De ontwikkeling van crowdfunding

Meer en meer komt het begrip crowdfunding in Nederland op gang. Crowdfunding is kort gezegd de bereidheid van

meerdere partijen om gezamenlijk een financieel doel van een kredietnemer in te vullen. Wereldwijd wordt deze vorm van

financiering steeds meer gebruikt als alternatieve financieringsvorm.

Voor de kredietverlening zijn we in Nederland vooralsnog met name op grootbanken aangewezen. Er zijn slechts een

beperkt aantal grootbanken, weinig concurrentie derhalve, waardoor er ook een beperkte verscheidenheid in het aanbod

is.

Wereldwijd stokt de kredietverlening. Kredietverleners worden scherper in de gaten gehouden en zijn terughoudender

geworden in hun verstrekking. Dit heeft met name nadelige consequenties voor het MKB. Volgens een uitgebreid rapport

van het ministerie van EL&I (bron; Naar een gezonde basis: bedrijfsfinanciering na de crisis) zijn er met name fricties in de

financiering van het klein MKB, startende, innovatieve en snel groeiende ondernemingen. Het grootbedrijf heeft in de regel

minder problemen aangezien zij over een betere toegang hebben tot meer financieringsbronnen.

Wereldwijd, maar ook in Nederland, zien we inmiddels een duidelijke classificatie verschijnen in de vormen van

crowdfunding.

De mogelijkheden

Er zijn grofweg 5 classificaties te onderkennen:

Liefdadigheid Consumenten leningen (P2P) Creatieve ondersteuning Bedrijfsfinanciering Individuele projecten

Sociale overwegingen

Financiële overwegingen Gevoelsmatige overweging Economische afweging divers

Geen vergoeding Vergoeding o.b.v. rente Vergoeding veelal in natura Vergoeding o.b.v. rente/aandelen divers Vb Nederland

1% club

Vb Nederland

Geldvoorelkaar.nl

Vb Nederland

voordekunst.nl

Cinecrowd.nl

Nieuwspost.nl

Vb Nederland

Symbid.com

Crowdaboutnow.nl

Geldvoorelkaar.nl

Vb Nederland

Oriëntalis

Toelichting:

Crowdfunding – liefdadigheid

Veelal platforms die individuele projecten in 3e wereldlanden financieren. Mensen schrijven in op specifieke projecten

zonder vergoeding daarvoor te verwachten en dragen bijvoorbeeld bij tot de bouw van een school. Internationaal is hiervan

het grootste voorbeeld Kiva.org.

Crowdfunding – P2P

Platforms waarbij particulieren investeren in andere particulieren waarvoor een rente wordt vergoed. Wereldwijd veruit

het grootste financieringsmodel. Kredietnemers kunnen wellicht flexibeler of goedkoper lenen en geldgevers ontvangen

veelal een hogere rente. Internationale voorbeelden zijn bijvoorbeeld Lending Club waar in alleen al in de maand augustus

2011 $ 25.000.000 is verhandeld.

Crowdfunding - Creatieve ondersteuning

Platforms waarbij veelal kunstenaars, schrijvers etcetera worden ondersteund. Vergoedingen zijn vaak in natura. Financier

je een schrijver dan krijg je bijvoorbeeld een gesigneerd boek. Het grote voorbeeld in dit segment is Kickstarter.com.

Crowdfunding - Bedrijfsfinanciering

Platforms waarbij natuurlijke dan wel rechtspersonen kunnen investeren in ondernemingen in welke vorm dan ook.

Investeerders krijgen aandelenkapitaal of rente hiervoor terug. Veelal op basis van financiële-economische overwegingen.

Crowdfunding –individuele projecten

Veelal gesubsidieerde partijen die op individuele basis een crowdfund campagne starten. Zo kan een museum bezoekers

vragen een donatie te doen voor bijvoorbeeld de aankoop van een schilderij. De ROI is in dit geval bijvoorbeeld een

abonnement.

De redenen van het ontstaan

Wereldwijd is er dus een enorme ontwikkeling te zien op dit gebied in de meest uiteenlopende vormen. Welke redenen

liggen hieraan ten grondslag?

1. Kredietcrisis

De kredietcrisis is de eerste aanjager geweest voor het ontstaan van alternatieve financieringsvormen. Banken draaiden de

geldkraan dicht, partijen moesten voor de invulling van de kredietbehoefte creatiever worden.

2. Rente ontwikkeling

Kredietgevers zien hun spaarvermogen krimpen. Veelal is de inflatie hoger dan de geboden rente op deposito of

spaarrekening. Een actievere houding is noodzakelijk om vermogen te laten groeien

3. Onrustige aandelenmarkten

De volatiliteit van de aandelenmarkten is voor veel beleggers een reden om vermogen elders onder te brengen. De

afgelopen maanden is de AEX met circa 20% gedaald. Een reden voor veel particuliere beleggers hun vermogen hieruit

terug te trekken en op andere manieren aan te wenden.

4. Terugtredende overheden

Subsidiemogelijkheden drogen verder op. Hierdoor komen veel innovatieve ondernemingen maar ook culturele of

charitatieve instellingen en amateurverenigingen in de problemen. Financieringsbehoefte blijft echter aanwezig dus ook

hier zal naar een andere invulling gekeken moeten worden.

5. Ontwikkeling van internet

Internet wordt meer en meer verankerd in alles wat we doen. De acceptatiegraad van internetbankieren in Nederland is

bijna 90%. Waarom langs de deur met een collectebus als ik online kan doneren? Het afhandelen van financiële transacties

wordt door de consument steeds vaker online afgehandeld

6. Opkomst social media

Twitter, LinkedIn, Facebook vormen een laagdrempelige en veelal gratis manier om snel een community te mobiliseren.

Financieringsbehoeftes kunnen snel kenbaar gemaakt worden bij veel mensen. De mogelijkheden op dit vlak zijn oneindig.

Verwachtingen

Kredietverlening zal zich op een laag niveau doorzetten. De komende jaren zal dat tot problemen blijven leiden voor met

name het MKB. De redenen hiervoor zijn divers.

Basel III betekent dat banken dat er strengere kapitaal –en liquiditeit eisen voor banken zullen komen. Rentes zullen naar

verwachting wat gaan stijgen, banken moeten immers voldoen aan strengere solvabiliteitseisen voldoen, maar tegelijkertijd

zal het verkrijgen van krediet een nog groter probleem gaan geven.

Internationaal blijft het in de eurozone onrustig. Door de huidige recessie, of periode van laagconjunctuur, zal

kredietverlening scherp gevolgd blijven worden. De crisis is in Griekenland heeft al tot afwaardering van Franse banken

geleid en dat heeft ook z’n weerslag op andere Europese grootbanken en dat heeft uiteindelijk tot gevolg dat ook hierdoor

kredietverlening voorlopig mondjesmaat zal toenemen.

Door de economische onrust blijven rentes relatief laag en aandelenmarkten zeer onvoorspelbaar. Ook aan de creditzijde

ontstaan er dus problemen. Het spaarvolume blijft toenemen en bedroeg in Nederland in 2010 al zo’n € 290 mld. De

consument vlucht uit aandelen (DNB 2011) en heeft feitelijk geen volwaardig alternatief. Tegelijkertijd zal de consument

geconfronteerd worden met een hoge inflatie en dus feitelijk interen op het vermogen.

Het totaal verstrekt consumentenkrediet bedraagt per juli 2011 € 877 mln en bevindt zich op een aanmerkelijk lager niveau

dan in juli 2009 (€ 925 mln) terwijl dat moment toch ook midden in de kredietcrisis zat. De afgelopen jaren hebben we een

steeds grotere behoefte gezien aan krediet en gezien de huidige economische situatie zal deze stijging verder doorzetten.

Er ontstaat dus een duidelijke frictie in deze. De markt voor zakelijk krediet voor het MKB laat dezelfde tendens zien.

Internationale ontwikkeling crowdfunding

In Nederland staat crowdfunding duidelijk in de kinderschoenen. Gezien de berichtgeving hieromtrent en het aanbod van

platforms zal hier naar alle waarschijnlijkheid wel een behoorlijke toename in te verwachten zijn. De ontwikkeling van

crowdfunding in Nederland loopt achter op die van het buitenland, wat op zich vreemd is voor een innovatief land als

Nederland.

Laten we de ontwikkeling in het buitenland eens nader bekijken om de potentie van crowdfunding aan te tonen.

Als al eerder aangestipt zijn er op dit vlak hele grote spelers, met name in de VS. Lendingclub.com kent een sterke

ontwikkeling door en verhandelt inmiddels meer dan $ 20 mln per maand. Zie grafiek:

Voor Prosper geldt min of meer dezelfde ontwikkeling.

Dichter bij huis, in de UK, laat Zopa.com inmiddels weten dat er inmiddels 150 mln GBP is verhandeld.

(grafiek per maart 2011). Uit het bijgaande persbericht stelt Zopa maandelijks met circa 5 mln GBP groeit en dat Zopa

inmiddels 2% van alle nieuwe ongesecureerde leningen verstrekt in de UK.

Het Duitse Smava laat dezelfde ontwikkeling zien. Per april 2011 is er meer dan € 50 mln via Smava verhandeld. In totaal is

dit vermogen opgehaald door 15.000 investeerders en weggezet bij 6000 kredietnemers. Hierbij moet opgemerkt worden

er begin 2010 nog maar circa € 10 mln krediet was verstrekt. Ook hier een exponentiële groei derhalve.

De groei wereldwijd is lastig te duiden. In 2010 is er wereldwijd circa $ 5 mld dollar middels crowdfunding verstrekt. Hierin

zijn individuele projecten niet meegnomen. Als men beseft dat er in 2007 nog “slechts” $ 260 mln via crowdfunding werd

verstrekt is de exponentiële groei duidelijk te zien. Het exacte bedrag wat via officiële platforms wereldwijd is verhandeld is

momenteel lastig te meten doordat er met name de afgelopen 6 maanden een spectaculaire groei is geweest van

platforms. Niet alleen in Nederland, maar ook wereldwijd valt deze ontwikkeling haast niet te volgen, maar het zegt

tegelijkertijd wel wat over de potentie. Veel van de recent opgerichte platforms zal ook nog gaan uitvallen maar uiteindelijk

mag veronderstelt worden dat crowdfunding een serieus alternatief gaat worden voor het aantrekken of wegzetten van

vermogen.

Ontwikkeling crowdfunding in Nederland

Ook in Nederland zien we een behoorlijke toename van het aantal platforms. De platforms zijn divers van aard maar zijn

gemakshalve in één overzicht opgenomen.

Naam Soort Geïnvesteerd vermogen doelgroep

Geldvoorelkaar.nl Commercieel platform € 274.500 Particulieren, mkb, verenigingen, start-ups

Crowdaboutnow.nl Commercieel platform € 146.175 MKB, start-ups Symbid.com Commercieel platform € 74.500 MKB Wekomenwerwel.nl Commercieel platform € 79.150 MKB Share2start.com Commercieel platform € 62.500 MKB, duurzaam MKB TenPages.com Creatief platform ? schrijvers Cinecrowd.nl Creatief platform € 55.800 filmmakers Nieuwspost.nl Creatief platform € 17.500 journalisten Voordekunst.nl Creatief platform € 237.864 Kunst en cultuur 1%club.nl Charitatief platform € 501.000 ontwikkelingshulp

(statistieken afkomstig va de diverse websites en bij benadering)

Het aantal platforms is dus ook in Nederland sterk stijgend, uiteenlopend van aard en doel en met verschillende vormen

van ROI.

De getoonde platforms zijn allen serieus van aard. De genoemde platforms hebben inmiddels al ruim € 1.400.000,- aan

krediet opgehaald. Soms met terugbetaalverplichting (de commerciële platforms) en soms ook niet. De meeste platforms

zijn niet ouder dan een jaar.

De verwachting is ook dat het aantal toetreders verder zal toenemen. Crowdfunden vergt echter een professionele insteek

en er moet gestreefd worden naar een vorm van regulering. Alle bestaande platforms tonen echter potentie. In de regel

worden de initiatieven ook positief ontvangen. Voor een verdere, gezonde, ontwikkeling is het echter wel nodig dat (zie

volgende paragraaf) bijvoorbeeld de politiek, toezichthouders of marktpartijen een positieve impuls geven aan

crowdfunding. Crowdfunding kan immers serieus als middel, of deeloplossing, gezien worden om de haperende

kredietmarkt verder te stimuleren of om een rol te spelen in de funding van instellingen die nu voor een groot gedeelte op

overheidsgeld moeten overleven.

Belangrijke invloedfactoren

In het buitenland zien we dat media veel aandacht besteden aan het begrip crowdfunding. Aansprekende en

toonaangevende media berichten met enige regelmaat over crowdfunding. Ook in Nederland is de aandacht steeds groter.

In Nederland ontbreekt het echter nog wel aan brede steun. Veelal wordt het risico benadrukt en partijen die een

belangrijke rol zouden kunnen spelen (politiek, AFM maar ook marktpartijen als KvK) blijven slechts sporadisch aandacht

geven aan het begrip.

In de VS zien we een heel andere rol. Recent heeft president Obama als onderdeel van de American Jobs Act aangegeven

dat crowdfunding makkelijker gerealiseerd moet kunnen worden. Wetgeving gaat aanmerkelijk aangepast worden om

financieringen via crowdfunding makkelijker te kunnen aantrekken. Ook in de UK zien we meer en meer dat de politiek de

mogelijkheden om te crowdfunden verder verruimd.

Crowdfunden is here to stay. En feitelijk al zo oud als de weg naar Rome. De normaalste zaak ter wereld om bij een

financieringsbehoefte je eigen netwerk aan te spreken. Internet vergemakkelijkt de mogelijkheden om niet alleen bij het

directe netwerk, maar ook het indirecte netwerk funding op te halen. Gezien alle geschetste problematiek, maar ook de

mogelijkheden, verwachten we een sterke stijging van crowdfunding. Verdere professionalisering, duidelijke regulering en

betere ondersteuning zal er ook in Nederland toe kunnen leiden dat crowdfunding als betrouwbare financierings –en

investeringsmogelijkheid gezien gaat worden. Eindelijk concurrentie voor de banken!