Corporate dialog: Iris van Bartimeus

TOTAL IDENTITY

BARTIMÉUS

iedereenis iris

3

MANIFEST

MAGAZINE

THEMA

TONE OF VOICE

‘internet is het medium voor blinden, dat moet toegankelijk zijn en blijven’ VincentBijlo

staat voor toegankelijkheid

een blinde in onze maatschappij?!Iris toont u de werkplek van een visueel gehandicapte stenograaf, laat bijzonder hoogleraar Frans Nijhuis vertellen over de Wajong-plannen van het kabinet en laat u de nieuwste games voor blinden beleven.

de winst van toegankelijkheidToegankelijkheid is een breed onderwerp waar men heel abstract over kan doen. Iris doet dat niet. Iris helpt u op weg en maakt toegankelijkheid concreet: met argumenten én tips waar wij allemaal beter van worden!

jaargang 1, nummer 1, winter 2008

iris staat voo

r toeg

ankelijkheidnum

mer 1 –

winter 20

08

‘ Nederland telt vier geschikte fi lmzalen, dat aantal moet omhoog’

Mereijn van der Heijden

staat voor uitgaan zonder drempels

gaat een blinde naar de bioscoop...‘Dat kan niet’ denk je dan. Maar warempel, het is heel goed mogelijk. En ook naar de musical en het theater. Iris vindt dat het ‘beleven’ van cultuur meer is dan alleen maar zien en kijken en gelukkig krijgt zij daarin steeds meer bijval.


alles toegankelijkDe overheid wil al haar websites toegankelijk maken in 2010, maar er is nog een lange weg te gaan. Het ministerie van VWS lanceert nu het platform ‘AllesToegankelijk’, waar bedrijven en belangen organisaties elkaar kunnen vinden.

Mobiliteit= vrijheid= blijheid

Meer informatie via Bartiméus Infolijn 0900 – 77 888 99of kijk op www.bartimeus.nl/toegankelijk

Zelf beslissen waar naar toe en wanneer. Niet hoeven wachten op iemand die mee kan. Mobiliteit is een belangrijke voorwaarde om volop mee te doen in de maatschappij. Bartiméus zet zich actief in om de toegankelijkheid van de samenleving te vergroten voor mensen met een visuele beperking. Dat doen wij door blinden en slechtzienden te trainen in hun mobiliteit. Daarnaast stellen wij onze expertise over een betere toegankelijkheid van openbare ruimten en diensten beschikbaar aan o.a. gemeenten, OV-bedrijven en taxibedrijven.

jaargang 4, nummer 1, lente 2011

iris staat voo

r bew

eging

svrijheidjaargang 4–

numm

er 1– lente 20

11‘voor vervoerders én gebruikersgelden spelregels’ YvonnevanGeel

Van A naar Beter? Naar Best!Wanneer voelde u zich in uw bewegingsvrijheid beperkt? Hou dat moment met het bijbehorende gevoel vast als u Iris’ hoofdartikel leest. Mobiliteit voor mensen met een beperking wordt al steeds Beter. Laten we samen gaan voor Best.

Onbeperkt op vakantieNiet eindeloos, maar zonder beperking. Dus. In hoeverre kan dat bij reguliere reisorganisaties? Mag de geleidehond mee? Is een reisleider ook begeleider? Hoe flexibel kan een groep zijn? Iris ontdekt zowel souvenirs als aan-denkens.

staat voor bewegingsvrijheid

staat voor inspraak

iedereen telt mee Iris boog zich over de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen en fl uistert de tekst in voor een paragraaf over het toegankelijk maken van de openbare ruimte. Iris spreekt met staatssecretaris Jetta Klijnsma en Viziris-voorzitter Geert Joosten over de toegankelijkheid van Nederland.

jaargang 2, nummer 2, augustus 2009

iris staat voo

r inspraak

jaargang 2 –

numm

er 2 – aug

ustus 200

9

keuzevrijheid, wel zo fi jnThuis naar de wedstrijd luisteren of een wedstrijd live meemaken. Onderwijs volgen dat het beste past. Reizen naar een gewenste locatie. Maar ook stemmen op de partij die het beste de eigen belangen behartigt. Erg belangrijk. Daarom staat Iris voor inspraak.

‘het is belangrijk dat mensen met een beperking zelf meehelpende samenleving in te richten.’ Jetta Klijnsma, staatssecretaris Jetta Klijnsma, staatssecretaris

staat voordesign for all

niet pimpen maar ontwerpenEen goed ontwerp hoeft achteraf niet aangepast te worden. Iris ontdekt Design for All en laat zien hoe een iets ander denkproces een veel beter ontwerp oplevert. Wij spraken Carien Stephan, de autoriteit in Nederland maar gingen ook in Europa op zoek naar goede voorbeelden.

jaargang 2, nummer 3, herfst 2009

iris staat voo

r desig

n for all

jaargang 2 –

numm

er 3 – herfst 20

09

zorg en participatie, een recht of een gunstHet voelt als een groot verschil om wettelijk recht te hebben op een voorziening of daarvoor een verzoek in te moeten dienen bij de gemeente. Over dit verschil kruisen staatssecretaris Bussemaker en Bartiméus voorzitter Tobias Witteveen de degens. Hoe functioneert de landelijke overheid ten opzichte van de lokale politiek in dit opzicht?

‘Rem Koolhaas moet zijn diploma

inleveren’ Carien Stephan

Wat een leuke dame staat daar…

Bel de Bartiméus Infolijn 0900 – 77 888 99of kijk op www.bartimeus.nl

…met een witte stok. Oef, hoe spreek ik haar nou aan?

‘He, ik ben Martin. Het viel me op dat je zo’n mooie jasaan hebt. Wat een heerlijk weer, hè? Honderd meter naar rechts is een terras in de zon. Twee stoelen nodigen ons uit om wat te drinken. Zullen we die uitnodiging aannemen?’

Contact maken met mensen met een visuele beperking is makkelijker dan u denkt. Op onze website staan veel wetenswaardigheden en tips. Voeg ze toe aan uw persoonlijke charme en zowel voor u als uw gespreks- partner gaat een nieuwe wereld open.Zie: www.bartimeus.nl; zoek op ‘tipkaarten’.

Bartiméus biedt onderwijs, advies en begeleiding.

jaargang 4, nummer 2, zomer 2011

iris staat voo

r perso

onlijk co

ntactjaargang 4–

numm

er 2 – zo

mer 20

11

‘��wat�je��geeft,��krijg�je��terug’

‘Hoeveel anders kun je aan?’Iedereen, ook u en Iris, reageert op ‘anders zijn’. Maar aan ‘anders’ kunt u wennen. Dat is een belangrijke beperking minder!

Flirten: iedereen kan het!Uzelf zijn en blijven. Dat blijkt heel belangrijk bij flirten, terwijl u zich ook bewust moet zijn vanhoe u op de ander overkomt. Hmm. Iris gaat in de leer bij de Flirt Company en bij Bartiméus.

staat�voor��persoonlijk�contact

gastredacteur Annemiek van Munster

Komt een blinde bij de sportschool...


...of de roeivereniging, of de zwemles. En dan? Is hij welkom? Daar begint het mee. Daarna praten we over mogelijkheden.

Bartiméus biedt advies aan sportverenigingen, sportleraren en trainers over mogelijkheden en aanpassingen. Daarnaast begeleiden we mensen met een visuele beperking om een sport te vinden die het beste past.

Bartiméus biedt onderwijs, advies en begeleiding. Sportstimulering nog niet in de prijzenWaardoor lukt het niet voldoende om sport structureel onderdeel te laten uitmaken van het leven bij mensen met een visuele beperking? Sportminnend Nederland steekt de hoofden bij elkaar en komt in actie. U ook?

Fitnesscentra: fit for all?‘Ik wil op korte termijn inventariseren wat nodig is om onze centra nóg toegankelijker te maken voor mensen met een (visuele) beperking.’ Kijk, dit maakt Iris blij. Laat u inspireren door deze uitspraak van HealthCity International.

‘er zijn minder aanpassingen nodig dan je denkt ’ EibertPieper


jaargang 3 –

numm

er 4 – w

inter 2010

iris staat voo

r onb

eperk

t spo

rten

staat voor onbeperkt sporten

toegankelijkheidis geen keuze (n)online

Hoe leest een VIP* uw folder, brief of website? Vindt iemand die blind is het loket in uw bedrijfspand? Hoe kunt u uw winkel eenvoudig en effectief aanpassen voor mensen met een (visuele) beperking?

Bartiméus stelt: toegankelijkheid is geen keuze, dat dóe je gewoon.

Bouw samen met ons mee aan een toegankelijke samenleving! Dat geldt niet alleen voor openbare-, zorgen overheidinstellingen maar zeker ook voor klantgerichte commerciële organisaties. De winst van toegankelijkheid is voor iedereen, door iedereen.. Laat u adviseren door onze experts met jarenlange ervaring op het gebied van aanpassingen voor mensen met een (visuele) beperking.


Bartiméus biedt onderwijs, advies en begeleiding.* VIP: Visually Impaired Person, maar ook een Very Important Person oftewel: iedere klant of cliënt

iris staat voo

r samen-leven

jaargang 4– num

mer 4 –

winter 20

11

‘mijn werkgever waardeert mijn andere kijk’

(On)toegankelijk NederlandIris stimuleert de dialoog over toegankelijkheid en juicht positieve actie toe. Hoe staat het ervoor met de thema’s die zij onder uw aandacht bracht? Iris wakkert opnieuw uw goede voornemens aan.

Gastvrij zonder onderscheidDe horeca kent geen klanten maar gasten. Toch kan het met de beleving van gastvrijheid beter, vinden zowel horeca-ondernemers als hun gasten met een beperking. Iris zoekt uit hoe het zit met de zachte kant van toegankelijkheid.

staat voor samen-leven

Ronald Korpershoek, Manager Coöperatie & Governance Rabobank Nederland


4

Iris is een uitgave van Stichting Bartiméus die viermaal per jaar verschijnt. Het is een opiniërend blad voor bestuurders, beslissers en beleidsmakers in Nederland.

5

BARTIMÉUS ZIET MOGELIJKHEDENStichting Bartiméus streeft naar een ideale samenleving waarin mensen met en zonder beperking leven met elkaar. Dit betekent dat mensen mét en zonder een visuele beperking elkaar ontmoeten, met elkaar communiceren en samen activiteiten ondernemen. Integratie, vermaat-schappelijking en ontmoeting zijn trefwoorden. Om het verhaal van de cliënt centraal te stellen vroeg Bartiméus aan Total Identity een relatiemagazine te maken.

DE DOELSTELLINGEN VAN DE OPDRACHTHet relatiemagazine moet Bartiméus helpen bij het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen met een visuele beperking en bijdragen aan de ambitie om een expertise organisatie te worden. Het kan verder verworven expertise uitdragen binnen én buiten Bartiméus en daarmee de organisatie als kennisbron etaleren en draagvlak creëren. De uitgave brengt de ervaring van de cliënt van Bartiméus in beeld en beïnvloedt mensen en organisaties. Het uiteindelijke doel is dat de samenleving meer open gaat staan voor mensen met een visuele beperking.

EEN TOEGANKELIJKE SAMENLEVINGBartiméus is specialist in leven met een visuele beperking. De stichting ondersteunt jong en oud op het gebied van wonen, leren, werken en dagelijks leven. Bartiméus wil de kwaliteit van leven voor mensen die slechtziend of blind zijn verbeteren. Met persoonlijk advies, hulp-middelen, ondersteuning en kennisoverdracht. De stichting heeft jarenlange ervaring in de advisering en het gebruik van de juiste hulpmiddelen. Of het nu gaat om aanpassingen aan huis of werkplek, de ontwikkeling van kinderen, de schoolkeuze, handicapverwerking, hobby of leeshulpmiddel. Vanuit 17 vestigingen ondersteunen 2.200 medewerkers van Bartiméus zo’n 12.000 cliënten op maat in hun eigen omgeving.

MANIFEST

De cartoons van Kees de Boer hebben een strakke tekenstijl. In combinatie met een sterke redactionele insteek zijn ze humoristisch en verrassend.

6

REDACTIONELE FORMULETotal Identity bedacht een magazine met een menselijk gezicht, een ‘personificatie’ met de naam iris. De gedachte is dat de lezersdoelgroep van het magazine zich letterlijk en figuurlijk identificeert met de doelstellingen van de uitgave. Het persoonlijke perspectief van iris werkt wervend en activerend. Redactioneel betekent dit met name dat mensen worden geportretteerd. Op de cover staat elk nummer prominent een persoon, die in de geest van iris een uitspraak doet. Hiermee worden de interview-gasten letterlijk pleitbezorger. Journalistieke genres, zoals het duo-gesprek (interview), rubrieken, reportages en columns, ondersteunen op kenmerkende wijze de dialoog die de doelstellingen van het relatiemagazine waarmaken.

Slechtzienden en blinden willen graag meedoen in de maatschappij en erbij horen. Daarom kiest Bartiméus ervoor om actief meer mensen te gaan beïnvloeden. Dat kan door politieke invloed uit te oefenen, gesprek ken met overheden te voeren of activiteiten te organiseren die direct effect hebben (denk aan toegankelijke informatie, bekendheid van slechtzienden en aan passing van banen voor onze doelgroep). Zo veranderen niet wij, maar verandert de maatschappij.

In de redactionele formule van iris zijn de basiskenmerken van de uitgave vastgelegd. Om de speciale doelgroep te bedienen, wordt iris geconstrueerd volgens een vaste indeling. Dit is van belang om de continuïteit in stand te houden. De variatie ontstaat vervolgens door het mixen van journalistieke genres en inhoudelijke onderwerpen.

Inhoudelijk is elk nummer opgebouwd rondom een thema. Centraal staat bijvoorbeeld onafhankelijkheid, inspraak, design for all, uitgaan zonder drempels, onderwijs-op-maat, onbeperkt sporten, bewegingsvrijheid, persoonlijk contact of digitale toegankelijkheid. Iris belicht het thema niet alsof mensen met een visuele beperking behoefte hebben aan steun, maar juist vanuit het perspectief dat deze doelgroep al onderdeel vormt van onze maatschappij. De uitgave is trots op de zelfstandigheid van de doelgroep en straalt dat op onafhankelijke wijze uit.

MAGAZINE

Wat een leuke dame staat daar…


…met een witte stok. Oef, hoe spreek ik haar nou aan?

‘He, ik ben Martin. Het viel me op dat je zo’n mooie jasaan hebt. Wat een heerlijk weer, hè? Honderd meter naar rechts is een terras in de zon. Twee stoelen nodigen ons uit om wat te drinken. Zullen we die uitnodiging aannemen?’

Contact maken met mensen met een visuele beperking is makkelijker dan u denkt. Op onze website staan veel wetenswaardigheden en tips. Voeg ze toe aan uw persoonlijke charme en zowel voor u als uw gespreks- partner gaat een nieuwe wereld open.Zie: www.bartimeus.nl; zoek op ‘tipkaarten’.

Bartiméus biedt onderwijs, advies en begeleiding.

iris staat voo

r perso

onlijk co

ntactjaargang 4–

numm

er 2 – zo

mer 20

11

‘��wat�je��geeft,��krijg�je��terug’


Flirten: iedereen kan het!Uzelf zijn en blijven. Dat blijkt heel belangrijk bij flirten, terwijl u zich ook bewust moet zijn vanhoe u op de ander overkomt. Hmm. Iris gaat in de leer bij de Flirt Company en bij Bartiméus.

staat�voor��persoonlijk�contact

gastredacteur Annemiek van Munster

jaargang 4, nummer 2, zomer 2011


persoonlijk

7

Fotografie: Reinier Gerritsen

8

Illustratie: Brian Bibi

9

GRAFISCH CONCEPTHoe presenteer je een concept met een vormgeving die maakt dat iris zich onderscheidt van alle andere bladen in de zorgsector? De lezersdoelgroep krijgt iedere dag een stortvloed aan leesvoer over zich heen... iris moet in een stapel eruit springen. Prikkelen, aandacht trekken en nieuwsgierig maken.

Iris is de verpersoonlijking van Bartiméus. Het is geen standaard magazine, maar een eigenzinnige persoon-lijkheid (in papieren vorm) die van zich laat horen. Iris wil nieuwsgierig maken, uitdagen en aanzetten, is bereid om tegen schenen te schoppen of op lange tenen te staan... iris weet namelijk dat alleen op die manier de noodzakelijke veranderingen gerealiseerd kunnen worden.

Om krachtig te communiceren, moet de uitgave herken-baar, onderscheidend en eenduidig zijn. Het ontwerp ondersteunt dit door het gebruik van één schreef loos lettertype, zwart met één primaire steun kleur en illustratieve technieken die abstracte problematiek simplificeert en verduidelijkt. Grote vette koppen tegen-over lichte, platte teksten en een heldere vlak verdeling waarborgen bovendien de leesbaarheid: een extra stijlelement dat een verband legt met de doelgroep. Vormgeving, kleurgebruik, typografie, illustraties en fotografie dragen alle bij aan het merk iris. Als exponent van de identiteit van Bartiméus drukt het in alles uit waar de organisatie voor staat. De uitgesproken vormgeving maakt dit magazine tot een manifest, in de geest van het ‘politiek pamflet’. Iris wil mensen met een visuele beperking helpen bij maatschappelijke integratie en geeft daar op bijzondere wijze uiting aan.

Iris gebruikt een mascotte die bij meerdere artikelen ingezet kan worden. Dit fictieve personage kan op een illustratieve en speelse manier de scherpte in een artikel aanbrengen.

TobiasTobiasTobiasTobiasTobiasTobiasTobiasTobiasTobiasTobiasTobias

WitteveenWitteveenWitteveen

‘Werk is voor slechtziende en blinde mensen net zo belangrijk als voor ieder ander. Maar het is voor hen moeilijker werk te krijgen en te behouden. Daar kunnen allerlei oorzaken voor zijn. Een heel belangrijke oorzaak herken ik uit de dagelijkse praktijk van mijn organisatieBartiméus – waar 2,5% van de ruim 2000 medewerkers slechtziend of blind is. Bijna elke functie bevat wel onderdelen die voor slechtzienden of blinden niet of bijna niet uitvoerbaar zijn. Wil je als werkgever bereiken dat er desondanks slechtzienden of blinden in jouw organisatie aan het werk zijn, dan moet je bereid zijn meer te denken in taken die uitvoerbaar zijn dan in functies die altijd onuitvoerbare elementen bevatten.Dat is nog knap lastig. Eigenlijk gaat het dan, anders dan bij hulpmiddelen en fysieke aanpassingen, vooral om mentaliteit, om de wil om jouw organisatie in te stellen op de mogelijkheden van mensen met beperkingen teneinde hen werk te kunnen bieden. Het is die mentaliteit die organisaties volgens mij kenmerkt als echt maatschappelijke ondernemingen.

Een onderneming die van oudsher over de mentaliteit beschikt om slechtzienden en blinden aan werk te helpen, is Proson. Dit is het enige categorale sociale werkvoorzieningsbedrijf voor mensen met een visuele beperking in Nederland, zelfstandig onderdeel van de Bartiméusorganisatie. Bij Proson werken ongeveer 180 medewerkers met een SWindicatie, waarvan de helft slechtziend of blind. Elke opdracht die het bedrijf binnenhaalt, wordt consequent uitgewerkt in taken die door slechtzienden en blinden verricht kunnen worden. Door de jaren heen heeft het bedrijf daarin een grote deskundigheid ontwikkeld. Het bedrijf rendeert, ontvangt geen aanvullende gemeentelijke subsidies en doet het zonder gemeentelijke opdrachten. Als zodanig is Proson een witte raaf in SWland en is het feitelijk een in het toekomstige overheidsbeleid beoogde sociale onderneming avant la lettre. Slechtziende en blinde mensen met een SWindicatie zijn slecht af in de sociale werkvoorziening. De meesten zitten thuis, omdat het niet lukt hun geschikt werk te bieden.

Grote werksoorten als groenonderhoud en schoonmaak geven weinig mogelijkheden, terwijl industrieel werk doorgaans niet geschikt is bij gebrek aan de noodzakelijke aanpassingen. De bedrijfseconomische krapte waaronder SWbedrijven moeten werken, maakt het ook niet realistisch van hen te verwachten dat zij kennis ontwikkelen en investeringen doen om werk voor een relatief beperkte groep haalbaar te maken. Daarom vervult Proson een bijzondere functie in de sociale werkvoorziening. In mijn ogen is het bedrijf een pareltje van sociaal ondernemerschap; niet alleen binnen mijn eigen organisatie maar in de gehele SW. Tegelijk fungeert het ook als schaamlap, om het treurige gegeven toe te dekken dat feitelijk de gehele SW, die werkgelegenheid biedt aan 100.000 mensen met arbeidsbeperkingen, voor slechtzienden en blinden vrijwel onbegaanbaar terrein is.

Intussen kondigt zich een grote verandering in de sociale werkvoorziening aan. Of de nieuwe wet ‘Werken naar vermogen’ voor slechtzienden en blinden goed gaat uitpakken, valt te betwijfelen.Zullen gemeenten enerzijds en sociale ondernemingen anderzijds zich de deskundigheid, mentaliteit en bereidheid eigen gaan maken om een doelgroep, die gefragmenteerd is over meer dan 400 gemeenten, daadwerkelijk aan de slag te krijgen? Ik vrees dat de situatie eerder slechter dan beter gaat worden.En Proson? Voor Proson zie ik in het nieuwe beleid kansen en bedreigingen. Kansen om meer dan in het verleden een bovenregionaal bedrijf te worden, dat werkmogelijkheden biedt voor slechtzienden en blinden in een veel groter gebied dan alleen de NoordWest Veluwe. Kansen ook om haar bijzondere expertise landelijk te vermarkten, overal waar er belangstelling bestaat om slechtzienden en blinden aan werk te helpen. De grootste bedreiging van het nieuwe beleid is echter dat de wetgever de bijzondere positie van dit categorale bedrijf (namelijk dat slechtzienden en blinden bij Proson automatisch in de zwaarste handicapcategorie vallen) niet meeneemt naar de nieuwe situatie, terwijl ook de meest betrokken

gemeenten hun verantwoordelijkheid ten opzichte van het bedrijf niet nemen.Het zal toch niet gebeuren dat het enige SWbedrijf waarin slechtzienden en blinden centraal staan en dat bitter noodzakelijk is om de werkgelegenheid voor deze groep te vergroten, in problemen zou komen door een beleid dat juist beoogt om meer mensen aan het werk te krijgen?Wij zullen – hopelijk met vele medestanders – in de komende tijd werken naar vermogen om onze parel voor dit lot te behoeden.’

Tobias Witteveen is voorzitter van de raad van bestuur van Bartiméus. Hij volgt de actualiteiten over de sociale werkvoorziening op de voet.ƒ Lees meer op www.bartimeus.nl/iris

ƒ Zie ook www.proson.nl

SSSTrrrrIIIIjdjdjdjdjdjdjdjdjdjdjdjdjdMEE�voorvoorvoorvoorvoorvoorvoorvoorvoorvoorvoorSocIAAL�ondErnEMErScHAp

over de treurige positie van slechtzienden en blinden in de sociale werkvoorziening

een parel die tevens dient als schaamlap

iris4 staat voor persoonlijk contact 5

Soms kan het verlies van zijn gezichts-vermogen hem ineens en totaal onver-wachts nog altijd bij de strot grijpen. Op momenten dat iets simpels niet lukt en de frustratie toeslaat. Of op rustmomenten zoals tijdens vakanties. Op 14 januari 2004 werd de wereld voor Hannes Wallrafen langzaam een visuele herinnering. Hij kreeg te maken met de grootste nachtmerrie van elke fotograaf: Hannes verloor in een zeer rap tempo zijn gezichtsvermogen. Na allerlei onder-zoeken bleek Hannes aan Loa te leiden, een zeldzame erfelijke aandoening aan de oogzenuw. Hannes Wallrafen (1951): “Ik wist al heel snel: die fotografi e gaat straks stoppen, wat ga ik dan doen. Want dat ik iets anders zou gaan doen was voor mezelf al gelijk duidelijk. Als je achter de gera-niums gaat zitten en niet meer de deur uitkomt, kan je in mijn ogen net zo goed gelijk van een fl at springen. Het was ook meteen duidelijk dat ik slechts een tot twee procent kans op herstel had terwijl andere patiënten een kans van 50% hadden. En hoe gek dat misschien ook klinkt, juist het feit dat ik zo weinig herstelkans had, gaf me rust. Nu hou ik me niet eens bezig met herstel. Ik ga er van uit dat ik mijn gezichtsvermogen nooit meer terug krijg. Toen ik nog redelijk kon zien begon ik mijn zaken te ordenen, een systeem voor mezelf te ontwikkelen in mijn kantoor om straks makkelijk alles terug te kunnen vinden.

Hannes W

allrafen

audiograaf Hannes Wallrafen ik ben een verhalen-verteller. dat kun je met foto’s doen maar ook met geluid.’

Door: Maureen Welscher

En ik begon plannen voor de toekomst te bedenken. Al maanden van tevoren had ik een reis naar Curaçao geboekt om een fotoserie te maken over de identiteit van zo’n eiland. Toen dacht ik: ik ben een verhalenverteller. Dat kun je met foto’s doen maar ook met geluid. Van fotograaf werd ik audiograaf. De reis naar Curacao ging gewoon door en in plaats van een portrettenserie maakte ik inter-views met eilandbewoners en zette daar de geluiden onder die bij zo’n eiland horen zoals het geluid van boomkikkers. Nu ben ik bezig met een expositie De Wonderjaren, over het dagelijkse leven in de jaren vijftig. Een onderdeel van die expositie is De Boomhut. Als je in die boomhut gaat zitten hoor je een in elkaar lopend geluid van kinderen die verschillende spelletjes spelen. Eerst het geluid van een kind dat touwtje springt, dat gaat langzaam over in het geluid van knikkerende kinderen, dan kinderen die aan het kaatsballen zijn en dan kinderen die handjeklap spelen. Er is ook een leslokaal uit die tijd nagebouwd. Als de bezoeker de klep van een van die oude lessenaars omhoog doet, is er een interview te horen met iemand die een melktrauma heeft opgelopen uit die tijd en daar heel beeldend over vertelt. Ook het geluid van spelende kinderen komt in dit onderdeel terug. Als audiograaf heb je constant de uitdaging om geluid zo neer te zetten dat het blijft boeien en de toehoorder niet voortijdig afhaakt omdat het geluidsfragment te lang of te saai is. En daarbij moet ik er ook nog voor zorgen dat met dat geluid bepaalde beelden worden opgeroepen. Een andere expo-sitie waar ik aan mee werk is Soundtrackcity, een geluidswandeling door Amsterdam. Het is een unieke mix van stemmen, geluiden en muziek die de wandelaar meeneemt naar verschillende wijken in de stad en elk een ander verhaal over heden, verleden en toekomst van het gebied vertellen, gebaseerd op verhalen en ervaringen van bewoners. Dankzij mijn werk was het makkelijker om om te gaan met mijn blindheid maar de acceptatie is er niet. Er is duidelijk iets geam-puteerd, zo voel ik dat nog altijd. Het meeste mis ik het terrasje-zitten-mensen-kijken. Ik kon rustig een uur op een terras zitten en naar de gezichten van mensen kijken. Of het feit dat ik afhan-kelijk ben geworden van andere mensen en apparaten. Ik heb een spraaksynthese maar aan het eind van de dag ben ik die stem zo zat- net een echtgenote die de hele dag loopt te kwekken-, dat ik hem uitzet en in totale rust op de bank ga zitten. Ik ben heel blij dat ik een visueel verleden heb. Laatst was ik met mijn vrouw in Berlijn, een stad die ik heel goed ken. Mijn richtings-gevoel bleek nog steeds te kloppen. Feilloos wist ik mijn vrouw en mezelf naar die plekken te loodsen waar we wilden zijn. Ik droom heel veel en in mijn dromen kan ik zien. Dat vind ik heel prettig. Vaak zijn het dromen over bestaande gebouwen en plekken die ik in mijn droom samenvoeg maar in werkelijkheid niets met elkaar te maken hebben. Ik ben bezig met het realiseren van een maquet-teplan: een opengewerkte maquette om blinden vanuit het zintuig ‘voelen’ ruimtes en gebouwen te laten ervaren. De maquette wordt zo geconstrueerd dat de blinde en slechtziende de ruimte heeft om met zijn handen het opengewerkte interieur te verkennen. Hij voelt de koude stenen vloer, de warmte van een houten vloer. De maquette kan ook de functie van een wegwijzer krijgen. Via de maquette kan hij de wc localiseren maar ook de plek van de wc-pot. De wereld van blinden en slechtzienden blijkt een enorme inspiratiebron te zijn voor mij als kunstenaar!

Voor meer informatie: www.wallrafen.nl

Het project Soundtrackcity is de komende twee jaar te zien en te horen in Amsterdam (www.soundtrackcity.nl)

‘

Vijf jaar geleden werd de wereld voor fotograaf Hannes Wallrafen een visuele herinnering. Binnen vier maanden tijd werd hij vrijwel blind.

staat voor design for all 29

Foto

Aat

Jan

Rend

ers

iris28

dan moet je bereid zijn meer te denken in taken die uitvoerbaar zijn dan in functies die altijd onuitvoerbare elementen bevatten.

Of de nieuwe wet ‘Werken naar vermogen’ voor slechtzienden en blinden goed gaat uitpakken, valt te betwijfelen.

Het zal toch niet gebeuren dat het enige SWbedrijf waarin slechtzienden en blinden centraal staan en dat bitter noodzakelijk is om de werkgelegenheid voor deze groep te vergroten, in problemen zou komen door een beleid dat juist beoogt om meer mensen aan het werk te krijgen?

SocIAAL�ondErnEMErScHAp

een parel die tevens dient als schaamlap

10

COLUMN

AFWISSELING VAN JOURNALISTIEKE GENRESDe uitgave heeft een specifieke redactionele indeling: volgens een vaste volgorde worden verschillende journalistieke genres gepresenteerd. Het thema van de uitgave en human interest beslaan een belangrijk deel van de redactionele inhoud. Dit komt terug in achtergrondartikelen, interviews, reportages en soms zelfs een stuk onderzoeksjournalistiek.

INTERVIEW

Illustratie: Julius van der Woude

Fotografie: Aatjan Renders

THEMA

Elk jaar staat Esther steevast in de top drie van meest populaire docenten aan de Maastrichtse rech-tenfaculteit, vorig jaar eindigde ze zelfs op de eerste plaats. Drie studenten leggen uit waarom.

Mara Biermans ‘Tweemaal heb ik les gehad van Estheren beide keren was het een leuke ervaring. De eerste keerwas ik wel verrast door haar blindheid, maar dat vergeetje eigenlijk meteen, het is zo‘n gedreven mens! Er zijn watkleine aanpassingen, bijvoorbeeld dat iedereen op eenvaste plek moet zitten zodat Esther snel onze namen kent.Bij andere docenten heeft iedereen een naambordje voorzich. Ik vond trouwens dat ze heel snel onze namen wist,al na twee dagen! Verder is er eigenlijk niet zoveel verschilmet andere docenten. Of het moet zijn dat haar lessen eenstuk minder chaotisch zijn. Dat komt waarschijnlijk doordatiedereen graag mee wil werken om Esther haar werk goedte laten uitvoeren. Als er veel geroezemoes is of mensengaan door elkaar praten, is het voor haar onmogelijk omles te geven. We houden daar rekening mee. Voor veelstudenten is ze een bewonderenswaardige vrouw.Ondanks haar blindheid heeft ze onwijs veel bereikt, datdwingt respect af.’

Kimberley de Rijke ‘Esther Crombag weet heel veel overhet onderwerp dat ze doceert en ze kan die stof ook heelgoed uitleggen. Je snapt het direct. Er zijn docenten dieeen heel lang verhaal houden, waarna je aan het einddenkt: maar waar ging het nu eigenlijk om?! Esther weetheel goed de hoofdzaken te duiden en dat is erg prettig.En ze heeft een fantastisch gehoor. Ik herinner me dat eenaantal studenten elkaar onderling iets uitlegden. Ze piktedat feilloos op en gaf hen een toelichting op de stof.’

Jan Swillens ‘Vooraf google ik altijd mijn docenten entoen ik de cv van Esther las, was ik heel erg benieuwd.Ik was onder de indruk van haar kennis over Staats- enBestuursrecht. Wij kunnen even een boek openslaan,maar zij moet alles in braille laten omzetten. En ook braillelezen vraagt weer extra inspanning. Ze heeft een prettigemanier van lesgeven. Andere docenten werken veel meermet schema's. Omdat dit voor haar geen optie is, zet ze deinformatie uit een schema om naar een zeer gedetailleerden gestructureerd verhaal. Dat vind ik een prettige manier.Ze merkt het trouwens meteen wanneer iemand de stofniet snapt. Een ziende docent pikt dat op via gefronstewenkbrauwen of verbaasde blikken van de studenten. Opde een of andere manier voelt zij precies aan wie de stofnog niet beheerst.’

Esther Crombag (35) is universitair docent aan de faculteit rechten van de Universiteit Maastricht. In 2008 werd ze in Limburg verkozen tot Vrouw van het Jaar en ze is een succesvol tandemwielrenster. Op haar elfde werd Esther blind, binnen drie dagen. ‘Eencyste op mijn hypofyse was de oorzaak van mijnplotselinge blindheid. Na verschillende omwegen ben ikuiteindelijk rechten gaan studeren aan de Universiteit vanMaastricht. Behalve dat ik het een heel interessante studievond, was er ook een praktische reden: de studie is heeltekstueel, zonder al te veel grafieken, dus ideaal voor eenblind iemand. En eigenlijk ben ik op de universiteit blijvenhangen nadat ik cum laude was afgestudeerd. Ik schreefeen open sollicitatiebrief omdat ik wist van een vacaturebinnen de rechtenfaculteit. Mijn voordeel was dat mijnvoormalige docenten me moesten beoordelen; zij kendenme van het studentenleven en wisten dat ik een gedrevenen sociaal persoon ben. Dat ik blind ben, is nooit een issuegeweest, ook niet voor mezelf. Mijn secretaresse neemtde post met me door, verder zijn geen aanpassingen nodig.Ik vond het moeilijker om als 23-jarige universitair docentvoor leeftijdgenoten te staan. Daar heb ik echt mijn wegin moeten zoeken.

Op de eerste dag van een nieuw studiejaar merk ik datstudenten soms overdonderd worden door het feit dat ikniet kan zien, maar dat vergeten ze vervolgens al snel.Wanneer je inhoudelijk sterk bent, verdwijnen dat soortfutiliteiten naar de achtergrond. Bovendien zorgt mijn hondAafke dat het ijs snel breekt. Door mijn visuele beperkingmoet ik heel goed georganiseerd zijn. Ik moet op tijd mijnteksten in braille laten omzetten, bijvoorbeeld, omdatanders de hele planning in de soep loopt. Daardoor kan ikheel goed hoofd- van bijzaken onderscheiden. Dat is voormezelf heel prettig, maar ook voor de studenten.

Wie het niet van zijn ogen moet hebben, vertrouwt meerop zijn andere zintuigen. Ik pik heel snel op wie van destudenten de stof nog niet onder de knie heeft door goednaar hun vragen te luisteren. Een voordeel van niet kunnenzien, is dat ik niet bevooroordeeld ben. Elk jaar is er weleen groep studenten die door hun houding aversieopwekken bij andere docenten. Bij mij wordt zo'n groepeen kudde makke schapen. Ik zie niet hoe ze erbij hangenen beoordeel ze daar dus ook niet op, waardoor er geenspanningen zijn.

Ik denk dat ik door mijn blindheid ook respect afdwing.Dat studenten denken: goh, die heeft het ver geschopt,ondanks haar handicap. Daardoor motiveer ik ze om ookhet onderste uit de kan te halen.

Mensen met een visuele beperking doen mee in onze maatschappij, ook op de werkplek. Deze keer gaat Iris met u op bezoek bij Esther Crombag, universitair docent aan de faculteit rechten van de Universiteit Maastricht. Bovendien spreekt Iris met drie van Esthers studenten. DoorMaureenWelscher Fo

toC

hris

Keul

en

iris bezoekt de werkplek van Esther C

rom

bag

en dit is esther

is dit jan???neehee jan was er niet, hoe heet hij? =l e u k !

bij esther zit iedereen op een vaste plek zodat ze onze namen snel kent. tijdens de foto heerste er chaos!

is dit esther?Nee dit is Kimberley

Mara?Nee, Mara staat niet op de foto

Oh ja en zij zit in een ander bachelorprogramma, is ze een beetje moe? hahaha

10 staat voor onderwijs-op-maat 11iris

11

REPORTAGE

INTERVIEW

REPORTAGE

Foutmarge houdt scherpHet is niet de enige keer dat de navigatie niet helemaal nauwkeurig blijkt. Afhankelijk van het GPS-bereik is er een foutmarge van tussen de 10 en 60 meter. In een auto valt dat nauwelijks op, maar voor voetgangers is dit anders. Af en toe komen instructies voor of na de desbetreffende straat, waardoor de deelnemers afwijken van de route. Zodra de applicatie dit merkt, start een herberekening, en wordt de route aangepast. Dit baart de deelnemers geen zorgen. ‘Ach’, relativeert Tom Hessels (60), ‘in elk geval kom ik uit tussen 10 en 60 meter van waar ik moet zijn. Je kent de route niet, maar je komt er toch, dat is het belang-rijkste.’ En dat klopt: de deelnemers bereiken sneller dan verwacht de thuisbasis. ‘Bestemming bereikt!’

Nieuwe vrijheidNaderhand maakt iedereen een opgetogen indruk. Vonk vertelt enthousiast: ‘We zijn gekomen waar we wilden zijn, zonder dat we de weg wisten. Zo kan ik makkelijk naar mijn commissie.’ Lotte Bloemendaal (49): ‘Ik hoef niet meer te plannen. Dit is een nieuwe vrijheid. Ding pakken en gaan.’ ‘Het is wel wennen om op Navigon te vertrouwen’, vindt Bader. De rest beaamt dit. Maar die vrijheid is heel prettig. Van de Velde concludeert: ‘Het continu op de route letten is iets om los te laten.’

Iris houdt van innovatieve oplossingen. En van innovators met visie en een hart voor inclusiviteit. Al die, vaak technische, verbeteringen kosten natuurlijk geld en worden wel of niet vergoed. En daar maakt Iris zich zorgen om. Wanneer is bijvoorbeeld hard- en software 'noodzaak'? Voor werk, opleiding of privé? In hoeverre is daar een vergoedingsgrens te stellen? Vanuit de praktijk hoort Iris verschillende verhalen. UWV, WMO... de richtlijnen blijken niet eenduidig te zijn. Dat pakt vaak gunstig uit. Vaak ook ongunstig. Zoals u weet, pleit Iris voor 'normaal waar het kan, bijzonder als het moet'. Wat Iris betreft geldt dit voor het gebruik van technische hulpmiddelen én voor de vergoeding daarvan.

‘Een bochtje naar links!’‘Dat roept mijn begeleider. Dan: “En een bochtje naar rechts.” Volgzaam als ik ben, glijd ik op ruim 1.800 meter hoogte achter de stem van mijn begeleider aan. Alsof ik geen visuele beperking heb, trotseer ik de met sneeuw bedekte bergen van Oostenrijk.In januari reisde ik met 22 andere visueel beperkten met de Nederlandse Visueel-gehandicapte Ski Vereniging naar Bramberg om te skiën en te lang-laufen. Dag in dag uit zijn wij begeleid door 26 enthousiaste ski- en langlaufbegeleiders.’ Patricia Bolink www.nvsv.nl

N 47˚ 16” 18’, E 12˚ 20” 56’

I

Patricia Bo

linkPatricia B

olink

N 52˚ 5” 54’, E 5˚ 6” 47’

GN 52˚ 6” 4’, E 5˚ 6” 54’

H

Android Aan Android is een schermlezer toegevoegd en het besturings-systeem bevat twee gratis navigatieprogramma’s voor mensen met een visuele beperking: WalkyTalky en Intersection Explorer.

TrekkerBreeze De TrekkerBreeze is een GPS-navigatie -systeem. In de oriëntatie modus meldt het straatnamen en kruisingen. Het is mogelijk om routes te volgen, maar de gebruiker moet deze eerst lopen om ze in het systeem ‘op te nemen’.

Apple De iPhone is standaard voorzien van toegankelijkheidsopties, zoals VoiceOver en navigatiesoftware voor blinden en slechtzienden.

Ray Ray is een klein en licht apparaat voor in de hand. Met sonar detecteert het obstakels en doorgangen. De gebruiker krijgt een waarschuwing door een tril- of geluidssignaal.

I-Cane I-Cane is een intelligente blindenstok, met op het handvat een voelbare, draaiende pijl. Als detectiesensoren een obstakel opmerken, geeft de pijl dit aan. Navigatie van vooraf ingestelde routes is ookmogelijk.

pijl. Als detectiesensoren een obstakel opmerken, geeft de pijl dit aan. Navigatie van vooraf ingestelde routes is ook

krijgt een waarschuwing door een tril- of geluidssignaal.

Navigatie assistentie

iris20 21staat voor bewegingsvrijheid

IDENTITEITKenmerkend aan iris is het ideologisch karakter. Dit speelt een belangrijke rol bij de journalistieke identiteit van de uitgave. Positionering, stijl, toon en esthetiek zijn onder-delen die de doelstelling moeten helpen realiseren; daar om is het essentieel dat de onderdelen als constante waarde worden weergegeven. De pagina’s tonen dat in een enkele oogopslag.

Fotografie: René ten Broeke

Fotografie: Chris Keulen

REPORTAGE iris is direct,daadkrachtig en recht voor z’n raap

Design for All heeft alles te maken met het tegengaan van uitsluiting. Door gedurende het ontwerpproces zoveel mogelijk verschillende specifi eke gebruikers in gedachten te houden, wordt het uiteindelijke product breder toepas-baar. Hierdoor hebben meer mensen er baat bij en neemt de afzet toe. ‘Helaas loopt Nederland zwaar achter in het toepassen van de Design for All fi losofi e’, zegt Carien Stephan, geregistreerd ergonoom en senior program-mamedewerker bij Vilans. Stephan heeft zich sinds 1980 gespecialiseerd in toegankelijkheid en Design for All en geldt als autoriteit op dit gebied.Stephan is ‘ontstellend verbaasd’ dat beleids- en markt-onderzoekers vrijwel nooit senioren als doelgroep meenemen in hun onderzoek. ‘Hun blikveld reikt niet verder dan 55 of 60 jaar. Dat was dertig jaar geleden al zo en daar is weinig in veranderd. Dit komt waarschijnlijk doordat senioren niet als een interessante marktgroep gezien worden.’ En dat terwijl ontwerpers en architecten enorm hun voordeel kunnen doen met de wensen en behoeften van speciale doelgroepen als senioren, mensen met een beperking, chronisch zieken, kinderen, kleuren-blinden, linkshandigen of mensen die veel langer, dikker of korter zijn dan gemiddeld. Het leidt tot verbeterde producten en een vergroting van de afzetmogelijkheden.

grensbepaler ‘In ergonomisch opzicht zijn senioren een goed voorbeeld van een grensbepaler: Als zij met een product of een gebouw overweg kunnen, dat heb je een grote kans dat het merendeel van de mensen jouw ontwerp gebruiks-vriendelijk vindt’, legt Stephan uit. ‘Wie zo denkt, past het principe van Design for All toe. En zo heel veel verschil is er niet tussen senioren en anderen. Neem bijvoorbeeld een jampot die moeilijk te openen is. Dat is voor iedereen een probleem. Het verschil is, dat jonge en niet-beperkte mensen minder moeite hebben om die pot alsnog open te krijgen.’Ontwerpers moeten zich volgens de ergonoom niet laten leiden door de angst een suffi g bejaardenproduct in de markt te zetten. ‘Je hoeft natuurlijk niet publiekelijk uit te venten dat je iets wilt ontwerpen dat ook voor senioren

design for all Design for All is de voortdurende over weging tijdens het gehele ontwerpproces om specifi eke potentiële gebruikers niet onnodig uit te sluiten en de toegankelijkheid en het gebruiksgemak te verhogen voor een goed omschreven doelgroep, zonder onderscheid naar leeftijd, sekse, beperkingen of culturele achtergrond, en uitgaand van een zo breed mogelijke variatie aan gebruikssituaties. Zie ook design-for-all.nl.

Ontwerpers die het principe van Design for All omarmen, doen daar niet alleen speciale doelgroepen een groot plezier mee, maar de hele maatschappij. Door de wensen van zoveel mogelijk verschillende mensen in een ontwerp mee te nemen, ontstaan betere producten en diensten. Toch vindt dit principe maar moeilijk ingang. Een interview met ergonoom Carien Stephan.

design for all deskundige Carien Stephan: ‘Rem Koolhaas moet zijn diploma inleveren’

Door Martijn GortDoor Martijn GortDoor Martijn Gort

Foto

Aat

Jan

Rend

ers

naar volgende regel

- spatie

staat voor design for all 7iris6

13

Sport en bewegen zijn gezond: fysiek, mentaal en sociaal. Voor mensen met een visuele beperking kan het boven-dien een middel zijn om een mogelijke achterstand in mobiliteit, oriëntatie en sociaal contact te verkleinen. De ideale situatie is er een waarbij mensen zonder en met beperking samen sporten. Zoals Vincent Bijlo in zijn column schetst, is dat bijvoorbeeld realiseerbaar bij roeien. Maar lang niet bij alle sporten is complete inclusie moge-lijk. Er zijn sporten ontwikkeld waarbij niet de ogen maar de oren leidend zijn, zoals goalball en showdown. En toch is ook bij deze sporten de participatie nog niet optimaal.

Experts ontmoeten elkaarIn het kader van ‘deskundigheidsbevordering gehandicap-tensport’ organiseerden Gehandicaptensport Nederland en NOC*NSF, in samenwerking met de Academie voor Sportkader, een brainstormsessie over de manier waarop de sportdeelname onder mensen met een visuele handicap kan worden bevorderd. Op woensdag 10 november jl. ontmoetten zes sportbonden (zwemmen, fietsen, roeien, judo, paardensport, goalball), drie (top)sporters met een visuele beperking, een onderzoeker van het UMC Groningen en vertegenwoordigers van de Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden (NVBS), Visio, Bartiméus, Viziris en Optelec elkaar om informatie uit te wisselen en samenwerkingsmogelijk-heden te verkennen.

Welke aanpak?‘Voor Gehandicaptensport Nederland en NOC*NSF is de doelgroep blinden en slechtzienden een lastige. Recente initiatieven - een stand op ZieZo, de beurs voor leven met een visuele beperking, en een sportinstuif in het Oosten van het land - leverden niet het gewenste resultaat’, stelt Rinkse de Jong van NOC*NSF bij de start van de bijeen-komst. ‘Tijdens een evenement is men enthousiast, maar het lukt niet om sport te integreren in het dagelijks leven.’‘Daarom zijn we zijn op zoek naar een andere aanpak’, vult Dos Engelaar van Gehandicaptensport Nederland aan. ‘Voordat we nieuwe activiteiten gaan ontwikkelen, willen we om tafel met mensen die er verstand van hebben. Wat is de problematiek van de blinde en slechtziende sporter, aan welke voorwaarden moet een succesvolle aanpak voldoen en welke afspraken kunnen we maken?’ Struikel- en startblokkenNa de voorstelronde start de inventarisatieronde. Wat zijn de belangrijkste factoren die structurele sportparticipatie in de weg staan? En: welke oplossingen kunnen we daar-tegenover stellen? Een meer uitgebreide situatieschets presenteert Iris u vanaf pagina 12.

Focus op harde cijfers en praktische oplossingenOver twee zaken zijn de experts het trouwens snel eens: er zijn meer cijfers nodig over de voors en tegens.

hoe vergroten we de sportparticipatie van mensen met een visuele beperking?

stimulerende middelen

Door Annemarie van den Hoven

Mensen met een visuele beperking sporten structureel minder dan mensen zonder handicap, blijkt uit onderzoek. Tegelijkertijd blijkt dat deze mensen niet gemakkelijk te bereiken zijn en dat sportstimulering niet altijd effect heeft. Iris is blij dat sportminnend Nederland de handdoek niet in de ring gooit en de koppen bij elkaar steekt om deze situatie te veranderen. Doet u ook mee?

iris6

TONE OF VOICEDe beeldtaal is direct, daadkrachtig en recht voor z’n raap en natuurlijk moet de tone of voice daarop aansluiten. Tenslotte is wat iris zegt belangrijk, maar hoe ze het zegt is nog veel belangrijker. Het moet overkomen. Iris is uitgesproken en klinkt daarom vastberaden. Ze weet namelijk meer van de wereld waarin mensen met een visuele beperking zich bevinden.

Maar natuurlijk moet het niet uitmonden in een arrogante houding. We willen mensen voor ons winnen en daarom spreekt iris iedereen aan in spreektaal, zonder moeilijke woorden. Iris is persoonlijk en betrokken. En als we iets voor het doel realiseren, maakt iris daar enthousiast melding van.



TONE OF VOICE

‘Ik pleit voor een overkoepelend platform m waarin je van elkaar kunt leren, elkaar

makkelijiji k kunt vinden. Niet alleen voor de sportbonden; ook voor sporters die niet weten waar ze moeten beginnen‘ ‘

‘Er moet daarom budget worden vrijiji gemaakt voor individuele

trajaja ectbegeleiding’

‘Ik vind dat we niet te veel beleid moeten maken, maar vooral praktisch te werk

moeten gaan. Dat loket voor kennisuitwisseling moet er gewoon

komen; de website blindsporten.nl is een prima basis’

‘Om onze doelgroep te bereiken hebben we Bartiméus en Visio hard nodig’

Van links naar rechts:

Eva JaarsmaUniversitair Medisch Centrum Groningen

Jan MulderParalympisch wielersporter en oprichter van de Stichting Tandem

Tweede rij:

Mike RusschemGymleraar Bartiméus

Joke DaviaKoninklijke Nederlandse Roeibond

Derde rij:

Lisanne KooikerKoninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie

Manuel GijsbersVisueel gehandicapte sporter; atletiek, schaatsen, basketbal, experimenteel blindenvoetbal

‘Een centraal punt, waar je kunt nagaan hoe alles is geregeld en waar je contact

personen kunt vinden, lijiji kt me ideaal’

‘Ik ben ervoor om aan het eind van elke zomervakantie een sportkamp te organiseren waar deze kinderen kennis kunnen

maken met zoveel mogelijkijki sporten’

- -

troep van de stoep

De aandacht voor integratie is fantastisch, vindt Iris. Maar ook wie alle vakken volgt, doet niet automatisch op alle vlakken mee. Inclusie, sociale contacten die verder gaan dan deelname aan de lessen… Ook dit vraagt aandacht, inlevingsvermogen, begeleiding, creativiteit en vooral:

Ik wil ook meedoen!

lef!

Illus

trat

ies

Joha

nKl

einj

anIll

ustr

atie

sJo

han

Klei

njan

op het schoolplein

in de gymles

en uitgenodigd worden op kinderfeestjes

ik kijk wel of ik kom...

zintuigen

Geluidsgolven als geleidelijnen Geluid golft, weerkaatst en golft weer terug. Deze echo's geven een beeld van de omgeving. Niet alleen voor vleermuizen, maar ook voor steeds meer blinden is dat beeld voldoende om zich te kunnen oriënteren: echolokalisatie. Tom de Witte, bijvoorbeeld, is een expert. Kijk maar, op www.bartimeus.nl/iris.

Illus

trat

ie D

avid

Hug

hes

staat voor bewegingsvrijheid242424 252525

in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles in de gymles

en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op en uitgenodigd worden op kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes kinderfeestjes

14

ILLUSTRATIESDe illustratieve stijl van iris loopt uiteen van simpel en eenvoudig tot complex en origineel. De illustraties zijn vaak speels, en sommige zelfs haast absurd; ze willen de serieuze problematiek voorzien van een dubbele laag. Inhoudelijk staat het ook voor creativiteit en vinding-rijkheid. Als je anders naar dingen kijkt, ontdek je steeds weer iets nieuws.

Kinderen met een visuele beperking willen graag opgenomen worden in een groep en meespelen. Dit komt goed tot zijn recht in de illustraties van Johan Kleinjan bij het thema onderwijs. Zijn stijl is ongedwongen en heeft een kinderlijke eenvoud, waardoor het perfect op het onderwerp aansluit.

Voor een onderwerp als ‘echolokalisatie’ mag een illustratie best poëtisch zijn. David Hughes laat een vleermuis koorddansen en gebruikt een bijzonder gedicht en een aparte tekenstijl om de sfeer van geluid, weerkaatsing en oriëntatie te verbeelden.

Illustratie: Johan Kleinjan

Illustratie: David Hughes

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken, doet Stichting Accessibility sinds 2004 regelmatig onderzoek naar de toegankelijkheid van websites van de Nederlandse overheid. De uitkomsten van de laatste monitor, op 27 juni door minister Donner aangeboden aan de Tweede Kamer, stemden niet vrolijk. Alle 418 gemeen-telijke sites zijn uitgebreid getest. Daarvan voldeed maar liefst 98% niet aan de zogeheten Webrichtlijnen. Zelfs de minimale eisen voor toegankelijkheid – voor iedereen, met of zonder beperking – werden door 92% niet gehaald. Donner reageert met het aandraaien van de duim-schroeven: in 2012 moeten alle gemeentelijke websites voldoen aan de minimale eisen, ‘prioriteit 1’ genoemd (zie kader op pagina 17), en in 2015 aan de volledige Webrichtlijnen. Gemeenten die in gebreke blijven, kunnen sancties verwachten in de vorm van maatregelen van bestuur.

WebrichtlijnenOm een norm vast te leggen voor de webtoegankelijk-heid voor mensen met functiebeperkingen, zijn wereld-wijd geldige richtlijnen opgesteld en verwerkt in beleid en regelgeving. De Nederlandse versie daarvan zijn de Webrichtlijnen. Experts zijn het erover eens dat het veel voordelen oplevert deze te hanteren.

De Webrichtlijnen vallen uiteen in de Universele Kwaliteitsrichtlijnen en de Toegankelijkheidsrichtlijnen. De eerstgenoemde beschrijven uitgangspunten voor content die betekenisvol, voor iedereen bruikbaar, uitwisselbaar en duurzaam is. De Toegankelijkheidsrichtlijnen beschrijven eisen aan de hand van vier principes: waarneembaar-heid, bedienbaarheid, begrijpelijkheid en robuustheid. Uit deze principes volgt een groot aantal richtlijnen. Een paar voorbeelden: sites moeten voor iedereen waarneembaar zijn door tekstalternatieven te leveren voor alle niet-tekstuele content en het moet voor gebruikers gemak-kelijk zijn om content te zien én te horen. Ook moeten sites voor iedereen bedienbaar zijn, onder meer door alle functies vanaf het toetsenbord beschikbaar te maken. Tekstcontent moet leesbaar en begrijpelijk zijn, de bedie-ning eenvoudig en voorspelbaar, et cetera. De techniek staat niet stil en dus is er in 2008 een nieuwe set gemaakt die niet meer afhankelijk van de techniek is. Dit heeft er voor gezorgd dat de nieuwe richtlijnen veel beter zijn voorbereid op de toekomst. Niet onbelangrijk, juist omdat ze gebaseerd zijn op wereldwijde afspraken tussen een groot aantal partijen waaronder overheden en zoekmachines als Google.

de ultieme uitdaging: een drempelloze websiteNu internet ook door overheden wordt beschouwd als het primaire medium voor informatie voorziening, is het aannemelijk dat digitale overheids informatie voor iedereen toegankelijk is. De realiteit is anders.

Tekst Rolf Hermsen | Illustraties Lobke van Aar

418

gemeente websites

8%

92%

2%

98%

heeft de minimale toegankelijkheidseisen behaald (prioriteit 1)

haalt de minimale toegankelijkheidseisen niet

van de sites voldoen aan de webrichtlijnen(prioriteit 3)

voldoet niet aan de webrichtlijnen

Toegankelijkheid overheidswebsites

iris14 15staat voor digitale gelijkheid

15

Lobke werkt in haar illustraties met metaforen, kenmerkende patronen en eigen gemaakte vormen. Zij weet hierdoor een technisch onderwerp als ‘digitale gelijkheid’ prachtig te verbeelden.

Illustratie: Lobke van Aar

16

FOTOGRAFIE Iris werkt graag met eigenzinnige fotografen en illustratoren. Als de lezer de foto’s op een pagina bekijkt, de titel en de alineakoppen leest, dan heeft hij al een goede indruk waar het artikel over gaat. De beeld/tekst-verhouding maakt de pagina’s luchtig en toegankelijk.

Het formaat (iets groter dan A4) en het kleurgebruik (zwart met één steunkleur) maken dat iris in weinig lijkt op andere bladen. Iris biedt veel rubrieken, achtergrond-artikelen en diepte-interviews. Toch wil iris niet te ‘zwaar’ zijn. Daarom is de vormgeving nadrukkelijk aanwezig en in bepaalde gevallen richtinggevend.


Fotografie: Reinier Gerritsen Fotografie: Aatjan Renders

iris portretteert mensen op een uitgesproken manier; persoonlijk en intiem. Voor een interview gebruiken we krachtige zwart-witfoto’s met een eenvoudige achtergrond waardoor de persoon optimaal in beeld komt. Reportagefoto’s hebben een redactionele insteek, hier heeft de omgeving in de foto’s een meerwaarde bij het verhaal.

Fotografie: Krijn van Noordwijk

Semra (22) ‘Ik studeer psychologie. Daardoor weet ik dat het uiterlijk een belangrijke rol speelt in relaties. Ik ben niet op zoek naar een fotomodel, maar iemand moet voor mij wel aantrekkelijk zijn. Het zit ’m bij Arend vooral in zijn uitstraling: hoe hij lacht bijvoorbeeld, dan heeft hij zo’n sprekend gezicht! Dat hij blind is, maakt hem voor mij heel bijzonder. Hij kan namelijk heel goed horen en voelen. Ik moet me soms aanpassen en sommige dingen moet ik nog leren. Maar dat was zeker geen belemmering om de relatie aan te gaan.’

Arend (19) ‘Toen ik Semra voor het eerst hoorde, vond ik haar meteen heel leuk. We passen goed bij elkaar. Onze achtergronden en opvattingen komen voor een groot deel overeen. En we doen veel samen: wandelen, tandemen, musical zingen, koken. Ik sta heel optimistisch in het leven en heb mijn handicap geaccepteerd. Deze relatie zit wel goed.’ Semra: ‘Ja, en ik hoop dat het nog heel lang blijft!’

‘het zit ’m in de uitstraling’


‘�vriendschapis belangrijk’Kristina (16) ‘Stiekem ben ik altijd wel een beetje benieuwd naar hoe iemand eruit ziet. Soms komt het ter sprake, of ik vraag het. Ik zit op een reguliere middelbare school, dan moet je lekker mee kunnen doen. Mijn moeder koopt gave kleren voor me en ik vind het leuk om er een compliment over te krijgen. Vriendschap is heel belangrijk voor mij. Met mijn vriendinnen op school is mijn blind zijn geen gespreksonderwerp. Ik probeer zo normaal mogelijk te doen. Ik hoor soms wel dingen die ziende mensen niet opmerken: emoties in een stem bijvoorbeeld, maar ook gekke trekjes van leraren. Met mijn vriendinnen uit het speciaal onderwijs heb ik ook nog contact. Met hen heb ik het over dingen die je met ziende vriendinnen weer niet zo snel bespreekt: handige hulpmid-delen, dingen waar je tegenaan loopt en gekke situaties. Bijvoorbeeld dat je met een persoon stond te praten die heel iemand anders bleek te zijn dan je dacht.

TOTAL IDENTITYTOTAL IDENTITYTOTAL IDENTITY

TOTAL IDENTITYChallenging ambition.

Postbus 124801100 AL AmsterdamPedro de Medinalaan 91086 XK Amsterdam Telefoon +31 (0)20 750 95 [email protected]

TOTAL PUBLICBe public. Be inspired. Be seen.

Postbus 2212501 CE Den HaagMauritskade 12514 HC Den HaagTelefoon +31 (0)70 311 05 [email protected]

iris staat voor iedereen

Corporate dialog: Iris van Bartimeus

Documents

Transcript of Corporate dialog: Iris van Bartimeus