België – Belgique PB

8000 Brugge 1-2 3/8070

Afdelingstijdschrift van JNM Brugge, Jeugdbond voor Natuur en Milieu vzw Afgiftekantoor: Brugge X v.u.: Robrecht Debbaut, Peterseliestraat 100, bus JNM 8000 Brugge. Verschijnt 3 maandelijks Jaargang 53, nummer 2, dec-jan-feb P509246

2

JNM staat voor Jeugdbond voor Natuur en Milieu, een jeugdbeweging voor álle jongeren die

geïnteresseerd zijn in natuur en milieu. Een jeugdbeweging die zó divers en levendig is als JNM kan je niet op een enkele pagina voorstellen.

Je moet het gewoon zélf beleven! Aarzel dus niet om aan een aantal activiteiten deel te

nemen!

JNM staat open voor alle jongeren tussen 7 en 26 jaar met interesse voor natuur en milieu. Er zijn 3 leeftijdsgroepen: de piepers (7-12 jaar), de ini's (13-15 jaar) en de gewone leden

(16-26 jaar).

Ben je tussen 7 en 12 jaar oud, dan ben je een pieper. Samen met je leeftijdsgenootjes kom je al spelenderwijs in contact met de natuur.

Ben je tussen 12 en 15 jaar oud, dan ben je INI. Deze groep mag ook mee met de gewone leden. ini is een verkorting va ‘initiatielid’ en INI zijn betekent dus dat je op weg bent een

gewoon lid te worden. Hoe lid worden? http://www.jnm.be/lidworden Dat gaat zeer gemakkelijk. Eenmaal per jaar hoef je onderstaand bedrag over te schrijven op het rekeningnummer van het nationaal secretariaat: 001-2280592-04. Een werkjaar loopt van 1 september tot en met 31 augustus. Introductielid Het eerste jaar dat je lid wordt (7-26 jaar) € 5 Pieplid Van het tweede leerjaar t.e.m. het zesde leerjaar

(je moet 7 jaar zijn vóór januari van het lopende werkjaar) € 18

Inilid Van het eerste middelbaar t.e.m. het derde middelbaar (je moet 12 jaar zijn voor januari van het lopende werkjaar)

€ 18

Gewoon lid Vanaf het vierde middelbaar (je moet 15 jaar zijn voor januari van het lopende werkjaar)

€ 18

Bijlid Je broer/zus is piep-, ini- of gewoon lid en betaalde € 18 € 11,50 Steunlid Je bent ouder dan 26 jaar € 18 Instelling Instelling of bibliotheek (Kikkertje + Euglena) € 36 Ons Lokaal: Peterseliestraat 100, 8000 Brugge Door het traliehek en dan links de trap op Hier gaan alle binnenhuisactiviteiten door Contactpersoon: Robrecht Debbaut 0479/13 53 18 (050/34 11 79 in het weekend)

Afdelingswebsite: http://www.jnm.be/brugge

Alle activiteiten zijn op de site terug te vinden

Afdelingsrekeningnummer: 979-5932230-06

3

Beste JNM’er Als we de Maya’s mogen geloven komt het einde van de wereld eraan en is wordt dit de laatste Roerdomp ooit. We gaan duistere tijden te gemoed, waarbij ik blij ben dat de JNM nog voor enige zekerheid zorgt. Het blijft me hoe dan ook een eer jullie voorzitter te zijn, ik ben van de eerste maanden voorzitter zonder kleerscheuren afgekomen. De startdag was een succes en het verhuis naar ons nieuwe lokaal is vlekkeloos verlopen. Voor wie zich wat wil aanpassen aan onze nieuwe omgeving is er op 1 februari een ‘lokaalinwijdingsfeest’ (voor de overlevenden) gepland, maar meer hierover in het excursieprogramma. Verder kan ik jullie kwijt dat er dit jaar voor de ouderen onder ons een kamp met JNM Brugge gepland is. Na succesnummers van formaat, zoals Fumay, Macedonië en vele meer, wordt er gekeken voor opnieuw een afdelingskamp. Jullie zullen er zeker meer over horen in volgende Roerdompen. Uit goede bron heb ik vernomen dat er gekeken wordt richting Scandinavië. Yours sincerely Robbie

4

2 Algemene Informatie 3 Voorwoord 4 Inhoudsopgave 5 Excursiekalender 9 Zakkalender

10 Belboom 11 Piephoek 13 Inihoek 15 Artikels 21 Verslagen 23 Bestuur

SPECIAAL BIERHUIS

’t BRUGS BEERTJE

Kemelstraat 5 8000 Brugge

web: www.brugsbeertje.be mail: info@brugsbeertje.be

5

Alle tochten zijn per fiets, tenzij de aankondiging dat tegenspreekt. Handig –niet verplicht– op JNM excursie zijn: - excursiemateriaal (afhankelijk van welke tocht het is), - een beetje centen (voor thee of biertje, op terras of in de kroeg), - plakgrief en fietspomp voor EHBO van de fiets, - kledij die tegen weer en wind kan. De excursies aangeduid met ini zijn specifiek voor de leeftijdscategorie 13-15 jaar bedoeld. Ini’s zijn achter evenzeer welkom op gewone activiteiten. Die activiteiten spitsen zich nog net iets meer toe op natuur. JNM pur sang dus, wil je het eens proberen? Contacteer dan gerust Robrecht, Hippoliet of de excul (ecxursieleider) van dienst. Het niveau van uitdaging van de activiteiten wordt aangegeven met , wees niet bang, meestal wordt de activiteit overschat.

Vrijdag 7 december: Baravond Filmavond Waar + wanneer: 20u in het lokaal Zaterdag 8 december: Ini - NWG Nationaal presenteert: Ganzendag Ini We promoten hier de activiteit georganiseerd van hogerhand, namelijk Willem Bockx. Alle informatie over deze activiteit is te vinden op de site www.jnm.be → Activiteiten.

Vrijdag 21 december: Kerstfuif De Kerstfuif is een fuif georganiseerd door JNM nationaal waar elk jaar JNM'ers uit het hele land massaal naar afzakken. Hun motivatie: bier drinken, veel volk terugzien, een laatste keer feesten voor den blok begint, sneeuwballengevecht houden... Wat wil een mens nog meer? Dit jaar is een apocalyptische editie met een spektakel op middernacht. Je kunt er dus maar beter bijzijn en snel doen wat je altijd al wilde doen maar nooit durfde. Dit feestje kent geen grenzen! Wanneer: vrijdag 21 december. Kerstmarkt tussen 17 en 19u, (gratis) laatste avondmaal tussen 19u en 20u, AV tussen 20 en 21u en de kerstfuif start met een optreden om 21u30. Waar: JOC Gentbrugge, Claragoed 1 Inschrijven en informatie: gewoon komen! Inkom aan de kassa of op voorhand bij iemand van het bestuur van JNM Gent. Nog meer informatie: www.jnm.be/kerstfuif

6

Maandag 31 december: Brugs Wintercongres Nieuwjaar vieren met JNM Brugge ‘s avonds in het lokaal. De voorzitter trakteert op champagne! Inschrijven voor 15 december bij Hippoliet, zodat hij weet hoeveel eten hij moet voorzien Waar + wanneer: Lokaal om 18u 00 Verantwoordelijke: Hippoliet Vandermeulen

Vrijdag 1 februari: Kaas en streekbieren voor oude sokken Jawel, zet deze dag maar in uw agenda. Ditmaal zullen we wel die sokken uitdelen aan zij die het verdiend hebben! Samen met de show kan je nog genieten van ecologisch verantwoorde streekproducten en dat alles hopelijk in ons nieuw lokaal, de beste manier om het einde van de examens te vieren en al uw vrienden en oude gezichten terug te zien. Waar + wanneer: 19u30 in het lokaal Verantwoordelijke: Hippoliet Vandermeulen Zaterdag 2 februari: Piep - Film in het lokaal Piep Zie pieprubriek Zaterdag 9 februari: Ini - Braakballen pluizen Ini Muizen en andere kleine zoogdieren hebben de neiging zich nogal moeilijk te zien te zijn, wanneer ze echter in een braakbal zitten verliezen ze die neiging op wonderbaarlijke wijze. Jammer voor de beestjes, maar des te beter voor ons, want zo kunnen wij ze goed bestuderen. Waar + wanneer: 14 u in het lokaal einde om 17u Verantwoordelijke: Ward Tamsyn

7

Zaterdag 16 februari: Nationaal presenteert: Zeelandtocht Uit: Brieven van Linde Camps aan al de JNM’ers van Oost- & West-Vlaanderen Doen die vogels jouw hart ook sneller slaan? Geniet jij ook van het bewonderen van

plevieren, eenden, ganzen en velduilen? Ben jij een beginnend vogelkijker of eerder een ervaren vogelfreak? Dan hebben we alvast dé excursie bij uitstek voor jou klaar: De enige echte Zeelandreis voor Oost- en West- Vlaanderen zaterdag 16 februari 2013! Zeeland ligt in het zuidwesten va Nederland en is ondertussen bij menig JNM’er bekend geraakt als the place to be om het vogelkijken onder de knie te krijgen. Pak dus maar snel je ANWB- vogelgids en je verrekijker van onder het stof! Zorg ook voor goede warme en waterdichte kledij, laat uw moeke lekkere boterhammetjes smeren voor ’s middags en zorg eventueel voor een warme choco voor bij die stuutjes… Praktisch: Er zijn twee opstapplaatsen: Gent en Brugge. We vertrekken in Brugge rond 6u45 aan het station om tegen 19u30 terug te zijn. In Gent vertrekken we om 7u30 aan het Dampoortstation om terug aan te komen om 18u45. LET OP! Deze uren liggen nog niet helemaal vast, wie zich inschrijft krijgt een tweetal weken voor de Zeelandreis een mailtje met alle juiste gegevens op een rijtje! Inschrijven: Inschrijven is verplicht voor de Zeelandreis! Wees hier echter snel mee, de plaatsen op de bus zijn beperkt. Je doet dit door te mailen naar linde.camps@jnm.be met de vermelding van je naam, opstapplaats en GSM nummer. Of door hiernaast op de inschrijvenknop te klikken! Kan je een JNM’er huisvesten op jouw kot voor de nacht van 15 en 16 februari? Dan zou het tof zijn dat je dit ook even laat weten! Let wel op: je bent enkel ingeschreven als je op voorhand 10 euro overgeschreven hebt (meer informatie zie mail na inschrijving)

Zaterdag 23 februari: Ini - Zeehonden en zeevogels in de Ijzermonding Ini Je denkt misschien dat de winter saai is? Na deze excursie zal je er waarschijnlijk anders over denken! We gaan met de trein en de tram richting ijzermonding waar de zeehonden ons zullen begroeten. Waar + wanneer: 9u aan de lokketten van het station in Brugge, terug om 17u Meenemen: Eten voor ’s middags en warme kleren + verrekijker en telescoop als je dat hebt (zeker niet noodzakelijk) Excul: Robrecht Debbaut

Vrijdag 1 maart: Baravond + AB Alle bestuursleden worden verwacht! Waar + wanneer: 19u 30 in het lokaal Verantwoordelijke: Robrecht Debbaut

8

Zaterdag 2 maart: Piep - Braakballen in het lokaal Piep Zie Pieprubriek

8-10 maart: NWG Nationaal presenteert: VWG Hoge Venen weekend We sluiten ons aan bij de Vogel Werkgroep voor een weekend vol avontuur in een van de mooiste stukken van België, met tot de verbeelding sprekende vogels als korhoen, grijskopspecht en ruigpootuil! Ward en Robrecht zijn alvast van de partij. Inschrijven bij Sander Bruylants (zie www.jnm.be/nwg) Zaterdag 16 maart: Ini - Amfie’s in Tilleghembos Ini Het is voorjaar, de amfibieën krijgen lentekriebels en kruipen uit hun winterslaap. Het is dus de ideale periode om op zoek te gaan naar ze en waar kan dat beter dan in het Tilleghembos een van de plaatsen in Brugge waar tot 4 soorten watersalamanders te zien zijn! Je wordt verwacht! Waar + wanneer: 14u aan de smedenpoort (buiten de ring) einde 17u30 Meenemen: Netje dat tegen water kan (als je dat hebt) Excul: Ward Tamsyn Zaterdag 23 maart: Ini - Uilen en vleermuizentocht Ini Uilen zijn een van de coolste beesten die je kan zien in onze streken! Ward laat je er vanavond zeker een paar zien. Als het warm genoeg weer is, zullen we ook wat vleermuizen te horen (met de batdetector), en hopelijk te zien krijgen. Waar + wanneer: 19 uur aan de kerk van Ver-Assebroek einde om 22u Meenemen: Fiets en eventueel verrekijker Verantwoordelijke: Ward Tamsyn

9

Vrijdag 7 december: Baravond Zaterdag 8 december: NWG Nationaal presenteert: Ganzendag Ini Vrijdag 21 december: Kerstfuif Maandag 31 december: Brugs Wintercongres Vrijdag 1 februari: Kaas en streekbieren voor oude sokken Zaterdag 2 februari: Film in het lokaal Piep Zaterdag 9 februari: Braakballen pluizen Ini Zaterdag 16 februari: Zeelandtocht Zaterdag 23 februari: Zeehonden en zeevogels in de Ijzermonding Ini Vrijdag 1 maart: Baravond + AB Zaterdag 2 maart: Braakballen in het lokaal Piep Vrijdag 8 – 10 maart: VWG Hoge Venen weekend Zaterdag 16 maart: Amfie’s in Tilleghembos Ini Zaterdag 23 maart: Uilen en vleermuizentocht Ini

10

Robrecht 0479/13 53 18

Hippoliet 0471/66 43 42

Tuur 0476/07 35 35

Jonathan 0494/37 02 93

Ward 0473/36 53 21

Robin 0497/18 90 47

Jelle 0479/84 37 87

Pieter 0470/87 84 91

Edward 0499/73 32 47

Oscar +31(0)610/10

87 89

11

Jawel piepers, Het jaar is alweer op gang getrokken, de vogels zijn ons aan het verlaten en de koude winter staat voor de deur. Na een geslaagde startdag ben ik blij te zien dat er veel piepers afkomen op activiteit! Binnenkort is het ook alweer zover, we gaan een nieuw jaar in! Ook in 2013 wordt er weer gezorgd voor een aantal leuke activiteiten. We gaan ook in de paasvakantie op weekend! Daarvoor krijg je binnenkort een brief in de bus! Het overzicht vind je hier: Zaterdag 2 februari: Film in het lokaal Op een koude winterdag is er niets leuker dan samen gezellig onder een lakentje naar een film te kijken. We maken vooraf hapjes en drankjes, zodat we tijdens de film geen honger krijgen! Waar: Lokaal (Peterseliestraat 100, 8000 Brugge) Wanneer: 2 februari van 14u tot 17u Mee te nemen: - Verantwoordelijken: Tuur Verhelst (0476/07.35.35, verhelst.tuur@gmail.com) Zaterdag 2 maart: Braakballen pluizen Iedereen weet dat de uil graag muisjes eet. Omdat ze zo een grote gulzigaards zijn, slokken ze de muis met huid en haar in. Natuurlijk vind hij de beentjes niet lekker. Die spuwt hij dan ook terug uit. Wij zullen die balletjes onderzoeken en te weten komen wat het lievelingsgerecht is van de uil! Waar: Lokaal (Peterseliestraat 100, 8000 Brugge) Wanneer: 2 maart van 14u tot 18u Mee te nemen: Oude tandenborstel, pincet Verantwoordelijken: Tuur Verhelst (0476/07.35.35, verhelst.tuur@gmail.com) Tot op excursie! Tuur

12

19

18

5 10 16

2 14

17

8

3 12

6 9 13

4 15

7 11

1

Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL 1- Welk seizoen loopt van november tot en met maart? (6 letters) 3- Welke apensoort lijkt superstoer door te kloppen op zijn borst? (7 letters) 4- Wat doen sommige dieren tijdens de wintermaanden? (11 letters) 5- Een alligator is een soort … (8 letters) 7- Welke kleur hebben paardenbloemen? (4 letters) 8- Geef een ander woord voor ruimtereiziger. (9 letters) 9- Wat is het tegengestelde van zoet? (4 letters) 11- Het tegenovergestelde van vloed is … (2 letters) 12- Ons lichaam bestaat voor meer dan de helft uit ... (5 letters) 13- Uit welk deel van de koe komt de melk? (4 letters) 16- Zout, Peper, Basilicum en Marjolein zijn allemaal ... (7 letters) 17- Deze drank maakt men van druiven (4 letters)

VERTICAAL 2- Een anaconda is een soort ... (5 letters) 5- Pinguïns lijken wel op vogels, maar zij kunnen niet ... (7 letters) 10- Deze reusachtige dieren zijn al miljoenen jaren geleden uitgestorven. (13 letters) 14- Als een aardbeving start in de zee, ontstaat een ... (7 letters) 15- Een gorilla is een soort ... (3 letters) 18- Wat is de grootste planeet in ons zonnestelsel? (7 letters) 19- Een wit waterdier dat heel sierlijk wordt genoemd. (5 letters)

13

Yo ini’s, Het najaar is bijna voorbij en de winter komt eraan! Omdat jullie je niet zouden vervelen tijdens deze donkere periode kan je hieronder Wally zoeken, oplossingen mag je op een gele briefkaart sturen naar Merelstraat 1 in Sint-Jozef.

14

Zaterdag 9 februari: Braakballen pluizen Muizen en andere kleine zoogdieren hebben de neiging zich nogal moeilijk te zien te zijn, wanneer ze echter in een braakbal zitten verliezen ze die neiging op wonderbaarlijke wijze. Jammer voor de beestjes, maar des te beter voor ons, want zo kunnen wij ze goed bestuderen. Waar + wanneer: 14 u in het lokaal einde om 17u Verantwoordelijke: Ward Tamsyn

Zaterdag 23 februari: Zeehonden en zeevogels in de Ijzermonding Je denkt misschien dat de winter saai is? Na deze excursie zal je er waarschijnlijk anders over denken! We gaan met de trein en de tram richting ijzermonding waar de zeehonden ons zullen begroeten. Waar + wanneer: 9u aan de lokketten van het station in Brugge, terug om 17u Meenemen: Eten voor ’s middags en warme kleren + verrekijker en telescoop als je dat hebt (zeker niet noodzakelijk) Excul: Robrecht Debbaut

Zaterdag 16 maart: Amfie’s in Tilleghembos Het is voorjaar, de amfibieën krijgen lentekriebels en kruipen uit hun winterslaap. Het is dus de ideale periode om op zoek te gaan naar ze en waar kan dat beter dan in het Tilleghembos een van de plaatsen in Brugge waar tot 4 soorten watersalamanders te zien zijn! Je wordt verwacht! Waar + wanneer: 14u aan de smedenpoort (buiten de ring) einde 17u30 Meenemen: Netje dat tegen water kan (als je dat hebt) Excul: Ward Tamsyn

Zaterdag 23 maart: Uilen en vleermuizentocht Uilen zijn een van de coolste beesten die je kan zien in onze streken! Ward laat je er vanavond zeker een paar zien. Als het warm genoeg weer is, zullen we ook wat vleermuizen te horen (met de batdetector), en hopelijk te zien krijgen. Waar + wanneer: 19 uur aan de kerk van Ver-Assebroek einde om 22u Meenemen: Fiets en eventueel verrekijker Verantwoordelijke: Ward Tamsyn Tot op de activiteit! Tamsyn’s tips voor de winter: - Leg een voederplaats aan in je tuin, zodat de hongerige vogeltjes hun hongerige maag

kunnen vullen en jij ze goed kan bekijken. - Maak een wandeling in de polders tussen de vele ganzen. - Timmer een nestkastje voor de vogels, want ook in de winter worden nestkastjes

gebruikt om in te slapen!

15

Zoogdierweetjes (Door Tuur) Hier is uw driemaandelijkse update van de zoogdierwereld terug! Pad, egel en vos worden het vaakst overreden

Bron: belga.be De gewone pad komt in Vlaanderen het vaakst onder de wielen van auto's en andere voertuigen terecht. Andere grote verkeersslachtoffers zijn de egel en de vos. Dat blijkt uit het project 'Dieren onder de Wielen', waarbij op vier jaar tijd gewag werd gemaakt van 23.574 overreden dieren. De onderzoekers pleiten voor wildrasters in combinatie met faunapassages langs snelwegen. De faunaverkeersslachtoffers werden in kaart gebracht door de Vlaamse overheid, Natuurpunt en Vogelbescherming Vlaanderen, met de hulp van ruim 2.000 vrijwilligers. De meeste slachtoffers waren zoogdieren, gevolgd door amfibieën, reptielen en vogels. De gewone pad werd het vaakst gemeld als verkeersslachtoffer (7.118 keer). De top tien bestaat voorts uit egel, vos, merel, bruine kikker, eekhoorn, bunzing, konijn, steenmarter en houtduif. Vos en steenmarter zijn nieuw in de top tien, vergeleken met een studie uit 1995-1996. Dat komt omdat hun bestand zich de voorbije decennia hersteld heeft, luidt het. Verschillen Opvallend is dat langs grote verkeersassen in West-Vlaanderen en Limburg meer slachtoffers vallen, terwijl dat in het centrum van het land meer verspreid is. Dat heeft wellicht te maken met de dichtheid van het wegennet en de verkeersintensiteit. Voorts worden meer dieren overreden op wegen die bosgebieden en graslanden doorsnijden, zijn belangrijke wegen meestal dodelijker, en vallen er in de wintermaanden duidelijk minder slachtoffers. Maatwerk De onderzoekers besluiten dat knelpunten oplossen maatwerk vergt, en dat tijdelijke en lokale maatregelen soms kunnen helpen in afwachting van meer structurele oplossingen. Ze pleiten onder meer voor het aanbrengen van wildrasters in combinatie met faunapassages langs snelwegen. Ze vragen ook vervolgonderzoek, onder meer naar slachtoffers gemaakt door treinverkeer. Windmolens blijken hotspots voor mariene biodiversiteit

Bron: belga.be De windmolenparken voor de Belgische kust leveren niet alleen schone energie, ze zijn ook goed voor de biodiversiteit boven en onder water. Er worden hoge concentraties zeesterren aangetroffen en de fauna is er rijker dan voordien, blijkt

16

uit een rapport van de Beheerseenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee (BMM) in samenwerking met Onderzoeksgroep Mariene Biologie (UGent), het INBO en het ILVO. De windmolens trekken grotere vissen aan, zijn goed nieuws voor de fauna op de bodem van de zee en worden door meeuwen gebruikt als herkenningspunt. Bodemfauna en vissen Op de bodem vonden de wetenschappers op sommige plekken tot 55.000 zeesterren per vierkante meter. De verrijkte bodemfauna is volgens de onderzoekers onder meer het gevolg van gewijzigde stromingspatronen en sedimentsamenstelling. Opmerkelijk ook is dat de parken grotere individuen van verschillende soorten huisvesten, onder meer grijze garnaal, maar ook pladijs en tarbot. De onderzoekers wijten dit aan de afwezigheid van visserij en het veranderende voedselweb binnen de windmolenparken. Vogels Zeevogeltellingen toonden bovendien aan dat dwergmeeuw, visdief en grote stern aangetrokken worden tot de windmolens van het C-Powerpark. Het Belwindpark daarentegen trekt zowel stormmeeuwen als zilvermeeuwen aan. "Meeuwen worden waarschijnlijk aangetrokken omdat zij de windmolens als herkenningspunt, rustplaats en/of uitvalsbasis naar de open zee gebruiken", luidt het. Bruinvissen Voor de bruinvis zijn de windmolenparken minder positief: het meest talrijke zoogdier in Belgische wateren is gevoelig voor excessief geluid. "Het onderwatergeluid gegenereerd door het heien van palen wordt als belangrijke milieudruk beschouwd. Vliegtuigtellingen tonen aan dat zo'n 2.000 tot 3.800 bruinvissen hierdoor werden verstoord tot op een afstand van 22 km". Gordeldiertje wordt mascotte van WK in Brazilië

Bron: belga.be De mascotte voor het Wereldkampioenschap voetbal van 2014 in Brazilië is een gordeldier. Dat meldt het lokale organisatiecomité in een persmededeling. Dit bedreigde zoogdier krult zich op in een bal wanneer het in gevaar verkeert, vandaar de link naar het voetbal. De officiële voorstelling van tatu-bola (gordeldier-bal) vindt zondag plaats. De keuze van deze mascotte werd gemaakt door de ngo Caatinga. Die zet zich in voor de bescherming van het milieu in de noordoostelijke staat Ceará. "De toekomst van het gordeldier is in gevaar. Wij willen dit mondiaal evenement aanwenden om het grote publiek hiervan bewust te maken," aldus Rodrigo Castro, hoofd van Caatinga. Tatu-bola haalde het in de verkiezing van de poema, de ara en Saci, een figuur uit de Braziliaanse folklore. De Wereldvoetbalbond FIFA laat weten dat de naam van de mascotte via een onlinewedstrijd gekozen wordt.

Slaapplaatsen van Wulpen in Vlaanderen Telresultaten januari 2011

Vooral de laatste telling van 29 januari 2011 kan zeer geslaagd worden genoemd.

Er werden een 30-tal gekende en potentiële slaapplaatsen bezocht. Twintig daarvan

bleken effectief in gebruik.

In totaal werden niet minder dan 13.137 Wulpen geteld, een absoluut recordaantal

voor Vlaanderen. Vorige slaapplaatstellingen in de voorbije twee winters leverden

nooit meer dan 6500 tot 8000 exemplaren op (maar waren iets minder volledig).

De telresultaten worden samengevat in Tabel 1. De kustpolders bleven zoals ge-

woonlijk de meeste Wulpen herbergen (8790 ex.). De Oostkustpolders waren het

belangrijkst met als grootste slaapplaatsen de Uitkerkse Polder en de Achterhaven

van Zeebrugge. Aan de Westkust werden in totaal ca. 2500 Wulpen geteld maar het

is mogelijk dat niet alle slaapplaatsen werden gevonden (en geteld).

Ook in Oost-Vlaanderen werden opmerkelijk veel Wulpen geteld. In regio Gent en

Kanaalzone ging het om net geen 2000 exemplaren. Een groep van 420 ex. die over-

dag in het krekengebied bij Assenede verbleef, trok ’s avonds laat richting Kluizen-

dokken (en is wellicht niet inbegrepen in het telresultaat voor de Kluizendokken).

Een uitgebreide telling op Antwerpen-Linkeroever leverde in totaal 2283 ex. op, ver-

spreid over een 5-tal slaapplaatsen. Vooral op Drijdijk bij Verrebroek en de schorren

en slikken langs de Zeeschelde bleken veel Wulpen de nacht door te brengen.

Hoewel overdag behoorlijke aantallen kunnen pleisteren in de Antwerpse Kempen

(o.a. 320 te Kalmthout op 30/01), zijn in deze regio voor zover gekend geen slaap-

plaatsen aanwezig. Deze Wulpen gaan immers overnachten in een aantal gebieden

net over de grens in Nederland en/of langs de Zeeschelde.

Wulp - Yves Adams | Vilda

In 2009 werd voor het eerst een simultaantelling van Wulpenslaapplaatsen in Vlaanderen georganiseerd (DEVOS 2009). Doordat

de vogels zich dan concentreren in een beperkt aantal gebieden zijn ze gemakkelijker te tellen dan overdag wanneer ze soms

zeer verspreid voorkomen. Die eerste telling toonde al meteen de meerwaarde aan van aanvullende slaapplaatstellingen en

kreeg ook in de daaropvolgende winters een vervolg. Bij elke telling kregen we meer inzicht in het slaapplaatsgedrag van de

Wulpen en werden nieuwe slaapplaatsen ontdekt en geteld.

17

Slaapplaatsen van Wulpen in Vlaanderen Telresultaten januari 2011

De opmerkelijk hoge aantallen in januari 2011 kunnen wellicht gedeeltelijk ver-

klaard worden door de weersomstandigheden voorafgaand aan de telling. De

koudegolf met veel sneeuw en ijs in de periode eind december - begin januari heeft

mogelijk geleid tot een zuidwaartse migratie van Wulpen die ten noorden van

Vlaanderen overwinteren. Tijdens de midmaandelijkse watervogeltellingen (dagtel-

lingen) was er een forse toename merkbaar tussen de telling in december (4650 ex.)

en januari (10.800 ex.), wat zou kunnen wijzen op een vorstinflux. Anderzijds blijkt

uit beschikbare telgegevens dat er in Vlaanderen ook een toename over langere

termijn aan de gang is. Die stijgende trend wordt ook in Nederland waargenomen

(HORNMANN et al. 2011).

31/01/2009 26/12/2009 30/01/2010 Teldatum Aantal geteld

Westkust

IJzermonding Nieuwpoort 2550 4 305 28/01/2011 1270

De Zelte Nieuwpoort 0 ? 115 28/01/2011 0

IJzerbroeken Woumen-Merkem 504 51 348 28/01/2011 0

IJzerbroeken Noordschote-Reninge 15 233 375 28/01/2011 1245

Middenkust

Schuddebeurze Westende 0 ? ? 29/01/2011 70

t' Pompje Oudenburg 187 128 151 29/01/2011 316

Oostkust

Bourgognemeersen Eernegem 874 325 1168 29/01/2011 752

Uitkerkse Polder 0 0 514 29/01/2011 2150

Achterhaven Zeebrugge 1436 45 167 29/01/2011 1230

Voorhaven Zeebrugge ? ? ? 29/01/2011 455

Zwin westelijke meren Knokke 844 265 191 29/01/2011 428

Zwingeul Knokke 29/01/2011 193

Weiden Kleiputten Oostkerke 187 396 563 29/01/2011 550

Weiden Damse vaart West 0 181 430 29/01/2011 0

Weiden Hagebos Zuienkerke ? ? ? 29/01/2011 0

Moere Oosternieuwweg Meetkerke ? ? ? 29/01/2011 131

Noord-Oost-Vlaanderen

Krekengebied Assenede 0 0 0 29/01/2011 0

Krekengebied Sint-Jan-in-Eremo 0 0 0 29/01/2011 73

Gent en Kanaalzone

Kluizendokken 235 ? 533 30/01/2011 891

Bourgoyen-Ossemeersen Drongen 520 ? 596 29/01/2011 1100

Antwerpen-Linkeroever

Drijdijk Verrebroek 493 526 535 29/01/2011 780

Puttenplas ? ? 0? 29/01/2011 520

Rietveld Kallo ? ? ? 29/01/2011 0

Broedvlakte van Zwijndrecht ? ? 5 29/01/2011 50

Blokkersdijk ? ? 0? 29/01/2011 0

Scheldeoevers Dredging ? ? 420 29/01/2011 513

Doelpolder - Doelpolder Noord ? ? 22 29/01/2011 0

Schor Ouden Doel ? ? 100 29/01/2011 420

Totaal Vlaanderen 7845 2154 6538 13137

Tabel 1. Resultaten van

een slaapplaatstelling van

Wulpen in Vlaanderen

eind januari 2011, en een

vergelijking met telge-

gevens uit voorgaande

winters.

18

Een vergelijking tussen de aantallen die overdag werden geteld tijdens het telweek-

end van 15/16 januari en de slaapplaatstelling van 29 januari levert voor de meeste

regio’s een goede overeenkomst op. In Tabel 2 worden de resultaten van beide

tellingen per regio naast elkaar gezet. Daarbij moet rekening gehouden worden

dat er ook uitwisseling is tussen regio’s, bijv. tussen Midden- en Oostkust en tussen

Noord-Oost-Vlaanderen en de Gentse Kanaalzone.

Tellingen overdag 15-16/01 Slaapplaatstelling 29/01

Westkust 2588 2515

Middenkust 971 386

Oostkust 4650 5889

Noord-Oost-Vlaanderen 439 73

Gent en Kanaalzone nog niet ontvangen 1991

Beneden-Zeescheldegebied 2088 2283

Uit deze tabel zou kunnen afgeleid worden dat de meerwaarde van de aanvullende

slaapplaatstellingen eerder beperkt is gezien ook de tellingen overdag een goed

beeld geven van de aanwezige aantallen. Maar dat is te eenvoudig gesteld. Bij

eerdere tellingen was de overeenkomst tussen beide niet steeds zo hoog. Verder

blijft het belangrijk om slaapplaatsen te lokaliseren met het oog op eventuele be-

schermingsmaatregelen. Door de ligging van foerageergebieden en slaapplaatstel-

lingen naast elkaar te leggen, krijgen we ook een beter inzicht in de slaaptrekroutes

tussen beide. Die informatie kan nuttig zijn om bij het maken van risicoanalyses

wat betreft aanvaringsslachtoffers van windmolenparken of hoogspanningslijnen

(EVERAERT, in voorbereiding). Genoeg redenen dus om ook in de toekomst met

een zekere regelmaat slaapplaatstellingen van Wulpen (en andere soorten) te laten

plaatsvinden.

Met veel dank aan allen die deze telling tot een goede eind hebben gebracht!

Bruno Beyen, Dirk Vanhoecke, Wim Boydens, Dirk Anseeuw, Koen Maertens, Mieke

Rodts, Marc Deceuninck, Patrick Vandoessealere, Jef Van de Water, Jan Swimberge,

Guido Rappé, Marc Nollet, Frank De Scheemaeker, Patrick Janssens, Guido en

Magda Burggraeve-Cuvelier, Hendrik Borglevens, Robrecht Pillen, Rudy Deplae,

Dirk Vercoutter, Emmanuel Crul, Moniek Knuyssen, Machteld Kaesemans, Geert De

Clercq, Filip Vanhee, Walter De Smet, Pieter Dhaluin, Geert Spanoghe, Anny Anselin,

René Maes, Tim Audenaert, Joris Everaert, Jan Devos, Jef Van De Wiele, Richard Tim-

merman, Willy Verschueren, Alberto Durinck, Jef Van De Wiele, Richard Timmerman,

Jean Maebe, Nancy Pauwels, Lieven Nachtergale, Hilde Bex, René Maes

Koen Devos

Koen.devos@inbo.be

Tabel 2. Vergelijking van

het aantal getelde Wulpen

tijdens de watervogeltellin-

gen van 15 en 16/01 en de

slaapplaatstelling op 29/01.

Referenties

DEVOS K., 2009. Slaapplaatsen van

Wulpen in Vlaanderen. Resultaten

eerste simultaantelling in januari

2009. Vogelnieuws 12: 29-31.

EVERAERT J., in voorbereiding.

Risico’s voor vogels en vleermuizen

bij geplande windparken in Vlaan-

deren. Rapport Instituut voor

Natuur- en Bosonderzoek.

HORNMANN ET AL., 2011. Water-

vogels in Nederland in 2008/2009.

SOVON Monitoringrapport

2011/03, Waterdienst-rapport BM

2011/03. SOVON, Nijmegen. 19

Devos, K., Slaapplaatsen van Wulpen in Vlaanderen

Telresultaten januari 2011, Vogelnieuw, mei 2011, nr. 16, p. 28-30

20

Honger in de tuin…SOS Tuinvogels!

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie op donderdag 15 november 2012 De laatste dagen komen er steeds meer meldingen binnen van wanhopige natuurliefhebbers: ze voederen de vogels in de tuin en zijn verbaasd van wat hen overkomt bij het strooien van de eerste granen en zaden en het hangen van de eerste vetbol. De rug is maar net gedraaid en alles blijkt al opgepeuzeld. Onze tuinen worden momenteel overspoeld door hongerige vogels. De voorbije weken waren het grote aantallen doortrekkende vinken, kepen, koolmezen en pimpelmezen die de aandacht trokken. Nu merken we ook overal Merels en Goudhaantjes. Grote aantallen zijn doorgetrokken, maar er blijken nu toch ook nog veel achterblijvers te zijn en die hebben het flink te verduren. Ze blijken allemaal op zoek naar eten. Veel eten! De reeds karige natuurlijke voorraden slinken bovendien zienderogen. Vooral de zaad- en fruitetende soorten kunnen we helpen en veel hongerige magen moeten dringend gevuld.

21

Algemene Bestuursvergadering (2/11/2012) Aanwezig: Robrecht, Edward, Tuur, Jelle, Jonathan en Hippoliet Niet aanwezig: Oscar en Matthia Verontschuldigd: Ward Afgelopen activiteiten -Startdag: Piepverantwoordelijke te laat!, aantal piepers: 20, aantal ini’s: 8, goede startdag, wel te weinig promo (toch proficiat Jelle met extra Domps!) -Nazofé: JNM Brugge had meer verwacht. -Bosjes met Ward: Geen bladkoning gezien -Verhuis lokaal en frietjes: Teambuilding was afgelast. -Vleermuizen met Tuur: Ward heeft het overgenomen, het was een flop. Excursieprogramma: -4 november: piep met Tuur -11 november: Roodrubber: Ward gaat + mensen van Nationaal, Ward laat iets weten als er problemen zijn -17 november Quiz met Tuur: inschrijven! -25 november: polders met Jonathan in Uitkerke -2 december: Sinterklaas piep in het Zwin met Tuur -7 december baravond -8 december Uitkerke: contact persoon met Jonathan -21 december: kerstfuif: eventueel etentje met oude sokken -31 december: Brugswintercongres! -Minstens 6 man moet zich inschrijven voor het eten door gaat -Anders -> kijken we voor een restaurantje -Tuur en Hippoliet koken (een ovenschotel en draagbare oven) -Inschrijven voor 1 december bij Hippoliet reeds ingeschreven: Robrecht, Edward, Tuur en Hippoliet Komende activiteiten: 1 februari: baravond met kaas en streekbieren inschrijven bij Hippoliet en prijs moet nog bepaald worden 2 februari: Piep film in het lokaal 9 februari: braakballen? Nog iemand gezocht voor de activiteit te leiden 16-17 februari: Zeelandtocht (zie site) 23 februari: Zeehonden en zeevogels in de Ijzermonden (trein en tram) Ward verantwoordelijke 1 maart: baravond + AB 2 maart: piep Braakballen in het lokaal met presentatie (tandenborstel niet vergeten!) Tuur stuurt nog naar Jelle 8-10 maart: VWG Hoge Venen weekend, aanrader! contact: Ward en Robrecht

22

16 maart: Amfie’s met Oscar? Of een kaas en wijn avond? Of een combinatie? 23 maart: Uilentocht met Ward (Ward zorgt voor zotte vangsten!) 30 maart: Voorjaarsflora met Edward Eventueel een topdag in de Viroin? Of een weekendje? Robrecht kan het eventueel overnemen 5 april: baravond: Thema overbevissing 6 april: Piep naar zee met Tuur, Tuur zou kruien als ie het kan regelen (paasvakantie): piep-ini weekendje? -Vlaamse Ardennen? (niet zo ver) (contact Rocky voor lokaaltjes) -Leiding: Hippoliet, Jonathan en Jelle -Verantwoordelijk Tuur -Brief op tijd sturen naar piepers 19 april: Vleermuizen met daan, gewone leden + ini’s, Ward en Tuur kijken voor de activiteit 27 april: natuurstudie wedstrijd, Robrecht en Jonathan 1 mei: Top excursie naar de fonteintjes met Jonathan Varia: Baravonden Idee: Combineren met nachtvlinders? (Quote Edward: Gloeilampen geven meer warmte) Lokaalinwijdingsfeest: eventueel te combineren met kaas en wijnavond Kamp en pre-kamp (Zie ook verslag van de skype vergadering) -datum: 1 tot 10 juli -29 juni al vertrekken. (2 dagen reis onderweg) -Goed geregeld tot nu toe! -Tuur kijkt voor subsidies -10 van Brugge die meekunnen reeds ingecheckt en ready to go: Tuur, Robrecht, Jelle, Edward, Ward, (Hippoliet, Lennie, Naomi, Jonathan) -functies: -Jelle ping, -Tuur voorzitter, -Ward en Robrecht excul Deadlines liggen al vast Pre-kamp: Jelle, Robrecht Tuur zouden gaan Financiën: Batdetector van Tuur. Subsidies zijn inorde. Raptor count blaadje is nog niet inorde: in de komende 5 jaar? Jelle rekening checken! Nieuwe radio? Budget? (Hippoliet heeft nog geen bankkaart) Roerdomp: Deadline 20 november Edward en Jonathan artikel? Robrecht eventueel over Tanzania Volgende domp in het bordeaux Tuur haalt hem op in Gent met stickers! Hippoliet (met bankkaart) post ze. Vorige Roerdomp was zéér goed! Een pluim voor Jelle! Bar: Hippoliet zorgt voor nieuwe barkaarten. Barkaarten moeten altijd ondertekend worden door Hippoliet of Robrecht. Hippoliet zorgt voor chips en bio-cola (mits hij de bankkaart heeft)

23

Functie Wie Telefoon Mail Voorzitter Robrecht Debbaut 0479/13 53 18 robrechtdebbaut@hotmail.com Contactpersoon Robrecht Debbaut 0479/13 53 18 robrechtdebbaut@hotmail.com Secretaris Hippoliet

Vandermeulen 0471/66 43 42 hippoliet@live.be

Penningmeester Jelle Lecomte 0479/84 37 87 jelle.lecomte@gmail.com Piepverantwoordelijke Tuur Verhelst 0476/07 35 35 verhelst.tuur@gmail.com Iniverantwoordelijke Ward Tamsyn 0479/36 53 31 wardtamsyn@hotmail.com Redacteur Jelle Lecomte 0479/84 37 87 jelle.lecomte@gmail.com Webmaster Jelle Lecomte 0479/84 37 87 jelle.lecomte@gmail.com Natuur Ward Tamsyn 0473/36 53 31 wardtamsyn@hotmail.com Milieu Mathia Dupon 050/36 27 01 mathia.dupon@hotmail.com Materiaalassistent Hippoliet

Vandermeulen 0471/66 43 42 hippoliet@live.be

Piepbegeleider Robin Van Den Broek

0497/18 90 47 vandenbroeck.robin@gmail.com

Piepbegeleider Pieter Vander Vennet

0470/87 84 91 pietervdvn@gmail.com

Amfibieën en reptielen Oscar D’Hoore +31(0)610/10 87 89 oscar9113@hotmail.com Vogels Jonathan Meire 0494/37 02 93 jonathanjnm@hotmail.com Planten Edward Debbaut 0499/73 32 47 edward_debbaut@hotmail.com Zoogdieren Tuur Verhelst 0476/07 35 35 verhelst.tuur@gmail.com Vieze Beestjes Edward Debbaut 0499/73 32 47 edward_debbaut@hotmail.com

24