De kunstgrasvelden van Desso - ie-net · onder grote belangstelling met een panelgesprek tijdens...

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

INGENIEURSMAGAZINE

10-2010

De kunstgrasveldenvan DessoEerste resultaten ‘mijn baan’-enquête

Revolutionaire chiptechnologie

Ing. Koen Kennis is kabinetschefvan minister Bourgeois

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgemjaargang 48, nummer 10, oktober 2010maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustusafgiftekantoor HASSELT 1- P2A8632

Meer informatie?

Kijk op de website www.vikvorming.be/cursusof [email protected] of 03 259 11 06.

VIK VormingHerentalsebaan 6432160 Wommelgem

VIK orming VVIK orming VTeammanagement - vanaf 9 novemberWat maakt een team efficiënt en werkzaam als een goedgeoliede machine?Hoe leren samenwerken en niet tegenwerken of naast elkaar werken? Welkeelementen en processen maken van een groep een (h)echt team?

Evaluatiegesprekken – vanaf 18 novemberUw evaluatiegesprekken verlopen niet altijd vlekkeloos? Ontstaan er somsproblemen die u kon vermijden? Weet u niet hoe om te gaan met de emoti-onele reacties?

Snellezen – vanaf 19 novemberWordt u ook elke dag overstelpt met stapels informatie en hebt u soms hetgevoel dat uw leesstapel almaar toeneemt in plaats van afneemt? Hebt uook massa's memo's, brieven, vakliteratuur, rapporten, kranten... te verwer-ken en neemt u dat dan mee naar huis om het daar 'rustig' te kunnen lezen?Slaagt u erin om dat dan ook te doen?

Persoonlijke organisatie met Outlook – 24 novemberMeer of minder structuren en folders gebruiken? Kunt u honderd e-mails inéén uur schrijven? Hoe sneller vergaderingen organiseren en plannen enhet contactbeheer optimaliseren?

Mind Mapping – 17 decemberU wilt leren hoe u breinvriendelijke notities kunt maken? Hoe u het bestassociatief, ook met beelden, in kleur en met trefwoorden kunt leren?

Hoe grote ondernemingen strategischte benaderen? – 16 novemberIn deze praktijkgerichte sessie proberen we de beslissings- en beïnvloe-dingsstrategie te bepalen voor elke mogelijke verkoper. Daarom bezorgende cursisten aan de docent vooraf de nodige achtergrondinformatie van eenonderneming die zij strategisch willen benaderen.

Inkoop-negotiatietechnieken:een must voor elke in- en verkoper – vanaf 3 decemberDit programma, opgevat als een praktisch seminarie, geeft de in- en verko-per een breed inzicht in de inkoopproblematiek. Inkooporganisatie en -administratie, de commerciële aanpak, de inkooptactiek en -strategie, ver-bale en non-verbale negotiatietechnieken worden in praktische cases des-kundig belicht.

bij VIK Vorming

Opleidingenvaardigheden

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw

Lid van World Federation of EngineeringOrganisations (WFEO) van de UNESCO.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.)

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem

HOOFDREDACTEUR

Ing. Noël Lagast MSc

EINDREDACTIE

Luc Vander Elst

REDACTIERAAD

Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MScIng. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc

REDACTIESECRETARIAAT

Francine Demaret

SECRETARIAAT VIK

Herentalsebaan 643, 2160 WommelgemTel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] open van 08.30 uur tot 17.00 uur

Voor advertentieruimte of redactionele bijdragen:mail naar [email protected].

LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN

rek.nr.: 406-0098501-56

€ 62,00voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;voor geassocieerde leden

€ 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden

€ 17,00voor studenten-industrieel ingenieur

€ 79,00voor leden woonachtig in het buitenland

€ 750,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

€ 375,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers

DRUKKERIJ & LAY-OUT

Drukkerij SLEURS nv, OverpeltTel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

COVER

Productie van kunstgras © Desso Sports Systems

Commentaar

3 I-mag oktober 2010

Samenwerken loont

U hebt ongetwijfeld al gehoord van ‘ie-net’, dat voor de community van alle ingenieursen technisch geïnspireerde mensen staat. Ie-net brengt niet alleen voor het eerst alleingenieurs in Vlaanderen bijeen, maar ook iedereen met een passie voor techniek entechnologie. Ie-net is een samenwerkingsproject, ‘powered by VIK en KVIV’. Waarstaan we vandaag met dat project?

Op 19 april gaven we in Brugge het officiële startschot aan roadmap Vlaanderen -scharnier voor verandering. Dat gezamenlijk initiatief van de ingenieursverenigingenVIK en KVIV onder het logo ie-net mag alvast een schot in de roos genoemd worden.Na die succesvolle start organiseerden we ondertussen al vier succesvolle eventsrond volgende thema's: ‘industrie op weg naar 2020’ – ‘duurzame medische ontwikke-ling met technologie voor verantwoorde zorg’ – ‘sport en technologie met aansluitendbijwonen van de Memorial Van Damme’ en ‘voorstelling van Energyville’ in

Waterschei, waar we meer dan 530 deelne-mers mochten verwelkomen. Zo blijkt datsamenwerken met de beide ingenieursvereni-gingen loont. Abonneer u daarom op onzeroadmap-nieuwsbrief, zodat u geen enkeleactiviteit hoeft te missen.

Naast roadmap Vlaanderen werken we al vanvorig jaar samen in het project Dynamiek 2010- de ingenieur: motor voor verandering.‘Dynamiek 2010’ is het project waarbij de rol

van de ingenieur in de verf wordt gezet als motor voor de realisatie van verandering,innovatie in producten, diensten en processen. Ingenieurs beschikken vanuit hunopleiding over sterke troeven om in ieder bedrijf, overheidsinstelling of organisatiehet voortouw te nemen om die veranderingen door te voeren. Binnen de ruime ingeni-eursgemeenschap, ie-net, is er een grote diversiteit aan talent, kennis en vaardighe-den, ervaring, loopbaaninteresses, ... Met ‘Dynamiek 2010’ willen we de banden tussendie ingenieursgemeenschap en de bedrijven en organisaties nauwer aanhalen.

Vorig jaar lanceerden we onze eerste actie met de startbaanenquête voor alle afge-studeerde ingenieurs van 2009. VIK en KVIV hebben samen alle startende ingenieursgevraagd hoe zij aan hun loopbaan zijn begonnen. De resultaten publiceerden weonder grote belangstelling met een panelgesprek tijdens een netwerkevent in Gent enLeuven. De startbaanenquête promotie 2010 is net afgerond. We communiceren deresultaten op 25, 26 en 27 oktober respectievelijk in Brussel, Gent en Leuven. Volgonze aankondigingen op de website, als u er bij wilt zijn.

Maar ‘Dynamiek 2010’ focust niet alleen op de starters. Op pagina’s 5 en 7 leest u deresultaten van de ‘mijn baan’-enquête. Het volledige rapport voor de bedrijven kunt ubinnenkort bestellen via de VIK-website. Ook voor de ingenieursstudenten nemen weinitiatieven. Op 13 oktober lanceren we voor hen een jobtrein die heel Vlaanderen aan-doet: van Oostende naar Oostende. De trein doet alle universiteiten en hogescholenaan, zodat men naar wens kan opstappen en met het gratis retourticket geraakt menaltijd terug thuis. ‘Dynamiek 2010’ zorgt 's middags in Antwerpen nog voor een speci-al event voor alle aanwezige studenten.

De samenwerking binnen ‘ie-net’ geeft duidelijk meerwaarde en uitstraling aan beideingenieursverenigingen. De ingenieurs in Vlaanderen treden vandaag met een opengeest en een brede kijk vanuit een maatschappelijke verantwoordelijkheid naar buitenen dragen zo bij tot een verhoging van het welvaartspeil in onze regio.

Ing. Paul BERTELS MScGedelegeerd bestuurder

Inhoud

4I-mag oktober 2010

CommentaarSamenwerken loont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03Inhoudstafel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04De ingenieur: een tevreden M/V! Brandpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05Onze nieuwe reeks: ‘Sport & technologie’ Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 09De ene grasspriet is de andere niet Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Van kilobyte tot yottabyte Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Trio lanceert nieuwe generatie onbemande vliegtuigen Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Modern TimesTechnologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Jos d’Haens ontwikkelde kleinste motor ter wereld Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18In de kijker: Fotovoltaïsche zonnepanelenAfdeling Mechelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Nieuws van de afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22ICT als energieverslinder Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Ing. Koen Kennis MSc is kabinetschef van Geert Bourgeois Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Activiteiten van de studiegroepen Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Mensen maken Lean VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Mechatronica in moderne machines VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Energiebesparingen in de procesindustrie VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Polymeren en hun toepassingsmogelijkhedenVIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Planning van onderhoudsactiviteiten VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Cursusoverzicht VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

De unieke waarde van de 'Mijn baan'-enquête ligt in de representativiteit vooreen scherp afgebakende doelgroep. Deenquête betreft uitsluitend: de master inde Ingenieursweten schap pen, master inde Bio-ingenieurswetenschappen, bur-gerlijk ingenieur, de bio-ingenieur, deingenieur voor de scheikunde en de land-bouwindustrieën en de landbouwkundig

De respondenten konden de vragenlijstvia het internet invullen en afleveren.Tegen eind mei stuurden 2.866 ingenieurseen valabele enquête door: 1.061 bio- ofburgerlijk ingenieurs en 1.805 industrieelingenieurs.

Tevreden ingenieurs

De ingenieur is doorgaans een gelukkigewerknemer. 72% van de ingenieurs istevreden tot zeer tevreden over zijn/haarloonpakket. Ook over de huidige job alsgeheel is de meerderheid tevreden totzeer tevreden (83%). Daarenboven zegt70% de komende 10 jaar zeker bij dezelfdewerkgever te blijven: in dezelfde functie ofdoor naar een andere functie door tegroeien.Een burgerlijk ingenieur verdient gemid-deld een 4.350 euro bruto/maand (medi -aan), een bio-ingenieur 3.650 euro bruto/

ingenieur, de master in de IndustriëleWetenschap pen, industrieel ingenieurvoltijds werkzaam met een bediendecon-tract voor bepaalde of onbepaalde duur.

Geen enkele enquête bereikt meer bio-,burgerlijk en industrieel ingenieurs dande 'Mijn baan'-enquête.

WOMMELGEM. In mei 2010 bundelden de ingenieursverenigingen VIK en

KVIV de krachten voor de enquête 'Mijn baan' in het kader van de 'ie-net'-

samenwerking. Beide verenigingen hebben een jarenlange traditie van sala-

risenquêtes. Een traditie die zowel de leden als de bedrijven ten zeerste appre-

ciëren. Deze 'Mijn baan'-enquête is een vervolg op die salarisenquêtes. Er

wordt aandacht besteed aan het salaris, maar daarnaast - en dat is nieuw -

wordt ook gepolst naar tevredenheid, ambities, werkloosheid, carrièrever-

loop, enzovoort. De 'Mijn baan'-enquête heeft dus een iets bredere focus dan

de vroegere salarisenquêtes.

De ingenieur:een tevreden M/V!

Richtinggevende enquête bij scherp afgebakende doelgroep

BRANDPUNT

brandpunt


burg. ir. bio-ir. Ing. totaal

promotie n % van promotie- n % van promotie- n % van promotie- n % van totaaljaarklasse jaarklasse jaarklasse jaarklasse

2008-2009 155 48,4 42 13,1 123 38,4 320 11,22005-2007 142 32,0 44 9,9 258 58,1 444 15,52000-2004 121 23,7 62 12,1 328 64,2 511 17,81990-1999 204 24,8 57 6,9 561 68,2 822 28,7< 1990 196 25,5 38 4,9 535 69,6 769 26,8Totaal 818 28,5 243 8,5 1.805 63,0 2.866 100,0

BRANDPUNT

maand en een industrieel ingenieur 4.000euro bruto/maand. Het gaat hierbij tel-kens over de mediaan binnen de totaliteitvan elke groep.

Niet zozeer het diploma opzich is rechtsreeks bepalendvoor het loon. Vooral de sector en de functie zijnbelangrijk.

Uiteraard hebben verschillende factoreneen belangrijke invloed op de hoogte vanhet loon. Zo is niet zozeer het diploma opzich rechtstreeks bepalend voor het loon,maar zijn eerder vooral de sector en defunctie belangrijk. Natuurlijk is er tussenfunctie/sector enerzijds en diplomaanderzijds meestal wel een direct ver-band. Zo kunnen we het verschil tussenbio-ingenieurs enerzijds en burgerlijk enindustrieel ingenieurs anderzijds verkla-ren door het feit dat bio-ingenieurs eerderterechtkomen in sectoren die minder goedbetalen (voeding, milieu, onderzoek, ...),waar we burgerlijk en industrieel ingeni-eurs meer terugvinden in sectoren als bij-voorbeeld (petro)chemie of metaalnijver-heid, die doorgaans hogere lonen uitke-ren.Het verschil tussen het loon van de bur-gerlijk ingenieurs en het salaris van deindustrieel ingenieurs is meer te verklarenop functieniveau. Door de eigenheid vanbeide diploma's zullen beide groepen opeen iets ander functieniveau terechtko-men. Beide profielen starten over hetalgemeen in een louter vaktechnischefunctie. Dat is logisch. Weinig werkgeversplaatsen een starter aan het hoofd vaneen team of in een beleidsgerelateerdefunctie. Bij burgerlijk ingenieurs zalmanagement vrij snel een groter onder-deel van de job worden en ze zullen meerdoorgroeien naar een strategisch niveau

Van de oudste ingenieurs (meer dan 10jaar ervaring) heeft twee op tien tijdensde carrière wel een of meerdere periodesvan werkloosheid gekend. De mediaanvoor de duur van die periodes ligt op 10weken voor de industrieel ingenieurs enop 12 weken voor de burgerlijk/bio-ingeni-eurs.

Eerste job: 2 jaar

De eerste functie verlaat men doorgaansna zowat twee jaar. Dat wil niet zeggendat men na twee jaar sowieso van werkge-ver verandert. Twee ingenieurs op tien blij-ven bij dezelfde werkgever en groeien dusintern door naar een andere functie.Doorgaans gaat men in de verdere carriè-re om de drie jaar over naar een anderefunctie.

Naast de brutomaandweddezijn een pensioenplan en eenhospitalisatieverzekering hetpopulairst bij de werkgevers,maar ook de ingenieurs zelfvinden dat net de meest interessante voordelen.

De komende tien jaar wil een kwart van derespondenten in dezelfde functie blijvenbij dezelfde werkgever. Vier procent wilwel in dezelfde of een gelijkaardige func-tie blijven, maar liever bij een anderewerkgever. 45% wil bij dezelfde werkgeverdoorgroeien naar een hoger functieni-veau. Vijftien procent wil eveneens door-groeien, maar dan wel bij een anderewerkgever. Vier procent zou graag in deloop van de komende tien jaar op zelfstan-dige basis beginnen te werken.

Tekst: David DE SAGER Verantwoordelijke KVIV-Jobdienst

(directie). Ook bij de industrieel ingeni-eurs neemt management een belangrijkaandeel in de functie in, maar dan eerderop een uitvoerend niveau. Uiteraard gaat het hier om globale ten-densen en het bovenstaande gaat nietnoodzakelijk op voor elke burgerlijk, bio-of industrieel ingenieur.

Bijkomende voordelen

Als we kijken naar de top tien van de extravoordelen die men krijgt naast de bruto-maandwedde, dan zien we dat pensioen-plan en hospitalisatieverzekering nietalleen het populairst zijn bij de werkge-vers om in te voegen in het loonpakket,maar dat ook de ingenieurs zelf die demeest interessante voordelen vinden.

Zowel bij de burgerlijk/bio-ingenieurs alsbij de industrieel ingenieurs zijn debedrijfswagen en de tankkaart zeer popu-lair, maar amper 6 ingenieurs op 10beschikken over dat voordeel. Ook eeninternetabonnement op kosten van hetbedrijf lijkt veel populairder bij de ingeni-eurs dan bij hun werkgever.Andere uit de top tien van meest ontvan-gen voordelen zijn maaltijdcheques, pc,gsm en forfaitaire kostenvergoeding.

Werkloosheid

We vroegen of er tijdens de loopbaaneventueel al periodes van werkloosheidwaren geweest. Daarmee doelen we opperiodes dat men werkzoekend was, ter-wijl periodes waarin men geen job had,maar niet werkzoekend was (bv. door ziek-te, ...) buiten beschouwing werden gela-ten. Ook werd geen rekening gehoudenmet de periode van werkloosheid tussenhet afstuderen en de eerste job.


pens

ioenp

lan

hosp

italis

atie-

verze

kerin

g pc

maa

ltijdc

hequ

es

bedr

ijfsw

agen

tank

kaar

t

forfa

itaire

onko

stenv

ergo

eding

verg

oedin

gwo

on-w

erkv

erke

er

inter

net

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

gsm

pens

ioenp

lan

hosp

italis

atie-

verze

kerin

g pc

maa

ltijdc

hequ

es

bedr

ijfsw

agen

tank

kaar

t

forfa

itaire

onko

stenv

ergo

eding

verg

oedin

gwo

on-w

erkv

erke

er

inter

net

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

gsm

burg. ir. / bio-ir.vindt dit voordeel(zeer) interessant

burg. ir. / bio-ir.krijgt dit voordeel

Ing.vindt dit voordeel(zeer) interessant

Ing.krijgt dit voordeel


In recente publicaties van I-mag las u alvaker artikelen die over sport gingen: vande Leuvense spin-off Biorics die ondermeer de trainingsanalyses voor AC Milanop poten zet tot de professionele volley-balspeelster Tara Daerden die voor indus-trieel ingenieur studeert. Een paar jaar-gangen terug brachten we al studentenindustrieel ingenieur met een topsport-statuut voor het voetlicht. Sport, weten-schap, technologie en ingenieurs hebbendus wel heel zeker iets met elkaar.

In de nieuwe reeks pakken we het breedaan, maar de nadruk ligt in de eersteplaats op techniek: hoé werkt het? Denkbijvoorbeeld aan de wielerpistes bij hetbaanwielrennen: wie ontwerpt ze, hoeworden die bochten, de hellingen en dehoogtes berekend? Of aan de schieronstuitbare technologische evolutie vanuw eigen (koers)fiets of mountainbike. Ofnog: het hawkeye in het tennis. Hoe steektdat in elkaar?

evenementen top of mind te krijgen. Er isdus ook een beleids(ondersteunend) as -pect aan de nieuwe artikelenreeks. “België is meer dan alleen beer and cho-colate”, zegt Peter Demuynck, directeurvan BSTC. “We hebben veel knowhow enervaring in ons land. Op het WK voetbal inZuid-Afrika hadden twaalf Belgischebedrijven een inbreng, onder meer bij debouw, de toegangscontrole, de hospitality,de sportuitrusting en de mediatechnolo-gie. We werken nu naar Londen 2012 toe.Wij groeperen 65 Belgische bedrijven dieal heel wat internationale referenties insport en technologie kunnen voorleggen,zoals de Olympische Spelen en het WK enEK voetbal. Momenteel volgen wij vanuitde hoofdzetel van Agoria een veertigtalaanbestedingsdossiers van diverse comi-tés voor mondiale sportevenementen.”

Wij hebben al heel wat ideeën om onzereeks mee te stofferen. Maar hebt u zelfook ideeën voor onze nieuwe artikelen-reeks? Laat het ons weten op het mail-adres van onze redactie: [email protected].

In dit nummer krijgt u alvast wat achter-grond bij de firma Desso uit Dender mon -de. Die preferred FIFA-partner maaktsynthetische sportvelden.

Dirk VANDER ELST

De nadruk op techniek in de nieuwe arti-kelenreeks sluit niet uit dat ook andereonderwerpen aan bod kunnen komen. Er isniet alleen het fabricageproces van aller-lei sportartikelen, er is ook een bredeindustrie aan meet- en regeltechniek diede prestaties van de sportbeoefenaarmoet bevorderen: hoe meet je een loper dejuiste loopschoenen aan, welke speervliegt het verst bij dezelfde werpkracht,enzovoort.

Hoe belangrijk het fabricageproces vandie loopschoen of die speer ook is, als deloper of de speerwerper geblesseerd is,helpt dat allemaal niet. Ook die kant vanonze technologie kan aan bod komen: demeet- en analysetechnieken die de bles-surepreventie bij de atleten verzorgen.

En last but not least probeert de BelgianSportstechnology Club, een initiatief vanAgoria en het BOIC, de Belgische techno-logiebedrijven bij de organisatie van top-

WOMMELGEM. Vanaf dit nummer loopt een nagelnieuwe reeks in uw maand-

blad. De reeks legt de link tussen sport en technologie. We zullen het vooral

hebben over de rol van de technologie in de fabricage van sportartikelen, bij

de preventie van blessures of om prestaties te verbeteren, maar ook al eens

over beleidsondersteunende activiteiten.

‘Sport & technologie’wordt onze nieuwe

reeks

technologie

Sport en technologiegaan hand in hand

10I-mag oktober 2010

Peter van Reijen is ‘technical managerartificial grass’ bij Desso en legt uit.“Je moet een onderscheid maken tussenvolledig natuurgras, volledig kunstgras eneen combinatie van de twee. Dat laatstenoemen wij de Desso Grassmaster. Dat iseen natuurgrasveld dat we verstevigendoor er kunstgrasvezels in te prikken. Opeen voetbalveld injecteren we twintig mil-joen kunstgrasvezels bijna twintig cmdiep in de grasmat. Vervolgens vergroeiende wortels van het natuurgras met dekunstgrasvezels en verankeren ze degraszoden tot een stabiel en vlak veld. InBelgië speelt onder meer Anderlecht opzo’n veld. Buitenlandse topclubs zijnArsenal, Feyenoord, AZ en TottenhamHotspurs. Naast de Grassmaster-combi-natie produceert Desso Sports Systemsnatuurlijk ook volledige kunstgrasveldenvoor hockey, american football, tennis,enzovoort.”

Hoe fabriceren jullie zo’n kunstgrasveld?

“Summier verteld, kopen wij granulatenin, die we verwerken tot kunstgrasvezelsen vervolgens tot een kunstgrasmat ‘tuf-ten’. Er is polypropyleen, dat we gebruikenvoor een volkunststofhockeymat, die heeldicht op elkaar getuft wordt en geeninstrooimateriaal nodig heeft. Of voor eentenniskunstgras, dat wel wordt inge-strooid met zand. Bij voetbal en rugbygebruiken we polyethyleen. Dat wordt ver-

erbij, in rollen naar het sportveld trans-porteren, met een nadenband tegenelkaar leggen en met lijm aan elkaar plak-ken en daar is je kunstgrasveld.”

Balgedrag

Verschillen de velden volgens de sportdie je erop beoefent?

“Afhankelijk van om welke sporttak hetgaat, doe je er ofwel zand bij, ofwel zanden rubber. Voor een voetbalveld heb jezand en rubber nodig en een iets langerevezel. Eerst leg je een laagje zand voor destabiliteit, erboven een laagje rubber voorhet comfort. Spelers mogen niet het ge -voel hebben dat ze op een betonnen plaatlopen. Ook om een goede sliding te kun-nen maken, is die rubberlaag belangrijk.”

werkt in kunstgrasmatten met een meeropen structuur en daar wordt met eeninfill van zand en/of rubber gewerkt om devezels rechtop te houden.”

“ Met onderzoek en ontwikke-ling en in samenwerking metde Fifa willen we kunstgrasnaar een hoger plan tillen.”

“Bij die granulaten stoppen we additievenom de vezels kleur te geven en uv-besten-dig te maken. We mengen dat, duwen hetmengsel door een klein gaatje, rekken datheel hard uit en dan heb je de grasgarens.Vervolgens tuften we die garens door hetdoek heen als met een soort naaimachine.Van die draad kunnen we de lengte bepa-len en de onderlinge afstand instellen endan krijg je een grasdoek. Beetje lijm

DENDERMONDE. Het ene voetbal-

veld ligt er in de winter piekfijn bij,

op het andere moet de wedstrijd

afgelast worden als het te veel

regent. Het verschil? Een kunstgras-

veld tegenover een natuurgrasveld.

Met het kunstgras opent I-mag de

reeks over sport en techniek. Altijd

met de vraag: hoe zit dat in elkaar?

technologie

De ene grassprietis de andere nietDe kunstgrassportveldenvan Desso Sports Systems

Peter van Reijen

Anders is het natuurgras te nat of tedroog en lopen de spelers ook meer risi-co’s op blessures.”

“ Het is al te gemakkelijk omsportblessures te wijten aanhet kunstgras.”

“De Nederlandse hockeybond heeft 35jaar ervaring met kunstgrasvelden enmerkt geen waarneembaar verschil inaantal blessures. Wel zie je een anderesoort blessures: op natuurgrasveld heb jeveel verzwikte enkels, op kunstgras meerschaafwonden. Velden hadden vroegergeen (rubber) demping en dan kregen despelers last van de rug, aan de voet, enzo-voort.”

Veldverwarming

“Om een kunstgrasveld te verwarmen zijnverschillende systemen mogelijk: in ofonder de dempende laag of vlak onder hettapijt. Grotere buizen moeten natuurlijklager in je constructie steken. Er zijn ooksystemen met elektrische draden vlakonder het grastapijt. Zaak is dat je moetvermijden dat je infill (het zand en de rub-ber) bevriest. Maar in West-Europa wordtnauwelijks veldverwarming onder kunst-grassen gelegd.”

Welke zijn de belangrijkste uitdagingen?

“Natuurgras heeft 80% water. Bij een sli-ding koelt het de schuring van delichaamsdelen af. Bij ons kunstgras niet.Het zou fijn zijn als onze grasvezel eenbeetje water zou vasthouden. Vandaagblijven de druppels buiten op onze vezelstaan. Water opnemen en teruggeven iswellicht nog te veel gevraagd, maar vast-houden zou al goed zijn.”“En tot slot willen we in samenwerkingmet Fifa meer gesofisticeerde meetme-thodes ontwikkelen. Hoe kunnen wekunstgras ontwikkelen dat het menselijklichaam zo min mogelijk belast en dus dehogere trainingsfaciliteit beter benuttendie kunstgras biedt? Allerlei universitei-ten zijn al met dat (sensoren)onderzoekbezig. De universiteit van Gent legt onderhet kunstgrastapijt een drukplaat en meetwat er gebeurt in de voet, in de rug, in deromp. Dat geeft ons de gelegenheid omnieuwe ontwikkelingen te onderzoeken.De Fifa meet op verschillende velden envergelijkt de metingen. Zo willen wekunstgras op een hoger plan tillen.”

Tekst: Dirk VANDER ELSTFoto’s: DESSO SPORTS SYSTEMSen Dirk VANDER ELST

“Bovendien moeten we ook een juiste bal-rol verkrijgen: sporten hebben een ver-schillend balgedrag. De bal reageert bijhockey heel anders dan bij tennis of voet-bal. Daarom steken wij meer of minderrubber in het gras of we veranderen hetaantal steken in het grasdoek en geven zomeer of minder weerstand. Ook met decompound, de dikte of de vorm kunnen wevariëren. Rubber maakt de vezel wat stug-ger, dat houdt de bal wat meer tegen.”

Hoe bereken je al die facetten?

“Desso doet veel onderzoek. Een kunst-grasvezel voor voetbal moet steeds meerlijken op een natuurgrasvezel. Het grasmoet een goede sliding toelaten, de balrolmag niet te hoog zijn. Wij kunnen de sa -menstelling van de vezel veranderen ofspelen met de vorm ervan. Zo kunnen wetraagheidsmomenten inbouwen in hetgras, maar we moeten het optimum vandikte en vorm vinden, opdat het gras lekkeraanvoelt, een goede sliding toelaat en devezels weer rechtkomen na een sliding.”“We testen zowel in eigen huis als insamenwerking met de universiteit vanGent, die over gesofisticeerde apparatuurbeschikt. Als enige ter wereld kunnen zijeen slijtagepatroon aanbrengen op eengrasveld en in real time meten wat de bal-rol doet op zo’n veld.”“Bij voetbal komen veel meer blotelichaamsdelen in contact met het kunst-gras dan bij pakweg tennis. We hebbenslidingtests ontwikkeld, waarbij we detemperatuurstijging van het menselijklichaam meten op het moment dat iemandeen sliding maakt. We moeten vermijdendat de spelers brandwonden oplopen.”

Blessures

Voetballers durven blessures al eens toe te schrijven aan het kunstgras?

“Ik werk ondertussen 23 jaar met kunst-gras en stel vast dat het onmogelijk is omblessures op een objectieve manier toe teschrijven aan kunstgras. Zo veel neven-factoren kunnen leiden tot een blessure,zelfs mentale of stressfactoren. Het is tegemakkelijk om ze aan het kunstgras tewijten, al mogen we dat aspect niet ver-waarlozen en doen we er veel onderzoeknaar.” “Spelers leren snel hoe en wanneer zeeen sliding kunnen maken. Je ziet zelfsspelers die hun manier van sliden aanpas-sen aan de grassoort. Je mag in deze dis-cussie kunstgras ook niet altijd vergelij-ken met het ideale natuurgras, want datstaat er ook maar enkele weken per jaar.


Fifa preferredproducerDesso Sports Systems is als enigBelgisch bedrijf een van de vijf Fifa‘preferred producers’ van kunstgras.Het behoort tot de Desso-groep, vanorigine een Nederlands bedrijf, enstaat mee aan de bakermat vankunstgrassportvelden. Begin van dejaren ’80 begon het met een combina-tie van zand en ingestrooid kunst-gras. Desso Sports Systems heeftzijn hoofdzetel in Dendermonde. Hetbedrijf heeft een eigen research &development-afdeling, ‘extrudeert’zelf de garens, doet wereldwijd aan-leg en onderhoud van allerlei kunst-grassen voor voetbal, tennis, hockey,american football, … Op het jongstewereldkampioenschap voetbal inZuid-Afrika lag een Desso-grasmatin de stadions van Nelspruit enPolokwane.www.dessosports.com

DVE

Goede investering?“Een niet-professionele sportclubkan moeilijk een kunstgrasveld beta-len”, aldus van Reijen. “Je spreekttoch over een paar honderdduizendeuro’s. Vaak komen er subsidies viagemeenten en zo. Die zien het nut invan een kunstgrasveld: er is een veeleffectiever gebruik van het oppervlak.Je kunt veel meer uren spelen op het-zelfde veld, er is weinig invloed vande weersomstandigheden, trainingenen wedstrijden gaan zeker door, ter-wijl op andere velden matchen afge-last worden. Je kan ook verscheidenesporten op dezelfde oppervlakte naelkaar laten trainen of spelen. Hetverdraagt zelfs muziekconcerten enzo. Het onderhoudsniveau is minderdan bij natuurgras: je hoeft het niet temaaien of water te geven, maar weleventueel vuilnis te verwijderen enervoor te zorgen dat het zand en derubber niet compacteren. Afhankelijkvan het aantal speeluren gaat zo’nveld bij normaal onderhoud makkelijk12 tot 15 jaar mee.”

DVE

“In de wereld van de chips draait allesrond de wet van Gordon Moore, een vande oprichters van chipsfabrikant Intel”,zegt Jos Vreeker van ASML. “Elke tweejaar verdubbelt het aantal transistoren opdezelfde chipoppervlakte. De klant wilsteeds meer geheugen op zijn chips.Sinds veertig jaar kent die chip een expo-nentiële groei en die evolutie gaat onge-twijfeld door: zeker nog tot 2020.”“Er zijn veel soorten chips, maar voorASML zijn de geheugenchips de belang-rijkste. Je hebt werkgeheugens in bijvoor-beeld computers of flashgeheugens intelefoons. Dat geheugen is een ware tech-nologiedriver. Als een geheugenfabrikanteen nieuwe technologische stap zet, kande hele elektronica-industrie weer voor-uit.”“Om een chip te maken zijn veel produc-tiestappen nodig, maar onze ASML-appa-ratuur is de meest kritische kern van hetproductieproces. Als wij een nieuwe tech-nologie lanceren, doet de hele industrieweer een stap vooruit.”

Optische lithografie

Hoe wordt een chip eigenlijk ‘beschreven’?

“Een chip heeft een 3D-structuur met velelaagjes, waartussen een isolatielaag zit.Optische lithografie beschrijft de structu-ren van de diverse lagen. Onze klanten,zoals Samsung, ontwerpen zelf de patro-nen voor hun chips. Wij schrijven diepatronen op de chips. Dat gebeurt opschijven, ongeveer zoals elpees vroeger,die met een fotogevoelig laagje bedektzijn. De schijf beweegt onder een lens, diehet patroon neerschrijft in tientallenopeenvolgende x-y-posities. Zo flits jemet een scanner die ‘wafer’(= schijf) vol,

wordt via optiek overgebracht naar eenander vel papier. In onze machines gaathet ook zo, maar de lichtstreep staat bijons bovenaan stil en het reticle met hetpatroon wordt erdoorheen getrokken enbeeldt de tekening af op de schijf, die overeen x-y-tafel beweegt en volgeflitstwordt.”

” De grens is wat de natuurkundige wetten toestaan.”

“De uitdaging is steeds kleinere lijntjes temaken en nauwkeuriger te kunnen wer-ken. Lijntjes van 32 nanometer zijn van-daag de kleinste die we kunnen maken.Als je die gebruikt, moeten de lijnen vanal die lagen binnen 3 nanometer op elkaarliggen.

Extreme uv-technologie

Zijn er grenzen aan die optische lithografie?

“Optische lithografie stopt ooit ergens.Eind van de jaren ‘90 al werden vijf ver-schillende nieuwe technologieën onder-

die daarna ‘ontwikkeld’ wordt. Zo hou jehet patroon van die laag over op je waferin fotogevoelige lak. Dan doen we de vol-gende laag van verticale of horizontaleverbindingen, enzovoort. Zo wordt eenchip laagje per laagje opgebouwd met eenpaar honderd processtappen, waarvanongeveer 35 of 40 lithografiestappen. Dewafer komt 35 tot 40 keer per proces terugin onze machine om belicht te worden meteen ander patroon dat op een glasplaatstaat, die we reticle noemen.”

Een beetje zoals een kopieermachine?

“Onze machine is eigenlijk een soort kopi-eermachine, waarbij het gewenste lijnen-patroon in al die lagen op de chip gepro-jecteerd wordt. Bij een kopieermachineleg je je blad neer, trek je een lichtstreeponder het vel papier door en de afbeelding

EINDHOVEN. Het Nederlandse bedrijf ASML in Eindhoven is wereldleider in

chip-lithografie: zij ‘schrijven’ het geheugenpatroon op de chip die in uw pc of

uw gsm steekt. Dit jaar nog lanceren zij, na jaren van onderzoek, een com-

pleet nieuwe technologie die nog meer geheugen op uw chip zal kunnen zet-

ten. Komt er dan geen einde aan het opbod van giga- en terabytes?


technologie

Van kilobyte tot yottabyteNederlands ASML ontwikkelt revolutionaire technologie om nog meer geheugen opuw chip te schrijven

In de clean room van ASML worden de belichtingsmachines van chips gemaakt.

TECHNOLOGIE

zocht. Er was iets met elektronenstralen,iets met ionenstralen, röntgen, … Een vandie vijf was EUV, extreme uv. Er is einde-loos veel over gepalaverd op symposia encongressen. Ondertussen is duidelijk datEUV met 13,5 nanometer licht de meestbelovende technologie is met de minstefundamentele bottlenecks voor de komen-de generaties in onze industrie. Ze komtdit jaar op de markt en zal een regelrechterevolutie veroorzaken.”

Waaruit bestaat die nieuwe technologiedan precies?

“Om één bit geheugen te bewaren heb jedoorgaans één transistor nodig op je chip.Wil je meer geheugen op je chip, danmoeten er meer transistoren op. Kleinerelijntjes, dus. Dat kun je onder meer doendoor de golflengte van het licht dat jegebruikt, kleiner te maken. Vandaaggebruiken we 193 nanometer licht. Om datop te wekken gebruiken we een grotelaser met argon en fluorgas en met watbewerkingen komt daar het juiste licht uit.Wil je de golflengte korter maken, dan kanje dat licht niet zomaar meer opwekken.De oplossing bestaat erin licht te gebrui-ken met een golflengte van 13,5 nanome-ter, dat opgewekt wordt met een heel bij-zondere plasmabron.”

Vacuümtechnologie

Welke zijn de moeilijkheden van datEUV?

“Dat licht wordt geabsorbeerd door alles.Als je dus zo’n lichtbundel zou uitsturenin lucht, dan wordt het licht vrijwel meteengeabsorbeerd door elke luchtmolecule endan blijft er niets van over. Het belichtenzoals we het nu doen, kan dus niet meer.We moeten het gaan doen in een enormevacuümtank.”“Je kan ook geen lenzen meer gebruiken,want het kwarts van de lenzen absorbeert

“De machine komt wel in orde, devacuümtechnologie is onze grootste nieu-we uitdaging. De x-y-tafel beweegt van-daag op een luchtkussen, maar dat kanniet meer in een vacuüm. We hebben nueen systeem bedacht dat de x-y-tafelbeweegt met magnetische levitatie, zoalsmagneettreinen zweven op een magneet-veld. Dat is echt spitstechnologie, echtcompleet anders dan wat we ooit gemaakthebben.”

Is er dan geen bovengrens aan zulkegeheugenchips?

“De grens is wat de natuurkundige wettentoestaan. Twintig jaar geleden dacht mendat we nooit lijntjes zouden kunnen schrij-ven die kleiner zijn dan 1.000 nanometer.En dan maakten we er van 700 nanometer.En dan van 400, enzovoort. Met een EUV-machine gaan we lijntjes maken van 20nanometer en kleiner. We geraken bijnazeker onder de 10 nanometer op silicium-schijven. Op een gegeven moment wordende lijntjes zo klein dat de elektronen dieerdoor moeten, niet binnen het lijntje blij-ven, maar er wat omheen zweven. Zal dathet einde zijn? Misschien is er dan eenalternatief voor silicium waarop je nógkleinere lijntjes kunt schrijven.”

VIK-afdeling Limburg bezoekt ASMLVeldhoven op donderdag 4 november. Voor meer info: zie pagina 32.

Tekst: Dirk VANDER ELSTFoto’s: ASML

ook licht. Het licht gaat ook niet meer doorhet reticle heen, het moet worden gere-flecteerd.”

” Extreem uv is de meest revolutionaire vernieuwing in onze industrie in velejaren.”

“Het licht is ontzettend moeilijk in vol-doende intensiteit op te wekken. Als jepakweg 100 watt opwekt en door zoveelspiegels jaagt, dan hou je aan het eindmaar 1 watt over. Wil je dus gaan produce-ren om veel wafers per uur te belichten,dan moet er meer licht uitkomen. Dat isnog een van de belangrijkste problemenvoor onze nieuwe machines. Er zijn oplos-singen voor, maar dit is voorlopig nog eenissue. Ook het reticle is nog een pro-bleem.”

Imec Leuvenis belangrijke partner“De markt kent de beperkingen van de technologie”,zegt Jos Vreeker. “Er is veel overleg. Onze klantenweten met welke ontwikkelingen wij bezig zijn.Omgekeerd weten wij ook precies wat zij willen ennodig hebben.”“Deze industrie heeft goede overlegorganen waar klan-ten en leveranciers samenkomen. Het Leuvense Imecspeelt daarin een cruciale rol. Dat is Europa's grootsteonafhankelijk onderzoekscentrum in nano-elektronicaen nanotechnologie. Zij ontwikkelen procestechnolo-

gie. Bij Imec komen al die grote concurrenten samen en daar ontwikkelen ze tech-nologie om de volgende generatie chips te kunnen maken. Imec krijgt de prototypesvan ASML en heeft dus altijd de nieuwste technologie van de markt in huis. Zo wordtde basistechnologie mee ontwikkeld op onze apparatuur. Voor Imec heel voordelig,maar ook voor ons. Ons nieuwste toestel met de Extreme uv komt eind dit jaar op demarkt en staat al vier jaar bij Imec. Ook in de VS hebben we zo’n partner met AlbaniNano Tech in de staat New York.”

www.imec.be DVE


Hoge opleidingsgraad en veel O&OASML produceert geen consumergoods, het is een B2B-bedrijf met de meestevan zijn klanten in Azië en de VS. Het bedrijf, beursgenoteerd op zowel Euronextals Nasdaq, heeft zijn kennisbasis in Eindhoven, waar niet minder dan driedui-zend van de zevenduizend personeelsleden voor Onderzoek en ontwikkeling wer-ken. Met 33% bachelors, 49% masters en meer dan 200 PhD’s heeft het een hogeopleidingsgraad. Er werken meer dan 50 nationaliteiten en er zijn ongeveer hon-derd Belgen in dienst.ASML heeft ongeveer 75% van de wereldmarkt in chip-lithografie in handen.Nikon is zo goed als de enige concurrent.

www.asml.com DVE

ing. Jos Vreeker

Bij het betreden van de Gatewing-kantoren merk je meteen dat dit geen klas-siek luchtvaartbedrijf is. Je mag overal gewoon binnenlopen en er heerst eenjonge, frisse sfeer. Thomas Van Hoofstadt weet waarom hij voor Gatewingkoos. “Na mijn stage (zie ook I-mag november 2009) ging ik op zoek naar bedrijvendie me konden bekoren en in België was dat heel beperkt. Via via ben ik op desite van Gatewing terechtkomen en ik solliciteerde. Na het eerste gesprek washet al in orde.” Hij kan er bijna alles in kwijt: zijn opleiding als burgerlijk ingenieurElektromechanica, opgedane ervaring in productontwikkeling, een nooit ver-vulde ambitie om piloot te worden, zijn stage-ervaring met onbemande toestel-len en zelfs een oude modelbouwhobby. Thomas ontpopte zich als een spring-in-’t-veld en vertelt er enthousiast over. “Ik sprong een jaar lang bij waar ik kon: een beetje ontwikkeling, een groot deelvan de productie, testvluchten, enz. Nu pas leg ik me echt toe op mijn opdracht,dat zijn de demonstratievluchten en de opleidingen. Het is zo’n klein bedrijfdat er nog niet echt afgelijnde taken zijn. Al is er gisteren nog iemand aange-worven speciaal voor de software.”

Peter Cosyn, Maarten Vandenbroucke en Maarten Van Speybroeck richttenGatewing op in 2008. In oktober 2010 komt hun eerste product op de markt: deX100 UAS. UAS staat voor ‘unmanned aircraft systems’, een nieuwe naamvoor onbemande vliegtuigen. Van Hoofstadt promoot die naamsverandering:“De term UAV (unmanned aerial vehicle) is al afgeschreven. Je hebt nooit eenonbemand vliegtuig op zichzelf. Er hoort altijd een grondsysteem bij.”

“Er zijn veel dingen die je met onbemande vliegtuigen kunt doen”, verduidelijktVan Hoofstadt. “Ze worden vaak gebruikt voor surveillance bijvoorbeeld. Demeeste fabrikanten leggen zich dan ook toe op een zo polyvalent mogelijk toe-stel, met roterende camera's, stabilisatie en een zo groot mogelijke payload.Wij specialiseren ons in cartografie, landmeting, mijnbouw en plantages. Hetconcept is simpel: je hebt een camera die naar beneden is gericht en die foto'sneemt.” Na een vlucht van maximaal vijfenveertig minuten komt het toestel terug metduizenden foto’s. Die worden aan elkaar geplakt met een ‘stitching’ algoritme.Dat algoritme vind je vaak in fotosoftware om brede panorama’s mogelijk temaken. “Onze software is heel wat geavanceerder natuurlijk”, glimlacht VanHoofstadt. “Het gaat om echt wetenschappelijke modules. Het doet aan per-spectiefherkenning op basis van vaste visuele punten die op hun beurt gelinktworden aan de gps-coördinaten, de roll, de pitch, de hoogte en de snelheid vanhet toestel. Dat gaat zo ver dat je een volledig 3D-beeld krijgt. Met de resolu-

GENT. Op een klein industrieterrein in de oksel van de E40 en de E17

werkt Gatewing aan een opmerkelijk type onbemande vliegtuigen of

‘unmanned areal systems’. Na een stage in Israël via de Vlaamse

Ingenieurskamer kwam Thomas Van Hoofstadt er terecht. Op 5 sep-

tember stelde hij de X100 voor op de TEDxFlanders-conferentie.


technologie

Trio lanceert nieuwegeneratie onbemandevliegtuigen

Gatewing X100 is hun eerste ‘unmanned aircraft system’

Ing. Thomas Van Hoofstadt MSc met een ‘unmanned aircraft system’.

TECHNOLOGIE

tie van de huidige camera halen we eenresolutie op de grond van vijf cm. Duswaar een landmeter op een groot gebiedtot honderd punten meet, kunnen wij er tot300.000 gaan.”

“ Na mijn stage konden weinig Belgische bedrijven me bekoren.”

Met het Gatewing-systeem kunnen er per-fecte ‘orthofoto’s’ geproduceerd worden.Dat zijn volledig van perspectief ontdane2D-luchtfoto’s. Het systeem levert ook‘Digital terrain models’ (DTM’s) op vangebieden tot twee vierkante kilometer. Diezijn bijvoorbeeld in de mijnbouw ergbruikbaar.

Robotmeeuw

De X100 is verrassend eenvoudig opge-bouwd. Rond een op maat gemaakt car-bon frame wordt een aerodynamischevorm gespoten met piepschuim. Daarinzitten twee holtes: een voor een cameraen een batterij en een voor de aanstu-ringselektronica. Twee ‘flaps’ en een pro-peller zijn de enige bewegende onderde-len. “Om gewicht te besparen hebben ze geenlandingsgestel. Het toestel maakt gewoonbuiklandingen. Als het beschadigd raakt,steek je alle elektronica gewoon in eennieuwe body en je bent opnieuw vertrok-ken.” Veel onderdelen zoals de actuatoren opde vleugels en de aandrijving komen uit demodelbouw. Een groot aantal onderdelenworden in het bedrijf zelf gefabriceerd viaeen eigen 3D-printer die wel continu lijktte draaien.

In het gebruik kiest Gatewing resoluutvoor de eenvoud. De instellingen wordeningevoerd op een draagbare computer meteen soort van Google Earth-interface.Daarop wordt het vlieggebied eenvoudigafgebakend.

door de fotosynthese, terwijl een dode datzeer duidelijk niet doet.

Eén van de grootste uitdagingen is deaerodynamica van het toestel. Hoewel deeerste experimenten met een bestaandmodel werden gedaan, vliegt de Gatewingnu met een eigen, gepatenteerd vliegtuig-model van de hand van Peter Cosyn. “Het toestel doet volledig aan differenti-aalsturing via de twee flaps”, vertelt VanHoofstadt trots. “Correctie tegen de winddoen we niet, want dat heeft geen impactop de foto’s of het algoritme. Hij landt welvrij nauwkeurig. Momenteel zorgen weervoor dat de X100 zijn bochten zo ‘mooi’mogelijk neemt, zo rendabel mogelijk.” Zijn aerodynamisch model maakt het toe-stel zodanig wendbaar dat het niet meermet de hand te besturen valt. Het zwaarte-punt van het vliegtuig ligt zeer dicht bij hetaerodynamisch middelpunt, waardoorzeer kleine sturingen onmiddellijk impacthebben. “Het is echt de computer, deautopiloot die alle correcties maakt. Hetvluchtbestand neemt tot 30 samples perseconde, maar we missen nog steeds zeerkorte bewegingen. Zelfs bij zware wind-stoten tot vijf à zes Beaufort vliegt hetsuperstrak”, glundert Van Hoofstadt.

Gatewing ontwikkelt zich bijzonder snel.Door de relatief kleine initiële fundingmoesten ze wel zeer snel resultaten boe-ken. Na slechts een jaar theoretischonderzoek begonnen ze meteen met pro-totypes. Nog een jaar later slagen ze erinom een product op de markt te brengen.Die gedrevenheid viel bij Thomas meteenop: “Ik was de eerste werknemer en hebongelofelijk veel geleerd van erg verstan-dige mensen. Niet alleen technisch, maarook qua management en teambuilding.Drie jonge gasten met nagenoeg geenbudget... Je moet het maar doen!”

www.gatewing.comwww.tedxflanders.be

Tekst: Thomas GOORDEN

“Je kunt het vakje niet groter maken danwat de batterij mogelijk maakt. Het trajectwordt automatisch berekend. Het enigewaar je moet op letten, is dat je tegen dewind in lanceert.”

“ We vliegen op lage hoogte,wegen minder dan een zeemeeuw en hebben geenscherpe kanten.”

Dat lanceren mag letterlijk genomen wor-den: met een katapult wordt de X100onmiddellijk op kruissnelheid gebracht,waarna het toestel zeer snel klimt naarzijn werkingshoogte op ongeveer honderdtot honderd vijftig meter. Er is een ‘panicbutton’ die het vliegtuigje onmiddellijknaar beneden haalt via een soort gecon-troleerde crash in spiraalvlucht. Grappigis de ‘homefunctie’, waarbij het vliegtuigin cirkeltjes boven de operator komt vlie-gen. Het lijkt wel een goed afgerichtemeeuw. Toch is er enige oplettendheidnodig, want aan crashdetectie doet deX100 niet. “Momenteel mag je eigenlijk niet vliegenwaar er echte vliegtuigen kunnen komen.Op zulke lage hoogtes kom je nog welhelikopters tegen. Daarom moeten we tel-kens toelating vragen aan de Raad voor deLuchtvaart.” Dat vindt Van Hoofstadt vervelend: “Weproberen een nieuwe classificatie te krij-gen: die van de ‘inherent harmless UAV’.We vliegen op lage hoogte, wegen minderdan een zeemeeuw en hebben geenscherpe kanten.”

Stroomlijnen

De camera in de X100 ziet er erg doorsneeuit, maar schijn bedriegt. De ‘near-infra-red’-gevoeligheid is een speciale extra.Dat deel van het spectrum is handig bij deopmeting van plantages. Je kunt perfectzien welke planten dood zijn, welke nogleven of welke er water nodig hebben. Eengezonde plant straalt veel infrarood uit


De Gatewing na de landing. Orthofoto’s, gemaakt door de Gatewing: infrarood of natuurlijk.

MODERN TIMES

Bestuur je auto eens met je ogenProfessor Raul Rojas, professor in artificiële intelligentie bij het depar-tement ‘Computerwetenschappen’ van de Freie Universität Berlinheeft met zijn team een nieuwe technologie ontwikkeld waarbij je alschauffeur je wagen handenvrij kunt besturen. De technologie volgt deoogbeweging van de bestuurder en de auto rijdt tegen een snelheid van50 kilometer per uur in de richting waarin u kijkt. Eventjes in de achter-uitkijkspiegel gluren en de auto rijdt prompt ook achteruit. Het is de

bedoeling om in eerste instantiede snelheid van de wagen op tedrijven tot 60 kilometer per uur.De snelheid van de auto wordtniet gelinkt aan EyeDriver. Bij eenvolgende stap moet de technolo-gie kunnen worden uitgeprobeerdin het gewone stadsverkeer. DeEyeDriver-technologie werd voorhet eerst getest op Tempelhof, devoormalige luchthaven vanBerlijn, en het testvoertuig kreegde gevleugelde naam ‘Spirit ofBerlin’.

De software werd ontwikkeld doorde computerwetenschappers vande universiteit, in samenwerkingmet het bedrijf SensoMotoricInstruments (SMI). De oogbewe-gingen van de chauffeur wordengevolgd en omgezet in controle-signalen voor het stuur.

Een omgebouwde fietshelm, uit-gerust met twee camera’s en eeninfrarood-led, is verbonden meteen laptop met speciale software.

Eén camera kijkt vooruit, terwijl de andere de oogbewegingen regi-streert. Na een korte kalibratieperiode kan de oogcamera de pupil vol-gen en de andere camera linkt daar een punt aan waar de chauffeurnaar kijkt. Die coördinaten worden overgezet naar de computer van dewagen.

Of EyeDriver ook commercieel ooit een kans maakt, is nog maar devraag. Al beweren de onderzoekers dat ze een wagen via satellietnavi-gatie, camera’s, lasers en scanners autonoom kunnen laten rijden. Als de technologie ooit doorbreekt, dan vrezen wij voor al het moois datnu nog op straat rondloopt. Want als de chauffeur naar iets moois kijkt,rijdt zijn wagen er ook prompt naartoe. Of is daar al iets op gevonden?

www.fu-berlin.de

Laptop op wielen?Het is al een tijdje bekend, maar we komen er tochnog graag even op terug. Ford rust het dashboardvan zijn auto’s heel binnenkort uit met draadloosinternet en Twitter. Maar er zijn nog meer voordelen.Zo kun je zelfs de kleuren van de interieurverlichtingaanpassen, genieten van WiFi- en Pandora-toepas-singen, gebruikmaken van een uiterst geavanceerdegps-module en zowat alles in je auto geregeld krij-gen via het dashboard en het ingebouwde touch -screen. Dat allemaal dankzij de laatste evoluties inhet Ford Sync-systeem.Aan weerszijden van de snelheidsmeter vind je eenlcd-schermpje terug dat je kunt bedienen vanaf jestuurkolom, terwijl je een groter lcd-scherm centraalvoorin ter beschikking hebt, dat je via de ‘touch-technologie’ kunt bedienen. Video’s, webpagina’s,noem het maar: het infotainment waait onherroepe-lijk over naar de auto. Ford beweert dat 80% van deFords die in 2015 van de band rollen, over het sys-teem zullen beschikken.Wie maalt er nog om handenvrij bellen in de auto?Met de speeltjes die MyFord introduceert, hou je jenauwelijks nog bezig met het rijden zelf, zo dunktons. Voortaan hoef je je kinderen niet meer toe tesnauwen dat ze moeten stoppen met spelen op deachterbank. Het zullen de kinderen zijn die de chauf-feur moeten doen stoppen met spelen.Voor Ford in elk geval een goede zaak, want dankzijde talloze ongevallen zal het bedrijf veel meer auto’skunnen verkopen.

www.thefordstory.com

MODERN TIMES

technologie


Zelftherapie voorhuishoudapparaten

Kenmore Connect introduceert eennieuwe technologie die het mogelijkmaakt dat geavanceerde huishoude-lijke apparaten hun eventuele man-kementen via de telefoon doorgevenen zichzelf zo herstellen. Als klantmoet je wel nog zelf bellen, maar datkan natuurlijk maar een fractie vantijd meer zijn. Je toetst het telefoon-nummer van de fabrikant in en houdtde hoorn naar het apparaat dat eengebrek vertoont. Dat apparaat geeftelektronisch door wat er scheelt ende fout wordt gerepareerd. Kenmore – van Sears – ontwikkeldede techniek samen met LGElectronics. De eerste tests vindenplaats met de telefonische reparatievan topmodellen van wasmachines.Ook Miele heeft al een paar jaar zo’nremote technology voor enkele duur-dere apparaten. De techniek moet de herstelling vanapparaten versnellen en uiteraardbesparen op werkuren en vervoer.Kenmore heeft 10.000 vrachtwagensrijden met reparateurs die jaarlijks12 miljoen klachten verhelpen.

www.appliancemagazine.com

MODERN TIMES

Busje komt zo!Ah, die Chinezen toch! Het moet allemaal gro-ter en beter zijn. Neem nu de bus van de toe-komst: een gigant die over de files heen rijdt of– als u het liever omgekeerd hoort – waar deauto’s onderdoor kunnen rijden. Een Chineesingenieursbedrijf toonde in een simulatiefilmhet prototype van zo’n autobus die zich niet lan-

ger door files laat tegenhouden. Ontwikkelaar Shenzhen Hashi Future ParkingEquipment ziet het al helemaal voor zich: de busmaakt optimaal gebruik van de weg en is groener,goedkoper en sneller. Hij rijdt op rails en die hoor jedus eerst wel nog aan te leggen, maar dat is natuur-lijk maar een detail. De bus werd in mei voorgesteld in Peking en hetMentougou District in diezelfde stad krijgt de eerom het concept in de praktijk te mogen uittesten. Nog een paar details: de bus rijdt op elektriciteit enzonne-energie, haalt tot 60 km per uur en kan 1.200tot 1.400 passagiers aan boord hijsen. De reuzenbus zou de files met 20 tot 30% kun-nen doen dalen. Als we het filmpje zo bekijken op internet, dan lijken er ons toch nogenkele details geregeld te moeten worden: niet alle autoverkeer kan probleemloosonder de bus en in bochten wordt het alvast uitkijken. De bus kan ook niet anders dande rails volgen, natuurlijk en dus is het in feite een reuzentram. En wij maar apartebusbanen aanleggen!


Gevonden: echte concurrent voor iPad

Samsung lanceerde onlangs de P1000Galaxy Tab, een tablet met een belfunctie.Het toestel slaat een brug tussen een smart-phone en een tablet zonder belfunctie. Hetscherm van de Galaxy Tab is 7 inch groot enbedekt meteeen je hele handpalm. HetWSVGA TFT- touchscreen heeft een reso-lutie van 600 x 1024 pixels. De tablet is onge-veer 12 mm dik bij een lengte van 19 cm eneen breedte van 12 cm. Alles samen goedvoor 380 gram, wat zeer verteerbaar is.Het apparaat beschikt over een display met16 miljoen kleuren en draait op een zeerrecent Android-besturingssysteem. Metzowel WiFi als 3G in de aanbieding is hetinternet nooit ver weg. Hoge down- en up -loadsnelheden worden gecombineerd met e-mail, messenger, usb en Bluetooth. Een ste-

vige accu, een camera en een led-flits krijg je zomaar cadeau. Mogelijkheden zat met de P1000 Galaxy Tab: videobellen, smartphone,geotagging en navigatiesysteem, films full HD, sociale netwerken en allemogelijke Google-functies. Op de koop toe kun je dit tablet ook als e-readergebruiken. Voor onder de kerstboom, want normaal zou dit tablet nog dit jaar in deEuropese rekken moeten terechtkomen.

www.samsung.com

Tekst: Luc VANDER ELST

& 031 45812

19

“Ik wist dat ik nóg kleiner kon gaan en hebme meteen achter de microscoop gezet.Alle onderdelen zijn immers zo klein datzij voor het blote oog praktisch onzicht-

Jos d'Haens werkt elke dag in zijn compu-ter- en softwarebedrijf in Lier, waar hijmedische apparatuur ontwikkelt. Over zijnleeftijd laat hij ons liever in het ongewis-se: “Anatomisch voel ik me niet zo oud alsik ben. Bovendien moet je nooit negatievedingen over jezelf zeggen; wacht maar totanderen het uitvinden. Mijn oorspronkelij-ke opleiding Toegepaste EconomischeWetenschappen zou mij later helpen bijhet commercialiseren van mijn uitvindin-gen. Micromotoren hebben mij altijdgeboeid en verschillende van mijn moto-ren kregen een toepassing in de genees-kunde, meer bepaald om een kijkje tenemen in de inwendige mens.”

“Opto-elektronica is mijn specialiteit. Indie sector heb ik als ondernemer – ensoms als adviseur van andere onderne-mingen – bedrijven gestart in landen als

baar zijn. Maar deze keer had ik het watgemakkelijker, omdat ik de nodige machi-nes al had ontworpen. Die moest ik enkelnog aanpassen”, aldus de uitvinder.

LIER. Toen Jos d'Haens vorig jaar de kleinste motor ter wereld uitvond, haal-

de hij daarmee het Guinness Book of World Records. Het American

Biographical Institute riep hem tot Belg van het Jaar uit. Maar misschien

gebeurde dat wel wat overhaast, want de doctor in de wetenschappen

beschouwde die bekroningen als een uitdaging. "Dat motortje was kleiner

dan een luciferkop. Nu heb ik een motortje ontwikkeld dat nog maar half zo

klein is”, lacht hij. “En daarna komt er vast nog een kleiner!”

Vermelding in Guinness Book of World Records,maar nog geen concrete toepassingen

Jos d’Haensontwikkeldekleinste motorter wereld

technologie


Opto-elektronica als specialiteit. Klein, kleiner, kleinst: een versie met een lengte van 0,7 mm.

0,9 mm lang, 9,8 milligram zwaar en toch 6.000 toeren per minuut halen…

Jos d’Haens promo-veerde tot licentiaathandels- en financiëlewetenschappen aan hettoenmalige RUCA. Daar bracht hij het ook tot handelsingenieur, als een der eerstenaan die universiteit. Om zich verder in elektronica te specialiseren studeerde hij in hetbuitenland en promoveerde er tot doctor in de wetenschappen. De rasechte Sinjoor

werd in 1993 ere-Antwerpenaar. In 1982 verhuisde hij naarEmblem, Lier. “Ik besloot toen om het wat kalmer aan te doen, maar twee jaarlater was ik alweer volop aan de slag”, lacht d’Haens. Zo was hijvan 1998 tot 2005 ook handelstrechter in Antwerpen.

Technische specificaties van de door Guinness bekroonde motor:Diameter: 1,65 mmLengte: 0,90 mmGewicht: 9,8 milligramSnelheid: 6.000 t./min.

WP

TECHNOLOGIE


Duitsland, Mauritius, Indonesië, Hong -kong, Taiwan en natuurlijk ook België.Twintig jaar lang heb ik uit een koffergeleefd, maar door op je luie kont te blij-ven zitten kom je natuurlijk ook niet ver-der.”

Uitdaging

Na een voordracht in een Rotary-clubdaagden enkele vrienden d’Haens uit. Zoontstond de drive om een miniatuurmo-tortje te ontwikkelen. “Ik nam de uitdaging aan, ontwikkelde hetding en begin 2009 bevestigde ‘GuinessWorld Records’ dat het de kleinste motorter wereld was. Begin dit jaar heb ik datmotortje gehalveerd en binnenkort komter een nog kleiner exemplaar. Als ik tochbezig ben…”, knipoogt de professorlachend.

“ Micromotoren hebben mijaltijd geboeid en verschillendevan mijn motoren kregen eentoepassing in de geneeskunde,meer bepaald om een kijkje tenemen in de inwendige mens.”

De miniatuurelektromotor van Josd’Haens is volledig met de hand samenge-steld en bevat, naast een groot aantalkoperen windingen, een kern in magne-tisch materiaal. "Het gaat om een uniektype van een frequentiegestuurde elektri-sche motor. Want het werkt natuurlijk nietom simpelweg de onderdelen van eengrote motor te verkleinen naar een kleinerformaat. Vooraf moest ik ook de toestellenontwerpen om zo’n kleine motor te kun-nen maken. Zo o.m. een computergestuur-de boormachine die toeliet gaten te borenvan 1/20ste millimeter en een vonkerosie-machine om gaten te boren door compo-sietmateriaal. De spoelen worden gewik-keld op houders uit teflon in een bad vanvloeibaar epoxy. Die draad is dunner daneen haar, 2/100sten van 1 mm om precieste zijn, zodat je die gewoon kapot kunt bla-zen. Elke motor heeft 3 spoelen van tel-kens 80 wikkelingen. De rotor van demotor wordt gemagnetiseerd in een zeersterk veld. Voor de allernieuwste motorkan ik trouwens geen boormachine meergebruiken, maar zullen de gaten geponstworden op een micrometrisch instelbareponsmachine. Gelukkig heb ik een vastehand. Dat komt waarschijnlijk, omdat iknooit gedronken of gerookt heb”, lachtJos.

Jos d’Haensen het motortje

Jos d’Haens: Belg van het jaar voor het American Biographical

Institute.

TECHNOLOGIE

Microscopisch klein

“De verschillende minuscule onderdelenworden samengesteld onder een micro-scoop, die veertig keer uitvergroot. Metzijn spanning van 0,25 volt kan het motor-tje worden aangesloten op één zonnecel",legt d'Haens uit. Hij toont ons het klei-nood van amper een speldenknop groot.Het is zo klein dat het werd ondergebrachtin een speciaal daarvoor ontwikkeld plas-tic kastje, met schakelaars en batterijvoe-ding. En hoe weten wij dat de motor echtloopt, want met het blote oog is datonzichtbaar? Jos houdt het kastje heeldicht tegen ons oor en wij horen inder-daad het zachte motorgezoem!

“ Begin dit jaar heb ik datmotortje gehalveerd en binnenkort komt er een nog kleiner exemplaar.”

Toepassing

D’Haens: “Men vraagt me vaak wat ik metmijn micromotoren ga doen, welke toe-passing zij zullen krijgen. Misschien is datvoor sommigen wel een logische vraag,maar aan iemand die twee meter hoogspringt of een koers wint, vraagt men tochook niet waarom hij of zij dat doet? Tal vanuitvindingen en ontwikkelingen vindenpas vele jaren na hun creatie een toepas-sing en ik hoop uiteraard dat zulks voormijn micromotoren ook geldt. De microro-botica staat immers nog in de kinder-schoenen. In feite is deze ontwikkeling debasis voor de microrobotica. Zelf ga ik nietbepaald op zoek naar een toepassing voormijn motortjes; ik wacht eerder op eenvraag vanuit de markt. Zo zou ik het fan-tastisch vinden, als mijn motortjesopnieuw een toepassing vinden in degeneeskunde of in de ruimtevaart. Maarvergeet niet dat zij superklein zijn, minderdan één kubieke millimeter groot. Als ikhet bekijk, denk ik soms zelf: 'Dat kan tochniet! Zo klein!' Ik vrees wel dat het nogeven zal duren, vooraleer mijn uitvindingeen toepassing vindt. Vooral ook omdatzulke micromotoren niet zomaar eventjesindustrieel op grote schaal geproduceerdkunnen worden.”

Octrooien

Als uitvinder heeft Jos d'Haens maarliefst elf octrooien op zak en leverde hijverscheidene uitzonderlijke prestaties,

lijkheid daarbij was ook dat de behuizingvan de endomotorsonde bestand moestzijn tegen de bijtende, soms dikke vloei-stoffen in het spijsverteringskanaal.Daarna ontwikkelde ik ook nog een blood-flowmeter voor Janssens Pharmaceutica.Ik reisde heel de wereld rond om overalvoordrachten te geven over het combine-ren van geneeskunde en techniek, dezogenaamde ‘biomedical engineering’.Men kan wel stellen dat ik daar een lansvoor gebroken heb.”

Tekst: Wouter PEETERSFoto’s: Jos D’HAENS en Wouter PEETERS

met onder andere de ontwikkeling enbouw van de kleinste microcomputer terwereld in 1977 en een erkenning als 're-search scientist' door de UniversiteitLeuven. "Vijftig jaar geleden waren er in degeneeskunde praktisch geen hulpmidde-len om een objectieve diagnose te stellen.In 1959 heb ik een endomotorsonde ont-wikkeld om het maag- en darmstelsel teverkennen. Het bijzondere aan dat toestelwas dat het net zo gemakkelijk vooruit alsachteruit kon bewegen. Dat is heelbelangrijk om tijdens de doorgang geenprocessen in gang te zetten die een verte-kend beeld kunnen geven. Een extra moei-

ZimmertorenJos d’Haens is ook voorzitter van het Zimmer -torencomité. Zo heeft Lier meteen de geknipte manvoor de modernisering van de beroemde toren. "Louis Zimmer voerde heel het concept uit met demiddelen en technieken die tachtig jaar geledenbestonden”, verduidelijkt d'Haens. "Om het systeemdag en nacht te laten werken, moet het mechanismetweemaal per dag opgewonden worden. Want de moe-derklok heeft een gangreserve van slechts zeventienuur. Daarna valt ze onherroepelijk stil. Daarom heb ikde automatische besturing van de ‘carrousel’ ontwik-keld. Concreet wil dat zeggen dat toeristen niet lan-ger tot klokslag 12 uur moeten wachten, vooraleer zede automaten in werking kunnen zien. Met een eenvoudige druk op de knop gaan de rodepoortjes aan de zijkant van de toren open. Vervolgens zie je de bekende figuren verschij-nen. Ook de automaten van de ‘wonderklok’ treden nu in werking met een druk op deknop. De praktische uitwerking van dat alles nam het VTI voor zijn rekening.""Bij alle doorgevoerde aanpassingen houden we de authenticiteit en de tachtigjarige tra-ditie voor ogen. Dat is 50 % van de inspanning. De ingrepen moeten ook de slijtagetegengaan. Het voordeel is dat we een enorme technische verbetering krijgen en dat erniet geraakt wordt aan het originele werk van Zimmer. Want de motor die tussen de ‘car-rousel’ geplaatst werd, is volkomen onzichtbaar en kan verwijderd worden zonder sporenna te laten. De oude methode kan dus op elk moment terug in werking worden gesteld.”

WP


Zijn passie leverde Jos d’Haens al wel eerder media-aandacht op.


afdelingenACTIVITEIT IN DE KIJKER > MECHELEN

FOTOVOLTAÏSCHE ZONNEPANELENmaandag 11 oktober 2010

georiënteerd dak zowat 4.300 kilowattuur op. Daarmee bespaarje tegen de huidige energieprijzen 780 euro per jaar.Daarbovenop haal je 4,3 groenestroomcertificaten binnentegen 350 euro per stuk. Samen levert dat 2.280 euro op jaarba-sis op. Van de investering van 20.000 euro recupereer je de eer-ste drie jaar al 8.000 euro via de belastingen. De resterendenetto-investering van12.000 euro verdien je op ongeveer zesjaar terug. Bovendien blijf je daarna nog geld krijgen via degroenestroomcertificaten. Wie nu 20.000 euro investeert, haalter na 20 jaar 30.000 euro uit én de zonnepanelen blijven hunwerk doen...

Futech richt zich ook op gezinnen, maar is vooral gespeciali-seerd in kmo’s en grote projecten. Vorig jaar plaatste hetbedrijf twee installaties van meer dan een megawatt of onge-veer 5.000 panelen per project. In 2009 plaatste Futech in totaal30.000 zonnepanelen, die groene energie leveren voor 1.500gezinnen. En voor de volgende drie jaar staan plannen voor 60megawatt op het programma.

Omdat Futech met kwalitatieve zonnepanelen werkt, biedt heteen heel pakket garanties aan, zoals tien jaar productgarantieen 25 jaar opbrengstgarantie.

De lezing is een must voor wie interesse heeft om zonnepane-len te plaatsen of zich daarover wil informeren.

• PRAKTISCHPlaats: Lessius Hogeschool, lokaal A014, Campus De Nayer,Sint-Katelijne-Waver.Datum: maandag 11 oktober 2010 om 18.30 uur.Spreker:Thomas Teirlinck, Solar Team en Pieter Van Geel,Futech.Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK en KVIM-leden (de aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen de 5 euro terug); 5 euro voor niet-leden; 2,50 euro voor VAM-leden. Bedrag te betalen op rekening 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding van de referte.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOMLN11010.

Fotovoltaïsche zonnecellen zetten licht rechtstreeks omin elektriciteit. Zowel voor particulieren als voor bedrij-ven behoren zonnepanelen tot de beste investeringen vanvandaag. Je kunt je woning of gebouw zelf voorzien vanelektriciteit en je bent niet langer afhankelijk van de fluc-tuerende energieprijzen.

Futech is een spin-off van het Solar Team (www.solarteam.be). Opbasis van de kennis en ervaring die ze met dat project opdeden,besloten enkele teamleden Futech (www.futech.be) op te richten:een team gespecialiseerde ingenieurs die iedere situatieafzonderlijk beoordelen, waardoor het rendement van je zonne-panelen maximaal is. Ze staan ook in voor alle formaliteiten omsubsidies te krijgen van de provincie en voor het groene-stroomcertificaat van de Vlaamse overheid. Sommige gemeen-ten en netbeheerders doen daar nog een premie bovenop. Defederale overheid zorgt voor een belastingvermindering.

Vijf jaar geleden raceten Pieter en Ismael nog met een zelfge-bouwde racewagen op zonne-energie naar de tweede plaats inhet WK in Australië. Ze maakten van hun hobby hun beroep enplaatsen met Futech kwalitatieve zonnepanelen bij particulie-ren en kmo’s.

Ze werden ook wereldkampioen bij Formula Zero: een race opvier plaatsen in de wereld met een kart aangedreven op water-stof. De twee pas afgestudeerde ingenieurs deden er heel watervaring op, maar vooral een grote passie voor alternatieveenergiebronnen. Ze begonnen onderzoek te doen naar zonne-cellen in een testfaciliteit in Cyprus. De zon schijnt daar meerdan 300 dagen per jaar en is dus een uitstekend testgebied.Pieter en Ismael vonden de systemen die in België geplaatstwerden van ondermaatse kwaliteit. Ze richtten zich op de kwa-liteitsnomen in Duitsland en creëerden zo een soort van kwali-teitslabel voor zonnepanelen.

Cijferwerk

Zonnepanelen zijn op dit moment de meest betrouwbare enmeest rendabele investering. Een installatie van 5.000 watt -het gemiddelde voor een gezin van vier – levert op een zuidelijk

I-mag oktober 2010 22

afdelingen

KEMPEN20-okt-10 Regionale ledenvergadering + bezoek Royal Agio

Cigars, Westerlo, 14 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Royal Agio Cigarswoensdag 20 oktober 2010

Royal Agio Cigars is een toonaangevende sigarenproducentin Europa met bekende merken als Mehari’s, Panter, Balmoralen De Huifkar. De Nederlandse onderneming staat al meerdan honderd jaar garant voor bijzondere introducties vannieuwe smaken en innovaties. Circa 2.400 medewerkers pro-duceren jaarlijks op ambachtelijke wijze ruim 800 miljoensigaren. Naast het hoofdkantoor in het Nederlandse Duizelen de grootste fabriek in Westerlo zijn er nog vestigingen inde Dominicaanse Republiek en Sri Lanka. In 2002 werd in Westerlo een nieuwe binnengoedfabriekgeopend. Met 30.000 m² oppervlakte ontstond zo de grootstesigarenfabriek van Europa. De fabriek biedt werkgelegenheidaan 275 werknemers. De toepassing van de nieuwste tech-nieken zorgt ervoor dat er geproduceerd wordt op een milieu-en energievriendelijke manier.

Uniek aan de fabriek is de aanwezigheid van de ‘AgioExperience’: een interactieve en boeiende rondleiding doorde wereld van sigaren.

• PROGRAMMA14.00 uur: Ontvangst met koffie;

bedrijfsfilm en korte bedrijfsinformatie.14.30 uur: Rondleiding in 2 of maximum 3 groepen.16.00 uur: Afronding rondleiding in de ontvangstruimte.17.00 uur: Regionale ledenvergadering VIK:

- welkomstwoord door de voorzitter- verslag van de penningmeester- overzicht van de activiteiten door de secretaris- verkiezing voorzitter- verkiezing penningmeester- aanduiding van de stemgerechtigde leden- voorstelling van het jaarprogramma 2010-2011

Kandidaturen voor een van de functies kunnen worden inge-diend bij Ing. Guido Hendrikx MSc, voorzitter van de VIK-afdeling Kempen, [email protected]

17.30 à 17.45 uur: Einde.

Volledige tekst in I-mag juni-juli en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Royal Agio Cigars, Bell Telephonelaan 29, Westerlo.Datum: woensdag 20 oktober 2010 om 14 uur (rondleiding);17 uur regionale ledenvergadering.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro op rekeningnr. 418-9082131-70 van de VIK-afdeling Kempen.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: LEKPN11010.Maximum 60 deelnemers

LEUVEN-HAGELAND22-okt-10 Gastronomisch weekend, Voeren.28-okt-10 Bedrijfsbezoek ASCO, Zaventem, 15 uur25-nov-10 Bezoek Promat, Tisselt, 13.30 uur18-feb-11 Bezoek United Anodisers25-mrt-11 Bezoek Renier natuursteen28-apr-11 Bezoek Toyota, Diest, 18.30 uur21-mei-11 Stadswandeling, Aarschot


Weekend in de Voerstreekvan 22 tot 24 oktober 2010

Dit jaar vindt ons gastronomisch weekend plaats in deprachtige Voerstreek. We verblijven net over de grens inNederland, maar het grootste gedeelte van het weekendspenderen we in de buurt van ’s Gravenvoeren en Teuven. Hetprogramma? Zaterdagmorgen een bezoek aan het ‘Pomoe -nologisch centrum’, een ambachtelijke producent van appel-wijn die sinds jaren onderzoek verricht op dat gebied, uiter-aard gevolgd door een degustatie! Daardoor hebben wegenoeg moed opgedaan voor een zeer mooie wandeling diede verschillende aspecten van de omgeving toont. Zondageen bezoek aan de mergelgrotten van Kanne en hun indruk-wekkend gangenstelsel, waar vanaf 1700 tot ongeveer 1970kalksteen ontgonnen werd. Vanzelfsprekend hebben we voorzaterdagavond en zondagmiddag een gastronomische maal-tijd voorzien.

De planning ziet eruit als volgt:• aankomst in Best Western Hotel Slenaken ****

(www.hotelslenaken.com) op vrijdagavond 22 oktober 2010• zaterdagmorgen: een korte verkenning van

’s Gravenvoeren, gevolgd door een bezoek aan het‘Pomoenologisch centrum’, inclusief degustatie

• zaterdagmiddag: lichte lunch in ’s Gravenvoeren (Gasthof Blanckthys)

• zaterdagnamiddag: zeer mooie wandeling in de buurt van ‘s Gravenvoeren

• zaterdagavond: gastronomische maaltijd inclusief aperitief, wijnen en koffie in ‘The Golden Horse’

• zondagmorgen: bezoek aan de mergelgrotten van Kanne,met gids

• zondagmiddag: gastronomische maaltijd in ‘Hof deDraeck’ in Teuven, inclusief aperitief, wijnen en koffie.

We hebben een beperkt aantal kamers gereserveerd en kun-nen jullie alleen maar aanraden zo snel mogelijk in te schrij-ven.

Nota: degenen die dat wensen, kunnen vrijdagavond sameneten. Dat is NIET inbegrepen in de totaalprijs hieronder.

• PRAKTISCHPlaats: Voerstreek.Datum: van vrijdag 22 tot zondag 24 oktober 2010. Kostprijs: we ramen de deelnameprijs voor het weekend op295 euro per persoon voor leden en gezinsleden en 330 europer persoon voor niet-leden. Inbegrepen zijn: twee over-


afdelingenACTIVITEITEN

nachtingen met ontbijtbuffet; het bezoek aan het ‘Pomoeno-logisch centrum’ inclusief degustatie; lunch op zaterdag-middag, inclusief drank; gastronomische maaltijden opzaterdagavond en zondagmiddag, inclusief aperitief, wijnenen koffie; het bezoek aan de mergelgrotten van Kanne. Bijinschrijving vragen we een voorschot van 150 euro per persoon, te storten op rekening 001-2169302-70 van KVIVBrabant met vermelding 20101022.Organisatie en inlichtingen: K VIV, ir. Daniel De Backer,Van Cutsemstraat 126, 1140 Evere, e-mail:[email protected], tel. 02 240 76 00, GSM 0475 72 18 00.Inschrijving vereist: aanmelden kan met een e-mail naarde organisator. Na inschrijving ontvangt u een bevestiging.Begin oktober sturen wij u verdere praktische informatie,een wegbeschrijving en de deelnemerslijst. Vermeld bij uwinschrijving steeds naam, adres, telefoonnummer, e-mail,lidnummer en details over aantal en type deelnemers.

Asco Zaventemdonderdag 28 oktober 2010

Asco werd in 1954 opgericht door Emile Boas senior. Hetbedrijf is nog altijd in privéhanden bij de familie Boas.Asco Industries is een bedrijf in de metaalverwerkende sec-tor en legt zich toe op het ontwerp en de productie van hoog-waardige vliegtuigcomponenten. De onderdelen zijn meestalgemaakt van titanium en hoogwaardige staallegeringen. Erwerken meer dan honderd gespecialiseerde ingenieurs enook vandaag zijn er nog openstaande vacatures. Onderzoeken ontwikkeling zijn een strategische hoeksteen van techno-logisch leiderschap en een sleutel tot het veiligstellen vanbestellingen en consolidatie van zakelijk succes.

• PROGRAMMA15.00 uur: ontvangst bezoekers15.15 uur: een kijk in de productie16.15 uur: Asco in woord en beeld17.15 uur: receptie en netwerking.

• PRAKTISCHPlaats: Asco Industries, Weiveldlaan 2, Zaventem.Datum: donderdag 28 oktober 2010 om 15 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro. Bedrag te betalen op rekeningnummer 431-0647591-86 met vermelding ‘Asco’.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot uiterlijk 21 oktober 2010.Referte: BBLVN11010.Maximum 40 deelnemers.

Promat donderdag 25 november 2010

De VIK-afdeling Leuven-Hageland brengt een bezoek aanPromat nv, deel van de Etex Group, een industriële groep inbouwmaterialen. Promat ontwikkelt isolatiesystemen voorde bouw en de industrie met het oog op meer veiligheid enenergiebesparing. De producten bestaan uit plaatmaterialenmet hoge of lage densiteit, spuitmortels, materialen diebestand zijn tegen hoge temperaturen, zoals dekens en tex-tielproducten.Promat International stelt wereldwijd 1.250 mensen tewerk inmeer dan 39 fabrieken en verkoopsorganisaties.De Promat-materialen zijn gebaseerd op de calciumsilicaat-technologie: d.m.v. een gecontroleerd reactieproces wordteen ‘engineered’ calciumsiliciumhydraat (CSH) geprodu-ceerd. Promat onderscheidt zich als specialist in twee belangrijkedomeinen: passieve brandbescherming in gebouwen, tunnelsen schepen en hogetemperatuurbescherming voor de indus-trie en huishoudelijke toepassingen.

Als marktleider in passieve brandbescherming biedt Promatsystemen aan die bij brand mensenlevens kunnen redden,goederen vrijwaren en het mogelijk maken dat de hulpdien-sten op een veilige manier kunnen optreden. Alle Promat-systemen zijn gebaseerd op moderne innovatieve conceptenen voldoen aan de strengste eisen.Promat HTI is de specialist in hogetemperatuurisolatie.Promat HTI biedt pasklare oplossingen voor energiebespa-ring, temperatuurbeheersing en bescherming van mens enomgeving. Promat HTI-producten worden vooral toegepastin de petrochemische, aluminiumverwerkende, glas- en staalindustrie, en in de keramische nijverheid.

• PROGRAMMA13.30 uur: onthaal met koffie en gebak 14.00 uur: presentatie Promat (introductie) 14.15 uur: info passieve brandbescherming 15.00 uur: rondleiding in de fabriek en bezoek aan firelab 16.15 uur: presentatie hogetemperatuurisolatie 17.00 uur: afscheidsdrink met versnaperingen

• PRAKTISCHPlaats: Hoofdzetel Promat International, Bormstraat 24,Tisselt.Datum: donderdag 25 november 2010 om 13.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; VIK-bedrijfsleden betalen 3 euro; niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBLVN11110.

Bescherming vanhouten dakcon-

structie met PRO-MATECT-100.


immersie (de technologie waarbij water wordt gebruikt voorchipproductie) en tot EUV (Extreem ultraviolet licht) op hetprogramma. Met een rondleiding in de cleanrooms kunt u let-terlijk een blik achter de schermen werpen.

ASML is in 1984 ontstaan als een joint venture (50/50) tussenPhilips en Advanced Semiconductor Materials International(ASMI). ASML heeft zijn hoofdkantoor in het NederlandseVeldhoven en biedt vandaag wereldwijd werk aan meer dan6.500 mensen, onder wie ongeveer 100 Belgen.

Extra informatie: zie www.asml.com. Op pagina 12 brengt I-mageen interview met ingenieur Jos Vreeker, uw gids bij ASML.

• PRAKTISCHPlaats: ASML Nederland, De Run 6501, Veldhoven,Nederland. Routebeschrijving: surf naar www.asml.com, klikdoor naar contact.Datum: donderdag 4 november 2010. Ontvangst met koffieen thee om 18.15 uur, start om 18.30 uur, einde voorzien rond21.30uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 28 oktober 2010.Referte: BBLBG11110.

Focussing - meer gedaan in minder tijdmaandag 15 november 2010

Hoe krijg je meer dingen gedaan in minder tijd? Dat is moge-lijk door enkele prettig flexibele principes van David Allentoe te passen. Hij heeft ze beschreven in zijn boeken ‘Gettingthings done’ en ‘Making it all work’. Het gaat niet echt overtimemanagement, eerder over gezond verstand. Zijn princi-pes zijn altijd en overal toepasbaar; niet alleen in je werk,maar ook in de rest van je leven. Bovendien heb je er geenspeciale agenda, software of iets anders voor nodig.

• PRAKTISCHPlaats: Katholieke Hogeschool Limburg (KHLim),Universitaire Campus, Agoralaan, gebouw B, Diepenbeek.Datum: maandag 15 november 2010 om 20.15 uur.Spreker: Johan D’Haeseleer (LeverageD), verantwoordelijk voor vorming en ontwikkeling bij Colruyt,oprichter van LeverageD.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner en voor studenten; niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOLBG11110.

LIMBURG4-nov-10 Bezoek ASML, Veldhoven, 18.30 uur15-nov-10 Focussing – meer gedaan in minder tijd,

Diepenbeek, 20.15 uur4-dec-10 Pokeravond


ASML-Veldhovendonderdag 4 november 2010

“Computers zullen in de toekomst niet meer dan 1,5 tonwegen”(Bron: Popular Mechanics Magazine, 1949)

Gelukkig is er sinds 1949 heel wat gebeurd, want een moder-ne computer past vandaag in de palm van een hand. Die ver-kleining danken we mede aan kleinere, snellere en meerenergie-efficiënte semiconductoren. De recentste ontwikke-lingen rond semiconductoren kunt u samen met andere VIK-leden zelf ontdekken bij het hoogtechnologisch bedrijfASML. ASML is met zijn lithografiemachines al meer dan 25

jaar toonaangevend inde ontwikkeling vansteeds kleinere en snel-lere microchips.

Die microchips zijnessentiële onderdelenvan zowel de huidige alsde toekomstige genera-ties elektronica. De

machines van ASML worden vandaag immers ontworpen methet oog op de uitdagingen van morgen. Terwijl er in de begin-periode van ASML in 1987 chips werden geproduceerd, waar-bij de inwendige lijnen een breedte hadden van 0,7 micron, isde breedte ervan vandaag al gekrompen tot 32 nm. Om chip-fabrikanten te helpen om aan de wet van Moore te voldoenwil ASML de chips zelfs nog kleiner maken.

Deelnemers krijgen tijdens het bedrijfsbezoek uitgebreidtoelichting omtrent de huidige en toekomstige technologi-sche uitdagingen. Zo staat er onder meer een introductie tot


ACTIVITEITEN

zaam en voldoen aan het Benor-kwaliteitslabel. Er wordtgewerkt volgens de richtlijnen van een intern zorgen kwali-teitssysteem.

• PRAKTISCHPlaats: Betca, Doelhaagstraat 81, Rumst.Datum: vrijdag 22 oktober 2010 om 14 uur.Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK enKVIM-leden. De aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen de 5euro terug; 5 euro voor niet-leden; 2,50 euro voor VAM-leden.Bedrag te betalen op rekening 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding van de referte.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBMLN11010.

Zuiveringsinstallatie Brussel-Noorddinsdag 16 november 2010

Het zuiveringsstation van Brussel-Noord is met zijn capaci-teit van 1.100.000 inwonersequivalenten een van de grootsteen modernste in Europa. Het is operationeel sinds maart2007. De VIK-afdeling Mechelen organiseert een geleidbezoek aan dat station.

Aquiris, de uitbater van het zuiveringsstation, streeft in hetstation bij elk van de toegepaste procédés het principe vande nulhinder na.

Wie er bij wil zijn, verwachten we om 13.30 uur stipt in hetwaterzuiveringsstation. De rondleiding duurt ongeveeranderhalf uur. Snel inschrijven is de boodschap, want hetaantal plaatsen is beperkt.Meer informatie op www.aquiris.be.

• PRAKTISCHPlaats: Vilvoordselaan 450, Brussel.Datum: dinsdag 16 november 2010 om 13.30 uur.Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK enKVIM-leden (aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen de 5 euro terug); 5 euro voor niet-leden; 2,50 euro voor VAM-leden. Bedrag te betalen op rekening 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding van de referte.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBMLN11110.Maximum 20 deelnemers.

NOORD-WEST-VLAANDEREN14-okt-10 Bezoek Green Bridge, Oostende, 18.30 uur6-nov-10 Bezoek commandopost Kemmelberg, 13.30 uur


Wetenschapspark Greenbridgedonderdag 14 oktober 2010

Greenbridge is het West-Vlaamse wetenschapspark van deUniversiteit Gent, gelegen in de achterhaven van Oostende.

MECHELEN11-okt-10 Lezing: fotovoltaïsche zonnepanelen,

St.Katelijne-Waver, 18.30 uur

21-okt-10 Kennismaking met lijmtoepassingen in een technische omgeving, Sint-Katelijne Waver, 20 uur

22-okt-10 Bezoek Betca, Rumst, 14 uur16-nov-10 Bezoek waterzuiveringsstation Brussel-Noord,

13.30 uur


Lijmtoepassingendonderdag 21 oktober 2010

Lijmen - adhesive bonding - als innovatieve verbindingstech-niek is niet meer weg te denken uit de producten van onzemoderne samenleving. Aan de hand van enkele toepassingenuit 30 jaar industriële ervaring worden de technische aspec-ten belicht: de geschiedenis van de lijm van de holbewonerstot de ruimtevaart.

• wat is lijmen?• het ‘oppervlak’• soorten lijm en hun eigenschappen• technische incidenten• veiligheidsaspecten• kwaliteitscontrole• lijm verwerken in een industriële omgeving• moderne trendsBreng uw nieuwsgierigheid of uw nieuwe toepassing of pro-ject maar mee.

• PRAKTISCHPlaats: Lessius Hogeschool, Campus de Nayer, lokaalG117, Jan De Nayerlaan, Sint-Katelijne-Waver.Datum: donderdag 21 oktober 2010 om 20 uur.Spreker: Ing. Jan Lambrechts MSc, business manager LCSBelgium bvba, consultancy in adhesive bonding technology.Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK- enKVIM-leden. De aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen de 5 euro terug. Niet-leden betalen 5 euro, VAM-leden betalen2,5 euro. Eerst inschrijven, daarna betalen op rekeningnum-mer 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOMLN21010.

Betca nvvrijdag 22 oktober 2010

Meer dan een kwarteeuw geleden goot Francis VanCampenhout de fundamenten voor de firma Betca (prefabbe-ton). Zijn toenmalige partners waren Paul en JohanWillemen. De toenmalige partners werden uitgekocht enzoon Mark Van Campenhout leidt het bedrijf met 39 werkne-mers.

De prefabelementen worden in vaste bekistingen in staal ofhout getrild en verhard. De producten zijn stevig en onbuig-


ziek. Je maakt er kennis met de geschiedenis, de instrumen-ten, de liedboeken, de verschillende dansen, de muzikanten,de festivals enz. Je kan in de Folk Experience alles zelf bele-ven via computers met touchscreens, heel veel film- engeluidsfragmenten, liedjes die voor je gezongen worden, eenkleine dansvloer waar je zelf een danspasje kan wagen,getuigenissen van muzikanten en allerhande leuke snufjes.Voor de jongste bezoekers is er een experimenteerruimtemet een muziektapijt, een karaokebox met kinderliedjes enaccordeonstoelen. Het bezoek is niet gegidst en dus kun je alles tegen je eigentempo beleven.

Voor wie daarna honger zou hebben gekregen: in ’t OudKerverijtje kunnen we aanschuiven aan het koud en warmbuffet met échte, ambachtelijke, verse producten, gepresen-teerd in een authentiek beenhouwerijtje. Een zeer ruimekeuze aan verse huisgemaakte gerechten, zowel koud alswarm, samen met een buffet van verse groentjes, sauzen,pasta's, soep, etc. Voor elk wat wils dus... Diverse kinderme-nu's zijn ook beschikbaar.

De commandobunker telt ongeveer 80 trappen en heeft geenlift. De bunker is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers.

• PRAKTISCHPlaats: Lettingstraat 64, Heuvelland – Kemmel.Datum: zaterdag 6 november 2010 om 13.30 uur. Koffiepauzerond 15.15 uur in ’t Oud Kerverijtje, Lettingstraat 7,Heuvelland, Dranouter. Bezoek Folk Experience Museum om 16 uur in de Dikkebusstraat 234, Dranouter.Kostprijs: bezoeken + koffiepauze: leden: 6 euro, niet-leden: 12 euro. Breughelbuffet à volonté + 2 consumpties:leden: 10 euro, niet-leden: 15 euro. Bedrag te betalen oprekening 473-9049851-03 van de VIK-afdeling Noord-West-Vlaanderen. Voor wie wil: koud & warm breugelbuffet à volonté in ’t Oud Kerverijtje. Daarvoor graag inschrijvenvóór 20 oktober 2010 door een mail te sturen naar [email protected] met vermelding van het aantal personen/kinderen.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBNWV11110.Maximum 25 deelnemers.

OOST-VLAANDEREN16-okt-10 Dinnerparty, Kasteel van Zwijnaarde, 19 uur26-nov-10 Bedrijfsbezoek EPC, Lokeren, 21.30 uur16-jan-11 Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 9.30 uur


VIK-dinnerpartyzaterdag 16 oktober 2010

We verwennen u en uw partner op 16 oktober 2010 met ver-fijnde gastronomie op ons unieke jaarlijkse event. Deze edi-tie vindt plaats in het romantische en zeer stijlvolle Kasteelvan Zwijnaarde, het prachtig gerestaureerde kasteel op de

In synergie met Power-Link geldt Greenbridge als broed-plaats voor de industrieel-technologische energie-economieén als bedrijventerrein dat alternatieve energietoepassingenin praktijk brengt en demonstreert. Actuele onderzoeks- eninvesteringsprojecten richten zich bijvoorbeeld naar kleine

windturbines, alternatie-ve brandstoffen & tankfa-ciliteiten, de waterstof-economie, smarttech ingridtoepassingen, etc.

Het wetenschapsparkGreenbridge bouwt zijnambities verder uit met de

komst van het innovatieve en ambitieuze project ‘The EnergyBox’. Daarmee worden nieuwe technologieën op het vlak vanduurzame en hernieuwbare energie, die werden ontwikkeldals marktrijpe prototypes door kmo's, in de kijker gezet. TheEnergy Box stimuleert de valorisatie van onderzoeksresulta-ten en biedt prille initiatieven de broodnodige ondersteuningom als onderneming te slagen.

Een heuse ‘low carbon’-demohal en de nieuwe kantoorvleu-gel maken de Greenbridge incubator bovendien - eind 2011 -tot het paradepaardje van de cleantech cluster in Oostende.Voor meer info zie http://www.greenbridge.be/ en http://www.power-link.be/

• PRAKTISCHPlaats: Wetenschapspark 1, Plassendale I, Oostende.Datum: donderdag 14 oktober 2010 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot 11 oktober 2010.Referte: BBNWV11010.Maximum 30 deelnemers.

Commandobunker en Museumzaterdag 6 november 2010

Sinds kort is het best bewaarde geheim van Heuvelland voorhet publiek opengesteld: de commandobunker van deKemmelberg. We dalen af in een ultrageheime commando-bunker van de Belgische Strijdkrachten, het zenuwcentrum

van het opperbevel tijdens de KoudeOorlog. De bunker, gebouwd begin van dejaren vijftig, was bedoeld als commando-post van een internationaal luchtverdedi-gingssysteem, maar zou daarvoor nooitgebruikt worden. Begin van de jaren zes-tig besluit het opperbevel van deBelgische Strijdkrachten om de bunker inte richten als commandopost in geval vanoefening, crisis of conflict. Beleef wat

onze soldaten tijdens de Koude Oorlog meemaakten. Stap inde teletijdmachine en vlieg terug naar de Koude Oorlog...

Na een koffiepauze in ’t Oud Kerverijtje zakken we af naar hetFolk Experience Museum, een modern muziekmuseum overfolk en volksmuziek in Vlaanderen en in de wereld. Via eeninteractief parcours kom je alles te weten over die volksmu-


ACTIVITEITEN

Pers:Drukken met de waterloze offsetrotatiepers KBA Cortina iseenvoudiger, milieuvriendelijker en productiever dan met eenconventionele drukpers.De KBA Cortina van EPC is opgebouwd uit vier secties mettelkens drie compacte druktorens en een vouwapparaat. Elketoren drukt probleemloos zestien bladzijden berliner (het for-maat van Het Laatste Nieuws en De Morgen) in vier kleuren.Daarbij wordt de volledige set drukplaten van een pers inminder dan 5 minuten vervangen. Eén druktoren is uitgerustmet een droogoven voor heat-set. Daardoor is deze Cortinade enige krantenpers in dewereld die ook magazines opA4-formaat kan drukken.

Afwerking:De kranten en tijdschriften worden afgewerkt en geassem -bleerd in de verzendingsafdeling. Vier Ferag-lijnen voegenkaternen samen of voegen bijlagen bij de hoofdkrant en sta-pelen daarna alles tot één pakket.

Palletisering:De samengestelde kranten en magazines zetten hun tochtvoort naar de bundelmachines, die tot 320.000 exemplaren peruur inbinden.

Distributie:Als de kranten eenmaal gedrukt zijn, is het zaak ze zo snelmogelijk bij de krantenwinkels en de lezer te krijgen.

Tijdens een twee uur durende rondleiding maakt u kennismet bovenstaande stappen. Het bezoek eindigt met de eersteexemplaren van de krant van morgen. De PersgroepPublishing is niet verantwoordelijk voor ongevallen.

• PRAKTISCHPlaats: Eco Print Center nv, Industrieterrein E17/3 - Zone30/30, Brandstraat 30, Lokeren.Datum: vrijdag 26 november 2010 om 21.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 10 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBOVL11110.Maximum 40 deelnemers.

WAASLAND14-okt-10 Lezing: Ontwikkeling led-verlichting door Trilux,

Lokeren, 20 uur11-dec-10 Bezoek kerncentrale, Doel, 09.30 uur


Lezing ‘Ontwikkeling led-verlichting’donderdag 14 oktober 2010

Led is uitgegroeid tot een hype. De led-markt is verviervou-digd in een tijdsspanne van vijf jaar. Led heeft immers veelvoordelen. Een lange levensduur en een laag energieverbruikmaken van leds een steeds zuinigere en milieuvriendelijkere

mooiste locatie uit het Gentse. In dit historisch kader biedenwe u een all-in formule: receptie, vijfgangendiner met vervol-gens dranken en dansen tot in de late uurtjes.

Bovendien is het de ideale gelegenheid om de jubilerendeindustrieel ingenieurs uit Oost-Vlaanderen te vieren in ditstijlvolle kader en in aanwezigheid van prominenten van dehogescholen. De VIK-afdeling Oost-Vlaanderen waardeertspeciaal op deze avond de leden van de promoties 2000, 1990,1985, 1980, 1970, 1960, 1950 voor hun jarenlange professioneleinzet als industrieel ingenieur.Alle leden, vrienden en kennissen zijn dan ook uitgenodigdop deze uitzonderlijke avond. Partners van leden zijn even-eens welkom tegen ledenprijs.

Menu:• aperitief met hapjes• nootjes van Sint-Jacobsvruchten in een fijne 'nage' van

groenten• tweekleurige cappuccino van waterkers en pompoen• parelhoen op nieuwe Brabantse wijze• huisbereide moelleux van chocolade met vanilleroomijs• mokka met versnapering

• PRAKTISCHPlaats: Kasteel van Zwijnaarde, Joachim Schayckstraat 6,Zwijnaarde.Datum: zaterdag 16 oktober 2010 om 19 uur.Kostprijs: 60 euro voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 80 euro. Inschrijven vóór 10 oktober. Vermeld metwie je eventueel aan tafel wenst te zitten in de rubriek‘opmerkingen’. Vegetarisch menu mogelijk op aanvraag.Vooraf te betalen op rekening 443-0628601-50 van de VIK-afdeling Oost-Vlaanderen met vermelding ‘dinnerparty’.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: FEOVL11010.

EPC-printing tomorrowvrijdag 26 november 2010

Geïnteresseerd om eens van dichtbij het drukken van eenmilieuvriendelijke krant te zien? Dan bent u welkom op onsbedrijfsbezoek aan het ‘EPC-printing tomorrow’, een van demooiste drukkerijen in Europa, waar onder andere ook dekranten ‘Het Laatste Nieuws’ en ‘De Morgen’ wordengedrukt. De naam EPC, Eco Print Center, verwijst naar hetecologische drukprocedé dat daar gebruikt wordt: een staal-tje van hedendaagse technologie.

Drukken in vijf stappen:Van het papiermagazijn tot de distributiekaaien verloopt hetdrukproces langs een strakke, logisch opgebouwde produc-tielijn. EPC is sterk geautomatiseerd, heeft een hoog rende-ment, is ergonomisch doordacht en alert voor het milieu. Delogica van een industriële drukkerij, in vijf fasen.

Papier:In het drukkersvak begint alles met papier, dat wordt gele-verd in rollen. EPC verwerkt er dagelijks ettelijke tonnen.Allemaal gerecycleerd.


hun eigen familienaam op.• Gedetailleerde wegbeschrijving en toegangscode voor

de parking worden een week voor het bezoek via e-mailbezorgd.

• PRAKTISCHPlaats: Haven 1800, Scheldemolenstraat, Doel.Datum: zaterdag 11 december 2010 om 9.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner, niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 1 november. Referte: BBWLD11210.Maximum 20 deelnemers.

ZUID-WEST-VLAANDEREN4-okt-10 Bezoek Geldof metaalconstructies nv, Harelbeke,

18.30 uur.12-dec-10 10de Ingenieurshappening met 'De nieuwe snaar',

Wevelgem, 19.30 uur


Geldofmaandag 4 oktober 2010

Onder het motto “Enterprise… whereVIKj has not yet gone before…” wil-len wij, VIKjongeren Zuid-West-Vlaanderen, onze aandacht vestigen opbedrijven in de streek. Deze maand ishet bedrijf Geldof aan de beurt.

Geldof Metaalconstructie nv werd opgericht in 1969. Hetbedrijf is gevestigd in Harelbeke en is een wereldwijde leve-rancier van industriële componenten en turnkeyprojectenvoor de opslag, verhandeling en verwerking van vaste mate-rialen, vloeistoffen en gassen. Geldof biedt eigentijdseoplossingen aan voor de opslag en verhandeling van bulk-

goederen: silo’s, opslagbunkers, trans-portsystemen (banden kettingtranspor-teurs, elevatoren), lostrechters, stackers,los- en beladingsinstallaties enz. Hetbedrijf is ook gespecialiseerd in de bouwvan opslagtanks en drukvaten.

Bij het aanleveren van totaaloplossingen denkt Geldof metzijn klanten na om hun strategieën in Europa of andere delenvan de wereld te verwezenlijken. Staal is de basis van elkerealisatie. Gesteund door een geïntegreerd projectmanage-ment, business development en een efficiënt productieappa-raat bouwt men vanuit die basis telkens opnieuw een kwali-teitsvol en duurzaam project op.

Geldof bedient een brede waaier van sectoren: olie-, gas- enenergie-industrie, chemie, biochemie en petrochemie,metaalbewerking, mijnbouw, bulkvoedingssector,… Daarbijwerkt het bedrijf zowel rechtstreeks met de eindklanten alsvia studiebureaus.

vorm van algemene verlichting, wat de vermindering van deCO2-uitstoot ten goede komt.Bij het ontwerp van led-armaturen zijn er vrijwel geen gren-zen. Nooit was er zoveel vrijheid op het gebied van vormge-ving en kleurgebruik. Maar nooit was het zo belangrijk omenkele selectiecriteria en de efficiëntie in het oog te houden.Men moet rekening houden met de eisen die aan de verlich-ting gesteld worden en het toepassingsgebied.Een optimaal beheer van de temperatuur, nieuwe hoogeffi-ciënte led-optieken en het gebruik van leds van de nieuwstegeneratie met hoge lichtstroom moeten een maximaal licht-rendement en kwaliteit koppelen aan een minimaal stroom-verbruik.Andy Hellemans, lighting consultant bij Trilux bvba, geeft utijdens de lezing een overzicht van de do’s en don’ts bij hetgebruik van led-verlichting.

• PRAKTISCHPlaats: VTI Lokeren, Pr. Thuysbaertlaan 1, Lokeren.Datum: donderdag 14 oktober 2010 om 20 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOWLD11010.Maximum 30 deelnemers.

Kerncentrale Doel zaterdag 11 december 2010

De kerncentrale in Doel, die 30% van de Belgische elektrici-teitsproductie voor haar rekening neemt, bestaat uit vierkernreactoren met een totaal vermogen van 2.912 megawatt.Sinds het bezoekerscentrum in 1997 zijn deuren opende, heb-ben al vele geïnteresseerden de kerncentrale bezocht en ookvandaag staat kernenergie weer volop in de belangstelling.Hoog tijd dus voor de VIK om ook eens zijn ‘licht’ te gaanopsteken bij een van de grootste elektriciteitsproducentenvan België. Na een interessante opwarmer in het infocentervolgt een rondwandeling, begeleid door een ervaren gids,waarbij we onder andere langs de imposante koeltorens wan-delen en de indrukwekkende machinezaal bezoeken.

• Gedetailleerd programma: 09.30 uur - 10.00 uur: onthaal met koffie en cake10.00 uur - 11.00 uur: kennismaking met centrale11.00 uur - 12.45 uur: begeleide rondgang op de site 12.45 uur - 13.15 uur: afsluitende receptie

• Praktische richtlijnen:• Minimumleeftijd: 16 jaar.• Geen toegang zonder identiteitskaart of paspoort.• Draag gemakkelijke kledij, hoge hakken zijn niet

toegelaten.• Gsm is niet toegelaten en kan eventueel achtergelaten

worden in afgesloten kastjes in het infocenter.• Tijdens de toegangsprocedure is het dragen van

hoofddeksels niet toegelaten.• Inschrijvingen worden onherroepelijk afgesloten op

31-10-2010.• Bij inschrijving voornaam, familienaam, geboortedatum,

geboorteplaats en volledig adres opgeven, dames geven


ACTIVITEITEN

STATUTAIRE ALGEMENE LEDENVERGADERING zaterdag 9 oktober 2010De voorzitter en de leden van de Raad van Bestuur van de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK vzw) nodigen alle leden uit voor dejaarlijkse statutaire algemene ledenvergadering, die plaatsvindt in het VIK-huis, Herentalsebaan 643 in Wommelgem op zater-dag 9 oktober 2009 om 14 uur.

Op het programma staat o.a.• het jaarverslag over de werking van de vereniging• het financieel verslag over het boekjaar 2009-2010• de verkiezing van tien leden voor de Raad van Bestuur met een mandaat dat loopt tot 2013.

Uittredend en herkiesbaar zijn: Ing.’s Hans Claes, Erwin Debutte, Wim De Wit, Raymond Froidmont, Jan Pals, René Peeters, Bart Stynen, Stefaan Tas, Eric Vande Casteele.

Na de statutaire vergadering is er om 17 uur een misviering voor de overleden VIK-leden.

Ing. Peter Claeys MSc Ing. Rik Baron Jaeken MScSecretaris Raad van Bestuur Voorzitter Raad van Bestuur

slapstick en melancholie nog eens stevig onder handen tenemen!Weerom een nieuwe stap in het verrassende universum vanDe Nieuwe Snaar. “Wie nie waagt, nie wint!”

www.denieuwesnaar.be

De opbrengst van de avond gaat integraal naar BuSo TerBruyninghe voor aankoop van educatief speelgoed in deopleidingsvorm 1 voor jongeren met ernstige mentale proble-men, autistische jongeren, blinden en slechtzienden. Zij wor-den er voorbereid op een verblijf in een dagcentrum of eenhome. Men wil de geluksbeleving van die jongeren in gezin enmaatschappij zo groot mogelijk maken door de zelfredzaam-heid te bevorderen en hen te begeleiden naar een aangepas-te integratie.

• PRAKTISCHPlaats: Cultureel Centrum Guldenberg, Acacialaan 1,Wevelgem.Datum: zondag 12 december 2010 om 19.30 uur.Kostprijs: 15 euro per persoon voor VIK-leden en partner;niet-leden betalen 20 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Uw bestelling vankaarten beschouwen wij als definitief na ontvangst van hetverschuldigde bedrag op het rekeningnummer 743-0284884-09 of 466-5561799-24 van de VIK-afdeling Zuid-West-Vlaanderen.Referte: CAZWV11210.

Tijdens dit bedrijfsbezoek krijgt u een korte schets van hetbedrijf, gevolgd door een rondleiding. Met andere woorden,een bedrijfsbezoek dat je zeker niet mag missen!

• PRAKTISCHPlaats: Geldof, Broelstraat 20, Harelbeke.Datum: maandag 4 oktober 2010 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat, uiterlijk tot maandag 27 september 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonischte verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Gelieve bijinschrijving bedrijf en functie mee te delen.Referte: BBZWV11010.

Tiende ingenieurshappening zondag 12 december 2010

Op zondagavond 12 december 2010 organiseren de regionaleWest-Vlaamse afdelingen van de Vlaamse Ingenieurskameren de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging, K VIV,samen de tiende Ingenieurshappening. Die vindt zoals elkjaar plaats in het Cultureel Centrum ‘De Guldenberg’ inWevelgem. Beide verenigingen nodigen de sponsors en alleaanwezigen na de voorstelling uit voor een champagnerecep-tie met hapjes.

Voor deze jubileumhappening staat niemand minder dan DeNieuwe Snaar op het programma met de voorstelling Foor 11. Sinds 1982 exploreert De Nieuwe Snaar via ongezienemuziektheatrale wegen en een hoogstpersoonlijke poëtischebenadering de gelaagdheid van de veelzijdige realiteit. Deachterzijde daarvan bleef tot op heden echter braakliggendterrein. In de voorstelling Foor 11 verschijnen er vier eigen-zinnige figuren die elk op hun manier de marge van hetbestaan – hun bestaan, ons bestaan – zullen bezingen,bevragen en misschien zelfs verfoeien. Een kleurrijk instru-mentarium, confronterende beelden, straffe verhalen, krach-tige liederen, onverwachte situaties en statements en zoveelmeer zot geweld om het publiek via humor en ontroering, via

“Wat het uitgangspunt voor mijn thesiswas? DSL, wat staat voor digital subscri-ber line, is met zijn 300 miljoen gebruikerswereldwijd, de populairste technologievoor breedbandinternettoegang. Dat komtovereen met een algemeen marktaandeelvan 66 procent. Het hoofdprobleem vanDSL is de zogenaamde overspraak ofcrosstalk. De dikke bundels met koperka-bels die vanuit de telefooncentrale naarde individuele gebruikers gaan, gebruikenhoge frequenties. Gevolg: die kabels gaanzich ook als antennes gedragen. Kabelsdie naast elkaar liggen, gaan elkaar sto-ren, wat inhoudt dat de performantie ergeweldig onder lijdt. Een concreet voor-beeld: je bent digitaal naar een spannen-de match in de Champions League aanhet kijken. Plotseling beslist je buurvrouwom digitaal naar haar favoriete soap tekijken of ze begint gewoon te surfen. Maarhaar lijn veroorzaakt zo veel storing opjouw lijn dat je geen digitale data meerkunt ontvangen.”“Ik heb me in eerste instantie afgevraagd:hoe kunnen we DSL-modems optimaalconfigureren, zodat overspraak verwijderdof voorkomen wordt en wel in die mate datde datasnelheid gemaximaliseerd wordt?

toond dat tegen 2020 het energieverbruikvan de ICT-sector tien procent van hettotale Europese energieverbruik zal uit-maken. De tweede motivatie is puur eco-logisch. Meer energie betekent meer CO2-uitstoot, opwarming van de aarde en kli-maatsverandering, ...”

“Ik zet enkele feiten op een rijtje. De ICT-sector neemt twee procent van de globaleCO2-uitstoot voor zijn rekening. Dat staatgelijk met de uitstoot van de vliegtuigin-dustrie op mondiaal vlak. Die uitstoot zalnog stijgen, omdat onze maatschappijevolueert naar een e-society, met de e vanelectronic, waarin ICT een belangrijke rolkrijgt in alle takken van de maatschappij.En ook opmerkelijk is dat men voor 2015heeft geschat dat het totale Europese ver-bruik van breedbandapparatuur, onderandere ook van DSL dus, zo’n vijftig TWh,terawattuur, zal bedragen. Dat komt over-een met de productie van vier modernekerncentrales. De Europese Commissieheeft bepaald dat dit voor breedbandap-paratuur met de helft moet worden gere-duceerd. Dat komt overeen met een jaar-lijkse besparing van 7,5 miljard euro.Groene ICT is dus heel relevant.”

Mijn tweede stelling was: gegeven datiedere gebruiker een minimale datasnel-heid moet hebben, hoe kunnen we diedatasnelheid dan bereiken met zo weinigmogelijk energie? Tot dan focuste menenkel op datasnelheid, omdat men nietinzag wat het belang van energie-efficiën-tie was. Welnu, ik heb aangetoond dat dietwee richtingen aan elkaar gerelateerdzijn.”

“ Tot recent focuste men enkelop datasnelheid, omdat menniet inzag wat het belang vanenergie-efficiëntie was.”

De link groene energie en internet is eenrecent verschijnsel?

“Precies. De hype energie-efficiëntie vanhet internet is er pas de laatste drie jaargekomen. En welke zijn de twee motiva-ties? De eerste is economisch van aard.Energie kost geld en de energieprijzenzijn enorm verhoogd. Netwerkoperatorenervaren energie als een zware componentin hun uitgaven. Onderzoek heeft aange-

HEVERLEE. Als het van doctor Paschalis Tsiaflakis (31)

afhangt, dan kunnen we door nieuwe technologieën toe te

passen op internet, tegen 2015 twee kerncentrales sluiten

en dat enkel voor Europa. Dat kunnen de positieve gevolgen

zijn van een van de bewezen stellingen van zijn doctoraats-

studie ‘Resource management and optimization in multi-

user DSL-systems’. De studie leverde hem ook de award

op van ‘Belgian young ICT-personality 2010’, uitgereikt

door het Fitce.

“Ik ben gefascineerd door softwareontwikkeling in multi-

media en ICT”, zegt Tsiaflakis. “In mijn studies van zowel

industrieel als burgerlijk ingenieur heb ik daarrond

gewerkt.” Zijn doctoraat staat een verregaande vergroe-

ning van het internet voor.

ICT als energieverslinderDoctor Paschalis Tsiaflakis onderzocht mogelijkheden van groener internet


samenleving

Ing. en dr. Paschalis Tsiaflakis met partner.

SAMENLEVING

300 miljoen modems

En in welke mate komen de resultatenvan uw doctoraatsthesis daaraan tegemoet?

“Ik geef een van de thesen van mijn scrip-tie die daarop betrekking heeft: door deDSL-technologie te optimaliseren kunnenwe de datasnelheid van 60% vandaag naar100% in de toekomst brengen. En je kunttot 50% energie besparen, terwijl toch 95%van de datasnelheid behouden blijft.Samengevat komt mijn studie hierop neer.We hebben groene DSL-technologie ont-worpen. We tonen hoe je de systemenmoet configureren, als je je vermogen wiltreduceren. En je kunt veel vermogenbesparen zonder al te grote impact op jedatasnelheid.”

“ Onderzoek heeft aangetoonddat tegen 2020 het energie-verbruik van de ICT-sectortien procent van het totaleEuropese energieverbruik zal uitmaken.”

U bent voor uw doctoraat een tijdje naar Amerika getrokken?

“Mijn promotor, professor Marc Moonen,had een artikel gepubliceerd samen metprofessor Mung Chiang, een levendelegende in de wereld van netwerkoptima-lisatie. Hij liet hem weten dat een docto-raatsstudent graag in zijn team wou wer-ken en ik ben aan de Princeton Universitydoor Chiangs sterk team met open armenontvangen. Ik heb het geluk gehad meerdan drie maanden met hem te kunnensamenwerken. Ik heb er ook met de Zuid-Koreaanse professor Yung Yi samenge-werkt. Voor het verblijf in Amerika had ikeen beurs van het Fonds voor Weten -schappelijk Onderzoek. Het Fonds betaal-de mijn verblijf in Amerika.”

Is het een volgende logische stap om uwonderzoeksresultaten in de praktijk omte zetten?

“Belangrijk is dat ik in eerste instantieeen onderzoeker ben. Ik heb groene DSLonderzocht en dat is maar één aspect vande hele DSL-molen. Er zijn nog zo veelaspecten die moeten worden gecoverd. Ikzou wel met een spin-off kunnen begin-nen, maar dan moet ik me gaan bezighou-den met businessplannen, juridischeaspecten, boekhouding, noem maar op. Endat wil ik nu net niet. Als anderen dat wil-

len, dan geef ik graag consulting en danzal ik antwoorden op hun vragen. Eerlijk,momenteel zijn er driehonderd miljoenDSL-modems in gebruik. Dat is zo’n boo-ming business dat ik denk dat enkel eengroot telecombedrijf geschikt is om voortte gaan met groene technologieën. En diegrote bedrijven zijn er inderdaad meebezig. Vergeet niet dat mijn bevindingenuiteindelijk publiek domein zijn. Ik publi-ceer artikels, waar bedrijven hun oplos-singen op kunnen inspireren.”

“ ICT neemt twee procent vande globale CO2-uitstoot voorzijn rekening, dat staat gelijkmet de uitstoot van de vlieg-tuigindustrie op mondiaalvlak.”

Het binnenhalen van de ‘Belgian youngICT-personality 2010’ was alvast eenerkenning vanuit de industrie?

“Normaal doe ik presentaties voor colle-ga-onderzoekers en academici, maar numoest ik hetzelfde verhaal brengen voormensen uit de industrie. De jury bestonduit allemaal straffe gasten, ICT-professi-onals. Ze stelden me vragen die ik nognooit gekregen had, ze dwongen me actiefna te denken over bijvoorbeeld een busi-nessplan. Ik heb er veel uit geleerd. En ja,het is voor mij inderdaad een zeer mooieerkenning vanuit de industrie.”

Groene draadloze communicatie

U hebt één aspect van de groene-internettechnologie verkend. Ziet u in de nabije toekomst nog andere trends?

“Hoe ook, de groene DSL-technologie dieik ontwikkeld heb, moet nog significantverfijnd worden. Ik heb in mijn doctoraatnog een ander aspect aangekaart: het pro-bleem van de eerlijkheid. Als je je energiegaat verlagen, moet je ervoor zorgen datalle gebruikers eerlijk worden behandeld.Je kunt bijvoorbeeld zeggen: alle gebrui-kers reduceren hun vermogen proportio-neel. Maar dat is heel oneerlijk in termenvan datasnelheid: één gebruiker kan daar-door alle datasnelheid krijgen met ver-waarlozing van alle andere gebruikers.Verder is de techniek van groene DSL uit-breidbaar naar technologieën voor groenedraadloze communicatie. Als je een gsmkunt ontwikkelen die voor de helft minderuitstraalt naar de hersenen, dan heb je

Dr. PaschalisTsiaflakis is onderzoeker in hart en nierenTsiaflakis studeert in 2001 af alsindustrieel ingenieur elektrotech-niek, optie ICT (KatholiekeHogeschool Limburg, grootsteonderscheiding). Zijn stage eneindwerk realiseert hij in samen-werking met het toenmalige PhilipsSpecs over softwareontwerp voordigitale televisie. Titel van het werk:Development of an automatic codegeneration tool for Trimedia basedmultimedia applicationsIn 2004 wordt hij burgerlijk ingeni-eur elektrotechniek, optie signaal-verwerking en multimedia (K.U.Leuven, grote onderscheiding). Hijmaakt een thesis over draadlozecommunicatie met als titel: Designand implementation of realtimeMIMO-signal processing algo-rithms for wireless communicati-ons.Daarna doctoreert hij bij professorMarc Moonen met de thesis‘Resource management and optimi-lization in multi-user DSL systems’in december 2009. In dat kaderwerkte Tsiaflakis samen met pro-fessor Mung Chiang, een autoriteitop het vlak van netwerkoptimalisa-tie (Princeton University, NJ, USA)en met professor Yung Yi (KaistUniversity, Zuid-Korea).Tot eind 2010 is hij als postdocto-raal onderzoeker verbonden aan deK.U.Leuven. Van eind september2010 tot eind december 2010 verblijfthij aan de University of California,Los Angeles (UCLA), voor eenonderzoekssamenwerking en eenverdere uitwerking van de groeneDSL-technologie.In 2011 gaat hij voor zes maandenaan de slag bij de UniversitéCatholique de Louvain als onder-zoeker naar draadloze systemen(met een beurs van het Francqui-fonds).

WVB


SAMENLEVING

een mooi product. Kortom, technologieënals de groene DSL zijn uitbreidbaar naardraadloze communicatiesystemen. Datzou ook een enorme stap voorwaarts zijn.”

U noemt zichzelf een geboren onderzoe-ker. Denkt u soms niet aan het grotegeld dat in de industrie te rapen valt?

“Ik ben een onderzoeker in hart en nieren,ja, maar dat sluit niet uit dat ik me ook wilinzetten voor de industrie. Onderzoekhoeft niet noodzakelijk academisch tezijn. Ik zie me ook functioneren binnen deonderzoekscel van een groot telematica-bedrijf. Toegepast onderzoek, toegepastewiskunde, dat is mijn ding. Ik ben op ditmoment tevreden in een academischeomgeving, voor een academische carrièresta ik open, hoewel de concurrentie zwaaris. Maar een overstap, vroeg of laat, naarde industrie sluit ik niet uit.”

“ Door de DSL-technologie teoptimaliseren kunnen we dehuidige datasnelheden in detoekomst spectaculair verhogen.”

Staat daar een leeftijd op? Redeneert u:voor ik veertig ben, moet ik de stapgezet hebben?

“Nee, daar ben ik niet mee bezig. Ik wordnu betaald om heel veel bij te leren. Ik leerveel theorieën en technieken bij die opschool niet onderwezen worden, noch aande universiteiten, noch op de hogescho-len. Via mijn doctoraatsstudie en mijnwerk als postdoctoraal onderzoeker kom

industrieel als tot burgerlijkingenieur. De theoretische kijk, de

wiskunde en de analytische tools om pro-blemen op te lossen van de opleiding bur-gerlijk ingenieur, dat kwam van pas. Derealistische, praktische kijk op de proble-matiek van de industrieel ingenieur: idemdito. Tijdens mijn opleiding voor industri-eel ingenieur heb ik leren toepassen,coderen, programmeren. Welnu, die ken-nis en vaardigheden gebruik ik nog dage-lijks.”

U zei daarnet dat de ingenieurs inspan-ningen moeten leveren om concurrenti-eel te blijven met de rest van de wereld.

“De ingenieurs hier moeten rekening hou-den met de opkomende concurrentie uitvooral Azië. Die is momenteel heel groot.Hoe we ze het hoofd kunnen bieden? Elkeingenieur moet zich voortdurend en zogoed mogelijk trachten bij te scholen.Enkel op die manier kunnen we met inno-vatieve bedrijven blijven beginnen. Ietswat makkelijk is, kunnen de Aziatischeingenieurs zonder problemen aan. Als hette moeilijk wordt, dan trekken ze zichterug. Dus moet Europa blijven uitpakkenmet innovatieve producten. Naarmate detijd evolueert, is er meer kennis nodig ominnovatieve producten te realiseren. Endaartoe is permanente bijscholing eennoodzaak.”

http://homes.esat.kuleuven.be/~ptsiafla/www.fitce.be

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHEFoto’s: Paschalis TSIAFLAKIS

ik daar nu mee in con-tact. Ik leer elke dag bij. Zocreëer ik ongewild een meerwaarde voormezelf voor de industrie.”

Investeren in opleiding

U hebt een tijd verbleven aan deAmerikaanse Princeton University. Zag u een aanzienlijk niveauverschil?

“Princeton is een van de toptienuniversi-teiten voor ingenieurs. Ik heb er samenge-werkt met slimme mannen. Enkelen vanhen hadden de Gold Medal op deWiskundeolympiade gewonnen. Hoewel ikin België opgeleid was en zij een indruk-wekkend cv konden voorleggen, was mijnobservatie: wij moeten qua intellect nietvoor hen onderdoen. Onze opleidingenzijn zeer goed en zeer breed. Echt gespe-cialiseerde vakken staan bij ons dan welniet op het lesprogramma, in Amerika wel.Maar qua intellect zijn wij zeker niet demindere. De Belgische overheid moet blij-ven investeren in goede opleidingen,zodat we kunnen blijven concurreren metde rest van de wereld.”

“ Er zijn 300 miljoen DSL-modems in gebruik. Dat iszo’n booming business datenkel een groot telecombedrijfgeschikt is om voort te gaanmet groene technologieën.”

“Als ik op mijn eigen studies terugkijk,dan heb ik heel veel rechtstreeks kunnengebruiken van zowel mijn opleiding tot


Koen Kennis studeerde in Antwerpen en in Leuven,maar ook toen al had hij een uitgesproken politiekevoorkeur. “Eerst behaalde ik mijn diploma industrieel ingenieurelektronica, optie informatica in Antwerpen en daarnatrok ik naar Leuven in een poging om er ook een diplo-ma handelsingenieur bij te halen. Later studeerde ik erook nog aan de Vlerickschool.”“Al tijdens mijn ingenieursstudies had ik het gevoeldat ik naast dat technische aspect de economische,beleidsmatige elementen miste. Ik vond dat een inge-nieur meer moest zijn. Daarom had ik trouwens ookvoor informatica gekozen als afstudeerrichting: datsloot het meest aan bij het procesmatige, het beleids-matige. Dat was dan ook de reden om handelsingeni-eur bij te studeren in Leuven, maar ik ben het finaaldan toch niet geworden.”Zowel in Antwerpen als in Leuven spoorden de studiesal van in het prille begin samen met politiek engage-ment. Koen Kennis was zowel in Leuven als Antwerpenactief bij het Katholiek Vlaams Hoogstudenten ver -bond, het KVHV.“Ik kwam uit een Vlaams nest en was historisch met deVlaamse politiek verbonden: mijn grootvader, JulesDillen, was ooit de allereerste Volksunie-schepen vanVlaanderen en mijn moeder, Paula Dillen, wasgemeenteraadslid voor de toenmalige Volksunie. Bijhet KVHV heb ik geweldig veel geleerd op manage-mentvlak. Ik was preses, net toen de festiviteiten wer-den georganiseerd naar aanleiding van 90 jaar KVHV.

BRUSSEL. De naam Koen Kennis klinkt misschien niet het

meest bekend in de oren, als we het over politiek hebben,

maar deze industrieel ingenieur uit Antwerpen heeft al heel

wat politieke watertjes doorzwommen. Zijn professionele en

zijn politieke carrière liepen een hele tijd parallel, maar het

laatste jaar ruilde hij zijn job in voor een job in de politiek. Als

kabinetschef van viceminister-president Geert Bourgeois

(N-VA) drukt hij in Vlaanderen tegenwoordig mee zijn stem-

pel op beleid en politiek.

Ing. Koen Kennis MScis kabinetschef bijVlaams N-VA-ministerGeert Bourgeois

Van hetbedrijfslevennaar de politiek


netwerk ingenieur& politiek

Ing. Koen Kennis MSc

“Ik ben begonnen bij Esci, een kleineVlaamse kmo, die werd opgekocht doorReal Software en later kwam dat deel vanReal Software dan weer bij Stork terecht.Daar werkte ik als consultant in onder-houdsmanagement. Ik deed daar projec-ten in de industrie rond beheer en onder-houd van installaties. Bij Stork Escibegonnen we met vijf consultants in 2004.Toen ik mijn taken als business unitmanager in 2007 doorgaf aan mijn opvol-ger, waren we met een twintigtal consul-tants. De laatste jaren was ik als technicaldirector verantwoordelijk voor alles watknowhow en expertise was binnen StorkAsset Management Solutions, voorname-lijk in de Benelux. Toen ik het aanbodkreeg om kabinetschef te worden, heb ikdat na enkele dagen bedenktijd aanvaard,omdat het een nieuwe en interessante uit-daging was en zo werd de politiek ookmijn werk.”

Politiek

Het lidmaatschap van het KVHV en dedirecte links met de Volksunie legden debasis voor de politieke carrière bij KoenKennis.“We hadden met het KVHV veel contac-ten met de politiek, via debatten engespreksavonden, o.a. met Luc VandenBrande, toen toch een Vlaamsgezindeminister-president. Hugo Schiltz wasminister en ontving ons op zijn kabinet

voor een debat. Dat waren bijzonder inte-ressante periodes, want op zulke momen-ten kom je heel dicht bij de ministers enhet beleid. Toen ik later meewerkte aanAntwerpen 94 – de stadspartij met CVP,Volksunie en enkele onafhankelijken, wasik ook kandidaat bij de verkiezingen,

De studentenvereniging was natuurlijkvooral politiek georiënteerd en dus legdeik in die tijd ook politiek veel contacten ennam ik deel aan de politieke debatten.

Daar heb ik veel geleerd: organiseren,managen, een groep op sleeptouw nemen,… Ik vond dat ook boeiend, want daar ont-moette ik niet enkel ingenieurs, maar ookjuristen, marketeers, enz.”

Beroepscarrière

Rond 1992 stapte Ing. Koen Kennis MSc inde arbeidsmarkt. “Het was een zeer slechte periode vooringenieurs. Ik heb daar toen voor de VIKzelfs nog een debat aan gewijd met MietSmet, toen minister van Arbeid, terwijl ikeen stem mocht geven aan de ingenieurs.In 1994 kwam ik heel even terecht bij deKamer van Volksvertegenwoordigers alsparlementair medewerker en toen haalde

Hugo Schiltz me naar Antwerpen om meede campagne ‘Antwerpen 94’ te steunen.In die periode werd ik lid van de partij.”Vanaf 1997 werkte Ing. Koen Kennis MScgedurende twaalf jaar als managementconsultant in asset- en maintenancema-nagement.


“ Ik raad trouwens veel mensen aan om ingenieurs-studies te doen, want je krijgt een bijzonder breedpalet mee. Als je vandaag de industrie overschouwt,dan zijn heel wat verantwoordelijken binnen dieindustrie uiteindelijk ingenieurs.”

Mijn persoonlijke visie is dat het niet alleen over deinkanteling mag gaan, maar dat ook de verlengingvan de studieduur en een rationalisatie van onsonderwijssysteem belangrijk zullen zijn om de positie van de industrieel ingenieur te versterken. We moeten ons durven afvragen of we in twaalfscholen op negen plaatsen industrieel ingenieursgaan blijven opleiden.

samen met vier pas afgestudeerde oud-KVHV’ers: Joris Giebens, WinfriedLehembre, Bart De Wever en ikzelf. Voorvelen van ons de eerste stappen in deactieve politiek. Toen ze na de verkiezin-gen een voorzitter nodig hadden voor deVolksunie Groot-Antwerpen, heb ik dat -in moeilijke omstandigheden - op mijgenomen.”Ing. Koen Kennis werd zo ruim een decen-nium lang de voorzitter van de Volksunieen later van de N-VA in Groot-Antwerpenen al vrij snel kwam hij ook in de partij-raad van de Volksunie terecht, waar hij ookde woelige periode rond de splitsing vande partij meemaakte. “De meest logischeen rechtlijnige keuze bleek achteraf ook

de juiste keuze. Bij de start van de N-VAwerd ik als een van de vijf jongeren – éénuit elke provincie – opgenomen in het par-tijbestuur. In die moeilijke periode vanheropbouw werd ik voorzitter van de par-tijraad en sinds de gemeenteraadsverkie-zingen van 2006 zetel ik in de Districts -raad van Antwerpen.”

Toen de N-VA deel ging uitmaken van deVlaamse regering in 2009 werd Ing. KoenKennis MSc gevraagd als kabinetschefvan minister Bourgeois.

“Ik vond dat geen vanzelfsprekende stapom uit het bedrijfsleven de stap te zettennaar de politiek. Zelfs al heb je dan jaren-lang nauw aangeleund bij de politiek. Ikheb de situatie geanalyseerd en kwam tot

leven vaak de zaken zelf hielpen te reali-seren op de vloer. Hier geef je dat uit han-den en ligt het uitvoeringsaspect vooralbij de administratie. De impact van onzebeslissingen is hier wellicht groter dan inmijn vorige functie, maar je ziet die impactvaak pas na jaren, terwijl je daar in hetbedrijfsleven soms wel sneller de resulta-ten van ziet.”

Vanuit zijn entourage is Koen Kenniszo’n beetje in de Vlaamse politiek ingerold. Hoe het komt dat hij er nietweer is ‘uitgerold’?

“Op een bepaald moment moet je ietsdoen, iets betekenen voor de maatschap-pij, vind ik. Dat kun je op veel verschillen-de manieren, maar mee vormgeven aaneen gemeenschap en mee nadenken overde welvaart en het welzijn van eengemeenschap en actief aan die weg tim-meren: dat vind ik belangrijk. Je kunt datdoen op een lokaal niveau of op een hogerniveau: het blijft boeiend en het is eendienstbaarheid aan de maatschappij.”

Koos u indertijd om dezelfde redenenvoor de studies van industrieel ingenieur?

“Ach, ik had indertijd een beeld van inge-nieurs. Dat waren mannen met helmen opdie grote werven organiseerden en pro-jecten leidden. Dat leek mij bijzonderboeiend. De praktijk is vaak anders, maarik wou toch vooral leiding geven en struc-tureel zaken opbouwen. Of in bedrijvendingen veranderen: zorgen dat het finan-cieel-economisch beter draait en dat demensen er efficiënter en effectiever kun-nen werken, dat ze er de dingen doen dieer echt toe doen.”“Ik raad trouwens veel mensen aan omingenieursstudies te doen, want je krijgteen bijzonder breed palet mee. Als je van-daag de industrie overschouwt, dan zijnheel wat verantwoordelijken binnen dieindustrie ingenieurs. Ik vermoed ook datde kloof tussen burgerlijk en industrieelingenieurs aan het afnemen is. Dat onder-scheid van vroeger wordt nu soms nog weleens gemaakt in de oudere Belgischeindustrie, maar het is aan het wegvlakken.Een ingenieur die ervoor wil gaan en blijftvoortstuderen, kan zowat alle richtingenuit. In die zin ben ik zeer tevreden overmijn keuze, al mis ik vandaag nog wat hetbeleidsmatige in onze ingenieursopleidin-gen. In de privé wordt ook niet veel onder-scheid meer gemaakt tussen industrieel

de slotsom dat er veel vergelijkingen tetrekken waren inzake vaardigheden encompetenties tussen wat ik als consultantdeed en wat ik vandaag op het kabinetdoe. Bij Stork coachte ik een hoop men-sen om met hun knowhow klanten te hel-pen en verbeteringen te realiseren. Datbetekent vaak onderhandelen met de sta-keholders in het bedrijf om te zorgen dater veranderingen komen en stappen voor-uit worden gezet. Vaak een moeilijke entijdrovende bezigheid. Op politiek vlakcoach ik een groep raadgevers, die ininterkabinettenwerkgroepen en daarbui-ten mee het beleid bepalen in de Vlaamseregering. Ook dat is uiteindelijk voortdu-rend onderhandelen tussen de verschil-

lende inzichten van partijen, binnen hetkader van een onderhandeld regeerak-koord. Er zijn dus duidelijk elementen diegelijklopend zijn.”

Impact

In de politiek en het beleid duurt het alle-maal veel langer dan in het bedrijfsleven.Dat is althans de gangbare opvatting,maar Koen Kennis relativeert dat.

“Het is genuanceerd. Als je voor grotebedrijven werkt, zoals Fluxys, BASF ofArcelor Mittal, dan ben je ook vaak maan-den of jaren bezig om een volgende stapte zetten, want ook daar moet je alle sta-keholders mee krijgen met het verhaal.Een verschil is wel dat we in het bedrijfs-


“Ga naar maximaal drie faculteiten industriële wetenschappen. (…) Daarnaast moet er ook gewerkt worden aan de algemene herwaardering van de technische opleidingen – de bachelors of desecundaire technische opleidingen. Dat moet snelgaan en dus moeten we durven rationaliseren enwerken aan sterke en aantrekkelijke technische opleidingen op alles niveaus: secundair, bachelor en master. Die dan echt ook top zijn, in de zin dat ze echt goeie mensen afleveren waar de industrieiets mee kan doen.”

duwen. Daarnaast denk ik dat het tech-nisch bacheloronderwijs in de hogescho-len echt versterkt moet worden. Niet vooralle functies heb je een industrieel ingeni-eur nodig. Sommige functies kun je per-fect en zelfs beter invullen met een goedeprofessionele bachelor.”

Binnen zijn functie als kabinetschef laatIng. Koen Kennis weinig onverlet om hetindustriële verhaal en de noodzaak aantechnisch geschoolde mensen steedsweer naar voren te schuiven.

“Telkens als de gelegenheid zich voordoet,pleit ik voor onze Vlaamse industrie envoor een van de grote vragen uit die indus-trie, de aanhoudende vraag naar technischgeschoolde mensen. Ik vind dat we inVlaanderen nog te weinig bezig zijn methet vergroten van de taart en met duidelijkte maken dat industrie daarbij belangrijkzal zijn. De industrie is de basis van eenstevige economie. Onze maakindustriezorgt voor toegevoegde waarde en exportvan goederen. Dat brengt rijkdom naar hetland en houdt de handelsbalans positief.Daarrond kan zich een hele dienstenin-dustrie ontwikkelen, die wellicht ookexportmogelijkheden heeft. We moetenons in Vlaanderen afvragen wat voor eeneconomisch weefsel we willen. Wat mijbetreft, moet daar nog een heel belangrij-ke industriële poot in zitten. Dat is ook debasis voor de rest van onze economie en jehebt dat nodig om je quartaire sector teondersteunen: de zorgsector, maar ook desocioculturele sector. Als we voor zo’nweefsel kiezen, dan moeten we ervoor zor-gen dat we de mensen hebben om dat terealiseren. Onze ingenieurs zijn top inEuropa. We moeten ervoor zorgen dat zedat blijven, want we hebben ze verdorienodig. We hebben een tekort aan ingeni-eurs. Daarnaast moet er ook gewerkt wor-den aan de algemene herwaardering vande technische opleidingen – de bachelorsof de secundaire technische opleidingen.Dat moet snel gaan en dus moeten we dur-ven rationaliseren en werken aan sterkeen aantrekkelijke technische opleidingenop alles niveaus: secundair, bachelor enmaster. Die dan echt ook top zijn, in de zindat ze echt goeie mensen afleveren waarde industrie iets mee kan doen.”

Slechte naam

Technische richtingen halen niet meerde populariteit van vroeger. Waaraan ligt dat?

ken. We moeten ons durven afvragen ofwe in twaalf scholen op negen plaatsenindustrieel ingenieurs gaan blijven oplei-den. De financiering van universiteiten enhogescholen kost gigantisch veel geld.Misschien moeten we daar prioriteitenstellen en keuzes maken? Dat is natuurlijkwel een zeer gevoelig thema, maar wemoeten daar toch durven over nadenken.Nederland is groter, maar heeft geentwaalf opleidingscentra voor ingenieursvan ons niveau, hoor. Mijn aanvoelen is:als je hoger onderwijs wil volgen en zeker

als je universitair onderwijs wil volgen,dan moet je je kunnen verplaatsen.Wellicht zijn wij als Vlamingen toch nogveel te honkvast en veel te weinig bereidom onze kerktoren te verlaten en zelfsnaar een universiteit een paar tientallenkilometers verder te gaan?”

Men mag ambitieuzer zijn inzake destroomlijning van ons onderwijs?

“Ga naar maximaal drie faculteiten indus-triële wetenschappen. Of noem het tech-nische universiteiten. De naamgevinginteresseert mij bijzonder weinig. Ik zouniet liever zien dan dat we in Antwerpeneen stevige faculteit industriële weten-schappen uitbouwen. We hebben daar demiddelen voor. Antwerpen is het centrumvan de industrie in Vlaanderen en hetbevindt zich in het midden van deEuropese industriële centra. Daar moet jeeen stevige faculteit industriële weten-schappen uitbouwen. Je hebt daar genoegbedrijven waar je contacten mee kunt leg-gen, die je een stukje mee kunt gaanondersteunen en waar je stages kuntlopen. Antwerpen heeft ook op het plura-listisch maken en het fuseren van de uni-versiteiten het voorbeeld gegeven. Ikhoop dat ze ook de moed hebben om ooknu het voorbeeld te geven en door te

en burgerlijk ingenieurs. Bij de overheidspeelt dat nog te veel mee, ook in de wed-deschalen. De inkanteling in de universi-teiten kan daar verandering in brengen.”

Rationaliseren

“Mijn persoonlijke visie is dat het nietalleen over de inkanteling mag gaan, maardat ook de verlenging van de studieduuren een rationalisatie van ons onderwijs-systeem belangrijk zullen zijn om de posi-tie van de industrieel ingenieur te verster-


“Tot voor kort leefden we in een maatschappij, waarin we dachten dat het niet op kon en hielden we ons bezig met allerhande aspecten die mindertoegevoegde waarde opleveren, minder overschotop de handelsbalans. Nochtans is zo’n overschotprimair om je welvaart te kunnen bewaren.”

“De industrie heeft – ten onrechte – delaatste jaren een slechte naam gekregen.De mensen zien onze industrie als iets‘vies’. Dat is één. Maar twee: door deloca-lisatie hebben we een stuk industrie kwijt-gespeeld en vreest men voor verlies vanjobs. Tot voor kort leefden we in een maat-schappij, waarin we dachten dat het nietop kon en hielden we ons bezig met aller-hande aspecten die minder toegevoegdewaarde opleveren, minder overschot op dehandelsbalans. Nochtans is zo’n over-schot primair om je welvaart te kunnenbewaren. Als je dat primair aspect aananderen overlaat, dan dreig je weg te zak-ken. Maar ik denk dat we daar nu wel eenklik krijgen. Ik zie gelukkig een nieuwe golfvan innovatie en meer mensen dieopnieuw in die technische, industriëleaspecten beginnen te geloven, maar wezijn er nog lang niet.”

Moet ons onderwijs niet afgestemd worden op de economie die we hebbenen omgekeerd?

“Ik denk dat wel. Dankzij de sterke aan-dacht voor innovatie en cleantech wordttechniek ook terug belangrijker. Maar devraag is wie gaat dat allemaal mee reali-seren? Dat zullen ingenieurs zijn, dat zul-len technici zijn, dat zullen procestechno-logen zijn. We zullen dat allemaal samenmet hen moeten realiseren. Ik hoop datdie nieuwe innovatieve golf dus helpt omde technische beroepen opnieuw sexy temaken.”

Managersrol

U zit hier in een managersrol op hetkabinet. Helpt uw opleiding industrieelingenieur u om dat uit te voeren?

“Eigenlijk te weinig. In de opleiding moch-ten gerust wat meer economische enmanagementcomponenten zitten. Dat ismisschien al een nuttige hint voor dat vijf-de jaar? We kregen wel een vak economieen wat management, maar dat vond iktoch ondermaats.”

Welke richting moet de economie inVlaanderen de eerstkomende jaren uit?

“In eerste instantie moeten we onzeindustrie en onze economie in Vlaanderenkunnen houden. Het industriële weefselmoet hier verstevigen en bij voorkeur ver-groten. Daarom niet puur als tewerkstel-lingsmachine, maar in elk geval wel als

“Een ding weet ik zeker: kabinetswerk iseindig. Ik wil in elk geval alle pistes open-houden en een van de belangrijkste pistesdie ik vandaag open hou, is dat ik ooitterug in een privéomgeving aan de slagga. Ik weet niet hoe of wanneer. Technischben ik – denk ik – niet echt meer bij en dusis de kans klein dat ik ooit ergens als tech-neut aan het werk zal gaan. Wel heb ik hetgeluk dat ik nu over heel wat zaken kan

meespreken en ik volg ook wel de techni-sche evoluties op hoofdlijnen. Ik zie mebijvoorbeeld wel ergens in een manage-ment- of directierol voortbouwen aan eenindustriële economie.”

En in de politiek zelf? Hoe zit het met de politieke aspiraties?

“Daar zal ik zien welke kansen er voorbij-komen en ik bekijk dan wel op het momentzelf welke kansen ik grijp. Heb ik daargrote ambities? Vanuit een partij als de N-VA kun je dat goed relativeren. Ik herinnerme de tijd dat we met net geen vijf procentwelgeteld één vertegenwoordiger in dekamer hadden. Als er zich op een bepaaldmoment dus een gelegenheid voordoet,waarvan ik denk dat ik er een stukje veran-dering mee kan teweegbrengen, dangraag. Maar ik zit daar niet naar te vissen.Ik vind dit werk boeiend en ik heb me noggeen moment verveeld. Ik hou wel van ver-andering, maar je weet nooit vooraf wat erop je afkomt. Daarom ook hou ik alleopties open. En als er zich iets nieuws zouaandienen, dan zal ik dat zorgvuldig afwe-gen. Zoals ik ook de functie van kabinets-chef zorgvuldig heb afgewogen, want ookdaarvan wist ik vooraf niet hoe of wat hetmij zou brengen. En zodra je de keuze hebtgemaakt, is er zelden een weg terug.”

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto’s: Luc VANDER ELST en Koen KENNIS

machine om toegevoegde waarde te creë-ren. Onze industrie moet in eerste instan-tie zeer efficiënt worden, optimaalgebruikmaken van het aanwezige kapitaal,van de installaties, enz. Alleen zo kunnenwe nog concurrentieel blijven tegenoverde rest van de wereld. En we moeten onzeindustrie en onze economie koesteren,want daarrond groeien heel wat bedrijvendie voor jobs zorgen. Dan denk ik ook aan

de tertiaire en quartaire sector: die isbelangrijk, omdat ze buitenlandse inves-teerders hier houdt. Een goed cultureelleven en een goede zorg zijn belangrijkelevensfactoren die ook buitenlandseindustriële conglomeraten hier kunnenhouden. Dat betekent tegelijkertijd datonze industrie mee moet zijn met innova-tie, dat ze werkelijk in de spits moet staan.Ik denk dat onze Vlaamse industrie datgelukkig ook voor een groot stuk doet,maar we moeten blijven zoeken naar nieu-we oplossingen en nieuwe technologieën.Voor Vlaanderen is het belangrijk dat ookde chemische industrie - vandaag nogaltijd de motor van ons industrieel verhaal- die trend volgt. De chemische sector isvandaag niet sexy, maar staat hier wel invoor veel tewerkstelling en voor veel toe-gevoegde waarde. De sector werkt ervolop aan om zichzelf opnieuw sexy temaken en met het cleantechverhaal zijn erwel voldoende elementen om dat te doen.Als we het hebben over alternatieve ener-gie, dan geloof ik dat we ook kernenergieniet zomaar mogen afschrijven. We heb-ben in Vlaanderen het SCK met hetMYRRHA-project. Laat ons dat niet losla-ten. We hadden indertijd de beste kernin-genieurs. Laat ons daar opnieuw in despits gaan staan en proberen om als eer-ste met nieuwe concepten en vernieuwingte komen.”

Na de politiek

U hebt de stap gezet van de privésectornaar een leven als kabinetschef. Wat volgt er na het kabinetswerk?


“ In eerste instantie moeten we onze industrieen onze economie in Vlaanderen kunnen houden. Het industriële weefsel moet hier verstevigen en bij voorkeur vergroten.”

die op gespannen voet staan met de werkelijkheid. Mensenvertellen, bewust of onbewust, verhalen om hun doelen tedienen, of dat nu het behalen van omzet is of leningen van debank of de loyauteit van medewerkers. In het privélevengebeurt hetzelfde: we herscheppen de wereld, zodat hij onsbeter past.Die sprookjes zijn niet altijd slecht. Denken wij aan ‘I have adream’ of ‘Yes, we can’.Dat er sprookjes verteld worden, heeft vaak een psychologi-sche achtergrond. Maar ook sociologen en mensen die zichin organisatiecultuur verdiepen, geven aan waarom het nietanders kan. Sprookjes zijn er, maar onze organisaties doen net alsof datniet zo is. De bedoeling van deze avond is, al workshoppend,ideeën te ontwikkelen voor de organisatie van morgen, dienaar mijn mening meer inspirerend en minder procedureelmoet zijn. Ik zal enkele ideeën presenteren en wil die graagmet u samen voort uitwerken.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 16 november 2010 om 20 uur.Spreker: Ir. S. J. M. Blom, www.stefblom.nl.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOBED11110.

HAVENTECHNOLOGIETrilogie: haventechnologie goes greendonderdag 21 oktober 2010

In de Antwerpse haven worden vandaag beduidend minderverontreinigende stoffen in de lucht uitgestoten dan tien jaargeleden. De totale emissie van de grootindustrie is in deperiode 1998-2008 met maar liefst 40 procent afgenomen.

Goed nieuws, denkt u? Kan best, maar de Europese normenworden nog steeds niet gehaald. Door de grote dichtheid vanindustrie, verstedelijking en het wegennetwerk wordtAntwerpen nog steeds gekenmerkt door verhoogde concen-traties van luchtverontreinigende stoffen. Daarom steldeminister Hilde Crevits einde 2008 het actieplan fijn stof enNOx Antwerpen voor, dat samen met de haven en de stadAntwerpen werd opgesteld. Dat plan bevat concrete maatre-gelen voor de industrie, het wegverkeer, de scheepvaart ende huishoudens.

Wat betekent dat concreet voor Antwerpse havenbedrijven?Welke zijn de opgelegde maatregelen en op welk vlak kunnenwij zelf ons steentje bijdragen? Welke technische maatrege-len bestaan er al en hoe effectief zijn ze nu echt?


studiegroepen

BEDRIJFSBELEIDIntegrated engineeringdinsdag 19 oktober 2010

De uitdaging voor innoverende bedrijvenIngenieurs zijn vakmensen die de spil zijn om meerwaarde tecreëren voor een bedrijf. Daarom is het belangrijk dat ingeni-eurs zich volledig kunnen toespitsen op hun kerntaken metzo weinig mogelijk administratieve rompslomp en repetitiefwerk.

Maar hoe pak je dat aan en wat zijn de mogelijkheden? Opdie kernvragen verschaft Patrick Vergeer u inzicht: wat zijnde tendensen en de mogelijkheden, zelfs op korte termijn?Standaardisatie en integratie met ERP-systemen vormendaarbij de kern. Zo kun je engineeringprocessen laten aan-sluiten op je logistieke processen. Het is de manier om tekomen tot meer automatisatie en efficiëntie-verhoging.Daarom nodigen Yellax, Qurius en de VIK u uit voor de lezing‘Integrated engineering’ op 19 oktober 2010.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 19 oktober 2010 om 20 uur.Spreker: Patrick Vergeer.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOBED11010.

Naar een organisatie van sprookjesdinsdag 16 november 2010

Twee jaar geleden werd mijn boek ‘Waarom managers insprookjes geloven’ uitgegeven. Mijn centrale stelling in datboek is dat er in organisaties veel sprookjes in omloop zijn endat dat knap lastig is.

De wereld davert van de manage-mentschandalen, waarin managersonwaarheden vertellen tot hun eigen(financiële) voordeel. De kredietcri-sis suist nog in onze oren met onmo-gelijke financiële producten (CMO,CLO, CDO en de rest), uit hun krach-ten gegroeide banken (Icesave) enregelrechte oplichting (Madoff).Maar daarnaast zijn er allerlei kleine-re schandalen: Fortis: overmoedigdenken; Shell: opgekrikte reserves;

Ahold: opgekrikte deelnemingen en noem maar op.Niet alleen managers vertellen sprookjes in hun eigen voor-deel. Gewekt door de verhalen in de kranten ben ik me gaanverdiepen in de vraag hoe rationeel organisaties zijn. En danblijkt dat onze bedrijven en overheden veel verhalen kennen

Ir. Stef Blom.


ACTIVITEITEN

Op de eerste avondlezing komt het Gemeentelijk AutonoomHavenbedrijf toelichten wat de maatregelen juist inhouden.De werkgroep Haventechnologie bekijkt nadien samen met ude mogelijke technische oplossingen tijdens drie thema-avonden:

Eerste thema-avond: elektriciteit

Aangemeerde schepen vervangen de stroom, die ze normaalaan boord genereren via hun dieselmotoren, door walstroomwaardoor ze zowel de uitstoot van hun motoren als het lawaaiaanzienlijk verminderen. Begin juni las men in de Lloyd datde Stena Linesterminal in Rotterdam uitgerust werd metwalvoeding voor de ferryschepen.Nochtans werd in de Antwerpse haven vorig jaar al eenproefproject gelanceerd rond walstroom, een samenwerkingtussen Independent Maritime Terminal, het Havenbedrijf ende Vlaamse Gemeenschap. Dat project is vrij uniek door hethoge vermogen dat men genereert, het soort schepen datwordt bediend en de technische installatie die men moetinzetten.Sam-Electronics uit Duitsland komt de opbouw en werkingvan de installatie bij IMT toelichten, terwijl Siemens de elek-tronische variant presenteert (lezing gedeeltelijk in hetEngels).

Datum: donderdag 21 oktober 2010 om 19.30 uur.Referte: VOHAV11010.

Tweede thema-avond: terminals

Door de aard van de activiteiten lijken (container)terminalsniet dé grote vervuilers. Wegverkeer en scheepvaart zijnimmers de belangrijkste bronnen van emissies. Toch zijn grote terminals energieverslindende bedrijven.Denk alleen maar al aan pleinverlichting en wat met de hon-derden reefers die dagelijks ingeplugd worden?Het Deense Star Cool Service komt toelichten hoe het erinslaagt het energieverbruik drastisch naar beneden te krijgen(lezing in het Engels).Het stroomverbruik van uw verlichting laten dalen door despanning te verminderen. Onmogelijk, denkt u? Een leveran-cier van het systeem toont u hoe het werkt en berekent deterugverdientijd van de investering.

Datum: donderdag 18 november 2010 om 19.30 uur.Referte: VOHAV11110.

Derde thema-avond: equipment

Mobiele kranen en straddle carriers verbruiken duizendenliters stookolie. Op de MSC Home Terminal in Antwerpenwordt maandelijks 1 miljoen liter brandstof verbruikt! Welkemiddelen reiken de constructeurs ons aan om het verbruik endus de emissie naar beneden te krijgen?Zowel Gottwald als Liebherr, twee gerenommeerde kraan-constructeurs, komen hun nieuwste technologie uitgebreidtoelichten (lezingen in het Engels). De eerste hybridestraddle carrier is een feit. De constructeur komt hem voor-stellen.

Datum: donderdag 9 december 2010 om 19.30 uur.Referte:VOHAV11210.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: zie data bij elke thema-avondKostprijs per thema-avond: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Betalingen vooraf op rekeningnummer 406-0098502-57 van VIK Vorming met vermelding van hetrefertenummer. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvangvan de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatiewordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: zie referte bij elke afzonderlijke thema-avond.

ONDERHOUDHansen Transmissions Internationalmaandag 4 oktober 2010

De deskundigheid van Hansen in het ontwerp en de produc-tie van tandwielkasten heeft geleid tot producten van hogekwaliteit en efficiënte productieprocessen. De op maatgemaakte windturbinetandwielkasten hebben lage geluids-en trillingsniveaus en hoge koppeldichtheid en kracht-gewichtverhoudingen.

Om de groei te bestendigen is een betrouwbaar machineparkmet bijbehorende strenge tolerantie-eisen een absolutemust. Hansen Transmissions heeft de moeilijke weg gekozenom zijn onderhoud zodanig te oriënteren dat die eisen zogoed mogelijk geborgd worden. Stefan Snox, maintenance-manager, licht zijn project ‘From cost to profit centre’ toe. Destudieavond geeft een overzicht van het plan van aanpak ende behaalde resultaten. Nadien volgt een rondgang in defabriek in Lommel.

• PRAKTISCHPlaats: Hansen Transmissions International nv, GerardMercatorstraat 40, Lommel.Datum: maandag 4 oktober 2010 om 19 uur.Spreker: Stefan Snox.Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkersvan bedrijfsleden; 15 euro voor niet-leden. Betalingen voorafdoor overschrijving op rekeningnummer 406-0098502-57 vanVIK Vorming met vermelding ‘OND HTI Lommel 04.10.2010’en uw naam. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvangvan de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatiewordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBOND11010.


Kostprijs voor de 2 delen samen: 15 euro voor VIK-leden;22 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 37 euro voorniet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegre-pen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor deaanvang van de activiteit gebeuren zonder kosten. Daarnais de volledige deelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat met vermeldingwelke delen u gaat volgen.Referte: VOOND11010.Maximum 50 deelnemers.

PIPING EN LASTECHNIEKENIWT-Tetra-project ‘microweerstandlassen’dinsdag 5 oktober 2010

Hoe zeer kleine en fijne objecten en draadjes lassen?Onze collega's van de De Nayer-Hogeschool in Mechelenhebben de laatste twee jaar baanbrekend onderzoek verrichtin samenwerking met Vlaamse kmo's: het IWT-Tetra-project070111 Microweerstandlassen.

Het microlassen is een belangrijk toepassingsdomein van deweerstandlastechniek waarin het laatste decennium weinigtot geen onderzoek verricht is. Dit IWT-Tetra-project omvatzowel de uitwerking van specifieke cases voor bedrijven alsalgemeen onderzoek in de vorm van literatuurstudies overlastoestellen en materialen.

Sprekers:• Ing. Patrick Van Rymenant MSc, EWE/IWE, is projectleider

en geeft een korte inleiding over de onderzoeksgroep las-techniek.

• Ing. Steven Severijns MSc, EWE/IWE, is projectingenieurbij de onderzoeksgroep ‘lastechniek’ van de Hogeschoolvoor Wetenschap & Kunst - campus De Nayer

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 5 oktober 2010 om 20 uur.Sprekers: Ing. Patrick Van Rymenant MSc en Ing. StevenSeverijns MSc.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist:VIK-secretariaat.Referte: VOPPL11010.

Hoe verankeren we onze kennis?woensdag 20 oktober 2010

Infoavond door VIK, Etalentis en Harol, met de medewerkingvan Philips Innovative Applications nv en InnovatiecentrumLimburg. De infoavond bestaat uit twee delen: een bedrijfs-bezoek aan Harol en lezingen over kennismanagement.

Deel 1: bedrijfsbezoek HarolHarol is een gerenommeerde fabrikant van rolluiken, zonne-wering en sectionaalpoorten. Het bedrijf zet zijn deuren openvoor de VIK.15.30 - 15.45 uur: ontvangst en Helmut Schmitz, general

manager van Harol, stelt Harol voor. 15.45 - 16.45 uur: enkele Harol-medewerkers leiden ons rond

door de productiehallen om een algemene indruk te krijgen van het productieproces.

16.45 - 17:15 uur: vragenronde met vooral onderhouds-gerichte vragen, beantwoord door Guy Pittevils tijdens een broodjeslunch, aangeboden door Etalentis.

Deel 2: Onze kennis waarborgen: hoe gaan we er vandaag en in de toekomst mee om?17.00 - 17.30 uur: ontvangst deel 2 en korte voorstelling

Harol voor wie alleen dit deel volgt. 17.30 - 18.15 uur: case: Philips Innovative Applications nv,

beter bekend als Philips Turnhout, over de innovatieve lichtfabriek.“Lichtjaren voorsprong op korte afstand” Philips Lighting Turnhout is wereldwijd koploper op het vlak van verlichtings-technologie.- Jan Melis: algemeen opzet van

kennismanagement, hoe en waarom.- Nordin Messauodi brengt een praktijk-

case i.v.m. ‘Test kast E-V&O’.18.15 - 19.00 uur: case: Etalentis Hasselt: Excellent

technisch talent, uw partner in Engineering & Maintenance. Een voorstelling van wat Etalentis is en doet door Bart Martens. Kennis en competentie verankeren bij hogere profielen, door Nico Janssen, Etalentis.

19.00 - 20.30 uur: creatieve brainstorm-, debatsessie door Innovatiecentrum Limburg van het Vlaams Innovatienetwerk; Bert Celis en Kathleen Smolders.

De informatie wordt nadien zo spoedig mogelijk samenge-vat en verspreid onder de deelnemers. Het zou kunnen dater vervolgsessies komen.

20.30 - 21.30: afsluitend netwerkmoment met een natje en een droogje, aangeboden door Harol.

• PRAKTISCHPlaats: firma Harol, Industriepark 3, Diest.Datum: woensdag 20 oktober 2010 om 15.30 uur voor deel 1en om 17 uur voor deel 2.Kostprijs per deel: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voormedewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.


ACTIVITEITEN

Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOTCM11110.

AGENDA BIJEENKOMSTENStudiegroep Bedrijfsbeleid19-okt-10 Lezing: Integrated engineering, VIK-huis, 20 uur16-nov-10 Lezing: Naar een organisatie van sprookjes,

VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Havenbeleid18-nov-10 VIK Haventechnologie goes green: deel 2:

Terminals, VIK-huis, 19.30 uur9-dec-10 VIK Haventechnologie goes green: deel 3:

Equipment, VIK-huis, 19.30 uur

Studiegroep Onderhoud4-okt-10 Bedrijfsbezoek Hansen Transmissions

International, Lommel, 19 uur20-okt-10 Kennisborging, hoe gaan we ermee om vandaag

en in de toekomst? Diest, 15.30 uur

Studiegroep Pijpleidingen5-okt-10 IWT-Tetraproject: Microweerstandlassen,

VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Technisch-commercieel23-nov-10 Lezing: Hoe juist reageren om je doel te

bereiken, of …, Antwerpen, 20 uur22-feb-11 Lezing: Wat kunt u als verkoper verdienen en

van welke fiscaal interessante extralegale voordelen kunt u genieten? Antwerpen, 20 uur

TECHNISCH-COMMERCIEELJuist reageren om je doel te bereiken…dinsdag 23 november 2010

Hoe emotionele intelligentie je kanhelpen effectief af te stemmen enverbinding te maken met verschil-lende persoonlijkheden.

Insights discovery is een uiterstpragmatisch typologiemodel, ge-ba seerd op de theorie van CarlGustav Jung, de vermaarde psy-choloog. Deze in de praktijk mak-kelijk toepasbare tool kan de basisvormen voor al de trainings- en coachtrajecten. Het modelgeeft inzicht in je eigen gedragsvoorkeuren en in die vananderen.

Kristien Rogier is geaccrediteerd licentiehouder en practiti-oner van Insights Discovery®. In haar dienstverlening streeftzij met inpare | empowering people to success een aantalwaarden na.

Volledige tekst in I-mag juni-juli en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,Antwerpen.Datum: dinsdag 23 november 2010 om 20 uur, verwelkoming vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23 uur.Spreker: Kristien Rogier, zaakvoerder - consultant – trainer– coach.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.

Kristien Rogier

www.inpare.be

• We ruimen plaats in voor de publiciteit van uw bedrijf.• Verspreid uw boodschap bij 1.000

decision makers in bedrijven en 10.000 ingenieursgezinnen!

• Bereik uw consumenten, maar verzorg ook uw business-to-business.

Uw advertentie op deze pagina?

Meer weten?Neem gerust en vrijblijvend contact op

met de Vlaamse Ingenieurskamer: Francine Demaret - 03 259 11 09

[email protected]


VIK orming VVIK orming V

sen, teambuilding en duurzame resultaten halen met groepen.Het belang van een participatieve stijl van leidinggeven wordtsterk onderstreept.Voorts is er ook aandacht voor vaardigheden, zoals communica-tie, feedback geven en krijgen, beslissingen nemen in groep, pro-blemen oplossen, conflicten behandelen, de creativiteit bevorde-ren en doeltreffend en accuraat rapporteren.Er worden ook enkele basisbegrippen en inzichten verschaft overorganisatieontwikkeling, wat dus ruimer is dan teambuilding.

Op championniveau worden theorieën en praktische bevindin-gen aangereikt om Lean-systemen en -processen te ontwerpen,te ontwikkelen en te monitoren en alle erbij betrokken personenenthousiast te houden. Hier wordt een grondiger theoretischebasis verschaft over wat aangeleerd werd op de vorige niveaus.Op het championniveau moet men immers een voldoende achter-grond hebben om de zaken door te geven op de onderliggendeniveaus en om als een informatiebron op te treden, als medewer-kers meer verduidelijking of inzicht verlangen. Daarom wordt ooksterk de nadruk gelegd op het aanbrengen van educatieve vaar-digheden. Op het championniveau moet men in staat zijn eenanalyse te maken van organisatieklimaat en -cultuur om daarbin-nen de passende acties te nemen om de Lean-projecten succes-vol af te ronden.

Ook op het niveau van de groepswerking wordt gewerkt aan eenruimer theoretisch inzicht en een uitgebreidere praktische lei-draad bij de aanpak van eventuele problemen of moeilijkheden.Het hoofdaccent op championniveau ligt op het vlak van de orga-nisatieontwikkeling. De kernopdracht van de champion is immersde start en het duurzaam onderhouden van verbeteringsproces-sen over de hele organisatie. Daarvoor worden de nodige concep-ten en principes aangereikt.

Het is uiteraard niet de bedoeling in detail in te gaan op de tota-le aanpak van ‘International Independent Board for LeanCertification’. Het was wel de bedoeling om aan te tonen dat meteen Lean*aanpak, die voldoende aandacht besteedt aan de men-selijke aspecten bij de introductie van Lean, resultaten kunnenworden behaald, waar de organisatie beter van wordt en waar demedewerkers niet het gevoel bij hebben dat Lean er louter opgericht is het personeelsbestand te reduceren. Integendeel zelfs:Lean kan en moet een aanpak zijn waar de medewerkers volopkunnen achter staan, waarbij hun natuurlijke motivatie ten vollegebruikt wordt en waarvoor zij ook beloond worden, samen met deklanten.

Tekst: Norbert D’HIET

Onlangs vertelde ik iemand dat ik bezig was met Lean. “Ah, datken ik”, zei hij. ”Mijn vriendin werkt in een bedrijf dat aan Leandoet. Het is er niet meer uit te houden. Iedereen wordt er ontsla-gen of loopt weg.” Pardon?

Ofwel overdreef mijn gesprekspartner, ofwel zijn vriendin? Ofwas het toch waar? Dan zou het toch een foutieve toepassinggeweest zijn van Lean. Louter een verpakking om op een onmen-selijke manier het vet uit de personeelskosten te snijden. Te een-zijdig en uiteraard niet volledig correct: denken aan ‘eliminatewaste’ en te weinig aan ‘optimize value’?Samen met de ‘International Independent Board for LeanCertification’ schrijf ik richtlijnen uit om Lean in te voeren op eenmanier waarbij de medewerkers niet alleen betrokken worden,maar ook aangesproken worden om actief aan de invoering meete werken.

Lean is een aanpak om op een duidelijk doordachte manier debedrijfsprocessen te analyseren en te verbeteren, zodat alles datniet bijdraagt tot meerwaarde voor de eindgebruiker kan wordengeëlimineerd. Het betekent dus dat je verbeteringsprocessen opgang brengt om onder andere wachttijden in te korten, transport-kosten te elimineren, onnodige voorraad te verminderen, afval tevermijden, enz…

Om een duurzaam succes te hebben met verbeteringsprojectenis het belangrijk dat er een draagvlak is voor die projecten En wiedraagvlak zegt, denkt noodzakelijk aan de mensen om de veran-deringen te ondersteunen en te verankeren.

Binnen het concept van Lean wordt daarbij gedacht aan drieniveaus; green belt, black belt en champion. Op elk van dieniveaus is er behoefte aan begeleiding en ondersteuning van debetrokken medewerkers. Dat kan gebeuren door informatie eninzichten te verschaffen, door vaardigheden en competenties aante leren, door houdingen concepten en zelfs filosofieën aan tebrengen, die gesteund zijn op verworvenheden uit de gedragswe-tenschappen en de toegepaste bedrijfspsychologie.

Op greenbeltniveau worden die zaken aangereikt die nodig zijnom actief te kunnen deelnemen aan Lean-projecten. In heel watbedrijven hebben de meeste medewerkers weinig inzicht in deindividuele en de groepsfactoren die van invloed zijn op verande-ringsprocessen. Het is de bedoeling dat zeker de medewerkersdie betrokken worden in Lean-projecten daar een beter inzicht inkrijgen. Dat helpt onder meer frustraties te voorkomen en deweerstand tegen verandering te minimaliseren. Processen diemen begrijpt, boezemen ook minder angst in en dat leidt dan weertot minder negatieve energie of - kortom - een meer positieveingesteldheid en minder tegenwerking.

Op blackbeltniveau worden verworvenheden aangereikt omduurzame processen te begrijpen, toe te passen en te faciliteren.De nadruk ligt daarbij op een grondiger inzicht in groepsproces-

Mensen maken Lean


VIK orming VVIK orming VCursusLean administration officevanaf 21 oktober 2010

Deze opleiding is bedoeld voor productiemanagers, arbeidsdes-kundigen, industrial engineers, methode-ingenieurs, operationeleverantwoordelijken, afdelingsverantwoordelijken, arbeidsdes-kundigen, ingenieurs en iedereen die zich wil bekwamen in tech-nieken en tools voor productiviteits- en performantieverbeteringvan organisaties. Zowel in multinationals als kmo’s.

• Programma• De weg naar lean office.

- Lean thinking en de 8 verliezen - Stap 1: Companystructure analysis - Stap 2: Order structure analysis - Stap 3: Procesanalyse - Stap 4: Activity structure analysis - Stap 5: Information structure analysis - Stap 6: Onmiddellijke actie - Stap 7: Coststructure analysis - Toepassing op een case

• Hoe 5S, poka yoke en lay-out een rol kunnen spelen in kortere‘Time to market’- Introductie in 5S en toepassing in een office-omgeving - Opzetten van visuele standaarden - Andere technieken voor procesanalyse - Bedenken van poka yoke in een office-omgeving - Communicatie/locatie analyse - Ergonomische aspecten in een kantoor - Een kantoor inrichten: bijzondere aspecten - Bespreking cases

• Informatiedoorstroming- Wat is een doorstroming van informatie? - Match tussen vergaderingen en KPI, visie, missie

en strategie - Vergaderings(m)eter - Communicatieaudit - Brownpaperanalyse - Bespreking cases

• Praktischdonderdagen 21, 28 oktober, 16 november 2010, telkens van 9 tot 17 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vikvorming.be/LeanAdmin of [email protected] 03 259 11 06.



• Mechatronische systemen en ‘motion control’ - Bewegingen en mechanismes in een machine - Motion control en servosystemen - Servosystemen dimensioneren- Bewegingen synchroniseren

• Moderne machines en mechatronische systemen - Conceptueel ontwerpen - Sensoren, actuatoren en mechanismes - Automatisering – software – netwerken - Mechatronische modules

• Praktischmaandagen 8, 15, 22 en 29 november 2010, telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vikvorming.be/mechatronica of [email protected] 03 259 11 06.

Mechatronica is een nieuwe benadering in mechanisch ontwerp,waarbij de synergetische effecten tussen mechanica, elektronicaen informatica benut worden door de technologieën met elkaar teintegreren. De meerwaarde van een mechatronische aanpak werdal uitvoerig aangetoond in bv. fototoestellen, printers, auto’s,… Inde algemene machinebouw is het begrip mechatronica niet onbe-kend. Het werd al met succes in CNC-machines en industriëlerobots toegepast.

• Programma• Inleiding tot de mechatronica

- Wat is mechatronica? - Elektronica en software in machines - Meerwaarde van mechatronica - Mechatronica in de praktijk

• System engineering - Systemen in een machine - Systemen modelleren- Systemen analyseren- Systemen ontwerpen

Mechatronica in moderne machinesvanaf maandag 8 november 2010

• Warmte-integratie vermindert de energietoevoer en –afvoer. • Warmtekrachtkoppeling: dé moderne energiebesparing.

Checklijsten voor energiebesparing:een praktische samenvatting.

• Praktischvrijdag 22 oktober 2010 van 9 tot 17 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: http://www.vikvorming.be/site/node/566 of [email protected] 03 259 11 06.

Een bedrijf dat industrieel wil overleven, moet kosten reduceren,ook energiekosten. Deze cursus biedt daarbij een systematischeaanpak met talrijke voorbeelden uit de praktijk. Zowel eenvoudi-ge, goedkope maatregelen, maar ook energievriendelijke opera-tiewijzen en de laatste nieuwigheden in energiebesparende ont-werpen komen aan bod zonder daarbij in theoretische thermody-namische beschouwingen te vervallen.

• Programma• Hoe pakt men energiebesparing systematisch aan?

Een uitgewerkte methodiek! • Hoe reduceer ik de elektriciteitsrekening? • Housekeeping: een waaier van besparingen. • Distillatie, een energieverslinder:

optimaal distilleren is mogelijk. • Optimale stoomproductie:

hoe krijg ik meer energie uit de brandstof? • Verdamping kost energie,

maar meertrapsverdamping laat besparen. • Elektrische motoren:

hoe verbeteren en welke alternatieven zijn er? • Warmtepompen laten toe afvalwarmte te hergebruiken.

Energiebesparingen in de procesindustrievrijdag 22 oktober 2010



• Praktischdinsdag 9, 16, 23, 30 november en 7, 14 december 2010,telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis in Wommelgem. Info: http://www.vikvorming.be/site/node/481 of [email protected] 03 259 11 06.

Deze opleiding reikt u bewezen en degelijke handleidingen, pro-cedures en methodes aan om uw werkvoorbereidingsproces op testellen en te verbeteren. Dat gebeurt aan de hand van talrijkepraktische voorbeelden. Onderhoudsactiviteiten degelijk voorbe-reiden is immers de basis van een degelijk en efficiënt onder-houd.

• Programma• Inleiding tot de onderhoudsorganisatie • Werkvoorbereidingstechnieken • Werkinstructies • Preventief onderhoud en standaardonderhoud • Risicoanalyse • Planning • Werkvoorbereidingsanalyse

Planning van onderhoudsactiviteitenvanaf dinsdag 9 november 2010

Deel 2: Engineering en tools• vastleggen van problematiek: correcte vraagstelling! • groei naar oplossing aan de hand van aangereikte tools • de cursist krijgt de handige tools mee, voor nu en morgen

Deel 3: Praktijktoepassingen• Solutions in rubber• via voorbeelden uit de praktijk overlopen we het hele proces:

van probleemstelling via materialenkennis, engineering entools tot de perfecte oplossing.

• die toepassingen vormen dan ook een prima totaaloverzichten herhaling, zodat u in uw bedrijf zelf aan de slag kan metalles aangaande polymeren.

• Solutions in plastics• via voorbeelden uit de praktijk overlopen we het hele proces:

van probleemstelling via materialenkennis, engineering entools tot de perfecte oplossing.

• die toepassingen vormen dan ook een prima totaaloverzichten herhaling, zodat u in uw bedrijf zelf aan de slag kan metalles aangaande polymeren.

• Praktischwoensdagen 17, 24 november, 1, 8, 15, 22 december 2010, telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vikvorming.be/polymeren [email protected] of 03 259 11 06.

Komt u in contact met rubbers? Of met plastics? Wat is er speci-aal aan elk van die polymeren? Kunt u ze herkennen? Weet u welktype voor welke toepassing te gebruiken? Welke innovaties zijn erop de markt? Hoe gaat u van probleemstelling naar oplossing?Bent u een volleerd polymeeringenieur? Kan men op u rekenen,als er vragen over kunststoffen of plastics opduiken?

• Programma

Deel 1: Een wereld van polymeren• Rubbers

- rubbersoorten: overzicht en differentiatie - van rekkertje tot … duurder dan goud? - samenstelling van rubbers: hoeveel % is (slechts) effectief polymeer? - productie en vulkanisatie: van mengen tot ontbramen. - analyse en testen: want alles ziet toch zwart? - innovaties

• Kunststoffen- kunststofsoorten: overzicht en differentiatie - van low tot high performance - samenstelling van plastics: het is niet echt, het is van plastic? - productie en bewerking: van halffabricaat tot afgewerkt product- analyse en testen - innovaties

Polymeren en hun toepassingsmogelijkhedenvanaf woensdag 17 november 2010



CURSUS STARTDATUM EINDDATUM UREN AANTAL LEDEN- LEDENTARIEFSESSIES* TARIEF ONDERW. & OVERH.

TECHNOLOGIE

Pompen, het kwetsbare hart van de installatie 18/10/2010 25/10/2010 D 4 650 550

WPS-en, PQR’s en lasserskwalificaties volgens ASME IX NIEUW 20/10/2010 01/12/2010 A 6 800 680

Energiebesparing in de procesindustrie 22/10/2010 22/10/2010 D 2 380 320

Mechatronica in moderne machines NIEUW 08/11/2010 29/11/2010 A 4 490 420

Ventilatietechnieken 09/11/2010 14/12/2010 A 6 680 580

1. Ventilatie van niet-residentiële gebouwen 09/11/2010 23/11/2010 A 3 390 330

2. Geluid in en onderhoud van ventillatiesystemen 30/11/2010 14/12/2010 A 3 390 330

Het bestek bij bouwwerken 15/11/2010 29/11/2010 A 3 390 330

Praktische business intelligence voor de kmo 15/11/2010 29/11/2010 N+A! 6 840 710

1. Integration en analysis 15/11/2010 15/11/2010 N+A! 2 380 320

2. Reporting services 22/11/2010 22/11/2010 N+A! 2 380 320

3. Performance pont services 29/11/2010 29/11/2010 N+A! 2 380 320

Praktijk van de geotechniek VERNIEUWD 16/11/2010 25/01/2010 A 9 960 820

Polymeren en hun toepassingsmogelijkheden NIEUW 17/11/2010 22/12/2010 A 6 680 580

Generieke methodologie voor plc-programmatie 19/11/2010 26/11/2010 D 4 650 550

CE-machinerichtlijn: nieuwe machinerichtlijn 2006/42/EG 20/11/2010 11/12/2010 V 4 490 420

Eex - Atex VERNIEUWD 23/11/2010 23/11/2010 D 2 340 290

Procesinstrumentatie* 24/11/2010 15/12/2010 D! + N! 6 760 650

Verwarmingstechnische calculaties 24/11/2010 16/02/2011 A 10 1050 890

Ontwerp en uitvoeren van vloeistofdichte betonconstructies NIEUW 27/11/2010 04/12/2010 V 2 300 260

Afbraak en sloopwerken: nieuwe Vlaamse regelgeving VERNIEUWD 06/12/2010 20/12/2010 A 5 490 420

BEDRIJFSKUNDE

Lean administration office NIEUW 21/10/2010 16/11/2010 D 6 1040 880

SMED technologisch bekeken NIEUW 25/10/2010 16/11/2010 D 4 1040 880

CLP (classification, labelling and packaging) - GHS (global harmonised system) 28/10/2010 28/10/2010 V! 1 340 290

Validatie, kwaliteitscontrole en meetonzekerheid in laboratoria ISO/IEC 17025 17/11/2010 01/12/2010 D 6 880 750

Workshop: Projectmatig werken in een architectenbureau NIEUW 17/11/2010 08/12/2010 A+V 5 680 580

Fellow in machinery safety NIEUW 17/11/2010 02/02/2011 N + A! 16 2080 nvt

MS Project 18/11/2010 25/11/2010 D 4 680 580

Workshop Procesveiligheid en MOC (Management of change) 18/11/2010 09/12/2010 D 8 1090 930

Rapportering via crystal reports 20/11/2010 11/12/2010 A 4 530 450

Projectplanning en management: Gevorderden 25/11/2010 02/12/2010 D 4 650 550

Contractenbeheer 26/11/2010 26/11/2010 N + A! 2 340 290

Planning & scheduling van onderhoudsactiviteiten 01/12/2010 26/01/2011 A 6 680 580

Humanresourcesmanagement 03/12/2010 03/12/2010 N + A! 2 340 290

IPMA-D Projectmanagement certificatie: begeleiding en voorbereiding 09/12/2010 16/12/2010 D 4 650 550

VAARDIGHEDEN

Teammanagement 09/11/2010 30/11/2010 A 4 570 480

Hoe grote ondernemingen strategisch benaderen 16/11/2010 23/11/2010 A 2 330 280

Snellezen 19/11/2010 26/11/2010 N 2 310 260

Persoonlijke organisatie met Outlook 24/11/2010 24/11/2010 D 2 230 200

Evaluatiegesprekken NIEUW 25/11/2010 23/12/2010 D 4 400 340

Inkoop-negotiatie-technieken: een must voor elke in- en verkoper 03/12/2010 10/12/2010 N + A! 4 540 480

Mind Mapping 17/12/2010 17/12/2010 D 2 350 300

D = dagcursus van 9 tot 17 uur V = voormiddagcursus van 9 tot 12 uur N = namiddagcursus van 14 tot 17 uur

A = avondcursus van 19 tot 22 uur ! = aangepaste uren kijk op websiteNVT = niet van toepassing

tarieven geldig tot 31.12.2010meer info en updates op www.vikvorming.be* = Gent

Cursusagenda voorjaar 2010

De kunstgrasvelden van Desso - ie-net · onder grote belangstelling met een panelgesprek tijdens...

Documents

Transcript of De kunstgrasvelden van Desso - ie-net · onder grote belangstelling met een panelgesprek tijdens...