S

Es

Es

• Buurtcomité Den Es sluit zich aan bij het protest tegen de gevangenis in Melsele. Volgens het comité kan dat complex perfect naar de Waaslandhaven verhuizen.

Es

• De es is, net als de wilg, geschikt om te knotten

• Deze boom bloeit voordat hij in blad komt. De vruchten zijn voorzien van 'vleugeltjes' die helpen bij de verspreiding

• De es (Fraxinus excelsior) is een plant uit de olijffamilie (Oleaceae). Het is een loofboom die van nature in Europa voorkomt. Het is een snelgroeiende boom die tot 40 m hoog wordt.

Es

Essenziekte

http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/mediatheek/programmas/journaal/2.25076/2.25077/1.1475067

In het VRT-nieuws van 6/11/12

Essenziekte duikt massaal op in BelgiëBericht uitgegeven door Natuurpunt Beheer op donderdag 26 januari 2012

• Bericht uitgegeven door Natuurpunt Beheer op donderdag 26 januari 2012

• Sinds 2010 worden op verschillende plaatsen in België Gewone essen ziek. De bladeren aan de toppen van de twijgen sterven vroegtijdig af, een- en tweejarige twijgen kleuren geel tot zwart en de stam vertoont zwarte ovale plekken en littekens. Deze ziektesymptomen zijn toe te schrijven aan een invasieve schimmel die vermoedelijk via Oost-Europa zijn weg vond tot hier,

Essenziekte• De eerste officiële vaststelling van de schimmel Chalara fraxinea

in het Vlaamse Gewest dateert uit het najaar van 2010, toen de ziekte werd aangetoond in een jonge aanplanting van Gewone es (Fraxinus excelsior) in Schorisse (Oost-Vlaanderen). Korte tijd later konden eerder vastgestelde symptomen in een essenbestand in Liedekerke (Vlaams-Brabant) ook aan deze infectie toegeschreven worden. Uit nader onderzoek van de aangetaste bomen op deze locatie bleek dat de ziekte hier al in 2007 aanwezig was. Dat de ziekte minder dan een jaar na de eerste waarneming reeds in alle Vlaamse provincies voorkomt, wijst erop dat de ziekte vermoedelijk al enkele jaren aanwezig is, eerder dan dat de schimmel zich razendsnel heeft verspreid.

Chalara fraxinea

Chalara fraxinea is een schimmel die de plantenziekte essensterfte veroorzaakt bij Fraxinus excelsior (gewone es) en Fraxinus angustifolia (smalbladige es). De schimmel werd in 2006 beschreven na het optreden van essensterfte in Polen en Litouwen in de jaren 90

Essenziekte

• De levenscyclus van de schimmel is tot op heden niet volledig gekend. Genetisch onderzoek uit Zwitserland wees uit dat een mutatie van het Essenvlieskelkje (Hymenoscyphus albidus), een vrij algemeen voorkomende zakjeszwam, verantwoordelijk zou zijn voor de verspreiding van de essenziekte. Dat verklaart ook waarom de ziekte niet eerder in België opdook, ondanks de algemene aanwezigheid van het Essenvlieskelkje. De ziekteverwekker bestaat uit schimmeldraden, die de takken van vooral jonge bomen door verstopping van de houtvaten doen afsterven. Jonge bomen zijn dan ook extra gevoelig voor de aantasting. Mogelijk worden ook bomen op slechte standplaatsen (bijvoorbeeld te nat) sneller ziek.

Essenvlieskelkje

Essenvlieskelkje• De vraag is dus wat de oorzaak is van het feit dat die schimmel zich zo plotseling op

die arme essen stortte. Onderzoek wijst uit dat bomen al behoorlijk verzwakt moeten zijn voordat de schimmel zijn kans kon grijpen. Overstromingen, droogte en slechte ondergrond worden als mogelijk oorzaken genoemd. Maar waar komt die schimmel dan vandaan? Welnu, men gelooft dat deze nieuw ontdekte schimmelsoort is ontstaan uit het essenvlieskelkje (Hymenoscyphus pseudoalbidus), een volstrekt onschadelijke paddenstoelensoort die vrijwel in geheel Europa voorkomt. Paddenstoelen zijn uiteraard ook schimmels en soms ontstaat er spontaan een ongeslachtelijke of imperfecte voortplantingsvorm, de teleomorf. De veroorzaker van de essenziekte is dus het essenvlieskelkje, maar toch ook weer niet.

• Ondertussen is natuurlijk de vraag hoe wij deze exoot kunnen bestrijden. Het antwoord is, net als bij de vergelijkbare iepziekte, die veroorzaakt wordt door de schimmels Ophiostoma ulmi en Ophiostoma novo-ulmi, kappen en vernietigen van aangetaste bomen. Maar het is vermoedelijk al te laat.

Essenziekte• Aangezien de essenziekte zich in een korte tijdsspanne over heel

Vlaanderen verspreidde, is er een reëel risico op grootschalige aantastingen van essenbossen. Het aanplanten van Gewone es wordt in 2012 dan ook ten sterkste afgeraden. De kans op een gedeeltelijk afsterven van de aanplant is groot en er is via aanplanten een risico op verdere verspreiding van de schimmel. Tot er meer gekend is over het ziekteverloop en de verspreiding van de ziekte, zijn natuurlijke verjonging en eventueel het zaaien van es (met zaad van bomen uit de buurt) goede alternatieven voor geschikte standplaatsen. Via deze methode kunnen nieuwe aanplanten eveneens (gedeeltelijk) ziek worden, maar de ziekte wordt op die manier niet actief verspreid.

Essenziekte

• Locaties van aangetaste essen kunnen gemeld worden op www.waarnemingen.be of via het diagnosecentrum bomen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.

• Meer informatie over de essenziekte kan je terugvinden op Forêt Wallonne (in het Frans), de website van het INBO of op natuurbericht.nl.

Essenziekte

Gevolgen van het “gemuteerde” essenvlieskelkje

Essenziekte