De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 1 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

www.degeo-online.nl 1ste druk

De Geo 1 th Aardrijkskunde voor de onderbouw

Antwoorden hoofdstuk 3

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 2 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

3 De islamitische wereld

Start

1 a islamitische wereld b 1 landschap

2 cultuur 3 ontwikkelingspeil

2 Bijna iedereen is er moslim.

Turkije ligt in de islamitische wereld. Er liggen rijke olielanden. Moskeeën horen bij de islam.

3 a foto A

Vrouwen zijn vaak gesluierd. foto B Er zijn moskeeën. foto C Er wordt vaak gebeden. foto D Er zijn veel rijke mensen (in landen met olie)

b Antwoord verschilt per leerling. 4 a Antwoord verschilt per leerling. b Antwoord verschilt per leerling. c Antwoord verschilt per leerling. d Antwoord verschilt per leerling.

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 3 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

§ 1 De islamitische wereld, een cultuurgebied

1 a A Marokko B Algerije C Tunesië D Libië E Egypte F Saudi-Arabië G Iran H Irak I Syrië J Jordanië K Israël L Turkije

b 2 Algiers 6 Dubai 12 Ankara 11 Istanbul 8 Bagdad 10 Jeruzalem 1 Casablanca 5 Mekka 3 Caïro 4 Riad 9 Damaskus 7 Teheran

c

W3 d Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Turkije 2 a droog klimaat b 1 steppe

2 woestijn c zie antwoord 1c d lagere 3 a 1 Allah God

2 Mohammed Profeet 3 Koran Heilige boek

b Heilige stad 4 a vijf b 3: Bidden

2: Bedevaart c In de zomer duren de dagen veel langer dan in de winter. 5 a t/m d Antwoord verschilt per leerling.

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 4 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

6 a Westerse wereld. b Antwoord verschilt per leerling. 7 a 1 taal (Arabisch)

2 godsdienst b 1 kleding

2 bouwstijl 8 a traditie: kleding

modern: auto’s b Iran, Irak c Indonesië d In Indonesië is een heel andere cultuur. 10 1 moslim.

2 Mekka 3 Ramadan. 4 Koran. 5 Arabisch. 6 vrijdag. 7 Fundamentalisten 8 Midden-Oosten

Noord-Afrika 9 Saudi-Arabië 10 cultuurgebied

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 5 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

§ 2 Arm en rijk in de islamitische wereld

1 In Israël spreekt men Hebreeuws.

In Israël is men joods. In Israël heerst de westerse cultuur. In Israël is de welvaart hoger.

2 a 1 Door te kijken.

2 Door te meten. b Foto A

Arm: slechte gebouwen, geen auto’s. Foto B Rijk: genieten op een terras; modern gekleed. Foto C Arm: eenvoudige markt. Foto D Rijk: modern ingericht.

3 a ± € 8000 b ± 80 c

4 a inkomen b Bruto Nationaal Product c Het is slechts een gemiddelde. d Dan kun je landen goed vergelijken. e inkomen f rijke landen

g Er zijn grote verschillen in rijkdom. 5 a 1 voedsel

2 huisvesting 3 onderwijs 4 gezondheidszorg

b

W5 Inkomens

Top-5 landen met hoogste inkomens Top-5 landen met laagste inkomens

1. VAE € 40.000 1. Afghanistan < € 1.000

2. Katar € 24.000 2. Jemen € 1.000

3. Israël € 24.000 3. Irak € 2.500

4. Koeweit € 21.000 4. Syrië € 4.000

5. Bahrein € 21.000 5. Jordanië € 5.000

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 6 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

c Antwoord verschilt per leerling. 6 hoog / laag hoog / laag hoog / laag hoog / laag hoog / laag hoog / laag 7 a

W9 b Irak, Afghanistan, Jemen c 8 d Er zijn grote verschillen. 8 a Met een oliedruppel. b hoog

W6 Basisbehoeften

voedsel huisvesting Gezond-heidszorg

onderwijs

lekkend dak x

hongersnood x

basisschool x

vitaminen x

leraar x

stromend water

x

ziekenhuis x

tandarts x

douche x

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 7 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

c De opbrengsten van de olie worden over veel meer mensen verdeeld. 9 a/b

10 a

W11 b 1 Israël

2 Libanon 3 Jordanië 4 Saudi-Arabië 5 VAE 6 Katar 7 Koeweit

c 1 Afghanistan 2 Irak 3 Jemen

W10 Drie gezichten van landen in de Islamitische wereld

Soort land Landen

1 Rijk, mét olie VAE, Koeweit, Saudi-Arabië

2 Arm Jemen, Irak, Afghanistan

3 Rijk zonder olie Israël

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 8 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

11

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 9 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

§ 3 Turkije: een niet-Arabisch islamitisch land 1 1 niet waar

2 niet waar 3 waar 4 waar 5 waar 6 niet waar 7 niet waar 8 niet waar

2 a

W14

b ± 2200 c Griekenland, Bulgarije 3 a 1 Istanbul

2 Bursa 3 Izmir 4 Ankara 5 Konya 6 Antalya 7 Adana 8 Kayseri 9 Samsun 10 Erzurum a Middellandse Zee b Zwarte Zee c Bosporus d Egeïsche Zee e Eufraat f Tigris

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 10 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

b t/m e

W15 Topografie van Turkije 4 a t/m c

W16

d Temperatuur: Izmir: zomer heet, winter zacht. Ankara: zomer heet, winter koud. Neerslag: Izmir: nattere winter en drogere zomer dan Ankara.

e Erzurum: koudere zomer en koudere winter. f Erzurum ligt hoger en verder landinwaarts (minder zee-invloed). 5 Langs de kust van Turkije is er veel / weinig reliëf. Langs de kust valt meer / minder neerslag dan in het binnenland. Dat

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 11 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

komt doordat de lucht er opstijgt / daalt vanwege de bergen die landinwaarts liggen. Het binnenland ligt aan de loefzijde / lijzijde en is daardoor natter / droger dan de kuststrook. 6 a/b/c

7 a/b/c

W18

d Turkije groeit veel sneller dan Nederland. 8 a Turks b In de meeste islamitische landen spreekt men Arabisch. c Antwoord verschilt per leerling. d Antwoord verschilt per leerling.

W17 Landschappen, klimaat en landbouw

Naam landschap

Klimaat Landbouwproduct(en)

Anatolische Hoogvlakte

steppeklimaat graan, schapen, geiten

Middellandse Zeekust

Middellandse Zeeklimaat

sinaasappelen, citroenen, olijf

Berggebied

Landklimaat graan, schapen, geiten, koeien

Zwarte Zeekust Zwarte Zee-klimaat

hazelnoten, thee, maïs, tabak

De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 12 © ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen, 2008

9 a oosten b < € 1000 10 a ertussenin b oost-west c oosten: arm

westen: rijk d

W20

W21 e In gebieden met hoge inkomens is de artsendichtheid hoog / laag en het percentage analfabeten hoog / laag. 11 Veel boeren: Oostelijk berggebied Lage artsendichtheid: Oostelijk berggebied Middellandse Zeeklimaat: Kuststrook Hoog inkomen: Kuststrook Islamitisch: Kuststrook, Anatolische hoogvlakte, Oostelijk berggebied Veel analfabeten: Oostelijk berggebied Steppeklimaat: Anatolische hoogvlakte Goede huizen: Kuststrook Geen waterleiding: Oostelijk berggebied Slechte gezondheidszorg: Oostelijk berggebied Landklimaat: Oostelijk berggebied Veel toerisme: Kuststrook Hoogst ontwikkeld: Kuststrook