De Oudheid

F.G. Naerebout & H.W. Singor

Begeleiding semester I blok I

F.G. Naerebout

GLTC/OCMW

Maandag 9:00-11:00 Vriesh 2/002

rooster

• 20 september: tot pagina 100: alles vóór Archaïsch Griekenland, prehistorie – 750 v.C.

• 27 september: pp.100-161: 750 – 500 v.C.

• 4 oktober: GEEN college

• 11 oktober: pp.100-161, 165-227: 750 – 500 v.C. en 500 – 338 v.C.

• 18 oktober: pp.165-227: 500 – 338 v.C.

Jaren B.P. (x 1000.000)

Bron: Wikipedia Dateringen: Internat. Commission on Stratigrafy

Ruimere context: zie Wikipedia, trefwoord Fanerozoicum

X B.P. = X before present = X + 2010

7-5 miljoen jaar B.P.: ontstaan van mensachtigen (einde Mioceen/begin Plioceen) 2,4-2,3 miljoen jaar B.P.: genus homo: de mens. Verschijnt ongeveer gelijk met het begin van het Kwartair en Pleistoceen. 200.000 jaar B.P.: homo sapiens 100-60.000 jaar B.P.: de moderne mens verspreidt zich vanuit Afrika 25-24.000 jaar B.P.: uitsterven van de homo Neanderthalensis 12.000 jaar B.P. (10.000 v.C.): einde van het Pleistoceen, begin Holoceen, einde laatste Pleistocene glaciaal

In archeologische termen (gebaseerd op werktuiggebruik) behoort het grootste deel van de mensheidsgeschiedenis tot het Paleolithicum, de Oude Steentijd.Op de overgang naar het Holoceen begint het Mesolithicum, de Midden-Steentijd, die op een gegeven moment (afhankelijk van de plaats) overgaat in het Neolithicum, de Nieuwe Steentijd

Neolithicum

Neolitische revolutie& secondary products revolution NB: evoluties

Diffusie / zelfstandige ontwikkeling 10.000-3500 v.C.

Sedentisme ( nomadisme) Domesticatie van planten en dieren landbouw/tuinbouw Gepolijste werktuigen Aardewerk Zuivelbereiding, textielfabricage, trek-, rij- en lastdieren Eerste metallurgie

3000 v.C.

Vroege staten en stedenVruchtbare Halve MaanMesopotamië: SoemerEgypte NB: centrum-periferie

Migraties: Semieten (Akkad); Indo-Europeanen

Brons Bronstijd NB: 3-perioden-systeem: steen, brons, ijzerOpnieuw: diffusie (en autonome ontwikkelingen)

Schrift: cuneïform (spijkerschrift) hiërogliefen

Prehistorie historie

Vanaf het moment dat geschreven wordt (protohistorie?), of vanaf het moment dat dat in aanmerkelijke mate gebeurt, en ‘historische informatie’ wordt opgeschreven?

Bronnen: primaat van geschreven bronnen

Extern geheugen

2400 v.C.

Mesopotaamse hegemonieën

Oeroek; Rijk van Sargon van Akkad; Oer

2000 v.C.

Komst van de Amorieten

Einde Soemer en opkomst van Babylon

Begin van geschiedschrijving in Mesopotamië

Begin van Minoïsche bloeiperiode; Helladisch

Komst van Grieken en van Italische volken

1700 v.C.

Babylon: Hammurabi: wetscodificatie

1600-1000

1600 v.C

Santorini/Thera/Thira

Opkomst van nieuwe machtsblokken

Elam, Assyrië, Mitanni, Hittieten-rijk

Griekenland: Mycene

1500 v.C.

Einde Indusbeschaving

Opbloei van China: Shang; Chinees schrift: karakters

Grieken op Kreta: Lineair B

Egypte expansief in Nabije Oosten: Nieuwe Rijk

1200 v.C. Ondergang Late Bronstijd-bestel, migraties

Val van het Hittietenrijk, invallen door de

Zeevolken, binnendringen van Arameeën in

Mesopotamië en Nabije Oosten, begin van het einde

voor Myceens Griekenland

1100 v.C. China: Zhou

1000 v.C. Successor states: Neo-Hittieten, Frygiers Ontstaan van het alfabet-schrift

900 v.C. Opkomst van Assyrië als grootmacht In het Nabije Oosten: Fenicië, Filistijnen, Israel, Juda

750 v.C.

Griekse renaissance: Archaïsch Griekenland

Contacten met Nabije Oosten, Egypte: vele ontleningen,

waaronder het alfabetschrift

Assyrische expansie

722 Israel vernietigd, 670 Egypte veroverd

612 v.C.

Val van Niniveh; Nieuw-Babylonisch rijk; Neboekadnessar

587 inname Jerusalem, einde van Juda – Babylonische

ballingschap

550 v.C.

Iran: de Meden verdrongen door de Perzen

Perzische veroveringen: 545 Lydië, 539 Babylon, 525 Egypte

GRIEKENLAND

Dark Age 1000-750

• De Griekse wereld van Homeros?

• Migraties: Doriërs; oversteek naar Klein-Azië; Cyprus

Archaïsch Griekenland 750-500

• Ex oriente lux o.m. alfabetschrift

• Polis, poleis burgerschap / aristocratie / turannis

• Bevolkingsgroei en ‘kolonisatie’

• Het Dorische model

Expansieve Griekse wereld

tussen:

• Italische volken & Etrusken

• Karthago

• Het Perzische Rijk

500 Ionische Opstand

490/480 Perzische Oorlogen

480 Himera 474 Kumē

ATHENE Rome

620 Drakōn ca 600 Etruskisch

590 Solōn

550 Peisistratos

510 Verdrijving van Hippias 510 Einde van de

Koningstijd

Kleisthenēs Republiek