Een nieuwe ontwikkeling in highend-ka-belland is het gebruik van glas voor het transport van digitale- en analoge lijnsig-nalen. Ook HDMI- en CAT kabels wor-

den steeds vaker toegepast. Momenteel gebruiken uiterst kritische professionals glasverbindingen voor de overdracht van audio- en video. Het zal duidelijk zijn

dat digitale overdracht over glas in prin-cipe een hoger kwaliteitsniveau kan be-reiken dan analoge overdracht. Op het moment dat je state-of-the-art omzetters toe gaat passen en een (echte)glaskabel van hoge kwaliteit, is ook analoge over-dracht geschikt voor highend audio.

Afhankelijkheden

Hoe moet je audiokabels nou uiteinde-lijk beoordelen? Als alle vermeende top-kabels van diverse fabrikanten met el-kaar vergeleken worden, dan blijkt dat de prestaties dicht bij elkaar liggen en dat die verkregen worden door het ge-bruik van ver uit elkaar liggende toepas-singen van materialen en architecturen (bouwwijzen). Een probleem in metaal-kabels is dat de prestaties ook voor een

van uw dromenWellicht de kabelsELCO AUDIO

Elco is een Amerikaanse fabrikant van kabels. Deze worden in

een aantal Europese landen vertegenwoordigd door Hihat Audio.

Afgaande op positieve berichten in de markt, zijn die kabels hier in

de luisterruimte gekomen en gedurende enkele weken toegepast in

verschillende systemen. De vraag is altijd hoe kabels zijn opgebouwd,

welke materialen er gebruikt zijn en of er vanuit die twee variabelen een

relatie is met de luisterresultaten. Verbeteringen in kabelland zijn lastig

te realiseren. Het vergt échte inspanning en research om met kabels

fundamentele stappen voorwaarts te zetten.

music

em

otio

n

72

tested

deel afhankelijk zijn van de eigenschap-pen van de gebruikte apparatuur. De in- en uitgangsimpedanties zijn van belang, maar ook de hoedanigheden van de weergever en de versterker. De bouw van sommige versterkers maakt dat de metalen luidsprekerkabel een integraal onderdeel is van het hele terugkoppe-lingsmechanisme. Ook zijn er verster-kers en weergevers die (extra)reageren op bepaalde inductieve- en capacitieve waarden van een kabel. In ieder geval zijn er dus veel afhankelijkheden. Die maken dat een ‘goede’ kabel in som-mige situaties niet altijd goed presteert (of omgekeerd). Op het moment dat je niet volledig theoretisch kunt verklaren wat er gebeurt als een bepaalde kabel in een bepaalde set wordt aangesloten, blijft er slechts een krachtig wapen over. Luisteren geeft dan uitsluitsel over de prestaties van de kabel in die specifi e-ke situatie.

Waar moet naar geluisterd

worden?

Essentieel is dat er geluisterd zou moe-ten worden naar de hele set. Een goede audioset moet bepaalde dingen doen. Kabels dienen ervoor om dat doel te bereiken, net zoals de andere compo-nenten. Lastig is om aan te wijzen waar-om het een verschil maakt als er com-ponenten in de set worden verwisseld. Door andere kabels aan te sluiten in de set, zullen er gehoormatige veranderin-gen optreden. Het vervelende is dat die verandering in het systeem niet alleen aan die andere kabel kan worden toe-geschreven. Vaak verandert de wissel-werking tussen kabel en systeem. Die leidt niet altijd tot een universele conclu-sie, met betrekking tot een aantal eigen-schappen van die kabel. Veel moderne kabels zijn behoorlijk goed en hebben geen extreem uiteenlo-pende specifi caties voor elementaire na-tuurkundige grootheden. Dat betekent dat er redelijkerwijs gesproken geen af-gronddiepe verschillen tussen kabels zijn. Een enorm verschil in weergegeven stagebreedte tussen twee kabels, is vrij-wel onmogelijk. Als audiofi el heb je dan

een probleem. Je zult maar door middel van een nieuw kabeltje een stage krij-gen die niet meer in de kamer past. Ook in de andere eigenschappen van kabels zullen geen spectaculaire verschillen hoorbaar zijn. Als er écht afgronddiepe verschillen zijn, is er iets heel erg fout in het hele systeem, of is er bij wijze van hoge uitzondering sprake van de komst van die enkele notoir slechte kabel. Met moderne kabels van de bekende fabri-kanten gaat het over nuances. Een ka-bel kan namelijk nooit beter zijn dan een directe, superkorte verbinding tus-sen twee apparaten met optimale impe-dantie-aanpassing. De belangrijkste as-pecten om naar te luisteren zijn tonale balans (tussen hoog, midden en laag), het dynamisch gedrag, aanwezigheid van bijgeluiden (rafels, randjes, vervor-ming, klankafwijkingen en dergelijke), de

harmonische inhoud in elke frequentie-band, aanwezigheid van ambiance, uit-sterven van geluiden, homogeniteit en een algemene indruk van ‘niet aanwezig zijn’. Als een kabel op de een of ande-re manier een heel duidelijk herkenbare stempel drukt op de weergave, dan is er iets mis. Dat laatste is erg lastig en het gaat natuurlijk om de mate waarin. Vrij-wel elke kabel is herkenbaar aan een mix van hoorbare eigenschappen, die net even verschilt van de competitie. Het is in feite wat een test probeert te beschrij-ven. De beschreven eigenschappen van een kabel zouden waarneembaar moe-ten zijn, als een consument diezelfde ka-bel in zijn/haar systeem aansluit. Die ei-genschappen zijn dan ook bruikbaar om een systeem een heel klein beetje te tu-nen. NEXT

mus

ice

mo

tio

n

73

test

ed

Elco

Elco-kabels worden allemaal met de hand gebouwd. De meeste kabels be-schikken over Cardas Rhodium plated RCA audio connectors. De AES/EBU kabel is opgebouwd met Neutrik XLR connectors. Elco gebruikt goud en zil-ver als geleiders. Die worden omsloten door een schuimachtige isolatie/fi ller. Bij de duurdere kabels zit deze constructie opnieuw in een dikkere schuimlaag/fi l-ler, met als buitenmantel wederom de bekende netvormige kunststof kous. Zelfs de dikste kabels zijn daarom erg soepel. Bij de luidsprekerkabels zijn er onder andere WBT-spades gemonteerd en de netkabels hebben in Europa een Furutech netconnector. Over de architectuur van de metalen binnengroepen houdt Elco zich enigs-zins op de vlakte. De GI-999R interlink heeft een 40AWG center conductor van massief goud. Dat zal niet de enige geleider zijn. De andere geleiders zijn waarschijnlijk van zilver, want Elco zet in op het gebruik van edelmetalen. De STI-2 luidsprekerkabel heeft een getwist- en verguld paar van zilveren ribbon ge-leiders. Dat geldt ook voor de SCL-4B, hoewel het aannemelijk is dat hier meer-dere van die twisted pairs aanwezig zijn. Deze laatste kabel is een biwire en heeft apart gelabelde geleiders voor hoog en laag. Gezien de dikte is de slang van de Nilfi sk de dichtstbijzijnde concurrent. Het is ook weer onbekend of er naast de toepassing van die getwiste fl atge-leiders nog ander metaal aanwezig is. De toepassing van ‘twisted pair’ is ove-rigens een truc uit de dertigerjaren tel-com-doos. De UDC-S is de digitale interlink. Elco gebruikt in de kern een goldplated 40AWG zilverdraad. Deze kabel is iets stugger, dus naar verwach-ting is de architectuur coaxiaal. Over de opbouw van de netkabels en de manier waarop ze storing onderdrukken is niets bekend. Het is aannemelijk dat de bei-de geleiders uitgevoerd zijn als twisted pair. De hier geteste kabel is de HPC-10SP en gebruik voor een scheerappa-raat is lichtelijk ‘overdone’. Van een aan-tal Elco-kabels is bekend dat er poreus

Tefl on in de isolatie is gebruikt. Tefl on heeft een klankmatig voordeel boven materialen als pvc.

Luisteren

De Elco’s zijn in verschillende sets be-luisterd. De spraakmakende Ikon 6 van Dali en weergevers van NHT en Infi nity, worden aangestuurd door tube-elektro-nica van VTL, Jadis en Octave. Aan de solid state kant staat er apparatuur van Spectral, Levinson, Trigon, Marantz en Bryston. Er is met de gebruikelijke refe-rentiekabels vergeleken van NBS, Har-monic Technology, Nordost, Shunyata, Belden, Transparant en vM. Een Studer met Dolby Spectral Noise Recording zorgt voor een analoog signaal van hoge resolutie. Digitaal 24 bits komt van een harddisc-machine. Het eerste dat opvalt aan een set die helemaal met Elco is bekabeld, is de buitengewoon fraaie ambiance-weer-gave. Het rustig uitsterven van geluid en nagalm (decay) is erg nauwkeurig te volgen. Ook de detaillering valt erg op. Feitelijk hebben de Elco-kabels een geluid dat licht aan de heldere kant zit, zonder spoortje van scherpte, hardheid of overmatige belichting van de hogere frequenties. Op het moment dat een ka-bel erg afwijkt van een normale tonale balans en het hoog sterk accentueert, ontstaat een vals beeld van detaillering. Dat is niet het geval bij de Elco. Er is een soort ‘koele’ helderheid, die klankmatig verwant is aan de analoge tafels en mo-dulen van SSL (Engelse fabrikant van mengtafels). Daarbinnen is échte detail-lering, zonder overmatige belichting van het hoog. Het middengebied klinkt goed maar is harmonisch wat dunner. Het heeft wél de energie, maar een wat dun-ner ontwikkelde klank. Dat valt vooral op met de STI-2 luidsprekerkabel. Het laag is krachtig, maar wel exact in balans met de rest van het spectrum. De 6cm dik-ke SCL-4B luidsprekerkabel heeft het-zelfde karakter als de dunnere Elco. Het midden is iets rijker, maar houdt het ba-siskenmerk van een wat terughoudende harmonische structuur. Omdat het iets rijker ontwikkelde midden, in zekere zin

het hoog ‘camoufl eert’, lijkt het of deze kabel iets minder uitbundig ruimtelijk speelt, maar dat is slechts schijn. Vooral met een prestatie-zwaargewicht als een Ikon 6, is de kwaliteit van het ambiante veld extreem hoog. Elco-kabels kunnen derhalve een lichte compensatie bieden in sets die al te uitbundig zijn in het mid-dengebied. De digitale interlink UDC-S heeft het-zelfde karakter als de interlinks en luid-sprekerkabels. Een uitstekende ruimte-lijkheid, geen spoortje van scherpte of hardheid en een iets koeler klinkend middengebied. Als kabel tussen een loopwerk en een buizenconverter is het eindresultaat precies in balans. De ka-bel is opgebouwd uit goldplated zilver. Dat geldt voor zowel de signaaldraad als het shield/return.

Netkabels

De HPC-10SP is een fi lterende netka-bel met dezelfde dikte als de SCL-4B luidsprekerkabel. Intern zijn er een twee-tal 10AWG-geleiders en een 7AWG aarde-draad. Het schild is van vertind koper. Elco heeft de strijd aangebonden met statische elektriciteit. De interlinks hebben een extra draad, die statische ladingen af kunnen voeren naar de aar-de van de aangesloten voorversterker. Volgens Elco hebben statische ladingen een grote invloed op de geluidskwaliteit. De powercords hebben daarom een zo-genaamd Static Dissipative Filler. Dit materiaal heeft een verbinding met de aarde en neutraliseert ogenblikkelijk sta-tische ladingen op het kabeloppervlak. Het powercord is voorzien van topklas-se connectoren, waaronder de bekende Watt-a-Gate met goud (plated) contac-ten voor de IEC ingang van apparatuur. Het zal duidelijk zijn dat resultaten die bereikt worden met netbewerkings-me-thoden niet altijd in andere situaties her-haalbaar zijn. Het geboekte resultaat zal afhangen van de mate van net- en om-gevingsvervuiling ter plaatse en van de specifi eke eigenschappen van de aan-gesloten apparatuur. Wie in een scho-ne omgeving woont en elektronica heeft met een choke-voeding, zal weinig ple-

music

em

otio

n

74

tested

zier beleven aan dure fi lters, netkabels en trafo’s. De toepassing van al deze hulpmiddelen zal over het algemeen niet leiden tot hele grote waarneembare ver-schillen. Er is met de betere kabels en fi l-ters absoluut een hoorbare verbetering mogelijk en die berust feitelijk altijd op het verlagen van de noisefl oor van een systeem. Het resultaat is dat je eigen-lijk méér van het (al) aanwezige signaal waarneemt. De een wordt dan getrig-gered door méér ruimte of méér detail en anderen belevenméér laag. Waar het effect het grootste is, is afhankelijk van de eigenschappen van het hele audiosy-steem, maar in feite doet een verlaging

van de storingsdrempel elke eigenschap van een audio-systeem beter uitkomen. De HPC-10SP van Elco vermindert bin-nenkomende storing waarschijnlijk door een twisted pair techniek en door het af-voeren van statische ladingen. De kabel werkt daardoor als fi lter. Hoogfrequen-te storing die de kabel bereikt, wordt in sterk verminderde mate doorgegeven aan de elektronische apparatuur en niet omgezet in een hoorbaar signaal dat de ruisvloer verhoogt. Tijdens de test zijn er erg goede resultaten geboekt met deze netkabels. Het aangesloten systeem klinkt schoner en ‘stiller’. Het voordeel van ‘fi lterende kabels’ is dat de dyna-

miek van het systeem niet verminderd. Veel trafo’s en fi lters verminderen de dy-namiek. Zelfs die van een aangesloten cd-speler. Bedenk altijd dat fi lters, net-kabels, cones en allerlei andere hulp-middelen bedoeld zijn om 5% extra prestatie uit een systeem te krijgen. Het zijn absoluut geen wondermiddelen, die een systeem dat slecht is omtoveren in iets wonderbaarlijks. Als je een sy-steem, dat van nature goed matched, uit de doos trekt, neersmijt en laat spelen, dan moet het gewoon al nagenoeg per-fect presteren. Daarna is het zinvol om met hoogkwalitatieve kabels en andere hulpmiddelen de puntjes op de ‘i’ te zet-

mus

ice

mo

tio

n

75

test

ed

NEXT

ten. Kabels zoals Elco’s powercord ma-ken dan een goed hoorbare verbetering en zijn de investering waard. Pas als je al deze voorzieningen in één klap verwij-dert, merk je dat het verschil toch groot is (kan zijn...). In vergelijking met veel concurrentie nemen de Elco powerca-bles een voorsprong. Ze deden tijdens de test niet onder voor een aantal klin-kende- en welbekende namen. Verge-lijken is hier het devies voor de consu-ment en kopen wat het voordeligste is en het beste werkt.

Toepasbaarheid

Een totaal met Elco-kabels bedraad sy-steem laat een volkomen vrije- en sterk ambiante stage horen, met een perfecte focussering en enorme dynamische ca-paciteiten. Het realisme van de weerga-ve is haast tastbaar. Toch zijn de Elco-kabels niet universeel toepasbaar, maar dat geldt voor de meeste kabels. Tijdens

de testen was een voortreffelijke match te maken met bepaalde systemen, ter-wijl de resultaten in andere confi gura-ties wat minder waren. Elco gebruikt ook constructies die fundamenteel van elkaar afwijken. Enerzijds zijn er gou-den ronde solid cores en anderzijds ge-twiste bandkabels van zilver en verguld zilver. Elk van deze constructies heeft verschillende eigenschappen met be-trekking tot inductiviteit en capaciteit. Hieruit ontstaan waarschijnlijk evenzo-veel systeemafhankelijkheden.

Conclusie

Elco kabels zijn uitermate verzorgde met de hand gebouwde kabels. Arbeidsloon in de Verenigde Staten, de toepassing van edelmetalen en de montage van topklasse connectoren, zijn verantwoor-delijk voor de wat hogere prijzen. In alle eerlijkheid valt op te merken dat de Elco kabels niet met elke set zullen matchen.

Net zoals de meeste andere kabelmer-ken, vragen ze om passende elektronica en weergevers. Als de Elco’s matchen staat er een voortreffelijke prestatie. Die wordt vooral gekenmerkt door een ge-detailleerd licht heldere toon, een fraaie ambiance, een goede tonale balans en een fractioneel koeler middenregis-ter. Dat middenregister klinkt trouwens erg zuiver, verfi jnd en schoon. Luisteren verdient dus aanbeveling, maar het zou wellicht de kabel van uw dromen kun-nen zijn.

Tekst en fotografi e: Ruud Jonker

wat puntjes op

PRIJZEN:INTERLINK GI-999 R: € 695,-DIGITAAL UDC-S: € 455,-SPEAKERKABEL STI-2: € 840,-SPEAKERKABEL SCL-4BIWIRE: € 1300,-POWERCORD HPC-10: € 750,-

HIHAT AUDIOTEL: 072-5647577E-MAIL: INFO@HIHATAUDIO.NL WWW.HIHATAUDIO.NL

music

em

otio

n

76

tested

END