Competentiegericht beoordelen:

beelden krijgen en beelden geven

Judith Gulikers, Leerstoelgroep Educatie en competentiestudies, WUR

Beelden krijgen: Wat is competentiegericht beoordelen? Wat zijn de kernmerken? Welke vormen? Hoe te maken?

Beelden geven aan leerlingen over beroepen, mbo-trajecten en over eigen competenties en ontwikkeling

Beelden geven aan werkveld over competentiebeoordeling van leerlingen

Inkomertje 1……………… Competentie?

“Koe Bertha is al twee dagen niet opgestaan, haar poep is dunner dan het moet zijn en je meent iets te zien aan haar vacht en ogen. De boer is er niet. Wat nu?”

Beschrijf de handelingen die je zou uitvoeren.

Waar hou je rekening mee?

Competente dierenverzorger?

‘Kennis over’ is niet genoeg voor competentie uitspraak

Observatie van daadwerkelijke handelen nodig (actie)

Interactie met koe in de stal en overleg met de boer (context)

Bewust handelen?

Piramide van Miller: WAT wil je zien?

Knows Feitentests / vaardigheden: MCtoets, open questions…..

Knows how Contextrijke tests:Casus, werkstuk, …..

Shows how Performance assessment in vitro:Simulation, rollenspel…………....

DoesPerformance assessment in vivo:Observatie op werkplek, video…..

Aut

hent

icite

it

Competenties beoordelen

Competentie = bekwaamheid om kennis, vaardigheden en houdingen te integreren in de uitvoering van (beroeps)relevante taken / rollen in een bepaalde context

Competentie kun je niet zien observeerbaar gedrag beoordelen

In ieder geval laag 3 / 4 van Miller

“Traditioneel” toetsen ………..

Gericht op: kennis en routine vaardigheden (Miller 1/2) betekenisloos en oppervlakkig leren: stampen,

herhalen, reproduceren en……….snel weer vergeten! doel = certificeren: slagen / zakken (docentgericht)

= Assessment van leren (summatief)

= Assessment aan het einde van leren

“Traditioneel” toetsen kenmerken zich door…

Docent bepaalt vorm, inhoud, plaats/tijd Assessment is “done to the student” Gestandaardiseerde “objectieve” toetsen: voor

alle leerlingen gelijk Geen relatie met beroep: toetsen van

onderwijsinhoud Beoordeling van eindproducten 1 toets, 1 assessor op 1 moment

Competentiegerichte toetsen (assessments)

Gericht op: Integratie van kennis, vaardigheden en houdingen Zien van professioneel, competent gedrag (Miller 3/4 ) Betekisvol en diep leren: begrip en flexibel toepassen Doel = in kaart brengen en stimuleren van groei

(studentgericht)

= Asessment voor leren (formatief) naast assessment van leren (summatief)

= Assessment voor, tijdens en na leren

Assessments kenmerken zich door (2)……..

gedeelde verantwoordelijkheid (docent, student, werkveld) niet gestandaardiseerd, maar geindividualiseerd

verschillen binnen randvoorwaarden authentiek: beroep/maatschappij is startpunt producten én processen meerdere assessoren, momenten, en methoden

competenties kun je niet met 1 methode op 1 moment beoordelen met 1 assesor (denk aan 4 lagen van Miller!)

Objectief beoordelen in CGB

In CGB is puur objectief beoordelen niet mogelijk. Om toch een zo objectief of betrouwbaar mogelijk beeld te krijgen van de echte competentie van een leerling moet je daarom een of meer van onderstaande acties ondernemen:

1. Meerdere beoordelingmethoden combineren

2. Meerdere assessoren betrekken (bv. 360°)

3. Op meerdere momenten meten

Beelden geven aan leerlingen

Toekomstige

beroepsvelden

Mogelijke MBO vervolgtraject

en

Mijn eigen competenties

De groei in mijn

competentiesMogelijkheden om verder te

groeien

Kan ik al functioneren

in de praktijk?

Hartstikke mooi, maar hoe dan….?

Proeve van bekwaamheid / Grote praktische opdracht

Zelf-beoordeling / rubrics 360° beoordeling (leerling, docent, werkveld, peer) Portfolio assessment

Maar: allemaal direct gekoppeld aan competenties én aan relevante activiteiten

PvB/ GPO: de authentieke beoordeling

Startpunt = de beroepspraktijk of maatschappelijke situatie (dus niet onderwijs!)

Wat moet een leerling op dit niveau in zijn/haar stage kunnen uitvoeren?

Overleg met werkveld / stagebieders Situatie beschrijven met combinatie van taken en dilemma’s Wat moet leerling hierin allemaal laten zien? (competenties) Integratie van vakken

Mooi voorbeeld: Experiment “Groen Proeven”

Hulpmiddel: 5-dimensionale model (5DM)

5 kenmerken van een “toets” die je meer of minder op de gekozen realistische situatie kunt laten lijken

Taak: opdracht(en) die de leerling moet uitvoerenFysieke context: omgeving waarin leerling de

opdracht moet

uitvoeren + de bronnen/materialen daar aanwezigSociale context: samenwerkings- en hulp

(on)mogelijkhedenVorm: beoordelingsmethode, onafhankelijk van de inhoud

Criteria: punten waarop de leerling beoordeeld wordt

Zelfbeoordeling / 360° beoordeling

Competentie: samenwerken

Voorbeeld van leerling

M / S / N Dat wil ik leren / dat moet hij leren

Ik bied anderen hulp aan als ik zie dat ze die nodig hebben

Concreet voorbeeld

Ik heb mijn vriend uitgelegd hoe hij met de computer kon werken

Concreet observeerbaar

gedrag

Ik heb mijn collega

geholpen de stallen

schoon te maken

somsIk moet het dan

niet alleen willen doen, maar

samen

Rubric “klantgericht werken”

1

Als een klant mij om advies vraagt, stuur ik hem door naar mijn baas of collega

2

Als een klant mij om advies vraagt probeer ik eerst zelf te helpen en anders stuur ik de klant door naar mijn baas of collega

3

Als een klant mij om advies vraagt kan ik hem meestal zelf verder helpen

4

Ik heb in de gaten wanneer een klant advies nodig heeft en ik neem zelf het initiatief om de klant te adviseren

Zelfbeoordeling / 360° beoordeling

Vaak formatief gebruikt voor Ontwikkelingslijnen Coachingsgesprekken Activiteiten plannen maken

360° beoordeling ook vaak summatief

Maar waarom zou je dit allemaal willen?

Beoordeling stuurt het leren!

Beter voorbereiden op BVE veld Beter voorbereiden op competentiegerichte MBO Leerlingen:

Meer gemotiveerd Begripsvoller leren Professionele en algemene competenties ontwikkelen Reflecteren en zelfsturen levenslang leren

Op voorwaarde dat leerlingen goede beelden hebben. Het is cruciaal dat zij:

assessments als authentiek ervaren: Herken ik hier mijn toekomstige beroep in?

de competenties begrijpen: Wat betekenen die competenties in mijn situatie en in mijn opleiding?

begrijpen hoe ze deze competenties kunnen bewijzen: Wat hebben mijn (leer)activiteiten met die competenties te maken?

DUS: bespreek en betrek leerlingen (en hun werkveld) bij de vormgeving en uitvoering van een competentiegericht

assessment!!

Gereedschapskist

Ontwikkeld door: APS, CPS, KPC groep, CITO en ECS/WUR

Meer info: Judith.gulikers@wur.nl