Blok 3 2012

Een handleiding voor leerlingen en begeleiders | J. de Jong

Het Nieuwe Eemland Draaiboek project ondernemen

1

Inhoudsopgave

De groep pagina 2

Het idee pagina 2

Het plan pagina 4

De uitvoering pagina 5

De afsluiting Pagina 6

Bijlage 1: spelregels

Bijlage 2: activiteiten voorgaande jaren

pagina 8

pagina 9

Bijlage 3: presentatie project ondernemen Pagina 10

Bijlage 4: programma project ondernemen Pagina 11

2

De groep

Het project ondernemen begint met het vormen van een groep van 6 á 8 leerlingen. Voor groepen kleiner dan 6 leerlingen of groepen groter dan 8 leerlingen is toestemming van de begeleider nodig. Bedenk dat je met een kleine groep minder startkapitaal hebt. Een grote groep wordt al snel onoverzichtelijk en de kans is groot dat sommige leerlingen “meeliftgedrag” gaan vertonen. Het is niet nodig dat je allemaal in dezelfde klas zit. De samenstelling van de groep moet in de eerste projectles worden gemaild naar J. de Jong (j.de.jong1@hetnieuweeemland.nl). Zorg ervoor dat één groepslid dit ook daadwerkelijk doet. Lukt het niet in de les dan dient dit op een ander moment, doch dezelfde dag te gebeuren. Vóór de tweede projectles komt de groepsindeling op het bord bij de kamer van dhr. Buurlage te hangen. Iedere groep krijgt een begeleider en een vast lokaal, van waaruit gewerkt gaat worden, aangewezen. Ook dit komt op de lijst.

Het idee

Nadat de groepen zijn gevormd kunnen jullie gaan brainstormen over een activiteit die jullie de komende weken willen gaan uitvoeren. Het is belangrijk dat je iets kiest dat binnen twee maanden uit te voeren is. Het “maken van websites voor ondernemingen” is een leuk idee, maar zal niet op korte termijn te regelen zijn. Kies bij voorkeur iets wat in je eigen interessesfeer ligt. Als je van dansen houdt zou je kunnen overwegen om een danswedstrijd te houden (zie foto).

Bespeel je een muziekinstrument organiseer dan een (klassieke) muziekavond. Zit je op voetbal of een andere sport zou je een sportwedstrijd kunnen organiseren. Je zou ook voor iets kunnen kiezen wat met je werk te maken heeft. Als je bijvoorbeeld bij een kinderspeelparadijs werkt, kun je denken aan het organiseren van een speelmiddag voor kinderen. Werk je in een bejaardentehuis, is het organiseren van

een bingo middag voor ouderen een optie. Het grote voordeel hiervan is dat je gebruik kunt maken van bestaande contacten.Kortom, maak gebruik van je werk, interesses, hobbies en talenten. Blink je uit in wiskunde of een ander vak zou je bijles kunnen gaan geven aan brugklassers. Activiteiten die in voorgaande jaren ontplooid zijn kun je vinden in bijlage 2. Ook het bekijken van de film van het project ondernemen 2011 is het bekijken waard (http://www.jdjong.nl/?page_id=109).Bedenk bij het organiseren van activiteiten altijd dat het geld kan gaan kosten en dat het ook geld moet opleveren. Blijf realistisch. Het afhuren van een zaaltje bijvoorbeeld, voor een wedstrijd of een feest zal veel geld kosten en je weet nooit zeker of er genoeg (betalende) mensen op af komen.Ben je van plan om een product te verkopen houd dan rekening met regel 2 en 4 van de spelregels (zie bijlage 1). Bij het aanbieden van een dienst (bijvoorbeeld een boodschappenservice of een

3

hondenuitlaatservice) moet je je altijd afvragen of er wel voldoende vraag is naar deze dienst. Dit geld natuurlijk ook voor het product dat je eventueel wilt gaan verkopen. Ga tevens na hoe groot de concurrentie is. Het kan zijn dat een andere groep op hetzelfde idee is gekomen of dat de concurrentie van bestaande organisaties groot is (bijles, huiswerkbegeleiding).Houd er ook rekening mee dat jullie idee van enig niveau moet zijn. Een autowasservice, waarbij je twee of drie auto’s van de buren wast wordt niet geaccepteerd!! Ook het verkopen van energy drink aan brugklassers wordt niet geaccepteerd!! Verder is het niet toegestaan gokspellen te organiseren. Gokken is niet het soort activiteit waar stichting “Save the Children” en Het Nieuwe Eemland achter staan. Het project ondernemen is een handelingsdeel dat met een “voldoende” moet worden afgesloten. Is dit niet het geval dan moet er een aanvullende opdracht worden gemaakt.Raadpleeg bij twijfel aan het niveau van je idee de begeleider.

4

Het plan

Als jullie een goed idee hebben gekozen, wordt het tijd voor een plan van aanpak, een ondernemingsplan. In dit plan komt te staan hoe jullie het idee de komende weken gaan uitwerken. Zorg ervoor dat in ieder geval de volgende onderdelen in het plan komen te staan:

Wie zijn julie?

Namen groepsleden

Naam van de onderneming

Bedrijfslogo

Wat voor soort onderneming hebben jullie?

Wat wil je?

Welke activiteiten gaan jullie ontplooien? Welk product ga je verkopen? Welke dienst ga je aanbieden?

Wat is je doelgroep?

Wat is de geschatte opbrengst van jullie activiteit? / Hoeveel van je product denk je te verkopen?

Welke prijs ga je hanteren en hoe kom je aan deze prijs?

Hoe ga je dit realiseren?

Welke strategie ga je hanteren?

Welke contacten ga je leggen?

Hoe kom je erachter of er behoefte is aan het product?

Hoe brengen jullie je product onder de aandacht?

Hoe komen jullie aan het geld om je activiteiten te financieren?

Welke kosten maken jullie?

Hoe worden de taken binnen de groep verdeeld?

Wat is het doel van elke afzonderlijke groepslid?

5

Het plan moet uiterlijk de tweede projectles af zijn. De plannen worden wederom opgestuurd naar J. de Jong. De plannen worden na een eerste screening door J. de Jong opgestuurd naar stichting “Save the Children” De plannen worden door de stichting beoordeeld en van commentaar voorzien. Zorg ervoor dat de plannen van niveau zijn en goed doordacht. Een plan van enkele regeltjes is geen plan waar serieus over nagedacht is. Raadpleeg je begeleider. Als je plan wordt goedgekeurd krijg je van stichting “Save the Children” een startkapitaal van € 5,- per leerling. Plannen die worden afgekeurd mogen nog één keer worden verbeterd. De verbeterde plannen worden uiterlijk de derde projectles opgestuurd naar J. de Jong. Zijn deze plannen nog steeds niet in orde, wordt er geen startkapitaal meer uitgekeerd en zijn jullie alleen aangewezen op geldbronnen die jullie zelf gaan aanboren.

De uitvoering

Nadat je plan is goedgekeurd en je eventueel het startkapitaal hebt ontvangen, kunnen jullie beginnen aan de uitvoering van je plan*. Afhankelijk van wat je in het plan hebt gezet, moet je erachter zien te komen of er voldoende belangstelling voor jullie activiteit(en), product(en) en dienst(en) zijn. Dit betekent dat je marktonderzoek moet doen. Dit kan betekenen dat je contact moet leggen met een organisatie (basisschool, sportvereniging, bejaardentehuis, gemeentehuis) via de mail of de telefoon, maar het kan ook betekenen dat je een enquête moet gaan houden onder je doelgroep. Vermeld altijd waar het voor is en wat je wilt bereiken. Vermeld altijd de waarheid. Je mag bijvoorbeeld wel zeggen dat je dit doet voor stichting “Save the children”, maar je mag niet zeggen dat je dit doet uit naam van stichting “Save the children”. Bedenk dat je bij het benaderen van een organisatie via de mail het erg lang kan duren voor je een antwoord terug krijgt. Dat kost veel tijd en die tijd heb je niet. Het benaderen van een organisatie via de telefoon heeft als nadeel dat de persoon die je aan de telefoon krijgt wordt overvallen door jouw vraag en dan vaak afwijzend reageert. Een oplossing kan zijn dat je beide mogelijkheden probeert: mail en telefoon. Leg in de mail jullie plan uit en vermeld daarbij dat je binnenkort telefonisch contact opneemt om eventuele vragen te beantwoorden en om te horen wat ze van jullie plan vinden. Blijf altijd vriendelijk, ook na een afwijzing. Probeer ook te achterhalen waarom er afwijzend is gereageerd. In dat geval kun je nog een poging wagen om eventuele misverstanden recht te zetten en de andere partij proberen over te halen. Wordt daarbij nooit opdringerig. Stel eventueel voor om een bezoekje af te leggen om jullie idee uit te leggen. Persoonlijk contact is heel belangrijk. Het maakt vaak een veel betere indruk dan een onpersoonlijk mailtje of telefoontje.Mocht dit alles niet helpen, geef dan niet na de eerste keer op, maar benader dan een andere organisatie. Pas als je alle mogelijkheden geprobeerd hebt is het nodig om je oorspronkelijke plan bij te stellen of te veranderen. Vraag hierbij hulp aan je begeleider.Ziet de organisatie waarmee je contact hebt opgenomen jullie plan zitten en/of heb je de indruk dat jullie doelgroep uit voldoende personen bestaat die mee willen doen aan jullie activiteit(en), jullie product(en) willen kopen of gebruik willen maken van jullie dienst(en), dan begint het eigenlijke werk.

*soms is het nodig op voordat je plan is goedgekeurd al te beginnen aan de uitvoering. Vraag aan je begeleider of dit goed is.

6

Nu moet aan je doelgroep duidelijk worden gemaakt dat het belangrijk, noodzakelijk en plezierig is om aan jouw activiteit(en) mee te doen, je product(en) te kopen of gebruik te maken van je dienst(en). Met andere woorden, jullie moeten een unique selling proposition (USP) hebben. De USP komt tegemoet aan de belangrijkste vraag of wens van de doelgroep en benadrukt het voordeel wat de klant of deelnemer van het gebruik van je product/dienst of deelname aan je activiteit ondervindt. Dit alles wordt neergelegd in een marketingplan. Zorg ervoor dat het voor je doelgroep duidelijk is waar het om gaat. Geef voldoende ruchtbaarheid (reclame) aan je activiteit, product of dienst. Bedenk wel dat je bij het maken van reclame op school via posters, flyers etc. je altijd toestemming moet vragen. Hang niet zomaar iets op in de school. Vraag aan de congiërges óf het mag en wáár je dan iets op mag hangen. Maak ook afspraken over hoe lang iets moet/mag blijven hangen. Dit geldt ook voor het gebruik van de intercom. Je hebt hiervoor toestemming nodig van de afdelingsleider. Het is voor de goede voortgang van het project, vooral in deze fase, belangrijk dat jullie goede afspraken maken met elkaar en met en met andere betrokkenen. Zorg voor een goede taakverdeling en zie er op toe dat de taken ook goed worden uitgevoerd. Je mag de projecturen gebruiken voor activiteiten buiten de school, maar dit mag niet zonder toestemming van de projectbegeleider. Blijf je tijdens de projecturen op school, maar ben je niet in het lokaal moet je de begeleider laten weten waar je bent. Als de begeleider niet weet waar je bent, word je absent gemeld. Als je buiten de projecturen om, maar onder schooltijd, werkzaamheden voor het project wilt verrichten kan dit alleen met toestemming van de afdelingsleider.Hou goed je financiën in de gaten. Zorg dat je een overzicht hebt van je inkomsten en uitgaven. Dit kan op papier, maar ook in een excel bestand. Je kunt je financiën ook online bijhouden, via bijvoorbeeld het gratis Online Kasboek (www.kasboek.nl). Je begeleider blijft graag op de hoogte van jullie vorderingen en financiële situatie. Breng dan ook regelmatig verslag uit. Ook zal de rest van de klas geïnteresseerd zijn in waar jullie mee bezig zijn. Het is dan ook raadzaam om tijdens de projecturen aan elkaar te vertellen, eventueel onder leiding van de begeleider, waar jullie tegenaan lopen, wat er mis gaat en wat juist wél goed gaat. In veel gevallen kan dat een paar nuttige tips of nieuwe ideeën opleveren. Een tip wat veel kosten kan besparen: maak voor het organiseren van je activiteiten gebruik van de ruimtes van school (mediatheek, aula, arena, gymveld, gymzaal). Het afhuren van een (sport)zaal voor een sportwedstrijd, een spelletjesmiddag, een muziekavond of een veiling kost veel geld en de school is gratis. Vraag wel toestemming aan de juiste personen en maak goede afspraken over bijvoorbeeld toezicht en opruimen. Wil je ’s avonds van de school gebruik maken, bedenk dan dat de school niet open gaat of open wordt gehouden voor jullie activiteit. Kijk op de datumlijst wanneer de school ’s avonds in gebruik is en vraag dan toestemming om diezelfde avond gebruik te maken van een bepaalde ruimte (mits die ruimte niet al bezet is).

De afsluitingHet project duurt een heel blok (blok 3) en wordt afgesloten met een afsluitende dag. Alle activiteiten moeten voor de afsluitende dag afgerond zijn en ook moet bekend zijn wat de activiteiten hebben opgeleverd. Lever de opbrengst en een overzicht van de financiën minstens een week voor de afsluitende dag in bij je begeleider of de coördinator (J. de Jong). Op de afsluitende dag wordt een cheque overhandigt aan de vertegenenwoordiger(s) van stichting “Save the Children” en het zou jammer zijn als niet het juiste bedrag op de cheque vermeld kan worden omdat na de

7

afsluitende dag nog geld binnen komt. Mocht het niet lukken om vóór de afsluitende dag alles rond te hebben, neem dan contact op met je begeleider.Op de afsluitende dag zelf krijg je een programma voorgeschoteld waarin jezelf ook een belangrijke rol speelt. Jullie moeten namelijk twee keer een presentatie gaan houden. De reden hiervan is dat zoveel mogelijk leerlingen, begeleiders vertegenwoordiger(s) van stichting “Save the Children” en andere genodigden kunnen horen wat jullie ervaringen zijn geweest. Het is misschien overbodig te vermelden dat ook de presentatie van niveau moet zijn en goed voorbereid.Welke eisen worden aan de presentatie gesteld? De presentatie moet ongeveer een kwartier duren. De onderwerpen die in de presentatie aan de orde te komen staan vermeld in bijlage 3. De presentatie en het werk dat in en buiten de projectlessen om is verzet bepalen de beoordeling voor dit project (voldoende/onvoldoende). Een voldoende hoeft niet een voldoende voor de hele groep te betekenen. Veel zal afhangen van de inzet en aanwezigheid van de afzonderlijke groepsleden. Leerlingen (de hele groep of afzonderlijke groepsleden) die het project onvoldoende hebben afgerond krijgen via de mail een aanvullende opdracht. Deze opdracht moet bij de begeleider of de coördinator (J. de Jong) vóór de meivakantie worden ingeleverd.

Tot slot wens ik jullie heel veel succes, fantasie en creativiteit toe met het project ondernemen.

J. de Jong

Coördinator project ondernemen

8

Bijlage 1: spelregels

Ten eerste gaat de winst die wordt gemaakt naar de Stichting “Save theChildren”. De Stichting gebruikt het geld voor kinderen in crisis situaties.

Ten tweede mogen er geen gevaarlijke producten, alcoholische dranken,rookwaren en zelfgemaakte voedingswaren worden aangeboden.

Ten derde mogen de ondernemers zichzelf geen loon uitbetalen.

Ten vierde moet de verkoopprijs die wordt gehanteerd ongeveer gelijk zijn aande verkoopprijs die in de handel wordt betaald om oneerlijke concurrentie tevoorkomen.

9

Bijlage 2: activiteiten in voorgaande jaren

Entertainment voor ouderen in een bejaardentehuis.

Boodschappen doen voor mensen die er geen tijd voor hebben of het niet kunnen doen.

Verkopen van fair trade chocolade (Tony Cholony)

Hondenuitlaatservice

Verkopen van Valentijn artikelen

Organiseren van een feest

Verkopen van eigen gemaakte sjaals van vilt

Verkopen van Waxinelichtjes met het logo van Save the Children verpakt per drie in doorzichtig folie met een kaartje eraan waar een slogan op staat.

Organiseren van een voetbaltoernooi

Organiseren ven een veiling

Organiseren van een speelmiddag bij een indoor speelparadijs

Verkopen van paaseieren

Sminken van kinderen

Organiseren van een kleedjesmarkt op een basisschool

Geven van bijlessen aan onderbouwleerlingen

Organiseren van een loterij

Organiseren van een LAN party

Organiseren van een sport clinic

Organiseren van een fietstocht

10

Bijlage 3: presentatie project ondernemen

De presentatie moet ongeveer een kwartier duren en moet de volgende onderdelen bevatten:

Ondernemingsplan V/O

Hoe is het plan tot stand gekomen?

Wat waren de verwachtingen?

Moest het plan worden bijgesteld/of moest er op een ander plan worden overgestapt en waarom?

De uitvoering V/O

Wat ging er goed tijdens de uitvoering?

Tegen welke problemen liepen jullie aan?

Hoe zijn die problemen opgelost?

De uitkomst V/O

Zijn de verwachtingen uitgekomen? Waarom wel/niet?

Financieel overzicht met opbrengsten, kosten en winst.

Wat hebben jullie ervan geleerd?

Groep………………………………………………

Namen leerlingen………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………….

Uitslag: voldoende /onvoldoende

11

Bijlage 4: progamma project ondernemen

Dit programma is slechts een leidraad en is onder voorbehoud. Tussentijdse wijzigingen of afwijkingen van het programma kunnen nodig/wenselijk zijn.

Les 1:Activiteiten Start van het project in de aula. Aphroditi Zoulfoukaridis coördinator

Vrijwilligers en Jongerenprogramma van stichting “Save the Children” is daarbij aanwezig.

Hoe? We starten in de aula. Dhr de Jong geeft algemene informatie over het project. Daarna geeft Aphroditi Zoulfoukaridis een inleiding. Daarna is er gelegenheid tot het stellen van vragen. Als alles helder is, wordt het programma voor de komende projecturen uitgedeeld.In leslokalen wordt, onder toezicht van de begeleiders, groepen gevormd, gebrainstormt over de activiteiten die de komende weken worden ontplooid en gewerkt aan het ondernemingsplan.Bij een het schrijven van een ondernemingplan zijn drie vragen belangrijk:wie ben je?,wat wil je? enhoe ga je dit realiseren?Er zijn computers gereserveerd.Vandaag moet de groepsindeling naar J. de Jong worden gemaild. (j.de.jong1@hetnieuweeemland.nl).Alle informatie met betrekking tot het project staat op http://www.jdjong.nl/Project ondernemen.html. Ook het draaiboek ondernemen dat vandaag wordt uitgedeeld.

Les 2:Activiteiten Leerlingen maken het ondernemingsplan afHoe? Deze activiteit vindt plaats in lokalen. Er zijn wederom computers gereserveerd.

In verband met een soepele voortgang van het project moet het ondernemingplan vandaag af zijn. De groepen die klaar zijn kunnen het ondernemingsplan verder uitwerkenDe leerlingen laten aan het eind van de les aan de begeleider zien wat ze hebben gedaan.Vandaag moet het ondernemingsplan naar J. de Jong worden gemaild. (j.de.jong1@hetnieuweeemland.nl).

12

Les 3:Activiteiten Leerlingen krijgen commentaar op hun ondernemingsplan ontvangen

startkapitaal (alleen de goedgekeurde plannen), stellen eventueel hun ondernemingsplan bij, werken aan een USP (zie draaiboek ondernemen) en houden de financiën bij.

Hoe? Deze activiteiten vinden plaats in lokalen. Er zijn wederom computers gereserveerd.De afgekeurde ondernemingsplannen worden verbeterd en weer opgestuurd naar J. de Jong (j.de.jong1@hetnieuweeemland.nl).Leerlingen denken na over hun en USP (zie draaiboek project ondernemen).Nu er daadwerkelijk met geld gewerkt gaat worden moeten de inkomsten en uitgaven goed bij worden gehouden en wel op een zodanige manier dat de begeleider en natuurlijk ook de leerlingen zelf inzicht hebben in de financiën. Dit kan op de volgende manier: iedere groep vraagt een account aan bij www.kasboek.nl (gratis). Met dit Online Kasboek heb je altijd een compleet overzicht van de financiën. Ook de begeleider kan in een oogopslag zien hoe de financiële situatie van iedere groep is. In deze les kunnen de leerlingen kennis nemen van dit programma en eventueel boekingen doen.

Les 4:Activiteiten Leerlingen krijgen commentaar op hun verbeterde ondernemingsplan en

ontvangen startkapitaal (alleen de goedgekeurde plannen). Leerlingen ontwikkelen een marketingplan.

Hoe? Deze activiteiten vinden plaats in lokalen. Er zijn wederom computers gereserveerd.In deze les staat het maken van een marketingplan centraal. Een marketingplan maakt de doelstellingen van een onderneming concreet. In het plan staat ook op welke manier dit gaat gebeuren, het bevat een strategie. Er is niet één ideale strategie die voor iedereen werkt, maar het is belangrijk om een strategie te hebben, anders ben je richtingloos en stuurloos.Het verschil met een ondernemingsplan is dat een marketingplan echt aan de basis staat. De leerlingen laten aan het eind van de les aan de begeleider zien wat ze hebben gedaan.

13

Les 5:Activiteiten Het marketingplan wordt afgemaakt. Er wordt kort verslag gedaan van de

afgelopen (verkoop)ervaringen. Financiën worden bijgehouden.De begeleider krijgt van iedere groep een overzicht van de financiën en het marketingplan.

Hoe? Deze activiteiten vinden plaats in lokalen. Er zijn wederom computers gereserveerd.Een paar groepen vertellen kort voor de klas hoe de (verkoop)ervaringen zijn van de afgelopen weken. Werkt het marketingplan? Het marketingplan kan dus een leidraad zijn bij deze korte presentatie.Het een en ander kan leiden tot het bijstellen van het marketingplan omdat het in de praktijk niet werkt of omdat de begeleider vindt dat het plan niet deugt.Deze les ontvangt de begeleider op papier een overzicht van de inkomsten en uitgaven per groep en het marketingplan.

Les 6:Activiteiten Er wordt kort verslag gedaan van de afgelopen (verkoop)ervaringen.

Financiën worden bijgehouden. De begeleider krijgt van iedere groep een overzicht van de financiën.

Hoe? Deze activiteiten vinden plaats in lokalen. Er zijn wederom computers gereserveerd.Een paar andere groepen vertellen kort voor de klas hoe de (verkoop)ervaringen zijn van de afgelopen weken.Het een en ander kan wederom leiden tot het bijstellen van het marketingplan.Deze les ontvangt de begeleider op papier een overzicht van de inkomsten en uitgaven per groep.

14

Les 7:Activiteiten Leerlingen maken een presentatie ten behoeve van de eindpresentatie op de

afsluitende dag. Financiën worden bijgehouden. De begeleider krijgt van iedere groep een overzicht van de financiën.

Hoe? Deze activiteiten vinden plaats in lokalen. Er zijn wederom computers gereserveerd.Leerlingen werken aan de presentatie. De eisen die aan de presentatie worden gesteld staan in het draaiboek project ondernemen.Bij veranderingen in de financiën ontvangt de begeleider weer op papier een overzicht van de inkomsten en uitgaven per ondernemer.

Les 8:Activiteiten Afronden van de activiteiten het inleveren van de opbrengst en

voorbereiden van de presentatie.Hoe? De presentaties van het project ondernemen vinden plaats op de afsluitende

dag. Het progamma wordt nog bekend gemaakt. Er die dag ook gastsprekers uit het bedrijfsleven en vertegenwoordigers van stichting “Save the Children” aanwezig. De totale winst wordt bekend gemaakt en de prijzen worden uitgereikt.Daarnaast zijn er die dag nog enkele “verrassingen”.