Interview

Tegenpolen vinden elkaar op inPreventie.nl

En verder

Case� 7

Uitgelicht� 10

Theorie�&�praktijk� 22

Social�media� 23PAGINA�4 PAGINA�6 PAGINA�13

Maar wat vinden werkgevers en werknemers nu

precies van de rol van de preventiemedewerker? Is het een verplicht nummer?

Of zou er juist meer aandacht voor preventie moeten zijn om verzuim terug te dringen? Preventiemedewerker vroeg zowel FNV als MKB Nederland naar hun mening. Beide par­

tijen participeren in de nieuwe website voor preventiemede­werkers www.inpreventie.nl vanuit een andere perspectief: de één wil meer aandacht voor preventie, de ander pleit

voor een efficiënte en praktische aanpak waarbij er precies gedaan wordt wat nodig is, niet meer en niet minder. En wat vindt u?

Column

Waarom u geen klager bent

Lees verder op pagina 4

Dossier

Preventie doet u niet alleen

Als preventiemedewerker speelt u een sleutelrol. U brengt ‘veilig en gezond werken

binnen het bedrijf’ onder de aandacht, u maakt het verschil op de werkvloer.

DIT IS EEN SPECIALE UITGAVE VAN FOCUS OP MKB

100% Aandacht voor

preventie

3

PREVENTIEMEDEWERKER

Donald Duck en een bananenschil:

een garantie voor een valpartij. De

klunzige eend uit de stripboeken valt,

glijdt uit en struikelt over bananen­

schillen. Uiteindelijk is het meer een

fabeltje dan een reëel gevaar.

Toch is uitglijden, samen met vallen

en struikelen, de grootste veroorzaker

van ongevallen tijdens het werk.

Dat verdient dus uw aandacht!

Dit blad is er voor u, met als doel

het creëren van een veilige werk­

omgeving voor u en uw collega’s.

De nieuwe website inPreventie.nl

helpt u daarbij!

wijs Donald Duck op het belang van veilig werken

inPreventie.nl is een online platform en netwerk voor en door preventiewerkers en specialisten. inPreventie is een initiatief van TNO en wordt gefinancierd door het ministerie SZW en ondersteund door werkgevers- en werknemersorganisaties.

www.inPreventie.nl voor elk bedrijf, voor elkaar

Alles wat je wilt weten over veilig en gezond werken!

inPreventie is een platform en netwerk voor en door preventiemedewerkers en specialisten waarin

brancheorganisaties, opleiders, uitgevers en belangenorganisaties oplossingen en middelen delen.

• Vind heldere informatie met concrete oplossingen

• Stel vragen aan collega’s of experts

• Deel ervaringen

• Volg nieuwe ontwikkelingen

• Vind opleidingen en congressen

Arbowet

Preventie

Verplichte duidingen

Fysieke risico's Machines en transport

Burn-out

Tillen

Duwen

Klantveiligheid

BeeldschermwerkRepeterend werk Gevaarlijke stoffen

Biologische gevaren

(Binnen)klimaat

Inrichting werkplek Arbo-adviseur

Preventiemedewerker

Risico-inventarisatie

Gevaarlijke straling

BedrijfshulpverlenerArbeidsinspectie

Arbeidsongeval

Collega’s aansprekenPreventietrainingen

Plan van AanpakPreventiewerk

Hulp bij vragenARBO

Voorlichting

Tips

Persoonlijke beschermingsmiddelen Stralingsgevaar

-takenP&OSamenwerken

Bevoegdheden

Werktijden

Emotionele risico's

WerkdrukSeksuele intimidatie Brand- en noodvoorzieningen

Wettelijke plichtAgressie en geweld

Weerstand

Communiceren

Pesten en discriminatie

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Advertentie Preventiemedewerker kopie.pdf 1 25-08-13 10:28

Mario van Mierlo is secretaris Arbeids voorwaarden, Arbeidsmarkt, Arbo, Sociale Zekerheid en Pensioenen bij werkgeversorganisatie MKB Nederland.

<

>

<

<

>

>

4 5SEPTEMBER 2013

InterviewTekst�Anne-Lotte Paymans

Rik van Steenbergen: “Vanuit FNV zien we dat de preventie an sich er bekaaid vanaf komt. Wat dat betreft is de website al nuttig. De aandacht voor preventie binnen het bedrijf wordt overschaduwd door de aandacht voor het terugdringen van verzuim. Dat is ook niet vreemd in deze tijd: het verzuim terugdringen bespaart duidelijk kosten op korte termijn. Preventie vraagt om een investering waarvan het effect pas op langere termijn zichtbaar wordt.”

Mario van Mierlo: “Het klopt dat werkgevers verzuim tot een minimum willen beperken. Maar bij MKB Nederland zien we juist dat preventieve maatregelen zoals die op www.inpreventie.nl staan ook interessant zijn. Het is alleen net waar de focus van de werk gever ligt. Kijkend naar het geheel doet Nederland het ‘preventief’ goed met een gemiddeld verzuim percentage van 4,2% en een gemiddeld ongeval percentage van 3,1%.”

Rik van Steenbergen: “Toch verdient het preventiebeleid vanuit de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) meer aandacht. Doordat er nu nauwelijks inspectie is op preventie, blijft dit onderbelicht. Er wordt vaak pas op teruggegrepen als er iets mis is. Goed arbobeleid begint bij de RI&E. Eigenlijk geeft de arbeidsinspectie ook het verkeerde voorbeeld door pas in te grijpen bij incidenten. Dat is niet preventief.”

Mario van Mierlo: “Dat is wat ons betreft ook geen taak voor de inspectie, die moet zich in principe concentreren op de risicovolle bedrijfstakken. Het arbobeleid vanuit de RI&E is een zaak van de werkvloer. Daar moeten we niet teveel regels aan hangen, voorkom nou die bureaucratie. Werkgevers moeten gewoon niet meer of minder doen dan nodig is. Het heeft geen zin om meer aandacht te besteden aan preventie wanneer vanuit de RI&E blijkt dat er weinig risico’s binnen een bedrijf zijn.”

Rik van Steenbergen: “Maar ook dan zou de werkgever nog steeds ervoor moeten zorgen dat de preventie­medewerker zijn of haar rol serieus kan uitoefenen binnen het bedrijf. Dat betekent ondersteuning en daarin voorziet www.inpreventie.nl goed. Tegelijkertijd vinden wij dat de preventiemedewerker zelf ook de mogelijkheden moet benutten en steun moet zoeken bij de werkgever of de ondernemingsraad.”

Mario van Mierlo: “Voor werkgevers is het interessant dat de website inzicht biedt in andere sectoren. Daardoor kunnen werkgevers in contact komen met andere bedrijven om informatie uit te wisselen. Het is een handig instrument voor zowel preventie­medewerkers als werkgevers, die het zelf kunnen toepassen naar gelang de omstandig heden. Het is net zoals bij de RI&E en de arbocatalogi; zijn er meer risico’s, dan zullen deze instrumenten uitgebreider zijn. Houd arbeidsomstandig hedenbeleid ‘op maat’, dan is het nuttig.” «

Hoe kan een preventiemede­werker aandacht vragen voor preventie binnen het bedrijf? De website www.inpreventie.nl voorziet in betrouwbare informatie en praktische tips voor preventiemede werkers. Maar hoe nuttig is die website? Rik van Steenbergen (FNV) en Mario van Mierlo (MKB Nederland) geven hun mening namens respectievelijk de werknemer en de werkgever.

INPREVENTIE.NLStartpunt voor werkgever en preventiemedewerker:

Rik van Steenbergen is beleidsadviseur kwaliteit van de arbeid en arbeidsrecht bij werknemers organisatie FNV.

‘ Meer ondersteuning voor de preventie medewerker’

‘ Werkgevers moeten precies doen wat nodig is’

6 7SEPTEMBER 2013

COLUMN Case Preventie

“De werknemers hebben geen vaste werkplek meer, maar kunnen in kantoortuinen een eigen werkplek uitzoeken. Als ze willen, kunnen ze iedere dag ergens anders zitten”, zegt preventiemedewerker Theo Koppens. “De werkgever heeft de plicht haar werknemers te informeren over veilig­heid en gezondheid. Goed op een kantoorstoel zitten is onderdeel hiervan. Mensen met een vaste werkplek kunnen hun bureau, stoel en beeldscherm helemaal op maat instellen. Werknemers met een flexibele werkplek moeten dat iedere dag opnieuw controleren. Het moet een soort auto­matisme en onderdeel van de werkdag worden, net zoals mensen hun mail checken als ze hun computer opstarten.”

InformerenEen nieuwe werknemer bij ’s Heeren Loo Zorggroep wordt meteen op gepikt door Theo. Instructie door de preventiemedewerker maakt deel uit van het inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers. Tijdens deze instructie wordt de medewerker geïnformeerd over de veiligheid en gezondheid op de werkplek. Het instellen van een bureau en bureaustoel is daar een onderdeel van net als informatie over bijvoorbeeld de BHV. “Daarnaast hebben we een intranetportal waarnaar ik kan verwijzen. Daar staat bijvoorbeeld een stappenplan op hoe mensen hun werkplek zo goed mogelijk kunnen instellen.”

VerantwoordelijkheidTheo zorgt ervoor dat iedereen goed wordt voorgelicht en stelt zichzelf op als een vraagbaak en informatiepunt. Zo kunnen collega’s altijd op hem afstappen voor vragen en tips. “Samen met de informatie op de intranet portal is dat wat wij kunnen doen, daarna is het de verantwoordelijkheid van de werknemers zelf. Zij moeten hun werkplek goed instellen, dat is hun verantwoordelijkheid. Zijn ze goed geïnformeerd, maar nemen ze geen voorzorgsmaatregelen, dan zijn ze zelf aansprakelijk.” Maar zover komt het niet bij de zorggroep zegt Theo: ‘Collega’s weten wie ik ben, ik stel mij proactief op dus collega’s kunnen altijd bij mij terecht voor vragen.” «

Jan Hijn ter Steege (1959) was project-

leider Actieplan Arbeidsveiligheid

van het Agentschap SZW. ‘Waarom

wijken we toch zo vaak af van de veilig-

heids voorschriften’, vraagt hij zichzelf

regelmatig af.

Preventie-medewerker in de knel!

Tja…de preventiemedewerker! Het gaat al mis bij de naam. Die roept weerstand op bij veel werkgevers: “Dit kan alleen maar geld kosten.” In de afgelopen twintig jaar hebben alle

arbocoördinatoren in Nederland gewerkt aan een zorgvuldig en stevig imago, maar de preventiemedewerker van nu wekt de indruk een verplichte bureaucraat te zijn, die niets begrijpt van een gezonde bedrijfsvoering. Een eenzame, vrijblijvende en zielig roepende apostel in de woestijn, die met zijn eendaagse opleiding door niemand serieus wordt genomen. Vaak is het iemand die ‘het er wél even bij doet!’ Met zo’n uitstraling en motivatie komt de preventiemedewerker nooit op een gelijkwaardig niveau met de lijnmanagers. Hoe helpen we de preventiemedewerker weer aan een betere positie?

Lange ademHet wordt een ‘selffulfilling prophecy’ als u bij de pakken gaat neerzitten en klaagt over de geringe toewijding van de directie. Het is een verhaal van timing, tact, geduld en een lange adem. U moet ook niet alles in een keer willen regelen. Zet een meerjarenplan op en verdeel de kosten. Laat zien wat investeringen opleveren, zowel materieel als immaterieel. Stap voor stap gaat het de goede kant op. De effecten zijn vaak niet direct zichtbaar dus u moet het wel allemaal toelichten aan de sceptische leidinggevende die resultaat wil zien. Kennis en (verander)kunde is essentieel om de arboproblematiek te vertalen naar (commerciële) doelen. Uiteindelijk raakt het management overtuigd dat met de veranderingen meer wordt bereikt: werknemersbetrokkenheid, imago, arbo­ en milieudoelen en een sterkere innovatiekracht.

NetwerkenMaar u moet natuurlijk ook netwerken! Zoek ondersteuning van andere preventiewerkers en werk meer samen aan moeilijke vraag­stukken. Nodig collega’s uit voor de ondersteuning bij adviezen binnen de organisatie. Vaak zijn het juist vreemde ogen die dwingen en worden de adviezen makkelijker overgenomen door het management­team. Ga naar inPreventie.nl en gebruik de sociale media, Twitter en LinkedIn­discussiegroepen, om te achterhalen hoe anderen technische of organisatorische knelpunten aanpakken en vooral ook oplossen. «

‘ De werknemer is zelfook verantwoordelijk’

Theo Koppens werkt als preventiemedewerker bij ’s Heeren Loo Zorggroep in Amersfoort. De zorggroep helpt mensen met een verstandelijke beperking hun leven in te vullen zoals zij dat willen. Op het hoofdkantoor van de zorg groep is men in 2010 gestart met een nieuwe manier van werken. Medewerkers zitten in een kantoortuin voorzien van flexwerk­plekken, onderdeel van Het Nieuwe Werken.

8 9SEPTEMBER 2013

Over de schouder

De zorggroep heeft tien locaties voor ouderenzorg in de omgeving op de

Veluwe. Dat betekent dat Henny op veel verschillende plekken haar RI&E moet uitvoeren. Als zij een locatie bezoekt, betrekt ze meteen de werknemers er zelf bij: “Ik heb hen een vragenlijst gegeven waar­op zij risico’s kunnen invullen, zo heb ik al een goed beeld van de risico’s op die locatie. Daarna pak ik een checklist en doorloop het gebouw om in beeld te brengen wat de risico’s zijn. Dat gaat van de nooduitgang tot de hoogte van drempels.” Die drempels staan

vaker genoteerd, want die spelen een grote rol in Henny’s RI&E.

Zelfde puntenDeze check doet Henny niet voor het eerst. Ze heeft voor de RI&E alle locaties bezocht en een plan van aanpak gemaakt per locatie. Na een aantal risico­inventarisaties merkte Henny dat ze op veel plaatsen dezelfde punten tegen­kwam. Ze wijst op een verhoogde drempel bij een badkamer en vertelt: “De zorg is natuurlijk fysiek zwaar werk, met bijvoorbeeld veel tillen. Een te hoge drempel kan zo een risico zijn en voor ergernis

zorgen, want daar komt een rolstoel niet overheen. Zo moet een collega of de rolstoel over de drempel sjorren of de cliënt uit de rolstoel halen en die over de drempel helpen. Dat zorgt voor zwaar werk en kost gewoon extra tijd.”

Inzichtelijk makenEn daar komt de kracht van Henny om de hoek kijken. De drempels zijn eigenlijk aangelegd om over­stroming uit de badkamer te voor­komen. Het lost één risico op, maar zorgt dus voor zwaardere risico’s. “Hoe vaak overstroomt nu een badkamer? En hoe vaak moet een collega met een cliënt in de bad kamer? Juist, een overstroming gebeurt eigenlijk nooit, terwijl de drempel iedere dag een hindernis

is.” Zo kon Henny ook voor de leidinggevenden inzichtelijk maken dat de drempels weggeno­men moeten worden om risico’s te verminderen.

Letterlijk en figuurlijk Die drempels heeft Henny zowel letterlijk als figuurlijk weggeno men. “Het is een kwestie van volhouden, bespelen en pluspunten laten zien. Zo ben ik niet storend, kan ik laten zien dat het wat oplevert en heb ik krediet opgebouwd. Het mooiste wat ik heb bereikt is dat ik binnen­kort mag aan schuiven aan de teken tafel voor de reali satie van een nieuwe locatie. Zo heb ik meteen invloed op het eindresultaat en hoef ik achteraf niet te klagen over misstanden.” «

Preventiemedewerker verwijdert drempels, letterlijk en figuurlijk

Wat zou het handig zijn als voor een verbouwing al aan u wordt gevraagd wat de aandachtspunten zijn, zo hoeft u achteraf niet het belerende vingertje op te steken. Het is preventiemedewerker Henny Hop gelukt, binnenkort schuift zij aan bij de tekenfase voor een nieuwe vestiging van Zorggroep Noordwest­Veluwe: “Dat is natuurlijk hartstikke mooi, want ik heb zelf het initiatief genomen.”

Henny (rechts) inventariseert met een collega de werkplek.

DenktankHenny�heeft�ook�plaats�genomen�in�de�denktank�rondom�inPreventie.nl.��In�dat�gevarieerde�gezelschap�van��preventiemedewerkers�probeert�zij�meer�structuur�in�de�functieomschrij-ving�van�de�preventie�medewerker�te�krijgen.�“Het�is�te�vaak�‘er�iets�bij’�of�een�specifieke�omschrijving,�maar�het�mooiste�zou�zijn�als�er�per�branche�een��duidelijke�functieomschrijving�voor�de�preventiemedewerker�komt.”

10 11SEPTEMBER 2013

UITGELICHT

FEIT

NIET (KUNNEN) LEZEN

Als collega’s uw instructiesHet klinkt zo logisch, u heeft nieuwe veiligheidsinstructies gemaakt en hangt die op de werkplek. U gaat er automatisch vanuit dat uw collega’s de instructies aandachtig lezen en zo veiliger werken. Maar wat als uw collega’s de instructies niet kunnen lezen? Een verbazend groot deel van de beroepsbevolking in Nederland is laaggeletterd of de taal niet machtig.

CIJFERS:Betrokken bij een ongeval met fysieke of geestelijke schade tot gevolg:

VRAAG en antwoord Waar moet ik aan voldoen als preventiemedewerker?

Elza Kramer: Recentelijk�ben�ik�door�de�directeur�van�het�vleesverwerkingsbedrijf�waar�ik�werk,�benaderd�om�preventiemedewerker�te�worden.�Op�zich�klinken�de�werkzaamheden�uitdagend�en�wil�ik�het�graag�doen,�maar�ik�weet�niet�zeker�of�ik�wel�geschikt�ben.�Welke�vaardigheden�moet�een�preventiemedewerker�bezitten?

Elza Kramer: Het�is�de�bedoeling�dat�ik�het�preventiewerk�naast�mijn�huidige�werk-zaamheden�ga�uitvoeren.�Hoeveel�uur�moet�ik�rekenen�voor�het�preventiewerk?

Rob de Jong: Preventiemedewerker�is�een�functie�waarvoor�veel�verschillende�eigenschappen�nodig�zijn.��Om�te�beginnen�moet�de�preventiemedewerker�beschikken�over�goede�communicatieve�vaardigheden.��Een�preventiemedewerker�moet�samenwerken�met�verschillende�partijen�binnen�de�organisatie.�U�moet�met��hetzelfde�gemak�de�directiekamer�binnenlopen�als�een�gesprek�aanknopen�met�een�collega�aan�de�lopende�band.�Wees�daadkrachtig�in�uw�beslissingen�en�leg�uw�keuzes�duidelijk�uit�aan�uw�collega’s.�Verder�moet�u��kennis�hebben�van�de�eisen�die�de�wet�stelt�aan�de�preventiemedewerker�van�uw�organisatie�en�het�personeel.�Werkt�u�al�langer�bij�deze�werkgever,�dan�zijn�de�meeste�bedrijfsonderdelen�en�collega’s�u�waarschijnlijk�wel��bekend.�Denkt�u�op�een�onderdeel�tekort�te�schieten,�volg�daar�dan�een�cursus�voor.�

Rob de Jong: Volgt�u�iemand�op,�vraag�hem�dan�hoeveel�tijd�hij�aan�de�werkzaamheden�besteedde.�Dat�is�een�goede�indicatie�voor�u.�Is�dat�antwoord�niet�bevredigend,�dan�moet�u�het�zelf�invullen.�De�tijd�die�nodig�is�om�het�werk�als�preventiemedewerker�goed�te�kunnen�uitvoeren,�verschilt�per�bedrijf�en�is�onder�meer�afhankelijk�van�de�bedrijfsgrootte,�de�aanwezige�risico’s�binnen�het�bedrijf�en�de�taken�die�u�als�preventiemedewerker�krijgt.�Binnen�een�groot�bedrijf�dient�u�op�jaarbasis�te�rekenen�op�ongeveer�550�uur�voor�het�uitvoeren�van�wettelijke�taken�en�450�uur�voor�het�uitvoeren�van�niet-wettelijke�taken.�Het�kan�dus�de�helft�van�uw�werktijd�opslokken.�De�wet�schrijft�niet�precies�voor�hoeveel�tijd�een�preventiemedewerker�aan�zijn�taken�moet�besteden.� «(bron:�inpreventie.nl)

Als preventiemedewerker voert u uw taken vaak alleen uit. Het zou fijn zijn om dan af en toe met andere preventiemedewerkers in gesprek te kunnen gaan. Worstelt u of een collega met een vraag rondom preventiewerkzaamheden, dan kunt u op inPreventie.nl terecht. Stel een vraag en u krijgt antwoord van andere preventie­medewerkers of zelfs van een expert. Tegelijkertijd kunt u ook uw eigen kennis delen, door antwoord te geven op vragen van andere preventiemedewerkers, zoals in de volgende voorbeeldsituatie.

Heeft�u�ook�een�vraag,�ga�naar�inPreventie.nl�en�stel�uw�vraag�aan�collega’s�en�experts.

1,5 MILJOEN Neder landers zijn laag geletterd en250.000 MENSENin Nederland zijn analfabeet.

27% van de werknemers in Nederland is laag opgeleid.

10%Niet­westerse immigranten

7%Westerse immigranten

6%Nederlanders

•�Gebruik�beeldtaal�bij�veiligheidsinstructies;•�Geef�zelf�het�goede�voorbeeld;•��Gebruik�een�geloofwaardige�verteller�en�check��

of�de�instructies�worden�begrepen.

Aanpak

Bron: TNO & Safety Science Monitor

12 13SEPTEMBER 2013

DOSSIER

DOSSIERpreventie

Als preventiemedewerker bent u een duizendpoot, u werkt aan de veiligheid en de gezondheid en u heeft vaak ook andere taken binnen uw organisatie. Soms krijgt u niet de waardering die u verdient en zijn collega’s u liever kwijt dan rijk omdat u ‘weer komt klagen over de dozen voor de nooduitgang’. Daardoor krijgt u het gevoel er alleen voor te staan. Lees in dit dossier hoe u uw werk en functie populairder en beter bekend maakt.

Dit dossier begint met de kern van uw werkzaamheden, de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E). Dat is het document waarop al uw werkzaamheden zijn gebaseerd. Wat er in de RI&E moet staan en hoe u deze opstelt, leest u vanaf pagina 14.

CommunicatieOok al bent u de enige preventie­medewerker binnen uw organisatie, of werkt u in een klein preventie­team, preventie doet u nooit alleen. Het is een taak die in de hele organisatie bekend moet zijn. Deel zoveel mogelijk kennis en leg maatregelen altijd uit. Niet alleen op de werkvloer, maar ook in het kantoor van de directeur. Hoe u de

directie betrekt bij uw werkzaam­heden en hoe u uw collega’s op de werkvloer op de hoogte houdt van de veiligheidseisen, leest u vanaf pagina 17.

Inspectie SZWDe Arbeidsinspectie, tegenwoordig actief onder de naam Inspectie SZW, controleert of u uw werk goed doet. Zolang u uw taken naar behoren uitvoert, worden de inspecties afgesloten met een vriendelijke handdruk. Maar overtreedt u de regels en moeten uw collega’s in een onveilige omgeving werken? Dan treedt de Arbeidsinspectie streng op en deelt zelfs boetes uit. Lees verder op pagina 20. «

Preventie- medewerker BENT U NIET ALLEEN

PAGINA 14

De RI&E

PAGINA 16

Feiten en cijfers

PAGINA 17�

Communiceren

PAGINA 19

Tips en trucs

PAGINA 20

Inspectie SZW

Inhoud

BENT U VERPLICHT EEN RI&E OP TE STELLEN?

Checklist

In het volgende schema kunt u ontdekken of u een RI&E op moet stellen en welke vorm van de RI&E het meest geschikt is voor uw organisatie.

Heeft�uw�organisatie�personeel�in�dienst�waarover��gezag�wordt�gevoerd?�Let�op:�uitzendkrachten,�stagiaires�en�vrijwilligers�tellen�ook�mee.

Uw�werkgever�is�volgens�de�Arbowet�verplicht�een�RI&E�op�te�(laten)�stellen�voor�uw�organisatie.�U�kunt�hiervoor�gebruik�maken�van�de�RI&E-instrumenten�op�www.rie.nl.

Werken�er�alleen�maar��vrijwilligers�binnen�uw��organisatie?Als uw organisatie alléén vrijwilligers in dienst heeft, bent u alleen verplicht een RI&E te maken als er met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt en/of met biologische agentia (gevaarlijke stoffen van natuurlijke bron, dieren en mensen).

Maakt�uw�werk-gever��gebruik�van�één�of�meer��uitzend�krachten?U bent verplicht om de RI&E te delen met het uitzend bureau.

Heeft�uw�organisatie�voor�minder�dan�40�uur�per�week�personeel�in�dienst?In plaats van een RI&E kunt u gebruik maken van de eenvoudigere Checklist Gezondheidsrisico’s. U kunt deze checklist downloaden op rijksoverheid.nl

U�hoeft�geen�RI&E�op�te�stellen.

ja

nee

Een�RI&E�is�verplicht,�maar�deze�hoeft�u�niet��te�laten�toetsen.�

Kijk�op�www.rie.nl�of�er�voor�u�een�branchespecifiek�erkend�RI&E-�instrument�is.�Als�dat�er�is,�dan�hoeft�u�de�RI&E�niet�te�laten�toetsen.�

Heeft�uw�organisatie�voor���minder�dan�40�uur�per�week�personeel�in�dienst?

Heeft�uw�organisatie�minder�dan�26�werk-nemers�in�dienst?

U�bent�verplicht�uw�RI&E�te�laten�toetsen�door�de�Inspectie�SZW.�

Is�er�geen�erkend�RI&E�instrument��voor�uw�branche?

ja ja

Heeft uw organisatie een RI&E, dan moet u die in bepaalde gevallen laten toetsen. Volg het schema om te zien of u uw RI&E moet laten toetsen.

nee nee

Bron: Aan de slag met de RI&E van het Steunpunt RI&E

HET KLOPPENDE HART van uw beleid

14 15SEPTEMBER 2013

De Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) is een leidraad waarmee u eerst de risico’s in kaart brengt en vervolgens een plan van aanpak maakt hoe u de risico’s die niet acceptabel zijn wegwerkt. Dat klinkt ingewikkeld, maar met de juiste instrumenten is dat eenvoudig.

FunderingU kunt gevaarlijke situaties pas aanpakken als u weet wat de risico’s zijn. De RI&E helpt u daar­bij omdat het een soort checklist is. Op www.rie.nl kunt u RI&E­instrumenten downloaden.

Een RI&E bestaat uit de volgende onderdelen:

Stap 1Risico-inventarisatieBinnen iedere organisatie zijn risico’s, dus ook binnen uw organisatie. Deze gevaarlijke situaties moet u in beeld brengen, zodat u weet wat u moet verbeteren. Vaak denken mensen bij risico’s aan zware en gevaarlijke beroepen, maar ook op kantoor of in een verzorgingstehuis zijn risico’s. Die zijn te verdelen in de volgende onderdelen:

Als preventiemedewerker is het uw taak om de organisatie zo veilig mogelijk te laten werken. Daarmee beschermt u niet alleen het bedrijf en de machines, maar vooral ook uw collega’s. Een ongeval is niet alleen vervelend voor het slachtoffer, maar ook voor het imago van het bedrijf en het brengt altijd kosten met zich mee. Daarom is een RI&E de uitkomst, het helpt u de risico’s in beeld te brengen en terug te dringen.

Stap 2Beoordelen risico’sAls u een overzicht van risico’s heeft opgesteld moet u beoordelen hoe groot het werkelijke gevaar is. Zet de gevaarlijkste situaties bovenaan. Op die manier maakt u meteen een to­do lijst. Een aantal vragen helpt om risico’s op waarde te schatten:

• Hoe groot is de kans dat er iets mis gaat?

• Hoe vaak hebben collega’s met dit risico te maken? En hoeveel van hen?

• Wat zijn de gevolgen? Zowel voor mensen als voor de continuïteit van het bedrijf.

• Welke risico’s moet u volgens collega’s het eerst aanpakken?

Stap 3Aanpakken van risico’sU kunt nu in actie komen, doe dat altijd volgens de bekende regel, voorkomen is beter dan genezen.

Breng in beeld wat u moet doen, wie u erbij betrekt en wat de kosten zijn. Tot slot geeft u aan welke ervaring er nodig is om het risico weg te werken en op welke termijn dat moet gebeuren.

VoorbeeldUw collega’s glibberen en glijden over een natte vloer in een fabriekshal. U kunt nu schoenen met een anti­slipzool uitdelen, maar richt u uw aandacht liever op het minder glad maken van de vloer. Pas als dat niet lukt, kunt u structureel anti­slipschoenen verstrekken.

Voor u en uw collega’sHet kan zijn dat u uw RI&E moet laten toetsen (zie pagina 12), maar u bent nu in ieder geval op weg. Ondanks dat de RI&E bij wet ver­plicht is (zie kader) maakt u die niet voor de controleurs van de Inspectie SZW. U zet zich in zodat u en uw collega’s veilig kunnen werken. «�

Wettelijke verplichtingDe�RI&E�is�niet�alleen�een�handig��hulpmiddel�om�risico’s�in�kaart�te��brengen�en�op�te�lossen,�het�is�ook��een�verplicht�onderdeel�voor�iedere��organisatie�met�personeel.��De�overheid�heeft�de�verplichting��zelfs�in��Artikel�5�van�de�Arbowet��opgenomen.�De�Inspectie�SZW��controleert�bedrijven�op�de�juiste��toepassing�van�de�RI&E.�Op�pagina�12�ontdekt�u�in�een��stappenplan�of�u��bijvoorbeeld�verplicht�bent�om�de�RI&E�te�laten�toetsen.

Hulp nodig?De�Arbocatalogus�is�opgesteld�voor�preventiemedewerkers�die�hulp��nodig�hebben�bij�het�opstellen�van��de�RI&E.�De�catalogus�is�digitaal��verkrijgbaar�op�www.rie.nl�en�geeft��per�sector�risico’s�en�oplossingen�aan.

Risico Voorbeelden

Lichamelijke�� Tillen,�kracht�risico’s�en�� zetten�en�ergonomie� beeldschermwerk

Psychosociale�� Emotioneel�zwaar�risico’s� �werk,�agressie�en�

stress

Veiligheids-�� Valgevaar,�lawaai�en�omgevings-� en�gevaarlijke�risico’s� stoffen

16 17SEPTEMBER 2013

DOSSIERDOSSIER

preventie

FEITEN en cijfers

VERGEET

NIET!Ongeveer twee op de tien werknemers in Nederland zijn flexwerker en 10% van de Nederlandse beroeps­bevolking is zzp’er. Deze mensen zitten niet altijd op een vaste plek of werken slechts een paar dagen binnen uw organisatie, u ziet ze daardoor al snel over het hoofd. Maar de oproep­ en uitzendkrachten en tijdelijke werk­nemers doen juist vaak het zware, lawaaiige en vieze werk. Besteed dus ook aandacht aan deze collega’s. «

Fysieke belasting naar contracttype

� Vaste�baan� Tijdelijk�� Tijdelijk� Uitzend-� Oproep-�� � met�uitzicht�� � kracht� kracht�� � op�vast

Kracht�zetten�� 18,5%� 20,7%� 22,2%� 23,2%� 29,2%�tijdens�werk

Ongemakkelijke�� 11,0%� 9,1%� 8,9%� 13,0%� 11,8%�werkhouding

Trillingen�en�schudden�van�� 9,4%� 9,6%� 6,8%� 17,4%� 8,9%�apparaten

Herhalende�� 33,8%� 34,6%� 39,9%� 46,3%� 42,8%�bewegingen

Lawaai� 6,8%� 6,6%� 5,3%� 13,4%� 8,1%

Stoffen�op�huid� 8,9%� 10,9%� 11,4%� 9,6%� 16,1%

Gevaarlijk�werk� 3,6%� 3,3%� 2,0%� 4,4%� 2,3%

Bron: Arbobalans 2012 TNO

de flexwerker

Waarschijnlijk kent u het wel, het gevoel dat collega’s u een zeurpiet vinden die alleen zijn gezicht laat zien als er ergens iets op aan te merken valt. Met een dergelijk imago wordt de veiligheid er niet beter op, uw collega’s zouden u als een waarde­volle veiligheidsadviseur moeten zien.

Maar die instelling bereikt u alleen door uzelf positief te presenteren en zoveel mogelijk mensen bij uw werk te betrekken. Dat hoort en leest u waarschijnlijk vaker, maar in dit artikel krijgt u praktische tips om uw werk breed bekend te maken binnen uw organisatie.

1. RI&EOfficieel is het opstellen van de RI&E de taak van de preventie­medewerker, maar het is een utopie te denken dat u dat het beste alleen kunt doen. Het is juist belangrijk om zoveel mogelijk mensen bij uw werkzaamheden te betrekken.

Samen IS NIET ALLEENBetrek zoveel mogelijk mensen bij uw preventiewerkzaamheden

Een preventiemedewerker voelt zich vaak in zijn eentje verantwoordelijk voor de veiligheid binnen een organisatie. U misschien ook. Maar hoewel er vaak maar één preventiemedewerker binnen de organisatie is, zou eigenlijk iedereen preventiemedewerker moeten zijn. Om dat te bereiken moet u uw collega’s mobiliseren.

18 19SEPTEMBER 2013

DOSSIERDOSSIER

preventie

Uiteindelijk weten collega’s veel van het werk en de risico’s waarmee ze dagelijks te maken hebben. TIP: vraag collega’s per afdeling zelf de risico’s in kaart te brengen. Door de collega’s zelf risico's in beeld te laten brengen betrekt u hen bij de veiligheid. Tegelijkertijd zien ze zelf ook meteen de aandachtspunten.

2. BHV’ersBedrijfshulpverleners zijn er om in geval van een ongeval eerste hulp te verlenen. Dit zijn dus collega’s die weten waar en wanneer er ongelukken kunnen gebeuren. TIP: gebruik BHV'ers als de oren en ogen van uw werkzaamheden. Beleg regelmatig vergaderingen om zaken over veiligheid te bespreken.

3. WerkoverlegVaak is er een periodieke vergade­ring per afdeling, bijvoorbeeld een werkoverleg. Vraag aan de leiding­gevende of u mag aanschuiven bij

het overleg. Vertel daarbij over uw werk en de risico’s voor die afdeling. Na het opstellen van de RI&E kunt u een presentatie geven over de risico’s en uw plan van aanpak. Probeer die presentatie ook daad­werkelijk in levenden lijve te presenteren. Een e­mail is minder effectief, die kunnen mensen wegklikken.TIP: heeft uw organisatie een MT- presentatie of een jaarlijkse personeels-bijeenkomst? Presenteer uw bevindingen dan op dat moment.

4. DirectiekamerIn de directiekamer vallen over het algemeen niet veel risico’s te noteren, maar het is wel één van de grootste risico’s van uw bedrijf. De directie moet u steunen en u de faciliteiten verlenen om uw werk goed te doen. Zorg ervoor dat de directie achter uw beleid staat, ook als de actiepunten uit het plan van aanpak veel geld kosten. Zonder de steun

van de bedrijfsleiding kunt u uw werk niet naar behoren uitvoeren. TIP: reken voor wat het wegwerken van een risico oplevert ten opzichte van de kosten. Als dat niet voldoende is, kunt u nog aangeven wat de boete-bedragen zijn bij het niet naleven van de RI&E en dat de gezondheid natuur-lijk op nummer één staat.

5. OR of PVTDe ondernemingsraad (OR) heeft instemmingsrecht op de RI&E. Dat betekent dat zij moeten instemmen met de aanstelling van de preventiemedewerker, de RI&E die hij opstelt en de vervolgacties daarop. Maar de OR en personeels­vertegenwoordiging (PVT) zijn ook een verzameling van collega’s die alle collega’s in het bedrijf vertegenwoordigen. TIP: zet veiligheid op de agenda van het medezeggenschapsorgaan. Daardoor is een belangrijk orgaan (de OR of PV) binnen uw organisatie op de hoogte van de risico’s en het plan van aanpak. Zij hebben ook de macht om bij andere bedrijfsonder-delen maatregelen aan te bevelen.

6. Eigen initiatievenHet succes van uw communicatie­plan staat of valt met uw eigen enthousiasme. Straal uit dat uw aandachtspunten ook belangrijk zijn voor uw collega’s. Loop niet alleen langs bij uw collega als hij iets ver­keerd heeft gedaan, maar deel ook complimenten uit. Is een risico aangepakt en opgelost, deel dit dan met iedereen. Dit kunt u al doen in een nieuwsbrief of door een berichtje op het prikbord op te hangen. TIP: maak duidelijk dat uw collega’s u te allen tijde kunnen benaderen met tips, vragen en suggesties. Stel u proactief op en vraag collega’s wat volgens hen beter kan. «�

MET SIGNAALHESJE PAUZEREN

Wilt�u�herkenbaar�zijn�voor�uw��collega’s,�pauzeer�dan�eens�met�een�signaalhesje�aan.�Nodig�uw�BHV-collega’s�uit�om�dat�ook�te�doen,�zodat�het�opvalt�in�de�lunch-ruimte.�Dit�zal�ongetwijfeld�tot��reacties�leiden�bij�uw�collega’s.�Grijp�die�momenten�meteen�aan�om�te�vertellen�waarom�u�het�hesje��aan�heeft�en�wat�voor�werk�u�doet.�TIP: lunch regelmatig in het hesje of organiseer een spreekuur tijdens een koffiepauze. Hoe vaker u dit doet, hoe beter uw collega’s u als preventiemedewerker zullen her­kennen. Geef het hesje de opdruk: ‘Uw preventiemedewerker’.

Het kan altijd gebeuren dat een collega de veiligheidsinstructies aan zijn laars lapt. Het lijkt het meest voor de hand te liggen om die collega te bestraffen, hij negeert immers uw duidelijke veiligheidsinstructies. Maar daar­mee maakt u uzelf impopulair, de negatieve aandacht verlegt zich van de dader naar u. Het is beter om collega’s te belonen als zij zich goed gedragen. TIP: plaats op een centrale plaats een digitale klok waarop u kunt bijhouden hoeveel uren er zijn verstreken zonder bedrijfsongeluk. Daarmee laat u zien dat de organisatie het goed doet en kunt u collega’s motiveren om dat mooie urenaantal niet te verpesten.

Niet alleen de Nederlandse overheid maakt zich sterk voor een gezonde en veilige werk omgeving, in heel Europa staat dit onderwerp op de agenda. De campagne ‘Samen sterk voor Preventie’ probeert samenwerking te bevorderen zodat risico’s worden beperkt. Het is een initiatief van het Europees Agentschap voor Veiligheid en gezondheid op het werk (EU­OSHA) en gebeurt door goede voorbeelden te geven en handvatten en tools aan te reiken. Die tools en andere handige downloads kunt u vinden op campagne.arbo ineuropa.nl/materiaal. U kunt daar onder meer gratis checklists downloaden.

Napo de Europese collegaVia dezelfde site kunt u handige filmpjes bekijken over verschillende risico’s op de werkvloer. De video’s zijn in de stijl van de animatieserie van het klunzige klusduo Buurman en Buurman, dus ook nog eens leuk om te bekijken (zie Napo­films op de campagne website). Bent u enthousiast geworden door de campagnesite, ga dan naar de afsluitende conferentie ‘Samen sterk voor preventie’ op 29 oktober. www.campagne.arboineuropa.nl

Meer informatie over het Nederlands Focal Point, de vertegenwoordiger van EU-OSHA in Nederland vindt u op: www.arboineuropa.nl

BUURMAN EN BUURMAN IN EUROPA

Straffen of belonen

TIPS en trucs

20 21SEPTEMBER 2013

DOSSIERDOSSIER

preventie

Kartonnen doosjes vullen de verbanddoos, terwijl de verbanddoos zelf ook dienst doet als instructiemateriaal. De koffer is snel en makkelijk gecheckt op de inhoud, zolang de kartonnen doosjes maar zijn gevuld.

nu 2013De verbanddoos moet aan een aantal eisen voldoen. Het Oranje Kruis heeft daarvoor een overzicht op de website oranjekruis.nl. Maak een checklist en controleer regelmatig de inhoud van de EHBO­koffer.

toen 1960

HET VLIEGWIEL VOOR

veiligheid

Met het programma Arbozorg besteedt de Inspectie aandacht aan de RI&E, arbodeskundigheid en de preventiemedewerker. Aanleiding daarvoor zijn de resultaten uit de door inspecteurs jaarlijks afgenomen Arbomonitor. Van der Vliet somt een aantal resultaten van die Arbo­monitor op: “Te vaak blijken er geen preventiemedewerkers te zijn en ook de RI&E is er vaak niet of wordt niet goed ingevuld. De meest recente cijfers geven aan dat slechts 45% van de bedrijven een RI&E heeft en 43% één of meerdere preventiemedewerkers. We zien natuurlijk het liefst dat 100% van de bedrijven dit belangrijke document heeft uitgewerkt en ondersteuning heeft van een preventiemedewerker.”

ProfessionaliserenOm het aantal preventiemede­werkers te verhogen, maar ook om het niveau van de preventie­medewerkers te verbeteren,

juicht de inspectie platforms zoals inPreventie.nl toe. “We gaan actief verwijzen naar inPreventie.nl, we willen de preventiemedewerkers meer professionaliseren. Bijvoor­beeld bij de aankondiging van een inspectie wijzen wij de organisatie op inPreventie.nl. Zo zijn de te bezoeken organisaties al beter op de hoogte van de verplichtingen en de taken en rol van een preventiemedewerker”, benadrukt Van der Vliet het nut van het online preventieplatform.

Zelf doenZowel werkgevers als werknemers kunnen daarnaast zelf testen doen op de website zelfinspectie.nl. Bezoekers van de website kunnen daar zien of hun werkplek veilig is, of ontdekken dat hun werkomgeving juist niet aan de veiligheidseisen voldoet. “In dat laatste geval moeten werknemers hun werkgever daarop aanspreken, zodat die de veiligheid verbetert. Dat is niet altijd makkelijk,

want het gaat toch om hun brood­heer. Maar een onveilige werkplek kan ongelukken veroorzaken en daar is zowel de werknemer als werkgever het slachtoffer van.” Ook werknemers spelen dus een grote rol bij de veiligheid en gezondheid van een organisatie.

SanctieBlijven werkgevers hardnekkig de veiligheidseisen negeren, dan is de Inspectie SZW genoodzaakt om eisen op te leggen of waar­schuwingen en boetes uit te delen. “Gelukkig zien we dat 98% van de bedrijven waar gehandhaafd is de nodige maatregelen neemt”, besluit Van der Vliet. «

INSPECTIE SZW ZET EXTRA IN OP PROFESSIONALITEIT VAN PREVENTIEMEDEWERKER

Dit jaar lanceert de Inspectie SZW, voorheen bekend als de Arbeids­inspectie, het programma Arbozorg. Daarin is extra aandacht voor de preventiemedewerker. “Preventiemedewerkers zijn de ogen en oren van de werkgever, enorm belangrijk voor de veiligheid op de werkvloer”, zegt Leoniek van der Vliet van Inspectie SZW.

Op�zelfinspectie.nl�kunt�u�eenvoudige�testen�doen.�Daardoor�krijgt�u�meteen�inzicht�in�uw�eigen�situatie.�De�website�is�geschikt�voor�zowel�werkgever�als�werknemer.�Kijk�op�www.zelfinspectie.nl

Linked Account Type: Basic | Upgrade

Home Profile Contacts Groups Jobs Inbox Companies News More

22 23SEPTEMBER 2013

1 result

Groups You May Like

SOCIAL MEDIAVolg ons op

Twitter, ga naarwww.twitter.com/

inpreventie

LinkedIn-groep�inPreventie�heeft�als�doel�het�ondersteunen�van�preventiemedewerkers�bij�het�invullen�en�uitvoeren�van��hun�taken.�Het�blijkt�dat�het�voor�veel�preventiemedewerkers�niet�eenvoudig�is�om�goede�en�betrouwbare�informatie,�kennis�en��instrumenten�te�vinden�(met�name�in�het�midden-�en�kleinbedrijf).�Ook�hebben�zij�vaak�de�vaardigheden�(nog)��niet�die�nodig�zijn�om�preventiewerk�succesvol�aan�te�pakken.�

inPreventie�(www.inpreventie.nl)�is�een�platform�en�netwerk�voor�en�door�preventie�medewerkers�en��specialisten�waarin��brancheorganisaties,�opleiders,�uitgevers�en�belangen�organisaties�oplossingen�en�middelen�delen.�inPreventie�is�een�initiatief�van�TNO.�De�ontwikkeling�van�het�platform�en�netwerk�wordt�gefinancierd�door�het�ministerie�SZW�en�ondersteund�door�werkgevers-�en�werknemersorganisaties.

ColofonPreventiemedewerker�is�een�speciale��

uitgave�voor�preventiemedewerkers

in�opdracht�van:��

TNO�

Postbus�718

2130�AS�Hoofddorp

Tel.�(088)�866�6100

Concept en realisatie

Uitgeverij�Focus�op�MKB

Postbus�543

3300�AM�Dordrecht

Tel.�(078)�699�96�99

Fax�(078)�648�98�12

www.focusopmkb.nl

Website

www.inpreventie.nl

Ontwerp

VRHL�Communicatie,�Alphen�aan�den�Rijn

Druk

Ten�Brink,�Meppel

Niets�uit�deze�uitgave�mag,�noch�geheel,�noch�gedeeltelijk,�worden�

�overgenomen�en/of�vermenigvuldigd�zonder�voorafgaande�schriftelijke�

�toestemming�van�de�uitgever.�Hoewel�aan�de�totstandkoming�van�deze�

�uitgave�uiterste�zorg�is�besteed,�aanvaarden�de�auteur(s),�redacteur(en)��

en�uitgever�geen�aansprakelijkheid.

THEORIE & PRAKTIJK

Maak kennis met …PIETER DE GRAAFF

Bedrijf: Wetterskip�FryslânFunctie: arbo-coördinatorDuur in functie: sinds�mei�2004

'Ik ben een man met een missie, en die voer ik met passie uit. Mensen moeten ‘s ochtends vrolijk naar hun werk gaan en ‘s avonds weer veilig thuiskomen. Ik werk voor een decentrale organisatie en mijn werkgever zat in zijn maag met de functie preventiemedewerker. De wet biedt inter­pretatieruimte, juist daarom was er de vraag hoe die ingevuld moest worden. Ik ben toen collega's gaan trainen onder het motto: ‘deskundigheid is belangrijker dan enkel een poppetje aanwijzen.’Ik zie mijzelf ook meer als een soort superpreventiemede­werker die zijn handen graag vuil maakt door op de werkvloer actief te zijn. Arbo is niet vanachter een bureau te regelen, het moet pragmatisch zijn. De theorie is belangrijk, maar ervaring maakt je tot een echt goede preventiemedewerker. Je hebt kennis van de inhoud nodig, in ieder geval moet je weten waar je die kan opdoen. Met enthousiasme bent u al op de goede weg! Het is als het behalen van een rijbewijs. De lessen zijn nuttig, het roze papiertje fijn, maar achter het stuur leer je echt rijden. Heb je het enthousiasme dan kan je door ervaring en met inhoudelijke kennis een echt goede preventiemedewerker worden. En vergeet niet dat het oprecht leuk is om het werk goed in te vullen.” «

BranchecursusHet is slim om uw branchevereniging te vragen naar specifieke cursussen. Als zij die geven, is het wellicht handig om u daarvoor in te schrijven. De cursus is dan in ieder geval voor uw branche op maat gemaakt. Heeft uw branche­vereniging geen specifieke cursus, dien daar dan een verzoek voor in.

Staat u op het punt om u in te schrijven voor een cursus preventiemedewerker, stel uzelf dan een aantal kritische vragen. “Want een cursus tot preventiemedewerker moet maatwerk zijn”, zegt preventie­medewerker en ervaringsdeskundige Pieter de Graaf. “In zowat iedere cursus zie je bijvoorbeeld een cursist uit de zorg naast een cursist uit de bouw zitten.”

Opleidingen tot preventiemedewerker zijn over het algemeen nuttig, maar niet specifiek. In iedere cursus moet de cursusleider u over de wet vertellen, u uitleggen wat een RI&E is en hoe u die opstelt. Maar een RI&E en het werk van een preventiemedewerker is per organisatie maatwerk.

MondigIn een ideale situatie nodigt u een opleider uit in uw organisatie en krijgt u een maatwerk­cursus aan de hand van de risico’s binnen uw organisatie. Helaas is dat vaak te duur. De Graaff heeft een tip uit eigen ervaring: “Kiest u toch voor een reguliere cursus preventiemedewerker, wees dan mondig, betrek de informatie op uw specifieke situatie en leg de cursusleider het vuur na aan de schenen. Daar wordt iedereen beter van en u voorkomt dat u uw certificaat van deelname alleen krijgt omdat u aanwezig was.”

Ervaring en mondig zijn maakt cursus beter

INTERESSANTE LINKEDIN GROEP:

In één dag weer helemaal op de hoogte van alle arbo-actualiteiten!

Dinsdag 19 november 2013Jaarbeurs Utrecht

Meer info en inschrijven op: www.rendement.nl/nacHoofdsponsor:

Op weg naar een veiligere en gezondere

werkomgeving

Inclusief bekendmaking: Arbomedewerker van het jaar!€ 220

KORTINGvoor lezers

van ArboFocus

v

HetNationaal

Arbo Congres 2013

De recente ontwikkelingen maken uw werk als arbo-professional een stuk

lastiger. De crisis zorgt voor veel bezuinigingen en hoge werkdruk. En daarnaast

zijn er ook veel wijzigingen in de wet- en regelgeving. Speciaal daarom

organiseert Rendement het Nationaal Arbo Congres. Tijdens dit congres wordt

u op de hoogte gebracht van alle actualiteiten in uw vakgebied. Zo leert u alles

over de laatste wijzigingen in de Ziektewet en krijgt u direct bruikbare tips als

het gaat om agressie en geweld. Daarnaast wordt u bijgepraat over de gevolgen

van een inspectie bij uw organisatie en maakt u kennis met een praktisch

platform en netwerk voor preventiemedewerkers. Kortom: een dag met een

grote variatie aan praktische en actuele onderwerpen!

Actuele onderwerpen, zoals:� De Inspectie SZW � Actualiteiten Ziektewet� Arbo in crisistijd � Agressie en intimidatie� De preventiemedewerker � En nog veel meer

31378-1 Arbo Focus inPreventie.nl.indd 24 21-08-13 15:59