Welkom + voorstelrondje

DOT biologieDeelnemers dit jaar:

- Gepke van der Wal

- Ineke de Jonge

- Homme Bakker

- Dieuwertje Babonnick

- Francine Behnen

- Richard van der Berg

- Jos Kramer-Kolleman

- Peter Visser (coach)

Doelen

-Professionalisering en samenwerking van docenten(/toa’s)

VO en HO, zowel inhoudelijk als didactisch

-Toepasbaar maken en het didactiseren van het nieuwe

examenprogramma biologie

-Leerlingen enthousiast krijgen met betere lesmaterialen en

dus hoger leerrendement behalen

-Ontwikkeling concept-context lesmodules en praktische

opdrachten i.s.m. HO

-Verbindingen creëren tussen VO en HO/WO

onderwerpen:

kringlopen, ecologie en

duurzaamheid (verbinden)

Lessenserie

Gekke gewassen in een vegaburger

Opbouw en didactiek

Deelnemer(s)Activiteit/doel/opdracht

Contexten Leefwereld

Beroep • Kweker van eendenkroos/kroosvaren

• Duurzaam voedsel/vegaburger

HOE PRODUCEER JE DE MEESTE EIWITRIJKE BIOMASSA?

5 havo/vwo

• Teams

• Onderzoekend leren

• Ontwerpvaardigheden

• N-kringloop

Aanbevolen min. gehalte 1

(volwassenen)Eendenkroos2 Melk3 Rundvlees3 Soja3 Granen3

(mg/g eiwit) (mg/g eiwit) (mg/g eiwit) (mg/g eiwit) (mg/g eiwit) (mg/g eiwit)

Lysine (Lys) 45 80 83 89 60 23

Vertakte aminozuren (BCAA) (Val+Leu+Ileu)

128 246 225 182 166 141

Zwavelhoudende aminozuren (Cys+Met)

22 37 32 36 24 36

Histidine (His) 15 31 28 44 25 21

Threonine (Thr) 23 57 51 47 40 28

1] FAO rapport 92: Dietary protein quality evaluation in human nutrition (2011).

2] Natief Lemna minor eiwit zoals gewonnen volgens procédé ABC-Kroos BV. Analyse door Nutricontrol Veghel (2014)

3] FAO/WHO/UNU Expert consultation (2013).

Expert VHL: Cees Gauw

LCA vegaburger: invullenLandgebruik

totaal (l)

Totale productie

(kg)Duur van

gebruik

(jaar)

Landgebruik

-gebruik m2

per kg eind-

product per

jaar

Productie sojazaad a b c =a/b*c

Sojateelt

Sojaschroot

Sojaolie

(impactverdeling

a.d.h.v waarde totale

productie olie t.o.v.

schroot)

allocatie

Sojaverwerking

Retail

Consument

TOTAAL

Pagina 6Les Duurzame ketens

LCA vegaburger: invullen

Landgebruik

totaal (m2)

Totale

productie (kg)Duur (jaar) Landgebruik-

gebruik m2 per

kg eindproduct

per jaar

Productie sojazaad a b c a/b*c

Sojateelt

Sojaschroot

Sojaolie

(impactverdeling

a.d.h.v waarde totale

productie olie t.o.v.

schroot)

Vleesproductie

Melkproductie

(impactverdeling

a.d.h.v waarde totale

productie melk t.o.v.

vlees)

Vleesverwerking

Retail

Consument

TOTAAL Pagina 7Les Duurzame ketens

Duurzaamheid meetbaar maken: Producten

• Het meten van de duurzaamheid van

producten is complex:

• Het resultaat is echter vergelijkbaar tussen

vergelijkbare producten en zelfs soms tussen

verschillende producten (mits hetzelfde

uitgevoerd).

Pagina 8Les Duurzame ketens

Als voorbeeld van een uitkomst:

Bron figuur:

http://www.knakdeworst.nl/stembewustop2maart/?page_id=521

Concepten

om erin te verwerken:

SYSTEEMDENKEN, nutriënten, stikstofkringloop, fotosynthese, eiwitsynthese, (an)organische stof, (de)nitrificatie, adaptatie, ademhaling, afgifte/opname CO2/O2, aminozuren, ammonificatie, beperkende factor, biomassa, bladgroenkorrel, concurrentie, producenten, consumenten, reducenten, ecosysteem, eiwitten, energie(stromen), eutrofiëring, evenwicht, (on)geslachtelijke voortplanting, habitat, heterotroof en autotroof, koolhydraten, nutriëntenkringlopen, osmotische waarde, pH, soort, selectie, stikstofbinding, voedselketen, voortgezette assimilatie, symbiose

Ontdekkend leren (onderzoekend/ontwerpend)

Bron: https://www.onderwijsmaakjesamen.nl/actueel/onderzoekend-ontwerpend-leren-met-talent/

https://www.onderwijsmaakjesamen.nl/actueel/onderzoekend-ontwerpend-leren-met-talent/

ONTWERPEND

Stinkt urine?stikstoffixatie,

(endo)symbiose

schema’s lezen

plantencel vs bacterie

stikstofgas (N2)

aminozuur

plantaardig

eiwit

ureum

Onderzoek groeisnelheid eendenkroos vs

kroosvaren (N als limiterende factor)

Cyanobacteriën in kroosvaren, 400x?

Delingsnelheid eendenkroos?

Schakel in N-kringloop

zichtbaar maken; van ureum

naar ammoniak/NOx

LCA opdracht in km2 inbouwen

in lessenserie?

Biomassa meten nat/droog?

Nog veel te doen!

Work(shop)!

1- opdracht N-kringloop

5- Discussie en of verder brainstormen: Bijv: moet er ook een LCA-bepaling in de lessenserie?

3- verdiepen in de lijn van de lessenserie. Hoe zorg je

ervoor dat leerlingen hun ontwerp een aantal keren

optimaliseren m.b.v. de kennis uit o.a. practica?

2- vijf experimenten/PO’s/practica zijn nog niet

uitgeschreven. Wat moet er absoluut bij?

4- Uitzoeken wat er aan eendenkroos allemaal te

determineren valt (m.b.v. microscoop en binoculair)

Evaluerende vragen

Hoe zullen leerlingen dit ervaren en uitvoeren?

Heeft het een meerwaarde boven je bestaande methode?

Hoe zou jij de lessenserie kunnen en willen uitvoeren?

Wat heb je geleerd en welke tips geef je ons mee?

Zou je het willen testen?

https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjKrqf91YbUAhWDsxQKHV9CAuYQjRwIBw&url=http://www.biology.iastate.edu/&psig=AFQjCNH0UVM5iHK3Q6xp47-1CyhMMn-uEw&ust=1495651447283692