Corporatiebouw

Brabant Wonen en HeijmansCommuniceren en kennis delen

Top 5 Centraal FondsWie biedt waar voor het geld?

Verhuurmakelaar wijst de weg

Portaal kiest opmerkelijke aanbesteding

Zijn we klaar voor luchtdicht bouwen?

2e jaargang - nummer 1 - januari 2013

Peter Renkens, Woonwenz

‘Werken aan een icoon’

CORPORATIEBOUW bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

Deze advertentie is verrijkt met Layar®, zodat u met de Layar-app meteen naar extra informatie wordt doorverwezen.

”Een comfortabele, gezonde en betaalbare woning met een lage energie-rekening. Geen wonder dat de makelaar binnen 3 maanden alle CO2-neutrale starters-woningen verkocht heeft.”

Patrick Harting PMB Marsaki

”Het project Nimmerdor bewijst dat de bouwvisie massief passief succesvol is in de traditionele Nederlandse bouw.”

Roland van der HoekRecticel Insulation

Huurders en kopers van het passief project Nimmerdor in het Zeeuwse Grijps-kerke profi teren van een enorme besparing in hun maandlasten: zij betalen voor hun energienota nog maar een paar tientjes per maand. Dat is te danken aan de massief passief bouwvisie van Recticel Insulation, die in Nederland voor het eerst werd toegepast in het multifunctionele complex Nimmerdor. Nimmerdor ontving hiervoor het certifi caat PassiefBouwen Keur.

Recticel Insulation biedt dan ook de beste polyurethaan isolatieproducten voor een passiefhuis. Heeft u plannen voor een economisch en ecologisch voordelig passief project? Maak dan kennis met de mogelijkheden van Recticel Insulation tijdens de Bouwbeurs 2013. Mail voor een afspraak met een van onze adviseurs naar: [email protected]. Of kijk voor meer informatie op de site: www.massiefpassief.nl

VIP op de BouwbeursMaak kans op een VIP-toegangsbewijs voor de Bouwbeurs in Utrecht! Mail uw contactgegevens naar: [email protected].

Revolutionaire bouwvisie: netto maandlasten bewoners blijvend

, zodat u met de Layar-app meteen naar extra informatie wordt doorverwezen.

www.recticelinsulation.nl

”Massief passief is heel belangrijk voor de bouwsector, omdat je eigenlijk met passief bouwen leert dat in de bouw-sector véél meer te doen is aan energetische kwaliteit.” Chiel Boonstra

Trecodome,adviesbureau

”Ontwerpen binnen de stedelijke randvoorwaarden en bewonerswensen is binnen dit massief passief project fantastisch gelukt.”

Martijn Jansen Architecten AlliantieArchitecten Alliantie

Huurders en kopers van het passief project Nimmerdor in het Zeeuwse Grijps-kerke profi teren van een enorme besparing in hun maandlasten: zij betalen voor hun energienota nog maar een paar tientjes per maand. Dat is te danken aan de massief passief bouwvisie van Recticel Insulation, die in Nederland voor het eerst werd toegepast in het multifunctionele complex Nimmerdor. Nimmerdor

Recticel Insulation biedt dan ook de beste polyurethaan isolatieproducten voor een passiefhuis. Heeft u plannen voor een economisch en ecologisch voordelig passief project? Maak dan kennis met de mogelijkheden van Recticel Insulation tijdens de Bouwbeurs 2013. Mail voor een afspraak met een van onze adviseurs naar: [email protected]. Of kijk voor meer informatie op de site:

Maak kans op een VIP-toegangsbewijs voor de Bouwbeurs in Utrecht! Mail uw contactgegevens naar: [email protected].

www.recticelinsulation.nl

Vraag nu ons gratis passiefhuisboek aan op: Vraag nu ons gratis passiefhuisboek aan op: www.recticelinsulation.nl en bekijk hier ook het fi lmdocument over de massief passief bouwvisie.

Revolutionaire bouwvisie: netto maandlasten voor bewoners blijvend lager!

De totaaloplossing voor een gezonden comfortabel binnenklimaat

[email protected] - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

Eenvoudig te installeren Vraaggestuurd

Natuurlijk Ventilatiesysteem ‘VNV’. Ideaal voor

renovatieprojecten. Ventileert op basis van

CO2 en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

Keuze uit compleet gamma ZR roosters.

Duco Comfort System‘Plug & Play’ met Vraaggestuurde Ventilatie

De DucoBox wordt gestuurd op basis van

CO2 metingen in de leefruimte. Dit maakt het

eenvoudig, efficiënt en budgetvriendelijk.

Voor de toevoer is een uitgebreid gamma

zelfregelende roosters beschikbaar.

Duco CO2 SystemEenvoudige ‘natuurlijke’ventilatie

Vraaggestuurd Natuurlijk Ventilatiesysteem

‘VNV’. Stuurt de luchttoevoer en -afvoer

volledig automatisch op basis van °C, CO2

en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

Keuze uit compleet gamma elektronische

toevoerroosters.

DucoTronic SystemDe ultieme vorm van ‘Natuurlijke’ Ventilatie

HO

ME

OF

OXY

GEN

DUCO at HOME

ewinst

0,14 TronicCNEN 7120 NEN 8088-1

C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a Comfort

NEN 8088-1

C4c

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst


C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a Comfort

NEN 8088-1

C4c

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst


C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a Comfort

NEN 8088-1

C4c

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst


C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a Comfort

NEN 8088-1

C4c

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst


C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a Comfort

NEN 8088-1

C4c

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst


C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a Comfort

NEN 8088-1

C4c

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

Bezoek ons op stand 01.B010 en 01.C0104 tot 9 februari 2013

DUCO OP ‘BOUWBEURS UTRECHT’ 2013

We inspire at www.duco.eu

VO

OR

WO

OR

D V O O R W O O R D

- CORPORATIEBOUW JANUAW JANUAW RI -

NU HET HEET ISNieuwe ronde, nieuwe kansen. Een schone lei. Alle tellers weer op nul. Het zijn zo de clichés die je aan het begin van een nieuw jaar om de oren vliegen. En er zit - zo is dat meestal met clichés - ook best iets in.

Voor de corporatiesector wordt 2013 (opnieuw) een jaar vol uitdagingen. Om met slimme oplossin-gen goed aan het bouwen en renoveren te blijven. Vernuftig op gebied van techniek. Intelligent qua samenwerking. En zeker ook uitgekiend op het vlak van de financiën. Maar steeds gebaseerd op de prak-tijk en niet te veel vanachter het bureau. Of koud vanachter de Casio, zoals CorporatieNL de minister verwijt op haar branchepagina in deze editie.En dat is precies wat wij met Corporatiebouw graag ondersteunen. Daarom tonen we iedere editie zo veel mogelijk praktijkvoorbeelden. Vanuit zo veel mogelijk invalshoeken: de techniek, de producten, de regelgeving en de samenwerking.

Crisis biedt kansen: ook zo’n platitude. Maar hij klopt wel. Zie de bouw van Koolhaas’ Rotterdam op de Rotterdamse Wilhelminapier. Dat project lag meer dan vijftien jaar op de tekentafel. Was te duur om te verwezenlijken. Totdat de crisis toesloeg en de bouwprijzen zo ver daalden dat de businesscase kloppend werd.Of kijk naar samenwerking. Grote aannemers pleitten bij hun toeleveranciers en onderaannemers voor wederzijds partnerschap. “Dan weet je dat je in goede tijden niet de hoofdprijs kunt verdienen, maar ben je wel zeker dat je in slechte tijden werk houdt.” En deze werkwijze maakt het aannemers weer mogelijk om stabiele partner te worden voor woningcorporaties. Zoals Heijmans en Brabant-Wonen betogen in deze editie.Op dezelfde manier zoeken ook topfabrikanten - bijvoorbeeld op het gebied van luchtdicht bouwen - elkaars kracht op om samen sterk te zijn. En dan niet primair om er zelf beter van te worden. Maar eerst en vooral om klanten beter te kunnen bedienen.Samenwerkingsvormen die voor de crisis nauwelijks denkbaar waren, worden nu in razend tempo gesmeed. Op alle vlakken en tussen alle schakels in de bouwkolom.

En daar kunt u van profiteren. Want - leve het cliché - u kunt het ijzer smeden nu het heet is!

Marc NelissenHoofdredacteur

Uw redactionele tips zijn altijd welkom op www.corporatiebouw.nl/tip

Brabant Wonen en HeijmansCommuniceren en kennis delen

Top 5 Centraal FondsWie biedt waar voor het geld?

Verhuurmakelaar wijst de weg

Portaal kiest opmerkelijke aanbesteding

Zijn we klaar voor luchtdicht bouwen?

2e jaargang - nummer 1 - januari 2013

Peter Renkens, Woonwenz

‘Werken aan een icoon’


AL JUREREND NAAR HET BESTE WOONCONCEPT

Bij de aanbesteding van vijftig woningen koos woning-corporatie Portaal voor een opmerkelijk aanbeste-dingstraject. Onder de roepnaam niaNesto (Esperanto voor ‘ons nest’) sneden conceptaanbieders samen met corporaties, huurders en gemeentes woonconcepten op maat voor de uitvraag van Portaal, daarbij begeleid door coaches en woonexperts. Dat alles in een Voice of Holland-achtige competitie.

CO

LO

FO

N

- CORPORATIEBOUW JANUARI -

HoofdredactieMarc Nelissen

RedactieRobert DingemansHans FuchsLouis JongeleenJohan van LeipsigHein StienstraArjen de VriesJoop Wilschut

FotografieEef BongersMarcus Peters

VormgevingJules Bakker,Spoor & Partners, Zandvoort

Close Ups Advertorials

RedactieadresMIXpressPostbus 555240 AB RosmalenT: 073.503.43.47F: 073.503.81.53E: [email protected]: www.corporatiebouw.nl

Abonnementenlosse nummers €12,50 (ex 6% btw)jaarabonnement € 50 (ex 6% btw)www.corporatiebouw.nl/aboAbonnementsvoorwaardencheck www.mixpress.nl/abo

Stopzetten abonnementOpzeggingen (schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in onsbezit te zijn.

AdvertentiesBureau van VlietPostbus 20,2040 AA ZandvoortFrank OudmanT: 023.571.47.45E: [email protected]

Algemene voorwaardenAlle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd volgens de Algemene Leverings- en Beta-lingsvoorwaarden van Bureau van Vliet B.V. zoals die gedeponeerd zijn bij de K.v.K. Haarlem onder nr. 34037301 alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.

CopyrightsAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd op welke wijze dan ook,worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt worden.

WOONWENZ HERONTWIKKELT MONUMENTALE NEDINSCO-FABRIEK

Woningcorporatie Woonwenz draait volop mee in de ontwikkeling van Venlo’s nieuwe Maasfront. Eén corpo-ratieproject springt er onmiddellijk uit: de Nedinsco-fabriek. In dit rijksmonument uit 1929, exponent van het Nieuwe Bouwen, realiseert Woonwenz een com-pleet nieuw programma, inclusief 27 appartementen. Projectleider Peter Renkens van Woonwenz: “Nedinsco is in Venlo een icoon.”

‘OPEN EN TRANSPARANT SAMENWERKEN, DAT MAAKT HET VERSCHIL’

“Wees transparant en leg je boeken open. Je haalt meer uit een samenwerkingsverband door duidelijk en open te communiceren en kennis met elkaar te delen.” Openheid en onderling vertrouwen vormen dan ook een ijzersterke basis voor de jarenlange samenwerking tussen Heijmans en woningcorporatie BrabantWonen. Ook nu de woningmarkt er weinig florissant bij staat. “De crisis verandert de aanpak, niet de opgave waar we voor staan”, zegt Brabant-Wonen-directeur Henk Roozendaal.

WAAR VOOR HET GELD?

Woningcorporaties beheren maatschappelijk geld, met het doel dat zo goed mogelijk te investeren: in sociale huurwoningen en in maatschappelijk vastgoed. Hoe weet je nu hoe goed corporaties investeren in bijvoor-beeld huurwoningen? Wie levert de beste kwaliteit voor zo’n laag mogelijke huur?

11

20

17

22

INH

OU

DIN

HO

UD


VOORWOORD 3

CORPORATIENIEUWS

Branchenieuws 6

GOED BESTEED

Jurerend naar

beste woonconcept 11

PROJECT IN BEELD

De Raak, Amsterdam 14

CORPORATIEPROJECT

Woonwenz herontwikkelt

fabriek 17

TOP 5 CENTRAAL FONDS

Waar voor het geld 20

CORPORATIEPARTNER

Transparante samenwerking 22

MIJN CORPORATIE

Gwen Wulfers, Thús Wonen 28

Pieter Bregman, Nijestee 29

THEMA TECHNIEK

Luchtdicht bouwen 30

Groene bouwmaterialen 36

PRODUCTINFORMATIE

Opmerkelijke producten 38

VAKTUEEL

Voorbeschouwing

BouwBeurs 39

KORT BESTEK

Lopende projecten 40

BLIK OP BEWONER

Rapportcijfer

van een bewoner 44

HANDEN UIT DE MOUWEN

Op pad met

de verhuurmakelaar 46

BRANCHEPAGINA

CorporatieNL 49

Energiesprong

van Platform31 50

CLOSE UP

Velux 27

Tremco Illbruck,

Fischer en Gebr. Bodegraven 33

Recticel 35

Climarad 42

‘DUURZAME OPLOSSINGEN DIE AAN HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE EISEN VOLDOEN’

Energiezuinig bouwen is booming. De eis van 30% booming. De eis van 30% boomingminder CO₂-uitstoot in 2020 hangt woningeigenaren als een zwaard van Damocles boven het hoofd. Luchtdicht bouwen en passiefbouw spelen een sleutelrol in de rea-lisering van deze door de Europese Commissie gestelde eis. Architecten en fabrikanten van bouwmaterialen hebben de handschoen opgepakt en zijn er klaar voor. Maar zijn woningcorporaties dat ook? Een rondje langs de toeleveranciers.

BEWUST BOUWEN

Onder het motto ‘Bewust Bouwen’ vindt van maandag 4 tot en met zaterdag 9 februari 2013 de Internationale Bouwbeurs plaats. Ondanks de negatieve economische vooruitzichten kijkt organisator VNU vooral positief naar de toekomst. “De bedrijven op de beurs zijn de winnaars van straks.”

‘VAARDIGHEID IN ONDERHANDELEN MOET JE WEL HEBBEN’

Bij woningcorporatie KleurrijkWonen in het rivierenge-bied van Zuid-Holland en Gelderland krijgen ‘klanten’ tegen-woordig professionele begeleiding bij het bepalen van hun wooncarrière. Verhuurmakelaar Kristel Held wijst de weg in de vele mogelijkheden van huren en kopen.

‘HET WAS VROEGER EEN ZOOTJE’

Vanuit haar slaapkamer kijkt ze uit op de pier van Scheveningen. Haar woning met vijf slaapkamers is een oase van ruimte en licht. We hebben het niet over een penthouse, maar over een corporatie-woning van Staedion. Wilma De Wit-Versteeg is tevreden over het woongenot en de relatie met Staedion. “Maar dat is wel eens anders geweest.”

30

44

39

46

YMERE ONDER VERSCHERPT TOEZICHT

Ymere, één van de grootste woningcorporaties van Nederland, staat sinds december onder verscherpt toezicht. De corporatie heeft ruim 77.000 woningen en is onder andere actief in Amsterdam, Al-mere, Haarlem en Haarlemmermeer. Het verscherpte toezicht bete-kent dat de situatie bij de corporatie nauwlettend in de gaten wordt gehouden. Zo moet Ymere een verbeterplan opstellen en regelmatig rapporteren aan het ministerie. De corporatie gaat de komende ja-ren 2.500 tot 3.000 nieuwbouwwoningen minder bouwen dan was gepland. Dat is noodzakelijk om financieel gezond te blijven, zo zei bestuursvoorzitter Roel Steenbeek onlangs tegen Nu.nl. Volgens de corporatie is zij financieel kerngezond en volgens de normen van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw voldoende liquide en sol-vabel.

‘RENOVATIE KAN NOG LANG DUREN’

Amsterdamse huurders van corporaties kunnen de hun al jaren be-loofde nieuwe keuken of badkamer vergeten, zo berichtte Het Pa-rool onlangs op basis van een rondgang langs enkele Amsterdamse woningcorporaties, huurders en hun organisaties. Ook de wacht-tijden voor renovaties zullen de komende twee jaar nog fors lan-ger worden, zo verwacht het blad op basis van dezelfde rondgang. Frans Ligtvoet, voorzitter van de Huurdersvereniging Amsterdam, zegt in de krant dat corporaties onderhoud al drie jaar uitstellen. “Men doet alleen het hoogstnoodzakelijke, zoals het vervangen van portaallampjes.” Hij vreest ‘buitenlandse toestanden’. “Mensen bin-nen de Ring kunnen de huur straks niet meer betalen en verhuizen naar de buitenwijken. Vooral daar worden huizen verwaarloosd. Je krijgt een segregatie zoals in de Franse buitenwijken.”

WEG MET GEISERS

8.000 woningen heeft Haag Wonen afgelopen jaren geiservrij ge-maakt. En ook uit de laatste 3.800 woningen verwijdert de Haagse corporatie komende jaren alle geisers. Dat doet Haag Wonen sa-men met de installatietak van energiebedrijf Eneco.De openverbrandingstoestellen kunnen gevaarlijk zijn voor de gezondheid van huurders. Daarom worden ook de laatste geisers actief vervangen door modernere verwarmings- en warmwaterin-stallaties. Combiketels bijvoorbeeld, en boilers. In de woningen worden geisers de komende jaren vervangen door een moderner apparaat. Dit gebeurt bij individuele woningen – bijvoorbeeld als de huurder verhuist, of als de geiser een storing geeft. Maar ook per wooncomplex, als dit bijvoorbeeld wordt op-geknapt.

VESTIA WIL GELD ZIEN VAN OUD-TOPMAN

Woningcorporatie Vestia wil geld zien van oud-topman Erik Staal. Die kreeg bij zijn vertrek € 3,5 mln mee. Dat geld wil de corporatie nu terug. Ze begint daarom een juridische procedure bij de rechtbank in Rotter-dam. Vestia vindt dat het salaris en de pensioenvoorziening van Staal op ‘een uitzonderlijk en onverantwoord niveau’ zijn bepaald en niet passen bij een woningcorporatie van welke omvang dan ook. Dit was niet alleen schadelijk voor Vestia, maar heeft de gehele corporatiesector in een kwaad daglicht gesteld, stelt het bedrijf. Onder het bewind van Staal is Vestia door riskante beleggingen bijna ten onder gegaan.

VESTEDA’S NIEUWE CORPORATE PARTNERS

De activiteiten van Vesteda Corporate Housing vallen per 1 januari onder de nieuwe joint venture “Corporate Housing Factory”. Eige-naren in deze joint venture zijn VB&T, dienstverlener in vastgoed en huisvesting, leegstandbeheerder Camelot en Jouke Baaima en Michael Berendsen (ex-Vesteda Corporate Housing). Berendsen. “Met als basis de drie Vesteda-gebouwen New Orleans (Rotter-dam), New Amsterdam (Amsterdam) en La Fenêtre (Den Haag) blijven we duidelijk zichtbaar in de markt. De toegevoegde waarde voor onze klanten zit hem in de diensten en portefeuilles van onze nieuwe partners VB&T en Camelot.”De beslissing om de afdeling Corporate Housing te verzelfstandi-gen is in lijn met de strategie van Vesteda Investment Management om zich meer te richten op haar kernactiviteit van woningbelegger in de Nederlandse markt voor huurwoningen.

C O R P O R AT I E N I E U W S

- CORPORATIEBOUW JOUW JOUW ANUARI -

BALLAST NEDAM BOUWT ENERGIENEUTRAAL

Bouwer Ballast Nedam gaat in Eindhoven 74 energieneutrale huur-woningen bouwen, zo meldde het bouwbedrijf. Deze zogeheten iQwoningen worden gebouwd in de wijk Tongelresche Akkers/Ber-ckelbosch en zijn in zes weken klaar. Ballast Nedam levert de grond en de woningen, die vervolgens door de Eindhovense woningcor-poratie Woonbedrijf zullen worden verhuurd. Nog voor de zomer van 2013 zal de eerste helft van de woningen sleutelklaar worden opgeleverd, waarna de tweede helft kort na de zomer volgt, aldus de bouwer. De 74 nieuwe huurwoningen sluiten qua bouwstijl en kwa-liteit aan bij de koopwoningen die Ballast Nedam al eerder bouwde in de wijk. Ze zijn energieneutraal vanwege de extra goede isolatie en door de toepassing van verschillende duurzame installaties zoals zonnepanelen.

FUSIEDWANG VOOR ZWAKKE CORPORATIES

Woningcorporaties met financiële proble-men worden vaker gedwongen tot een fusie. Dat is het gevolg van aangescherpt beleid van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Eerder nam het waarborgfonds ge-noegen met het verlenen van een borging van een noodkrediet voor corporaties die in de problemen zaten. Door de opstapelende financiële problemen in de sector heeft het WSW echter zijn risicokader aangescherpt, zegt beleidsdirecteur Erik Terheggen. Daar hoort bij dat aan een noodkrediet de voor-waarde van een gedwongen fusie wordt ge-koppeld.

OOG OP WONINGVENTILATIE

Meer dan de helft van alle mechanische ven-tilatiesystemen in Nederlandse woningen voldoet niet aan de minimum kwaliteitseisen, zo meldde koepelorganisatie Aedes onlangs. Dat kan leiden tot gezondheidsklachten bij bewoners. Daarom is het belangrijk dat cor-poraties de systemen regelmatig controleren, aldus Hans Catto, projectleider onderhoud bij woningstichting Rondom Wonen. Corporatie Rondom Wonen heeft de laatste jaren bij de oplevering van nieuwbouw extra aandacht voor de ventilatiesystemen. Bij onderhoud, maar ook in de bouwfase al. “Een kanaal in een vloer hoeft maar iets te verschuiven als het beton wordt gestort en het systeem klopt niet meer. Daarom is het belangrijk dat ook in de bouwfase de opzichter op de bouwplaats dit soort zaken controleert.”

DISCUSSIE VERDUURZAMING WOONAANBOD

Directieleden en managers van woning-corporaties, gemeenten, de provincie en het midden- en kleinbedrijf uit de bouwkolom waren onlangs aanwezig bij de presentatie van de duurzame plan-nen van Wooncompagnie en Woning-stichting het Grootslag. De gemeente was gastheer van deze druk bezochte en interactieve bijeenkomst, waar er-varingen werden gedeeld en volop werd gediscussieerd over het verduurzamen van de woningvoorraad. De bijeen-komst was georganiseerd door ken-nisplatform De Innovatiesnelweg in samenwerking met de Energyboard en beide corporaties.

COMMISSIE BOUWTEAM BEKEND

De Actieagenda Bouw is onlangs onder toeziend oog van minister Blok gelanceerd. Vertegenwoordigers uit de hele bouwsector gaan zich komende maanden in zeventien commissies buigen over de concrete uitwer-king. Zij gaan zich buigen over zaken als het Bouwbesluit, wonen, zorg en pensioenen, re-novatie en herbestemming en nieuwe finan-cieringsarrangementen. Het idee achter de Actieagenda is dat ondernemers en branches het voortouw nemen bij de uitvoering van de ideeën. De Actieagenda Bouw is het vervolg op de voorstellen van het Bouwteam die in mei 2012 zijn gepresenteerd aan toenmalig minister Liesbeth Spies.

‘CORPORATIES MOETEN OUDEREN HELPEN’

Woningbouwcorporaties, gemeenten en ouderenorganisaties moeten goed gaan samenwerken om het woningaanbod beter passend te maken voor ouderen. Ook moet er betere ondersteuning thuis georganiseerd worden, desnoods door zorgverzekeraars afgedwongen. Dat is nodig om te voor-komen dat ouderen die niet meer in aanmerking komen voor verblijf in een zorginstelling, tussen wal en schip vallen. Met de hervorming van de AWBZ moeten ouderen, ook zorg- of hulpbehoe-vende ouderen, steeds langer zelfstandig kunnen blijven wonen. In de praktijk blijkt dat vaak niet te kunnen. Dat zeggen patiëntenfederatie NPCF en seniorenorganisatie ANBO na veldonderzoek. De organisaties onderzochten wat ouderen nodig hebben om langer thuis te kunnen blijven wonen.



THUISVESTER BOUWT DOOR

Ondanks de economische tegenwind en malaise in de sector, wil corporatie �uisvester toch nieuwbouw in Oosterhout realiseren. De corporatie hield daarom onlangs een drukbezochte informatieochtend over de geplande bouw van 200 woningen. Het gaat bij die nieuwe projec-ten vooral om woningen in een goedkoper segment: starterswoningen, huurwoningen en vrije sectorwoningen. “Het is een moeilijke markt”, aldus Berry Hartman, manager vastgoedontwik-keling bij �uisvester. “Het gaat er nu om dat je producten aanpast aan die markt en dat je die zo aanbiedt dat bijvoorbeeld starters toch een huis kunnen kopen.” �uisvester biedt starters-leningen, een aanvulling op de banklening en de eerste drie jaar rentevrij, maar ook de formule Slimmerkopen, die inhoudt dat een starter een woning van € 200.000 met 20% korting kan kopen. Die 20% moet pas betaald worden als de woning ooit verkocht wordt.

RENOVATIE MONUMENTAAL PAND MARKEN

Woningcorporatie Wooncompagnie heeft een start gemaakt met het renoveren van een monumentaal, maar in verval geraakt pand op Marken. Een bijzonder project, zegt de corporatie. Het gaat om Kerkbuurt 12, een pand dat rond 1900 gebouwd is. Al maanden geleden is het door Wooncom-pagnie gekocht. Het grenst aan een pand dat al langer in bezit is van de corporatie en dat wordt verhuurd aan een klein huishou-den. Datzelfde gaat ook met het pand op nummer 12 gebeuren, maar dat duurt nog even, laat de corporatie weten. De totale renovatie gaat een paar maanden in beslag nemen.

ROCHDALE HERSTELT KOPGEVELS

In een brief aan woningcorporaties en Verenigingen van Eigenaren van 24 sep-tember van dit jaar, waarschuwde de ge-meente Diemen voor gevelgevaar van on-der andere corporatiewoningen die in de periode 1945 tot 1985 gebouwd zijn. Met deze brief spoorde zij beheerders aan om snel de conditie van de gevels in kaart te brengen. De eerste corporatie die alle kop-gevels van door haar verhuurde gebouwen in Diemen heeft geïnspecteerd is Woning-stichting Rochdale. Max Latuperissa, advi-seur bij Rochdale: “De in de brief van de gemeente genoemde complexen hadden al onze aandacht. Bij één complex was zelfs al opdracht gegeven tot herstel. In de ove-rige complexen hebben we onderzoek ge-daan om ‘achter’ de gevel te kijken. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat nog twee complexen herstel behoeven. Dat gebeurt door een onafhankelijk constructief ad-viesbureau in samenwerking met een ge-velrenovatiespecialist.”

CONTRACT VOOR WARMTELEVERING

Eneco en woningcorporatie Mitros hebben een contract gesloten voor warmtelevering aan 362 woningen vanuit het Utrechtse warmtenet. Het gaat om 4 flatgebouwen in Nieuwegein, die overschakelen van een gasgestookte cv-ketel naar milieuvriendelijke warmte. Dit draagt bij aan de duurzame doelstellingen van de woningcorporatie en de gemeente Nieuwegein, aldus de samenwerkende partijen. De reductie in CO2-uitstoot is ruim 350 ton per jaar. De flats, met elk ongeveer 90 appartementen, beschikten over collectieve cv-ketels. Die waren aan vervanging toe. Er is gekozen om aan te sluiten op het warmtenet, omdat dit veel voordelen biedt. Een cv-ketel verliest bijvoorbeeld na verloop van tijd rendement, bij een warmtenet blijft het prestatie-niveau altijd gelijk en kan de warmteproductie verduurzaamd worden. De warmtelevering uit het net zorgt nu al voor een CO2-reductie van zo’n 50% ten opzichte van gasgestookte ketels.

SCHOLIEREN BOUWEN VOOR VESTIA

Voor woningcorporatie Vestia verbouwen enkele scholieren van het ROC Mondriaan een complete Delftse arbeiderswoning. Onder leiding van een leermeester maken ze bouwtekeningen, begrotingen, planningen en onderhouden ze contact met alle betrokken partijen. Het ROC heeft te maken met een hoog per-centage schooluitval en ontwikkelt praktijklessen om leerlingen geïnteresseerd te houden. Daarom heeft het ROC samen met Vestia het ‘Pimp-your-house’-project bedacht. Vestia biedt scho-lieren de gelegenheid om praktijkervaring op te doen, zodat zij het bouwvak goed leren en hun diploma kunnen halen. De wo-ningcorporatie levert op deze manier een bijdrage aan de samen-leving en tegelijkertijd bespaart ze zelf vele duizenden euro’s.

WONENBREBURG WEER BESTE REPUTATIE

Woningcorporatie WonenBreburg heeft voor het derde jaar op rij het beste gescoord bij klan-ten op het gebied van reputatie. Dat staat in de Building Business Reputatie Monitor, een toon-aangevende graadmeter voor Nederlandse projectontwikkelaars, bouwbedrijven en woning-corporaties die onlangs uitkwam. WonenBreburg stijgt in de totaalscore van 69,8 naar 71,3. ‘Vooral op het gebied van servicegerichtheid wordt een flinke winst geboekt bij WonenBre-burg’, zo stelt de beoordeling van Building Business. ‘Maar ook op maatschappelijke verant-woordelijkheid, transparantie en bedrijfsmatige werkwijze is een stijging te zien.’





DUURZAME KEUKENS

Tijdens de komende BouwBeurs lanceert keukenfabrikant Bri-bus de nieuwe Bribus Eco-lijn. Deze sterke, doch lichte keukens, zijn gemaakt van vezels van ecologisch verbouwde gewassen als mais en riet. Het gebruikte materiaal is lichter en dus makkelijker te vervoeren en te monteren. Verder organiseert de keukenfabrikant op de BouwBeurs, samen met SieMatic, een netwerkpicknick. Vastgoedontwikkelaars, medewer-kers van woningcorporaties, aannemers en keukendealers kunnen hier onder het genot van een hapje en een drankje met elkaar van ge-dachten wisselen over de woningmarkt en de rol van keukens hierin.

‘BETONKUBUS ONTZORGT CORPORATIES’

Een industrieel flexibel demontabel bouwsysteem (IFD) van de Van Dijk Groep, zorgt voor aardig wat beroering wat betreft de exploitatie van met name sociale huurwoningen, zo meldde on-langs dagblad Cobouw. Door de vele gebruiksmogelijkheden van prefab betonkubussen wordt het voor marktpartijen interessant om mee te doen. Zo zou een pensioenfonds de wooneenheden kunnen beheren en de aannemer verantwoordelijk kunnen maken voor langjarig onderhoud. Op die manier wordt de corporatie fi-nancieel en facilitair ontzorgd.

VERHUIZING

Bofimex is verhuisd. Sinds 1 januari resideert de leverancier van hoogwaardige minerale, niet-alledaagse bouwstoffen in Raams-donksveer. Sinds 2012 maakt Bofimex deel uit van de Strikolith Holding. Daarom heeft het bedrijf besloten de vestiging in Oos-terhout te sluiten.

ENERGIENEUTRALE HUIZEN IN ACHTERHOEK

De Bomenbuurt in de Achterhoekse gemeente Oude IJsselstreek is sinds kort energieneutraal. Met de onthulling van een door de bewo-ners zelf ontworpen en gemaakte bank werd de Bomenbuurt offici-eel geopend. De 39 sociale huurwoningen van de Achterhoekse wo-ningcorporatie Wonion wekken zelf de energie op die nodig is voor onder meer verwarming, warm water en electriciteit. Na de sociale huurwoningen volgen nog 22 energieneutrale koopwoningen in de buurt. Of de woning genoeg energie opwekt voor het totale gebruik, hangt af van het huis zelf en de bewoners. Het aantal zonne-uren be-paalt de opbrengst. Het gedrag van bewoners bepaalt het verbruik. De bewoners hebben daar dus zelf veel invloed op.

NIEUWE WONINGEN OOST-BOSWINKEL

In de Enschedese wijk Oost-Boswinkel worden na de geplande sloop 200 nieuwe woningen gebouwd. Dat maakten de gemeente Ensche-de en woningcorporatie De Woonplaats onlangs bekend na het slui-ten van een samenwerkingsovereenkomst. De nieuwe woningen zijn voor de helft koopwoningen van € 170.000 en voor de helft huurwo-ningen van rond de € 650 per maand. Gemeente en woningcorpora-tie willen zowel de huidige bewoners als de nieuwe bewoners laten meedenken met het ontwerp van de wijk. In 2014 start de sloop, de nieuwbouw begint naar verwachting in 2015.

SEMI-COLLECTIEVE OPSTELLINGEN WARMTEPOMP

Woningcorporatie Oost-Flevoland Woondiensten dringt fors de energielasten terug met onder meer semi-collectieve opstelling van warmtepompen. Dat meldt dagblad Cobouw. Voor een apparte-mentsgebouw in Dronten werd gekeken naar een verwarmingssys-teem met warmtepomp en warmtekoude-opslag, tegen een zo laag mogelijke investering. Diverse oplossingen gingen over tafel. Een centraal opgestelde warmtepomp bleek een dure oplossing. Decen-trale warmtepompen, dus elke woning zijn eigen toestel, was ook niet verstandig want de woningen hebben slechts een warmtever-lies van 2 kW. En zo’n kleine warmtepomp is nog niet beschikbaar. De oplossing schuilt nu in twee of drie woningen per warmtepomp, oftewel semicollectieve opstelling van warmtepompen. Dat scoort zowel energetisch als qua investering goed, denken de opdrachtge-vers.

PARTNERS UITGELICHT


G O E D B E S T E E D

NiaNesto is ontstaan vanuit de behoefte om vraag en aanbod bij elkaar te brengen, vertelt Lippus: “Op de markt zijn bouwconcepten voorhanden die een antwoord bieden op de woonvragen die wij als corporatie hebben. Maar wij maken van die concepten geen gebruik als we op de conventionele manier aanbesteden. Wat bij de conventionele ma-nier van werken knelt, is dat wij als corpora-tie zelf heel lang bezig zijn om oplossingen te bedenken, daar adviseurs voor aantrekken en uitgebreide bestekken schrijven. Dat brengt vraag en aanbod niet bij elkaar.”Tegelijkertijd heeft de markt volgens Lippus moeite om zijn concepten goed onder de aandacht te krijgen bij de corporaties. Om de twee partijen nader tot elkaar te brengen, is een vernieuwingsslag nodig in de manier van bouwen, aldus Lippus: “Bij NiaNesto stel-len we de prestatie van de woning centraal. Portaal heeft bij aanvang van dit project als ferm doel geformuleerd: de klant wil het lief-ferm doel geformuleerd: de klant wil het lief-ferm doel geformuleerd: de klant wil het liefste bij Portaal wonen. Dat is natuurlijk een krasse bewering. Om dat voor elkaar te krij-gen, hebben we een woonconcept ontwik-keld waarin drie dingen centraal staan. Om te beginnen: laat de klant zelf kiezen - het is tenslotte zijn woning. Ten tweede: hou het wonen betaalbaar. Daaarbij kijken we naar de totale woonlasten, niet louter naar de huur. En ten derde: stel hoge eisen aan duurzaam-heid en energie.”

VOICE OF HOLLANDHet idee voor niaNesto ontstond uit de erva-ringen die Portaal opdeed met Energiesprong en het project de Voorsprong, een prijsvraag voor conceptaanbieders. Lippus: “Daarnaast deden we zelf ervaringen op met prestatie-gericht uitvragen bij het bouwproject Nieuw Leyden, waar we werkten met particulier op-drachtgeverschap.”Uit die ervaringen ontstond begin 2012 NiaNesto, met een Voice of Holland-achtige manier van werken: “Verschillende jury’s, sa-mengesteld uit vakmensen uit corporaties en gemeenten, maar ook huurders, beoordeel-

Op 22 november was de finale van niaNesto, de strijd om de vijf beste woningbouwcon-cepten voor vijftig woningen die Portaal in 2013 gaat realiseren. Woningen waarin de bewoners geen rekening voor energiever-bruik ontvangen - één van de belangrijkste voorwaarden die Portaal aan de concepten stelde.

Arthur Lippus is als programmamanager innovatie bij Portaal Vastgoed Ontwikke-ling gedurende het hele traject zeer nauw bij niaNesto betrokken geweest. Hij noemt het project baanbrekend: “Deze aanpak is uniek - bouwers van conceptwoningen, gemeen-tes, corporaties en huurders die samen met conceptaanbieders sleutelen aan het beste concept voor een woning zonder energie-

rekening.” Portaal is de initiatiefnemer van naiNesto. Lippus: “Wij hebben het zaadje geplant. Maar het project wordt inmiddels breed gedragen.”

Door Hans Fuchs

Bij de aanbesteding van vijftig woningen koos woningcorporatie

Portaal voor een opmerkelijk aanbestedingstraject. Onder de roep-

naam niaNesto (Esperanto voor ‘ons nest’) sneden conceptaanbieders

samen met corporaties, huurders en gemeentes woonconcepten op

maat voor de uitvraag van Portaal, daarbij begeleid door coaches en

woonexperts. Dat alles in een Voice of Holland-achtige competitie.

Al jurerend naar het beste woonconcept

Arthur Lippus, programmamanager innovatie bij Portaal Vastgoed Ontwikkeling.



Gemeentes zijn erg enthousiast over het ni-aNesto-initiatief, aldus Lippus: “Het sluit aan op hun duurzaamheidsagenda’s en op hun beleid voor sociale huisvesting. Waar we nog wel tegenaan lopen, is de oude structuur van gronduitgifte en -exploitatie en de inpassing van concepten in stedebouwkundige plan-nen. Daar zitten nog wat punten die we moe-ten overwinnen.”

den de concepten vanuit de markt. Je moet het zien als een selectietraject waarin de fa-voriete concepten tegelijkertijd verder wer-den ontwikkeld, fijngeslepen en almaar beter toegesneden op de uitvraag. In een proces dat draaide om wisselwerking, om creativi-teit en onderlinge inspiratie.” Dat laatste is misschien wel één van de op-merkelijkste aspecten van NiaNesto: de sy-nergie. Lippus: “Alles gebeurde in een creatief en open proces. Zo gaan de schuttingen in de bouw neer. En daar hebben alle participanten baat bij. Wij hebben het beste eindproduct, de conceptaanbieders een podium: een win-winsituatie.”

NIET PROJECTSPECIFIEKPrestatiegericht uitvragen is op zichzelf niet nieuw, erkent Lippus: “Wij zijn natuurlijk echt niet de eersten die dat doen. Maar wij hebben wel een andere formule gekozen. Bij NiaNesto is de prestatiegerichte uitvraag na-melijk niet projectspecifiek. We ontwikkelen hier formules die we in de praktijk kunnen toepassen – en later kunnen herhalen. Want, als een concept succesvol is, waarom zou je het dan niet herhalen, samen met nieuwe partijen, gemeentes en corporaties? Dat mul-tipliereffect is natuurlijk ook voor de concep-taanbieders interessant.”

NiaNesto ging op 17 april van start, tijdens Building Holland. Lippus: “35 conceptaan-bieders meldden zich vervolgens aan. Wij hadden onze prestatiegerichte uitvraag op een A4’tje geformuleerd en zijn gaan speed-daten met deze 35 partijen. Steeds met de vraag: kun jij dat wat wij op dat A4’tje heb-ben geformuleerd?” Op dat A4’tje stonden, kort en bondig, de eisen van Portaal ten aanzien van kwaliteit, informatie en communicatie, tijd en geld. Lippus: “De lat lag hoog. Wij verlangden, om maar eens iets te noemen, 100% gebruik van duurzame energie en een energiekosten-neutrale woning. Wij wilden dat de kosten van verwarming en elektra bij regulier ge-bruik voor de huurder nul euro per maand zouden bedragen, inclusief vastrecht. En dat met een garantie van de conceptaanbieder voor vijftien jaar. Dat energienotaloos wo-nen gaat een stap verder dan energieneutraal bouwen. Dan heb je het ook over het gedrag van de klant – veel conceptaanbieders boden daarom ook begeleiding aan bewoners aan, met energiecoaches. VolkerWessels bedacht een leaseconcept voor huishoudelijke appa-ratuur, zodat mensen vanuit hun oude wo-ning geen apparaten meebrengen die energie vreten.”

NIANESTO: HET TRAJECT

Na de introductie van niaNesto op Buil-ding Holland, op 17 april, meldden zich 35 conceptaanbieders bij Portaal. In juni, tijdens Provada in de RAI Amster-dam, volgde een eerste selectieronde door een vakjury: de 35 aanbieders wer-den er elf. Met deze elf conceptaanbieders vond op 7 september een kick off plaats. De kick off plaats. De kick offelf bouwers presenteerden in korte pit-ches hun concepten - aan elkaar, aan ge-meenten, huurders en corporaties.Op 17, 18 en 19 september volgde de zogenaamde fast track, drie inspiratiefast track, drie inspiratiefast track -dagen waarbij de conceptaanbieders hun ideeën bijschaafden en afstemden op de uitvraag, begeleid door coaches en experts. Op 18 september pitchten de conceptaanbieders hun concept nog-maals voor de vakjury. Tijdens de halve finale op 20 september presenteerden de conceptaanbieders zich aan een publieksjury, geformeerd uit medewerkers van corporaties, ge-meenten en huurders. Die presentatie gebeurde in de vorm van speeddates: steeds gingen ongeveer vier personen tegelijk aan tafel met een conceptaan-bieder. Na elke speeddate volgde een stemronde. Uit de laatste stemronde rol-den de acht concepten die goed genoeg waren voor de finale op 22 november. lees verder

And the winner is...De vijf winnaars op 22 november waren:

1. VolkerWessels2. Klaassen Groep3. Dura Vermeer

4. WeBuildHomes5. BlueCasco

Betrouwbaar in warmte

VOLKERWESSELS

PlusWonen: 148 m2 BVO voor een huur tus-sen € 588 en € 652. Duurzame kenmerken: FSC-hout, een gemiddeld GPR boven de acht, 30% minder afval tijdens de bouw en maximaal hergebruik van gebruikte materi-alen. Bewoners kunnen met het 3D Wooni-versum-programma hun eigen woning vir-tueel betreden en inrichten, al dan niet met een interieurstyliste.

KLAASSEN GROEP

149 m2 woonoppervlak voor een bouwprijs van € 99.750 (exclusief btw): CasaVita. Be-woners kunnen met een app hun eigen huis samenstellen (ontwerp, breedte, diepte en in-deling), waarbij de kosten direct inzichtelijk zijn. De CasaVita-woning beschikt over lucht-verwarming, is zwaar geïsoleerd, voorzien van zonnepanelen en uitgerust met domotica. Het huis levert energie, een programma toont de bewoners verbruik en energieopbrengst. Het concept werkt met een woonadviseur.

WEBUILDHOMES

WeBuildHomes levert woningen uit een online bibliotheek: 95 tot 120 m2 voor een huurprijs vanaf € 642. De woningen zijn ont-worpen door architecten, met behulp van een ‘legodoos’ met duizenden componenten en verschillende energiepakketten. De Nia-Nesto-inzending van WeBuildHomes heeft vloerverwarming, een zwaar isolatiepakket en natuurlijke ventilatie. De woningen wor-den gerealiseerd met BIM en ‘just in time’ gebouwd in een 30% snellere bouwtijd. Het dragend casco is vrij indeelbaar.

DURA VERMEER

107 m2 woning voor € 620 tot € 652 huur per maand: PCS. PCS staat voor Pre Choice Sys-tem en betekent zoveel als: in het begin hel-dere keuzes maken, leidt tot snelle levertijd en een competitieve prijs en kwaliteit. Bewo-ners kunnen kiezen uit diverse architectuur-stijlen en plattegronden. De PCS-woning is energieleverend, onder andere dankzij PV-panelen, ledlampen, ‘A++’-witgoed en gelijk-stroommotoren in warmtepomp en ventila-tie. De woning is voorzien van goede isolatie en kierdichting, triple glas, CO2-gestuurde balansventilatie en douche WTW. De instal-laties worden realtime gemonitord.

BLUECASCO

BlueCasco: een woning van 163 m2 BVO, die de bewoner in vier stappen zelf samenstelt: van woningtype naar woonindeling, woon-uitstraling en interieur-afwerking, begeleid door woonexperts. De corporatie bepaalt vooraf het aanbod aan de bewoners. Het BlueCasco maakt voor koeling en verwar-ming gebruik van de betonwanden, zonne-energie en WKO. Dat leidt tot een gebouw-gebonden energiebesparing van 40%.



Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels

‘s ochtends de sleutel‘s avonds de housewarming‘s avonds de housewarming‘s avonds de housewarming

Sleutelklaar (optie)VolkerWessels gaat zelfs zo ver dat woning optioneel sleutelklaar kan worden opgeleverd. De wanden zijn geschilderd, de vloeren gelegd en buiten vind je een complete ecologisch . Na de overhandiging van de sleutel kun je er direct in.

Standaard al compleetIn de basis is de woning voorzien van: | royale entree | 148m2 BVO | 3 slaapkamers + ruime leefzolder | Sanitair van Villeroy en Boch | Keu-ken met 4 inbouwapparaten | Wasmachine/ ledverlichitng | Berging 6m2

OptiesStandaard zijn de woningen al zeer compleet maar het kan nog completer met de volgende opties: | uitbouw woonkamer | dubbele open-slaande tuindeuren | heel veel indelingsvarianten | erker | dakkapel | dakraam | grotere berging | zelf keu-

ken en badkamer samenstellen binnen de basisprijs | vloeren en wanden afgewerkt |

Duurzaamheid FSC Hout | GPR gemiddeld boven de 8 | 30% minder afval tijdens bouwproces | Maximaal hergebruik van de gebruikte materialen.

Wooniversum

stap in 3D, daadwerkelijk je toekomstige huis binnen en zet indeling en inrichting direct zelf naar je hand.

Gevelskies de gevel die bij je past. Per stijl is er keuze uit meer-dere varianten, zoals je kunt zien in het voorbeeld hier-naast.

TurntooMet Turn-too krijg de bewo-ner volledig wooncom-fort met

de meest energiezuinige en moderne apparaten, zonder de zorg voor het onderhoud. Bij Turntoo worden gebrui-kers niet langer eigenaar. Producenten blijven eige-naar van de grondstoffen in de producten en garanderen dat deze grondstoffen na de gebruiksduur weer volledig hergebruikt worden. Grond-stoffen blijven beschikbaar blijven voor toekomstige generaties.

PlattegrondenPlattegronden

* UItgegaan is van 4841 kWh opwekkingsvermogen.

vanaf

€ 588,-

tot maximaal

€ 652,-

per maand 9110

5400

SlaapkamerBadkmr.

Trap Gang

SlaapkamerSlaapkamer

9110

5400

Trap ZolderCV

Jouw toekomstdroomtoekomstdroom wordt bij ons werkelijkheidEen droomhuis is voor ons al lang geen toekomstvisie meer. Het is de dagelijkse praktijk. Omdat woonwensen verschillen van persoon tot persoon, geven we iedere bewoner de mogelijkheid om zelf zijn ideale woning samen te stellen, van de voordeur tot de nok. Een woning van hoge kwaliteit, duurzaam én onderhoudsarm. En vooral: betaalbaar.

Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels

In ons Wooniversum stap je, in 3D, daadwer-kelijk je toekomstige huis binnen en zet je indeling en inrichting direct zelf naar je hand.

Samen met jou ontwikkelt onze interieurstyliste een interieuradvies dat uitgaat van je eigen meubels. Zo maken we met elkaar je ideale woning, lang voordat de bouw van start gaat.

Met onze jarenlange ervaring bouwen we je woning, onderhouds-arm en duurzaam, Met goede isolatie, pv-cellen op het dak, een energiezuinige keuken en een duurzame was-machine.

Onze woonadviseurbegeleidt je bij het creëren van jouw droomhuis.

Als het zo ver is zorgt onze verhuisservice dat al je meubels veilig op de juiste plek terechtkomen.

Door onze bespaartips én de slimme energiemeter krijg je geld terug van de energiemaatschappij

CasaVita: uw woondroom werkelijkheid! U bepaalt zelf hoe uw huis er uit komt te zien

Met CasaVita wordt uw woondroom werkelijkheid: u bepaalt uw eigen ontwerp, breedte, diepte van uw huis op basis van een menukaart met meerdere mogelijkheden.

U bepaalt zelf de indeling van uw huis; dit geldt ook voor de volgende bewoners. 2 weken voordat u de sleutel krijgt hoeft u pas de positie van elektrapunten in uw huis aan te

geven. Dit doet u door met stickers in uw nieuwbouwhuis de plek aan te geven. Hier zijn geen extra kosten aan verbonden.

Bij CasaVita is het mogelijk om binnen 5 minuten een nieuwe stopcontact te maken, ook als het huis al bewoond is. Ook is domotica eenvoudig toe te voegen.

U betaalt geen energiekosten

CasaVita heeft zonnepanelen op het dak die alle energie voor het huis opwekken. Het huis is uitstekend geïsoleerd en heeft drie laags beglazing.

Met een CasaVita huis heeft u geen kosten voor energie. Sterker nog, het huis levert energie. U krijgt een programma waarmee u zelf op ieder moment uw energieverbruik in de gaten kan

houden. Zo kan u zelf zien hoeveel energie u verbruikt en hoeveel energie het huis opwekt. Een groot huis voor een scherpe prijs

CasaVita is 149 m2 groot, 5,40 meter breed en 9,22 meter diep. De woning is binnen de prijs uit te breiden tot 6,60 meter breed en 10,42 meter diep.

De bouwprijs is € 99.750,- excl. BTW. De v.o.n.-prijs is € 152.600,- incl. grond. Een comfortabel huis

Het huis heeft luchtverwarming. Deze luchtverwarming is per ruimte aan te passen en zorgt voor een comfortabel binnenklimaat in het huis. Ook is het mogelijk om snel de temperatuur in een vertrek aan te passen.

Het huis beschikt aanvullend over koeling; in warme zomers is het huis dan ook comfortabel. CasaVita heeft sanitair van het kwaliteitsmerk Villeroy&Boch en kranen van Grohe.

Helderheid tijdens het bouwproces

Met de CasaVita WoonApp kunt u uw ideale huis zelf samenstellen en ziet u op ieder moment wat uw keuzes kosten.

Onze Woonadviseur begeleidt u in uw keuzes voor uw huis en is uw aanspreekpunt tijdens de bouw.

Wij vinden het belangrijk dat u goed op de hoogte wordt gehouden tijdens de bouw. Wij hebben daarom iedere 3 weken een kijkdag op de bouw en houden u regelmatig via nieuwsbrieven en een Facebook-pagina op de hoogte.

CasaVita is eenvoudig in gebruik:

Wij vinden het belangrijk dat u comfortabel woont, zonder dat u zich druk hoeft te maken over de installaties in uw huis. De installatie is zeer eenvoudig bedienbaar. U hoeft alleen de luchtverwarming aan te sturen, waarmee er voor voldoende ventilatie en verwarming in huis wordt gezorgd (of koeling in de zomer).

www.klaassen.com

CasaVita

Zo veel mensenzo veel wensen!

Kies uw ideale huis met de CasaVita WoonApp:

Het huis zonder energiekosten

Begane grond 1e verdieping 2e verdieping doorsnede architectuur

Uw woondroom werkelijkheid met de CasaVita WoonApp: u bepaalt uw eigen ontwerp, breedte,diepte en indeling van uw huis. Onze woonadviseur begeleidt u in uw keuze en is uwaanspreekpunt tijdens de bouw. Twee weken voor oplevering geeft u in uw huis de positie vanuw elektrapunten aan. Bovendien heeft u geen energiekosten. Dus, helderheid in de kosten, geengedoe en geen verrassingen achteraf.

www.klaassen.com

CasaVita




Begane grond1e verdieping2e verdiepingdoorsnedearchitectuur


www.klaassen.com

CasaVita




Begane grond 1e verdieping 2e verdieping doorsnede architectuur


BIM methode

Bouw volgens ‘just in time’ principe

30% snellere bouwtijd

Dragend casco dus vrij indeelbaar

Flexibel voor toekomst

Zekerheid: Elke woning in de appstore

voor vaste prijs en notanul

Lokale inpassing omgeving

WeBuildHomes FACTS & FIGURES

Oppervlakte: 95 m2 - 120 m2

Afmeting: 5,70m x 9,20m

Prijs: vanaf €642,- per maand

(Slaap)kamers: (3)4

Geen energierekening

Comfortabel woonklimaat

Keuze uit energiepakketten

Duurzame bronnen;

- Zonne energie

- Luchtwater warmtepomp

- Douchewater warmte terugwinning

Vloerverwarming

Hoogwaardige isolatie

Natuurlijke ventilatie

Levert 4900 kWh

Energie assistent beschikbaar

Slimme energiemeter

FSC, KOMO, bewuste bouwer

Vloerverwarming;

- Gelijkmatige temperatuur verdeling

- Per ruimte regelbaar

- Geen stofophoping

Natuurlijk ventilatie

Zeer goede geluidsisolatie

Grote boiler van 200 liter

App store vol unieke woningen

Elke woning eigen architect

Kies uw droomhuis voor een vaste prijs

en zeker notanul

Keuzebegeleiding in showroom

Inrichtingsadvies tijdens koopproces

Facebook pagina voor de buurt

24h service telefoon nummer

Energie assistent beschikbaar

”

WeBuildHomes is een revolutionair woonconcept dat huizen en straten een

identiteit geeft. Hoe? Eigenlijk heel simpel: door het bieden van een online

bibliotheek gevuld met door architecten ontworpen huizen. Op basis van een

‘legodoos’ met ruim 20.000 componenten en verschillende energiepakketten

kan iedere architect elk denkbaar huis opbouwen en vervolgens uploaden in de

WeBuildHomes bibliotheek.

Toekomstige huizenbezitters kiezen uit die bibliotheek een uniek huis dat past

bij hun smaak, woonwensen en budget. De architect ontvangt royalties voor het

ontwerp en WeBuildHomes regelt verder alle ontwikkelen bouwprocessen voor

een vaste lage prijs.

de App-store voor unieke woningbouw

Dat levert huizen op waarin mensen willen wonen en straten waarin mensen willen leven.

Zo simpel kan revolutie zijn. Ook voor u.

www.stapsgewijsbouwen.nl www.bluecasco.nl

Uw comfortabele droomhuis! BlueCasco met Stapsgewijs Bouwen

Hoogwaardige dakisolatiePrefab dakelementen Rc 9,0

Zonne-energiePV-panelen

Ultra-isolerende kozijnenUw= 0,8

Hoogwaardige gevelisolatieHoogwaardige gevelisolatieHoogwaardige gevFabrieksmatig aangebracht Rc 10,0

Gegarandeerd luchtdicht cascoqv;10-waarde lager dan 0,4 !

Hoogwaardige vloerisolatieB.G.-vloer Rc 6,5

Gezond binnenkond binnenklimaalimaalimaalimaalimaatBalansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met Balansventilatie met WTWTWTWTWFlexibele leidingenexibele leidingenexibele leidingenexibele leidingenexibele leidingenexibele leidingenexibele leidingenLuchtverdeelkast ast BoilervatWarmtepomp

Bodembron

Comfortabele verwarmingen koelingBetonkernactivering

Grootte woning in m2 BVO (NEN 2580) 163Woonoppervlak in m2 GBO (NEN 2580) 135Inhoud in m3 (NEN 2580) 474Afm woning [m1 bxdxh] 5,1 x 9,4 x 2,65Aantal verdiepingen 3Aantal kamers (slaap- en woonkamer) 4Afmeting berging/ schuur 6 m2Basiswoning € 173.000 VON

Genot• Individueel comfort profi el per ruimte • Comfortabel binnen-klimaat, het hele jaar • Comfortabele wandverwarming • uniek koelingssysteem vanuit de wanden• Door afwezigheid radiatoren betere luchtkwaliteit (weinig stofverplaatsing) • Ontzorgen met MJOP• Techniek is beproefd en bewezen • geen gasleidingnet • Fraai straatbeeld; zonnepanelen weggewerkt op plat dak

Gewin• Grootste woning in deze prijsvraag • Geen energienota• Volwaardige zolder; slaapkamer gereed• Workshops met tuinontwerper en interieurontwerper• Onderhoudsarm• Mogelijkheid slimme fi nancieringsvormen• Alle geveluitstralingen mogelijk

Gemak• Systeem regelt zichzelf; 1 keer (eenvoudig) instellen, daarna in elke ruimte de gewenste temperatuur het hele jaar door. • Eenvoudig aanpasbaar / uitbreidbaar ook in toekomst zonder veel hak en breekwerk • De indeling is volledig fl exibel• Aansluiting voor TV, internet e.d. eenvoudig • Verplaatsbaar • Monitoring op afstand• Flexibele infrastructuur voor technische installatie en huisautomatisering • Nieuwe keuken-apparatuur “plug-and-play” aan te sluiten Nooit meer hakken en breken om leidingwerk aan te passen• Betoncasco KOMO gecertifi ceerd• Voldoet aan woningborg certifi caat energiezuinige woning

Basisindeling van de begane grond en verdieping van een woning met een beukmaat van 5,4 meter en een bouwdiepte van 10,1 meter.

Er zijn 6 varianten voor de voor- en achtergevel, daarbij kan nog gemixt worden tussen begane grond, 1e en 2e verdieping waardoor veel gevelmogelijkheden ontstaan. Door keuze uit drie soorten gevelsteen en 2 soorten pannen en te variëren in kleur van de kozijnen ontstaat een persoonlijke gevel uitstraling. Voor de plattegronden zijn ook 6 variant indelingen zowel voor begane grond, 1e verdieping als zolder. Kleine wijzigingen op deze indelingen zijn mogelijk en worden met de consument besproken.

In de woning worden waterbesparende kranen en douche koppen toegepast. Tevens wordt een waterbesparend toilet toegepast. Per dag kan men 8 keer 5 minuten douchen.

www.stapsgewijsbouwen.nl www.bluecasco.nl

Comfortabel én energiezuinig Warm in de winter, aangenaam koel in de zomer. De woning maakt gebruik van een uniek verwarmingen koeling systeem via de betonwanden. Met zonne-energie en warmte en koude uit de bodem wordt de woning ver-warmd in de winter en gekoeld in de zomer. Door dit unieke systeem is maar heel weinig energie nodig om de woning op temperatuur te houden en wordt het gebouwgebonden energieverbruik direct met 40% verminderd. Dat bespaart niet alleen energie, het geeft de woning ook toekomstwaarde.

En omdat comfort voor iedereen anders is, is de temperatuur per ruimte te regelen. Daarmee krijgt u als bewoner een woning die de hele dag lekker op de voor u gewenste temperatuur is, zonder energielasten.

1 23 4

Wij begeleiden de bewoner in vier stappen. Als eerst kiest de bewoner zijn favoriete woningtype, vervol-gens de ideale woonindeling, daarna de gewenste woonuitstraling en als laatste de afwerking van het interieur. Bij elke stap helpen onze persoonlijke experts met het maken van juiste keuzes. de bewoner kiest tijdens elke stap uit variaties en selectiepak-ketten met heldere, vaste prijzen. Als corporatie bepaalt u van tevoren wat er aan de bewoners wordt aangeboden.

In 4 stappen naar uw comfortabele droomhuis!

Woning € 620 - € 652 per maandSoort woonhuis Eengezinswoning, tussen- of hoekwoningOppervlakte / Inhoud 107 m2 woonopp. / 403 m3 inhoudAantal kamers 4 (3 slaapkamers) + zolderBijzonderheden Energieleverende woning met vrijstaande bergingAantal woonlagen 2 woonlagen en een zolderSoort bouw Nieuwbouw

PCS staat voor Pre Choice System. Door vooraf heldere keuzen te maken, krijgt u in korte tijd voor een scherpe prijs veel kwaliteit. De bijkomende kosten worden hierdoor sterk teruggebracht. Afwijken kan, maar dat kost tijd en geld. Het PCS-bouwconcept biedt maatoplossingen voor elke doelgroep: van rijwoningen tot vrijstaande woningen en appartementen. PCS is een platform voor innovaties.

Naast de basisgevel bestaan nog 4 architectuurstijlen; jaren 30 stijl, eigentijds, klassiek en Tilburgse school.3 indelingen begane grond, 3 indelingen verdieping en optioneel 2 indelingen zolder.Binnen het assortiment kiest u de kleur en afwerking. Optioneel kiest u afmetingen tegels, model sanitair en keuken.Optioneel kiest u een dakraam, dakkapel of een uitbouw 1,2 m1 of 2,4 m1 diep. Samen met u kunnen wij de woning aanpassen aan uw specifieke wensen.

Op WoonApps.nl stelt u zelf uw woning samen en heeft u direct inzicht in de huur. Geef uw wenslocatie op.De Woonconsulent is aanspreekpunt voor en tijdens de bouw van uw woning. Stel gezamenlijk uw woning samen. 3D ontwerp m.b.v. BIM en planning in 4D (binnenkort kosten in 5D en onderhoud in 6D).Via ledschermen (glasvezel) coaching bij het energiegebruik m.b.v. slimme software.Realtime informatie m.b.v. Mainflow (onderhoudssoftware) voor huurder, verhuurder en uitvoerende partij.

Door te ontwerpen op 22ºC i.p.v. 20ºC heeft de installatie in de winter overcapaciteit, waardoor het altijd behaaglijk is.Door koeling in de vloeren en plafonds en QualityFlow-ventilatie met bypass wordt er geen verwarmde lucht ingeblazen.Door 150 liter boilervat verwarmd door warmtepompinstallatie met COP 3,2, douche WTW en keukenboiler.Door driedubbel glas geen koudeval bij ramen, verse buitenlucht komt voorverwarmd van hal in de kamers. De ramen kunnen gewoon open, boven de 10ºC ook langere tijd, door CO2-regeling geen toevoer in die kamer.Geen geluidshinder door driedubbel glas, geen ventilatieroosters in de gevel en geen aanblaasventielen in de kamers.

Realtime bewaking, zodat de meeste storingen worden gedecteerd alvorens de bewoner er iets van merkt. Voor en tijdens het gebruik geven we heldere gebruiksinstructies om u te helpen uw bron van energie optimaal te benutten.Door in de capaciteit rekening te houden met uitbreidingen en wijzigingen in de installaties, ook zolder heeft vloerverwarming.

Door PV-panelen met hoge opbrengst, 250 Wattpiek per paneel. Totaal 4.050 - 5.000 kWh afh. van ligging en dakvlak. Door ledlampen, A++ witgoed en gelijkstroommotoren in warmtepomp en ventilatie. Totaal 3.330 kWh. Door goede isolatie en kierdichting, driedubbel glas CO2-gestuurde balansventilatie en douche WTW. Door waterbesparende douchekop en vaatwasser, begrensde kranen, keukenboiler, toiletreservoir en spoelonderbreker. Door FSC-keurmerk 100% pure, Dura Vermeer staat op hoogste trede CO2-prestatieladder en met PCS eerste BREEAM-certficaat.

Meerjarenonderhoudsplan (MJOP) voor minimaal 20 jaar.Familiebedrijf met 158 jaar ervaring in het ontwikkelen en bouwen van woningen utiliteitsbouw en infrastructuur.Door gebruik van Mainflow (onderhoudssoftware) besparen we kosten en wordt iedereen realtime geïnfomeerd. Het energetische concept passen wij al meer dan 5 jaar toe, hiermee hebben wij al meer dan 1.000 woningen gerealiseerd.

KEUZEVRIJHEIDKeuze uit 5 architectuurstijlen

Keuze uit 8 basisindelingenKeuze basissanitair, -tegels en -keuken

Keuze dakraam, dakkapel, uitbouwKeuze op uw verzoek

COMMUNICATIEWoonApps

woonconsulent3D ontwerpen

EnergiehuishoudingOnderhoud en reparaties

COMFORTVerwarming (tot 22º Celsius)

Koeling (tot 18º Celsius) Warm water (min. 6 douchebeurten)

Tochtvrije ventilatie Luchten kan en mag

Beperking geluid

GEMAKCentrale aansturing installaties Gebruiksinstructies en coachingTijdens bewoning aan te passen

MILIEUVRIENDELIJKEigen opwekking van stroom

Minimaal energieverbruik Minimaal energieverlies

Waterbesparende maatregelen Milieuvriendelijke bouwmaterialen

ZEKERHEID20 jr. onderhoud woning en installaties

158 jaar ervaring 24/7 service

Energetische concepten

MIN. ENERGIEVERBRUIKIncl. witgoed - en multimediapakket

MILIEUVRIENDELIJK

ZEKERHEID

MIN. ENERGIEVERBRUIK

GEMAK

COMMUNICATIE

KEUZEVRIJHEID

Basis set* Luxe set*wasmachine Whirlpool Portland 1400 A++ Whirlpool Paris 1400 A+++wasdroger Whirlpool Green 740 A - 40% Whirlpool Green 850 A - 50%koel- vriescombinatie Whirlpool ART 463 A++ Whirlpool ART 870 A++vaatwasser Whirlpool ADG 6240 A+ Whirlpool ADG 6240 FD A+++electrische kookplaat Whirlpool AKT 813 LX Whirlpool ACM 773 LX afzuigkap Whirlpool AKR 559/1 IX Whirlpool AKR 799 IX combimagnetron Whirlpool AMW 755 IX Whirlpool AMW 840 IX 2 ledschermen op glasvezelnet Samsung 22” en 37” A+ Samsung 24” en 40” A+

De ledschermen hebben een lager energieverbruik en worden gebuikt als TV en computer, via het glasvezelnet lage kosten voor telefonie, internet en televisie. Door supersnelle glasvezelverbinding zijn diensten zoals zorg op afstand mogelijk.

* De genoemde types en merken kunnen worden vervangen door een gelijkwaardig apparaat.

Binnen enkele jaren is de energieprijs verdubbeld...

... en uw winst ook!

Wonen in een huis met het BVE (Bron Van Energie) label van Dura Vermeer. Dat is een woning die meer energie oplevert dan gebruikt.

En dus kunnen toekomstige prijsverhogingen van energie met alle plezier worden tegemoet gezien. Hoe hoger de energieprijs des te meer u verdient.

Ook wonen in een energieleverend huis?Kijk nu op www.pcs-duravermeer.nl of informeer bij Rik Hulsman, telefoon (030) 634 79 00.

BVE woning als energieleverancier

• Minimaal energieverbruik dankzij energiezuinig witgoed/multimediapakket en e� iciënte klimaat-beheersingsinstallaties

• Minimaal energieverlies door slimme ventilatie, driedubbel glas en warmteterugwinning

• Maximaal leefcomfort door extra capaciteit van warm tapwater en verwarmen/koelen

• Extra inkomsten door eigen energieopwekking

ACHT CONCEPTEN

Dit zijn de acht concepten die het op 22 november in de finale tegen elkaar

opnamen:

TREBBEDe Trebbewoning: van honderd tot 159 m2 BVO en een huur van € 556 tot € 652. Kosten: vanaf € 149.900 inclusief btw. Huurders kiezen met een wo-ningconfigurator en een wooncoach architectuurstijl, indeling en afwerking in de woning. Het concept van Trebbe hanteert de trias energetica; goede iso-latie, zonnepanelen en groen gas en een energiezuinige installatie. De woning wordt CO2-gestuurd geventileerd en heeft een laag-temperatuursysteemver-warming.

PLEGT VOSHuisvanu: 119 tot 143 m2 wonen voor een huurprijs van € 599. Vrij indeelbaar, architectuur naar keuze, standaard voor-zien van vloerverwarming en energiezui-nige installaties en natuurlijke ventilatie. De woning heeft het Politie Keurmerk Veilig Wonen. Bewoners kunnen zelf-Veilig Wonen. Bewoners kunnen zelf-Veilig Wonen. Bewoners kunnen zelfstandig of met begeleiding hun woning samenstellen, met behulp van een online configurator die direct een virtuele in-druk geeft van de woning. Onderdeel van het concept: een persoonlijke begeleider bij het ontwerp, een verhuisservice, een stylist voor interieur en tuin, een energie-coach en een klusjesman.

SLOKKER INNOVNNOVNNO AVAV TATA E Het Spaarhuis; 119 m2 Komo-gecerti-ficeerde woning voor een huur vanaf € 609. De woning is voorzien van vloer-verwarming, heeft een goede geluids-isolatie en een gezond binnenklimaat dankzij een goed ventilatiesysteem. Energiekosten: nul. Ook bij een vierper-soonshuishouden, aldus Slokker Inno-vate. Een Spaarhuis wordt binnen zes-tig dagen opgeleverd, met 60% minder bouwafval en 50% materiaalbesparing.

8

P R O J E C T I N B E E L D

- CORPORATIEBOUW JUNI -

De Raak - CORPORATIEBOUW JANUARI - - CORPORATIEBOUW JUNI - - CORPORATIEBOUW JANUARI - - CORPORATIEBOUW JUNI -

P R O J E C T I N B E E L D

Woningcorporatie Stadgenoot re-aliseerde aan de Albardagracht in Amsterdam Nieuw-West het nieuw-bouwproject De Raak: 25 eengezins-woningen die bewoners naar eigen smaak kunnen aanpassen en indelen, in zes bouwvarianten. Bewoners kun-nen bijvoorbeeld kiezen voor wonen op de eerste verdieping of een slaap-kamer inruilen voor een dakterras. De woningen meten 125 tot 160 vier-kante meter. Architect van De Raak is Duinker van der Torre. De Raak is een onderdeel van plan-gebied Bakema Noord, een oude tuinwijk in stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer die ingrijpend wordt ver-nieuwd. Daarbij blijven de kwalitei-ten van de tuinwijk - licht, lucht en ruimte - behouden.

Fotograaf: Hans van der Vliet.

- CORPORATIEBOATIEBOA UW JANUARI -

VBI PS-renovatievloer®

Handig, licht en snel

ARBO-vriendelijk Makkelijk op maat Goed geïsoleerd Minder manuren ARBO-vriendelijk Makkelijk op maat Goed geïsoleerd Minder manuren ARBO-vriendelijk Makkelijk op maat Goed geïsoleerd Minder manuren ARBO-vriendelijk Makkelijk op maat Goed geïsoleerd Minder manuren ARBO-vriendelijk Makkelijk op maat Goed geïsoleerd Minder manuren ARBO-vriendelijk Makkelijk op maat Goed geïsoleerd Minder manuren

Belangrijk: Deze vloer altijd toepassen volgens het verwerkingsvoorschrift van VBI. Voor technisch datablad: zie www.vbi.nl Bekijk ook YouTube: www.youtube.com/user/vbinl (of scan de QR code)

Slimme oplossingen komen van VBI

hal 4 • standnr 04.A086hal 4 • standnr 04.A086

Nieuw: nu ook als droog systeem

verkrijgbaar!

Woningcorporatie

Woonwenz draait

volop mee in de

ontwikkeling van Venlo’s

nieuwe Maasfront.

Eén corporatieproject

springt er onmiddellijk

uit: de Nedinsco-fabriek.

In dit rijksmonument

uit 1929, exponent van

het Nieuwe Bouwen,

realiseert Woonwenz

een compleet nieuw

programma, inclusief

27 appartementen.

Projectleider Peter

Renkens van Woonwenz:

“Nedinsco is in Venlo

een icoon.”

C O R P O R AT I E P R O J E C T

- CORPORATIEBOUW JANUARINUARINU -

Woonwenz herontwikkelt monumentale Nedinsco-fabriek

Meebouwen aan het nieuwe Maasfront van Venlo

Door Hans Fuchs

Eric Smulders

Venlo vindt zichzelf opnieuw uit, zo lijkt het. De stad die jarenlang kampte met drugspro-blemen en criminaliteit, is sinds een aantal jaren bezig met een revitalisering. Venlo ver-nieuwt vooral zijn Maasfront, een enorme stedenbouwkundige ingreep waarbij Venlo weer met het gezicht naar de Maas komt te liggen, aan anderhalve kilometer nieuw ont-wikkelde Maasoever. Een ommekeer voor de stad die sinds de wederopbouw met de rug naar de Maas stond. Venlo wil met de herinrichting van het Maas-front niet alleen af van oude problemen en een slecht stadsimago. Venlo transformeert zichzelf ook van gemeente aan de rand van Nederland tot bruisende stad in het hart van de Eurregio. Corporatie Woonwenz draait in deze plannen mee. De corporatie is actief in twee van de vier plangebieden aan de Maas: Q4 en Maaswaard. In Q4 ontwikkelt de corporatie sociale huur en koopwoningen, in plangebied Maaswaard bouwde de corporatie het Crescendo-com-plex. In Maaswaard restaureerde en herbe-stemde Woonwenz bovendien de Nedinsco-

fabriek – het rijksmonument dat als vliegwiel dient voor het hele plan Maaswaard.

Peter Renkens, hoofd van de Dienst Nieuw-bouw van Woonwenz, is bij al deze projecten betrokken. “In Q4 zijn wij vanaf het vroegste begin betrokken als partner van de gemeente in de herontwikkelingsplannen - wij zien onze activiteiten dan ook niet als projectontwikke-ling, maar als gebiedsontwikkeling. Wij kijken altijd naar een gebied in zijn geheel en wat het gebied nodig heeft aan woningen én voor-zieningen. Als bezit hadden wij in Q4 HAT-eenheden uit de jaren zeventig. Die eenheden zijn gesloopt. De kwaliteit past niet in de hui-dige plannen voor Q4, waar wordt ingezet op hoogwaardige stedebouw en een bijpassende architectonische invulling.” Op de vrijgekomen locatie bouwt Woonwenz momenteel dertien appartementen en veer-tien grondgebonden woningen. Renkens: “Die nieuwbouw is van hoge kwaliteit, maar wel bewust sociale huur en koopwoningen. De woningen zijn bestemd voor mensen die be-wust kiezen om in de bijzondere binnenstads-wijk Q4 te wonen. Dat zijn bijvoorbeeld cultu-rele of creatieve ondernemers die hier wonen en werken willen combineren. Deze mensen, veelal jongeren, bieden we woningen met een fantastische uitstraling, naar ontwerp van ar-chitect Geert Mevissen en bureau Satijnplus.”

ADOPTIEIn het plangebied Maaswaard is Woonwenz zeer aanwezig. De corporatie bouwde in 2011 het woonzorgcomplex Crescendo, een ont-werp van Benthem Crouwel. Renkens: “In

Crescendo bevinden zich 74 luxe huurappar-tementen met huren tussen € 700 en 1.600, plus 42 zorgappartementen die langdurig verhuurd zijn aan de Zorggroep. Daarnaast zijn in het complex door de Zorggroep vijf groepswoningen gerealiseerd en heeft het complex een plint voor zorginfra en commer-ciële functies. En er is een ondergrondse par-keergarage voor de bewoners.”In Maaswaard ligt het accent op wonen, wer-ken en recreëren, waarbij wordt ingehaakt op het industriële verleden van het plange-bied. De aanleiding voor de ontwikkeling van Maaswaard was het vrijkomen van de Nedinsco-fabriek (1929, architect Hans Slag). Het rijksmonument is een pregnant voor-beeld van het Nieuwe Bouwen, de architec-tuur uit glas, staal en beton, gebouwd volgens het modernistische credo licht, lucht en hygi-ene. Het pand werd jarenlang gebruikt door de firma Carl Zeiss, die er afstandsmeters en periscopen bouwde. Later werd het pand be-nut door het bedrijf Centurion, dat er onder andere accu’s fabriceerde.Woonwenz adopteerde het gebouw in 2006, zo noemt Renkens het: “De Nedinsco-fabriek staat op nog geen vijftig meter van Crescendo. Andere partijen konden met de Nedinsco-fa-briek commercieel niet uit de voeten. Daarop zijn wij in gesprek gegaan met de gemeente.”De restauratie en herbestemming van het Nedinsco-gebouw gebeurde naar plannen van Diederendirrix Architecten. Insteek: be-houd van de architectuur en het duurzaam maken van het gebouw. De oplevering van het hoofdgebouw staat gepland voor het voorjaar van 2013.



PROJECTGEGEVENS

Opdrachtgever: Woningcorporatie Woonwenz, Venlo; Gemeente Venlo Architect: Diederendirrix, Eindho-ven Aannemer: BAM Utiliteitsbouw, BunnikW- en E- installaties: �issen Instal-latietechniek, VenloBetonwerken: Vogel, Zwijndrecht

ICOONOok voor Woonwenz was de centrale vraag: is dit gebouw exploitabel te maken? Renkens: “Belangrijk was dat wij een fraai woonzorg-complex hadden waar we geen dissonant naast wilden hebben staan. Daarnaast hebben we een corporatiemissie: goed en betaalbaar wonen, in gevarieerde, duurzame wijken, in een vitale regio. Daarnaast wilden we de modernistische Nedinsco-architectuur én de bijzondere geschiedenis van het gebouw be-houden. Vergeet niet: Venlo heeft niet veel monumenten. Er is in de oorlog veel gebom-bardeerd. De schaarse monumenten die Venlo heeft, moeten we koesteren. Woonwenz heeft wat dat betreft een lange traditie. De corpo-ratie transformeerde in het verleden al een aantal monumentale gebouwen: de oude Rijks HBS, het oude politiebureau in Amsterdamse School-stijl, het Metropole-gebouw in art nouveau-stijl, het voormalige slachthuis van Venlo en de laatmiddeleeuwse kapel Domani.” Nedinsco past naadloos in dat illustere rijtje, aldus Renkens: “Nedinsco is in Venlo echt een icoon, al zal dat niet door iedereen zo herkend worden. Maar onder architectuurkenners is daarover geen discussie. Het heeft een zuivere bouwstijl en een bijzondere stedenbouwkun-dige setting, het staat op een unieke locatie. Nedinsco is een landmark aan de Maas.”landmark aan de Maas.”landmark

BETONWat betreft de invulling van het programma, volgde Woonwenz een aantal lijnen. Renkens: “We hebben om te beginnen naar de bouw-techniek gekeken: wat kunnen we met het gebouw? Dus niet meteen naar functies die we kwijt zouden willen, maar naar de vraag wat het gebouw toestond. We hebben het hier over vroege betonbouw, ongeïsoleerd, vol koudebruggen. Het gebouw is in veel ach-tereenvolgende fasen gerealiseerd: geen vloer is constructief identiek. En het is een pand met een historie van gedeeltelijke leegstand. We hebben daarom hoogwaardig betonon-derzoek en bouwfysisch onderzoek laten uitvoeren, door Nebest en Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs. Het idee achter dat onderzoek: we willen niet over tien jaar het gebouw weer in de steigers moeten zetten.”Uit het onderzoek bleek vooral dat het beton in het pand in zeer slechte toestand verkeerde. De hoofddraagstructuur van kolommen en balken leed onder betonrot en er was sprake van vergipsing. Roest had de staalconstructies aangevreten, waarschijnlijk door accuzuur. Een ingrijpende cascorenovatie was onver-mijdelijk.Tegen de vergipsing hielp alleen het inpak-ken van het gebouw, het realiseren van een

nieuwe thermische schil. Renkens: “De archi-tect kwam met de oplossing om het complex aan de buitenzijde te voorzien van een dunne, hoogwaardig isolerende huid van 65 mm EPS met een raaplaag op stucgaas en een op kleur gebrachte afwerklaag. Het gebouw was in het verleden ook gestuct en geschilderd. Altijd een moeilijk verhaal naar monumentenzorg toe natuurlijk. Maar op een andere manier ging het niet, alleen zo konden we iets doen aan het behoud van het pand en het gebouw tegelijkertijd laten voldoen aan de eisen van deze tijd. De nieuwe schil is volledig gestuct zoals de oude gevel ook gestuct was. Zo heb-ben we het karakteristieke reliëf van de oor-spronkelijke gevels kunnen behouden. Deze oplossing werd door monumentenzorg direct geaccepteerd.”

KOZIJNENDe meeste van de stalen kozijnen in de Nedinsco-fabriek waren er evenmin goed aan toe. Renkens: “Bij de ramen zijn enkele stalen puien en kozijnen gerestaureerd en te-ruggeplaatst. Bijvoorbeeld in het trappenhuis van de toren, waar in de stalen kozijnen heel dun isolatieglas is geplaatst. Voor het overige zijn nieuwe aluminium profielen toegepast.” De kozijnen werden in de nieuwe gevel naar voren geplaatst, om de originele negge aan de buitengevel te behouden.De nieuwe kozijnen – CS38 van Reynaers – zijn thermisch onderbroken en benaderen het aanzicht van de oorspronkelijke stalen kozijnen. De kozijnen zijn buiten en bin-nen blauwgrijs van kleur, in navolging van de originele kleurstelling. De kozijnen werden voorzien van hoogwaardig zonwerend dubbel glas. Renkens: “Met deze aanpak halen we de EPC-norm van 0,6 uit het Bouwbesluit niet helemaal. Maar we hebben het gebouw zoveel geoptimaliseerd als haalbaar was.” Ook in het interieur hield men bij de restaura-tie vast aan de industriële oorsprong van het pand. Stalen spanten, traditioneel betonwerk met ruwhouten planken als bekisting: het blijft allemaal in het zicht.

NIEUWE FUNCTIESEen tweede lijn bij de restauratie en her-bestemming, was het vinden van de juiste nieuwe functies voor het Nedinsco-gebouw. Renkens: “Ook daar zit een concept achter. Net als in Q4 hebben we ook hier apparte-menten gerealiseerd voor de sociale huur en bestemd voor jongeren. Wij, en de gemeente, willen jongeren, bij voorkeur ook hoogop-geleide jongeren, binnen Venlo houden. Dat komt de kwaliteit van de stad ten goede. Die kwaliteit bestaat niet alleen uit de gebouwen,

maar vooral uit de mensen die in die gebou-wen wonen.” De appartementen meten gemiddeld 90 tot 100 m2, met één uitschieter naar 120 m2. Alle appartementen hebben bovendien een unieke plattegrond. Renkens: “Het zijn ruime appar-tementen, volgens ons is dat de sleutel naar de toekomst. Wij willen woningen die zo goed mogelijk zijn wat betreft de kwaliteit van het wonen en de architectuur. Dat is goed voor het gebied, je creëert een object waar de men-sen van gaan houden, zich aan kunnen hech-ten. Zo hou je mensen vast.”

In de plint van het Nedinsco-gebouw wordt een deel van het gemeentelijk apparaat ge-huisvest. Renkens: “Dat is een invulling die passend is voor het gebouw – de gemeente introduceert hier het Nieuwe Werken. Het nieuwe, groene C2C-stadskantoor dat in 2014 in Maaswaard wordt opgeleverd, kan zo bo-vendien iets kleiner worden. Resterende pas-sende functies voor het Nedinsco-gebouw zijn media-functies, waar het, net als in het Nedinsco-gebouw zelf, draait om openheid en transparantie. Omroep Venlo is in zijn oude onderkomen uit zijn jas gegroeid en kan hier goed terecht. En ook L1, de regionale omroep, komt in het Nedinsco-gebouw. Daarnaast hopen we op kleine mediabedrijven, docu-mentairemakers et cetera. We hopen dat het Nedinsco-gebouw een plek wordt waar syner-gie tussen deze bedrijven ontstaat. We denken daarnaast na over het publiek toegankelijk maken van het gebouw, bijvoorbeeld door in de toren op de zesde verdieping anderhalve verdieping te reserveren als multifunctionele ruimte, waar mensen terecht kunnen voor koffie en een lunch. Maar waar ook recepties en bijeenkomsten kunnen worden gehouden.”


- CORPORATIEBOUW JANUARINUARINU -


T O P 5

Waar voor het geld?

een kwaliteitspunt kost bij een specifieke corporatie. Met andere woorden hoeveel huur moet een huurder gemiddeld per kwaliteitspunt betalen aan zijn huisbaas? Dat is uit te drukken in een puntprijs: de netto huurprijs gedeeld door het aantal kwaliteitspunten. Hoe lager de puntprijs, hoe meer kwaliteit de huurder krijgt voor de huur die hij betaalt. Wij waren benieuwd naar de onderlinge verschillen in puntprijs tussen de twintig grootste corporaties. Daarvoor hebben wij de Centraal Fonds Rapportages van 2012 naast elkaar gelegd. In die rapportages wordt teruggekeken op de prestaties in het jaar 2011 en de drie jaar daarvoor.

Door Arjen de Vries

Woningcorporaties beheren

maatschappelijk geld,

met het doel dat zo goed

mogelijk te investeren: in

sociale huurwoningen en in

maatschappelijk vastgoed.

Hoe weet je nu hoe goed

corporaties investeren in

bijvoorbeeld huurwoningen?

Wie levert de beste kwaliteit

voor zo’n laag mogelijke huur? Voorzieningen in de buurt tellen ook…

De kwaliteit van huurwoningen wordt gemeten in het woningwaarderingstelsel (WWS). Het stelsel wijst kwaliteitspunten toe aan woningtechnische kwaliteiten (bijvoorbeeld oppervlakte van de woning) en omgevingsgerelateerde factoren (woonomgeving). Hoe meer kwaliteit, hoe hoger het aantal punten en hoe meer huur een corporatie in rekening kan brengen.Bij het ontwerpen of renoveren van huurwoningen is het dus van belang om daar slim mee om te gaan om een zo goed mogelijke prijs/kwaliteitverhouding te leveren. Soms zit dit in een kleine dingen. Een aanrecht van meer dan 2 meter lengte,

levert drie kwaliteitspunten extra en een huurverhoging van bijna € 15 op. Er is een aanzienlijke hoeveelheid punten te realiseren door het treffen van extra maatregelen zoals thermostatische mengkranen en extra tegelwerk. Voorzieningen in de buurt als openbaar groen, speelgelegenheid voor kinderen, winkels voor de dagelijkse levensbehoefte en natuurlijk de halte voor het openbaar vervoer, leiden eveneens tot extra kwaliteitspunten en daarmee potentieel tot extra huurinkomsten.

Om de prijs/kwaliteitverhouding te berekenen, is het handig te weten hoeveel


T O P 5

TOP 5: HOOGSTE PRIJS/KWALITEITVERHOUDING

Bij deze corporaties betalen huurders relatief veel geld voor een kwaliteitspunt. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Het gehanteerde huurbeleid is er daar één van, de gemiddelde leeftijd van het bezit kan ook van invloed zijn.Er zijn ook corporaties met een relatief lage puntprijs. Huurders zijn in deze woningen relatief goedkoop uit ten opzichte van de kwaliteit van de door hun gehuurde woning.

TOP 5: LAAGSTE PRIJS/KWALITEITVERHOUDING

Het kabinet wil het puntensysteem voor huurwoningen afschaffen. Volgens de huidige plannen wordt de maximale huurprijs bepaald op 4,5% van de WOZ-waarde van de woning. Voor huurders met een inkomen hoger dan € 43.000 wordt de maximale huurprijs (tijdelijk) afgeschaft. Deze plannen staan zeer ter discussie.

Op basis van de prijs/kwaliteitverhouding kun je dus een eerste indruk krijgen in de prijs-kwaliteitverhouding die een corporatie hanteert in zijn huurbeleid. Elke corporatie kan door de huur te verhogen of te verlagen (harmoniseren) met deze waarde spelen. Het is dus van belang om te kijken hoe corporaties hiermee om gaan. Uiteindelijk draaien goede prestaties van corporaties altijd om kwaliteit, garanties voor de toekomst en een tevreden klant.

DE GROOTSTE CORPORATIES VAN HET LAND

Bij de groep twintig grootste behoorden in 2011 de volgende corporaties:

CORPORATIE TOP 20 aantal woningenStichting Vestia Groep Rotterdam 81.376Stichting Ymere Amsterdam 78.746Stichting de Alliantie Huizen 56.937Woningstichting Eigen Haard Amsterdam 56.329Stichting Portaal Baarn 53.244Woonstad Rotterdam 46.791Stichting Woonzorg Nederland Amsterdam 43.498Woningstichting Rochdale Amsterdam 42.288Woonbron Rotterdam 38.881Woonstichting De Key Amsterdam 33.283

CORPORATIE PRIJSKWALITEITStichting Woonzorg Nederland Amsterdam 4,01Staedion ‘s-Gravenhage 3,62Stadgenoot Amsterdam 3,58Stichting Ymere Amsterdam 3,56Woonbron Rotterdam 3,52

CORPORATIE PRIJSKWALITEITWoningstichting Rochdale Amsterdam 3,05Stichting Woonbedrijf SWS.Hhvl Eindhoven 3,08Stichting Lefier Hoogezand-Sappemeer 3,12Vivare Arnhem 3,16Wonen Limburg Roermond 3,18

…mee voor het puntensysteem

Staedion ‘s-Gravenhage 32.253Stadgenoot Amsterdam 31.625Stichting Woonbedrijf SWS eindhoven 30.499Stichting Havensteder Rotterdam 30.294Stichting Lefier Hoogezand-Sappemeer 29.424Mitros Utrecht 28.906Stichting Mooiland Wageningen 27.656Stichting WonenBreburg Tilburg 26.414Vivare Arnhem 24.087Wonen Limburg Roermond 22.845


C O R P O R AT I E PA RT N E R

Henk Roozendaal, Brabant Wonen (l) en Peter van der Gugten. Heijmans (r).


trok in de media, is de ontwikkeling van de Slimme Snelweg. Sinds de jaren ‘80 wordt er al geschreven over intelligente wegen, waarbij de focus vooral lag op innovatie van de auto. De Slimme Snelweg pakt het groot-schalig aan, door het wegdek te innoveren met duurzame en interactieve designs als adaptieve verlichting, het oogsten van ener-gie en verkeerstekens die zich aanpassen aan de wegsituatie. Een snelweg dus, die op zijn omgeving en op de weggebruikers reageert. Heijmans ontwikkelde deze in samenwer-king met de internationaal vermaarde Stu-dio Roosegaarde. Het concept won tijdens de Dutch Design Week in oktober 2012 ‘�e Best Future Concept Award’.

HUISMERKVoor de woningmarkt bedacht Heijmans ook het ‘Huismerk’. Een woningbouwcon-cept voor grondgebonden woningen dat op-lossingen biedt voor de behoeften van wo-ningbouwcorporaties, vastgoedbeleggers,

ontwikkelaars en gemeenten. Dit concept biedt de opdrachtgever vooraf meer zeker-heid over de kosten en de opleverdatum van een project. Hiermee heeft de opdrachtge-ver grip zijn orderportefeuille, wat de risi-co’s beperkt. ”Inmiddels hebben we al een aantal ‘Huismerk’-projecten met succes aan corporaties en beleggers opgeleverd”, licht Van der Gugten toe. Een ander voorbeeld is het ontwikkelen en bouwen van een duurzame, energieneu-trale woning. “Of zelfs een woning waarmee bewoners zelf energie kunnen verdienen”, vertelt Van der Gugten. “Hiermee laten we nog eens extra blijken toegevoegde waarde te kunnen leveren en goed naar de klant te luisteren.”

HAALBARE OPLOSSINGENHet resultaat van open communicatie is doorgaans een beter, innovatiever ontwerp, dat meestal ook nog eens fors kosten be-spaart. Alle partijen hebben baat bij deze

“Je moet ook wel met de kaarten op tafel spelen, wil je echt anders samenwerken”, vindt Peter van der Gugten, directeur van Heijmans. “Openheid en integriteit worden in deze tijd steeds meer selling points. Het belangrijkste hierbij is dat je vooral moet blijven sturen en communiceren. Het ge-drag is namelijk bepalend voor ons functio-neren, onze reputatie en ons bestaansrecht.’

VRAAG CREËRENBrabantWonen en Heijmans hebben elkaar gevonden bij uiteenlopende bouwprojec-ten. Volgens Van der Gugten heeft dit twee oorzaken. “Allereerst willen we niet meer voor de klant denken, maar hebben we naar hem leren luisteren”, legt hij uit. “Daarnaast speelt ons innovatieve karakter een belang-rijke rol. We hebben te kampen met een be-perkte vraag, dat heeft ons geleerd de vraag zelf te creëren.”Een treffend voorbeeld van die ‘andere’ ma-nier van samenwerken, die veel aandacht

“Wees transparant en leg je boeken open. Je haalt meer uit een

samenwerkingsverband door duidelijk en open te communi-

ceren en kennis met elkaar te delen.” Openheid en onderling

vertrouwen vormen dan ook een ijzersterke basis voor de ja-

renlange samenwerking tussen Heijmans en woningcorporatie

BrabantWonen. Ook nu de woningmarkt er weinig florissant bij

staat. “De crisis verandert de aanpak, niet de opgave waar we

voor staan”, zegt BrabantWonen-directeur Henk Roozendaal.

‘Open en transparant samenwerken, dat maakt het verschil’

C O R P O R AT I E PA R T N E R

iLOQ is ‘s werelds eerste digitale cilinder met eigen energievoorziening. Zonder batterijen. Zonder bekabeling.

Wij bieden een sluitsysteem met een fl exibel en veilig toegangsmanagement, met aanzienlijk lagereonderhoudskosten ten opzichte van elektromechanischesystemen.

www.iLOQ.com

iLOQ Benelux Cypresbaan 15E 2908 LT Capellle ad IJssel m. +31 (0)623 441 670, f. +358 40 3170 201

IK BEN REVOLUTIONAIR

Bezoek ons tijdens

Bouwbeurs 2013

Van 4 t/m 9 februari,

Hal 2

NIEUW!

d u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e n

Kreunen Kunststo� en BV, bekend van o.a. de DTS®-laagreliëfdorpels, brengt onder de naam LBS®, Light Building Systems, een vernieuwend materiaal op de Nederlandse markt voor duurzame houtvervanging. Het nieuwe thermohardende kunststof Durodeen® is dankzij zijn eigenschap-pen en verwerkingingsmogelijkheden bij uitstek geschikt voor het duur-zaam herstellen van houten kozijnen. Aanvankelijk ligt de nadruk op o.a. weldorpels, deurverlengers, glas- en neuslatten, geleverd uit een breedt scala standaard pro� leringen en zelfs volledig volgens klantspeci� catie.

Wij leveren het materiaal in de gewenste vorm en afmeting, standaard afge-werkt met een grijze (RAL 7035) coating. Het Durodeen® laat zich uitstekend verlijmen, boren, schroeven, zagen en overschilderen zodat u altijd het gewens-te eindresultaat behaald. Durodeen® is erg licht in gewicht (ρ = 0,55 kg/dm3)en heeft bovendien een lage warmtegeleidingscoë� ciënt (λ = 0,0895 W/m.K) Dankzij de zeer lange levensduur levert Durodeen® een bijdrage aan duur-zame verbetering en biedt het mogelijkheden voor Passiefhuis toepassing.

T: 0573 - 438428 | www.kreunenkunststoffen.nl F: 0573 - 258600 | www.kreunenkunststoffen.nl

NIEUW! W

d u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e nd u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e nd u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e nd u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e nd u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e nd u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e nd u u r z a m e h o u t v e r v a n g e n d e p r o d u c t e n

lastingen in de vorm van een zogeheten verhuurdersheffing. “Zo’n 90% van de wo-ningbouwcorporaties verricht goede zaken voor de huurders, de samenleving en de bouw en houdt zich wel netjes aan de re-gels.” Uiteraard, net als iedereen, moeten ook de woningbouwcorporaties bijdragen aan het oplossen van de financiële crisis. Ik ben het alleen niet eens met de voorge-stelde maatregelen.” Door deze maatregelen kunnen woningbouwcorporaties niet meer investeren en dat is slecht voor de bouw en het voortbestaan van onze sector”, aldus Roozendaal.Van der Gugten geeft hem gelijk. “Onze oorsprong ligt in de wegenbouw, maar in die sector merkten we in 2007 al dat er een slechte tijd aan zat te komen. Inmiddels we-ten we ons in die markt goed aan de situatie aan te passen met een stevige focus op in-novatie, efficiency en andere contracten en afspraken. Binnen woningbouw trekken we daar nu onze lessen uit.”Volgens Roozendaal is BrabantWonen niet alleen belangrijk vanwege de woningbouw-productie. “We zijn ook verantwoordelijk voor een prettig leefklimaat voor bewoners en bezoekers. In dat kader hebben we ge-zorgd voor betere woningen, maar ook voor de kwaliteit van het leven in de wijk. Voor BrabantWonen is de samenwerking met BrabantZorg daarbij van groot belang. Juist omdat de behoefte aan goede ouderenvoor-zieningen groot is, gezien de vergrijzing in de Nederland. Investeren in gebieden moet dus vanuit het intelligent bundelen en ver-knopen van wonen, werken, zorg, groen en welzijn. De crisis mag geen excuus zijn om anders te denken en te doen.”

samenwerking. Die aanpak spreekt Roo-zendaal dan ook aan. Voor het bouwproject van de drie flats aan de Admiraliteitslaan in ’s-Hertogenbosch heeft het ook zo ge-werkt. Hier werden het bouwbestek en het ontwerp vanaf het begin af aan gezamenlijk gemaakt”, legt hij uit. Volgens Van der Gug-ten is dit een goede manier om tot betere en beter haalbare oplossingen te komen. “Je moet elkaar wel opzoeken en begrijpen als je nieuwe ideeën wilt ontwikkelen die pas-sen bij de behoefte en de mogelijkheden van de consument van morgen. Wil je kennis delen, dan moeten de boeken open op ta-fel. “Die transparantie is belangrijk”, beaamt Roozendaal. “We proberen overal efficiënt mee om te gaan, ook met de kosten. Bin-nen de financiële kaders zoeken we naar het maximale product. Als we Heijmans vragen om advies, dan willen we ook dat Heijmans dit advies desgevraagd kan waarmaken.” “Samenwerking maakt het verschil”, vindt Roozendaal. Al sluit hij samenwerkingsver-banden met andere bouwbedrijven niet uit. “We bekijken alles per project”, legt hij uit. Ook Van der Gugten houdt het liefst meer-dere opties open. “BrabantWonen is voor ons een belangrijke samenwerkingspartner”, geeft hij aan. “Maar we onderhouden ook goede relaties met diverse andere woning-corporaties.”

EXTRA MAATREGELENWat samenwerking en innovatie echter onder druk zet, is de recente ophef over schandalen rond corporaties als Vestia. De overheid neemt daardoor strengere maat-regelen naar alle woningbouwcorporaties toe, waaronder het opleggen van extra be-

BRABANTSE A2

Met name in de regio ’s-Hertogenbosch – Eindhoven zien zowel Roozendaal als Van der Gugten veel potentie. “Langs de A2 in Brabant is voor ons nog veel economische groei mogelijk”, denkt Roozendaal. “Veel jongeren trekken naar de steden, terwijl in de dorpen steeds meer vraag komt naar zorg en aanverwante woningbouw. Dit biedt ons positieve perspectieven.”

SIBELIUS TALENTENCAMPUS

In Oss werken Heijmans en Brabant-Wonen in nauwe samenwerking met de gemeente en Hendriks Bouw & Ontwikkeling aan de totstandkoming van de Talentencampus en het Sibelius-park. De Talentencampus legt nieuwe verbindingen tussen vmbo, mbo, sport-organisaties en het bedrijfsleven. Het Sibeliuspark tegenover deze campus wordt ontwikkeld tot een hoogwaar-dig park met woningbouw. Voor een concept als de Talentencampus is het essentieel dat partijen gezamenlijk een stap voorwaarts zetten. Dat lukt alleen als de betrokken partijen open kaart spelen. BrabantWonen heeft een aan-tal voor haar essentiële randvoorwaar-den geformuleerd om door te kunnen gaan met het project en daaraan een deadline gekoppeld. Dat leek eerst een obstakel voor een aantal partijen, maar heeft er uiteindelijk wel toe geleid dat het project door kon gaan.

Henk Roozendaal, BrabantWonen: “Ontwerp en bestek maken we samen”

Peter van der Gugten, Heijmans “Samenwerken maakt het verschil”


C O R P O R AT I E PA R T N E R

Smits en Staedion:Prestatiegericht samenwerken

Keuken en corporatie:Een intieme tango

Omgaan met asbest

1e jaargang - nummer 2 - september 2012

Gerard Anderiesen, Stadgenoot:


CORPORATIEBOUW is het enige

vakmagazine voor alle woningcorporaties in

Nederland. Het magazine helpt woningcorpo-

raties bij het maken van keuzes in bouw, reno-

vatie en onderhoud. Wil je altijd op de hoogte

blijven van wat er speelt in de sector? Surf dan

naar Corporatiebouw.nl. Daar vind je meteen

actuele nieuwsberichten, nog voordat ze in

Corporatiebouw verschijnen.

Voor het laatste Corporatienieuws:

Corporatiebouw.nl

Top-5 Centraal Fonds

Rentedekking als graadmeter

Slopen of renoveren?

Portiekwoningen passief gemaakt

Langste gebouw van NL

Blik op bewoner

Prijswinnend Amsterdam

1e jaargang - nummer 4 - november 2012

Vincent Deckers, Wonen Zuid

“Asbestsanering,

wat treffen we aan?”

CORPORATIEBOUW

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

Gerard Anderiesen, Stadgenoot:

Zonnestroom in Hoek van Holland

Centrada in LelystadUitgekiend slopen

Ymere en StadgenootSamenwerken in Oostpoort

Nu tijd voor herbestemming?

‘Passiefbouw in ijskast’

Samenwerking met liftindustrie

1e jaargang - nummer 5 - december 2012

Eric Smulders, Woonstad Rotterdam‘Dit symboliseert

wie wij zijn’


‘Wit is logische keuze’

mensen natuurlijk blijer van worden. We dragen graag bij aan het geluk van de mens”, glimlacht Kalis. Een intuïtief touchscreen bedieningstablet zorgt voor een eenvoudige aansturing van de elektrisch bedienbare dak-ramen. “Noem ons gerust een variatie op de Philips Wake-Up Light, want je kunt hem zelfs voorprogrammeren, zodat je elke och-tend om 07.00 uur wakker wordt van een heerlijk ochtendzonnetje”, lacht Langerak.

MONTAGEGEMAKOok qua montagegemak bete-kent de nieuwe generatie een flinke sprong voorwaarts. Met de nieuwe universele montage-beugel is het mogelijk om het dakraam zowel op de standaard hoogte als 40 mm dieper in het dak te monteren. “Het inbou-wen is ontzettend eenvoudig”, stelt Kalis. “De buitenafmetin-

gen zijn hetzelfde als voorgaande generaties, dus de oude dakramen zijn gemakkelijk en snel te vervangen.” Erben Wennemars riep tijdens de presentatie gekscherend dat hij direct eigenhandig zijn dakramen ging ver-vangen. “In werkelijkheid komt er wel wat vakkennis en handigheid bij kijken, maar fei-telijk zou iedereen de nieuwe dakramen kun-nen plaatsen”, schetst Langerak. “Nieuw is dat de afdeklijsten eenvoudig op het dakraam worden geklikt. Door het nieuwe verpak-kingsconcept is de montagevoorbereiding, ook bij grotere dakramen, door één persoon uit te voeren.” Vanaf april 2013 is de nieuwe generatie dakramen verkrijgbaar. Velux toont graag hoe eenvoudig de montage verloopt. Bij interesse in een montagetraining, kan men voor beschikbare data kijken op de web-site van Velux Nederland.

Een nieuwe productlijn die geïntroduceerd wordt op zes grote evenementen onder aanvoering

van oud-wereldkampioen schaatsen Erben Wennemars en ‘�e Iceman’ Wim Hof; het is geen

dagelijkse kost. Maar de innovatieve nieuwe generatie dakramen van Velux verdient dan ook een

bijzondere lancering. “De nieuwe dakramen brengen energie-efficiëntie, daglicht en wooncom-

fort naar nieuwe en hogere niveaus”.

De verschillen tussen de nieuwe generatie en haar voorgangers zijn legio. “De nieuwe generatie dakramen van Velux optimaliseert energie-efficiëntie, maar de grootste veran-dering zit ‘m in de afwerking”, stelt com-mercieel directeur Michel Kalis van Velux Nederland. “Onze dakramen zijn voortaan standaard wit afgelakt.” Aan deze omme-zwaai ging een uitgebreid marktonderzoek vooraf. “Daaruit bleek dat 66% van de con-sumenten het liefst een ‘witachtig’ dakraam heeft”, voegt manager marketing & com-municatie Jarl Langerak toe. “Dat is sowieso de meest voorkomende kleur in het interi-eur, kijk bijvoorbeeld naar kozijnen, muren en plafonds. De keuze voor wit is eigenlijk een logische. Intrinsiek was de vraag er dus altijd al, men moet nu alleen nog te weten komen dat Velux een wit afgelakt dakraam standaard levert. Daar ligt onze uitdaging.” En die wordt met beide handen aangegre-pen. De afgelopen maanden trok Velux door het land om haar nieuwe dakramen te in-troduceren aan de handel, de verwerker, de

woningbouw-verenigingen en de rest van de bouwko-lom. Kalis: “We zijn zelf natuurlijk ontzettend enthou-siast over onze nieuwe dakramen. Nu is het zaak dat A, men weet dat ze er zijn. En B, ons enthousiasme wordt gedeeld.”

GROTER GLASOPPERVLAK De nieuwe generatie dakramen van Velux is gestoeld op drie pijlers: meer daglicht, meer wooncomfort en minder energieverbruik. Om dit te verwezenlijken, staat het nieuwe dakraam bol van de noviteiten. De nieuwe generatie telt maar liefst achttien nieuwe pa-tenten. Zo is het glasoppervlak bij een gelijk dakraamformaat tot 18% groter dan de vorige generatie, vanwege een optimalisatie van de ventilatieklep en het zo slank mogelijk hou-den van het draaiend gedeelte. Het zorgt voor meer toetreding van zonnewarmte tijdens het stookseizoen. “En voor meer lichtinval, waar


C L O S E U P

M I J N C O R P O R AT I E


Gwen Wulfers Sectormanager Klant & Markt bij �ús Wonen

HOE GROOT IS THÚS WONEN?“Wij hebben 2.900 verhuureenheden, waarvan meer dan 95% woon-huizen. We opereren voornamelijk in Baarn en omstreken, de regio Eemland: Soest, Spakenburg, Huizen, Hilversum en Amersfoort.”

WAAR BENT U HET MEEST TROTS OP?“Vanaf 1 januari 2012 is er een duidelijke scheiding gemaakt tussen front- en backoffice, door de bestaande teams om te vormen in een Klanten Contact Centrum en een afdeling Relatiebeheer. Daarbij kwam de lat voor onze medewerkers, vooral die van Relatiebeheer, fors hoger te liggen. De ontwikkeling die deze mensen zichzelf hebben gegund en de spirit die daarmee gepaard ging, maakt me supertrots.”spirit die daarmee gepaard ging, maakt me supertrots.”spirit

WAAR LIGT NOG DE GROOTSTE UITDAGING?“We hebben een fantastisch Strategisch Voorraad Beleid (SVB), on-danks of misschien wel dankzij de problematiek van ons werkgebied. De uitdaging ligt er nu in dat beleid ook te kunnen realiseren, ondanks de druk van de economische crisis en de forse financiële bijdrages.”

HOE BELANGRIJK IS DUURZAAMHEID?“Met ons SVB hebben we de focus gelegd op het betaalbaar houden van de totale woonlasten. Investeren in energiebesparende maat-regelen is daarmee een speerpunt geworden. Niet alleen omdat dit de woonlasten van de huurder positief zal beïnvloeden, maar ook vanuit het duurzaamheidsoogpunt. Daarnaast gaan we als organisatie steeds meer papierloos werken. En worden medewerkers gefaciliteerd om ook thuis te kunnen werken.”

HOE BELANGRIJK IS HUURDERSTEVREDENHEID?“�ús Wonen is van een klantvriendelijke naar een klantgerichte orga-nisatie gegaan. Van de ‘hoe’-vraag naar de ‘wat’-vraag. Dat houdt ook in dat we de klantvraag meer in beeld gaan brengen door een woonbe-levingsonderzoek in de kleine dorpskernen, een klantonderzoek over onze dienstverlening en (digitale) klantpanels voor specifieke items. Ook hiervoor geldt de uitdaging; hoe krijgen we een zo hoog moge-lijke klanttevredenheid tegen zo min mogelijke kosten.”

“Focus ligt op betaalbaar houden van woonlasten.”

Door Johan van Leipsig

M I J N C O R P O R AT I E

- CORPORATIEBOUW JANUARIUARIU -

Pieter Bregman Algemeen directeur/bestuurder Nijestee

HOE GROOT IS NIJESTEE?“Nijestee heeft een kleine 30.000 bewoners, allemaal in de stad Groningen.”

WAAR BENT U HET MEEST TROTS OP?“Wij zijn een corporatie met een duidelijk profiel: maatschappelijk betrokken, ingebed in de Groningse samenleving en gericht op onze kernactiviteiten. Wij doen ons stinkende best voor de doelgroep. We doen de gewone dingen goed: we houden 14.000 goede en betaalbare woningen in de lucht en we helpen de wijk prettig leefbaar te houden. We nemen de telefoon op en komen als dat nodig is. We luisteren naar bewoners en andere belanghebbenden.”

WAAR LIGT NOG DE GROOTSTE UITDAGING?“In het meer en beter huisvesten van de vele jongeren in de stad, waar duizenden woningen voor nodig zijn. In verduurzaming van de be-staande voorraad, waar honderden miljoenen euro’s voor nodig zijn. Maar ook: in het versterken van de positie van bewoners, waar we al-lerlei verschillende nieuwe wegen voor zoeken. Uitdagingen genoeg.”

HOE BELANGRIJK IS DUURZAAMHEID?“Heel belangrijk, voor ons vooral vanwege de relatie met woonlasten. In de nieuwbouw experimenteren we met de laatste snu�es, zoals zon-nepanelen en aardwarmte. Maar de grote slag moet gemaakt worden in de bestaande voorraad: door alle woningen te voorzien van gewone zaken als schilisolatie en een HR-ketel.”

HOE BELANGRIJK IS HUURDERSTEVREDENHEID?“Daar draait het toch allemaal om? Het is onze bestaansgrond. Te-gelijkertijd is het echter ook weer geen rare vraag. Als ik sommige collega’s of andere vertegenwoordigers hoor lijkt het wel of het doel van corporaties is het tevreden stellen van Haagse kringen en alle toe-zichthouders. Te begrijpen in het licht van de crisis waarin de sector verkeert, maar volgens mij een heilloze weg. Onze bestaansgrond is alleen te vinden bij onze bewoners.”

“Onze bestaansgrond ligt alleen bij de huurders.”


Bij de termen ‘passief bouwen’ en ‘lucht-dicht bouwen’ wordt nog regelmatig een moeilijk gezicht getrokken. Terwijl het nu toch echt tijd is om deze thema’s branche-breed op te pakken, weet Tone Vannieuw-kerke, marketing- en communicatieme-dewerker van Duco Ventilation & Sun Control. “Luchtdicht bouwen is vandaag de dag een belangrijk thema in de bouw. Te veel ‘on-gewenste ventilatie’ door naden en kieren leidt tot tochtklachten en extra stookkos-ten en moet dus tot een minimum beperkt worden. Te weinig frisse lucht is echter ook ongezond en de integratie van een venti-latiesysteem is tegenwoordig verplicht. Bovendien is luchtdicht bouwen een voor-waarde om een goed werkend en energie-zuinig ventilatiesysteem te realiseren.”

VENTILATIESYSTEEM CDuco is één van de bedrijven die al in een vroeg stadium insprong op passiefbouw

en luchtdicht bouwen. Vannieuwkerke: “De ventilatieroosters/suskasten die in de vraaggestuurde natuurlijke ventilatiesyste-men van Duco Ventilation & Sun Control geïntegreerd kunnen worden, combineren ventileren volgens systeem C (zie kader) met het traditioneel luchtdicht bouwen.”

ROL VAN DE OVERHEIDKennis is macht en dus moeten alle partij-en, betrokken in het bouwproces, zich on-derdompelen in de wereld van passiefbouw en luchtdicht bouwen. Architecten, aanne-mers en bouwbedrijven… Er zijn er steeds meer die zich profileren als passiefbouw- of ‘luchtdicht bouwen’-specialist. Het is een middel om je te onderscheiden in een markt die het moeilijk heeft. Nu is het zaak dat de uitzondering de norm wordt en energiezuinig bouwen branchebreed wordt gedragen. Hjelmer Zondervan, application engineer bij engineer bij engineer Walki Meuwissen Bouwpro-ducten, ziet het vol vertrouwen tegemoet.

Door Paul van den Hurk

Energiezuinig bouwen is

booming. De eis van 30%

minder CO₂-uitstoot in 2020

hangt woningeigenaren als

een zwaard van Damocles

boven het hoofd. Luchtdicht

bouwen en passiefbouw

spelen een sleutelrol in de

realisering van deze door

de Europese Commissie

gestelde eis. Architecten

en fabrikanten van

bouwmaterialen hebben

de handschoen opgepakt

en zijn er klaar voor. Maar

zijn woningcorporaties dat

ook? Een rondje langs de

toeleveranciers.

‘Duurzame oplossingen die aan huidige en toekomstige eisen voldoen’

L U C H T D I C H T B O U W E N

T H E M A T E C H N I E K


DIRECT CONTACTHoewel er in de bouwketen een paar schakels zitten tussen de fabrikant en de woningcor-poratie, is direct contact tussen beide nuttig, vindt Zondervan. Corporaties mogen dus altijd bij Walki Meuwissen aankloppen. “We hebben in het verleden wel contact gelegd met woningbouwcorporaties en daar zijn soms wat opdrachten uit gekomen, maar op dit moment hebben we geen contactperso-nen bij de woningbouwcorporaties. De cor-poraties zijn natuurlijk meer dan welkom ons te benaderen.”

HOOG KOSTENPLAATJEDe subsidiëring door de overheid, waarover Zondervan spreekt, is ook volgens marke-tingmanager Paul Visser van Tremco Ill-bruck zeer welkom. Energiezuinig bouwen bruck zeer welkom. Energiezuinig bouwen bruckkent namelijk een hoger kostenplaatje dan de traditionele manier van bouwen. Visser be-nadrukt: “De werkwijze kan in vele gevallen gelijk blijven, alleen is er extra aandacht bij nodig en zijn er andere of aanvullende pro-ducten nodig. Dus zal er tijdens de calculatie al rekening mee gehouden moeten worden dat er meerkosten in materiaal en manuren bij komen kijken.” De werkwijzen en materi-aalkeuzes in luchtdicht bouwen zijn talloos. Iedere uitzonderlijke bouwsituatie vraagt zijn eigen aanpak en materiaal, weet Vis-ser. “Er bestaan diverse materialen om een bouwwerk luchtdicht te maken. De details en bouwmethode bepalen welke van deze materialen het beste ingezet kunnen worden. Met de traditionele inbouwmethode van ko-zijnen bijvoorbeeld zal nooit een voldoende luchtdichting behaald worden, dus vraagt dit thema extra aandacht voor alle partijen die hiermee te maken hebben. Het gaat daarbij vaak om een combinatie van bestaande pro-ducten, nieuwe of andere producten en de juiste toepassingskennis. Met multifunctio-nele banden en folies en Elastic Foam wordt tegenwoordig aan eisen voldaan, die vroeger wellicht onhaalbaar waren.”

GEBUNDELDE KRACHTEN Toeleveranciers bundelen de krachten om gezamenlijk in te spelen op de groeiende vraag naar energiezuinige bouwmaterialen. Zo is Tremco Illbruck de samenwerking aan-gegaan met Gebr. Bodegraven (specialist in verbindingen voor de bouw) en Fischer be-vestigingssystemen. Het is geen toeval dat juist deze partijen de handen ineenslaan, weet Visser. “Doordat wij altijd op de zelfde tijd en plaats in de bouwkolom met elkaar te

maken hebben, hebben we de krachten ge-bundeld. We kunnen op deze manier een op elkaar afgestemd advies verzorgen waarvan men de voordelen op de bouwplaats direct kan waarnemen. Een gecombineerd advies in de vorm van een ankerplan (Gebr. Bode-graven), in combinatie met de juiste beves-tigingsankers (Fisher) en met de juiste lucht-dichtingsproducten (Tremco Illbruck) levert de aannemer direct voordeel. Als daar met gelijke coderingen in het advies ook nog eens de voorraad wordt bijgehouden in de bouw-plaatscontainer, kan de montage efficiënter verlopen.”

PARTNER AAN TAFELNet als Walki Meuwissen denkt Tremco Illbruck graag met corporaties mee. Visser: “Door nieuwe innovatieve producten kunnen we het bestaande woningenpotentieel, dat gerenoveerd moet worden, ook voorzien van een goede luchtdichting. Met ervaring in di-verse grote passieve renovatieprojecten kun-nen wij als partner aan tafel onze adviezen aan corporaties verzorgen. Het contact ver-loopt op dit moment vaak niet rechtstreeks maar via toeleveranciers of producenten van bouwdelen voor dit soort projecten. Zowel voor renovatie als nieuwbouw geldt dat de grootste winst te boeken is als er in vroeg stadium al over wordt nagedacht. Corpo-raties willen duurzame oplossingen die aan huidige en toekomstige eisen voldoen. Met onze focus op regelgeving adviseren wij daar-bij. Exploitatie en onderhoudskosten zijn de tweede factor van belang. Het verbaast velen welke voordelen op dit vlak met luchtdicht bouwen haalbaar zijn.”

“De leveranciers zijn er al klaar voor, het is onze wil om dit te bereiken. De over-heid heeft er wel een belangrijke rol in. Er zal vanuit de overheid meer gesubsidieerd moeten worden en er moeten afspraken worden gemaakt met de woningcorpora-ties. Vooral in de bestaande woningvoor-raad kan een grote slag geslagen worden.”

ZORGVULDIGHEIDLuchtdicht bouwen vraagt betere materi-alen en een andere werkwijze, weet Zon-dervan. “Er moet bijvoorbeeld gewerkt worden met elastische pur, niet uitdro-gende tapes en dubbele kierdichtingen bij bewegende delen. De werkwijze verschilt met name op het vlak van zorgvuldigheid. Er is meer controle vereist tijdens de bouw, vooral voor en na het installatiewerk van elektra en verlichting.” Het productgamma van Walki Meuwissen is nauwgezet afge-stemd op luchtdicht bouwen. “We pro-duceren dampremmende en dampdichte folies, die bovendien luchtdicht zijn. Deze worden aan de warme kant van de HSB-gevel of het HSB-dak aan de binnenzijde aangebracht en in combinatie met folietape damp- en luchtdicht gemaakt. Belangrijk hierbij is de aansluiting van de spouwlat-ten, die van binnenuit dichtgeplakt dienen te worden.” Dat vraagt redelijk wat precisie, maar de werkwijze wordt door Meuwissen helder voorgeschreven. “Indien de folies en tape volgens onze verwerkingsvoorschrif-tape volgens onze verwerkingsvoorschrif-tape volgens onze verwerkingsvoorschriften worden aangebracht, zijn de gevel en het dak volledig luchtdicht”, verzekert Zondervan. Meuwissen heeft verschillen-de oplossingen om de eis van 30% minder CO₂-uitstoot in 2020 te behalen. “Enerzijds het luchtdicht maken van de buitenschil door middel van dampremmende folies en tapes. Anderzijds door het gebruik van aluminium folies, zoals de Miofol 150AG en 170AG, twee waterkerende dampdoor-latende aluminium folies.”

VENTILATIESYSTEMENEr zijn vier typen ventilatiesystemen:• Systeem A: natuurlijke toevoer en

natuurlijke afvoer• Systeem B: mechanische toevoer en

natuurlijke afvoer• Systeem C: natuurlijke toevoer en

mechanische afvoer• Systeem D: mechanische toevoer

en mechanische afvoer (gebalanceerde ventilatie)

L U C H T D I C H T B O U W E N


Hang- en sluitwerk | Woonhuisventilatie | Hardglas ramen | Aluminium- en glasvezel versterkte pro� elen

stabiele factor in roerige tijden

Foto: beeldbank Rijkswaterstaat

Hal 2 | stand B.030 | 4 t/m 9 februari | Jaarbeurs Utrecht

Meer informatie engratis toegangskaarten?

Ga naar buva.nl!

In een moeilijke periode voor de bouw zijn sterke partners belang-rijker dan ooit. BUVA is die partner. In de gehele keten zijn wij ver tegenwoordigd, waardoor u op elk moment het juiste advies ontvangt. Een partner die verder denkt.

0180 - 697500 | buva.nl

Bezoek onze stand, met de thema’s:• Ventilatie - geluid - energie• Ketenintegratie• Renovatie• Toegangscontrole

Kijk voor een razendsnelle offerte

op onze vernieuwde website!

HeBlad - Raamdorpelelementen BVT 0497 - 36.07.91 · W www.HeBlad.com

kant-en-klare raamdorpelelementen

voor nieuwbouw en renovatie

Bezoek onze standop de BouwBeurs

08.C001

HET LAATSTE NIEUWS?

CHECK

CORPORATIEBOUW.NL

Kennisbundeling vanuit techniek

uren flink worden teruggebracht. Door zo veel mogelijk te standaardiseren en kennis te delen, besparen we veel tijd per detail en zorgen wij voor een duurzame bevestiging met langdurig functiebehoud. Als je echter goedkopere en kwalitatief mindere product-varianten gebruikt, dan loop je het risico dat deze na een aantal jaar hun functie deels of geheel verliezen en vervangen moeten wor-den. Uit ervaring weten we dat in dit deel van de bouw enorme faalkosten verborgen zitten. Deze willen we graag terugdringen met onze kennis, kunde en producten.”Volgens hem zijn dit de belangrijkste argu-menten om de gestandaardiseerde basisde-tails op de markt te brengen. “Hiermee ont-zorgen we dus de aannemerij”, vult Bothof aan. “Met ons document en onze website helpen we hen om de faalkosten naar bene-den te krijgen.”

RENDEMENTOok woningbouwcorporaties spinnen garen bij deze gedocumenteerde samenwerking. “We zorgen voor een duurzaam gebruik van bouwmaterialen”, vertelt Bodegraven. “Het juiste gebruik van kwalitatief goede mate-rialen zorgt na verloop van tijd voor meer rendement op de investeringen in ver- en nieuwbouw. Daarnaast blijven bewoners een optimaal woongenot houden.”De drie bedrijven zijn dan ook ondersteu-nend aanwezig op de bouwplaats. “Dat is toch de plek waar alles op de juiste manier moet worden aangebracht”, zegt Breevaart. “Het detaillistische houvast is er met name voor de mensen op de bouwplaats.”

Onder de noemer van ‘De kracht van de combinatie’

bestormen de bedrijven Tremco Illbruck, Fischer Bene-

lux en Gebr. Bodegraven in een samenwerkingsverband

de markt vanaf begin februari. De krachtenbundeling

op het gebied van de techniek is een handreiking om de

kans op fouten in de bouw te verkleinen.

Tijdens het gesprek uit Fischer Benelux sales- en marketingmanager Piet Breevaart de slo-gan van zijn bedrijf, in zijn ogen ook de kern van het samenwerkingsverband met Tremco Illbruck en Gebr. Bodegraven. “Know more, sell more. Door onze klanten trainingen aan te bieden, krijgen ze meer kennis over pro-ducten en toepassingen. Deze kennis kunnen ze toepassen, bijvoorbeeld om hun klanten beter van dienst te kunnen zijn”, licht hij toe. Dit sluit volledig aan op de filosofie van Tremco Illbruck en Gebr. Bodegraven, zeg-gen salesdirector Tremco Illbruck Benelux Constanz Bothof en GB’s Simon Bodegraven. Sinds de afgelopen zomer zijn de drie bedrij-ven een samenwerkingsverband aangegaan, waarbij ze hun krachten bundelen op basis van techniek.

EPC-NORMGebr. Bodegraven, Fischer Benelux en Trem-co Illbruck kennen elkaar al veel langer. Eerst zochten de twee eerstgenoemde bedrijven el-kaar op om elkaars producten in het bouwpro-ces op elkaar af te stemmen. Inmiddels neemt ook de Arkelse multinational deel aan het sa-menwerkingsverband.De drie bedrijven vullen elkaar goed aan. “Gebr. Bodegraven zorgt voor de verbindin-gen, Fischer voor de bevestiging en wij voor de luchtdichte afdichting”, verklaart Bothof.Door de verscherping van de EPC-norm is ‘luchtdicht bouwen’ inmiddels namelijk een must. “Het is een planmatige aanpak van de verwerking van ruwbouwmaterialen om een beter duurzaam rendement te creëren”, legt Bodegraven uit. “Dit geldt zowel voor nieuwe

gebouwen als voor renovatie. Onder duurzaam verstaan we onder meer minder CO2-uitstoot en een langere levensduur van gebouwen.”

BASISDETAILSDe samenwerking vindt plaats aan de hand van een kennisbundeling vanuit de techniek, waarbij op detailniveau wordt geholpen bij de vorming van het bouwbestek. “In het do-cument ‘De kracht van de combinatie’ geven we de basisdetails van twintig doorsnedes, die te maken hebben met het luchtdicht bouwen van gevels en kozijnen. In elke tekening staat de optimale combinatie van producten van de drie partners”, legt Bothof uit. “We rich-ten ons hiermee primair op de woningbouw.” Bodegraven vervolgt: “Daarnaast lanceren we tijdens de komende Bouwbeurs de website www.dkvdc.nl, waarop onder meer ook aller-lei documentatie staat.”

AANPAK FAALKOSTENDe uitleg van de basisdetails moet zorgen voor minder faalkosten. Volgens Breevaart is hierbij nog een tweetal aspecten van belang. “De aannemerij vergist zich nog geregeld in de aanpak van faalkosten. In vergelijking met de totale bouwsom van een bouwproject zijn de aanschafkosten voor onze producten marginaal ten opzichte van de arbeidskosten. De kosten van de arbeidstijd per verankering, bevestiging en dichting overschrijden deze aanschafkosten meerdere malen. Vanuit die visie vinden wij het van belang dat de veran-kering, bevestiging en dichting nauwgezet op elkaar worden afgestemd per specifiek bouwdetail. Hierdoor kan het aantal arbeids-


C L O S E U P

Van links naar rechts: Constanz Bothof, Simon Bodegraven, Piet Breevaart.

Raam en Deur is het vakmagazine voor raam-,deur- en geveltechniek, van ontwerper totverwerker.

De redactionele invulling steunt op vijf peilers: design, techniek, toepassing, productnieuws en regelgeving.Hierdoor bieden wij meer doorzicht, overzicht en inzicht in alle componenten rond raam en deur.

design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving

Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek

jaargang 14, 2012 4



jaargang 14, 2012 5



jaargang 14, 2012 3 raam en deurdesign | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving


jaargang 14, 2012 2

Ja, ik abonneer me op Raam en Deur en ontvang 6 edities voor € 60,- (ex 6% BTW). Ja, ik ontvang graag een gratis proefnummer van Raam en Deur

Bedrijfsnaam

Persoonsnaam

Adres + Huisnummer

Postcode + Woonplaats

Datum Handtekening

Faxen naar: 073 - 503 81 53MIXpress BV, Postbus 55, 5240 AB Rosmalen, 073 - 503 43 47, [email protected]

raam en deur • raam en deur • raam en deurwww.raamendeur-online.nl

Ja, ik abonneer me op Raam en Deur en ontvang 6 edities voor Ja, ik ontvang graag een gratis proefnummer van Raam en Deur

Datum

• Kozijnwerk• Raam- en Deurtechniek

• Bouwbeslag• Inbraakwering

• Beglazing• Ventilatie

raam endeu

raamdeu

raam edeu

er

Gebouwinstallatie zonder stekker

om mensen te certificeren voor een goede verwerking van onze producten.” Dit alles leidt uiteindelijk tot significant lagere netto maandlasten. “Bij het project in Grijps-kerke hebben bewoners te maken met een energierekening van een paar tientjes in de maand. Als ze echt goed opletten, kunnen ze zelfs op € 0 uitkomen. Bij het Woonzorg-complex Nimmerdor werden 23 huur- en 7 koopwoningen gerealiseerd. Tegenover het project Nimmerdor zijn 20 CO2-neutrale starterswoningen gerealiseerd. Die waren binnen drie maanden allemaal verkocht. En dan hebben we het over een krimpge-meente. Ze waren weliswaar iets duurder dan een ‘normaal huis’, maar zullen in de toekomst ook significant meer waarde vertegenwoordigen.” Bovendien profiteren de bewoners van de lage energierekening waardoor de netto maandlasten direct en blijvend, veel lager zijn dan van soortgelijke woningen.

Van oudsher worden passiefwoningen vaak uit hout

opgetrokken. Om passiefbouwen ook met baksteen te kunnen

realiseren, kwam Recticel Insulation samen met Wienerberger

tot een gezamenlijke bouwvisie: Massief Passiefbouwen.

Hiervoor levert het bedrijf totale oplossingen die direct zijn

toe te passen voor de totale gebouwschil.

In 2020 moeten we allemaal energieneutraal bouwen. Niet alleen omdat de overheid dat wil, maar ook om het milieu te sparen en niet onbelangrijk: de portemonnee van bewoners enigszins gevuld te houden. Duitsland en Oostenrijk kunnen gezien worden als de bakermat van het passief-worden als de bakermat van het passief-worden als de bakermat van het passiefhuisprincipe. In die landen wordt vooral met hout gebouwd. Vandaar dat het pas-siefhuisprincipe ook vooral op hout (hout-skeletbouw, HSB)gebaseerd is. Omdat er in Nederland een lange baksteenhistorie geldt, ontwikkelde Recticel Insulation de bouwvisie Massief Passiefbouw. Een prin-cipe dat voor het eerst in Nederland met succes werd uitgevoerd in Grijpskerke, waar projectontwikkelaar Marsaki uit Goes en de Corporatie Woonvisie in nauwe samen-werking met de leverancier, de eerste CO2-neutrale straat van Nederland realiseerde en het woonzorgcomplex Nimmerdor.

MASSIEFMassief Passief Bouwen omvat een tradi-tionele spouwconstructie met massieve

binnenmuren, die bijvoorbeeld van beton of baksteen kunnen zijn, en een kwalitatief hoogwaardige polyurethaan spouwisola-tie. Commercieel manager Roland van der Hoek is enthousiast over de ontwikkelde visie. “We zien nu dat onze visie aanslaat en wordt geadopteerd door grote partijen, zoals aannemers, corporaties en ontwik-kelaars. Groot voordeel is dat het aandeel installatie in een gebouw klein is. De meest efficiënte klimaatinstallatie is in feite de iso-latie in de gebouwschil. En die heeft nogal wat voordelen tegenover ingewikkelde warmtepompen en warmte/koude-opslag-systemen (WKO etc.) : er hoeft geen stekker in en geen onderhoud aan te gebeuren.” Wel is het van essentieel belang Keymark gecer-tificeerde isolatiematerialen te gebruiken. Hiermee heb je de zekerheid dat er kwalita-tief de beste materialen worden toepast met aantoonbare lange functionele levensduur. Keymark is een Europees kwaliteitslabel. Alle isolatiematerialen van Recticel voldoen hieraan.

KOSTENPLAATJEEn dat scheelt gelijk weer in het totale kos-tenplaatje van de corporatie. Volgens Van der Hoek is Massief Passief Bouwen dan ook een goede keuze voor een corporatie. “Uiteraard heb je bij deze vorm van bou-wen te maken met hogere bouwkosten. Die zitten hem vooral in de nauwkeurige uitvoering en toegepaste kwalitatief hoog-waardige bouwmaterialen. Elk detail moet je in de gaten houden om koudebruggen te voorkomen. Daarnaast zijn wij als leveran-cier ook actief bezig op de bouwplaats om te controleren of de uitvoering goed gaat en

PASSIEFHUISBOEK

Recticel Insulation hecht belang aan een duurzame toekomst. Daarom staat kennisoverdracht hoog in het vaandel bij het bedrijf. Mede daarom heeft Recticel het Passiefhuisboek opgesteld met informatie over dat onderwerp. Het is vrij in te zien op de website. De adviseurs van Recticel staan opdrachtgevers bij tijdens de ontwikkeling van hun plannen.

BOUWBEURS

Recticel Insulation is aanwezig op de Internationale Bouwbeurs (4-9 februari) op de stand van Bouwformatie: Hal 1, stand E090. Bestel een VIP-kaart, mail naar [email protected]

Deze Close Up is ver-rijkt met Layar, zodat u met de Layar-app meteen naar extra in-formatie wordt door-verwezen.


C L O S E U P

G R O E N E B O U W M AT E R I A L E N



De woorden hout en aluminium neemt hij liever niet in de mond, lacht Adriaan Hakkert van Veka Kozijnen. Kunststof is het volgens hem het toverwoord. Kunststof kozijnen zijn aan een opmars bezig, zo zegt hij. Zijn bedrijf is al jaren actief in uitsluitend kunststof kozijnprofielen en sloot zich onlangs aan bij het Platform Duurzaam Bouwen. “Ondanks een teruglopende markt over de breedte, wint het aandeel kunststof sterk terrein.” Dat is volgens Hakkert voor een deel te danken aan de aanpassingen in uitstraling van de afgelopen jaren, maar ook duurzaamheid is van belang. “Kunststof is van alle gebruikte kozijnmaterialen het duurzaamst. Op het gebied van CO2- en zwaveluitstoot, aantasting van de ozonlaag en allerlei andere aspecten die bij de productie komen kijken, scoort kunststof het best.” Toch is dat voor Toch is dat voor Twoningcorporaties niet de hoofdreden om tot aanschaf over te gaan, zegt Hakkert. “Bij corporaties spelen eerder aspecten als goedkopere aanschafprijs en het feit dat kunststof kozijnen relatief onderhoudsarm zijn een rol.”

LANGE LEVENSDUUR“Bij Wienerberger zit duurzaamheid veranWienerberger zit duurzaamheid veranW -kerd in de bedrijfsvoering”, zegt Tanja Tanja T Bon-gers. “Wij bieden over de volle breedte van Wij bieden over de volle breedte van Wons assortiment duurzame bouwmaterialen. Zowel voor gevel, dak, wand als straat.” De producten van Wienerberger zijn zo duurWienerberger zijn zo duurW -zaam door onder meer de duurzame grond-stofwinning, duurzame productie (volgens ISO 14001), een lange levensduur en onder-houdsvrijheid. Bovendien biedt Wienerberger Wienerberger Wduurzame toepassingen in combinatie met energie-efficiente bouw, zoals keramisch pas-siefbouw. “Generiek kun je stellen dat kerami-sche bouwmaterialen zeer duurzaam zijn, om-dat ze een lange levensduur kennen, blijvend mooi en blijvend kwalitatief hoogwaardig zijn, en nagenoeg geen onderhoud kennen. Kera-mische kwaliteit boet niet in aan technische noch aan esthetische kwaliteit. Kijk naar oude centra waar nog steeds eeuwenoude huizen en straten zijn, met baksteen en keramische dakpannen.” Het bedrijf heeft een aantal pro-ductontwikkelingen die nog extra bijdragen aan duurzame toepassingen, zoals de slanke

Ook bij de fabrikanten van

bouwmaterialen is inmiddels

de knop om: duurzaamheid

staat bij vele van hen hoog

in het vaandel. Ze leveren

‘groene’ producten waar

woningcorporaties op

diverse manieren van kunnen

profiteren. Een rondje langs

de velden levert een aardig

divers en creatief beeld op.

Duurzaamheid lijkt al ingeburgerdDoor Johan van Leipsig

Veka Interieur

G R O E N E B O U W M AT E R I A L E N


SlimBrick, de recycle-bakstenen en de reeds genoemde keramisch passiefbouw.Corporaties profiteren volgens Bongers van de duurzaamheid: “Onze materialen kennen een lange levensduur en zijn daarmee waar-devast. Ze hebben een verdiende esthetische kwaliteit die ook weer leidt tot waardevast-heid, zijn solide en bieden oplossingen voor actuele behoeftes, zowel voor nieuwbouw als renovatie. Speciaal voor corporaties hebben we diverse renovatieoplossingen met dakpan-nen, stenen en toebehoren.”

KEURMERKHan den Hartog van Xella trapt af door te melden dat zijn bedrijf het Dubokeur draagt. “Met dit keurmerk toont een fabrikant aan dat een product het milieu minimaal belast. Zowel onze kalkzandsteen als cellenbeton beschikken over een Dubokeur.” Research en vernieuwende producten die de energievraag van een gebouw omlaag brengen, heeft het bedrijf hoog in het vaandel staan. Recente voorbeelden zijn de Ytong Multipor minerale isolatieplaat, de extra dikke energie-zuinige Ytong-blokken voor massieve bouw en de Hebel dakplaat voor groendaken. Energiebesparing, en dus lagere kosten, is het aspect dat woningcorporaties moet aan-spreken bij Xella, aldus Den Hartog. “Wan-neer Xella-producten worden toegepast in buitenwanden of gevels, zijn ze onderdeel van de gebouwschil. Cellenbeton heeft een hogere isolatiewaarde dan kalkzandsteen en kan daardoor, mits de wand voldoende dik is, massief worden toegepast.” Daarnaast is de zogenoemde thermische massa van een gebouw van belang, de mate waarin warmte in de constructie kan worden opgeslagen. “In de praktijk betekent dit dat pieken in het temperatuurverloop worden afgevlakt, waar-door een comfortabel binnenklimaat ontstaat. Kalkzandsteen en cellenbeton hebben een grote thermische massa. Tot slot voorkomen de isolerende eigenschappen van cellenbeton koudebruggen en is het met cellenbeton mo-gelijk luchtdicht te bouwen. Ook zijn cellen-beton en kalkzandsteen onderhoudsarm en gaan ze bijzonder lang mee.”

GLASWOLSaint Gobain biedt uiteraard producten met glaswol, zo legt Ivo van Rooy uit. “Glaswol is een zeer milieuvriendelijk isolatiemateriaal en daarmee zijn eigenlijk alle isolatiematerialen van Isover duurzaam. Glaswol bewijst zich als het meest milieuvriendelijke materiaal voor in de spouw.” Isover glaswolisolatie is zo ‘groen’ omdat voor de productie ervan zo’n 75% ge-

- CORPORATIEBOUW JORATIEBOUW JORATIEBOUW ANUARI -

recycled glas gebruikt wordt. Bovendien is het product zelf geheel recyclebaar. Wat Iso-ver glaswol echter als eerste zo ‘groen’ maakt, is het energiebesparend vermogen, waardoor minder CO2 wordt uitgestoten. En dat is ook één van de redenen waarom woningcorpora-ties met Isover zouden moeten werken. “Isover isolatiematerialen hebben uitstekende ther-misch isolerende eigenschappen. Daardoor kan er veel energie worden bespaard. Voor de bewoners betekent dit dat de woonlasten beter beheersbaar worden door een lagere energie-rekening. Daarnaast krijgt een goed geïsoleer-de woning een beter energielabel en verhoogt het de waarde van een woning.” En hoe zit het met de kosten? Zijn die lager of hoger dan minder groene alternatieven? “De kosten voor aanbrengen zijn relatief laag en dus interessant voor woningcorporaties. Speciaal voor het snel en effectief isoleren van schuine daken heeft Isover dit jaar het com-plete isolatiesysteem Sonestrong Pro geïntro-duceerd. De isolatieplaten in dit systeem zijn afgewerkt met een stootvaste, decoratieve laag en bieden zo isolatie en afwerking in één. Met Sonestrong Pro van 100 mm kan € 13 per jaar per m2 worden bespaard met een terugver-dientijd van ongeveer vier jaar.’

SPAANPLAATKingspan Unidek produceert met EPS als ba-sis. EPS is 100% recyclebaar. “Meerdere malen zelfs”, zegt Rolf Pennings. Het bedrijf gebruikt in veel producten spaanplaat. Zoals de Uni-dek RenoFast, voor na-isolatie van binnenuit tegen het bestaande dakbeschot. Aan de bo-ven- en onderzijde zijn de Unidek RenoFast-elementen voorzien van 3,2 mm spaanplaat. Dit product wordt volledig gerecycled. Alle producten van Kingspan Unidek zijn

duurzaam, schetst Pennings de reden waarom corporaties met Kingspan Unidek in zee zou-den moeten gaan. “Bij de ontwikkeling borgen wij dat er een hoogwaardige, luchtdichte iso-latieschil gecreëerd kan worden. De aanslui-tingen tussen de elementen onderling en de aansluitingen op de omringende constructie dienen luchtdicht uitgevoerd te worden.” En de kosten dan? “EPS bestaat voor 2% uit poly-styreen en 98% uit lucht. Dit zorgt ervoor dat de prijs van EPS lager ligt dan die van minder groene isolatiematerialen.”

GROEN LABEL

Raab Karcher biedt onder het Green-works-label tal van duurzame bouwma-terialen uit het bestaande assortiment aan. Bij de samenstelling van het assor-timent Greenworks-producten is geke-ken naar de duurzame kenmerken van een product, de koers die de overheid vaart op het gebied van duurzaamheid en naar de milieuprestaties. Aan de hand van transparante product-informatiebladen met de Greenworks-score, is inzichtelijk wat de duurzame materiaal- en productie-eigenschappen van bouwmaterialen zijn en hoe deze producten scoren in verschillende re-keninstrumenten. Om Greenworks nog zichtbaarder te maken, heeft Raab Karcher de Greenworks Academy ge-opend, een modern voorlichtingscen-trum waarin duurzaam bouwen op ver-schillende manieren belicht wordt. Op dit moment zijn er zo’n vijftig leve-ranciers die samen meer dan honderd producten leveren.


P R O D U C T N I E U W S

KOZIJNAANSLUITING

Tremco Illbruck heeft het as-sortiment ME500 Duo Folie ver-nieuwd, zodat het ook eenvoudig aan de binnenzijde van een kozijn te verwerken is. Montage is hierdoor niet afhankelijk van de weersomstandighe-den of bouwactiviteiten aan de buiten-zijde van de gevel. Zonder gebruik van primers kunnen aannemers gemakkelijk en snel binnen in de woning of het gebouw een luchtdichte kozijnaansluiting realiseren.

Tremco Illbruck, Arkel, 0183.568.019, www.tremco-illbruck.nl

WIT AFGELAKTE DAKRAMEN

De nieuwe generatie Velux-dak-ramen optimaliseert energie-effi-ciëntie en behoudt de beproefde constructie van de bekende Velux-dakramen. Hierdoor bieden ze be-tere isolerende eigenschappen met een U-waarde van 1,3 voor stan-

daard dakramen en een glasoppervlak dat 18% is vergroot. Het levert gebouwen meer passieve zonnewarmtetoetreding op en bespaart daarmee energie. Bijzonder is dat de nieuwe dakramen als eerste in Europa standaard wit worden afgelakt.

Velux, De Meern, 030.662.96.79, www.velux.nl

STAARTCILINDER

Flexibel toegangsbeheer en veiligheid zijn be-langrijke speerpunten van Iloq’s digitale batte-rijloze sluitsysteem. De keyreader van Iloq is bij uitstek geschikt voor het aansturen van deura-tomatiek bij de centrale entree van bijvoorbeeld een appartementencomplex. Ter vervanging van oude mechanische staartcilinders heeft Iloq op verzoek een digitale staartcilinder ontwikkeld. ’s Werelds eerste staartcilinder zonder bekabeling en zonder batterijen is te bedienen met een pro-grammeerbare sleutel zonder batterijen.

Iloq, Capelle aan den IJssel, 06.234.416.70, www.iloq.com

PASSIEFELEMENTEN

IsoBouw introduceert een verdere uitbreiding op het huidige assortiment SlimFix XT-dakelementen. SlimFix XT is een antwoord op de aangescherpte eisen ten aanzien van de isolatiewaarde en brand-klasse in het nieuwe Bouwbesluit. De dakelementen bevatten alle eigenschappen die noodzakelijk zijn om aan alle voorwaarden te voldoen en zelfs te overtreffen. Bovendien worden drie Passiefele-menten geïntroduceerd met Rc-waarden van 8, 10 of 12.

IsoBouw, Someren, 0493.498.238, www.isobouw.nl

ALTERNATIEF VOOR TROPISCH MULTIPLEX

Met SmartPly ToughPly heeft Coillte Panel Pro-ducts een nieuw duurzaam OSB3 alternatief voor tropisch multiplex geïntroduceerd. Het nieuwe plaatmateriaal leent zich voor een groot aantal toe-passingen, waaronder dakbedekking, gevelbekle-ding en dakbeschot. SmartPly ToughPly kan wor-den gebruikt in omgevingen waar als gevolg van bouwregelgeving een structurele oplossing wordt vereist. ToughPly is een tweezijdig geschuurde en rondom van coating voorziene OSB-plaat.

Coillte, Herten, 0475.399.740, www.smartply.nl

EXTRA HECHTEIGENSCHAPPEN

De nieuwe voegmortel FX (UA) is door Re-mix Droge Mortel speciaal ontwikkeld voor het voegen van steenstrips, gesiliconiseerde stenen en voegrenovatie. Voegmortel FX (UA) heeft hiervoor extra hechteigenschap-pen, een zeer lage krimp, een lage waterop-name en een hoge bestendigheid tegen zure regen en zouten. Door de extra hechteigenschappen hoeft minder diep te worden uitge-kapt. Zes millimeter dieper als de voeg verdiept komt te liggen, is al voldoende.

Remix Droge Mortel, Borger, 0599.287.360, www.remix.nl


VA K T U E E L

Naast de genoemde onderdelen is er ook weer ruimte ingepland voor het ZZP-plein, waar zzp’ers een vipbehandeling krijgen. Bij alle activiteiten op dit plein – zoals sessies over marketing, ondernemerschap en nieu-we technieken – speelt partner Werkspot een belangrijke rol. Nieuw is de Dag van de Particuliere Opdrachtgever, op zaterdag 9 februari. “Hiermee spelen we in op de groei-ende trend van zelf bouwen, zowel individu-eel als collectief ”, legt Carlier uit. “Geïnte-resseerden kunnen op deze dag ervaringen delen en informatie inwinnen over materi-alen, bouwconcepten en energiesystemen.”

LICHTOok Maarten van Hezik, voorzitter van de Adviescommissie Bouwbeurs, wil vooral positief zijn. Daarbij haalt hij het verhaal van econoom Frank Kalshoven aan dat in de Volkskrant heeft gestaan. “In dat artikel schrijft hij dat er licht aan het eind van de tunnel gloort”, vertelt hij. “Kalshoven geeft hiervoor verschillende redenen: we hebben een goede infrastructuur, een hoge krediet-waardigheid en een stabiele en duidelijke overheid. Door dat laatste aspect is de crisis in de huizenmarkt bijna voorbij.”

Van Hezik stipt dan ook het belang van de Bouwbeurs aan. “De crisis heeft niet alleen slechte invloeden. Door de budgetschaars-te komt de echte waarde steeds meer naar voren. Daarnaast zie ik de bedrijven die op de beurs staan als winnaars van de toe-komst.”

NIEUWE MATERIALENGelijktijdig met de Internationale Bouw-beurs vindt ook de zesde Nederlandse edi-tie van Material Xperience in de Utrechtse Jaarbeurs plaats. Deze editie heeft als thema ‘The Making of ’, waarbij veel infor-matie wordt gegeven over de processen en technieken waarmee nieuwe materialen worden ontwikkeld, onderzocht en getest.Zo’n honderd exposanten tonen hierbij hun materiaalinnovaties en in het lezings-programma gaan internationale sprekers in op de belangrijkste trends op materiaalge-bied, zoals duurzaamheid en 3D-printen.

Geïnteresseerden in de Internationale Bouwbeurs 2013 kunnen zich aanmelden via www.bouwbeurs.nl. De beurs vindt plaats van maandag 4 tot en met zaterdag 9 februari in de Jaarbeurs in Utrecht.

Onder het motto ‘Bewust Bou-

wen’ vindt van maandag 4 tot

en met zaterdag 9 februari 2013

de Internationale Bouwbeurs

plaats. Ondanks de negatieve

economische vooruitzichten

kijkt organisator VNU vooral

positief naar de toekomst. “De

bedrijven op de beurs zijn de

winnaars van straks.”

Volgens Bouwbeurs-projectmanager Mar-tijn Carlier is het thema niet zomaar geko-zen. “Uit onze eigen enquête blijkt dat onze potentiële bezoekers ‘bewust bouwen’ op verschillende manieren interpreteren: be-wust omgaan met het milieu, verspilling in het bouwproces uitbannen, bouwen waaraan behoefte is en de kosten onder controle hou-den”, legt hij uit.‘Bewust bouwen’ komt dan ook op verschil-lende manieren terug op de beurs. “We laten al deze invalshoeken aan bod komen”, verklaart hij. “Van de Greenbuild Selectie en het Reno-vatietheater tot de Bouw & ICT-seminars.”

BROODNODIGVolgens Carlier is de beurs geslaagd als ex-posanten in contact komen met bezoekers met wie ze een commerciële relatie kunnen opbouwen. “De economische situatie wordt nooit meer zoals die was”, zegt hij. “Dat blijkt ook uit de resultaten van onze vragen-lijst: 82% van de respondenten is hiervan overtuigd. Daarnaast zegt een meerderheid dat de crisis tot ‘broodnodige’ vernieuwin-gen (67%) en nieuwe werkwijzen (87%) leidt. Volgens de ondervraagden blokkeert de crisis geenszins innovaties.”

Door Tim van Dorsten

Bewust bouwenVoorbeschouwing BouwBeurs 2013


K O RT B E S T E K

Wie meent dat er in ons land nauwelijks meer iets gebeurt op het gebied van woningbouw, zit er behoorlijk naast. Als je eens goed om je heenkijkt, ontdek je dat er nog legio woning-bouwprojecten onderhanden zijn. Nieuwbouw, drastische verbouw en renovatie vinden nog volop plaats en niet alleen in de dichtbevolkte randstad. In veel gevallen zijn woningcorporaties initiatief-nemers en opdrachtgevers voor deze activiteiten.

In deze rubriek laat Corporatiebouw zien wat er zoal gebeurt. De redactie doet dat aan de hand van zogeheten ‘visitekaartjes’ van woning-corporaties, drie per editie. Met een plaatje en een praatje worden lopende projecten voor het voetlicht gebracht en tonen collega-organisaties waar ze mee bezig zijn. Bedoeld als nice-to-know, maar misschien brengt het plannenmakers op gedachten.

Woningcorporaties blijven actief bouwen

Korte presentatie van lopende corporatieprojecten

CZAAR PETER

In 2009 ging de Amsterdamse Woningstichting Eigen Haard van start met het vernieuwen van de Czaar Peterbuurt, samen met het stadsdeel Centrum en corporatie De Key, die in de Czaar Peterbuurt eveneens bezit heeft. Eigen Haard renoveert in deze buurt zes bouwblokken met in totaal 470 woningen en 50 bedrijfsruimtes. Het grootschalige renova-tieproject loopt tot 2014.De Czaar Peterbuurt wordt gefaseerd aangepakt om de overlast voor de bewoners zo veel mogelijk te beperken. Bij de vernieuwing zetten de partijen in op een buurt met een gevarieerd woningaanbod en een mix van wonen en bedrijvigheid. Een voorbeeld: in bouwblok 46 realiseerde Eigen Haard elf winkels (met behoud van de oorspronkelijke splitlevel-indeling), acht sociale huurwoningen van dertig m2, 37 sociale huurwo-ningen met een oppervlakte van 55 tot 90 m2, vijf WIBO woningen van 60 m2, zes woningen van 30 m2 voor jonge daken thuisloze moeders en

zes woningen van 30 m2 voor mensen met een verstandelijke beperking.Bij de buurtaanpak blijft de authentieke uitstraling van de buurt zo veel mogelijk behouden, onder meer door het gebruik van oorspronkelijke materialen, aldus Eigen Haard. Tegelijkertijd maakt Eigen Haard op wo-ningniveau een grote slag. De woningstichting maakt de honderd jaar oude woningen in de Czaar Peterbuurt aanzienlijk energiezuiniger: de woningen springen van energielabel G naar label B. Bij de renovaties in de Czaar Peterbuurt is, afhankelijk van het betreffende bouwblok, sprake van grond- en asbestsanering, vervanging van riolering en lei-dingwerk, impregneren van woningen (vochtbestrijding), nieuwe beton-funderingen, nieuwe trappenhuizen, nieuwe balkons en nieuwe kozij-nen met dubbel glas, isoleren volgens het ‘binnendoos-principe’ en het plaatsen van brandwerende plafonds. Ook cv’s en radiatoren worden vervangen.

Door Hans Fuchs


K O R T B E S T E K

Fotograaf: Ivor Vermeer

VISSERSHAVEN

Aan de zuidkant van het Havenkwartier in Bergen op Zoom ont-wikkelt woningcorporatie Stadlander het project Vissershaven. De nieuwbouw is momenteel in uitvoering en wordt gerealiseerd naar ontwerp van Bedaux de Brouwer Architecten uit Goirle. Het com-plex heeft een historiserend karakter, aansluitend op de bestaande historische binnenstad.Vissershaven wordt gebouwd op de voormalige gemeentewerf van Bergen op Zoom. Het nieuwbouwcomplex bestaat uit 48 zorgappar-tementen, vijf herenhuizen, zeven eengezinswoningen, 48 zelfstandige appartementen en een multifunctionele ruimte.Vissershaven is ontworpen vanuit het idee dat bewoners hier hun

hele wooncarrière kunnen doorlo-pen. Dat is mogelijk doordat Stadlan-der een mix van woningen aanbiedt en omdat de woningen en apparte-menten als nultredenwoningen zijn uitgevoerd. De levensloopbestendige woningen kunnen eenvoudig worden aangepast aan veranderende omstan-digheden van bewoners. Het woonzorgcomplex is voorzien van allerhande innovatieve technolo-gie op gebied van veiligheid en com-fort. De verlichting wordt automa-tisch geregeld om een dag-nachtritme te simuleren en bewoners kunnen

akoestisch bewaakt worden. Ook duurzaamheid was belangrijk voor Stadlander. De corporatie heeft een eigen onderneming voor ex-ploitatie van duurzame energie: Energiek BV. De woningen hebben een WKO, die zorgt voor duurzame energie, aangevuld met collec-tieve cv-ketels voor het warme tapwater. Energiek BV is eigenaar van de opwekkings- en verdeelinstallaties tot en met de meters in het complex. De WKO-wisselaars en huisinstallaties zijn eigendom van Stadlander of de kopers van woningen. Cofely verzorgt de duur-zame energievoorziening in het complex. Stadlander en Cofely heb-ben daarvoor een overeenkomst gesloten voor ontwerp, bouw en drie jaar onderhoud.

Woningstichting Trudo realiseerde aan de Torenallee op Strijp-S in Eind-hoven 240 huurlofts. Strijp-S is het voormalige bedrijventerrein van Phi-lips, vrijgekomen nadat het Eindhovense bedrijf zijn productie deels naar het buitenland verplaatste. Strijp-S is een stadse herontwikkelingslocatie, 27 hectare groot en gelegen binnen de ring van Eindhoven. Tot 2020 ver-rijst op Strijp-S 100.000 m2 bestaande bouw en 100.000 m2 nieuwbouw. Een van de projecten is de herbestemming van de oude bedrijfsgebou-wen Gerard en Anton, in de Philipsperiode bekend als SAN en SBP. De voormalige fabrieksgebouwen, waar Philips uiteenlopende apparaten produceerde, zijn rijksmonumenten. Trudo realiseerde hier lofts, appar-tementen uit één enkele ruimte, 50 tot 80 m2 groot. Enkele lofts tellen bijna 100 m2. Alle appartementen hebben de voor lofts karakteristieke hoge ruimtes. Nagenoeg alle lofts hebben een zogenaamde Qbi, een vrij te plaatsen kubus, voorzien van douche, wastafel en toilet, een vrij

opstelbaar kookeiland met een keramische kookplaat, recirculatiekap en aansluiting voor een vaatwasmachine, en een kast (voor de lofts van tachtig vierkante meter). Het dak van de kubus en kast kan worden gebruikt als werk-, slaap- of bergplek. De steedse manier van wonen wordt onderstreept door de aanleg van twee dakparken bovenop de voormalige Philipsgebouwen. De huurprijzen liggen tussen de € 425 en € 600 kale huur. Trudo starttte de herbestemming van Gerard en Anton in juli 2011. De laatste lofts werden eind 2012 opgeleverd. Bij deze herbestemming bleef de karakteristieke industriële uitstraling be-houden, zowel binnen als buiten. De lofts hebben balansventilatie met WTW, vloerverwarming en een aansluiting op een WKO- installatie, in combinatie met warmte-opwekking via stadsverwarming. De lofts aan de noordzijde hebben naast vloerverwarming ook radiatoren. Die moe-ten de koudeval van de monumentale stalen kozijnen voorkomen.

GERARD EN ANTON

C L O S E U P


In de ‘kierenjacht’ van de ja-ren ’70 en de introductie van dubbel glas werden de wo-ningen luchtdichter waardoor er minder verse lucht naar binnen kon komen en minder vervuilde lucht kon worden afgevoerd. Het luchten door tijdelijk wat ramen te openen, bleek hierbij niet afdoende. Door de komst van ventilatie-roosters ontstond er wel een reële ventilatiemogelijkheid. Maar inmiddels zijn de tijden en mogelijkheden al weer veranderd. Willem Koppen van Koppen Vast Goed geeft zijn mening.

“De ambitie van destijds staat in geen ver-houding meer tot de ambitie van nu. In 2015 zal 50% van de aannemers en projectont-wikkelaars in staat zijn om energieneutrale woningen te realiseren en naar verwachting zal dit over tien jaar vanuit de bouwregelge-ving verplicht zijn gesteld. De energievraag zal tot een minimum worden beperkt door nog beter te isoleren en luchtdicht te bou-wen (Trias Energetica). Ventileren wordt daarom belangrijker dan ooit.”

ESSENTIE VAN VENTILEREN“Het zal u niet verbazen dat om gezond-heidsredenen de binnenlucht vers en schoon dient te blijven. Een ventilatiesysteem dient ervoor te zorgen dat zuurstof de woning wordt ingevoerd en vervuilde binnenlucht wordt afgevoerd. Met de afvoerlucht wordt de uitgeademde lucht, geurstoffen, emissies (uit materialen en apparaten) en overtollig vocht de woning uitgevoerd.

<1200 PPM“De mate van luchtverversing wordt uitge-drukt in CO2-waarden. De Gezondheids-raad vindt een CO2-concentratie van ge-middeld 1200 ppm (parts per millionmiddeld 1200 ppm (parts per millionmiddeld 1200 ppm ( ) de bovengrens. Ter vergelijking: in de open bui-tenlucht heerst gemiddeld een CO2-waarde

van bijna 400 ppm. Indien de concentratie CO2 meer dan 1200 ppm bedraagt wordt de zogeheten hygiënische grenswaarde over-schreden. En dat leidt mogelijk tot klachten op gebied van vermoeidheid, hoofdpijn, be-dompte lucht, geuroverlast en irritatie van de slijmvliezen.”

ENERGIEVERLIES DOORKOUDEVAL

Ventilatieroosters:het einde van een

tijdperk

SCHOON EN NUTTIG“Ventilatie houdt het binnenmilieu niet alleen schoon en gezond, maar is in de zomerperi-ode ook nuttig voor het afvoeren van warmte en het realiseren van comfort door luchtbe-weging. De keuze van een ventilatiesysteem dient gemaakt te worden op basis van func-tionaliteit en niet op basis van gewoonten, vooroordelen of kosten. Het gaat immers over de gezondheid van de bewoners.”

FUNCTIONALITEIT“Ventilatie beoordelen op functionaliteit is in het nadeel van ventilatieroosters. Pas je roosters toe, dan kun je niet te allen tijde en onder iedere omstandigheid garanderen dat je onder de hygiënische grenswaarde blijft. De functionaliteit is namelijk sterk afhanke-lijk van het bewonersgedrag, natuurwetten en producteigenschappen. Met alle gevolgen van dien. Bewoners kunnen immers hinder ondervinden van geluid van buiten, koude door het ventilatierooster en een koudeval. Dat kan voor de bewoner aanleiding zijn om het rooster dicht te zetten met schadelijke gevolgen: een gebrekkige ventilatie en ‘onder-druk’ in de woning omdat de mechanische afvoer in de keuken, badkamer en toilet blijft afzuigen. Door onderdruk komen eerder schadelijke stoffen zoals kankerverwekkende Radon en formaldehyde vrij.”

TEGENNATUURLIJK“Volgens de natuurwetten zijn openingen in de gevels (ventilatieroosters) en energiebe-sparing volledig met elkaar in tegenspraak. Bovendien zorgt de wind er voor dat er de nodige dynamiek rondom een gebouw heerst. Winddruk aan de ene gevel (loef-heerst. Winddruk aan de ene gevel (loef-heerst. Winddruk aan de ene gevel (loef

zijde) betekent automatisch onderdruk aan de andere gevel (lijzijde). Voor de ventilatie geeft dat tochtklachten aan de loefzijde en een gebrek aan toevoer van verse lucht aan de lijzijde. Van gegarandeerde ventilatie kàn daarom geen sprake zijn. Ventilatieroosters met een ‘klepmechaniek’ hebben bovendien nog wel eens last van verdraaiing of vervui-ling waardoor het rooster niet meer volledig kan sluiten.”

LP WORDT MP3-PRO“De talrijke goedbedoelde doorontwikkelin-gen en upgrades van ventilatieroosters zijn er tot nu toe niet in geslaagd om alle nadelen weg te nemen. De langspeelplaat van toen zal langzaam plaats gaan maken voor de mp3-speler van nu en de mp3-pro van morgen. En dat zal echt een gebalanceerde ventilatie zijn met warmteterugwinning. Eentje die ruim-hartig ventileert op de plek waar dat nodig is. Een systeem dat het gebouw op lichte over-druk brengt. Dat gegarandeerd wordt onder alle omstandigheden en dat uiteraard geen geluidoverlast veroorzaakt.Met een gebalanceerde ventilatie met warm-teterugwinning is dat goed realiseerbaar mits het systeem op juiste wijze wordt ontworpen, uitgevoerd en onderhouden. Het heeft waar-schijnlijk net zoals bij u ook bij ons even ge-duurd voordat deze ‘onbewuste onbekwaam-heid’ tot ons doordrong.”

Willem KoppenKoppen Vast Goed

KOPPEN VASTGOED

Koppen Vast Goed is een onafhan-kelijk bouwkundig expertisebureau voor bouwcontroles, detailcontroles, bouwschades, handhaving bouwre-gelgeving, research en overdracht van verworven kennis. Ook verzorgt Kop-pen trainingen over ‘goed en deugde-lijk bouwen’ voor iedereen.

Het bureau staat vooral bekend om haar pragmatische werkwijze en is overal actief: op de bouwplaats, maar ook in de directiekamers en bij over-heden. Kennis van marktpartijen, overheden, onderwijs en wetenschap brengt zij bij elkaar in twee energiele-verende meet-demonstratiewoningen in de ‘Stad van de Zon’ in Heerhugo-waard.

(zie: www.isozero.nl en www.icoonwoning.nl).


C L O S E U P

KOUDEVAL BIJ VENTILATIEROOSTER

HAPERENDE KLEP DOOR ‘VERDRAAIING’

DISCUSSIE

Meediscussiëren over bovenstaande opinie van Willem Koppen? Ga naar www.corporatiebouw.nl/ventilatie en discussieer mee op de Linked-In-groep van Corporatiebouw.

B L I K O P B E W O N E R

- CORPORATIEBOUW JUNI - - CORPORATIEBOUW JANUARI - - CORPORATIEBOUW JUNI - - CORPORATIEBOUW JANUARI - - CORPORATIEBOUW JUNI -

Wilma de Wit-Versteeg

Planning: 6,5

Uitvoering: 7,5

‘Ik geef mijn huis een

dikke 8’

B L I K O P B E W O N E R

‘Het was vroeger een zootje’

Wilma de Wit-Versteeg betrok 28 jaar ge-leden haar huidige woning van woningcor-poratie Staedion. “We woonden destijds in een goedkoop huurhuis voor 250 gulden per maand. Dat huis was echter zo oud dat er veel aan gedaan moest worden. We kon-den toen voor 500 gulden per maand met z’n zessen verhuizen naar een nieuwbouw appartement. Dat hebben we gedaan en we wonen er nog steeds met heel veel plezier”, vertelt De Wit-Versteeg.

LOCATIE LOCATIE LOCATIEDe woning is ruim en licht en ligt op een geweldige locatie, aldus De Wit-Versteeg. “We hebben vijf slaapkamers en daarmee is het zeker voor een corporatiewoning zeer ruim te noemen. Er zit een ruime badkamer in en veel kastruimte. Verder woon ik op een steenworp afstand van de grote bioscoop en het casino, en kijk ik uit op de pier. Binnen twee minuten ben ik in de duinen. Qua locatie heb ik dus alles wat mijn hartje begeert. Ik geef mijn huis een dikke 8.”

GEEN STIMULANSDe Wit kijkt met gemengde gevoelens terug in de tijd. “In het begin was het een zootje bij Staedion. Er werd nauwelijks geluisterd. Nu begint dat om te slaan.” Toch zijn er erfenis-sen uit het verleden die tegenwoordig nog op een negatieve manier de kop opsteken. “Zoals de ramen. Men heeft er destijds dubbele be-glazing in gezet, maar het beton is in de ra-men gaan vreten. Mijn glazenwasser heeft het nu redelijk onder controle, maar ze hebben er lange tijd heel slecht uit gezien. Verder zijn in de badkamer en keuken nog altijd die kleine bruine tegeltjes niet vervangen. Dertig jaar geleden was dat misschien hip. We hebben er als bewonersommissie vaak om gevraagd ze te vervangen, maar tevergeefs. Ook de beplating aan de buitenkant is niet echt een toonbeeld van schoonheid, maar Staedion wil het nog niet vervangen.” De Wit-Versteeg denkt dat dat te maken heeft met de gemak-kelijke verhuurbaarheid van de appartemen-ten. “Iedereen wil hier wel wonen. Er is dus geen stimulans voor Staedion om er iets mee te doen.”

PLANNING MAG BETEROnlangs zijn de liften aangepakt en de toe-gangen aangepast om ook de mensen met een rolstoel of scootmobiel een helpende hand toe te steken. De Wit-Versteeg is daar blij mee. “Qua planning van projecten kan het allemaal wat beter. Ik geef er een 6,5 voor. Soms komt het voor dat ineens het gebouw in de steigers staat en dat zelfs de huismeester niet weet wat er aan de hand is. Tegenwoordig gaat dat echter beter. Er is een cultuuromslag gaande.” Qua uitvoering is De Wit-Versteeg tevreden. “De uitvoering geef ik een 7,5. Het is mooi gedaan, en ook de kel-derboxen zijn onlangs aangepakt en lichter en veiliger geworden.”

GOEDE WEGDe laatste drie jaar is het overleg met Steadion goed. Mede doordat er vaste medewerkers zijn die weten wat er allemaal speelt. “Het is fijn dat ze weten waar je het over hebt. In dat opzicht verloopt de communicatie nu pretti-ger. Het was een zootje, maar volgens mij zijn we samen de goede weg ingeslagen.”

Door Johan van Leipsig

- CORPORATIEBOUW JAW JAW NUARI -

Vanuit haar slaapkamer kijkt ze uit op de pier van Scheveningen. Haar woning met vijf slaapkamers

is een oase van ruimte en licht. We hebben het niet over een penthouse, maar over een corporatie-

woning van Staedion. Wilma De Wit-Versteeg is tevreden over het woongenot en de relatie met

Staedion. “Maar dat is wel eens anders geweest.”

H A N D E N U I T D E M O U W E N


Kristel HeldVerhuurmakelaar

KleurrijkWonen

‘Ik laat me niet van mijn stuk

brengen’


Bij woningcorporatie

KleurrijkWonen in het

rivierengebied van Zuid-

Holland en Gelderland

krijgen ‘klanten’ tegen-woor-

dig professionele begelei-

ding bij het bepalen van hun

wooncarrière. Verhuur-

makelaar Kristel Held wijst

de weg in de vele mogelijk-

heden van huren en kopen.

In het kantoor van de Leerdamse vestiging van woningcorporatie KleurrijkWonen zit Kristel Held (29) achter de pc haar werk-zaamheden voor die dag voor te bereiden. In haar functie van verhuurmakelaar wisselt ze kantoorwerk af met buitenwerk. Daarin lijkt haar beroep op dat van een makelaar. En als een makelaar iemand is met een commerciële instelling die bovendien vaar-dig is in het persoonlijk contact, dan is zij zeker makelaar. Kristel: “Ik ben één van de vier verhuurmakelaars bij KleurrijkWonen. De functie bestaat pas sinds anderhalf jaar. Feitelijk heb ik nog hetzelfde takenpakket

als dat van een opzichter, maar dan zonder de werkzaamheden die direct met bouw-techniek te maken hebben. Vorig jaar werd mijn functie als opzichter gesplitst in het technische beheer van het vastgoed voor de ‘opzichter nieuwe stijl’ en het meer com-merciële werk voor een verhuurmakelaar. Ik mocht kiezen welke richting het voor mij zou worden. Ik koos voor verhuurmakelaar omdat ik daarbij te maken krijg met nieuwe vormen van huren en kopen. Onze klanten kunnen bij ons tegenwoordig kiezen voor huur of koop van een woning, voor huren van een vrije sectorhuurwoning en voor het huren of kopen van een nieuwbouwwo-ning. Als verhuurmakelaar ben ik de vaste contactpersoon van een gevarieerde groep klanten met uiteenlopende wensen. Straks ga ik op pad om in een dorp verderop een leeggekomen woonruimte te laten zien aan een kandidaat.”

ONDERHANDELENHet dagelijks werk van de verhuurmake-laar is elke dag anders, maar verloopt ook volgens een vaste patroon. Als een kandi-daat een woning krijgt aangeboden, gaat de verhuurmakelaar eerst naar het betref-de verhuurmakelaar eerst naar het betref-de verhuurmakelaar eerst naar het betreffende adres voor een vóórinspectie. Daar-bij noteert zij aan de hand van een opna-melijst wat de eventuele manco’s zijn van de woning. Met de woningverlaters spreekt ze af hoe ze de woning zullen achterlaten en welke zaken ter overname zijn. Bij de woningopname hoort meestal ook een op-drachtformulier voor de aannemer die de woning in verhuurbare staat gaat herstellen. Kristel: “Bij die woninginspecties komt toch weer een stukje bouwkundig inzicht kijken. Dat vind ik leuk. Dan wordt ik weer aange-

sproken op wat ik de afgelopen vier jaar als opzichter aan ervaring heb opgedaan. En op wat ik heb geleerd tijdens mijn makelaars-opleiding. Ik stel vast of een woning ver-huurbaar is. Dat wil zeggen: schoon, intact en veilig. En ik geef de klant de verplichte melding van de aanwezigheid van onscha-delijk asbest, als dat van toepassing is.”Na een voorinspectie maakt de verhuurma-kelaar een afspraak met de geïnteresseerde klant voor een bezichtiging. Daarbij komt enige vaardigheid in onderhandelen goed van pas. Kristel: “Is een keuken versleten of is het sanitair stuk, dan zorgt KleurrijkWo-nen dat het vernieuwd wordt. Maar klanten die graag hebben dat we een super-de-luxe keukeninrichting plaatsen, moet ik teleur-stellen. Soms zie ik ze denken: ‘Oh, we zul-len dat vrouwtje wel even ompraten’. Of ze begroeten je met: ‘Dag mevrouw, wanneer komt de opzichter?’ Ik laat me er niet door van mijn stuk brengen. En ik weet intussen wat de onderhandelingsmarges zijn.” Op kantoor gaat de verhuurmakelaar vervol-gens alle klantgegevens, inspectierapporten en afspraken in het computersysteem in-voeren.

BEZICHTIGINGNormaal gesproken heeft Kristel wel vijf of zes klantencontacten per dag, maar die dag niet. Het is ongewoon rustig. “Dat is altijd zo in de dagen voor Kerst. Dan gaan mensen meestal niet over naar een andere woning.” Dan kijkt de verhuurmakelaar op haar hor-loge en springt overeind, want ze heeft nog maar een kwartier om op tijd te zijn voor een bezichtiging van een huurwoning in het nabijgelegen dorp Arkel. Na een vlotte rit door het Zuid-Hollandse rivierenlandschap

‘Vaardigheid in onderhandelenmoet je wel hebben’

Door Louis Jongeleen (Beeld: Marcus Peters)


parkeert Kristel de witte wagen van Kleur-rijkWonen in een stille straat met nette rij-tjeswoningen. Aan een voordeur hang een sleutelkastje met codeslot. Daaruit komt de sleutel tevoorschijn waarmee de verhuur-makelaar naar binnen kan. Kristel: “Dit sleu-telsysteem maakt ingewikkelde afspraken over sleutels overbodig. De woning verkeert in redelijke staat volgens Kristel. “Alleen is de woonkamer wat rommelig, omdat de aannemer de oude keuken net heeft ge-sloopt.” Snel checkt ze nog even of het toilet netjes is. Dan klinkt de deurbel. Het jonge stel dat binnenstapt, krijgt een rondleiding. Kristel: “Ik hoop dat jullie even door de rommel heen kunnen kijken. Aan de keu-ken wordt nog gewerkt.” Klant: “Welke type keuken komt erin?” Kristel: “Met witte kast-jes en een antracietkleurig blad. Ik zal u een afbeelding toesturen.” Kristel: “Het toilet en de wandtegels van de douchruimte zullen in principe zo blijven. De vloer van de douche wordt vervangen.” Klant: “Mag ik de wand-tegels zelf vervangen? Kristel: “U kunt het helemaal naar uw wens maken als u het zelf bekostigt. Maar ook dan zal dat in overleg met ons gaan.” Op de eerste verdieping heeft

Kristel wat uit te leggen, want er is daar geen trap meer aanwezig die leidt naar de zolder-ruimte. Kristel: “De vorige bewoners had-den zelf een vaste trap gemaakt, maar die hebben wij af laten breken. De constructie was onveilig.

We herstellen de oorspronkelijke situatie. Daarom komt er een Vlizo-trap naar de zol-der.” Klant: “Kunnen jullie dan geen nieuwe vaste trap plaatsen?” Kristel: “Dat is helaas niet mogelijk want die zolderverdieping is volgens de bouwvoorschriften geen ver-blijfsruimte.”Na de rondgang laat Kristel het stel nog even alleen rondneuzen. Dan nemen ze afscheid. Klant: “Het zijn mooie ruimtes hier. Mis-schien is het wel gunstiger voor ons om dit te kopen, omdat ons inkomen toch boven de

huurtoeslaggrens komt.” Kristel: “Oké, dat kan. Daarvoor hebben wij de Koopgarantre-geling.” Klant: “Ja die ken ik.” Kristel: “Goed, dan horen we graag wat jullie besluiten.”

Terug op kantoor praat Kristel nog even na over de bezichtiging. Ze vertelt dat het haar was opgevallen dat de klant van zojuist ver-stand had van bouwtechnische zaken. En dat ze wat dat betreft op gelijk niveau met hem kon praten. Kristel vermoedt dat het stel de woning gaat kopen. “Deze mensen wonen graag in deze buurt, want ze komen uit de streek. Waarschijnlijk komen ze niet in aanmerking voor een sociale huurwo-ning gezien hun inkomen. En de woning valt onder het zogeheten VrijeKeuzeWonen van KleurrijkWonen. Die regeling geeft een nieuwe huurder de keuze om een woning te huren of te kopen met korting, via onze Koopgarant-regeling. Daarbij krijgen ze een korting op de koopsom van 25 tot 35%. En als ze er na een tijdje weer vanaf willen, kun-nen ze hetzelfde huis weer van ons huren of aan ons terug verkopen. En dan delen ze de mogelijke winst of het verlies met Kleurrijk-Wonen.”



‘Een klant wil ook ruimte krijgen om zelf

rond te kijken’

De Casio van tafel

De verhuurdersheffing vult de portemonnee van departement A, maar trekt die van departement B leeg. Daatnaast zouden corporaties in staat gesteld moeten worden om met inkomensafhankelijke huren die € 2 mrd te verdienen. Recente cijfers van CPB en CFV, Ortec laten zien dat maximaal € 600 mln te verdienen is. Hiermee komt de betaalbaarheid van het wonen onder druk te staan. Bovendien is het maar de vraag of de plannen uitvoerbaar blijken.

Wat werkt wel? De Casio van Blok moet dringend van tafel; de woningmarkt is niet met een zakcalculator van achter het Haagse bureau te besturen. Ik geef Blok een werkend alternatief. En daag de minister uit om de handschoen op te pakken. Mijn aanbevelingen:

1. De heffing van € 2 mrd komt in mijn plannen niet voor. Omdat de inverdieneffecten niet optreden, komt de overheid in mijn voorstel € 700 mln (bij 30.000 nieuwbouwwoningen minder) tekort. Corporaties compenseren in mijn voorstel dit tekort.

2. In plaats van inkomensafhankelijk huren, krijgen corporaties de ruimte om huursombeleid toe te passen. Dit in lijn met het regeerakkoord. Praktisch betekent dit ‘inflatie + 2%’, waarbij het percentage van de redelijke huurprijs maatgevend is voor de werkelijke huurverhoging. Achterkant sigarenkist: extra huurruimte in jaar 1 € 250 mln. Gemiddeld genomen over alle huurwoningen komt dit neer op € 8 per maand. Betaalbaarheid is minder een probleem, het beroep op huurtoeslag stijgt minder snel, er ontstaat extra huurruimte, deze extra opbrengst dragen corporaties af.

3. Op dit moment is er nauwelijks een prikkel om passend toe te wijzen, of althans rekening te houden met de impact op de hoogte / laagte van eventuele huurtoeslag. Door lagere middeninkomens vanaf € 550 te huisvesten slaan we meer vliegen in één klap: corporaties wijzen beter passend toe, beroep op huurtoeslag is beperkt en lagere middeninkomens hebben een alternatief op de woningmarkt. Een alternatief dat op dit

moment zowel in de koop als in de markthuursector ontbreekt. Dit bevordert de doorstroming binnen de sociale huurvoorraad, en geeft aan de onderkant ruimte voor entree voor starters.

4. In de wetenschap dat de overheid de corporaties wil richten op de ‘echte’ sociale huur, ontvalt de noodzaak om een administratieve of juridische knip te maken tussen daeb / niet daeb. Nederland is in de eurozone het enige land dat zich met deze discussie heeft opgezadeld. Wanneer we zouden ophouden een niet bestaand probleem op te lossen, zouden corporaties worden behoed voor verder oplopende administratieve lasten. Stel nu dat in combinatie met efficiencymaatregelen, corporaties 10% zouden besparen op beheerlasten, dan zou dat per jaar € 300 mln vrijspelen. Deze besparing dragen de corporaties af aan de overheid.

5. Corporaties zijn niet tegen woningverkopen. De sector kan in woningtal best kleiner. Jaarlijks worden er echter ca 15.000 huurwoningen verkocht. Stel nu eens dat corporaties een inspanningsverlichting aangaan om dit aantal met 5.000 te vergroten. In de huidige markt zou dat een enorme prestatie zijn. De opbrengst VON is niet gelijk aan ‘winst’, immers de leningen die rusten op de woningen moet je wel aflossen. Per saldo zouden corporaties met die 5.000 woningen extra netto € 500 mln kunnen opbrengen.

Uiteraard reken ik met een achterkant van een sigarenkist. Maar door de oogharen gezien zou je zonder € 2 mrd te heffen, met behoud van bouwproductie, introductie van huursombeleid, het nemen van efficiencymaatregelen en een reële verkoopinspanning hetzelfde netto geldresultaat behalen. Tegelijkertijd blijft in mijn voorstel a) de bouwproductie op peil, b) blijven corporaties levensvatbaar, en is c) de betaalbaarheid van het wonen geborgd.

Dit lonkend perspectief moet voor Blok interessant zijn. Het wordt tijd dat de minister de Casio terzijde schuift, en het alternatief omarmt. Laten we het regelen!

“De wens om de overheidsfinanciën op orde te brengen is te snappen. De gedachte dat een ieder daaraan bijdraagt eveneens. De € 2 miljard Verhuurdersheffing die minister Blok echter voor de corporatiesector in petto heeft, spant het paard niet voor, niet achter, maar onder de wagen.” Dat zegt Rob van den Broeke, directeur bestuurder van QuaWonen.

De inhoud van deze branchepagina is tot stand gekomen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.

B R A N C H E PA G I N A


De inhoud van deze branchepagina is tot stand gekomen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.

Postbus 1878, 3000 BW RotterdamTel: 010 – 282 50 50Fax: 010 – 411 42 11Website: www.energiesprong.nlEmail: [email protected]

B R A N C H E PA G I N A


Investeren in donkere tijden

De belangrijkste onbedoelde neveneffecten zijn:• Investeringsstop door corporaties is: btw-verlies € 2 mrd.• De betaalbaarheid van de woningvoorraad nog meer onder druk.• Corporatie niet langer sleutelspeler in de verduurzamingsopgave.• De innovatie-inspanningen van koplopers in bouw teniet.• Verlies werkgelegenheid in de bouwsector: stijging uitkeringen.• Malaise in bouwsector: negatieve effecten op andere sectoren.

DE SCHATKIST VERLIESTCorporaties investeren per jaar zo’n € 10 mrd in nieuwbouw en reno-vatie. Dat is op dit moment zo’n 20% van de totale bouwomzet en meer dan 50% van de totale woningbouwomzet. Die investeringsstroom dreigt niet een beetje af te nemen, maar radicaal te stoppen. Zo’n stop is desas-treus voor de schatkist. Op huren vindt geen btw-afdracht plaats, waar-door verhuurders het eindstation zijn in de btw-keten bij de inkoop van vastgoed. Dat betekent concreet dat minister Blok misschien € 2 mrd wint, maar aan de andere kant de schatkist domweg € 2 mrd verliest aan btw-inkomsten uit de jaarlijkse bouwomzet van de corporatiesector.

Ook de uitgaven voor WW-uitkeringen, bijstandsuitkeringen en schuld-hulpsanering zullen explosief stijgen als de werkgelegenheid in het wo-ningbouwsegment meer dan gehalveerd wordt. Daarnaast betekent een malaise in de bouw veel voor de economische dynamiek binnen andere sectoren. De bouw vormt één van de belangrijkste fundamenten van ons economisch systeem.

DUURZAAMHEID EN BETAALBAARHEIDDe bouwsector ontwikkelt in hoog tempo betaalbare nieuwbouwcon-cepten met garanties voor een energie-nul-nota. De prijzen van die wo-ningen zijn zo’n € 20.000 lager dan een bouwbesluitwoning gebouwd volgens het traditionele bouwproces. Dezelfde ontwikkeling is zichtbaar aan de renovatiekant. Energienota-nul renovaties waarbij de energie-nota verdwijnt in de woonfactuur, leveren een rendementsverbetering op van zo’n 100 tot 150% t.o.v. B-label renovaties.

De Energiesprong-experimenten laten zien dat duurzaamheid in com-binatie met betaalbaarheid op grote schaal gewoonweg kan. Die inno-vatie-inspanningen dreigen waardeloos te worden als ze niet binnen afzienbare tijd leiden tot bouwomzet.

Het recent door ECN gepubliceerde trendrapport Energie 2012 laat zien dat er de komende tijd nog forse prijsstijgingen zijn te verwach-ten. Energiearmoede zal ook de schatkist niet ongemerkt voorbij gaan, zeker niet als de huren boven inflatie zullen stijgen.

INVESTERINGRUIMTEJaarlijks betalen huurders ca € 4,2 mrd aan de energiebedrijven. Met dat geld kan ook worden geïnvesteerd in de bestaande voorraad. Op energienota-nulrenovaties kan met die geldstroom een positief ren-dement worden behaald en komt een investeringspotentieel van ca € 80 mrd ter beschikking. Dat bedrag is niet nodig voor het realiseren van deze ambitie. De financiering lijkt geen onoverkomelijk probleem, met zo’n enorme cashflow in het verschiet en rendementen tussen de 5 en 7%.

NIET AFDRAGEN, MAAR INVESTERENIn plaats van € 2 mrd afdragen, moet er worden toegewerkt naar een toename van de investeringen. Een verdubbeling van de bouwomzet zo rond 2017 levert de schatkist dezelfde btw-opbrengsten als een hef-zo rond 2017 levert de schatkist dezelfde btw-opbrengsten als een hef-zo rond 2017 levert de schatkist dezelfde btw-opbrengsten als een heffing van € 2 mrd en zal een enorme impuls zijn voor innovatie binnen de woonindustrie die tegen die tijd zal ontstaan. Rond die tijd zijn we door slimme innovaties in staat om aanzienlijke voordelen voor huurders te bewerkstelligen, zodat de huurtoeslag kan worden afge-schaft en er structureel € 2,4 mrd kan worden bezuinigd op de rijksbe-groting. De onbedoelde positieve gevolgen, namelijk de impact op de kwaliteit van wonen en leven, zijn niet in geld uit te drukken.

De verduurzaming van de gebouwde omgeving is hoe dan ook nood-zakelijk en onontkoombaar. Argumenten tegen een snelle verduurza-ming zullen vooral uit de hoek van de energiebedrijven en het minis-terie van financiën komen. Natuurlijk ligt er de vraag op tafel hoe het wegvallen van de huidige belasting op energie opgelost moet worden. Maar laten we dat vraagstuk nu oplossen en het niet steeds als ar-gument gebruiken om niets te doen. Wat we nodig hebben van de overheid zijn enkel de condities waarmee corporaties kunnen onder-nemen met de energierekening van de huurder. Een goede deal lijkt me. Welke corporaties doen mee?

De doorrekeningen van de effecten van het regeerakkoord zijn niet misselijk. Ze laten echter alleen nog maar de directe gevolgen voor de sector zien. In Den Haag geldt echter ook de wet van de onbe-doelde neveneffecten, die veelal van toepassing is bij ingewikkelde beleidswijzigingen. En toch, juist de combinatie van die onbedoelde neveneffecten biedt kansen voor een radicaal andere koers: investe-ren in plaats van afdragen.

Jan Willem van de Groep, Platform31

Jan Willem van de Groep is programmaregiseur bij Platform31

Door Jan Willem van de Groep

Bij een projectmatige ketelvervanging is de aanschafprijs vaak de blikvanger. Maar dat

is nog niet de hele waarheid. Bij AWB adviseren we u daarom om niet alleen naar de

aanschafprijs te kijken, maar naar de totale beheerskosten over de gehele levensduur

van de CV-ketel. In het AWB Ketelbeheersplan hebben we dit helder voor u samengevat

en bieden we u de �nanciële zekerheid dat uw kosten nooit hoger uitvallen dan

afgesproken. Bovendien zorgen preventieve onderhoudsmaatregelen voor minder

storingen en overlast, waardoor uw huurderstevredenheid stijgt. Dit gee u rust en

�nanciële zekerheid. En dat is wel zo prettig in de huidige woningbouwmarkt.

*

Ga naar www.AWBziethetgroter.nl

Alleen de aanschafprijs zegt niets over de werkelijke kosten.

*

Bezoek ons op de Bouwbeurs.

Stand A.100,Hal 9

Duurzaam en volledig recyclebaar

Dat is de basis van de gloednieuwe Bribus Eco keuken. De platen zijn gemaakt

van vezels van ecologisch verbouwde maisplanten en vlas en voorzien van het

FSC-keurmerk. Oersterk en licht van gewicht, dus makkelijker - en goedkoper - te

vervoeren én praktischer te monteren. Exclusief bij Bribus!

www.bribus.nl

ONZE KEUKENVERWERKT IN

Bribus Eco gaat in première op de BouwBeurs 2013

Hal 09 | Stand 09A046 Bezoek ons op de BouwBeurs in de Jaarbeurs

Utrecht van 4 tot en met 9 februari.

Corporatiebouw

Documents

Transcript of Corporatiebouw