Colofon - s-Hertogenbosch · ruimte aan een scala aan watersystemen als waterlopen, buffers,...

2 Centrum De Groote Wielen - BKP

ColofonPUBLICATIEDATUM12 december 2019

ADRESSVP architectuur en stedenbouw‘t Zand 17, 3811 GB Amersfoort

[email protected]

OPSTELLERSVP architectuur en Stedenbouw

IN OPDRACHT VANGemeente ‘s-Hertogenbosch

Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen dient men toestemming van de redactie te vragen. In de meeste gevallen zal die graag worden gegeven.

3Centrum De Groote Wielen - BKP

Centrum De Groote Wielen‘s-HertogenboschBeeldkwaliteitplan


Inhoudsopgave

Inleiding 7

1. Visie 91.1 Ambitieniveau 111.2 Ruimtelijk concept 121.3 Raamwerk 131.4 Kwaliteitsteam en proces 15

2. Beeldkwaliteitplan 172.1 De Vesting 212.2 Het Winkelcentrum 292.3 Forten in het waterpark 332.4 Tuinenrijk 36


In de welstandsnota is het kader voor het welstandsbeleid van de gemeente ’s-Hertogen-bosch neergelegd. Doel van de welstandsnota is het vertalen, waarborgen en verster-ken van de ruimtelijke kwaliteit van de gebouwde omgeving en het openbaar gebied in stedenbouwkundig, cultuurhistorisch, architectonisch en landschappelijk opzicht. Dit door middel van transparante, objectieve en daarmee voor een ieder begrijpelijke criteria. Met de welstandsnota wordt beoogd de burgers te informeren over de criteria en uitgangspunten, die de welstandscommissie bij de beoordeling van een haar om advies voorgelegd bouwplan zal hanteren. Bovendien wordt inzicht gegeven in de hoofdlijnen en procedures waarbinnen de welstandscommissie handelt en waarbinnen de welstandsad-viezen worden gevormd.

Centrum De Groote Wielen valt, vanuit de huidige situatie bezien, in de welstandsnota nog onder ‘Agrarisch gebied’. Voor deze herontwikkeling zullen deze welstandscrite-ria dan ook moeten worden aangepast. In de welstandsnota zijn dan ook nog geen welstandscriteria voor dit gebied te vinden. Daarom is er een apart beeldkwaliteitplan opgesteld waarin de welstandscriteria zijn te vinden. De opzet van dit document bestaat uit de volgende onderdelen: visie op het gebied waarin het ambitieniveau, het ruimtelijk concept en het raamwerk wordt toegelicht. Daarnaast gaat het in op het kwaliteitsteam en het proces.

In De Groote Wielen wordt bij de uitwerking van de verschillende deelgebieden een hoog ambitieniveau nagestreefd. Dit ambitieniveau wordt beschreven in zowel het steden-bouwkundig plan (in dit geval VOSP Centrum De Groote Wielen) dat geen formele status heeft, maar dient als extra informatie en inspiratie voor architecten en ontwikkelaars en in het beeldkwaliteitsplan Centrum De Groote Wielen. De beeldkwaliteit bestaat uit: het ruimtelijk beeld (deze vormen welstandscriteria) welke als onderdeel van de welstands-nota worden vastgesteld door de raad. Daarnaast een verdere verdieping en toelichting op de beeldkwaliteit om het ruimtelijk concept en haar architectonische mogelijkheden verder te ondersteunen ter inspiratie aan de architecten.

De kwaliteit van de plannen wordt gewaarborgd door het kwaliteitsteam, die samen met de supervisor, de architectonische uitwerking van de bouwplannen begeleidt en verant-woordelijk is voor het opstellen van het beeldkwaliteitplan.

Inleiding


EEn groEn

landschap-pElijk

cEntrum

KLIMAATBESTENDIG-

HEID

groen netwerk

klimaatblauw

netwerk

SOCIAALGEZONDHEID

IDENTITEIT

mobiliteit

gebruik

VARIATIE

DICHTHEID

PLEKKEN

functies

UITSTRALING

energie

materialen


1Visie


1.2 Ruimtelijk conceptHet ruimtelijk concept van het centrum is gebaseerd op een vesting met forten aan de Groote Wielenplas. Dat legt een histori-sche link naar de Zuiderwaterlinie. Het centrum van de wijk heeft hierdoor een sterke relatie met het landschap en het verleden, een uitgesproken karakter en een sterke binding met water. Deze kwaliteiten zijn verankerd in een duurzaam landschappelijk raamwerk dat zorgt voor verbinding met de rest van de wijk en de centrale watermachine.

Binnen het raamwerk liggen verschillende deelgebieden met ieder een eigen sfeer en karakter. De buurt aan de noordzijde vormt een contrast met het centrum.

wonen in denoord-oosthoek

wonen in de vesting

voorzieningen& woonforten

de Groote Wielenplas

forten & zuid waterlinie


1.4 Kwaliteitsteam en procesOm alle ontwikkelingen op elkaar af te stemmen is een kwaliteitsteam opgericht. Het kwaliteitsteam bestaat uit de supervisor (opsteller VOSP en BKP Centrum De Groote Wielen), de stedenbouwkundige en landschapsar-chitect van de gemeente en de voorzitter van de welstand. De taak van het kwaliteitsteam is om de afzonder-lijke bouwplannen te beoordelen op de architectonische uitwerking in relatie met de gebouwde omgeving en de aansluiting op de openbare ruimte. Omdat er een globaal beeldkwaliteitplan is opgesteld is de rol van het kwaliteitsteam zwaarder dan als er getoetst wordt aan allerlei eisen met betrekking tot steenkleur, verplichte kapvorm etc. Het kwaliteitsteam wil het gesprek arrangeren om te streven naar hoogwaardige uitwerkingen van het Waterpark, Vesting en Tuinenrijk die aansluiten bij de in paragraaf 1.1 genoemde kernwaarden.

In de beoordeling maken we onderscheid in drie beoordelingsmomenten: Het schetsontwerp, voorlopig ontwerp en definitief ontwerp. In elke fase wordt een logboek bijgehouden met deeladviezen en gemaakte afspraken. Na goedkeuring van het kwaliteitsteam wordt het bouwplan aangeboden aan de welstandcommissie.

Schetsontwerp - toetsing concept• interpretatie stedenbouwkundig plan en kernwaarden• relatie met ander bouwplannen• massaopbouw en woningtypologie• aansluiting maaiveld en parkeren• groen/landschappelijk concept• bouwstenen duurzaamheid• gevelconcept

Voorlopig ontwerp - toetsing uitwerking• gevelontwerp• materialisatie en keuzes• duurzaamheid/klimaatbestendigheid• plattegronden/buitenruimtes i.r.t. openbare ruimte• typologie i.r.t. parkeren• bestemmingsplan

Definitief ontwerp - finale beoordeling en goedkeuring• terugkoppeling advies en aanpassingen in voorlopig ontwerp• definitieve gevels• definitieve materiaal- en beplantingskeuzes• definitieve stedenbouwkundige inpassing


2Beeldkwaliteit


turaliteit. De gevels van de afzonderlijke woningen aan de binnenstraten van de Vesting mogen meer variatie tonen, zodat een kleinschaliger karakter ontstaat, dat past bij de smallere binnenstraten. Tegen gevels groeien (klim)planten naar beneden of naar boven. Bij de entrees naar appartementen, gemeenschappelijke voorzieningen en bij de super-markt is een afwijkende hoogte en indeling van de gevel mogelijk. Aan de zijde van de supermarkt wordt een verbinding gezocht met de overzijde van het winkelcentrum. Dit kan door bijvoorbeeld een horizontale lijn te introduceren.

Relatie privé-openbaarAan de buitenzijde van de Vesting wordt een spel gespeeld met de rooilijn en de wijze waarop buitenruimtes gelegen zijn aan deze rand. Grondgebonden woningen hebben een kleine privéruimte als overgang naar het openbaar gebied. De buitenruimten van de appartementengebouwen zijn onderschikt aan de gevelwand en zijn vormgegeven als log-gia’s. Aan de binnenstraten van de Vesting staan de woningen op de rooilijn of is ruimte voor een Brabants stoepje. Een groenborder tegen de gevel van de woningen en klimplanten tegen de blinde muren vergroenen de binnenstraten van de Vesting. Bij de parkeerhoven is aandacht voor een groene inpassing van bergingen en erfafscheidingen.

Openbare ruimteDe buitenzijde van de Vesting toont zich als een robuust geheel. Dit wordt in de openbare ruimte versterkt door een dubbele bomenrij die rond de Vesting loopt. Dit is een ingreep gericht op een monumentaal beeld in de toekomst en zal een sfeer oproepen zoals we die kennen bij oude stadsmuren of omwallingen. De bomen zorgen ook voor schaduw en verkoeling in een warme zomer. Tegen de gevels ligt een wadi die zorgt voor waterbuffering en infiltratie.

De binnenwereld van de Vesting bestaat uit een aantal nauwe, gerende straten die uitkomen op twee centrale pleintjes. Deze ruimte is waar nodig stenig van karakter met op strategische plaatsen een beeldbepalende boom. De bestrating bestaat uit gebakken klinkers, aards van kleur en enkele tonen lichter dan de gevels.

Voorbeelduitwerking overgang privé-openbaar buitenzijde van de Vesting


2.2 Winkelcentrum

Ruimtelijk beeldHet winkelcentrum heeft een eigentijdse en moderne uitstraling maar heeft twee gezichten. Het winkelpro-gramma ligt voor een groot deel in het Waterpark ingepakt in een groen landschapspark. Er wordt een verschil in uitstraling gemaakt tussen de Boulevard zijde en de Groote Wielenplas zijde. Op een aantal plekken komt het gebouw uit het landschap met woningen boven het winkelcentrum en uitzicht over de Groote Wielenplas. Daar-naast wordt er ruimtelijk een verbinding gelegd met het winkelprogramma in de hoek van de Vesting, zodat één geheel ontstaat. Ondanks dat er twee gezichten zijn is het altijd belangrijk dat het winkelcentrum als één geheel functioneert, door routing, bewegwijzering en uitstraling in de winkelplinten.

Criteria• Winkelcentrum heeft een eigentijdse en moderne uitstraling maar twee gezichten

- Aan de Boulevard een transparante uitstraling - Aan het Waterpark: ingepakt en opgenomen in groen landschapspark

• Op maaiveld vormen alle winkelplinten een architectonische eenheid• Parkeren voor de woningen op het winkelcentrum in het Waterpark is ondergronds opgelost• Horecaplein aan water/ fietsbrug is een herkenningspunt en uitnodigend en onderscheidend vormgegeven• De buitenruimtes van de woongebouwen op het winkelcentrum zijn op een zorgvuldige open en sociaal-

veilige overgang ontworpen• Reclame uitingen zijn onderdeel van de architectuur in de gevel en samenhangend voor het hele winkelcen-

trum. Hiervoor wordt een signingplan opgesteld• Laden en lossen worden zorgvuldig ingepast


Verdieping en inspiratieBouwmassa en accentenDe gebouwen staan als forten in het landschap waarbij het parkeren volledig en onder-gronds is ingepast. Het fort is een cluster van minimaal twee bouwblokken met verschil-lende bouwhoogtes. Het hoogste volume ligt aan de Boulevard en het laagste volume aan de Groote Wielenplas. In de positie van de bouwblokken wordt rekening gehouden met het uitzicht over de Groote Wielenplas vanaf elke buitenruimte.

MaterialisatieDe woonclusters hebben een robuuste en lichte uitstraling. Dat wordt bereikt door de gebouwen in baksteen uit te voeren. De gevel is licht van kleur en vormt zo een contrast met de meer donkergetinte Vesting op de achtergrond. De grote balkons hebben een groene uitstraling (realiseren van een wateraansluiting) en steken als betonnen schijven uit de bouwmassa. De entree van de parkeerlaag wordt in dezelfde materialisatie uitge-voerd.

GevelopbouwDe gevelopbouw van de woonclusters toont geen zichtbaar ritme of richting en alzijdig vormgegeven. De gevelopeningen hebben verschillende groottes en lijken willekeurig in de gevel te zitten. Datzelfde geldt voor de balkons die zowel aan de binnenzijde als de buitenzijde van de clusters aanwezig zijn.

Relatie privé-openbaarIn het midden ligt een tuin met entrees naar de woningen. Deze binnentuin heeft een ge-cultiveerde uitstraling met variatie, kleur en seizoen beleving maar sluit goed aan op het landschappelijke beeld van het Waterpark. Als buitenruimtes direct aan het Waterpark liggen is een meeontworpen erfafscheiding belangrijk met aandacht voor sociale veilig-heid. Tussen aangrenzende balkons of privétuinen is de erfafscheiding meegenomen in het ontwerp.

Openbare ruimteHet Waterpark wordt gevormd door een glooiend maaiveld met een vormgeving die refereert aan de zandbanken en geulen van een rivierenlandschap. De paden volgen een meanderend patroon en vormen een netwerk voor wandelaars en fietser. Een interne rou-ting maakt een rondje park mogelijk maar de paden sluiten goed aan op de omliggende buurten zodat een eenvoudige toegang van en naar het park mogelijk is. Het park wordt gekleurd door bloemrijk gras en verspreid staande bomen. Speciale watertuinen bieden ruimte aan een scala aan watersystemen als waterlopen, buffers, filters en zijn natuurlijk ingericht. De materialen van het park zijn robuust. Het vormt een mooi contrast met de weelderigheid en landschappelijke beplanting van ruiggrasvelden en bomen. De tuinen in de forten zijn meer cultuurlijk ingericht, maar wel openbaar toegankelijk.


2.4 TuinenrijkRuimtelijk beeldTuinenrijk heeft als buurt dezelfde grootte als de Vesting, maar wel een ander woonprogramma. Voor deze buurt, wordt gekozen voor een andere architectonische stijl dan het centrum stedelijke karakter van de Vesting. Samenhang binnen het bouwblok wordt gecreëerd door te kiezen voor een eenduidige materialisatie, eigen kleuren binnen een bepaald palet en een gekozen kapvorm per bouwblok. In Tuinenrijk wordt aanbevolen om op een andere manier te ontwikkelen, door aan de voorkant ruimte te geven aan toekomstig kopers en hun woon-wensen te vertalen in de volumes. De individuele woning wordt herkenbaar door verbijzonderde entrees, details en opties voor aan- en opbouwen, maar past in het totale architectonische beeld van de buurt.

Criteria• Andere architectonisch stijl dan de Vesting • Eigentijdse uitstraling per bouwblok in één architectuur vormgegeven• Samenhang per bouwblok door materiaal en kleur• Verscheidenheid en individualiteit voor woningen door woningtypologie, kapvorm en opties zoals aan-

opbouwen, dakkapellen etc. • Gemeenschappelijke binnentuin en bijzondere overgang privé openbaar• Alzijdige uitstraling op de hoeken• Erfafscheidingen en bergingen aan de achterzijde hebben een hoogwaardig, open en groen karakter door

beplanting en hagen

Verschillende bouwblokken met gemeenschappelijke binnentuin en specifieke invulling.


GevelopbouwDe gevel kan verschillen per woning, afhankelijk van de gepersonaliseerde stijl. Er ontstaat dus naar verwachting op blokniveau en woningniveau een grote variatie aan gevelopeningen en indelingen, aan-opbouwen, dakkapellen etc.

Relatie privé-openbaarGroene voortuinen worden gestimuleerd door aan de voor- en zijtuinen van de per-celen hagen te planten. Hierdoor krijgt de buurt aan de straatzijde een groen karak-ter. De erfafscheidingen aan de achterzijde hebben een hoogwaardig, transparant en groen karakter. Zij vormen namelijk de voorzijde van de gezamenlijke binnenter-reinen. De bergingen blokkeren de interactie tussen gezamenlijke binnentuin en privé tuin niet. Openbare ruimteDe straten van Tuinenrijk liggen ontspannen in het groen. Er is ruimte voor gras-bermen en ruimte voor spelen en bomen die ieder seizoen een andere beleving bieden door kleur en bloei. Een centrale groene ruimte doet dienst als trapveldje en retentiebekken voor hemelwaterafvoer. Ook hier maken open goten de bewoners bewust van de rol van het water in de wijk. Paden naar de straten verbinden de hoven met elkaar. De invulling van de hoven zal door de bewoners zelf gebeuren. Aanwonenden kunnen voor ‘hun’ hof kiezen voor een eigen gewenste invulling. In de ontwikkeling moeten afspraken gemaakt worden over de gezamelijke binnen-tuin versus eigendom en beheer. Als inspiratie wordt het thema voedsel meegege-ven en uitgewerkt als fruitboomgaard, moestuin, kippenren of insectentuin.

Colofon - s-Hertogenbosch · ruimte aan een scala aan watersystemen als waterlopen, buffers,...

Documents

Transcript of Colofon - s-Hertogenbosch · ruimte aan een scala aan watersystemen als waterlopen, buffers,...