Belgie- Belgique

P.B- P.P, 1650 BeerselBC 1646 P 209319

Afgiftekantoor Beersel

DH-magazine

V.U. Guy Uyttebroeck, Destelheidestraat 66, 1653 Dworp. Destelheide wordt samen met de Hoge Rielen in opdracht van de Vlaamse Overheid beheerd door de vzw ADJ, Molenstraat 62, 2460 Kasterlee.

magazine van Destelheide - Nr 25

Expo NacHtgEDacHtENtErugblik ZomEracaDEmiE 2012 piEt DEpraitErE als artiEst iN HuisDE kunstHumaNiora EN JEugD EN muZiEk tE gast

© Piet Vranckx

PB 1

Destelheide U hebt het nieuwe magazine van Destelheide in handen, het 25ste ondertussen al. In dit nummer blikken we in woord en beeld terug op een zeer geslaagde editie van De Zomeracademie, waar een honderdtal deelnemers hun creatief ei legden in één van de tien ateliers. De tentoonstelling van Griet Herssens inspireerde de deelnemers van het atelier Poëzie om enkele gedichten te schrijven bij haar fragiele kunstwerken: een selectie hiervan kan u verderop terugvinden. Begin oktober opent de nieuwe tentoonstelling Nachtgedachten van An Vandevelde en Sara van der Zande, met drie beeldende installaties die deels in situ zijn gemaakt. Cultuur en natuur waren nog nooit zo versmolten! In de aanloop naar zijn nieuwe voorstelling kwam comedian Piet De Praitere twee keer als artiest in huis repeteren in Destelheide. Jeugd en Muziek en De Kunsthumaniora Brussel zijn al jaren te gast in Destelheide, en in dit magazine kan u een interview lezen met respectievelijk organisator Bob Van Vaerenbergh en zes studenten Woordkunst en Dans. Wij wensen u veel leesplezier en hopen u gauw te mogen ontmoeten in Destelheide!

ColofonRedactie: Filip Tielens

Eindredactie: Lies JacobVormgeving: Nelson Branding & Communication

Drukkerij: De Bie Oplage: 1500 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever: Guy Uyttebroeck – Destelheidestraat 66 -1653 Dworp

Dit DH-magazine wil u graag informeren over het reilen en zeilen van Destelheide, haar educatieve dienst Dharts en de groepen die er verblijven. Destelheide is een vormingscentrum in Dworp dat in opdracht van de Vlaamse Overheid wordt uitgebaat door de vzw ADJ. In een rustige groene omgeving en een modern gebouwencomplex bestaande uit glas, beton en hout ontvangt Destelheide groepen die met jongeren werken. Wil u graag dit DH-magazine thuis ontvangen, dan kan u ons uw adresgegevens bezorgen via dharts@destelheide.be. Ook via Facebook kan u op de hoogte blijven van onze activiteiten: u vindt ons als ‘Vormingscentrum Destelheide’.

© Piet Vranckx

2 3

zij is een pop die aan wat touwtjes hangtdie buigt en rekt en strekt

pas als ze huis over hoofdbesluit haar benen buiten te hangen

danst ze opgeluchthaar keurslijf uit

Marije Hendrikx

“Lange tijd heb ik in de kop van het peloton gefietst: ik heb bij alle grote huizen en gezelschappen gewerkt en succes geoogst. Maar het daagt me allemaal niet meer uit”. Stefan Perceval staat dan weer wel te springen om te luisteren naar wat er écht in de mensen omgaat tijdens de Zomeracademie, volgens Stefan “de pre-afdeling van het Ministerie van Dromen”.

Sara van der Zande: “An en ik hebben elkaar leren kennen door de voorstelling ‘Nachtgedachten’ die we samen maakten bij Endewolf. An zocht iemand die de scenografie kon doen. Ze wilde geen illustratief decor bouwen, maar wel op een suggestieve manier met projectie werken. Ik werk meestal met beamers, projectoren en licht. Zo hebben we elkaar dus gevonden.”

An Vandevelde: “Onze voorstelling gaat over Lilith, een meisje dat ’s nachts niet slaapt. Ze kruipt dan in een boom en vraagt zich allerlei dingen af. ‘Nachtgedachten’ is een filosofische voorstelling voor kinderen van zeven jaar en ouder. In de voorstelling zitten er drie nachten, die we vertaald hebben naar drie beeldende installaties voor de tentoonstelling in Destelheide. De eerste nacht gaat over het geloven in de illusie dat alles kan. Lilith zit dan in haar boom en is daar blij mee. Maar op de tweede nacht vraagt ze zich af of het wel normaal is dat zij in een boom zit terwijl andere mensen slapen. In de derde nacht kijkt ze terug op de twee voorgaande, en moet ze kiezen of ze in het sprookje van de boom blijft of teruggaat naar de realiteit.”

An: “Op vraag van Destelheide zijn we in de tweede installatie echt met de omgeving aan de slag gegaan. We hebben ons afgevraagd wanneer je van Destelheide vervreemdt.

De nieuwe expo in Destelheide wordt een hele speciale. An Vandevelde (theatermaakster) en Sara van der Zande (beeldend kunstenares), samen Veld en Zand, laten de verblijvers in Destelheide proeven van het nachtleven. Niet dat van de bar onder het restaurant, maar wel de nachtelijke gedachten in het hoofd van een twijfelend meisje. Dit interview mag dan wel gaan over mysterie en verstilling, het vond plaats op een terras op het misschien wel drukste kruispunt van heel Brussel. Dromen en klaxoneren tegelijk, het kan allemaal bij Veld en Zand.

We bedachten ons dat iedereen in Destelheide normaal altijd druk bezig is. Voor deze tweede installatie hebben we filmpjes gemaakt met zeventig dansers die tijdens onze werkperiode ook in Destelheide aan de slag waren, en die we inactief hebben gemaakt door hen op verschillende plekken op het domein te laten stil liggen. Zeventig kinderen die overal in Destelheide liggen te slapen, dat klopt niet (lacht). In die filmpjes ontplooit er zich een andere realiteit. Wij hopen dat als je na het zien ervan op die plaatsen in Destelheide komt, je er opeens anders naar zal kijken.”

Sara: “De derde installatie is tot stand gekomen tijdens De Zomeracademie, waar we artiest in huis waren. We hebben toen gewerkt rond de overgang tussen het grote grasveld en het bos aan de zuidkant van Destelheide. We spelen in deze installatie met de silhouetten van bomen, maar we draaien ze om. Normaal gezien is hun schaduw donker, maar bij ons geven ze licht. Die installatie zal dus ook alleen maar in het donker te bezichtigen zijn. Het is de twijfel en de verstilling die ook Lilith ervaart in de derde nacht van de voorstelling.”

An: “We willen meer doen dan enkel tentoonstellen in Destelheide. Op een bepaald moment zullen we citaten van nachtgedachten laten circuleren doorheen Destelheide.

© Lies Jacob

Expo

DE NacHt iN mEt VElD EN ZaND

2 3

We hopen dat we de bezoekers hiermee kunnen prikkelen, en dat ze misschien zelf ook een nachtgedacht kunnen deponeren in onze speciaal voorziene vogelnestjes. Deze interactie kan ons dan ook weer inspireren. We bieden ook enkele workshops aan die groepen tijdens hun verblijf in Destelheide kunnen volgen: een workshop rond filosoferen met kinderen, eentje over hoe je beeldend kan werken met projectoren en een klankworkshop.”

Sara: “Tijdens De Zomeracademie hadden we een kantoortje waar we ook werkten en ons volledig geïnstalleerd hadden. Toen we daar een kast opendeden, zagen we dat er twee lege postvakjes waren waar nog geen naam opstond. We schreven er ‘Veld’ en ‘Zand’ op – naar onze achternamen – en sindsdien noemen we onze samenwerking ook zo.”

An: “We hebben nog héél veel plannen samen. Alles wat onder ons tweetjes is ontstaan, is organisch gegroeid. Het ene idee vloeit voort uit het andere. Eigenlijk willen we vooral een brand worden: Veld en Zand the movie, Veld en Zand the cooking sessions,… (lacht). We hebben elkaar echt gevonden. Dat komt vooral door De Zomeracademie en de fantastische omstandigheden waarin we daar samen hebben kunnen werken. Eigenlijk zouden we iedereen moeten bedanken: alle deelnemers aan de ateliers, de techniekers, de mensen van het secretariaat… Iedereen was zo lief en heeft ons echt geholpen. Dat tilde ons enorm op. Binnen de aanvaardbare grenzen is echt alles mogelijk in Destelheide.”

“Het is de bedoeling dat onze tentoonstelling achteraf ook nog gaat reizen. De tweede en derde installatie zijn – om het met de mooie woorden van Sara te zeggen – site specific. Aanvankelijk heb ik Sara heel erg gewaarschuwd dat we de expo ook nog op andere plaatsen moesten kunnen tonen, maar nu ben ik heel blij dat we ze op deze manier gemaakt hebben. Zo zullen we aan ieder huis waar de expo nog zal staan iets unieks kunnen geven, omdat we de laatste twee installaties telkens opnieuw zullen moeten maken met mensen uit de buurt. Die sociale kant van kunst vind ik heel belangrijk.” ■ Filip Tielens

OPENING: op 4 oktober 2012 20u: receptie – 22u: DJ Endewolf

PERIODE: van oktober 2012 tot januari 2013

Expo

“Zeventig slapende kinderen, dat klopt niet in Destelheide”

© Lies Jacob

4 5

EXTRA WORKSHOPS VOOR GROEPEN IN DESTELHEIDE - workshop FILOSOFEREN MET KINDEREN- workshop BEELDEND WERKEN MET PROJECTOREN- workshop KLANK Maximum: 15 personen per workshop Duur: 2u Kostprijs: 125 euro Meer informatie en concrete afspraken: Check www.destelheide.be of neem contact op met Lies Jacob via lies.jacob@destelheide.be of 02/3803915 © Dirk Elsen

4 5

Piet De Praitere is stand-up comedian. Vroeger kwam hij naar Destelheide voor beleidsvergaderingen in het sociaal-cultureel werk, nu is hij bij ons als artiest in huis. Piet speelde een fel gesmaakte try-out van zijn nieuwe voorstelling voor de aanwezige jongeren van De Kunsthumaniora, en werkt nu in ijltempo verder naar de première in november.

artiest in huis

piEt DE praitErE

© Tom Verbruggen

Waarover gaat je nieuwe voorstelling?“De titel is ‘Had ik maar bij de Beatles gespeeld’. Ik hou wel van titels die niet altijd de lading dekken, dus veel ga je daar in de voorstelling niet over terugvinden (lacht). Zoals het repetitieproces nu evolueert, zal de voorstelling vooral over de technologische tijd van nu gaan: Google, Facebook… Het personage dat ik speel is gebaseerd op mensen die te veel achter hun computer zitten, maar denken dat ze een sociaal leven hebben – wat niet zo is. Daaruit vloeit dan ook het thema van illusie-werkelijkheid voort: ik vertel bijvoorbeeld ook over enkele hele rare dromen die mijn personage had.”

“Er zit ook een stukje in de voorstelling over hoe mensen over vijftig jaar zullen praten over de tijd van nu. Oudere mensen praten nu veel over de tijd van vroeger en de oorlogsjaren, maar dat is voor de jonge generatie erg abstract. Na de try-out die ik hier speelde voor de leerlingen van De Kunsthumaniora Brussel, kreeg ik veel reacties over hoe zij zouden terugkijken op 2012 als ze zeventig jaar zouden zijn.”

In je voorstelling komt ook een stukje over ‘stomme vragen, stomme antwoorden’, waarin je vertelt dat je regelmatig de vraag krijgt wat je als stand-up comedian overdag doet. Ik ga je die vraag toch ook stellen, want op de homepage van je site staat dat je ook meubelmaker en huurmoordenaar bent…“(lacht). Van opleiding ben ik meubelmaker. Ik kom uit een groot gezin, en mijn ouders hadden die studie voor mij uitgestippeld, hoewel ik helemaal geen meubelontwerp wilde studeren. Al is dat achteraf bekeken soms wel handig geweest: ik kan nu thuis zelf een kastje ineen steken (lacht).”

6

“Na die opleiding moest ik mijn legerdienst doen – ik ben nog van die leeftijd. Dat wilde ik niet, en daarom heb ik twee jaar burgerdienst gedaan in de christelijke arbeidersbeweging. Zonder dat ik er een diploma voor had, heb ik zes jaar in de sociaal-culturele sector gezeten. In die jaren ben ik ook met theater in aanraking gekomen. In 1994 won ik samen met Gunter Lamoot en Bart Vanneste een wedstrijd op Studio Brussel, en zo ben ik in het comedy-circuit terechtgekomen. We werkten toen samen met Kamagurka, en van het een kwam het ander.”

“Ik kan zeggen dat ik nu al achttien jaar voltijds als comedian kan werken, voor theater, radio en tv. Ik heb nooit geleefd van een uitkering of een artiestenstatuut. Ik ben zelfstandige, als ik een maand luier, is dat mijn probleem. Dan heb ik gewoon geen inkomsten (lacht). Er zijn periodes dat ik niet bezig ben met stand-up comedy, omdat ik er dan geen zin in heb. Ik heb een haat-liefdeverhouding met het genre. Ik ga niet zoveel kijken naar voorstellingen van andere comedians, maar vind het wel leuk om het zelf te doen. Vaak wordt er in stand-up comedy uit een zelfde vaatje humor getapt. Voor mij mag het iets meer zijn. Al merk ik dat comedy de laatste jaren steeds verder evolueert en dus beter wordt.”

Hoe zag de comedyscene er uit toen jij in 1994 begon?“Er waren wel grote namen als Jacques Vermeire, Urbanus en Kamagurka, maar voor het overige was er weinig. Stilaan begonnen er meer comedians: Raf Coppens, Bert Kruismans, ikzelf… In de jaren 2000 is er dan een tweede golf gekomen met onder andere Wim Helsen en Wouter Deprez, en toen is comedy heel populair geworden. Al denk ik wel dat het hoogtepunt van de media-aandacht toch al een viertal jaar achter ons ligt. Het kaf wordt stilaan van het koren gescheiden.”

Was het voor jou makkelijker om vroeger aan comedy te doen dan nu? Toen was er misschien wel minder aandacht voor het genre, maar nu is de concurrentie veel groter.“Ik vind het wel leuk dat er veel concurrentie is en dat veel mensen het proberen in de stand-up comedy. Ik kan nog altijd veel spelen, dus ik heb niet te klagen. De omkadering is in al die jaren wel veel professioneler geworden. Vroeger kwam je wel eens op plaatsen terecht waar de organisatie niet in orde was, of het publiek niet geïnteresseerd was. Nu werken comedians samen met boekingskantoren die alles beter in de hand hebben, wat soms ook weer een beetje spijtig is.”

© Tom Verbruggen © Piet De Praitere

7

Hoe lang werk je gemiddeld aan een nieuwe voorstelling?“Normaal toch een jaar. Voor deze productie is dat echter veel korter, omdat ik in het voorjaar heb meegewerkt aan het tv-programma Superstaar van Gunter Lamoot. Normaal gingen we de reeks eind 2011 maken, maar een proefversie werd toen niet goedgekeurd. Plots was er na nieuwjaar wel veel enthousiasme bij vtm, en zijn we er allemaal enthousiast ingevlogen. Superstaar werd een succes, en er komt een nieuwe reeks in september 2013. Normaal ging ik dit voorjaar al aan deze nieuwe voorstelling schrijven, maar dat heb ik dus moeten uitstellen. De tijdsdruk die er nu is, zorgt anders wel voor een stevige portie adrenaline. Omdat we aan Superstaar zeer hard en efficiënt werkten, zit ik nog in de flow en heb ik er een goed oog in dat ik er tegen de première in november ga staan.”

“Ondertussen zijn we met de mensen van Superstaar ook aan een grote comedy-dramaserie aan het schrijven. Het is nog een beetje geheim, maar ik kan alvast vertellen dat de serie helemaal in het West-Vlaams zal zijn en dat ze zich gaat afspelen in het fictieve West-Vlaamse dorpje Bevergem. Maar het wordt zeker geen sitcom ofzo (lacht).”

Je eerste comedyshows speelde je niet als jezelf maar als het typetje ‘Etienne met het open verhemelte’. “Dat typetje was een groot succes. Etienne was populairder dan ik ooit nog ga kunnen worden in de stand-up comedy. Het typetje is begonnen op de radio in het programma Studio Kafka. Ik speelde er een oude professor met een open verhemelte die moderne wiskunde live op de radio onderwees. Als er een ding belangrijk is op de radio, is het wel verstaanbaarheid. En dat was bij Etienne nu eens totaal niet het geval: hij stootte meer klanken uit dan dat hij praatte (lacht). De inspiratie voor Etienne haalde ik uit mijn kindertijd, omdat mijn nichtje toen een open verhemelte had.”

“Pas in 2006 maakte ik mijn comedydebuut onder mijn eigen naam. Dat was niet gemakkelijk. Het publiek heeft dat een tijdje ook niet erg geapprecieerd. Ik vond niet meteen de juiste toon en zat nog te veel in de figuur Etienne. Ik dacht dat het allemaal vanzelf zou gaan, net zoals het bij Etienne ging. Toen moest ik maar gewoon aan de microfoon opduiken, en het publiek lag al tien minuten in een deuk. En als ik daarna mijn eerste woord zei, lagen ze weer vijf minuten dicht. Etienne was ook erg mooi gestileerd: een soort Willy Claes-achtige figuur met wax in zijn haar, een bril en een bizar kostuumpje. Etienne is toch een beetje de voorloper geweest van de stand-up comedy, als ik zo pretentieus mag klinken. Wat mij betreft ligt dat typetje nu wel definitief in de kast, al is er wel nog veel vraag naar. Ik heb net een compilatie-dvd van Etienne gemaakt, maar ik weet niet of ik die ooit ga uitbrengen. Misschien als een extraatje op een andere dvd. Etienne mag mijn leven niet overnemen (lacht).” ■ Filip Tielens

artiest in huis

“ik heb een haat-liefde-verhouding met stand-up comedy”

8

telex

Op 1 september begon niet alleen voor vele kinderen en jongeren het nieuwe schooljaar, ook voor Raf Obbels was het een nieuwe start. Hij nam op die dag de fakkel over van Gerd Verstuyft als coördinator algemene diensten van ADJ (Algemene Dienst voor Jeugdtoerisme), de koepel boven Destelheide en De Hoge Rielen. Veel succes gewenst!

Ook nieuwe collega’s voor Destel-heide: Goedele Devillé komt het onthaal versterken, en Filip Tielens wordt de nieuwe medewerker van Lies Jacob bij Dharts.

Ondertussen zijn de directie en de coördinatoren van Destelheide bezig met het ontwikkelen van een com-petentiebeleid voor de organisatie. De bedoeling hierbij is om de com-petenties van de werknemers te ontwikkelen en in te zetten, zowel in functie van de bedrijfsdoelen als de persoonlijke ambities. Destelheide wordt hierin begeleid door Inge Swartelé van iswconsulting.

Destelheide goes green. De lichten van de eetzaal en de buitenver-lichting zijn recent vervangen door energiezuinige led-lampen. Binnenkort is ook de hal van het hoofdgebouw aan de beurt.

In de bagageruimte van Destelheide werden nu ook lockers geplaatst, zodat je waardevolle spullen veilig kan opbergen.

Nieuw in het assortiment van de bar: fair trade sapjes! Spoel de dorst na een lange dag vorming door met een lekker sapje op basis van eerlijke handel. Goed voor de boeren in het zuiden en voor je eigen gezondheid!

Op zaterdag 22 september zongen Wisper en Karavaan in Destelheide mee met de actie Sing for the Climate. Doorheen heel Destelheide klonk uit honderden kelen ‘Do it now, do it now!’. Hopelijk krijgt deze bood-schap gehoor bij beleidsmakers wereldwijd.

Het artistiek vogelnestje in de buurt van het restaurant al gespot? Je kan er een kalenderblaadje afscheuren, waar er in plaats van een flauwe mop een wijsheid uit een kleutermond opstaat. Nelle de Maeyer, oprichtster van verteltheater Vanelle voor 2,5-plussers, verzamelde echt gebeurde uitspraken van haar eigen peuters, en bundelde die in een artistieke scheurkalender. Om mee te nemen!

© Dirk Elsen

9

Artistiek parcours media © Carlos Dekeyrel © Carlos DekeyrelJef Neve © Carlos Dekeyrel

“als acteur en mens kan ik me heel goed voorstellen hoe het voelt om veel ver-driet te heb-ben.”

© Dirk Elsen

Zomeracademie

Tijdens De Zomeracademie lieten de deelnemers van het atelier Poëzie zich inspireren door de expo van Griet Herssens. Hier vind u een selectie van hun gedichten en enkele foto’s van de opening van de tentoonstelling.

10 11

kamer 103de tv staat aan

ik klop

‘daar ben jega zittenhet is hier wel een beetje klein’

broze botjeshaar hand in de mijne

tussen ons wordt het stilwe drinken lauwe koffie

haar oude servies past nietbij de geur van nieuw behang

het derde knoopje van haar blousezit in het vierde gaatje

‘morgen ga ik naar huis’

en ikknik

SiSka Viaene

KAMEr 103de tv staat aan

ik klop

‘daar ben jega zittenhet is hier wel een beetje klein’

broze botjeshaar hand in de mijne

tussen ons wordt het stilwe drinken lauwe koffie

haar oude servies past nietbij de geur van nieuw behang

het derde knoopje van haar blousezit in het vierde gaatje

‘morgen ga ik naar huis’

en ikknik

SISKA VIAENE

vandaag houd ik me amper nog bij elkaar

ik zie wel waar mijn benen lopenmaar laat ze gaanen volg vanuit de verte waarheen

misschien brengen ze me wel ergens

IrIS WyNANTS

De expo van Griet Herssens lokte veel interactie uit bij de aan-wezige groepen. Zo gingen onder andere ook de EHSAL Brussel, Hogeschool Gent en het Sint-Jansinstituut Aalst creatief aan de slag met de kunstwerken.

zij is een pop die aan wat touwtjes hangtdie buigt en rekt en strekt

pas als ze huis over hoofdbesluit haar benen buiten te hangen

danst ze opgeluchthaar keurslijf uit

MArIJE HENDrIKx

Verbindinggroeit in hartenklopooit wordt de lijn verbroken

WIVINE VANMEcHElEN

© Dirk Elsen © Lies Jacob © Piet Vranckx

10 11

zomeracademie

Afgelopen zomer waren 128 creatievelingen te gast op De Zomeracademie, een organisatie van Destelheide en De Veerman. Ze kwamen er volop experimenteren en creëren in één van de volgende ateliers: kostuumontwerp, schrijven om te bloggen/spelen/vertellen, hedendaagse dans, poëzie, animatiefilm, songwriting, klankatelier, beeld- en beeldtaal, mediakunst, en zang en muziektheater. Enkele reacties en foto’s van een week artistiek zoeken.

terugblik

“De Zomeracademie is fijn vertoeven in een artistieke bubbel... even helemaal weg van de wereld!”

12

“De combinatie van verschillende disciplines met open-minded mensen biedt alles om een weekje artistiek te knallen.”

“Het is nooit te vroeg om het beste uit jezelf te halen en jezelf heruit te vinden. De Zomeracademie is de uitgelezen plaats om dat te doen!”

“Ik ben door De Zomeracademie eindelijk op mijn berg geraakt, en nu kan ik beginnen vliegen.”

© Liesbet D

e Visscher, Dirk Elsen, Lies Jacob, Evy R

aes en Piet Vranckx

13

We spreken Bob Van Vaerenbergh tijdens de tweede rock- en jazzstage van de zomervakantie, op een van de warmste dagen van het jaar. Bob is al vele jaren de bezieler van deze stages van Jeugd en Muziek Brussel, en komt hiervoor al enkele zomers naar Destelheide.

“Jeugd en Muziek Brussel organiseert naast concerten en een vormingsaanbod voor scholen ook verschillende muziekstages. Eerst werden er enkel klassieke muziekstages georganiseerd. Eind jaren negentig heb ik hen gecontacteerd met de vraag om iets met pop- en rockmuziek te doen, omdat dat toch veel meer aansluit bij de leefwereld van jongeren. Klassieke muziekstages neigen toch eerder naar de context van muziekscholen, en ik wilde daar een tegengewicht aan bieden. Ik bedacht het concept van de rock- en jazzstage, waarmee we in 2000 van start gingen. We zijn begonnen met een twintigtal deelnemers. Ondertussen is er een tweede rock- en jazzstage bijgekomen en zitten we per stage aan vijftig jongeren tussen 16 en 21 jaar. In 2003 zijn we voor het eerst naar Destelheide gekomen, en sinds dit jaar gaat de tweede rock- en jazzstage ook hier door. Wegens het grote succes zijn we ondertussen trouwens ook gestart met een pop- en rockstage voor jongeren tussen 12 en 15 jaar.” “De deelnemers krijgen in de ochtend theorie- en ritmeles op hun eigen niveau. In de ritmeklas leren we hen ritmes aan door in de handen te klappen. Als je in de handen kan klappen, kan je dat ook op een keyboard of op een gitaar (lacht). De hoofdmoot van de dag bestaat uit de bandsessie, waarbij ze repeteren in de verschillende groepen waarmee ze op de laatste dag ook een concert zullen spelen. We vormen in totaal acht muziekgroepen per genre: rock, hardrock, softrock, pop, jazzrock, jazz,… Daarna komen ze per instrument samen bij de instrument- of zangleraar. Verder kunnen ze ook een optievak kiezen zoals improvisatie, compositie, arrangement, stijlen, vocal ensemble of elektronische muziek. ’s Avonds is er tussen zeven en tien uur dan de mogelijkheid om te jammen zonder leraar.”

Bob Van Vaerenbergh: “Jeugd en Muziek Brussel organiseert naast concerten en een vormingsaanbod voor scholen ook verschillende muziekstages. Eerst werden er enkel klassieke muziekstages georganiseerd. Eind jaren negentig heb ik hen gecontacteerd met de vraag om iets met pop- en rockmuziek te doen, omdat dat toch veel meer aansluit bij de leefwereld van jongeren. Klassieke muziekstages neigen toch eerder naar de context van muziekscholen, en ik wilde daar een tegengewicht aan bieden. Ik bedacht het concept van de rock- en jazzstage, waarmee we in 2000 van start gingen. We zijn begonnen met een twintigtal deelnemers. Ondertussen is er een tweede rock- en jazzstage bijgekomen en zitten we per stage aan vijftig jongeren tussen 16 en 21 jaar. In 2003 zijn we voor het eerst naar Destelheide gekomen, en sinds dit jaar gaat de tweede rock- en jazzstage ook hier door. Wegens het grote succes zijn we ondertussen trouwens ook gestart met een pop- en rockstage voor jongeren tussen 12 en 15 jaar.” “De deelnemers krijgen in de ochtend theorie- en ritmeles op hun eigen niveau. In de ritmeklas leren we hen ritmes aan door in de handen te klappen. Als je in de handen kan klappen, kan je dat ook op een keyboard of op een gitaar (lacht). De hoofdmoot van de dag bestaat uit de bandsessie, waarbij ze repeteren in de verschillende groepen waarmee ze op de laatste dag ook een concert zullen spelen. We vormen in totaal acht muziekgroepen per genre: rock, hardrock, softrock, pop, jazzrock, jazz,… Daarna komen ze per instrument samen bij de instrument- of zangleraar. Verder kunnen ze ook een optievak kiezen zoals improvisatie, compositie, arrangement, stijlen, vocal ensemble of elektronische muziek. ’s Avonds is er tussen zeven en tien uur dan de mogelijkheid om te jammen zonder leraar.”

“Bij de inschrijving duiden ze aan welk instrument ze spelen. Er wordt van de deelnemers verwacht dat ze drie jaar ervaring hebben. We nemen geen beginners mee op onze stages omdat het voor hen moeilijk is om te spelen in een muziekgroep. Voor zangers ligt dat anders: iemand die goed kan zingen, hoeft niet per se jaren ervaring te hebben. Er zijn mensen die hier op deze stages beginnen te zingen: ze hebben zich eerst ingeschreven voor pakweg klarinet, beginnen in de loop van de week backing vocals te zingen, en doen in het slotconcert dan soms zelfs een leadzang (lacht).”

“De zangers krijgen elke dag een half uur individuele zangcoaching. Eerst kijken we of ze op een goede manier hun stem gebruiken en of een juiste ademtechniek hebben, en later werken we specifiek op de nummers die ze zullen zingen tijdens het concert.”

DH-bezoeker

JEugD EN muZiEk

& bob VaN VaErENbErgH

14

covers en arrangementen“Tijdens de inschrijving kunnen de deelnemers ook suggesties doen voor nummers die ze willen spelen tijdens de stage. We spelen bijna enkel covers, omdat de meeste mensen elkaar hier voor het eerst ontmoeten en het dan niet evident is om meteen eigen nummers te beginnen maken. Hun voorgestelde liedjes schrijven we dan helemaal uit op het gehoor. De deelnemers krijgen dan partijen per instrument netjes uitgeprint met de computer. Op het internet vind je wel vaak akkoordenschema’s, maar die kloppen meestal niet helemaal. Na al die jaren hebben we zo’n 200 nummers waarvan we de arrangementen helemaal uitgeschreven hebben. Veel nummers komen na verloop van tijd wel terug: Coldplay, Norah Jones, Kings of Leon, Red Hot Chili Peppers…”

“We hebben al eens gehad dat er een volledige muziekband zich had ingeschreven. Hen zetten we dan uiteraard samen in een groep, en zij hebben hier dan wel aan eigen nummers gewerkt. Tijdens de rock- en jazzstage van juli nemen we het concert ook op een professionele manier op. De deelnemers krijgen na afloop dan een cd thuis opgestuurd. Die bestaande muziekgroep heeft dat cd’tje nog jarenlang als demo gebruikt om hun muziek te promoten. Voor beloftevolle jonge gasten van 16 à 17 jaar is het niet evident om zelf een studio te boeken om nummers in te blikken.”

“De leraars op de stage zijn allemaal professionele muzikanten. Niet specifiek met hoge diploma’s, maar wel mensen die heel goed kunnen lesgeven en goed passen in de ploeg. Belangrijk is ook dat iedere leerkracht iedere sessie kan geven. Het gebeurt soms dat bepaalde optievakken in een jaar niet gekozen worden, en dan moeten de leraren flexibel kunnen zijn. Zo moeten we ook nooit iemand aannemen om maar twee uur per dag een bepaald vak te geven, maar zijn de leraren hier de hele dag aanwezig.”

“Zelf ben ik eigenlijk een drummer. Ik heb gestudeerd aan Berklee College in de Verenigde Staten – niet te verwarren met de bekende Berkeley-universiteit. Ik werk ook veel voor Jeugd en Muziek Wallonië en heb acht jaar lesgegeven in de gesloten instelling van Kasteelbrakel aan jongeren in gevangenschap. Ondertussen heb ik ook in twee bands gespeeld. Ik had een eigen groep, We Like Solutions, maar sinds onze bassist verhuisd is naar Israël, ligt die stil. In totaal heb ik zo’n achttal cd’s opgenomen, als muzikant bij verschillende groepen. Ik speel geregeld freelance, vaak in jazzclubs in Brussel. Soms bellen ze me op zaterdagnamiddag op om een drummer te gaan vervangen voor een concert ’s avonds (lacht). Zelf luister ik het liefst naar de moderne jazz uit de jaren zeventig en tachtig, bijvoorbeeld Pat Metheny, Herbie Hancock en Chick Corea. Ik luister ook veel naar reggae en wereldmuziek, dingen met veel percussie in.”

© Bob Van Vaerenbergh

15

DH-bezoeker

Weinig noten op hun zang“Ik merk dat de deelnemers op tien jaar tijd veel minder theoretisch worden. Sinds de doorbraak van het internet is het veel eenvoudiger om overal tabs te vinden, maar tabs zijn geen noten. Jongeren weten nu vaak wel hoe ze hun vingers moeten zetten om een bepaalde klank te spelen, maar weten niet welke noot het is. Wij leren hen daar de link tussen leggen. Wat fijn is, is dat ik na al die jaren ondertussen deelnemers van vroeger terugzie op festivals of op tv. Zo zijn er enkele verlegen zangeres-sen die ondertussen aan het con-servatorium studeren. De bekendste oud-deelnemer is misschien wel Senne Guns. Hij is bij ons begonnen als pianist op zijn twaalf jaar tijdens een klassieke stage. Daarna heeft hij zes jaar de rock- en jazzstage ge-volgd, en is hij enkele jaren assistent bij mij geweest. Ondertussen is hij met zijn kleinkunstmuziek aan het doorbreken in Vlaanderen.”

“We komen heel graag naar Destel-heide. Het is simpelweg de leukste plek om te repeteren die ik me kan voorstellen. Het is hier goed vertoe-ven tussen de bomen. Ik vind het ook heel fijn dat de lokalen afgescheiden zijn van de slaapblokken, zodat er ’s middags gejamd kan worden in het hoofdgebouw terwijl anderen toch op hun gemak even kunnen rusten. Toen we nog in andere centra stages gaven, ging het slotconcert meestal door in het grootste lokaal waar de mensen dan op stoelen op ge-lijke hoogte moesten zitten. Hier in Destelheide kunnen we ons concert geven in de fantastische zaal De Put, en kan het publiek in zeteltjes zitten op een hellende tribune. De deelne-mers kunnen hier echt in de spot-lights staan. Net als ’s avonds in de bar, trouwens (lacht).” ■ Filip Tielens

www.jeugdenmuziekbrussel.be

© Bob Van Vaerenbergh

16

DH-bezoeker

DE kuNstHumaNiora

Waarom kozen jullie ervoor om naar De Kunsthuma-niora te gaan?Sabrina: “Ik heb nooit gekozen voor De Kunsthumaniora om bijvoorbeeld actrice te worden. Wel om mij te ontwikkelen, meer te durven, en voor mensen te leren praten in grote groep.”Kjell: “In de lagere school zeiden ze me al dat ik naar deze school moest komen, omdat ik altijd al graag op een podium stond. Toen ik op de website van De Kunsthumaniora kwam, dacht ik ‘dit is het’!”Axelle: “Al van sinds ik klein was, wilde ik met kunst bezig zijn. Eigenlijk wou ik in het eerste middelbaar al naar De Kunsthumaniora gaan, maar ik mocht niet van mijn ouders omdat ze schrik hadden voor mijn toekomst (lacht). Ik heb lang aangedrongen, en uiteindelijk ben ik in het derde middelbaar toch hier begonnen. Nu vinden mijn ouders het allemaal geweldig!”Pieter: “Mijn zus studeerde al Woord op De Kunst-humaniora. Eerst wilde ik ook acteur worden. Toen ik op de site van de school kwam, zag ik dat je er ook dans kon volgen. Ik wou het eigenlijk allebei graag doen. De school heeft me toch aangeraden om voor dans te kiezen. Woord kan je er later nog makkelijk bij studeren, voor dans ligt dat moeilijker omdat daar de techniek erg belangrijk is.”

Ieder jaar in september komen de woord- en dansstudenten van De Kunsthumaniora Brussel naar Destel-heide voor een werkweek met gastdocenten. Wij vroegen ‘de kunstzinnige toekomst van morgen’ voor een gesprek over hun idealen en zorgen van vandaag. In de zeteltjes van de centrale hal legden we Sabrina, Kjell, Axelle en Elias van de afdeling Woord, en Pieter en Hella van de opleiding Dans deze vragen voor.

Hella: “Als kind was ik een echte ballerina. Ik wilde per se naar de balletschool in Antwerpen gaan, maar raakte er niet door de auditie. Omdat ik toch absoluut iets met dans wilde doen, ben ik dan naar De Kunsthumaniora gegaan. Ik heb pas hedendaagse dans leren kennen op deze school. Nu wil ik zeker geen ballerina meer worden.”Elias: “Na het tweede middelbaar twijfelde ik of ik ver-der wetenschappen-sport wilde volgen. Ik moest altijd heel erg werken voor de wetenschapsvakken. Nu moet ik ook hard werken voor de kunstvakken, maar het is toch anders. Fijner en interessanter. Ik denk dat de leerlingen bewust voor deze school kiezen, omdat dat ook echt is wat ze graag willen doen.”Kjell: “Veel mensen komen toch ook naar onze school omdat ze denken dat ze dan bijvoorbeeld minder wiskun-de hebben. Maar we hebben wel veel meer kunstvakken en die zijn zeer vermoeiend. Meestal vallen die leerlingen na een jaar af, omdat blijkt dat De Kunsthumaniora toch niet zo gemakkelijk is als ze eerst dachten.”Axelle: “We hebben vier uur langer les dan normale scholen, ook op woensdagnamiddag. Soms hebben we wel springuren, maar daarin werken we dan verder aan onze kunstvakken.”Elias: “Dus jonge lezer, denk goed na voor je naar onze school komt (algemeen gelach).”

foto’s © Jasmin Horozic

17

DH-bezoeker

Wat vinden jullie zo leuk aan de sfeer op De Kunsthumaniora?Pieter: “Iedereen kent elkaar op onze school. Ik ben de enige vierdejaars in dit gesprek, maar ik kom met alle zesdejaars goed overeen.” Axelle: “Op deze werkweek in het begin van het schooljaar worden alle klassen en richtingen door elkaar gegooid. Dat zorgt ervoor dat we elkaar goed leren kennen.”Sabrina: “Iedereen gunt elkaar om te groeien in zijn of haar eigen tempo. Er wordt niet gauw met je gelachen.”Axelle: “Je mag fouten maken.”Kjell: “Als je deftig wil leren, moet je ook op je bek durven gaan. Er is niets mis met falen.”Sabrina: “Ik vind het ook leuk dat je zoveel verschillende dingen leert op onze school. Ik zit in Woord, maar krijg ook zangles en leer fotograferen en dansen,…”

Waar zien jullie jezelf staan over vijf of tien jaar?Hella: “Ik zou dan graag aan P.A.R.T.S. gestudeerd hebben, en in een compagnie willen dansen.”Kjell: “Ik wil graag verder studeren in theater. En als ik die studies kan afronden, zou ik vooral zelf theater willen maken. Werk zoeken in de theatersector lijkt me moeilijker, je moet vooral zelf ondernemen, denk ik. Maar eerst wil ik graag een grote wereldreis maken.”Axelle: “Ik weet nog niet waar ik me dan zie staan. Er zijn twee richtingen die ik uit wil gaan: ofwel leerkracht lager onderwijs worden, ofwel mijn eigen kunstprojecten maken. Of misschien wel beiden combineren (lacht).”

Sabrina: “Ik ben niet zo bezig met wat ik over vijf jaar wil doen. Eerst moet je al door een auditie geraken om aan een opleiding te kunnen beginnen, en dan moet je die ook nog kunnen afronden… Ik wil bijvoorbeeld graag naar de mimeopleiding in Amsterdam, omdat ik beweging en theater wil combineren. Mijn grote voorbeeld is Pina Bausch, haar stijl voel ik wel terug in die school.”

Naar welke kunstenaars kijken de anderen op?Pieter: “Wim Vandekeybus. Hij combineert dans en theater op een leuke manier en zijn voorstellingen zijn telkens heel cool.”Elias: “Er zijn veel goede acteurs in België, maar ik kijk toch vooral op naar Koen De Graeve.” Kjell: “Ik naar Jan Decleir en Dora Van der Groen. Je kan zeggen dat beiden acteurs van de oude stempel zijn, maar als je fragmenten ziet van toneelstukken waarin zij hebben meegespeeld, zie je hoe sterk hun acteerprestaties zijn. Ze hebben echt een karakterkop en zijn gemaakt voor rollen waarin je echt diep moet gaan.”Hella: “Ik kijk vooral op naar Sylvie Guillem. Zij is een wereldwijd bekende danseres in klassiek en modern ballet. Ze kan echt alles: ze heeft zowel de technische perfectie als de emotie en de ziel die nodig zijn bij het dansen. Elk detail bij haar klopt.”

“iedereen is zichzelf op De kunsthumaniora”

18 19

Jullie zijn de jeugd van tegenwoordig. Welke idealen hebben jullie? Axelle: “Ik vind eerlijkheid heel belangrijk, ook in dans en theater. Alles zou veel oprechter en aardser moeten worden. Met je twee voeten op de grond staan en van daaruit vertellen wat je voelt. Ik bewonder Hugo Claus hierin, omdat hij steeds voor zijn eigen idee ging.”Sabrina: “Voor mij is het belangrijk om steeds te blijven ontdekken. Sluit jezelf niet op in je kamer, maar ga naar voorstellingen, concerten, tentoonstellingen… En noteer je ideeën, want voor je het weet, zijn ze weg.”Axelle: “Wees een spons en neem al die indrukken in je op.”Pieter: “Ik vind het belangrijk om out of the box te denken, zowel in de kunst als in het leven. Doe de dingen waar je zin in hebt, wees niet bang van wat anderen denken of wat zou aanslaan bij een publiek.” Sabrina: “Ik vind het belangrijk dat je mensen de kans geeft om te groeien. Ik ben zelf een trage groeier. Maar als het niet vandaag komt, komt het morgen wel.”Elias: “Iets heel anders misschien: ik vind dat er absoluut niet op kunst en cultuur bespaard mag worden (iedereen knikt enthousiast).”

Hebben jullie dan het gevoel dat jullie geen toe-komst meer hebben in de kunstwereld?Kjell: “Nee, want je toekomst maak je nog altijd zelf. Maar een beetje steun mag er toch wel zijn, anders wordt het heel moeilijk om er te geraken.” Pieter: “Waar ik me ook niet in kan vinden, is het plan voor een brede eerste graad in het middelbaar onderwijs. Alles zou dan gemeenschappelijk worden, en je zal pas later voor kunst kunnen kiezen. Iedereen gaat een beetje van alles volgen, en het niveau zal dan lager komen te liggen.”Axelle: “Ze mogen niet iedereen over dezelfde kam scheren.”Pieter: “Nee, anders worden we allemaal kopieën van elkaar.”Axelle: “Wie ben je dan nog? Dan heb je geen persoonlijkheid meer.”Elias: “Terwijl iedereen bij ons op school zichzelf is.”

■ Filip Tielens

18 19

zomeracademie 2012 @ Destelheide

© Evy raes20 PB