De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog...

22
De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht

Transcript of De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog...

Page 1: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 2: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

INHOUD

1. Herdenken in Nederland• Hoe herdenken we nu en hoe deden we

dat vroeger?

2. Herdenken in Duitsland• Vergangenheitsbewältigung

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 3: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Nationale herdenking in Nederland

De Nationale Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam op 4 mei

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 4: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

1933-2013: “zerstörte Vielfalt”

Hoe herdenkt men de oorlog in Duitsland?

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 5: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Herdenken in Duitsland

Wanneer?

Niet één nationale herdenking, maar meerdere speciale herdenkingsdagen:

• 8 mei: Tag der Befreiung • 27 januari: Tag des Gedenkens an die

Opfer des Nationalsozialismus• Volkstrauertag (2e zondag voor

Advent)

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 6: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Herdenken in Duitsland

Hoe?

• kransleggingen• herdenkingen in Bondsdag• speciale toespraken, gebeurtenissen en

tentoonstellingen tijdens speciale ‘ronde’ jaren (zoals 2013).

• uitgebreide aandacht op radio en tv.

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 7: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

8 mei Tag der Befreiung

Op 8 mei 1945 gaf Duitsland zich over. Duitsland herdenkt de nederlaag in de oorlog en de

bevrijding van het nazisme.

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 8: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

27 januari

Op 27 januari werd Auschwitz door de Russen bevrijd. Die dag worden de slachtoffers van  het nationaal-socialisme

herdacht. De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 9: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

2e zondag voor Advent Volkstrauertag

Alle doden van àlle oorlogen en de offers van Gewaltherrschaft aller Nationen worden herdacht.

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 10: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Speciale herdenkingen op ‘ronde jaren’

Inwijding Denkmal für die ermordeten Juden Europas, Berlijn mei 2005

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 11: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Vergangenheitsbewältigung

Het herdenken van de oorlog en rekenschap geven van het verleden is in Duitsland heel

belangrijk.

Er is een speciaal woord voor:

‘Vergangenheitsbewältigung’

Het betekent ‘in het reine komen met het verleden’

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 12: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Ingewikkeld herdenken

Herdenken in Duitsland is niet makkelijk,

getuigt ook de geschiedenis van de Neue Wache Berlijn:

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 13: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

De Neue Wache

De Neue Wache tijdens het nationaal-socialisme, Berlijn juni 1931

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 14: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

De Neue Wache

Page 15: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Herdenken na de eenwording

De Neue Wache na de Tweede Wereldoorlog. Foto: Harabanar, Wikipedia Commons

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 16: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

1970: Historische knieval Willy Brandt

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 17: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Column Arnon Grunberg

- invoegen -

Arnon Grunberg, ‘Mooie symboliek’, in: ‘Voetnoot’ De Volkskrant 2 april 2013

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 18: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Column Arnon Grunberg

Op Witte Donderdag waste de paus in een jeugdgevangenis de voeten van enkele gevangenen, waaronder de voeten van twee vrouwen, een van hen was een moslima. Dat de paus besloot vrouwenvoeten te gaan wassen is bij sommige conservatieven in de kerk slecht gevallen.

Ik vind het mooi. Zeker, het is een symbolisch gebaar, maar symboliek kan bijzonder krachtig zijn. Ook het knielen van Willy Brandt in 1970 voor het monument van het getto in Warschau was een symbolisch gebaar, maar de politieke betekenis ervan kan nauwelijks worden overschat.

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 19: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Column Arnon Grunberg

Misschien zouden enkele christelijke hoogwaardigheidsbekleders in Nederland de voeten van uitgeprocedeerde asielzoekers kunnen wassen. De heer Rutte op zijn beurt neemt de voeten van bankiers voor zijn rekening om te laten zien dat ook bankiers mensen zijn.

De heer Krol ontfermt zich over de voeten van demente bejaarden. Idealisme bestaat uit kleine stapjes. Laten we beginnen elkaars voeten te wassen.

Arnon Grunberg, De Volkskrant 2 april 2013De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 21: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

Herdenken in 21e eeuw

2010: Onderzoek in Die Zeit: jongeren zijn nog wel geïnteresseerd in De Tweede Wereldoorlog, maar zien het als geschiedenis, en hebben geen zin in opgelegd schuldgevoel.

2011: Duitse president Gauck houdt 5 mei lezing in Nederland.

De Tweede Wereldoorlog herdacht

Page 22: De Tweede Wereldoorlog herdacht Een lesje ‘Vergangenheitsbewältigung’ De Tweede Wereldoorlog herdacht.

5 mei-lezing

‘Juist omdat wij Duitsers de last en de schuld van

de geschiedenis op ons hebben genomen, geldt

voor ons, en geldt ook voor mij: wij vieren samen

met iedereen de bevrijding van het

nationaalsocialistische juk, wij vieren mee met

iedereen die destijds zijn onafhankelijkheid en

vrijheid weer terugkreeg. En wij voelen mee met

iedereen die juist nu in andere delen van de

wereld de vrijheid ontdekt of herontdekt.’

De Tweede Wereldoorlog herdacht