RATO vzwRATTENBESTRIJDING OOST-VLAANDEREN

Met de steun van::

Alternatieve waterbronnen

Een totaalaanpak in realisatie van integraal waterbeheer

Proeftuin KaderRichtlijnWater

Contactgegevens Proeftuin KRW

Uitgevoerd door:

Inagro vzw Ieperseweg 87 B-8800 Rumbeke-Beitem www.inagro.be

RATO vzw Gouvernementstraat 1 B-9000 Gent www.oost-vlaanderen.be/rato

PCG vzw Karreweg 6 B-9770 Kruishoutem www.proefcentrum-kruishoutem.be

Provincie Zeeland Postbus 165 NL–4330 AD Middelburg www.zeeland.nl

DLV Plant B.V. Postbus 7001 NL–6700 CA Wageningen www.dlvplant.nl

Regiocoördinatoren:

_ Plankbeek Jeroen Verstraete jeroen.verstraete@oost-vlaanderen.be

_ Damse Polder – Sint-Trudoledeken Dominique Huits dominique.huits@inagro.be

_ Dreishor (Schouwen-Duiveland) Marloes van Tilburg m.v.tilburg@zeeland.nl

RATO vzwRATTENBESTRIJDING OOST-VLAANDEREN

In de titel van dit project zit reeds de achterliggende gedachte: nl. het behalen van de Europese Kaderrichtlijn water vervat. Deze Europese richtlijn heeft als doelstelling om ervoor te zorgen dat tegen eind 2015 het grond- en oppervlaktewater een goede kwaliteit en kwantiteit heeft.

De richtlijn werd door de verschillende lidstaten/regio's op hun eigen manier ingevuld. Zowel in Vlaanderen als in Zeeland werd gekozen voor een integrale aanpak. In landelijke gebieden zijn land- en tuinbouwbedrijven de belangrijkste spelers om te helpen de doelstellingen te halen. Om versnippering tegen te gaan werden in het kader van dit project drie gebieden geselecteerd waarin deze integrale benadering wordt uitgewerkt.

Concreet gaat het over acties rond de thema's:

_ Nutriënten en bodem; _ Gewasbeschermingsmiddelen; _ Alternatieve waterbronnen; _ (Bedrijfs)afvalwaterzuivering.

Voor de uitwerking van de verschillende acties werden drie gebieden geselecteerd. Deze gebieden zijn:

_ Het stroombekken van de Plankbeek in de provincie Oost-Vlaanderen; _ De Damse Polder - Sint-Trudoledeken in de provincie West-Vlaanderen; _ Het afwateringsgebied van Dreischor op Schouwen Duiveland in de provincie Zeeland.

Voor ieder thema werd een flyer uitgewerkt. In deze flyer zijn de uitgewerkte acties rond het thema alternatieve waterbronnen-vermeld.

Laat u ook inspireren door de thema's uitgewerkt in de andere flyers. Samen maken we zo via een integrale benadering de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water waar.

04_ Waterkwaliteit en optimalisatie

Om alternatieve waterbronnen veilig als irrigatiewater, drinkwater of reinigingswater te kunnen inzetten is vaak een behandeling noodzakelijk.

Een eerste stap in de waterbehandeling na de opslag of winning vormt steeds een goede filtratie (fijnfilter, zandfilter, actief koolfilter,…). In het geval van problemen met ijzer of mangaan is beluchting en oxidatie aangewezen. Te hard water kan onthard worden. Een laatste belangrijke stap vormt vaak een wateront-smetting. Courant gebruikte ontsmettingstechnieken zijn UV-ontsmetting, langzame zandfiltratie, verhitting of chemische ontsmetting (met chloor, waterstofperoxide, chloordioxide,…).

05_ Wateraudit, waterplan en watertool

Vlaanderen is intussen vertrouwd met een wateraudit waarbij tijdens een bedrijfsbezoek waterbesparingsmaatregelen en nieuwe, potentiële waterbronnen in kaart gebracht worden. Op basis van een dergelijke audit kan vervolgens een waterplan voor een bedrijf opgemaakt worden.

Concrete wateranalyses en de watertool (www.watertool.be) helpen in de zoektocht naar geschikte behandelingstechnieken in specifieke situaties.

03_ Opslag van water en dimensionering

De benutting van alternatieve waterbronnen wordt enerzijds bepaald door de hoeveelheid water die gewonnen of opgevangen kan worden en anderzijds door het verbruikspatroon. Zo spelen bij de berekening van de dimensies van een regenwateropslag drie factoren een rol: de grootte van de toevoerende dakoppervlakte, het gebruiksdebiet en het nuttige volume van de wateropslag. Voor regenwaterbenutting bij stallen (veehouderij) kan de bergingscapaciteit gedimensioneerd worden met behulp van een regenwaterdimensioneringsgrafiek.

Om de kwaliteit van het water tijdens de opslag te behouden, is het belangrijk om regenwatersystemen correct te ontwerpen, te exploiteren en te onderhouden. Een goede algenpreventie is hierbij belangrijk, naast het vermijden van andere vervuiling in het water (uitwerpselen vogels, bladeren,…). Algen en andere vervuiling kunnen vermeden worden door een goede afdekking of door een ondergrondse uitvoering van de wateropslag.

01_ Water, een schaars goed

Het vergunnen van grondwaterwinningen op land- en tuinbouwbe-drijven wordt in Vlaanderen steeds moeilijker. Belangrijke delen van West- en Oost-Vlaanderen hebben te maken met een toenemende afbouw van vergunde hoeveelheden voor diepe grondwaterwinningen. De provincie Zeeland heeft af te rekenen met een zoutdruk die het grond- en slootwater slechts beperkt inzetbaar maakt.

Dit project wenst het gebruik van alternatieve waterbronnen in landelijke gebieden te stimuleren.

02_ Alternatieve waterbronnen

Regenwater, drainagewater, ondiep grondwater (open putten of ondiepe filterputten), oppervlaktewater, leidingwater en soms gezuiverd effluent of grijs water zijn mogelijke alternatieve waterbronnen op landbouwbedrijven. In het projectgebied in Zeeland wordt ook onderzocht of afgekoppeld regenwater uit de bebouwde kom gebruikt kan worden. Prioritair dient diep grondwater en leiding-water voorbehouden te worden voor hoogwaardige toepassingen als reinigen van de melkinstallatie. Andere waterbronnen moeten veelal opgewaardeerd worden.