SIDN infrastructure update

New premises

New

research programm

e

Three important developm

ents in 2 012

een keerpunt?

Raad van toezicht

De raad van toezicht controleert de bestuurder van

SIDN en staat hem met raad ter zijde. De raad houdt

toezicht en controle op onder meer de bedrijfsstrategie

en de daaruit voortvloeiende ondernemingsrisico’s,

het behalen van doelstellingen en op de inrichting

en effectiviteit van de interne risicobeheersings- en

controlesystemen. De raad van toezicht heeft zeven

leden onder wie een voorzitter.

Wijzigingen in de samenstellingPer 1 april 2013 is Simon Hania, corporate privacy

officer bij TomTom, benoemd tot lid van de raad van

toezicht van SIDN en raad van commissarissen van

ENUM NL. Hij volgt Fred Eisner op, die per dezelfde

datum is afgetreden. In het verleden was Simon Hania

lid van de raden van bestuur van onder meer AMS-IX,

COIN en NLnet Labs. Naast Fred Eisner is ook Michiel

Westermann per 1 april afgetreden. Beide heren zijn lid

geweest vanaf het moment dat de raad van toezicht in

2005 werd opgezet en hebben het maximum van drie

zittingstermijnen vervuld. Zij hebben in die periode een

belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling die

SIDN heeft doorgemaakt.

Op 18 september is Paul Schnabel benoemd als lid van

de raad van toezicht. Hij is voormalig directeur van het

Sociaal Cultureel Planbureau, kroonlid van de Sociaal

Economische Raad en hoogleraar aan de Universiteit

Utrecht. In 2014 zal hij de voorzittershamer overnemen

van Eddy Schuyer. De raad van toezicht is blij met de

toetreding van de nieuwe leden en is er trots op dat

SIDN zulke prominente en gerespecteerde bestuurders

aan zich weet te binden.

BesluitenBelangrijke onderwerpen die tijdens de vier zittingen

van de raad in 2013 besproken werden, waren de

plannen voor de wijziging van het prijs- en facturatie-

beleid van SIDN, een tweetal security-incidenten, de

voortgang van het onderzoeksprogramma van SIDN

Labs, de samenwerking met de Vereniging van

Registrars en het voornemen tot de oprichting van het

SIDN Fonds.

Verder zijn onder andere de volgende zaken goed-

gekeurd en/of vastgesteld:

• jaarrekening en jaarverslag 2012

• jaarverslagen van de raad van toezicht, de Selectie-

commissie, de Auditcommissie en de Security- &

Stabilitycommissie in het kader van corporate

governance

• jaarplan en begroting 2013

CommissiesDe Auditcommissie kwam in 2013 tweemaal bijeen en

hield zich onder meer bezig met de jaarrekening 2012,

prognoses, de kwartaalrapportages van 2013 en de

interim accountantscontrole. De Selectie- & Benoemings-

commissie kwam twee keer bijeen, voerde gesprekken

met kandidaat-leden en adviseerde de raad van toezicht

over de benoeming van de nieuwe leden.

De Security- & Stabilitycommissie kwam eenmaal bijeen.

In deze sessie werden onder meer de uitkomsten van

de audit ten behoeve van de ISO27001-certificering

besproken en de aanbevelingen ter verbetering die

hieruit voorkwamen.

BijeenkomstenIn maart was de raad van toezicht in Oxford voor een

ontmoeting met de board en bestuurder van Nominet,

de registry van .uk, en met de board en bestuurder van

Nominet Trust.

2 Jaarverslag 2013

Eddy SchuyerVoorzitter raad van toezicht

In juni had de raad van toezicht een overleg met de

ondernemingsraad van SIDN.

Begin oktober kwamen de raad van toezicht, de

bestuurder van SIDN en het bestuur van de Vereniging

van Registrars samen en bespraken het voorgenomen

besluit tot oprichting van het SIDN Fonds. De VvR werd

gevraagd advies te geven over de vorm en inrichting

van het fonds en de wijze waarop registrars er optimaal

bij betrokken kunnen worden. Verschillende adviezen

van de VvR zijn meegenomen in de verdere ontwikke-

ling van het fonds.

De raad van toezicht is van mening dat het gevoerde

beleid ervoor heeft gezorgd dat de kwaliteit van SIDN’s

dienstverlening is geborgd en dat SIDN goed voor-

bereid is op de toekomst.

Eddy Schuyer,

Voorzitter raad van toezicht

3 Jaarverslag 2013

Inhoud

Raad van toezicht 02

Inleiding 07

Terugblik 10

Dienstverlening 14

Onderzoek en ontwikkeling 16

Interne organisatie 18

Maatschappelijke rol 20

Overige ontwikkelingen 23

Vooruitblik 26

Financieel verslag 28

Personalia 34

Colofon 35

5 Jaarverslag 2013

2013: een keerpunt?

Roelof MeijerAlgemeen directeur

6 Jaarverslag 2013

01 Inleiding

Het meest ingrijpende internetnieuws van 2013 begon

in een hotelkamer in Hong Kong. Van daaruit lekte

Edward Snowden, ex-medewerker van de NSA, tien-

duizenden documenten over de Amerikaanse afluister-

praktijken en spionageprogramma’s. NSA-programma’s

als PRISM en Bullrun waren wekenlang voorpagina-

nieuws. Snowden werd genomineerd voor de Nobel-

prijs voor de Vrede, was ‘Guardian Person of the Year‘

en kreeg de Internationale Klokkenluidersprijs. Zijn

vlucht voor de Amerikaanse autoriteiten beheerste het

nieuws en eindigde in Moskou.

De gevolgen van Edward Snowden’s onthullingen

waren groot. Amerikaanse bedrijven liepen miljarden

aan inkomsten mis omdat beledigde landen grote

deals terugtrokken en het vertrouwen in (Amerikaanse)

clouddiensten daalde tot onder het nulpunt. Diplomaten

draaiden overuren om de imagoschade te beperken

en burgerrechtenbewegingen spanden rechtszaken

aan tegen de NSA. Verschillende landen voerden hun

investeringen in ‘cyber defense’ op, wat leidde tot

minder online vrijheid voor hun burgers.

Een ronduit positief gevolg van Snowden’s onthul-

lingen is de toegenomen aandacht voor privacy op

internet. Anonieme alternatieven voor Google, zoals

DuckDuckGo, wonnen terrein. Internetgiganten Yahoo,

Google en Facebook kondigde nieuwe encryptietech-

nieken aan. In de nieuwe European Data Protection

Regulation wordt het verzamelen van metadata ver-

boden. En de Internet Engineering Task Force is bezig

met het verbeteren van de encryptiestandaarden.

Keerpunt in internetgovernanceDe onthullingen van Edward Snowden zorgden niet

alleen voor meer aandacht voor de manier waarop we

omgaan met privacy op het internet, maar misschien

zelfs voor een verandering in de governance en

structuur van het internet. In een felle reactie op de

gebeurtenissen, riep de Braziliaanse president Dilma

Rousseff tijdens een zitting van de General Assembly

van de Verenigde Naties op tot betere bescherming

van internetgebruikers. Ook wilde zij het bestaande

internetgovernance-model en het unilaterale toezicht

van de VS op ICANN vervangen door een multilateraal

model via de VN. Brazilië dreigde zelfs deels te breken

met het wereldwijde web en een eigen, encrypted

e-mailsysteem te ontwikkelen. Nu lag het bestaande

multistakeholder-model al langer onder vuur. Door de

onthullingen over de NSA won die kritiek sterk aan

kracht, terwijl de positie van de VS, de grootste

beschermer van het bestaande model, verzwakt was.

Het open model, met beperkte invloed van overheden

en zonder centrale regulering, dat de drijvende kracht

is geweest achter het succes van het internet, kwam in

gevaar. En daarmee ook de toekomst van het internet.

Het Montevideo Statement on the Future of Internet

Cooperation van de zogenaamde I-star organisaties

(ICANN, ISOC, IETF, IAB, de RIR’s, W3C) riep daarom

op tot evolutie van het bestaande multistakeholder

internetgovernance-model. Toen de gemoederen enigs-

zins bedaard waren, kondigde Brazilië aan in april 2014

de ’Global Multistakeholder Meeting on the Future of

Internetgovernance’ te organiseren, met als doel die

evolutie vorm te geven. Het is niet onwaarschijnlijk dat

hiermee bewegingen in gang zijn gezet die uiteindelijk

leiden tot een nieuw, hopelijk nog beter, mondiaal

model van internetgovernance.

7 Jaarverslag 2013

De onthullingen van Snowden zorgden voor meer aandacht voor de manier waarop we omgaan met privacy op het internet

Keerpunt in cybersecurity Het NSA-affaire overschaduwde de schok die een

aantal omvangrijke hacks teweegbrachten. De US

Federal Reserve, Facebook, Apple en Twitter waren

enkele van de bedrijven die getroffen werden.

In december werden de gegevens van 70 miljoen

klanten van Target ontvreemd. Ook DDoS-aanvallen

namen toe in frequentie en impact. Steeds vaker zijn

het criminelen die zo’n aanval opzetten, veelal gebruik-

makend van botnets. In ons land waren onder andere

de Douane, de Belastingdienst, de NS en verschillende

Nederlandse banken doelwit. Door de aanval op Spam-

haus, met een bandbreedte van maar liefst 300 Gb/s

de grootste in de geschiedenis, functioneerden zelfs

grote delen van het internet korte tijd trager. Mede

naar aanleiding van deze incidenten kende 2013 veel

initiatieven om het internet veiliger te maken. De Rad-

boud Universiteit startte een opleiding cybersecurity en

Europa kwam met een nieuwe cybersecurity-strategie.

SIDN introduceerde als eerste registry ter wereld een

lokale anycastservice. Hiermee wapenen we .nl beter

tegen DDoS-aanvallen. Daarnaast ontwikkelden we in

samenwerking met de partners van de Abuse Infor-

mation Exchange de AbuseHub, een systeem dat het

mogelijk maakt om informatie over botnetbesmettingen

snel te delen.

Keerpunt voor het DNSBijna geruisloos ging de, volgens ICANN, misschien wel

grootste verandering in de geschiedenis van het internet

van start in 2013. In november werden vier nieuwe

generieke topleveldomeinen (gTLD’s) door ICANN

toegevoegd aan de internetroot, waarmee de lang-

verwachte uitrol van honderden nieuwe internet

extensies eindelijk begon. De eerste vier nieuwe

gTLD’s waren allemaal in niet-Latijnse tekens: Arabisch,

Cyrillisch en Chinees. In de laatste maand van het jaar

volgden nog tientallen andere TLD’s. In totaal kunnen

er de komende jaren meer dan 1.300 nieuwe gTLD’s

actief worden.

Keerpunt voor streaming video en social media 2013Het was een keerpunt voor streaming video. Netflix

brak wereldwijd door en kende ook in Nederland een

flitsende start. De serie House of Cards, speciaal voor

Netflix ontwikkeld, was de eerste serie die alleen op

het web te zien is die een Emmy won.

2013 was ook het jaar waarin Hyves definitief zwichtte

voor de concurrentie van voornamelijk Facebook.

Tegelijk kwamen er veel nieuwe social media op, zoals

Vine, waarmee gebruikers filmpjes van maximaal 6

seconden kunnen delen. De nieuwe dienst Snapchat,

waarbij berichten slechts tijdelijk zichtbaar zijn, groeide

sterk, net als de nieuwe dating-app Tinder. Instagram

en LinkedIn introduceerden nieuwe advertentiemogelijk-

heden. Selfie was het Nederlandse Woord van het Jaar.

Keerpunt voor de economie2013 leek voorlopig het laatste jaar van een van

de diepste economische crises die we hebben meege-

maakt. Toch ging het internetbedrijven veelal voor de

wind. Meer internetbedrijven dan ooit maakten een

beursgang. De meest opmerkelijke was Twitter, dat maar

liefst 1,6 miljard euro ophaalde met zijn aandelenuitgifte.

E-commerce groeide opnieuw. Alleen al in West-Europa

werd 174 miljard euro omgezet. Een steeds groter percen-

tage van de online aankopen wordt gedaan via mobiel.

Het groeiende belang van mobiel zorgde wel voor de

grootste daling van pc-verkopen ooit. En ook op monetair

gebied waren we misschien wel getuige van een door-

braak. De Amerikaanse senaat bombardeerde de online

munt Bitcoin tot wettig betaalmiddel en prompt steeg de

koers naar 900 dollar.

8 Jaarverslag 2013

Nieuwe producten en diensten die de wereld kunnen veranderen óf geruisloos weer kunnen verdwijnen

Keerpunt voor het internet of things2013 was het jaar waarin het internet of things,

een ontwikkeling die al jaren werd voorspeld door

futurologen en trendwatchers, concrete vormen aan

begon te nemen. De Google Glass werd getest in de

gezondheidszorg. Samsung bracht een smartwatch

op de markt, een horloge waarmee je onder meer

kunt bellen en internetten. Smart appliances werden

gemeengoed. Zo is het niet meer vreemd dat je

wasmachine je een berichtje stuurt als hij klaar is met

zijn wasprogramma of dat je een robotstofzuiger met

je mobiele telefoon op afstand kunt bedienen.

Ook de 3D-printer brak door. Popster Will.I.Am maakte

bekend 3D-printers in te willen zetten bij zijn concerten.

Een Amerikaanse activist veroorzaakte ophef door een

‘wiki weapon’ te ontwikkelen, een pistool dat je thuis

kunt printen. En in Amsterdam wil men met Nederlands

grootste 3D-printer een compleet huis printen.

Keerpunt 2013In de canon van het internet zijn een aantal jaren die

eruit springen. Zoals 1969, het jaar dat ARPAnet, de

voorloper van het internet, startte. Zoals 1974, het jaar

dat het TCP/IP-protocol werd ontwikkeld, of 1990, het

geboortejaar van het world wide web. Het afgelopen

jaar zou weleens even belangrijk kunnen zijn. Of het nu

gaat om privacy, internetgovernance, cybersecurity of

over nieuwe toepassingen: de gebeurtenissen in 2013

veranderen het internet waarschijnlijk voorgoed.

De eerste van vele nieuwe gTLD’s werden actief.

We zagen een internet dat zich steeds minder beperkt

tot computerschermen maar in verbinding staat met

elk denkbaar apparaat. En er kwamen nieuwe online

producten en diensten op die de wereld kunnen

veranderen óf geruisloos weer kunnen verdwijnen.

Ook het komende jaar blijft SIDN de ontwikkelingen

op de voet volgen. We blijven ons inspannen voor een

internet dat open en toegankelijk is voor alle ruim

zeven miljard mensen op aarde. En waar gebruikers

zich met recht veilig voelen. Onze rol is niet altijd voor

iedereen zichtbaar, maar soms van doorslaggevend

belang. Wat de toekomst ook mag brengen, wij kunnen

zeggen: wij waren erbij.

Roelof Meijer,

Algemeen directeur

9 Jaarverslag 2013

10 Jaarverslag 2013

Lage groei De groei van het aantal domeinnamen nam in 2013

verder af. De netto groei nam af van 6,6% tot 5,3%,

een daling van de groei van 13,7%. Deze lagere groei

is niet specifiek voor .nl, maar is bij vrijwel alle landen-

domeinen te zien. Vooral in West-Europese landen,

waar het nationale domein goed ontwikkeld is.

In vergelijking met die toplevels presteerde .nl boven

verwachting. Zo daalde de groei van .de (Duitsland)

met 43,2% en bij .uk (Groot-Brittannië) met 44,6%.

De groei van .eu daalde zelfs met 95,5%, van 5,3%

groei in 2012 tot 0,24% in 2013.

Buiten West-Europa ligt de groei van domeinnamen

relatief gezien op een hoger niveau. Dat geldt vooral

voor de opkomende economieën. Zo zijn de domeinen

van de zogenaamde BRICS-landen in 2013 met ruim

25% gegroeid.

De afnemende groei van grote West-Europese landen-

domeinen is allereerst toe te schrijven aan de slechte

economische omstandigheden in 2012 en de eerste

helft van 2013. Vooral het verband met de handel is

sterk. Daarnaast is in West-Europa gewoonweg minder

ruimte om te groeien, omdat het aantal geregistreerde

domeinnamen per hoofd van de bevolking er veel

hoger ligt dan elders.

In het licht van deze internationale ontwikkelingen was

2013 een goed jaar voor .nl. Ondanks de afgenomen

groei steeg het marktaandeel van .nl in Nederland naar

73,5% eind 2013. Er werden in 2013 971.304 nieuwe

.nl-domeinnamen geregistreerd. Het aandeel van

registraties door particulieren steeg tot meer dan 30%.

In 2014 verwacht SIDN opnieuw lage groeicijfers.

Het aantal opheffingen stijgt, in 2013 met 5,4%, en

het aantal nieuwe registraties neemt af.

Groeipercentage .nl-domein in 2013: 5,3%

TLD Aantal eind 2013 Netto Groei

.com 111.839.466 5.760.230

.tk 21.131.593 6.719.718

.de 15.592.379 308.692

.net 15.166.881 284.695

.cn 10.829.480 3.321.721

.uk 10.550.763 250.774

.org 10.366.672 261.096

.info 5.836.808 -1.313.893

.nl 5.388.364 272.712

.ru 4.918.923 660.453

02 Terugblik

Marktaandeel .nl in Nederland

Aantal registrars december 2013: 1.570

Waar komen de registrars vandaan?

.nl 73,5%

.eu 6,8%

.com 14,1%

Netherlands 94%

Andere landen 6%

11 Jaarverslag 2013

Onderzoek naar trends in internetgebruik 2013In 2012 bracht SIDN voor het eerst het onderzoeks-

rapport ‘Trends in internetgebruik’ uit. Het rapport

beschrijft de uitkomsten van een onderzoek naar de

manier waarop apps, mobiele devices en social media

de vraag naar domeinnamen beïnvloeden. In 2013

verscheen een update op het onderzoek. Dit waren de

belangrijkste conclusies:

• tablets worden als internetdevice hoger gewaar-

deerd dan de veel wijder verbreide smartphones;

• de verwachting is dat phablets, smartphones met

een scherm van minimaal 5 inch, een van de domi-

nante devices voor internetgebruik zullen worden;

• de meeste bedrijven hebben de stap naar social

media al gemaakt en verwachten de komende

jaren weinig groei op dat gebied;

• de groei van actie- en campagnewebsites om

doelgroepen te bereiken zet door en van sub-

stitutie van een domeinnaam door social media

blijkt vooralsnog geen sprake;

• het aantal particuliere houders van een domein-

naam blijft groeien;

• het percentage particulieren en bedrijven met

plannen om een domeinnaam te registreren is

gehalveerd.

Download het onderzoeksrapport.

.nl-domein toonaangevend in DNSSECDNSSEC (Domain Name System Security Extensions) is

een uitbreiding op het DNS. Het zorgt ervoor dat

internetgebruikers zeker weten dat ze niet op een

malafide website terecht komen terwijl ze wel het

juiste internetadres hebben ingetikt. Ook maakt het de

inzet mogelijk van andere technieken die het internet

veiliger maken, zoals DANE en DKIM.

SIDN heeft een voortrekkersrol op het gebied van

DNSSEC. Al in 2010 werd de .nl-zone gesigneerd met

DNSSEC en sinds 2012 kunnen registrars DNSSEC

geautomatiseerd aanbieden aan hun klanten. Deze

laatste stap is cruciaal voor de goede werking van

DNSSEC en SIDN heeft dit dan ook actief gestimuleerd.

In 2013 steeg het aantal met DNSSEC beveiligde

.nl-domeinnamen van 1,3 naar 1,7 miljoen. Hiermee is

.nl het landendomein met veruit de meeste DNSSEC-

domeinnamen. Toch ziet SIDN nog veel ruimte voor

verbetering. Daarom blijft het bedrijf investeren in de

acceptatie, het gebruik en de verdere ontwikkeling

van DNSSEC.

Aantal DNSSEC beveiligde .nl-domeinnamen:

2012: 1,3 miljoen

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2013: 1,7 miljoen

https://www.sidn.nl/fileadmin/downloads/Rapporten/SIDN_Trends_Internetgebruik_2013.pdf

12 Jaarverslag 2013

Secure verhuizen van DNSSEC-domeinnamen DNSSEC kende tot voor kort een onopgelost probleem:

het eenvoudig verhuizen van een met DNSSEC

beveiligde domeinnaam van de ene naar de andere

registrar. Tijdens een verhuizing kan een domeinnaam

enkele uren onbereikbaar of onbeveiligd raken, wat

hetzelfde effect heeft op de bijbehorende website.

Deze situatie is ongewenst, zeker voor bedrijven die

voor hun inkomsten afhankelijk zijn van hun website.

SIDN bedacht een unieke oplossing: een ‘keyrelay’.

Hierbij wordt gebruik gemaakt van de registry als

centraal punt om sleutelmateriaal van de verkrijgende

naar de latende partij te sturen. De communicatie

tussen de partijen verloopt via het kanaal dat ze toch

al gebruiken om domeinnamen te registreren en te

onderhouden: het domeinnaamregistratiesysteem van

SIDN. Mede daardoor was de oplossing eenvoudig te

implementeren en had hij veel draagvlak onder de

.nl-registrars.

Het veilig kunnen verhuizen van een DNSSEC-domein-

naam neemt een significante hobbel voor de verdere

uitrol van DNSSEC weg. Op de dag van de introductie

maakten twee registrars er direct succesvol gebruik van.

Whois uitgebreidVia de zogenaamde Whois kan iedereen informatie op-

vragen over bestaande domeinnamen. Sinds november

2013 geeft de Whois van .nl ook informatie over een

eventuele ‘reseller’ via wie de domeinnaam is aan-

gevraagd. Zo kunnen domeinnaamhouders eenvoudig

zien met wie ze zaken doen. Deze wijziging was een

wens van veel registrars en kwam tot stand in nauwe

samenwerking met de Vereniging van Registrars.

.nl Control: extra bescherming voor domeinnamen In 2012 ontwikkelde SIDN .nl Control, speciaal voor

organisaties die extra controle willen hebben over hun

domeinnaam, zoals banken, overheidsinstellingen of

bedrijven met een waardevolle merknaam. De dienst

beschermt domeinnaamhouders tegen ongewenste

wijzigingen, zoals een verandering van domeinnaam-

houder, een verhuizing of een opheffing. Met .nl Control

worden dergelijke wijzigingen niet automatisch verwerkt,

maar handmatig door SIDN en pas nadat de domein-

naamhouder expliciet akkoord heeft gegeven. In 2013

heeft SIDN .nl Control verder uitgebreid.

Met deze uitbreiding kan een domeinnaamhouder ook

ongewenste wijzigingen van het IP-adres van een

nameserver, de zogenaamde glue records, voorkomen.

SIDN speelt hiermee in op een groeiende vraag die is

ontstaan naar aanleiding van security-incidenten bij

registars met .nl-domeinnamen. Zo voerden kwaad-

willenden in augustus DNS-aanpassingen door bij een

registrar waarna duizenden domeinnamen verwezen

naar een website die malware verspreidde.

Lokaal anycastnetwerkNaar aanleiding van meer en krachtigere DDoS-

aanvallen besloot SIDN in 2013 om haar DNS-anycast-

technologie ook onder te brengen bij onder meer grote

internetserviceproviders (ISP’s) en hosting-partijen.

SIDN is de eerste registry die gebruikmaakt van zo’n

lokaal anycastnetwerk.

Globale anycast is een veelgebruikte techniek om de

beschikbaarheid van servers te vergroten. Doordat ver-

schillende servers één IP-adres delen, ‘denken’ routers

dat het dezelfde server is. Zo wordt de totale netwerk-

belasting verspreid over meerdere exemplaren van wat

dezelfde server lijkt.

SIDN is de eerste registry die gebruikmaakt van een lokaal anycastnetwerk

13 Jaarverslag 2013

Wat lokale anycast anders maakt, is de inzet van zo-

genaamde lokale nodes. Door slim om te gaan met

routering kunnen deze alleen lokaal benaderd worden.

Hierdoor kan wereldwijd DDoS-verkeer, ongeacht de

hoeveelheid, niet bij een lokale node uitkomen. Dat

kan alleen lokaal gegenereerd DDoS-verkeer, en dit is

beter onder controle te krijgen. Bij aanvallen die niet

geïsoleerd kunnen worden omdat ze te groot zijn, bie-

den lokale anycastservers extra capaciteit die helpt om

de aanval af te slaan. De lokale anycasttechnologie van

SIDN is vooral interessant voor grote ISP‘s en hosting-

bedrijven. Bij een aanval op de servers van SIDN biedt

het hun de grootste kans op een goed en snel func-

tionerende .nl-nameserver. Voor kleinere partijen zet

SIDN zogenaamde ‘shared nodes’ in: lokale anycast-

servers die gedeeld worden door een aantal partijen.

Een dergelijke server draait nu bij AMS-IX. Het systeem

voor lokale anycast is door SIDN in eigen huis uit-

gedacht en gebouwd.

College voor Klachten en Beroep Het College voor Klachten en Beroep voor .nl-domein-

namen (CvKB) is een onafhankelijk college waar

registrars en houders van een .nl-domeinnaam in

beroep kunnen gaan tegen bepaalde beslissingen van

SIDN. Het CvKB heeft in 2013 vier beroepen behan -

deld, één meer dan het jaar daarvoor. In twee zaken

heeft het college het beroep ongegrond verklaard, de

twee andere beroepen werden nietontvankelijk verklaard.

Het CvKB behandelt naast beroepen ook klachten,

wanneer de klager vindt dat een domeinnaam is gere-

gistreerd in strijd is met de openbare orde of de goede

zeden. In 2013 werd hierover geen klacht ontvangen.

Geschillenregeling voor .nl-domeinnamen De Geschillenregeling voor .nl-domeinnamen biedt een

snel, eenvoudig en goedkoop alternatief voor een gang

naar de rechter. Onder deze regeling zijn in 2013 65

zaken gestart bij het WIPO Arbitration and Mediation

Center. In 26 zaken kwam het tot een uitspraak, vijf

zaken lopen nog en de overige zaken zijn voor de uit-

spraak beëindigd, waarvan twaalf dankzij succesvolle

mediation door SIDN. Andere zaken werden vroegtijdig

beëindigd, bijvoorbeeld omdat de eis werd ingetrokken

of omdat er onderling geschikt werd. In totaal werden

in 2013 31 zaken door de mediator van SIDN behan-

deld. Uitspraken van WIPO en andere domeinnaam-

jurisprudentie zijn beschikbaar op www.domjur.nl, een

initiatief van SIDN en Tilburg University.

Notice-and-Take-Down-regelingDe Gedragscode Notice-and-Takedown biedt tussen-

personen in de internetbranche een procedure voor

het omgaan met meldingen van onrechtmatige en

strafbare inhoud op websites. SIDN heeft in 2013

negen verzoeken ontvangen onder de Notice-and-

Take-Down-procedure. In geen van deze gevallen is

een domeinnaam tijdelijk buiten gebruik gesteld. Dit

kwam bijvoorbeeld doordat een andere partij in de

keten actie ondernam of er geen sprake was van

onmiskenbare onrechtmatige of strafbare inhoud.

In een dergelijke situatie kan SIDN niet overgaan tot de

verregaande maatregel van buitengebruikstelling van

de domeinnaam.

www.domjur.nl

03 Dienstverlening

Daling aantal registrars zet doorSIDN beheert het .nl-domein, voert nieuwe registraties

en mutaties op bestaande domeinnamen door en zorgt

dat de domeinnamen werken. De dienst verlening aan

domeinnaamhouders verloopt via registrars die bij SIDN

zijn aangesloten. Vaak zijn dit internetservice-, hosting-

of accessproviders, maar ook webdesign-, merken- en

reclamebureaus. Ook grote bedrijven die veel domein-

namen registreren of er veel belang aan hechten deze

zelf te beheren, kiezen er soms voor om zelf registrar

te worden. Bij deze laatste groep kunnen potentiële

domeinnaamhouders niet terecht om een domeinnaam

aan te vragen. Het aantal registrars is in 2013 met ruim

100 gedaald tot 1570 registrars.

Tevredenheid registrars Net als in voorgaande jaren heeft SIDN in 2013 een

tevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder haar

registrars. De tevredenheid was hoger dan ooit tevoren.

Registrars waren vooral te spreken over de kern van de

dienstverlening, het registreren en muteren van domein-

namen. De registrarwaardering voor SIDN is eveneens

goed wanneer deze vergeleken wordt met andere

registries. De meeste registries van landendomeinen

worden op een lager niveau gewaardeerd. Deze hoge

waardering is een bewijs dat de inspanningen van SIDN

om de dienstverlening aan haar registrars te verbeteren

hun vruchten afwerpen.

Nieuw prijs- en facturatiebeleid en faillissementsprocedureVanaf haar oprichting factureerde SIDN in kwartaal-

termijnen voor abonnementen en mutaties. In 2013

heeft SIDN in aanvulling op de kwartaaltermijn een

flexibele maandtermijn en een voordelige jaartermijn

met bijpassende tarieven geïntroduceerd. Ook worden

domeinnamen nu van dag tot dag gefactureerd en niet

meer per kwartaal. Deze nieuwe manier van factureren

sluit beter aan bij de verschillende behoeften van regis-

trars. In 2013 werden tevens de voorbereidingen ge-

troffen om per 1 januari 2014 over te kunnen gaan van

kwartaalfacturatie naar maandfacturatie.

Daarnaast heeft SIDN, in samenspraak met de registrars,

een nieuwe procedure ontwikkeld voor het omgaan

met faillissementen van domeinnaamhouders, die

onder meer kostenbesparing voor de registrars op-

levert. Tenslotte werden de tarieven voor het uit

quarantaine halen van een opgeheven domeinnaam

meer dan gehalveerd.

Samenwerking met de Vereniging van RegistrarsDe Vereniging van Registrars (VvR) vertegenwoordigt de

belangen van registrars richting SIDN. In 2013 heeft SIDN

regelmatig overlegd met het bestuur van de VvR en met

de commissies Techniek, Legal, Operationele Zaken en

Marketing & Communicatie. Met het bestuur wordt

ieder kwartaal overlegd over de hoofdlijnen. In 2013

waren belangrijke gespreksonderwerpen onder meer het

prijs- en facturatiebeleid, het opnemen van resellers in

de Whois en de veiligheid van het .nl-domein. Op dit

laatste onderwerp ligt in 2014 de focus. De samenwerking

met het bestuur van de VvR verliep met name aan het

begin van het jaar soms moeizaam, maar ontwikkelde

zich in positieve zin. SIDN heeft in 2013 met een bijdrage

van € 178.000 alle kosten van de VvR gedekt.

Algehele waardering door de registrars 2012 7.62013 7.8

14 Jaarverslag 2013

De tevredenheid was hoger dan ooit tevoren. Registrarswaren vooral te spreken over de kernvan de dienstverlening.

04 Onderzoek en ontwikkeling

SIDN Labs is het R&D-team van SIDN. De onderzoeks-

activiteiten van SIDN dienen drie doelen:

1. SIDN verder ontwikkelen als toonaangevend

expertisecentrum op het gebied van internettech-

nologie;.

2. Ontwikkelen van nieuwe technieken en systemen

om SIDN’s diensten verder te innoveren,.

3. Faciliteren van onderzoek buiten SIDN dat een

toegevoegde waarde biedt voor .nl en de inter-

nationale positie van Nederland.

Een belangrijk thema voor SIDN Labs is het verder

verhogen van de stabiliteit en veiligheid van het DNS,

waarvoor SIDN Labs ook veel samenwerkt met

partners zoals universiteiten en R&D-teams van andere

bedrijven.

WEIRDS voor .nlElke registry biedt een Whois aan waarmee informatie

over een bestaande domeinnaam opgevraagd kan

worden, meestal de NAW-gegevens van de houder en

informatie over de registrar via wie de domeinnaam is

geregistreerd. De vorm waarin deze gegevens worden

getoond en verstuurd is echter niet gestandaardiseerd.

WEIRDS is een nieuwe standaard voor de Whois-

dienst, op dit moment in ontwikkeling bij de Internet

Engineering Task Force (IETF). SIDN Labs heeft in 2013

een applicatie geschreven waarmee de Whois van het

.nl-domein automatisch naar de nieuwe standaard

wordt omgezet. De applicatie is als pilot beschikbaar

voor alle .nl-registrars.

AbuseHUBDe vereniging Abuse Information Exchange is een uniek

samenwerkingsverband van SIDN en acht Nederlandse

internetserviceproviders, versterkt met SURFnet en

ondersteund door het ministerie van Economische Zaken

en ECP. Het doel van Abuse Information Exchange is het

aantal botnet-besmettingen in Nederland te verlagen en

zo de internetveiligheid te verhogen. Botnets zijn net-

werken van computers die zonder medeweten van hun

eigenaar besmet zijn met een virus of andere kwaad-

aardige software. Ze kunnen daardoor door derden

worden misbruikt, bijvoorbeeld voor het versturen van

spam of het uitvoeren van DDoS-aanvallen. Samen met

softwareontwikkelaar Ibuildings heeft de vereniging in

2013 de AbuseHUB ontwikkeld. Dit systeem verzamelt,

analyseert en sorteert meldingen over botnetbesmet-

tingen en verzendt deze naar de aangesloten leden.

Hierdoor kunnen deze snel en gericht actie ondernemen

om de botnetbesmetting te verwijderen, en wordt de

schade die een botnet kan aanrichten beperkt.

SIDN Labs heeft in 2013 samen met de andere leden

actief bijgedragen aan het specificeren van de technische

eisen voor de AbuseHUB. De productieafdelingen van

SIDN beheren de AbuseHUB in samenwerking met

SURFnet.

Secure verhuizen van DNSSEC-domeinnamen SIDN ontwikkelde een unieke oplossing voor het

secure verhuizen van een met DNSSEC beveiligde

domeinnaam: een ‘keyrelay’.

Deze extensie van het Extensible Provisioning Protocol

is ingediend bij de IETF als een zogenaamde ‘internet

draft’. Naar verwachting wordt het in 2014 de

internationale standaard voor het veilig verhuizen van

DNSSEC-domeinnamen.

16 Jaarverslag 2013

http://weirds.sidnlabs.nl/

In 2013 ontwikkelde SIDN een prototype van een nieuwe dienst

DomeinnaambewakingsserviceIn 2013 ontwikkelde SIDN een prototype van een

nieuwe dienst: de Domeinnaambewakingsservice.

Dit is een middel om typosquatting te signaleren: een

vorm van misbruik waarbij kwaadwillenden een

domeinnaam registeren die lijkt op een bekende

domeinnaam, zoals digit.nl in plaats van digid.nl.

Mensen die zich vergissen bij het intypen van een

webadres komen vervolgens op een malafide site uit,

die hen onder valse voorwendselen bijvoorbeeld

persoonsgegevens probeert te ontfutselen. Deze vorm

van phishing kan enorme schade aanrichten.

De Domeinbewakingsservice signaleert potentiële typo-

squats en informeert automatisch de gebruiker, zodat

die actie kan ondernemen. De dienst is getest in een

succesvolle pilot met een grote financiële dienstverlener

en wordt in 2014 doorontwikkeld.

PI.LabPI.Lab is een samenwerking tussen SIDN, TNO, de

Radboud Universiteit Nijmegen en Tilburg University.

Dit expertisecentrum ontwikkelt oplossingen voor het

versterken van de online privacy en het beheren van

elektronische identiteiten. PI.Lab is daarbij uniek omdat

het verschillende disciplines combineert (technisch,

juridisch, sociaalwetenschappelijk) en de opgedane

expertise toepast, bijvoorbeeld in de vorm van beleids-

ondersteuning en adviezen aan het bedrijfsleven en

overheden.

In 2013 was SIDN Labs onder meer betrokken bij de

doorontwikkeling van IRMA (’I Reveal My Attributes’),

een technologie die bijvoorbeeld gebruikt kan worden

voor leeftijdsverificatie. In 2014 gaat SIDN deze tech-

nologie verder verkennen, bijvoorbeeld om het bijbe-

horende organisatienetwerk uit te werken. Daarnaast

staat er een pilot op de planning met de Radboud

Universiteit Nijmegen en SURFnet.

17 Jaarverslag 2013

https://www.irmacard.org/

05 Interne organisatie

PersoneelsbeleidSIDN wil de beste professionals aantrekken en hen op

topniveau laten presteren. Om dit te bereiken, biedt het

bedrijf medewerkers een inspirerende werkomgeving

en voldoende mogelijkheden om zich te ontwikkelen.

Ook in 2013 is daarom uitgebreid geïnvesteerd in de

ontwikkeling van medewerkers met trainingen,

cursussen en opleidingen. Zo werden er trainingen

Nederlands en timemanagement georganiseerd, kregen

de trainingen Engels een vervolg en werden er

ITIL-opleidingen en DNS-opleidingen verzorgd voor

groepen medewerkers. Ook volgden veel medewerkers

een individuele training of opleiding. Het aantal

medewerkers is in 2013 gegroeid naar 82.

MedewerkertevredenheidIn 2013 heeft Effectory in opdracht van SIDN opnieuw

onderzoek gedaan naar de medewerkertevredenheid.

Deze werd over het geheel genomen beoordeeld met

een 7,8, waarmee de tevredenheid op hoog niveau bleef.

Nieuwe beoordelings- en beloningssystematiek De beoordelings- en beloningssystematiek is in 2013

aangepast, waardoor de systematiek voorspelbaarder

en transparanter is geworden voor medewerkers en

leidinggevenden.

Start invoering Het Nieuwe WerkenMilieu- en kostenbesparingen, tevreden werknemers en

een betere privé-werkbalans: het Nieuwe Werken kent

veel voordelen. Alhoewel de belangrijkste voorzieningen

om plaats- en tijdsonafhankelijk te werken al jaren op

orde zijn binnen SIDN is het nieuwe werken nog geen

gemeengoed binnen het bedrijf. In 2013 is gewerkt aan

een beleid op dit gebied. In 2014 start SIDN kleinschalig

met de invoering hiervan.

Ontwikkeling facturatiehubIn 2013 ontwikkelde SIDN een facturatiehub, een

flexibele applicatie waarmee bestaande én toekomstige

diensten en producten gefactureerd kunnen worden.

Dit systeem is verbonden met het domeinnaamregistra-

tiesysteem, maar separaat daarvan ontwikkeld. Door

deze manier van ontwikkelen zijn systemen beter te

onderhouden en te beheren.

Aanpassingen ICT-infrastructuurSIDN heeft haar ICT-infrastructuur ondergebracht op

verschillende locaties. Deze locaties zijn verbonden via

een zogenaamde netwerkring. Om de beschikbaarheid

van de systemen te verhogen en het aantal onderhouds-

vensters te reduceren is er in 2013 een separate

netwerkring gerealiseerd. Hierdoor is het mogelijk om

onderhoud aan het netwerk te plegen zonder dat de

dienstverlening onderbroken hoeft te worden.

Vanwege de continue groei die het .nl-domein door-

maakt, was er behoefte aan extra capaciteit. Dit nood-

zaakte SIDN om alle hardware binnen twee datacenters

te verhuizen. Een omvangrijke operatie die gerealiseerd

werd zonder downtime van de systemen.

18 Jaarverslag 2013

Uitbreiding automatische controle op systemenIn 2013 heeft SIDN de automatische controle op haar

ICT-systemen uitgebreid, waardoor er meer systemen

op meer punten gecontroleerd kunnen worden.

De informatie uit de automatische controles wordt

samen met de loggegevens ondergebracht in één

systeem. Hierdoor kan er eenvoudig in de historie

worden gekeken en kunnen relaties gelegd worden

tussen bepaalde activiteiten op de systemen. Dit helpt

bij het eerder signaleren van ongewenste activiteiten of

verstoringen.

OndernemingsraadHet belangrijkste onderwerp waar de OR zich in 2013

mee bezig hield, was de verbetering van de beoor-

delings- en beloningssystematiek. Hiervoor ontving de

OR twee instemmingsaanvragen. Daarnaast behandelde

de OR instemmingsaanvragen voor het bedrijfsnoodplan

en voor het plan van aanpak dat SIDN maakte na een

risico-inventarisatie. Ten slotte was de OR betrokken bij

het jaarplan en de begroting van SIDN voor 2014.

19 Jaarverslag 2013

06 Maatschappelijke rol

Ondersteuning maatschappelijke organisatiesHet internet speelt een cruciale rol in onze economie

en onze maatschappij. Maar alleen als het internet

voor iedereen open en toegankelijk is, als het een

afspiegeling is van de diversiteit in culturen, talen en

geschriften, als gebruikers zich er veilig voelen, en

als vrije toegang tot informatie de norm is, kan het

internet zich tot zijn volle potentieel ontwikkelen.

Daarom investeert SIDN in de technische en maat-

schappelijke ontwikkeling van het internet. Door het

ondersteunen van verschillende activiteiten op het

gebied van internetgovernance, technologie, veiligheid

en duurzaamheid, brengt SIDN het internet verder.

Steunpunt Acquisitiefraude

Steunpunt Acquisitiefraude is het landelijk meldpunt

voor advertentiefraude en acquisitiefraude. Organisa-

ties die vinden dat ze gedupeerd of misleid zijn door

advertentiecontracten, vermeldingen op websites en in

internetgidsen, of door spooknota’s, kunnen zich bij

het steunpunt melden.

Meldpunt Kinderporno

Het Meldpunt Kinderporno bestrijdt de verspreiding

van kinderporno op het internet. Naast de politie is het

de enige organisatie in Nederland die zich, gesteund

door het Ministerie van Justitie en de Europese Com-

missie, hiermee bezighoudt. SIDN is ervan overtuigd

dat het geheim van een effectieve aanpak ligt in de

samenwerking tussen partijen, zoals de KLPD, overheid,

kinderrechtenorganisaties en internetserviceproviders.

Platform Internetveiligheid (ECP)

Het Platform Internetveiligheid is een samenwerkings-

verband tussen overheid en marktpartijen. Het plat-

form wil een structurele bijdrage leveren aan het

verbeteren van de internetveiligheid voor de internet-

gebruiker. Naast de aanpak tegen de verspreiding van

kinderporno via internet houdt Platform Internetveilig-

heid zich ook bezig met onderwerpen als phishing en

opsporing versus privacy.

Werkgroep Notice-and-Take-Down

De Werkgroep Notice-and-Take-Down valt onder het

Platform Internetveiligheid en beheert de gedragscode

Notice-and-Take-Down. SIDN was mede-initiatiefnemer

van deze code.

Digibewust

Digibewust wil het veilig en verantwoord gebruik van

internet en van digitale middelen stimuleren. Digibe-

wust is een onderdeel van het programma Digivaardig

& Digiveilig, een samenwerkingsverband tussen over-

heid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

Dit programma wordt ondersteund door het ministerie

van Economische Zaken, de Europese Commissie en

diverse bedrijven en wordt uitgevoerd door ECP, het

platform voor de informatiesamenleving.

Bits of Freedom

Bits of Freedom is een invloedrijke burgerrechtenbewe-

ging die opkomt voor vrijheid en privacy op internet.

Grondrechten die onmisbaar zijn voor ontplooiing,

technologische innovatie en voor de rechtsstaat. Bits of

Freedom strijdt voor een open internet, waar iedereen

informatie digitaal kan delen en waar privécommu-

nicatie privé blijft. Een doel dat nauw aansluit bij de

missie van SIDN.

Summer School on Internet Governance (SSIG)

De Summer School on Internet Governance leert

studenten en professionals alles over de verschillende

aspecten van internetgovernance en helpt hen inzicht

20 Jaarverslag 2013

te krijgen in de mondiale vraagstukken op dit gebied.

Naast de jaarlijkse European Summer School on Internet

Governance sponsort SIDN ook de Zuid-Amerikaanse

variant, de South Summer School on Internet Gover-

nance. Regelmatig verzorgt SIDN een college tijdens de

summer schools.

Anti Phishing Working Group (APWG)

De APWG is een internationale organisatie die meer

dan 2000 bedrijven, financiële instellingen, overheden,

opsporingsinstanties, ISP’s, instellingen en organisaties

verenigt in de strijd tegen phishing-praktijken. SIDN is

lid van de APWG.

Internet Society Next Leaders Programme

Het Next Generation Leadership Programme is een op-

leidingsprogramma van ISOC dat de volgende generatie

leiders van het internet voorbereidt om uitdagingen

aan te pakken op het gebied van internetgovernance,

technologie en ontwikkeling.

Deelnemers zijn tussen 20 en 40 jaar oud en komen uit

de hele wereld. Een aantal van hen zal uiteindelijk een

leidinggevende rol hebben in organisaties als ICANN

en IETF, maar het programma richt zich nadrukkelijk

ook op andere niveaus, zoals plaatselijke gemeen-

schappen of burgerinitiatieven.

Universiteit van Nederland

Universiteiten zijn er voor iedereen. Colleges zijn echter

slechts te volgen door studenten. De Universiteit van

Nederland maakt inspirerende colleges van bekende

hoog leraren gratis online toegankelijk voor heel

Nederland. SIDN is een van de sponsors van dit

bijzondere initiatief.

Internet Protection Lab

SIDN ondersteunt dit samenwerkingsverband waarin

verschillende organisaties werken aan veilige toegang

tot een ongecensureerd internet. Zodat journalisten,

bloggers en activisten wereldwijd belangrijke infor-

matie kunnen blijven ontvangen en verspreiden zonder

het risico te lopen opgespoord en vervolgd te worden.

Stichting Mijn Kind Online

Stichting Mijn Kind Online is een kenniscentrum voor

jeugd en (digitale) media. Met steun van SIDN voerde

deze stichting in 2013 actie om aandacht te vragen

voor identiteitshacks. Regelmatig worden kinderen

hier de dupe van.

Oprichting SIDN FondsIn oktober maakte SIDN het voornemen bekend om

een onafhankelijk fonds op te richten met als doel de

welvaart en het welzijn in Nederland te verhogen door

bij te dragen aan de vergroting van de economische en

maatschappelijke waarde van het internet. Het SIDN

Fonds doet dit door financiële steun te verlenen aan

projecten die gericht zijn op innovatie, onderwijs,

onderzoek, het verhogen van veiligheid en het

vertrouwen, het verbreden van toepassingen en het

vergroten van zinvol gebruik van het internet in

Nederland. De oprichting van het SIDN Fonds sluit

perfect aan bij het streven van SIDN naar één, wereld-

omvattend internet dat open en toegankelijk is

voor iedereen.

21 Jaarverslag 2013

http://mijnkindonline.nl/freek

SIDN is van plan om een startvermogen van naar

verwachting 5 miljoen ter beschikking te stellen aan

het fonds en het fonds duurzaam financieel te

ondersteunen. Registrars en andere partijen binnen de

internetgemeenschap worden in 2014 actief betrokken

bij de uitwerking van het SIDN Fonds.

SponsorprogrammaSIDN stelt jaarlijks € 500,- per medewerker beschikbaar

voor sponsoring van activiteiten waarmee zij zich

verbonden voelen. Zo draagt SIDN bij aan de sociale

omgeving van haar medewerkers en werkt tegelijk aan

naamsbekendheid in de regio, wat van belang is bij de

werving van nieuwe medewerkers.

DuurzaamheidSIDN heeft maatschappelijk verantwoord ondernemen

hoog in het vaandel staan. De zorg voor het milieu

heeft daarbij een belangrijke plaats. SIDN doet er veel

aan om haar CO2-voetafdruk zoveel mogelijk te

reduceren. SIDN’s bedrijfspand heeft een A+-label en

is voorzien van energiebesparende maatregelen, zoals

zonnecollectoren, warmte- en koudeopslag en drielaags

glas, en gebouwd met duurzame materialen. Ook ten

aanzien van toeleveranciers neemt SIDN haar verant-

woordelijkheid. Wanneer mogelijk wordt duurzaam

ingekocht.

22 Jaarverslag 2013

07 Overige ontwikkelingen

Nieuwe gTLD’sAl enkele jaren wordt er gesproken over de invoering

van nieuwe generieke topleveldomeinen (gTLD’s).

Begin 2012 was het mogelijk om een aanvraag te doen

voor een nieuwe extensie. Dit is een complex, kostbaar

en langdurig traject. Met haar kennis en technische

expertise heeft SIDN in 2012 de aanvragen voor

.amsterdam, .overheidnl en .politie ondersteund.

In 2014 wordt .amsterdam naar verwachting oper-

ationeel. SIDN zal .amsterdam als back-end registry-

provider ondersteunen. In de loop van 2013 heeft het

ministerie van Binnenlandse Zaken de aanvraag voor

.overheidnl teruggetrokken.

Specifiek voor de technische ondersteuning van deze

nieuwe gTLD’s ontwikkelde SIDN in 2013 een nieuw

domeinnaamregistratiesysteem. Dit systeem is afgeleid

van DRS5, het systeem dat SIDN in gebruik heeft voor

de registratie en mutatie van .nl-domeinnamen.

Daarnaast werden alle interne processen ingericht

voor deze nieuwe rol van SIDN. Hiermee is SIDN klaar

om registrydiensten te leveren voor andere toplevel-

domeinen dan .nl.

InnovatietrajectSIDN is in de tweede helft van 2012 een intensief

innovatietraject gestart om haar activiteiten te verbreden.

Zo wil SIDN de continuïteit van de organisatie waarbor-

gen en haar toegevoegde waarde voor de Nederlandse

internetgemeenschap vergroten.

In 2013 heeft dit innovatietraject geresulteerd in twee

businesscases waarvan er één uitgewerkt is tot een

concrete dienst, de Domeinbewakingsservice.

Voorbereiding op een rol in trust frameworksEen trust framework is een stelsel van afspraken dat

zorgt voor veilige identificatie en authenticatie op

internet. De ontwikkeling van zulke systemen is belang-

rijk voor het vertrouwen in het internet. In 2013 was

SIDN als gesprekspartner betrokken bij verschillende

initiatieven op het gebied van trust frameworks, zoals

Qiy, TrustTester en IRMA (‘I Reveal My Attributes’). Ook

heeft het bedrijf zich voorbereid op het uitvoeren van

toezichthoudende taken binnen een trust framework.

Drie nominaties CENTR AwardsIn 2013 reikte CENTR, de vereniging van registries van

met name Europese landendomeinen, een speciale

award uit aan registries die een opvallende prestatie

neergezet hebben. SIDN was genomineerd in maar

liefst drie categorieën:

• Security Award voor Bert ten Brinke, security offi-

cer bij SIDN, voor zijn werk voor de CENTR Security

working group.

• R&D Award voor SIDN Labs, voor de ontwikkeling

van de EPP-keyrelay voor het veilig verhuizen van

DNSSEC-domeinnamen.

• Marketing and Communication Award voor de

manier waarop SIDN’s marketingafdeling DNSSEC

promootte.

23 Jaarverslag 2013

http://www.qiyfoundation.org/https://www.irmacard.org/

Sponsorovereenkomst met ISPConnectEen sterke en georganiseerde internetsector is van

belang voor de Nederlandse economie. Daarom heeft

SIDN per april 2013 een eenjarige sponsorovereenkomst

gesloten met ISPConnect, de branche vereniging voor

de Nederlandse internetserviceproviders. De sponsoring

biedt ISPConnect de mogelijkheid de organisatiegraad

van de sector te verbeteren en het belang van de sector

te vertegenwoordigen, onder meer richting de politiek.

De gelden zijn ook bestemd voor het uitvoeren van

onderzoeken, onder meer op het gebied van hosting.

Uiteindelijk moet ISPConnect een vereniging worden

met actieve leden, die op eigen benen kan staan.

CENTR Jamboree 2013CENTR organiseert regelmatig themaworkshops voor

de aangesloten registries. Zo zijn er workshops op

het gebied van marketing, wet- en regelgeving, R&D,

administratie en techniek. Sinds 2012 organiseert CENTR

de jaarlijkse CENTR Jamboree, een week waarin ver-

schillende workshops gebundeld worden. In juni was

SIDN host en hoofdsponsor van de tweede Jamboree.

Deze vond plaats in het Krasnapolsky Hotel in Amsterdam.

Webserver gecompromitteerdOp dinsdag 9 juli 2013 trof SIDN onbekende bestanden

aan op een van haar servers, waaruit bleek dat de (web-)

serveromgeving van SIDN was gecompromitteerd.

SIDN heeft direct preventieve maatregelen genomen

om de integriteit van de .nl-zone te beschermen.

De webinterface naar het domein-registratiesysteem

(DRS) werd afgesloten en de .nl-zonefilepublicatie, die

zorgt voor de verspreiding van nieuwe en gewijzigde

domeingegevens op het internet, uitgesteld. Via de

geautomatiseerde EPP-interface van DRS is het on-

onderbroken mogelijk geweest om domeinnamen te

registreren. Woensdagochtend 10 juli werd de dienst-

verlening weer volledig hervat.

HercertificeringHet ISO27001-certificaat dat SIDN in 2011 verkreeg,

werd in 2013 opnieuw verlengd. Noemenswaardig

daarbij is dat er tijdens de jaarlijkse audit geen ver-

beterpunten werden geconstateerd. ISO27001 is een

kwaliteitsstandaard voor informatiebeveiliging die be-

wijst dat de beschikbaarheid, continuïteit, vertrouwe-

lijkheid en integriteit van informatie op hoog niveau

worden gehouden. SIDN was de eerste registry ter

wereld die haar bedrijfsvoering conform deze standaard

inrichtte en werd gecertificeerd.

Lidmaatschap FIRSTSIDN CSIRT is het Computer Security Incident Response

Team van SIDN. Dit team onderzoekt en coördineert

alle gevallen van beveiligingsinbreuken die betrekking

hebben op SIDN’s ICT-infrastructuur. SIDN’s CSIRT

sloot zich in 2013 aan bij FIRST, het wereldwijde forum

voor incidentresponse en securityteams. Binnen het

forum worden technische informatie en best practices

gedeeld. FIRST streeft naar een gecoördineerde aan-

pak van mondiale securityincidenten.

Contributies ICANN en CENTRSIDN is lid van ICANN en CENTR. ICANN (Internet

Corporation for Assigned Names and Numbers) is een

non-profit organisatie die onder meer verantwoordelijk

is voor de uitgifte en toewijzing van nieuwe toplevel-

domeinen en de distributie van IP-adressen. CENTR is

de vereniging van registries van met name Europese

landendomeinen en een discussieforum op het gebied

van domeinnaamregistratiebeleid. In 2013 betaal de

SIDN € 114.000,- als contributie aan ICANN en

€ 46.000,- aan CENTR.

24 Jaarverslag 2013

SIDN is de eerste registry ter wereld die haar bedrijfsvoering inrichtte en certificeerde volgens ISO27001

08 Vooruitblik

Verwachtingen .nl-domeinHet economische herstel is een belangrijke drijver

voor de vraag naar nieuwe domeinnamen, zowel in

Nederland als internationaal. Vooral de indicatoren op

het gebied van handel zijn een belangrijke graadmeter.

Deze ontwikkelden zich eind 2013 positief, wat zich in

2014 zou kunnen vertalen in een stijgend aantal

nieuwe registraties. In Nederland blijft de positie van .nl

onverminderd sterk. Het domein is met afstand de eerste

keuze voor zakelijke en particuliere gebruikers. Het

imago in de markt is positief. Wel wordt de positie van

.com geleidelijk sterker. Dit is vooral zichtbaar bij ge-

bruikers die inter nationaal opereren, wat waarschijnlijk

verband houdt met de toenemende internationalisering

van e-commerce.

Nu de markt verandert, verandert ook de benadering

van de markt door registrars. Waar zij zich de afgelopen

jaren sterk richtten op acquisitie van nieuwe houders,

leggen zij nu de focus op het activeren van bestaande

houders die hun domeinnaam nog niet gebruiken.

Bijvoorbeeld door deze van een website te voorzien.

SIDN verwacht dat deze trend de komende jaren doorzet.

Nieuwe extensies SIDN is er klaar voor om registrydiensten te leveren

voor andere topleveldomeinen dan het .nl-domein.

In oktober 2013 werden de eerste nieuwe gTLD’s

gedelegeerd door ICANN en inmiddels zijn enkele

daarvan voor registratie beschikbaar.

Voor SIDN ligt hier een kans. Naar verwachting worden

de Nederlandse aanvragen voor .amsterdam en .politie

in 2014 goedgekeurd en wordt .amsterdam in de loop

van het jaar operationeel. SIDN wordt de registry-

serviceprovider voor .amsterdam en gaat in 2014 alle

registrydiensten voor het Arubaanse .aw-domein uit-

voeren. Daarnaast is SIDN in overleg met verschillende

andere partijen om registrydiensten te verlenen voor

andere extensies. De betekenis van de nieuwe gTLD’s

voor .nl moet niet onderschat worden. In de regel

wakkert de introductie van nieuwe gTLD’s de belang-

stelling voor domein-namen aan. Dit verschijnsel trad

in het verleden meermalen op bij de toetreding van

nieuwe domeinen tot de Nederlandse markt. Het

effect is naar verwachting echter te klein om de totale

groei van .nl significant te beïnvloeden.

Daarnaast heeft de toetreding van nieuwe domeinen

invloed op de manier waarop gebruikers de markt

percipiëren. Daarom is het voor SIDN de komende

jaren belangrijk om de eigen positie en het imago van

.nl goed te bewaken. Meer dan ooit moeten SIDN en

de .nl-registrars overbrengen waar .nl voor staat en wat de

meerwaarde is om voor een .nl-domeinnaam te kiezen.

Onderzoek en ontwikkelingSIDN Labs zet in 2014 in op het verder versterken van

haar R&D-resultaten en het intensiveren van samen-

werkingen met haar partners. Voorbeelden zijn projecten

in Europees verband en projecten met nationale

spelers als de Technische Universiteit Delft en het

Nationale Cyber Security Center (NCSC). Inhoudelijk

komt er meer aandacht voor nieuwe DNS-toepassingen.

Trust frameworksSIDN is als gesprekspartner betrokken bij de ontwikke-

ling van meerdere trust frameworks, waaronder IRMA,

TrustTester en Qiy. In 2014 verwacht SIDN dat er enkele

concrete stappen gezet zullen worden richting de

uiteindelijke totstandkoming van een trust framework.

Voor het bedrijf liggen er kansen in de uitvoering van

toezichthoudende taken.

26 Jaarverslag 2013

https://www.irmacard.orghttp://www.qiyfoundation.org

ICT-infrastructuur en applicatiesIn 2012 is SIDN gestart met het ontvlechten van een

aantal componenten die onderdeel uitmaken van het

domeinnaamregistratiesysteem. Geïntegreerde processen

als facturatie en klantregistratie maken aanpassingen

aan het domeinnaamregistratiesysteem complex en

tijdrovend. De in 2013 ontwikkelde facturatiehub is

daarvan het eerste resultaat. Uiteindelijk resulteren een

zuiver registratiesysteem en aanverwante systemen voor

bijvoorbeeld facturatie, identificatie en autorisatie die

eenvoudiger te onderhouden en beheren zijn. Aan het

ontvlechten van de systemen wordt in 2014 en de

daaropvolgende jaren een vervolg gegeven.

Tegelijkertijd past SIDN haar applicaties en fysieke

infrastructuur zodanig aan dat de tijdsduur van onder-

houdsvensters aanzienlijk teruggebracht kan worden.

De verwachting is dat de eerste resultaten hiervan

merkbaar zijn in de tweede helft van 2014.

DomeinbewakingsserviceIn 2014 wordt de Domeinnaambewakingsservice,

samen met de Vereniging van Registrars, verder ont-

wikkeld. Productvarianten kunnen de dienst voor

verschillende doelgroepen aantrekkelijk maken.

Daarnaast worden de mogelijkheden onderzocht om

ook registraties onder andere topleveldomeinen dan

.nl te monitoren.

BeveiligingsmaatregelenSIDN start in 2014 verschillende activiteiten om de

veiligheid van het .nl-domein gericht en gestructureerd

te verhogen. Zo wordt een nieuw identity- en access-

managementsysteem ingevoerd voor onder meer het

domeinnaamregistratiesysteem, waardoor bijvoorbeeld

2-factorauthenticatie mogelijk wordt. Banken gebruiken

dit soort authenticatie voor het internetbankieren.

Verder kunnen registrars met het nieuwe systeem

meerdere loginnamen aanmaken. Verder worden diverse

maatregelen genomen om het .nl-domein nog beter

te beschermen tegen DDoS-aanvallen. SIDN richt een

antiphishing- en malwareproces in, waardoor deze

vormen van internetcriminaliteit onder het .nl-domein

beter bestreden kunnen worden. Ten slotte wordt een

secure software development lifecycle ingericht, wat

uiteindelijk zal resulteren in een professioneel kwaliteits-

systeem voor softwareontwikkeling.

Lancering nieuwe websiteIn 2014 wordt de website van SIDN volledig herzien.

De website wordt gebruiksvriendelijker en zal beter

aansluiten bij het bredere activiteitenpakket van SIDN.

InternSIDN hecht aan een goede balans tussen werk en privé.

Mede daarom start SIDN in 2014 een pilot voor de

introductie van Het Nieuwe Werken. Dit leidt onder

meer tot veranderingen in de kantoorautomatisering.

Het optimaal functioneren van medewerkers wordt

hierin leidend, wat leidt tot andere devices en applicaties

die niet altijd meer centraal beheerd kunnen worden.

Daarnaast verandert de manier waarop medewerkers

aangestuurd worden. Managers worden hierin getraind

en gecoacht. Verder neemt SIDN in het komend jaar

een nieuwe telefooncentrale in gebruik en wordt de

introductie van de werkkostenregeling voorbereid die

in 2015 van kracht wordt.

27 Jaarverslag 2013

09 Financieel verslag

SIDN heeft haar financiële positie in 2013 verder

versterkt. Het netto resultaat over 2013 is uitgekomen

op € 2.580.000. Dit netto resultaat wordt toegevoegd

aan de algemene reserves, waardoor het eigen

vermogen ultimo 2013 € 27.428.000 bedraagt.

Het eigen vermogen dient als financiële buffer om

de continuïteit van de organisatie te waarborgen.

De ondergrens van deze financiële buffer is gerelateerd

aan het structureel kostenniveau. Het niveau van de

structurele kosten neemt in de loop der jaren toe

door de toegenomen bedrijfsomvang en de hogere

kwaliteits- en stabiliteitseisen. Om die reden neemt

de omvang van de noodzakelijke financiële buffer

eveneens toe. Het netto resultaat is met € 1.245.000

verslechterd ten opzichte van 2012.

In 2013 is het bedrijfsresultaat uitgekomen op

€ 3.214.000. Dit is een afname van € 1.732.000 ten

opzichte van het bedrijfsresultaat van 2012

(€ 4.946.000) en wordt verklaard door een daling van

de netto omzet en een stijging van de bedrijfskosten.

De netto omzet is ultimo 2013 uitgekomen op

€ 18.762.000, hetgeen een afname is van € 381.000

ten opzichte van € 19.143.000 over 2012. Dit betekent

een daling van 2,0% ten opzichte van 2012 (2012:

+10,2%). De afname wordt met name verklaard

doordat met ingang van 1 januari 2013 nieuw

geregistreerde domeinnamen pas bij aanvang van de

eerstvolgende kwartaalmaand in rekening worden

gebracht. De gerelateerde omzetderving bedraagt ca.

€ 717.000. Ultimo 2013 bedroeg het aantal domein-

namen 5,4 miljoen tegenover 5,1 miljoen eind 2012.

De trend van een afvlakkende groei in domeinnamen

(netto groei 2013 is 272.712 ten opzichte van netto

groei 2012 315.933) heeft zich in 2013 voortgezet en

de verwachting is dat deze tendens zich de komende

jaren voortzet. Door de groei in het aantal domein-

namen is ook de totaal verstrekte betalingskorting en

staffelkorting hoger dan in 2012, hetgeen een

negatieve impact heeft op de netto omzet van

€ 119.000. Om het beveiligen van domeinnamen met

DNSSEC te stimuleren wordt sinds juli 2012 een korting

gegeven van € 0,07 per beveiligde domeinnaam.

Eind 2013 zijn ca. 1,7 miljoen domeinnamen beveilig

met DNSSEC (31,1% van het totaal aantal domein-

namen). Inclusief de DNSSEC-korting over 2013 van

€ 453.000 (2012: € 197.000) komt het totaal van

verstrekte kortingen (DNSSEC korting, staffelkorting

en betalingskorting) in de netto omzet uit op

€ 2.011.000 (2012: € 1.636.000). Dit is een stijging van

23% ten opzichte van 2012. Het aantal registrars is

verder gedaald naar 1.570 registrars ultimo 2013 (2012:

1.682). Ook dat heeft een licht negatieve impact op de

netto omzet gehad.

Naast de omzetdaling zijn de kosten in 2013 gestegen

met € 1.351.000, ofwel een stijging van 9,5%.

De totale kosten over 2013 bedragen € 15.548.000 ten

opzichte van € 14.197.000 over 2012. De stijging in

2013 kan met name worden verklaard door een

stijging in de salariskosten. Deze kosten zijn gestegen

met € 1.424.000. Deze stijging wordt veroorzaakt

door gestegen kosten voor inhuur van tijdelijk

personeel ter vervanging van langdurig zieken en het

niet kunnen invullen van vacatures (€ 764.000),

stijgende (pensioen)premielasten (€ 155.000), regu-

liere salarisverhoging (€ 113.000) en eenmalige

outplacementkosten (€ 105.000). Ook is het gemid-

deld aantal fte gegroeid naar 72 fte ten opzichte van

67 fte in 2012.

De afschrijvingslasten over 2013 bedragen € 1.430.000

en zijn licht gestegen ten opzichte van 2012 (2012:

€ 1.385.000).

28 Jaarverslag 2013

De overige bedrijfskosten bedragen € 6.683.000 over

2013 (2012: € 6.801.000). Dit is een daling van

€ 118.000 ten opzichte van 2012. Deze daling wordt

met name verklaard doordat in 2012 een aantal

eenmalige kosten zijn genomen, waaronder een

voorziening van € 100.000 voor een tweetal obligaties

en een voorziening voor dubieuze debiteuren

(€ 66.000). In 2013 zijn de huisvestingskosten

gestegen met € 58.000 ten opzichte van 2012 in

verband met WOZ-aanslagen over 2012 en 2013.

In 2013 heeft SIDN in totaal voor € 952.000 geïnves-

teerd, waarvan € 438.000 in productiesystemen en

€ 209.000 in kantoorautomatisering. Een gedeelte van

de totale investering (€ 301.000) heeft betrekking op

ICT-projecten in uitvoering. De kosten daarvan

bedragen ultimo 2013 € 799.000. Deze projecten

worden in de loop van 2014 in gebruik genomen.

De solvabiliteit is verder gestegen van 88,2% in 2012

naar 90,7% in 2013. In 2013 is een positieve kasstroom

gegenereerd van € 2.678.000.

29 Jaarverslag 2013

31 december 2013 31 december 2012

€ € € €

Vaste activa

Materiële vaste activa

Bedrijfsgebouwen en -terreinen 6.044.166 6.218.461

Machines en installaties 1.124.492 1.197.795

Andere vaste bedrijfsmiddelen 2.017.416 2.538.473

Materiële vaste activa in uitvoering 798.640 507.836

Uitvoering 9.984.714 10.462.565

Financiële vaste activa 0 0

Vlottende activa

Vorderingen

Debiteuren 91.787 68.686

Belastingen en premies sociale verzekeringen 428.184 512.624

Overige vorderingen 721.214 788.396

1.241.185 1.369.706

Liquide middelen 19.016.979 16.338.936

30.242.878 28.171.207

Ref.

4)

5)

6)

7)

8)

9)

Balans per 31 december 2013 (voor winstbestemming)

30 Jaarverslag 2013

31 december 2013 31 december 2012

€ € € €

Eigen vermogen

Algemene reserve 24.847.979 21.022.626

Resultaat boekjaar 2.580.445 3.825.353

27.428.424 24.847.979

Voorzieningen 0 0

Kortlopende schulden

Schulden aan leveranciers 1.018.389 1.326.316

Belastingen en premies sociale verzekeringen 210.705 529.378

Overige schulden 1.585.360 1.467.534

2.814.454 3.323.228

30.242.878 28.171.207

Passiva per 31 december 2013

Ref.

10)

11)

12)

31 Jaarverslag 2013

2013 2012

€ € € €

Netto-omzet 18.762.078 19.142.975

Kosten

Lonen en salarissen 6.028.012 4.758.722

Pensioenlasten 827.432 715.847

Overige sociale lasten 578.489 535.358

Afschrijvingen materiële vaste activa 1.430.159 1.385.159

Overige bedrijfskosten 6.683.499 6.801.385

15.547.591 14.196.471

Bedrijfsresultaat 3.214.487 4.946.504

Financiële baten en lasten 218.146 256.819

Resultaat uit gewone bedrijfs-

3.432.633

5.203.323

Belastingen

(852.188)

(1.377.970)

Nettoresultaat

2.580.445

3.825.353

uitoefening vóór belastingen

Ref.

15)

16)

17)

18)

Winst-en-verliesrekening over 2013

32 Jaarverslag 2013

Kasstroom uit operationele activiteiten 3.694.270 5.592.614

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Betaalde investeringen in materiële vaste activa (1.016.227) (610.539)

Verstrekte langlopende leningen 0 0

Kasstroom uit investeringsactiviteiten (1.016.227) (610.539)

Toename / (afname) geldmiddelen 2.678.043 4.982.075

Mutatie geldmiddelen

Geldmiddelen per 1 januari 16.338.936 11.356.861

Toename / (afname) geldmiddelen 2.678.043 4.982.075

Geldmiddelen per 31 december 19.016.979 16.338.936

2013 2012

€ € € €

Kasstroom uit operationele activiteiten

Bedrijfsresultaat 3.214.487 4.946.504

Aanpassingen voor

Afschrijvingen materiële vaste activa 1.430.159 1.385.159

Dotatie en onttrekkingen aan voorzieningen 0 100.000

1.430.159 1.485.159

Veranderingen in werkkapitaal

Vorderingen 229.983 25.380

Kortlopende schulden (193.139) (21.504)

36.844 3.876

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 4.681.490 6.435.539

Ontvangen interest 193.007 303.051

(Betaalde) / ontvangen winstbelasting (1.180.227) (1.145.976)

(987.220) (842.925)

Kasstroom uit operationele activiteiten (transport) 3.694.270 5.592.614

Kasstroomoverzicht over 2013

Op dit overzicht is geen accountantscontrole toegepast.

Voor de gecontroleerde cijfers verwijzen wij u naar de jaarrekening van 2013.

33 Jaarverslag 2013

https://www.sidn.nl/fileadmin/downloads/Jaarverslagen_en_jaarrekeningen/SIDN_Jaarrekening_2013.pdf

10 Personalia

Peildatum 31 december 2013.

Directeur/bestuurderRoelof Meijer

ManagementteamCees Toet, ICT

Lilian van Mierlo, Registratie & Service

Jeanette Horinga, Control & Ondersteuning

Sieger Springer, Marketing Communicatie & New Business

Cristian Hesselman, SIDN Labs

Raad van ToezichtEddy Schuyer (voorzitter)

Paul Schnabel

Erik Huizer

Simon Hania

Peter van Schelven

Christiaan van der Valk

Willem van Waveren

College voor Klachten en BeroepAry-Jan van der Meer (voorzitter)

Dick van Engelen

Ernst-Jan Louwers

Huib Gardeniers (secretaris)

Judith de Vreese-Rood

Mireille Hildebrandt

34 Jaarverslag 2013

11 Colofon

UitgaveSIDN

Meander 501

6825 MD Arnhem

Postbus 5022

6802 EA Arnhem

026 352 55 00

communicatie@sidn.nl

www.sidn.nl

www.werkenbijsidn.nl

www.sidnlabs.nl

www.cvkb.nl

www.domjur.nl

@SIDN

@SIDNsupport

Concept, vormgeving en copyARA, Rotterdam

www.ara.nl

Auteursrechten© SIDN 2013

Het overnemen van teksten en cijfers uit dit jaarverslag

is toegestaan zolang u hierbij de bron vermeldt en SIDN

informeert via communicatie@sidn.nl.

35 Jaarverslag 2013

Dit is een tekstje in een cirkel