Eeuwig leven?

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Telomere_caps.gif

- Meeste menselijke cellen beperkt aantal keer delen (vaak 50 – 60 delingen)- Zenuwcellen delen zelfs na geboorte niet meer- Telomeer repeterende stukjes DNA op einde chromosoom (TTAGGG) tussen 3000 en 20000

stikstofbasen lang- Cel die niet meer kan delen raakt steeds meer beschadigd en verliest langzaam functie o.a.

rimpels, botontkalking, afname zenuwcellen hersenen

Probleem:- Bij celdeling DNA verdubbeld, alleen enzym DNA-polymerase kan einde van chromosoom niet goed repliceren valt er vroegtijdig af elke deling DNA korter

TelomeraseTelomerase = enzym dat DNA weer langer kan maken

Komt voor in:• Kiembaancellen die geslachtscellen maken• Stamcellen• Kankercellen• Enkele snel delende cellen als darm/huidcellen

VerouderingKortere telomeren Duidelijk verband met kanker, vaatziekten, afweerverzwakking etc.

Een invloed op je telomeer-lengte hebben:

• Lichaamsbeweging• Roken• Overgewicht• Vitamine D (o.i.v. zonlicht) o.a. invloed op afweersysteem• Stress stresshormoon cortisol• Bepaalde anti-oxidanten / ontstekingsremmers (o.a. vitamines in groente en fruit)

Telomerase behandeling de oplossing?

Experimenten in lab gedaan door telomerase aan cellen toe te voegen onsterfelijkheid……. Waarom probleem in de praktijk?

CeldoodTwee manieren:

1) “Necrose” - Ongereguleerd, bijv. door membraanschade.(Als gevolg kunnen o.a. ontstekingsreacties ontstaan door vrijkomende stoffen)

2) “Apoptose”- Gereguleerde/geprogrammeerde celdood- Celonderdelen gerecycled- Rol bij embryonale ontwikkeling