Een psychologische monotheorie: integratie van controlebehoefte in preventieve psycho-educatie voor jongeren? 

Jeffrey van der Starre&

Wesley Sloot

Programma

• Introductie• Een (zeer) korte geschiedenis van de

psychotherapie• Perceptual Control Theory• Een casus beschrijving• Preventie• Literatuur• Discussie

Een (zeer) korte geschiedenis van de psychotherapie

The Dodo verdict

Een vergelijking…

Controle: het vermogen om een variabele binnen vastgestelde grenzen te houden,

ondanks externe verstoring.

?

Psycho analyse

Gedragstherapie

Cognitieve

therapie

Biologische psychiatrie

• Therapeutische relatie

• Positief vooruitzicht

• Reflectie• Verwachting dat

therapie zal helpen

Perceptual Control Theory

• Oorsprong v.d theorie: cybernetica en engineering.

• Evolutionair psychologische oorsprong van controle: mensen en brein als “goal-driven”.

Thermostaat

Huiskamer

Gemetentemperatuur

Electrischsignaal

Waargenomen temperatuur

Referentiewaarde temperatuur

Electrisch signaal

VerwarmingTemperatuur

Open raam

Meerdere hoger-niveau-

doelen:

Thermostaatvs

Airconditioner

Honger vs

Veiligheid

Een voorbeeld…

Ik (Interne wereld)

Externe wereld

“Meten” contact

Neuralesignalen

Waargenomen contact

Gewenste contact

Neurale signalen

Toenaderingzoeken

Waarneembaar Contact

Houding van meisje

Emoties en cognities

Een voorbeeld…(2)

• Thermostaat : Contact hoogAirconditioner : Contact laag

• Een controleconflict

• Oplossing: Reorganisatie

Ik (Interne wereld)

Externe wereld

“Meten” contact

Neuralesignalen

Waargenomen contact

Gewenste contact

Neurale signalen

Toenaderingzoeken

Waarneembaar Contact

Houding van meisje

Emoties en cognities

Hoger doel: Een relatie

Veel contactvs

Niet afschrikken

Zichtbaar Gedrag

Samenvatting PCT

• Gedrag is doelgericht• Problemen worden veroorzaakt door

conflicten of verstoringen• Problemen worden opgelost door

reorganisatie en formulering van hoger-niveau-doelen.

Casus• Patiënt met paniek en verschillende fobieën.• Start met CGT behandeling: exposure en

cognities uitdagen. • Na uitdoving van de eerste angst wordt de 2e

aangepakt op dezelfde wijze. Gevolgd door de volgende totdat klachten zijn gereduceerd.

• Om over na te denken: wat leert iemand eigenlijk tijdens een exposure sessie? (bijvoorbeeld bij spinnenangst?)

Casus (2)• Gedrag is doelgericht

• Subdoel 1: Angsten aangaan ExposureSubdoel 2: Angsten vermijden ontlopen

• Hoger niveau doelen:Angst controlerenSterk persoon zijn

• Ingrijpen op de gedachten en gedrag zelf pakt de bron van het probleem niet aan: het controleconflict

Casus (3)

• Method of Levels (MOL) legt de focus op het meest primaire proces.

• Doel: reorganisatie hogere doelen

• Metafoor: Alleen de symptomen aanpakken is als koorts behandelen zonder de longontsteking aan te pakken

Hoe is dit anders dan bestaande therapieën?

• Overeenkomsten schema therapie, CGT, ACT, Mindfulness en psychoanalyse, maar met een andere focus.

• ACT: “control is the problem” (controle verkrijgen door deze los te laten).

• PCT/MOL: “control is the solution” (controle verkrijgen door het conflict op te lossen).

En preventie?

• Jongeren zijn volop in ontwikkeling• Periode gekenmerkt door verandering• integratie van controlebehoefte in preventieve

psycho-educatie voor jongeren?

En Preventie? (2)

Bewustzijn van de reference values : • Wat wil ik?• Wanneer voel ik me comfortabel?• Heb ik doelen die met elkaar in conflict

kunnen zijn?• Wat is mijn optimale niveau?

en error signals:• Welke signalen kan ik bij mijzelf bespeuren

om te merken dat het niet goed gaat?• Zoals: negatieve emoties, (fysieke)

spanningsklachten, slaap problemen etc.

Training van reflectief vermogen (voor zover de ontwikkeling dat toestaat).

Invulling preventie programa

• Uitleggen PCT (psycho educatie)

Uitgebreider programma:

• Verkennen comfortzone• Benoemen productief/contraproductief gedrag• Formuleren van conflicten en doelen

Perceptual Control Theory

Bedankt voor de aandacht!Literatuur:

• Beck, A.T., Rush, A.J., & Khatami, M. (1975). Cognitive and behavior-therapy in chronic depression• Carey. (2006). The Method Of Levels: How To Do Psychotherapy Without Getting In The Way• Fisher & Wells. (2009). Metacognitive therapy• Goldstein. (2008). The MOL Therapy Case Study of AF• Goldstein. (2007). Method Of Levels Therapy:Helping the normal change process within a person when

normal change doesn’t seem to be happening by itself• Hammen & Watkins. (2008). Depression.• Hayes, S.C., Follette, V.M., & Linehan, M.M. (2004). Mindfulness and acceptance: Expanding the cognitive

behavioral tradition.• Kabat-Zinn, J., Massion, A.O., & Kristeller, J. (1992). Effectiveness of meditation-based stress reduction in

the treatment of anxiety disorders.• Mansell & Carey. (2009). A century of psychology and psychotherapy:Is an understanding of ‘control’ the

missing link between theory, research, and practice?• Mansell. (2010). Core process of psychopathology and recover: “Does the Dodo bird effect have wings?”• Segal, Z.V., Williams, J.M.G., & Teasdale, J.D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A

new approach to preventing relapse.• Teasdale, J.D., Segal, Z.V., Williams, J.M.G., Ridgeway, V.A., Soulsby, J.M., & Lau, M.A. (2000). Prevention of

relapse/recurrence in major depression by mindfulness-based cognitive therapy.• Wampold, B. E., Mondin, G.W., Moody, M., Stich, F., Benson, K., & Ahn, H. (1997). A meta-analysis of

outcome studies comparing bona fide psychotherapies: Empirically, “All must have prices.”• Wells, A., & Matthews, G. (1996). Modeling cognition in emotion disorder: The S-REF model.