Open voorkeur in een aanbesteding

mr. M.H.Paapst

Even voorstellen:

Mr Mathieu Paapst

Juridisch adviseur NOiV

Docent Recht & ICT Rijksuniversiteit Groningen

Advotheek juridische adviseurs.

mathieu.paapst @ictu.nl

Beleid

Open standaarden: comply or explain voor open standaarden.

Het kabinet wil het gebruik van Open source software krachtig stimuleren. Het geniet bij gelijke geschiktheid de voorkeur boven closed source.

Open standaard (definitie)

de standaard is goedgekeurd en zal worden gehandhaafd door een non-profit organisatie, en de lopende ontwikkeling gebeurt op basis van een open besluitvormingsprocedure die toegankelijk is voor alle belanghebbende partijen (consensus of meerderheidsbeschikking enz.);

de standaard is gepubliceerd en over het specificatiedocument van de standaard kan vrijelijk worden beschikt of het is te verkrijgen tegen een nominale bijdrage. Het moet voor een ieder mogelijk zijn om het te kopiren, beschikbaar te stellen en te gebruiken om niet of tegen een nominale prijs;

het intellectuele eigendom m.b.t. mogelijk aanwezige patenten van (delen) van de standaard is onherroepelijk ter beschikking gesteld op een royalty-free basis;

er zijn geen beperkingen omtrent het hergebruik van de standaard.

Open standaard (de eenvoudige uitleg)

Een open standaard

kent een open totstandkomingsprocedure

is gepubliceerd

kent geen intellectuele eigendomclaims

is vrij her te gebruiken

Basislijst Open standaarden

www.forumstandaardisatie.nl

Toepassingsgebieden en standaarden.

1. Standaarden voor berichtuitwisseling tussen instanties

2. Standaarden voor archivering van elektronische bestanden en documenten

3. Standaarden voor Geo informatie infrastructuren

4. Standaarden voor overheidswebsites en toegankelijkheid

5. Standaarden voor IT beveiliging

6. Standaarden voor de uitwisseling van reviseerbare documenten

Dan de praktijk

Hoofdvraag:

Is er sprake van een aanschaf boven de 50.000?

Staat het toepassingsgebied op de basislijst?

Scenario A:

Nee: Is er voor de functionaliteit wel een open standaard beschikbaar?

Ja: de open standaard bij voorkeur meenemen.

Nee: Gemotiveerd kiezen voor een gesloten standaard.

Scenario B

Toepassingsgebied wel op lijst?

Comply: De standaard op de lijst MOET worden meegenomen als eis in het PvE.

de aangeboden oplossing moet ondersteuning geven aan, of gebruik maken van...

Tenzij een dergelijke eis tot onoverkomelijke problemen zou leiden.

Dan mogelijkheid voor Explain.

Explain

Een dienst of product dat gebruik maakt van de betreffende open standaard zal naar verwachting onvoldoende worden aangeboden. (NB gelijkwaardige oplossingen mogen altijd worden aangeboden).

Een dienst of product dat gebruik maakt van de betreffende open standaard zal naar verwachting onvoldoende veilig of onvoldoende zeker functioneren.

Andere redenen van bijzonder gewicht. Hierbij zal het gaan om aspecten van geld, tijd en capaciteit. Het kabinet is daarbij van mening dat de eventuele extra kosten van een migratie naar een interoperabel en op open standaarden gebaseerd ICT-systeem in beginsel geen reden mag zijn voor het gebruik van de explain optie.

Een dienst of product dat gebruik maakt van de betreffende open standaard zal naar verwachting onvoldoende worden aangeboden. De open standaard wordt in een dergelijk geval niet door meerdere leveranciers ondersteund en op meerdere platforms.

Een dienst of product dat gebruik maakt van de betreffende open standaard zal naar verwachting onvoldoende veilig of onvoldoende zeker functioneren. De bedrijfsvoering en/of dienstverlening komen daardoor op onaanvaardbare wijze in gevaar, inclusief beveiligingsrisico's.

Andere redenen van bijzonder gewicht. Hierbij zal het gaan om aspecten van geld, tijd en capaciteit. Het kabinet is daarbij van mening dat de eventuele extra kosten van een migratie naar een interoperabel en op open standaarden gebaseerd ICT-systeem in beginsel geen reden mag zijn voor het gebruik van de explain optie.

En dan?

De betreffende standaard meenemen als wens in plaats van eis.

EN/OF

Gemotiveerd kiezen voor een gesloten standaard

EN/OF

Een algemene voorkeur uitspreken voor oplossingen die gebruik maken van open standaarden.

De voorkeur voor open source bij gelijke geschiktheid

Bij ICT opdrachten moet open source software bij gelijke geschiktheid de voorkeur krijgen.

Het kabinet wil open source software niet als norm stellen, maar wel krachtig stimuleren.

Aanbieders van open source software moeten volgens het kabinet in de praktijk daadwerkelijk dezelfde kansen krijgen als aanbieders van closed source software.

Gelijke geschiktheid?

Sociaal/Maatschappelijk perspectief

Technologisch perspectief

Economisch perspectief

Politiek-bestuurlijk perspectief

Juridisch perspectief

Natuurlijk/Milieu perspectief

Stimuleren van open source oplossingen

Uit politiek-bestuurlijk perspectief moet worden aangegeven hoe de organisatie moet omgaan met open source en hoe sterk of zwak de voorkeur is ten aanzien van open source software.

Januari 2010: Mede-overheden en overige instellingen hebben een Implementatiestrategie voor aanbesteding, inkoop en gebruik van open source

Mogelijke insteek:

Open source software altijd meenemen als uitdrukkelijke wens in een IT aanbesteding.

Gewicht van die wens is afhankelijk van de implementatiestrategie.

Een voorkeur voor ruime gebruiksrechten.

Geen beperkende eisen/wensen opleggen voor open source dienstverleners.

Gebruiksrechten voor weging wens:

Een open softwarelicentie bevat in ieder geval (maar niet beperkt tot) de volgende vier gebruiksrechten:

De gebruiker mag de software vrij (zonder gebruiksvergoeding) en onbeperkt gebruiken.

De gebruiker mag de broncode inzien.

De gebruiker mag de broncode bewerken (verbeteren en aanvullen).

De gebruiker mag de broncode vrij distribueren (verspreiden).

Functio neel is hier misschien sprajke van gelijke geschiktheid, maar door de extra punten krijgt open source alsnog de voorkeur. Watr hier werkelijk gebeurd is dat oplossingen met ruime (open source) gebruiksrechten de voorkeur krijgen.

Praktijkvoorbeeld uit PvE ministerie

Wens

De leverancier van de applicatie kan op basis van vooraf gecommuniceerde heldere voorwaarden gebruikers rechten toekennen om het systeem en de applicaties die daar onderdeel van vormen op source code niveau aan te passen aan de eigen wensen dan wel deze verder te ontwikkelen.

Beschrijf de procedure en voorwaarden.

De wens zal worden beoordeeld op de mate waarin de source code onder zo min mogelijk beperkende voorwaarden (waaronder kosten) beschikbaar wordt gesteld.

Andere opties die we tegenkomen

Bij gebleken geschiktheid geven we de voorkeur aan..

Bij een puntenverschil van 2% en minder geven we de voorkeur aan een open source oplossing.

Bij functioneel gelijkwaardige geschiktheid... downloaden?

Downloaden van open source software.

Implementatiestrategie: hoe om te gaan met downloaden?

Gratis software hoeft niet te worden aanbesteed

Of meer precies: de aanschaf van software zonder bezwarende titel valt niet onder het aanbestedingsrecht

NB: Dit zegt niets over aanvullende diensten.

Beperkingen uit de praktijk

Heeft u voor meer dan 500.000,- licenties verkocht?

Hoeveel licenties heeft u het afgelopen jaar verkocht?

Kunt u een bezoek organiseren bij de ontwikkelaars van de software?

Is uw software al ergens grootschalig gemplementeerd?

Technische beperkingen door bestaande omgeving of vragen om merk.

Zijn uw medewerkers gecertificeerd in (naam leverancier)?

Losse aanschaf licenties (met noemen van merk).

Kiezen voor een business model?

Onderzoek/richtlijnen van EU:

Afgelopen 2 jaren werd in 16% van alle openbare aanbestedingen de naam van de gewenste leverancier en closed source oplossing genoemd.

Je kunt (en mag) weliswaar vragen om open source en zelfs een open source product bij naam noemen, het trekt immers geen specifieke leverancier voor, maar beter is het om te vragen om ruime gebruiksrechten.

Lease van auto's gaat ook ten koste van het businessmodel verkoop van auto's.

Samenvatting

Eis standaarden die op de basislijst staan, en wens open standaarden in het algemeen.

Neem de openheid van de software (via een wens om ruime gebruiksrechten) mee in het programma van eisen.

Open source software hoeft niet te worden aanbesteed (mits te gebruiken zonder geldelijke verplichtingen richting een vendor).

Neem een effectief verwervingsscenario mee in je Open source implementatiestrategie.

Criteria om rekening mee te houden.

Project
- leeftijd
- licenties
- structuur
- ontwikkeling
- gemeenschap

Product
- beveiliging
- prestaties
- schaalbaarheid
- stabiliteit
- modulariteit
- integratie
- standaarden
- platformen

Gebruik
- support
- uitrol
- documentatie
- referenties

Klik om de opmaak van de titeltekst te bewerken

Click to edit the outline text format

Second Outline Level

Third Outline Level

Fourth Outline Level

Fifth Outline Level

Sixth Outline Level

Seventh Outline Level

Eighth Outline Level

Ninth Outline Level

NOiV