de lamp, in welker anodekring de weerstand ge­plaatst is.

Noemen wij in de formule X g, den factor

rug1 = n + ruri + r„

INHOUD: Belangrijk Bericht. — De werking der Radiolampen III. — Luidspreker en Luidsprekerontvangst. — Wetenschappelijk nieuws. — Geen radio per telefoon in Amsterdam. — Illustratie. — De Omniadyne. — Het edelkristal. — Intern. Unie voor Radiotelefonie. — Voor onze lezers. — Hoe onze lezers werken. — Draadlooze Reflecties. — Vragenrubrick. — Draadlooze Impressies. — Een doeltreffende verbetering. — Uit ons Laboratorium. — Handel en Industrie. — Aethergolfjes.

ELECTR0-RAD10BLADZ. B96 No. 26

ook werkelijk de secundaire wikkeling snijden. In het algemeen zijn er krachtlijnen, die dit (strooiing), doch deze strooiing is bij goed geconstrueerde transforma­toren met ijzerkern zoo gering, dat wij deze thans wel kunnen verwaar- loozen. Wanneer is nu een transfor­mator secundair onbelast? Dit is ’t geval als de secundaire klemmen niet via de een of andere keten, elkaar verbonden zijn of wel, als er geen secundaire stroom is. Opper­vlakkig zou men kunnen meenen, dat dit geval zich bij een laagfre- quentversterker voordoet, daar wij toch ’n zoodanige negatieve rooster- spanning aanleggen, dat een rooster- stroom niet kan ontstaan. Hieruit zou dus volgen, dat er geen stroom optreedt in de secundaire wikkeling van den transformator.

Doch is deze veronderstelling on­juist, zooals wij thans zullen nagaan.

Allereerst zullen wij even nagaan, wat in den transformator geschiedt als deze secundair belast wordt, zonder alle verschijnselen te noemen. Treedt een secundaire stroom op, dan daalt allereerst de spanning tusschen de secundaire klemmen., terwijl de primaire stroom toeneemt.

Is de transformator onbelast, dan neemt de primaire wikkeling juist zooveel stroom op als nooidig is om het ijzer te magnetiseeren, deze stroom noemt men den magneti- seeringsstroom.

Wat zijn nu de gevolgen van het feit, dat in de primaire wikkeling een stroom optreedt ?

Dit zullen wij den volgenden keer onderzoeken.

groote mate versterkt, ontstaat een ander nadeel. De weerstand geeft bij den optredenden anodestroom een zoo groote spanningsdaling, dat men de anodespanmng liooger moet kiezen dan bij smoorspoelversterking het geval is, daar de Ohmsche weerstand van een smoorspoel sLech'ts gering is, terwijl het hier de inductieve weer­stand- is, die de hoofdrol speelt.

Toch behoeft men zich over deze verhooging van de anodespanning niet al te ongerust te maken, daar door verschillende omstandigheden dit nogal meevalt.

Overigens kunnen wij mededeelen, dat de practische ervaringen met weerstands-hoogfrequent yersterking ons niet zijn medegevallen. Wel zijn de proeven, nog niét afgeloopen, doch wij komen daarop nog terug.

Laagfrequent versterking.Hierbij kunnen dezelfde methoden

worden toegepast als bij hoogfrequent versterking. Echter kan men. hierbij transformatoren en smoorspoelen met ijizerkern toepassen, wat als voor­deel heeft, dat een vastere koppeling verkregen wordt. Echter treden bij toepassing van transformatoren ver­schijnselen op, die de geheele wer­king wat ingewikkelder maken.

Eenigen tijid geleden hebben wij een aanvang gemaakt met een artikel over het berekenen van transforma­toren. Het vervolg daarop is door verschillende omstandigheden eenigen tijd blijven liggen, doch zal binnen­kort geplaatst worden. Voordien is het echter wél gewenscht, den laag- frequ-enttransformator eens wat nader te beschouwen, temeer, waar de be­rekening van dergelijke transforma­toren vrij lastig is.

I-n élk populair artikel zal men bemerken, dat men bij transforma­toren steeds vooropstelt, dat de ver­houding tusschen de secundaire en de primaire spanning gelijk is aan de verhouding tusschen het aantal secundaire en het aantal primaire windingen, dus e2 :et = ng:^.

Dit geldt echter alleen voor het geval, dat de transformator secun­dair onbelast is en dan nog slechts voor het geval, dat alle krachtlijnen, opgewekt door den primairen stroom,

niet doen

met

Radio-telefoonverbinding Engeland—Amerika

De gerichte korte golf-telefonie heeft een zoodanig succes geboekt, dat nog vóór het einde van dit jaar het imposante Rugby-station in staat zal zijn een permanenten radio-tele- foondienst m.et Amerika te onder­houden. Elke Britsche abonné zal dan in de gelegenheid zijn om New-York op de gewone wijze aan te vragen.

telefoon-

No. 26 ELECTRO-RADIO BLADZ. 397

durende wijziging van gloeidraadweer- s-tand, rooster- en anodespanning*ver­krijgt men eindelijk dat punt, waarop luidspreker en lampen helder en ver- vormingsvrij werken. In den beginne is het niet zoo heel gemakkelijk, maar als men zich die moeite ge­troost, zal men van zijn ontvangst werkelijk kunnen genieten.

Ten slotte zij nog gewezen op juiste aansluiting van den luidspreker, daar door onjuiste poling niet alleen het magnetisme wordt verzwakt, maar ook dikwijls toonverandering plaats vindt. Bij de meeste iuidsprekers staat op den voet de plus en de min aansluiting aangegeven. Soms ook zijn de luidsprekersnoeren van ver­schillende kleur draad.

De plus van den luidspreker komt aan de positieve zijde van de anode- batterij.

Veelal zijn bij een ontvangtoestel de luidspreker-klemmcn gemerkt; is dit echter niet het geval, dan over- tuige men zich van de polariteit, door even de montage te bekijken.

W. A. A. G.

LUIDSPREKER EN LUID- SPREKERONTV ANGST

De luidspreker is voor den luis­teraar van zóó groot belang, dat een bespreking daarover hier wel op haar plaats is. Ontvangst met hoofd­telefoon, dat zijn voor- en nadeelen heeft, is verdrongen door luidspreker- ontvangst. De fabrikanten wedijveren in het leveren van luidsprekers, welke het best aan hun doel beantwoorden.

Luidsprekers, waarvan de geheele trechter van blik is, zijn niet geschikt voor natuurgetrouwe weergave. Bij aankoop van een luidspreker lette men er op, dat de hals van den trechter bestaat uit de een of andere niet resoneerende gietmassa. Zijn hierbij het bovengedeelte van den trechter en de klankopening van blik, dan zal dit niet zoo zeer nadeelig zijn, daar een meetrillen daarvan weinig gewicht in de schaal legt. Het is niet noodig, om voor karner- gebruik een zaal-luidspreker aan te schaffen, een kleinere uitvoering vol­doet volkomen en staat in weergave gelijk aan de groote. Of nu de luid­spreker een mica- of bliktrilplaatje heeft is niet van zoo groot belang, daar met beide uitvoeringen goede resultaten te verkrijgen zijn.

Voorwaarde voor goede ontvangst is natuurlijk in de eerste plaats een goed functionnecrende ontvanger, welke on vervormd werkt. De kleinste vervorming wordt door de groote versterking een storend geruisch.

Voorwaarde voor zuivere weergave is het gebruik van voor het doel geschikte lampen. De eindlamp moet voldoende ruim zijn, terwijl de eerste versterkerlamp ook de toegevoerde energie moet kunnen verwerken. Is aan deze voorwaarden voldaan, dan krijgen wij de hoofdzaak, n.1. de roos- tervoorspanning. Versterkers, die geen aansluiting voor roostervoorspan- ning hebben, zijn nu eenmaal voor luidsprekerontvangst van telefonie niet geschikt. Elke versterkerlamp ontvangt afzonderlijk hare negatieve voorspanning. Men moet niet be­rusten in een „ongeveer”, maar alle variaties beproeven, daar hiervan het heele resultaat afhangt. Door voort-

KWetenschappelijk Nieuws

Professor Dr. G. Hertz, die samen met Professor Dr. J. Franck den Nobelprijs voor Natuurkunde voor het jaar 1925 heeft gekregen, werd in 1887 te Hamburg geboren. Hij is een neef van den bekenden natuur­kundige Prof. Hertz, wiens proeven beti effende de overbrenging van elec- trische golven den grondslag vormen van de tegenwoordige zoo ver ont­wikkelde radiotechniek.

Hertz studeerde te Göttingen, Mün- chen en Berlijn en promoveerde al­daar in 1911, met een proefschrift „Ueber das ultrarote Absorptions- spektrum der Kohlensaure in seiner Abhiingigkeit von Druck und Partial- druck”.

In de daarop volgende jaren begon hij tezamen met Prof Dr. J. Franck een reeks van experimentecle onder­zoekingen over electriciteitsgeleiding in gassen, die tot voor de natuur­kunde zeer belangrijke resultaten zou­den leiden. De nauwe samenwerking tusschen Franck en Hertz vindt dan

ELECTRO-RADIO No. 26BLADZ. 398

spectrograaf gelukt de voorspelde spectra inderdaad te vinden.

Behalve dit wetenschappelijk werk, dat ook van practisch belang was met het oog op de onderzoekingen, die destijds omtrent het licht geven door buizen met edelgas werden ver­richt, heeft Hertz tijdens zijn ver­blijf te Eindhoven ook een methode gevonden, om gasmengsels door dif­fusie in de bestanddeelen te scheiden en heeft hij verder een methode uit­gewerkt, volgens welke de radiolam- pen met laag stroomverbruik („Mini- watt”-laimpen) ook thans nog te Eind­hoven worden vervaardigd.

Net een jaar geleden werd Dr. Hertz beroepen naar Halle waar hij hoogleeraar voor Natuurkunde en Directeur van het physisch instituut der Universiteit is geworden.

ook hare uitdrukking in het feit, dat de Nobelprijs voor natuurkunde 1925 tusschen deze beide geleerden wordt verdeeld.

Toen de Deensche physicus Niels Bohr kort voor den wereldoorlog zijn belangrijke theorie over den bouw van het atoom publiceerde, waarbij hij zich het atoom voorstelde, als be­staande uit een aantal electronen, die op bepaalde banen zich bewegen rondom de kern van het atoom^ stelde hij vast, dat er een nauwe betrekking bestond, tusschen deze electronenbewegingen en de lichtver­schijningen van ’t spectrum, dat voor elke stof een eigen karakter draagt. Bohr’s berekeningen berusten dan ook op de eigenaardige groepcering der lijnen in het waterstofspectrum. Franck en Hertz zijn echter de eer­sten geweest, die dit experimenteel hebben aangetoond, doordat zij gas­moleculen in botsing brachten met electronen, die zich met een bepaalde niet zeer groote snelheid voortbewo­gen. Het gevolg van een dergelijke botsing is, dat een der electronen van het gasmolecule tot een andere baan overgaat, maar naderhand weer terugkeert tot den normalen toestand, waarbij licht wordt uitgestraald in een golflengte, die overeenkomt met de formule, die reeds door Bohr was opgesteld voor de betrekking tus­schen de z.g. aanslagenergie en de golflengte van het uitgestraalde licht.

In 1914 verscheen van Franck en Hertz een korte publicatie, getiteld: „Ueber die Erregung der Quecksil- berresonanzlinie 253,6 p p durcli Elektronenstösse”, waarin experimen­ten werden beschreven, die van fun- damenteele beteekenis werden voor de verdere ontwikkeling der Bohrsche theorie.

In 1921 vestigde Hertz zich in ons land. Als natuurkundige aan het labo­ratorium der N.V. Philips’ Gloeilam­penfabrieken verbonden, had Hertz gelegenheid, de proeven, die hij in samenwerking met Franck was be­gonnen, met uiterst verfijnde hulp­middelen voort te zetten waardoor het hem magelijk werd, de nog on­bekende spectra in het uiterste ultra­violet te voorspellen. Later is het hem met behulp van een vacuum-

(Ind.)

Geen radio per telefoon in Amsterdam

Een bron van storingen?Naar aanleiding van de proef­

neming in Den Haag, om radio langs de telefoonlijn te verspreiden, hebben wij aan den directeur van de Ge- meentetelcfoon, ir. Snijders, ge­vraagd, of er kans bestond, dat iets dergelijks ook hier zou kunnen wor­den toegepast.

De heer Snijders deelde ons mede, dat deze kwestie wel eens vroeger ter sprake is gekomen, doch dat er technische bezwaren bestaan.

Hij is namelijk van oordeel, dat bij een subtiel instrument, als de telefoon is, dit een bron wordt van storingen en waar hier thans het aantal storingen tot een minimum is beperkt, wil men er den goeden gang van zaken bij de telefoon niet aan riskeeren. In hoeverre er be­hoefte aan bestaat, is ook nog niet gebleken, en de resultaten van Den Haag moeten nog afgewacht worden.

Tel.iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiHiiiHnnumin Menig lezer heeft ons een öbonné bezorgd door ons blad aan een

vriend ter inzage te geven.iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiiiiiii

!

.

.i

;

1::■

I

7Tc) C7~7on 2_C

5T-niCQLAAS lh MOPIlUkMFDPh<ZJOB

DEM'JS

>3*+ oro

•f ^w C'<

mê

/ <>' + .Ï■X

m +EB........nnwiUMiTi-mniM iililHMim ë niËS,r»nif (f «rnn

SHIT NIKLAAS GOED HEILIG HAMSPRING NIET TE6EN MTI ANTENNE AN

DMR V/ORD7 HU OOK Ml ET BETER VAM „ R'JDT WEM (TIET IN FRANJEBLUF ANDERS MAAR IM SPANJE

GEEF .OHS EEfT GOEDE: H-DO TOT HEIL VAM NEERLAND'S RADIO

I

i o)er er o

BLADZ. 400 ELECTRO-RADIO No. 26

Ri lekweerstandi 2 M .Q R2 gloeidraadweerstand. R3 gloeidraadweerstand. R4 gloeidraadweerstand.

DE „OMNIADYNE”

Wij drukken hierbij het schema af van een z.g. „Omniadyne” ontvang­toestel, zooals beschreven in No. 90 van Radio phonie pour Tous.

Volgens dit fransche radio-perio­diek, geeft een dergelijk toestel zeer krachtige luidspreker-ontvangst van alle europeesche stations bij gebruik­making van een raam met 12 win­dingen (0,60 M. diameter.)

W. A. A. G.

HET EDELKRISTAL

Het is bekend, dat onder de mine­ralen, welke dc eigenschap hebben onder bepaalde omstandigheden hoog­frequente trillingen gelijk te richten,

~tf

P- S•*.4-

T-d-fci®_®lr!

C5 :T3

M3ï^t ?s‘<ï\

WM 1:0.0 jrp'iÉ£j> y*---------o/------ —

CsISi!

zich kristallen bevinden, welke buiten­gewoon gevoelig zijn en daardoor op zeer zwakke trillingen reeds rea- geeren.

Deze kristallen echter hebben over het algemeen het nadeel, dat zij slechts geringe electrische belasting kunnen verdragen, zoodat bij de veel­vuldig voorkomende atmospherische ladingen van de antenne de con- lactplaats door deze leidingen ongevoelig gemaakt wordt, met als gevolg natuurlijk, dat steeds op het kristal weer een andere con- * tactplaats gezocht moet worden, m.a.w. de detector telkens opnieuw moet worden ingesteld, met alweer als gevolg, dat gedurende den tijd, benoodigd voor het zoeken naar een goed contactpunt, niet ontvan­gen kan worden.

Anderzijds bestaan er kristallen, welke men onder bepaalde omstan­digheden betrekkelijk hooge span­ningen kan toevoeren, zonder dat daaronder de detectie-werking lijdt.

Helaas bezit de eerste soort weinig

Ci is een variabele condensator van0,5/1000 mfd.C2 is een variabele condensator van0,5/1000 mfd.C3 is een vaste condensator van

0,25/1000 mfd.C4 is een vaste condensator van

0,4/1000 mfd.C 5 is een vaste condensator van

<0,15/1000 mfd.C6 is een variabele condensator van

0,15/1000 mfd.C7 is een vaste condensator van

5/4000 mfd.51 roositerspoel van 50 windingen.52 plaatspoel van 80 windingen.53 filter-spoel van 800 windingen.54 filter-spoel van 800 windingen.55 afgestemde middelfr.-smoorspoel.P potentiometer 200 QT en Ti afgestemde middelfrequent-

transformatoren.T2 laagfrequenttransformator, ver­

houding 1 : 2,5.T3 laagfrequenttransformator, ver­

houding 1 : 3,5.

!

:j<•I

;I

'

No. 26 ELECTRO-RADIO BLADZ. 401

eigenschappen van de tweede en om­gekeerd.

De zeer hoog belastbare kristal­len, zooals b.v. pyriet, bezitten slechts op enkele plaatsen van het opper­vlak punten met een redelijke ge­voeligheid, waardoor zij dus voor de detectie van zeer zwakke signalen be­langrijk ten achter staan ten opzichte van kristallen met hooge gevoelig­heid.

lende benamingen in den handel ge­bracht. Voorbeelden ervan zijn „Sylverex", „Neutron”, „Telefunken- edclkristal” enz.

De met dergelijke kristallen ver­kregen geluidsterkte overtreft onder gelijke omstandigheden bijna alle natuur-kristallen.

Het voornaamste voordeel ervan is evenwel, dat het lastige en tijd- roovende zoeken en opnieuw instel­len van een goed contactpunt bijna geheel vervalt en dat deze kristallen zelfs bij hooge electrische belasting hun gevoeligheid niet verliezen.

Voorstanders van kristal-detectie vinden in dergelijke kristallen zeer betrouwbare en weinig kostbare

W. A. A. G.

Als voordeel echter staat hier tegenover, dat deze kristallen met geringere gevoeligheid niet spoedig ontregeld raken door electrische over­belasting.

Dit is dan ook de reden, waarom, vooral in den tijd, dat ook voor de ontvangst vam telegrafie men vrij­wel aangewezen was op dein kristal- detector, het pyriet en andere hoog- belastbare kristallen werden gepre­fereerd.

Ondanks hun grootere gevoelig­heid, raakten de kristallen als lood­glans e.d. vrijwel in vergetelheid.

Tegenwoordig wordt ook voor de ontvangst van radiotelefonie nog al eens gebruik gemaakt van kristal- detectie.

Vooral zij die in de nabijheid van een zendstation voor radiotelefonie wonen, vinden in den kristaldetector een goedkoop hulpmiddel voor ont­vangst, terwijl ook het feit, dat een lamp vervorming kan geven en knstal niet, voor velen aanleiding is om kristaldetectie met al dan niet voorafgaande hoogfrequentverster* king toe te passen.

Waar dus het kristal den laatsten tijd weer wat meer op den voorgrond is gekomen, heeft men gezocht naar substanties welke zoowel gevoelig als stabiel zijn, waarbij men dan het voor­deel heeft, dat het lastige zoeken en opnieuw instellen van het meest ge­voelige contactpunt, belangrijk ver­eenvoudigd is en dat een eenmaal gevonden gunstig punt, niet meer zoo spoedig ongevoelig wordt.

Aan de techniek is het gelukt een soort kunstkristal, z.g. edelkristal, te vervaardigen, dat de beide gezochte eigenschappen, groote gevoeligheid en hooge belastbaarheid in zich ver- eenigt.

Dit materiaal wordt onder verschil-

detectoren.

INTERNATIONALE UNIE VOOR RADIO TELEFONIE

Wij ontvingen een brochure, waar­in doel en werkwijze van dit insti­tuut uitvoerig worden uiteengezet. Aan den inhoud ervan, welke is gestelid in de fransche en engelsche taal, ontleenen wij het volgende:

De Union International' werd op­gericht in Maart 1925, op initiatief van de voornaamste europeesche organisaties op radio-omroepgebied, met al's hoofddoel de bestudeering van de problemen, zooals die zich op dit terrein voordoen, zoomede om te komen tot een stelsel, waarin de diverse takken van radio-tdefonie worden geordend en tot behartiging van de belangen der luisteraars.

Als lid van de Unie kunnen toe­treden alle erkende omroepli'chamen. Hoewel tot nog toe alleen euro­peesche organisaties lid zijn, zoo ligt het toch in de bedoeling, ook de doorvoor in aanmerking komende lichamen in andere werelddeelen in deze Unie te vereenigen en zoodoende te komen tot een werdd-verbond.

De ter bestudeering ingekomen vraagstukken gaan eerst naar den raad, waarvan o.a. de heer Dubois, directeur van de Nederlandsche Sein- toestellen Fabriek te lid is.

Hilversum

ELECTRO-RADIOBLADZ. 402 No. 26

Na onderzoek worden die vraag- foon tot een. frist class luidsprekerstukken doorgezonden aan een van gemaakt. Deze gramofoon staat inde drie commissies. De aard' van een perceel, ongeveer 45 Meterhet, vraagstuk bepaalt of dit wordt hemelsbreed van het onze, waar hetdoorgezonden aan de technische radio-omtvangtoestel aanwezig is.commissie, of de juridische, dan wel Door eenige eenvoudige omschake-aan de commissie voor toenadering op lingen is het nu mogelijk: 1 e. desociaal, intellectueel en artistiek ge- radiomuzaek ook op de gramofooin. tebied. Voorzitter van deze laatste ontvangen, met een zéér goede kwa-commissie is de heer G. Baron liteit; 2e. de gramofoonmuziek op

den luidspreker te ontvangen, door De leden van de Unie kunnen gebruik te maken van de eleetro-

statiscbe microfoonwerking van deH. W. v. V.

Tin dal.

kosteloos inlichtingen onder elkaar uitwisselen.

De ingékomen vraagstukken en de antwoorden daarop worden door de Unie aan de leden medegedeeld.

Voor de uitvoering der door den raad of door de vergadering ge­nomen besluiten kan de tusschen- komst van den Volkenbond worden ingeroepen, dan wel kunnen deze zonder intermédiair van dit lichaam direct aan de betrokken regeerin- gen worden overgebracht.

Indien gewenscht, kan de Unie ook samenwerking trachten te ver­krijgen met andere internationale organisaties.

Is voor de uitvoering van eenig door de Unie genomen besluit de toestemming van de betrokken re- geering niet noodig, dan kan dit, een raam hielp niet; oolq niet hetvoor zoover mogelijk, door het be- aanbrengen van eene andere aard-treffende lid direct worden uitge- verbinding. Bij het gebruik; van een voerd. ander toestel was het verschijnsel ook

aanwezig. Vreemd was eveneens, dat ik bij een willekeurig en stand van den eersten condensator steeds met den secundairen condensator op het gepruttel kon afstemmen.

Hoewel nu, ik herhaal het, bij afgeschakelde antenne alles doodstil was, en men derhalve zou moeten

Lissenola.

VAN ONZE LEZERS

Geachte Redactie,Onlangs deed ik eene ervaring

op, welker mededeeling wellicht voor onze lezers van nut kan zijn.

Op een gegeven o ogenblik, con­stateerde ik in mijn luidspreker een aanhoudend „gepruttel”.

Verwijderde ik de antenne, dan was het verdwen en, zoo dat ik' de verdenking, welke aanstonds op het plaat stro o map paraat gevallen was, liet varen.

Vervanging van de antenne. door

Reeds thans ontving de Unie een uitnoodiging om deel te nemen aan de in den loop van het volgend jaar te Washington te houden inter­nationale radio-conferentie.

Bijzondere aandacht zal worden gewijd aan enkele der meest urgente vraagstukken, zooals dat van de onderlinge storing en de storingen besluiten, dat de storing van buiten welke worden veroorzaakt door kwam, besloot ik, ten einde raad,trams, électrische reclameverlichtin- toch maar het plaatstroom-apparaatgen, bestralings- en medische appa- eens te onderzoeken.

O W. A. A. G. En het resultaat van dat onderzoek was het aan treffen daarin van een blokcondensator, die zoo doorge­slagen was, dat hij een 4-Volts accu kortsloot.

En toen was de storing spoedig,

raten, enz.

EEN LISSENOLA PROEF

In het nummer van de volgende week zuüen we een beschrijving geven zij het dan na de aanschaffing van

een volledig stel solide blokconden- satoren, opgeheven.

van een interessant experiment met een „Lissenola”. Met dit instrumentje hebben we een (zeer goede!) gramo- SCHMITTMANN.

ELECTRO-RADIONo. 26 BLADZ. 403

zijn den laatsten tijd groote vorde­ringen gemaakt en in het buitenland zijn lampen in den handel, waarmede het mogelijk is met minimum kosten maximum resultaat te krijgen, vooral qualitatief. Te onzent durven de handelaren die lampen niet te ver- koopen, omdat een zeer bekende firma, welke het zoo buitengewoon goed meent met de hollandsche ama­teurs, zich met alle macht verzet tegen den verkoop van die lampen. Dat is heelemaal niet uit vrees voor concurrentie, maar louter om de ama­teurs tegen zichzelf te beschermen en te voorkomen, dat zij zich zulke prullen zouden aanschaffen!

De amateur wikt en de firma „X" beschikt!

Er is echter een spreekwoord, dat zegt, dat de kruik zoo lang te water gaat totdat ze breekt.

En het zou wel eens kunnen ge­beuren, dat het voortdurend „be­schikken” van de N. V. „X” som­migen zoodanig onsympathiek wordt, dat zij er zeer positief stelling tegen gaan nemen.

Overigens worden ook de laagfre- quent-transformatoren nog voort­durend verbeterd en er zijn nu tegen matigen prijs uitstekende transfor­matoren in den handel.

Dat het iemand langzamerhand gaat duizelen van de vele soorten transformatoren en hun eigenschap­pen, kan ik mij levendig voorstellen, maar dat dergelijke „duizelingen” zich afspiegelen in het laboratorium rapport van een radio-periodiek, gaat toch wel wat al te ver.

En toch moet ik aannemen, dat degene die rapport uitbracht in dat radio periodiek aan duizelingen lij dt, want hoe men anders zooiets bij elkaar kan fantaseeren, is mij raad- selachfig. De lezer oordeele zelf.

Dit laboratorium-rapport over een ïaagtrequenttransformator, weet mede te deelen, „dat de versterkingsfactor 2,1 bedraagt voor een frequentie van 25 bij 75, afloopt tot 5,2 en daarna practisch en rechtlijnig verloopt tot 4000 Ohm”.

Of zou misschien bij vergissing diit rapport te vroeg geplaatst zijn en was het bedoeld als April-grap ?

Op de algemeene vergadering van

HOE ONZE LEZERS WERKEN

De heer W. J. B. schrijft ons:Hierbij een foto van het nieuwe

toestel, door mij gemaakt. Het is weer een variometer-toestel en wel met tien aftakkingen. Ook werkt het met hoogfrequent-smoorspoel- versterking. In het midden is de

serie-parallelschakelaar aangebracht, die tevens de smoorspoel kortsluit bij korte golf. Verder is er nog een drukschakelaar aangebracht voor de lampen. Aansluitingen zijn verder alle achter het toestel.

DRAADLOOZE REFLEXIES

In het middelpunt der belangstel­ling van deskundigen en ook van niet-deskundigen staat het vraagstuk der vervormingsvrije laagfrequent-ver- sterking.

Die vervormingsvrijheid is wel tamelijk dicht benaderd, maar is toch steeds nog voor verbetering vatbaar.

De smoorspoel laagfrequent-ver- sterker heeft n*u vrijwel afgedaan, en de concurrentie gaat voorname­lijk tusschen- transformator' en weer- stand-versterker. Vooral op het ge­bied van den weerstand'versterker

ELECTR0-RAD10 No. 26BLADZ. 404

de Nederlandsche Christelijke Radio keten niet uit elkaar halen. De ketenVereeniging deelde de voorzitter, de zelf, bestaande uit C en L, bezitheer Mr. v. d. Deure, mede, dat onge- een weerstand, die voor stroomenveer 60 pCt. van hen, die nieuwe van de frequentie, waarop de ketentoestellen aanschaffen, dit doen in afgestemd is, zeer groot is. Tusschen

de einden van dien kring ontstaan dus hooge wisselspanningen, die den

Gelukkig dat het begrip „onge- condensator opladen, welke zich danveer” nogal rekbaar i9 en dat onze over de spoel ontlaadt. Als nu detaal zich ook wel leent voor diplo- frequentie van den opgedrukten■matieke uitdrukkingen. stroom gelijk is aan de eigen fre-

Anders zou ik werkelijk gelooven, quentie van den kring, zullen dezeverschijnselen zoo sterk mogelijk zijn. U kunt dus gerust aannemen, dat

de eerste plaats met het oog op de kerkuitz endingen.

dat de heer Voorzitter van de Ned.Christelijke Radio-Vereeniging zich „vergist” heeft en dat zou toch al de aankomende stroom over C gaat,

die geladen wordt en zich ontlaadt . over L met een frequentie gelijk aan

die van den aankomenden stroom. U moet dus den kring beschouwen als één geheel.

W. A.A. G.te ongerijmd zijn. IAVRAGENRUBRIEK

A. de //., Eindhoven. Inderdaad is het nog niet vervolgd. Zie ook het artikel over Radiolampen in dit nr. Het komt dus binnenkort en ver­moedelijk zeer uitvoerig. Nog even geduld.

A. N. te Amsterdam. Daar u nog tijdig geschreven hebt, krijgt u nog antwoord per brief. Maar mogelijk zal het nog wel even aanloopén.

J. P. te Sittard. In het algemeen is het verstellen van den neutrodyne condensator in dat geval niet noodig, wel echter in het algemeen als u een andere lamp gaat nemen, daar meestal de inwendige capaciteit nooit precies dezelfde is. Het beste is dan wel een regelbare neutrodyne con­densator. Als u echter de nieuwe Sinusspoelen met aftakking gebruikt, zult u mogelijk den neutrodyne con­densator niet noodig hebben, maar zulks hangt veel van het toestel af.

Telefoon-condensator o.oo i m.f. In het door u bedoelde

W. ]. B. te Apeldoorn. Schema is goed. Desnoods kunt u den eer­sten roostercondensator wat grooter nemen. Als u last krijgt van h.f. genereeren, kunt u bij de tweede h.f.

schema heeft deze transformator nog lamp wel een potentiometer voor de een andere bedoeling, n.1. voor de terugkoppeling. 0.0005 is wel wat te klein.

De A 425 is voor i e lamp l.f.

normaal

lek toepassen, doch probeer het eerst eens zonder. Waar u drie lampen met gelijk stroomverbruik neemt, kunt u met één gemeenschappelijken

minder aan te bevelen, de lamp is gloéidraadweerstand toekomen. Ik zou bijzonder geschikt voor h.f. lamp in het Koomans-schema, als detector en in weerstands versterkers (hoog- èn

den schakelaar liever niet laten ver­vallen en liever alles zoo laten. Regel­bare terugkoppeling is in elk geval

laagf requent). In een transformator gewenscht. De draaddikte op hetl.f. versterker zal deze lamp minder raam doet er niet zooveel toe, maargoed op haarplaats zijn. Een kleinere neem den draad niet al te dun, dat negatieve roosterspannang zal in uw geelt maar schadelijken weerstand,geval niet helpen, want zoodra de IOOo c.M. kan ook best, liefst metspanningswisselingen op het rooster fijnregeling. U moogt vragen te groot worden, slingert deze span­ning over de nullijn heen om in het positieve deel te komen. U moet dan meer negatieve roosterspanning iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii nemen, maar het hangt van de karak­teristiek van de lamp af of dat kan.

zoo­veel u wilt. Gaarne zullen wij foto plaatsen. Dank voor de toezegging.

Indien gij op advertenties reflecteert, wil dan ons blad vermelden.

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii»»iiii'|||||||||||ii|iiiiiiiiM. v. O. te Adam. U kunt die

ELECTRO-RADIONo. 26 BLADZ. 405

versterker mèt de voordeelen van beide en zónder bun nadeelen. Door middel van den condensator C1 fun­geert de secundaire wikkeling ook als smoorspoel, terwijl de door de primaire wikkeling gaande stroompjes een eLectro-motorisohe kracht in de secundaire induceeren en dus een aanzienlijke vermeerdering van de

UIT BUITENLANDSCHE BLADEN

„Amplion MagazineHet November-nummer van dit

tijdschrift bevat, wederom tal van humoristische bijdragen, eenige mooie foto’s van Biritsche microfoon-artisten waaronder we ook aantreffen Mr. Peter van Dijke, bij de Engelscbe luisteraars bekend als „de veelzijdige Hollander”. Mr. van Dijke treedt óók voor den microfoon op in costuum, d.w.z. vermomd als Volendammerl Hij vertelt, dat dit voor hem de rechte atmosfeer meebrengt en „dat het de „echte” dagelijksche kleeding is op het platteland van Nederland”. Dezen onzin zullen we maar op rekening van zijn „veelzijdigheid” schuiven.

We vinden verder nog een be­schouwing over de plaatstroomappa- raten die thans in Engeland verkocht worden, o.a. ook de „Philips”. Er wordt o.a. op gewezen, dat het probleem van een goede afvlakinrich- ting zoo bemoeilijkt wordt door de verscheidenheid van spanningen en perioden, waarmede de electriciteit in de huizen wordt gebracht en men verwacht dat dit vraagstuk heel wat gemakkelijker op te lossen zal zijn onder de nieuwe EleGtriciteitswet, waardoor een soort van standaard zal worden verkregen. De besproken apparaten berusten overigens op de bekende principes, de „Ethopower Unit” van Burndept, werkt met een gloeidraadlooze lamp „de Ethotron”, welke wel gelijk zal zijn aan de hier te lande reeds bekende „Raytheon”.

L. F. koppeling.Fig. i is het schema van een

gewijzigden vorm van koppeling van den laagfrequent versterker aan- den ontvanger. Popular Wireless van 30 Oct. vertelt er de bedoeling van. Het is bekend, dat wanneer we in de eerste trap van onzen L.F. verster­ker een transformator gebruiken met een vrij groote verhouding (6:1 — 8:1) we vervorming krijgen door de geringe primaire impedantie. Het gegeven schema is nu een combinatie van een transformator en smoorspoel-

C' '00S~ih

-©PEMüAVim.

variaties van het rooster potentiaal bewerkstelligen. Zij, die in het bezit zijn van een transformator met een dergelijke groote verhouding moeten zeker eens de proef nemen. Onderge- teekende was niet in de gelegenheid het te probeeren, maar de gegevens lijken hem juist.

De „/4-lamper'1.Men bent de geschiedenis. De

technische staf van „Popular Wire­less” zou een speciaal toestel hebben geconstrueerd voor de ontvangst vane.v. „Mars”-signalen---- Schema enfoto’s van dit meer dan twee meter lange apparaat zijn gepubliceerd. In het no. van 13 Nov. komt echter de mededeeJing, dat de bedoeling was het ontvangen van Australische omroepstations. Als ’t lukt, zal men de B. B. C. verzoeken deze muziek wederom uit te zenden, ’t Lijkt haast even ónmogelijk als de Mars-ont- vangst----

Bescherm de lampen.Het volgende is hoofdzakelijk van

belang voor hen die nog niet zijn overgegaan tot de tusschenschakeling

luidspreker-béveiligiings- apparaatje — zooals reeds meermalen in E.-R. beschreven — of van een.

van een

ELECTRO-RADIOBLADZ. 406 No. 26

uitgangstransformator. In Wireless World van 3 Nov. leien we het vol­gende. Er is altijd een kleine kans op kortsluiting als de luidspreker verbonden is aan een lang snoer, door aanraking van een minder goed geïsoleerd1 gedeelte van dat snoer met een geaard voorwerp, zooals b.v. de gas- of waterleiding. Als de negatieve zijde van den accu is ver­bonden met de negatieve zijde van de H.S. batterij, dan loopt zoo’n ongelukje af met een kleine kort­sluiting van de H.S. batterij, wat nu nog niet zoo héél erg is, daar men natuurlijk de sluiting dadelijk opheft. Als echter de —H.S. is ver­bonden met de -j-pool van den accu en de —pool van den accu is — zoo-

. als gewoonlijk het gewal is — ge­aard, dan is zoo’n ongelukje niet zoo onschuldig en kan het wel eens eenige lampen kosten.

De Ned. Vereen* voor Radio- telegrafie en het omroep rapport

Het weekblad Radio-Expres, het officieele orgaan van de N. V. V. R. schrijft:

„Zonder vooruit te loopen op de uiteenzettingen, die ongetwijfeld om­trent het Omroepvraagstuk van de zijde van het hoofdbestuur der N. V. V. R. zijn te verwachten, meenen we hier wel vast te kunnen zeggen, dat allerminst door de N. V. V. R. een klein exclusief standpunt zal worden ingenomen tegenover de z.g. ge­kleurde Omroepen.

De voorstellen der Staatscommissie zijn echter van dien aard, dat zij, behalve geheel naar den wensch van bepaalde groepen georganiseerde avonden van propagandistische strek­king, mogelijk schijnen te maken, dat diezelfde aldus reeds begiftigde groe­pen ook nog eens een verre over­wegenden en dus practisch uitslui­tenden invloed verkrijgen op alle overige uitzendingen.

Trouwens, naast de kans van in overweging neming van liet rapport door de regeering dient men ook rekening te houden met het geval, dat het rapport thans min of meer langdurig blijft liggen, zonder dat er verder iets gebeurt van officieele zijde, dus dat er ook geen geld komt uit een heffing van overheidswege.

Wil de Omroep in Nederland dan niet vanzelf af glijden naar de vervor­ming tot een uitsluitend propaganda- instituut, dan zullen allen, die er iets anders van wenschen en verwachten, óf de handen inéén moeten slaan, óf zich tevreden moeten stellen met hetgeen het buitenland biedt.

Het lijkt niet twijfelachtig, welke keuze hier — ook met ’t oog op de verdere toekomst — moet worden ge­daan. En evenmin lijkt het dan twij­felachtig of er zal voor de werkzaam­heid van den H. D. O. een blijvende basis geschapen moeten worden, een basis, breed genoeg om er velen op te vereenigen en zoodanig, dat dit ge­schieden kan van gansclier harte.”

Wij wachten nu met belangstelling op de te verwachten nadere uiteen-

A ■&.:

+ K.S

• —ACt44.

Fig. 2 zal het gevaar van —H.S. aan -(-Accu wel verduidelijken. Als de luidsprekerleiding, welke verbon­den is aan +H.S. in contact komt met „aarde”, dan gaat de volle Ii.S. door de lampen, die het natuurlijk niet overleven.

Het kan niet gebeuren als men het toestel monteert volgens het „negatief aan negatief” systeem. Men verliest dan wel de paar voltjes extra op de anode’s, maar... safety first. H. W.- v. V.

BLADZ. 407No. 26 ELECTRO-RADIO

te veranderen in verband met die snoode plannen om het radio-station in Scheveningen te gebruiken voor telcfonie-uitzendingen.

Dat „iets veranderen” schijnt nogal van ingrijpenden aard te zijn, want het toestel is nog steeds niet klaar en hebben we dus ook geen muziek. Nu merk ik eigenlijk pas, hoeveel men mist, indien men geen radio heeft. Als je er aan gewend bent, dan kun je er gewoon niet meer buiten; ’t is echt saai zonder radio 1

Nu is elke verandering nog heusch geen verbetering. Daar kan ik van meepraten I

Maar in dit geval is een verande­ring werkelijk noodig en dan kan dat beter bijtijds gebeuren, dan er mee te wachten tot het laatste moment.

Er zullen heel wat Haagsche luis­teraars hun toestellen moeten veran­deren of moeten laten veranderen.

„Amateur” praat over zeef kringen en inductieve koppelingen en er zul­len een paar knoppen meer op het toestel komen, wat wel jammer is, want ik kon nu zoo goed afstemmen op Hilversum, Königswusterhausen, Daventry, Parijs en zelfs Brussel.

Wij amatrices zijn dus de dupe van de historie, want uit zooveel knoppen is haast geen wijs te worden, dat herinner ik me nog wel van de toe­stellen van een paar jaren geleden.

Toch maar niet al te pessimistisch zijn, komt tijd, komt raad.

TONNY VAN EYCK.

zettingen van de zijde van het hoofd­bestuur der N. V. V. R.

De laatste zinsnede van het artikel uit R.-E. omtrent de te vormen breede basis, zal ongetwijfeld bij velen in goede aarde vallen.

W. A. A. G.

draadlooze impressies

Hoewel ik mij nogal wat had voor­gesteld van de uitzending door Hil­versum van de opera-comique „De dochter van madame Angot”, is het mij toch min of meer tegengevallen. Niet wat betreft de radio-qualiteit van het uitgezondene en ook niet wat betreft de prestaties der mede­werkenden, maar ik geloof toch, dat opera’s en speciaal komische opera’s, zich niet zoo erg goed leenen voor draadlooze overbrenging. Zooiets is echter zuiver een quaestie van per­soonlijke waardeering en over smaak valt nu eenmaal niet te redeneeren.

Buitengewoon mooi was dien Zon- dag-avond de overbrenging van het concert uit het Grand Hotel East- bourne. Vooral het „Ave Maria” als viool-solo was aandoénlijk mooi en het is wel opmerkelijk, dat zoovele componisten zich daardoor geïnspi­reerd hebben gevoeld.

Toen als slot het orgel Handel’s Largo inzette en de machtige, breede accoorden de kamer doorgolfden, voelde ik mij als te zweven op de vleugelen van deze heerlijke klanken.

Welk een ongebreidelde fantasie en welk een gevoeligheid van ziel moet deze grootmeester hebben ge­had om zulk een machtig werk te componeeren.

De „steden-avonden” van den H.D. O. zijn heel aardig, vooral die uit Venlo enkele weken geleden, was heel goed. Daarom was het zoo jammer, dat hij die „Leeuwarder-avond” van j.1. Maandag, er plotseling iets aan het plaatspannings-apparaat haperde, waardoor de muziek verdween, juist toen de frissche jongensstemmen het gregoriaansch „Responsorium” zon- • gen, dat heel mooi klonk.

Dat was meteen het laatste dat ik van de radio hoorde, want „amateur” vond het noodig, iets aan het toestel

EEN DOELTREFFENDE VERBETERING

Nieuwe honingraatspoelen der firma Ridderhof en Van Dijk.

Bij toestellen, waarbij het beginsel van hoogfrequent-versterking wordt toegepast en de koppeling tusschen de h.f. lamp en den detector gevormd wordt door een afgestemden trillings- kring (sperkring), schema’s in ons land bekend als Koomans- of Harris- schema, treden eenige bezwaren op, o.a. wat selectiviteit betreft.

Als voordeel van het Harris-schema boven het Koomans-schcma (bij het eerste staat de antennespoel geheel buiten koppeling, bij het tweede

ELECTRO-RADIOBLADZ. 408 No. 26

wordt deze spoel met de beide andere gekoppeld) hebben wij steeds de grootere selectiviteit en de ge­ringere kans op sterk genereeren in de antenne ondervonden.

Daartegenover staat het nadeel, waarop o.a. door Oorver herhaaldelijk is gewezen, dat dit buiten koppeling blijven van de antennespoel een lastige en moeilijk te beheerschen genereerneiging opwekt, die bij het Koomans-schema belangrijk minder op den voorgrond treedt.

Tegen deze genereerneiging heb­ben wij verschillende middelen op­gegeven, die mogelijk theoretisch eenig nadeel opleveren-, waarvan wij echter in de praktijk nimmer iets ondervonden.

Toch zijn -er omstandigheden, waarbij het volkomen beheerschen van het genereeren moeilijkheden oplevert, in het bijzonder indien de genoemde toestellen met inductieve antennekoppeling (voorzetapparaat) worden toegepast en tevens bij het gebruik van meerdere trappen hoog­frequent versterking.

In dergelijke gevallen is men ge­dwongen over te gaan tot toepassing van ’t neutrodyne principe, dat echter verandering van de constructie van den plaatkring vereischt, terwijl ook de keuze van de juiste grootte van den neutrodyne condensator nogal eens moeilijkheden oplevert.

In verschillende schema’s heeft men sindsdien een wijizdging aange­bracht, waarbij de van de plaat van de h.f. lamp komende leiding niet aan de bovenzijde van de rooster- spoel L (fig. i) wordt aangesloten,

veel minder onbedwingbaar, maar ’t bezwaar is, dat bij gewone honing - raatspoelen deze schakeling, bij ge­brek aan een middenaftakking, niet toe te passen is.

De firma Ridderhof en van Dijk te Zeist, bekend' om haar uitstekende „Sinus” materialen, heeft nu een een­voudige verbetering aan haar honing - raatspoelen i oo—400 aangebracht, waarmede de genoemde moeilijk­heden geheel overwonnen worden.

Zij vervaardigt n.1. tegen een ge- ringen meerprijs deze spoelen met ’n middenaftakking, die eindigt in een aan den spoelhouder bevestigd metalen lipje a (fig. 3.) Deze in­richting nu is daarom zoo eenvoudig, omdat slechts een kleine verande­ring aan het toestel behoeft te wor­den aangebracht, die slechts daarin bestaat, dat de draad b (fig. 1) van het boveneinde van de spoel L, dus van de bovenste contactbus van den spoelhouder, wordt losgemaakt en gelegd wordt aan een zilveren veertje c (fig. 3) dat bevestigd wordt op de frontplaat, zoodanig, dat bij het instellen van de spoel het lipje a tegen den onderkant van het veertje C gedrukt wordt eni daarmede con­tact maakt, terwijl dan het contact tusschen veer c en bus d verbroken wordt, waardoor automatisch liet schema volgens fig. 2 ontstaat.

Wij hebben met de gezonden spoelen eenige proeven ge­nomen op ons eigen toestel, die zoo­veel succes hadden, dat wij' onmid­dellijk besloten, deze spoelen voor eigen gebruik aan te schaffen.

-êaan ons

/•///•'S\*

* De gewijzigde schakeling had ver­schillende gevolgen, die zeer belang­rijk zijn. Allereerst bleek, dat de selectiviteit van het toestel merk-

Bij dergelijke baar beter werd, waarvoor P C H zoo vriendelijk was ons het bewijs

F

maar aan een middenaftakking van die spoel (fig. 2). schakelingen bleek de genereerneiging

I

No. 26 ELfcCTRO-RADIO BLADZ. 409

/>/a.as£

f&ta.£L c/ •&

WlA

-OV

I. <*>r—-m ^ Jf5*cZr j

Z > •>1

/*&.r -M-

te leveren. Verder werd de genereer- neiging belangrijk minder, zioodat een neutrodyne condensator gemist kon worden. Een -en ander zonder dat de geluidsterkte er onder leed, in­tegendeel, bet toestel bleek soepeler regelbaar, zoodat de bediening een­voudiger en aangenamer werd. De montage van het veertje c op de fronitplaat geschiedt .zoodanig, dat bij het uittrekken van de spoel dit veertje C contact maakt met de bovenste spoelhouderbus d. Wenscht men dus op de oorspronkelijke scha­keling over te gaan, dan beeft men niets anders te doen dan de spoel andersom in de bussen te steken, zoodat de lip a aan de onderzijde komt te liggen, of men gebruikt een normale honingraatspoel.

In Radio Expres heeft de heer Corver nog gewezen op het voordeel de nieuwe spoelen toe te passen bij primaire ontvangers als antenne­spoel. De antenne komt dan aan het veertj e C, dosi aan de midden- aftakking van de spoel L te liggen, terwijl het ondereinde van de spoel gewoon aan aarde ligt. In dat geval wordt dus een aperiodische antenne- kring gebruikt en de schakeling bleek eveneens een grootere selec­tiviteit te geven.

De firma Ridderhof en Van Dijk heeft hiermede eene verbetering in den handel gebracht, die in het bijzonder voor alle gebruikers van Koomans en HarrÜs schema’s van zeer groot belang is, zoodat wij de aandacht van onze lezers gaarne hierop vestigen.

HANDEL EN INDUSTRIE

Van de Hollandsche Isaria Mij. te Rotterdam ontvingen wij ’n aantal inte­ressante prospectussen, waaruit blijkt, dat deze Mij. met den tijd meegaat, die zich meer en meer gaat be­wegen in de richting van raamont- vangers. Wij herinneren ons den 6- lamps Isaria-raamontvanger te Ber­lijn, op de tentoonstelling gezien te hebben, waar ’t toestel een gunstigen indruk van een weldoordachte con­structie maakte. Het golfbereik loopt van 180—3000 Meter. Op selectivi­teit is in alle opzichten gelet. Het toestel kan ook op een normale antenne worden aangesloten. De antennekring is aperiodisch en de antennespoel is variabel gekoppeld met den afstembaren roosterkring van de eerste h.f. lamp. De plaat- kring hiervan is weder aperiodisch en is gekoppeld met een afstembaren roosterkring van de tweede h.f. lamp, welke koppeling op dezelfde wijze herhaald is tusschen tweede h.f. lamp en detector.

Er zijn dus drie afstembare krin­gen, van welke echter de drie con­densatoren mechanisch met elkaar gekoppeld zijn, hoewel elke conden­sator toch een fijnregeling toelaat. Achter den detector komen twee lam­pen l.f. met transformatorkoppeling

eindlamp met weerstands- koppeling. Ook voor raamontvangst loopt het golfbereik van 180 tot ongeveer 3000 meter.

Wij hopen binnenkort in staat te

en een

P.

ELECTRO-RADIOBLADZ. 410 No. 26

zijn omtrent de practische resultaten van dit zoo eenvoudig bedienbare toestel een en an-der mede te deel en.

Verder ontvingen wij een prospectus over den Isaria variabelen conden­sator (frequentie-Liniair) met een fijn- regeling i : 400 en van den Isaria l.f. transformator, alles in zeer fraaien uitvoeringsvorm.

cellen met een stroomsterkte van ruim 1 Ampère.

De uiterlijke vorm herinnert ons eenigszins aan den Philips gelijk- richter. De mantel bestaat uit zwart­gelakt roosterwerk met zware nik­kelen kap.

Wij hebben bij wijze van proef den gelijkrichter ongeveer 3 weken in gebruik, waarbij hij dagelijks eenige uren zijn plicht vervult, een en ander tot volle bevrediging.

De Gehalyt gelijkrichter is thans een in alle opzichten betrouwbare en zeer goed werkende gelijkrichter geworden, waarvan de prijs laag is. Het benoodigde electrolyt is in afge­meten hoeveelheid leverbaar en eveneens verkrijgbaar bij de ver­tegenwoordigers, de Radio Mij. te Amsterdam.

P.

UIT ONS LABORATORIUM

Van de firma S. M. Nijkerk te A’dam ontvingen wij dezer dagen een Accuston luidspreker type B, dien wij iin ons artikel over de tentoon­stelling te Berlijn reeds noemden. Ongetwijfeld behoort deze luidspreker tot de allerbeste der hoornluid- sprekers. De luidspreker bezit buiten een regelknop voor het mica mem­braan, een tweeden knop voor rege­ling van het timbre, zoodat men hem kan instellen voor het weergeven van muziek of van het gesproken woord. Een en ander maakt dat de weer­gave werkelijk ‘buitengewoon goed te. noemen is. De afwerking van den fraaien zwarten hoorn en den stevigen nikkelen voet laat niets te wenschen over. Wij hebben dezen luidspreker met genoegen in beproeving ge­nomen.De Gehalyt-gelijkrichter.

Voor eenige maanden ontvingen wij van de firma Gustav Heyde te Dresden een exemplaar van den Gehalyt gelijkrichter- ter beproeving, dien. wij destijds uitvoerig bespraken (no. 5 blz. 75).

Voor eenigen tijd ontvingen wij van deze fabriek een nieuwen uit­voeringsvorm van dezen electro- lytischen gelijkrichter, waaraan thans veel verbeteringen nog zijn aange­bracht. Aan de montage vooral is thans meer zorg besteed. De trans­formator is ruimer bemeten en de inrichting is thans zoodanig, dat de kleine bezwaren, die aan de oude constructie kleefden, bijv. het op-* schuimen van ’t electrolyt, met als gevolg een noodzakelijk uitgebreider toezicht, geheel overwonnen zijn.

De Gehalyt gelijkrichter is thans een prachtig uitgevoerd apparaat ge­worden voor het laden van 1—3

■

AETHERGOLFJES

Hoe koningin Marie van Roemenië millioenen Amerikanen teleurstelde. Het was bekend, dat op 24 October

j.1. koningin Marie van Roemenië een radio-rede zou houden. 21 Radio­stations hadden maatregelen ge­nomen, om haar woorden gelijk­tijdig uit te zenden. Wat gebeurde r Koningin Marie kwam ongeveer een half uur vóór den vastgestelden tijd in de studio en haar werd verzocht eenige oogenblikken geduld te heb­ben, opdat de noodige voorzieningen zouden kunnen worden getroffen. De koningin ging heen, met de mede- deeling, dat ze in dien tijd nog eenige andere zaken kon afdoen. Helaas, ze kwam niet terug en dit was de oorzaak van de grootste radio--teleurstelling van den laatsten tijd. Immers, gezien de populariteit van Roemenië’s koningin hebben millioenen tevergeefs geluisterd.De Engelscke ex-premier Ramsay

MacDonald op 2 December a.s. voor den microfoon.Het bekende parlementslid Sir

Ramsay MacDonald, die thans in een speciaal daarvoor ingerichtcn auto een tocht door de Sahara maakt, zal zijn reisverhaal op 2 December a.s., dus 2^3 dagen na zijn thuis­komst voor den microfoon houden.

I

!

rRADIOTECHNICUS]1

De SCHRIFTELIJKE CURSUSSEN voor het Bondsdiploma van Radiotechnicus zijn aangevangen. PROEFLESSEN, voorwaarden en verdere bijzonderheden kosteloos op aanvraag.REDUCTIE: Leden van den Nederlandschen Bond van Radlohandelaren en hun personeel genieten belang­rijke redactie op de lesgelden.

RADIOTELEGRAFIST TER KOOPVAARDIJSedert de laatste opgave werden geplaatst bij de NTM R-H als adslstent-telegraSst onze leerlingen: F. H. D. Cox. B. Lammert, R. Pillard, J, H« Anderson, M. L. Koopman, W. A. J. Moerdijk, P. Uaij D. Holman, C. J. Schaar, A. Rinia*Per 13 September .werden geplaatst op den luisterdienst R-H de leerjingen: H. Bartlema, J. J. S. van Dongen, P. M. Kluytman, W. C. Witte en P. Oomkea.

Bik Kwartaal kunnen voorloopig 5 telegrafisten worden geplaatst.INSTITUUT STEEHOUWER, GRAAF FLORISSTRAAT 74a/b, ROTTERDAM, TELEFOON 34520

EENABAÏlTIC BALTIC

BOUWPOOS

icü

IS VOOR DEN

RAD1Ó-AMATEURHET

ST. NICOLAAS

CADEAUBIJ UITNEMENDHEID

i

NOORDEINDE107-109. DÉN HAAG

-

I>ui/sc/>e Firmazoekt relaties met SJKollandsche fRadiolampen fabriek, om haar artikelen in 3)uitschland te plaatsen. Qroote omzet gegarandeerd, daar in alle grootere plaatsen sub-agenten gevestigd zijn. Aanbiedingen onder nummer 21-71 aan

het bureau van dit blad.1 !- DRUKKERIJ I^VISSON - DEN HAAG1....mm. •

ƒ C;.V;•SS i,! ■ ■■