Co-Design Pressure Cooker

Mechteld Bakkeren

Christine De Lille

Remko van der Lugt

Tips & trucs voor ontwerpers en MKB-bedrijvenCo-design in een Pressure Cooker

Pressurecooker Publicatie.indd 1 16-11-2009 16:06:36

InitiatiefnemersDe Co-design Pressure Cooker is een gezamenlijk initiatief van Syntens, Hogeschool Utrecht en de provincie Utrecht. Het doel is kennis te verzamelen én te delen over de vraag hoe het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) succesvolle innovaties kan realiseren door gebruik te maken van co-designmethoden.

Hogeschool Utrecht /Kenniscentrum Natuur & TechniekHet lectoraat Product Design & Engineering van Hogeschool Utrecht/Kenniscentrum Natuur & Techniek gebruikt de Co-design Pressure Cooker als input voor het promotietraject User Involvement in small design agencies, het betrekken van de gebruiker in het ontwerpproces. Het Kenniscentrum Natuur & Techniek wil een brug vormen tussen onderwijs en praktijk door middel van onderzoeksprojecten. Met initiatieven als de Co-design Pressure Cooker streeft Hogeschool Utrecht ernaar de innovatiekracht bij bedrijven in de regio te versterken.

SyntensDuurzame groei van het MKB. Dat is het doel van Syntens. Syntens zet MKB-ondernemers aan tot vernieuwing en in-novatie. Als specialist in vernieuwing brengen de adviseurs MKB-ondernemers in contact met de juiste partners, actuele kennis en inzichten. Met de Co-design Pressure Cooker daagt Syntens MKB-bedrijven uit mee te doen aan een ex- periment waarin bedrijven kennis opdoen van en ervaring krijgen met nieuwe methoden, en vervolgens uitgedaagd worden de ervaringen in te zetten om dichter bij de gebruikers te staan.

Provincie UtrechtDe Co-design Pressure Cooker is een van de initiatieven die de provincie Utrecht ondersteunt voor de ontwikkeling van de creatieve industrie. De Co-design Pressure Cooker is onderdeel van het stimuleringsprogramma “Cultuur en Econo-mie”, in het leven geroepen om coproducties tot stand te brengen tussen het reguliere Utrechtse bedrijfsleven en de creatieve industrie. De provincie jaagt deze samenwerking aan omdat kennis en creativiteit de belangrijkste concurren-tiefactoren zijn geworden in de hedendaagse economie. Scouts van de provincie zijn voortdurend op zoek naar samen-werkingsmogelijkheden tussen ontwerpers, kunstenaars en ondernemers.

Meer weten? Hogeschool Utrecht, lectoraat Product Design & Engineering,

Christine De Lille (promovendus), [email protected], (030) 238 86 90.

Meer weten? Syntens, Mechteld Bakkeren (innovatieadviseur), [email protected],

(088) 444 02 26.

Meer weten? Provincie Utrecht, Aart Reurink (beleidsmedewerker afdeling Economie, Cultuur en Vrije tijd),

[email protected], (030) 258 23 11.


Remko van der Lugt

Mechteld Bakkeren

Christine De Lille

Co-design in een Pressure CookerTips & trucs voor ontwerpers en MKB-bedrijven


VoorwoordOndernemerschap in de snelkookpan

Snel, slim en succesvol zakendoen. Dat is het doel van de Co-design Pressure Cooker: een initiatief van Syntens en Hogeschool Utrecht/Kenniscentrum Natuur & Techniek dat met steun van de provincie Utrecht is mogelijk gemaakt.

De formule van de Co-design Pressure Cooker is simpel maar doeltreffend. Verwerk de ingrediënten voor een innovatief product of een veelbelovende, nieuwe dienst in een spreekwoordelijke snelkookpan. Hoe? Door toekomstige gebruikers in een vroeg stadium te betrekken en samen met ontwerpers de bevindingen van deze gebruikers te ver-talen naar concrete verbeteringen. In korte tijd komen enorm veel creativiteit en praktische informatie los. Met als voordeel voor de ondernemer dat maatwerk wordt geleverd. Het aanbod sluit direct aan op de vraag. En dat is waar elke ondernemer altijd naar op zoek is!

De provincie brengt co-design graag onder de aandacht van het Utrechtse bedrijfsleven. We hebben het project opgenomen in ons stimuleringsprogramma “Cultuur en Economie”. Co-design wijst ondernemers de weg naar een nieuwe manier van ondernemen en innoveren. Utrecht staat hoog op de lijst van meest creatieve provincies. Wij willen die bijzondere posi-tie versterken door een brug te slaan tussen het bedrijfsleven en bijzondere leveranciers van innovatie. De Co-design Pressure Cooker draagt eraan bij om de positie van Utrecht als creatieve topregio uit te bouwen.

Vanaf nu is co-design niet alleen weggelegd voor grote bedrijven als Philips en Microsoft, maar ook voor het Utrechtse Midden- en Kleinbedrijf. De kennis van de Co-design Pressure Cooker komt ook voor hen beschikbaar. Ik zie deze uitgave dan ook als een wegwijzer, waar elke ondernemer in de provincie Utrecht met ambitie voor de toekomst de vruchten van kan plukken.

Van harte aanbevolen!

Jan Ekkers,Gedeputeerde economische zaken provincie Utrecht


Inhoudsopgave


PaGiNa|8

1 | De ingredienten van de Co-design Pressure Cooker Opzet, doel en werkwijze

:

:Hoofdstuk 1 | De ingrediënten van de Co-design Pressure Cooker

Waarin verschillen co-designprojecten in grote bedrijven van die in het Midden- en Kleinbedrijf (MKB)? Welke methoden zijn geschikt voor MKB-bedrijven? Wat zijn de succesfactoren en wat de valkuilen? Enkele vragen die ten grondslag lig-gen aan de Co-design Pressure Cooker. Tien MKB-bedrijven werkten van maart tot half juni 2009 samen met een ontwerper en co-designer een vraagstelling uit in een co-designtraject. De vraagstellingen en werkwijzen verschilden, de tijdslimiet was gelijk: elk team kreeg tien weken van start tot afronding.

Wat is Co-design?Co-design is een werkwijze waarbij de eindgebruiker wordt uitgenodigd om ac-tief deel te nemen aan het ontwerpproces. Vanaf de eerste stap in de product-ontwikkeling speelt de gebruiker een actieve rol. Een interessante aanpak want succesvolle innovatie ontstaat door in te spelen op – vaak latente – behoeften van de gebruiker. Co-design is een volledig andere benadering dan die waarin productinnovaties worden gebaseerd op nieuwe technologie, de zogenoemde technology push. Niet de techniek is bij co-design uitgangspunt, maar de ge-bruikerswensen en -behoeften. In de praktijk worden de termen co-design en co-creatie vaak door elkaar gehaald. Co-design is een verzamelterm voor de vele methoden die in verschillende ontwerpstadia kunnen worden ingezet. Co-creatie is een van de methoden waarin gebruikers oplossingen bedenken en meedenken bij het conceptualiseren.

Hoe werkt een Pressure Cooker?Werken in een pressure cooker houdt in dat experts met verschillende dis-ciplines onder hoge (tijds)druk samenwerken aan een uitdagende vraagstelling. Tijdsdruk stimuleert alertheid, focus en creativiteit.

“Het werkt net als een snelkookpan. Hoe die werkt, weet u vast: in een gewone pan bij een gewone luchtdruk van circa 1 atmosfeer, zoals we in Nederland meestal hebben, kookt water bij een temperatuur van 100 graden Celsius. Als de druk ver-groot wordt – zoals in een snelkookpan – zal de temperatuur waarbij water kookt, stijgen. Door die hogere temperatuur wordt de kooktijd verkort. In de snelkookpan (onder hoge druk) ligt het kookpunt op 118 graden Celsius en is de kooktijd grofweg een derde van de tijd die voor het koken in een normale pan nodig is.”

Opzet van de Co-design Pressure CookerEen dwingende tijdslimiet van tien weken en een beperkt bud-get berekend op 38 uur voor de co-designers en 19 uur voor de ontwerpers. Dat waren de hoofdbestanddelen van de Co-design Pressure Cooker. Binnen deze kaders werkten tien co-designteams in de periode eind maart tot half juni 2009 elk een afzonderlijke vraagstelling uit.

Co-design Pressure Cooker Succesrecept

Ingredienten10 x drie samenwerkende partijen:•

MKB-ondernemer co-designer ontwerper

10 x een uitdagende vraagstelling•

Bereidingstijd10 weken•

Technieksnelkookpan•

Resultaatpraktische voorbeeldcases•interessante observaties•tips en trucs voor MKB-ondernemers•adviezen voor ontwerpers•

:


PaGiNa|9

Elk co-designteam had drie spelers: Een MKB-ondernemer in de provincie Utrecht die zich bezon op een •nieuw product of een nieuwe dienst en daarbij de belevingswereld van de gebruiker centraal wilde stellen in plaats van de technologie.

Een co-designer: een ontwerper/adviseur die gespecialiseerd en ge-•traind is in het boven tafel krijgen van (latente) gebruikersbehoeften.

Een ontwerper die op basis van inzicht in de leefwereld van de ge-•bruiker een concept voor een nieuw product of dienst visualiseerde.

Hoe verschillend de vraagstellingen van de tien co-designteams ook waren, in hun streven waren de teams eensgezind. De ambitie was in-zicht te krijgen in kansen voor een nieuw serieproduct of een innovatief serviceconcept door gebruikers centraal te stellen. Door middel van di-verse co-designmethoden maakten de teams (latente) wensen en be-hoeften van gebruikers expliciet.

Doel van de Co-design Pressure CookerEen belangrijk doel van de initiatiefnemers van de Co-design Pressure Cooker was om MKB-ondernemers te laten proeven van co-design. Het MKB erkent namelijk wel de noodzaak van gebruikersstudies maar past ze in de praktijk veel minder toe dan grote bedrijven. Reden: gebrek aan tijd, menskracht en budget. Tijdens de kick-offbijeenkomst van de Co-design Pressure Cooker werden de MKB-bedrijven voorgelicht over de verschillende methoden en aanpakken. De Pressure Cooker was een verkenning naar hoe ook het MKB co-design kan toepassen. De leerer-varingen tijdens het traject zijn vastgelegd zodat deze kunnen worden gedeeld met MKB-ondernemers, co-designers en ontwerpers.

Syntens en Hogeschool Utrecht selecteerden per case het MKB- bedrijf, de co-designexpert en de ontwerper. De teams waren vrij in hun aanpak met twee restricties: een beperking in tijd en in geld. Dit om ervoor te zorgen dat de cases qua grootte en doorlooptijd vergelijkbaar zouden zijn. Bovendien sloten de cases op deze manier optimaal aan bij de realiteit.

Elk co-designteam werd gevolgd door een onderzoeker die van een afstand het traject observeerde. De achtergronden van de onder-zoekers varieerden van ontwerper en onderzoeker tot student van het Kenniscentrum Natuur & Techniek van Hogeschool Utrecht. Om de uniformiteit van het onderzoek te waarborgen, werkte iedere onderzoeker met een werkboek met thematische opdrachten. Deze werkboeken werden na afloop gezamenlijk geanalyseerd en bespro-ken. Daarnaast vonden diepte-interviews plaats met de verschillende co-designexperts. De verzamelde gegevens worden gebruikt in het promotieonderzoek van Christine de Lille. De eerste conclusies staan in deze publicatie.

IngredientenMKB-BEDRIJVEN

de ondernemers

de designers

de gebruikersde ervaringsexperts

ONTWERPERS

C0-DESIGNERS

:Opzet, doel en werkwijze


PaGiNa|10

2 | Toepasbaarheid van co-design in het MKB Meerwaarde en toepasbaarheid voor ondernemingen

Co-design is wezenlijk anders dan marktonder-zoek. Kiest een bedrijf voor marktonderzoek, dan stuurt het marketeers of verkopers op pad met de opdracht om een productidee dat het bedrijf heeft bedacht en dat dus al klaar is, te toet-sen bij bestaande of nieuwe klanten. In co-designtrajecten verloopt dit proces omgekeerd: niet het bedrijf maar de klant levert de input voor productideeën. De gebruiker is richtinggevend in het innovatieproces, niet het bedrijf. Het bedrijf vraagt de mening van de gebruiker voordat er nieuwe ideeën worden bedacht.

Klantcontact verdiepenHoe groter de afstand tot eindklanten, hoe moeilijker het is voor be-drijven om de klantbehoeften écht te kennen. Bedrijven hebben baat bij co-design als ze niet in rechtstreeks contact staan met eindgebrui-kers. Denk aan ondernemingen die via meerdere schakels leveren aan de consumentenmarkt. Een voorbeeld is Alpine Nederland B.V., een van de deelnemers aan de Co-design Pressure Cooker. Alpine levert via win-kelketens gehoorbeschermingsproducten aan muziekwinkels. Co-de-sign is in zo’n geval een methode om het klantencontact te verdiepen. De ondernemer kruipt als het ware in de huid van de (potentiële) klant om diens belevingswereld te doorgronden. De bevindingen leveren aan-knopingspunten voor innovatieve nieuwe producten en diensten.

anticiperen op behoeftenDaarnaast is co-design toepasbaar in het contact met semiprofessionele gebruikers. Een producent van specialistische professionele apparatuur bijvoorbeeld zal misschien denken dat hij de klantbehoefte goed kent: de klant deponeert vragen immers rechtstreeks bij zijn bedrijf. Het risico bestaat dat dit bedrijf uitsluitend nog reactief te werk gaat. Co-design kan het inzicht in latente behoeften van klanten boven tafel krijgen; be-hoeften en wensen waar de gebruiker zich nog niet bewust van is. Co-design brengt ze aan de oppervlakte. De producent kan op die behoef-ten anticiperen met het aanbieden van nieuwe producten of diensten. Dit biedt een kans voorop te lopen in de markt.

Co-design betrekt de gebruiker bij het ontwikkelen van nieuwe producten. Wat levert co-design ondernemingen op? In welke situaties is co-design zin-vol? Welke aanpak is effectief? Dat gebruikersparticipatie rendeert, blijkt uit de manier waarop grote bedrijven ermee omgaan. Ook kleinere bedrijven kun-nen er hun voordeel mee doen.

Gebruikers betrekken in de beginfase van het ontwerpproces is steeds be-langrijker bij New Product Development. Grote internationale bedrijven ne-men het voortouw in het ontwikkelen en toepassen van gebruikerspartici-patie. Denk aan de Sense and Simplicity-campagne van Philips en het gebruik van etnografie bij Microsoft. Door vroeg in het ontwerpproces te investeren in gebruikersstudies verhogen deze en andere bedrijven de slagingskans van producten.

Hoofdstuk 2 | Toepasbaarheid van co-design in het MKB

toetsing in de markt

marketingmixverbeteren

nieuwe doelgroepleren kennen

(latente) behoeftengebruikers achterhalen?

Bereiding co-design

vertalen van gebruikersinzichten naar ontwikkeling nieuw product of nieuwe dienst

co-design!

ontwikkelennieuw product dienst


PaGiNa|11

Co-design is wezenlijk anders dan marktonder-zoek. Kiest een bedrijf voor marktonderzoek, dan stuurt het marketeers of verkopers op pad met de opdracht om een productidee dat het bedrijf heeft bedacht en dat dus al klaar is, te toet-sen bij bestaande of nieuwe klanten. In co-designtrajecten verloopt dit proces omgekeerd: niet het bedrijf maar de klant levert de input voor productideeën. De gebruiker is richtinggevend in het innovatieproces, niet het bedrijf. Het bedrijf vraagt de mening van de gebruiker voordat er nieuwe ideeën worden bedacht.

Klantcontact verdiepenHoe groter de afstand tot eindklanten, hoe moeilijker het is voor be-drijven om de klantbehoeften écht te kennen. Bedrijven hebben baat bij co-design als ze niet in rechtstreeks contact staan met eindgebrui-kers. Denk aan ondernemingen die via meerdere schakels leveren aan de consumentenmarkt. Een voorbeeld is Alpine Nederland B.V., een van de deelnemers aan de Co-design Pressure Cooker. Alpine levert via win-kelketens gehoorbeschermingsproducten aan muziekwinkels. Co-de-sign is in zo’n geval een methode om het klantencontact te verdiepen. De ondernemer kruipt als het ware in de huid van de (potentiële) klant om diens belevingswereld te doorgronden. De bevindingen leveren aan-knopingspunten voor innovatieve nieuwe producten en diensten.

anticiperen op behoeftenDaarnaast is co-design toepasbaar in het contact met semiprofessionele gebruikers. Een producent van specialistische professionele apparatuur bijvoorbeeld zal misschien denken dat hij de klantbehoefte goed kent: de klant deponeert vragen immers rechtstreeks bij zijn bedrijf. Het risico bestaat dat dit bedrijf uitsluitend nog reactief te werk gaat. Co-design kan het inzicht in latente behoeften van klanten boven tafel krijgen; be-hoeften en wensen waar de gebruiker zich nog niet bewust van is. Co-design brengt ze aan de oppervlakte. De producent kan op die behoef-ten anticiperen met het aanbieden van nieuwe producten of diensten. Dit biedt een kans voorop te lopen in de markt.

Vier redenen om co-design in te zetten

Uw bedrijf:heeft een grote afstand tot de uiteinde-lijke gebruiker

wil proactief kansen verkennen voor een nieuw product, een nieuwe dienst of ver-nieuwde marketing

wil een bekende gebruikersgroep gaan bedienen rond een nieuw thema

wil inzichten opdoen over een nieuwe, nog onbekende doelgroep

1

2

3

4

MarktkansenCo-design helpt bedrijven de omslag te maken van een re-actieve naar een proactieve benadering. Dat levert markt-kansen op. Grote bedrijven weten dat: co-design is er aardig ingeburgerd. Zij gebruiken uiteenlopende co-design-methoden om samen met (potentiële) gebruikers product-kansen te verkennen. Denk aan Google, een bedrijf dat bij-na alle innovaties baseert op inzichten in de leefwereld van de gebruiker.

in de huid van de gebruikerCo-design start met het verkennen van de leefomgeving van gebruikers. Doel is hun belevingswereld te leren ken-nen en inzicht te krijgen in gewoontes, problemen en be-hoeften. Op basis hiervan kan de ondernemer als het ware in de huid van de gebruiker kruipen, zodat hij doorziet wat deze bezighoudt. Pas na analyse van de gebruikerswereld volgt de vertaling naar eventuele bedrijfskansen.

Voor veel Midden- en Kleinbedrijven (MKB) is de omslag groot van het achteraf toetsen van ideeën naar het vooraf vragen naar behoeften. Twee cases in de Co-design Pres-sure Cooker illustreren dit.

Koninklijke Bammens B.V. in Utrecht ontwikkelt, pro-duceert en verkoopt afvalbevatters. Het bedrijf wilde zich oriënteren op een nieuwe markt, namelijk de eve-nementenmarkt. Normaal gesproken zou het bedrijf onderzoeken of de bestaande producten in deze nieu-we markt in te zetten zijn, door gebruikersonderzoek of het voorleggen van schetsen. In de Co-design Pressure Cooker koos Bammens ervoor eerst te achterhalen wel-ke problemen en behoeften festivalbezoekers, evene-mentenbureaus en afvalophaaldiensten ervaren bij de afvalinzameling op tijdelijke evenementen.

Een tweede voorbeeld is Difrax B.V.. Difrax B.V. in Bilthoven ontwikkelt en verkoopt kunststof babyverzorgingsproducten. Het bedrijf aarzelde of het een product zou moeten ontwikkelen om de kunststof spenen en speeltjes hygiënisch schoon te maken. In plaats van de eigen ideeën voor te leggen aan de doelgroep, koos Difrax voor co-design. Het bedrijf heeft de Co-design Pressure Cooker benut om de behoef-ten van klanten beter te begrijpen en om beter zicht te krijgen op hoe klanten op dit moment omgaan met hygiëne van babyproducten.

Naar een co-designvraagstellingBij het formuleren van een heldere vraagstelling voor het co-designtraject moesten de meeste bedrijven wennen aan de nieuwe manier van denken. Het doel was om een open vraag voor te leggen aan een of meer gebruikersgroepen en dus geen bevestiging te zoeken voor eigen ideeën of aannames. Co-design vraagt een open vizier. De kunst is om de vraagstelling niet te breed te maken omdat dan de input onbruikbaar wordt voor het bedrijf.

Co-designtrajecten zijn mogelijk in de volgende situaties:

Het MKB-bedrijf wil het contact met een •bestaande doelgroep verdiepen rondom een bepaald thema. Een voorbeeld is de ca-sus die werd ingebracht door Difrax B.V.

Het MKB-bedrijf wil contact leggen met een •nieuwe doelgroep, in een bepaalde context en rond een bepaald thema. Een voorbeeld hiervan is de casus van Koninklijke Bam-mens B.V.

Meerwaarde en toepasbaarheid voor ondernemingen


PaGiNa|12

3 | Achtergronden bij co-design Co-evolutie, gebruikersrollen, ontwerpstadia en methoden

Om succesvol te innoveren is het nodig dat nieuwe ideeën voor producten en diensten kunnen wortelen in de wereld van de gebruiker. Alleen in-novatieve technologie is daarvoor vaak niet voldoende. Daarvan getuigen nieuw gelanceerde producten die een stille dood stierven doordat ze niet pasten in de belevingswereld van de mensen die deze producten moesten gaan gebruiken.

Neem de e-readers die als paddenstoelen uit de grond schieten. Het objec-tieve voordeel voor de gebruiker – je hele bibliotheek past in je zak – blijkt niet op te wegen tegen hoe mensen een boek (willen) ervaren. Het genoe-gen een boek open te slaan, het een eigen karakter te zien krijgen door het gebruik, het kunnen krassen in de marges: een boek is voor een lezer meer dan een middel om informatie te krijgen. Een boek faciliteert een leeserva-ring en de bestaande e-readers spelen daar geen van alle adequaat op in.

Match tussen technische en sociale omgevingInnovatie gaat niet alleen om het slim toepassen van techniek, het gaat ook om de match tussen de technische productenwereld en de sociale mensenwereld. Een nieuw product moet aansluiten bij de omgeving van de gebruiker: het moet niet alleen een geïsoleerde taak verrichten, het moet passen bij andere gebruiksobjecten en bij de gedachten en ervaringen van de gebruiker.

Soms moet de mensenwereld innoveren om een nieuw product of dienst te laten slagen. Een voorbeeld van dit laatste is de omslag in de muziek-industrie waar van een relatie tussen de muziekdrager en de muziek zelf geen sprake meer is.

De Franse filosoof en socioloog Bruno Latour (1987) spreekt in dit verband over co-evolutie van de technische en sociale omgeving. Innovatie komt tot stand door afstemming tussen de sociale en technische omgeving. Een in-novator op het grensgebied tussen technische en sociale omgeving weet deze afstemming in goede banen te leiden.

Professor Dany Jacobs geeft het proces van co-evolutie schematisch als volgt weer:

Meestal zijn technologische ontwikkelingen ondergebracht bij de afdeling Research & Development van een bedrijf, hier aangeduid als ‘technische omgeving’. In zo’n situatie is er een grote afstand tussen de ontwerper en de eindgebruiker in zijn sociale omgeving; in veel bedrijven zit tussen die twee namelijk nog een marketingafdeling of extern bureau. Vaak blijft de rol van de gebruiker beperkt tot het doen van evaluaties en testen: de ontwerper komt met een idee of concept en de gebruiker mag vertellen wat hij daarvan vindt. Logisch dat het innovatieproces in zo’n geval stroef verloopt.

(Dany Jacobs, Adding value)

‘innovator’

socialeomgeving

technischeomgeving

‘innovator’


socialeomgeving

technischeomgeving

Hoofdstuk 3 | Achtergronden bij co-design


PaGiNa|13

Er is steeds meer behoefte aan een constructieve dialoog tussen ontwerper en gebruiker. De afgelopen decennia zijn vele nieuwe vormen van innovatieprocessen in zwang geraakt die de eindgebruiker en de ontwerper gedurende het inno-vatieproces dichter bij elkaar brengen. De ontwerper plaatst zichzelf binnen de gebruikerswereld of nodigt de gebruiker uit om mee te denken over mogelijke vernieuwingen van een pro-duct of dienst. Gevolg is dat de afstemming tussen technolo-gie en mens veel makkelijker verloopt. Deze vormen worden aangeduid met de verzamelterm ‘co-design’: het uitnodigen van de gebruiker om deel te nemen in het ontwerpproces. De rol van de gebruiker is daarbij veel breder dan slechts die van beoordelaar: hij brengt kennis en inzicht mee over zijn wereld en gebruikt die in het innovatieproces.

Toonaangevende instituten (Wakeford, 2004; Chaaron & Favier, 2006) zien in de huidige markt kansen voor het Mid-den- en Kleinbedrijf (MKB) door in de productontwikkeling de belevingswereld van de eindgebruiker centraal te stellen in plaats van de technologie. Co-designmethoden waarin de eindgebruiker als partij betrokken wordt in innovatieproces-sen, bieden een belangrijke nieuwe richting voor innovatie.

Gebruikersparticipatie en de rol van de ontwerperDe gebruiker kan op verschillende manieren participeren in het ontwerpproces:

Gebruiker als informant•De ontwerper kijkt in de gebruikerswereld mee om inzicht te krijgen in de context waarbinnen ontworpen moet worden. De gebruiker is relatief passief. Hij beantwoordt vragen of leidt rond. Het initiatief van dit onderzoek ligt bij de ontwerper.

Gebruiker als expert•De gebruiker neemt binnen het ontwerpteam de rol aan van expert van zijn eigen ervaringen. Interactie tussen ontwerper en gebruiker vindt plaats op basis van gelijkwaardigheid.

Gebruiker als creator•Als creator bedenkt de gebruiker zelf ideeën en oplossingen, al dan niet samen met het professionele ontwerpteam. De ontwerper stelt zich faciliterend op: zijn rol is om de ideeën van de gebruiker te visualiseren en concreet te maken.

De gebruiker krijgt in de opeenvolgende rollen van informant, expert en creator steeds meer initiatief; de rol van de ontwerper wordt steeds fa-ciliterender. Dat heeft consequenties voor de keuze en de toepasbaarheid van co-designmethoden. Als een gebruiker grote kennis van zaken heeft en gemotiveerd is om op niveau mee te denken, ligt een creator- of expertrol voor de hand. Ontbreken die kennis en motivatie dan is het wellicht effectiever om de eindgebruiker als infor-mant te betrekken. Een alternatief kan zijn om de gebruiker te ontwikkelen naar een expertrol door hem, met instrumenten als een werkboekje, gedurende langere tijd bewust te maken van zijn omgeving.


‘innovator’

socialeomgeving

technischeomgeving

Co-evolutie, gebruikersrollen, ontwerpstadia en methoden


PaGiNa|14

Co-design in verschillende ontwerpstadiaHet vermaarde ontwerpburo IDEO beschrijft in zijn open source hu-man centered design-toolkit (2009) een ontwerpproces van drie sta-dia, waarbij de gebruiker steeds een belangrijke rol heeft.

Hear• (horen)Gericht op het werkelijk horen en te begrijpen wat er in de wereld van de gebruiker speelt. Nadruk is op een diep begrip, en de ken-nisbasis voorbij de eigen ervaringen te trekken. Uiteindelijk leidt dit stadium tot vele inzichten uit de gebruikerswereld.Create• (conceptualiseren)Gericht op het verwerken van deze inzichten en ze te gebruiken als basis voor het genereren van ideeën en prototypes.Deliver• (leveren)Het op de markt brengen van het nieuwe product. Naast ontwik-keling en productie komen hierbij zaken als marktintroductie aan bod.

Ook in het derde stadium – het ontwikkelen en implementeren van concepten – is contact met de eindgebruiker belangrijk. Dit proces vraagt vaak veel tijd, geld en inspanning. In deze fase moeten nog veel beslissingen worden genomen. Het komt voor dat een concept dat goed inspeelt op een werkelijke behoefte, door bedrijfstechnische of financiële afwegingen verwordt tot een gedrocht waarin de klant zich niet langer herkent. Prototyping is een belangrijk hulpmiddel om dit risico te verkleinen. Daarmee bedoelen we allerlei manieren om een product te presenteren om de interactie ermee en de beleving ervan te kunnen evalueren.

In Sketching user experiences (2007) benadrukt Bill Buxton, hoofddesigner bij Microsoft, hoe belangrijk prototypes zijn. Hij vertelt hoe prototypes, hoe lelijk en grof ook, vanaf de vroege conceptvorming ingezet kunnen worden om een fit te krijgen en te behouden tussen het product en de verschillende gebruikers.

Co-design is dus meer dan onderzoek doen en nieuwe concepten genereren; het ontwikkelen van concepten en prototypes is er onlosmakelijk mee verbonden. In de Co-design Pressure Cooker lag de nadruk op het eerste en gedeeltelijk op het tweede sta-dium: hear en create. Het doel was nieuwe concepten te ge-nereren op basis van geïdentificeerde behoeften in de gebrui-kerswereld; het daadwerkelijk ontwikkelen en evalueren van de producten viel buiten de reikwijdte van het project.

OntwerpstadiaGebruikers-rollen

Informant

Hear

Observe

Probes

Design game

Co-creationsession

Context- mapping

Focus groupreview

Interview

Create Deliver

Expert

Creator



PaGiNa|15

OntwerpstadiaGebruikers-rollen

Informant

Hear

Observe

Probes

Design game

Co-creationsession

Context- mapping

Focus groupreview

Interview

Create Deliver

Expert

Creator

1 | Safari

(toegepast door het co-designteam van BAT Continental B.V.)

Safari is een manier om snel onder te dompelen in de gebruikers-wereld. Gewapend met fototoestel en videocamera en met een frisse blik stapt de co-designer de wereld van de gebruiker in en probeert hier zoveel mogelijk relevante materialen te verzamelen. Interactie met gebruikers is gebaseerd op toevallige ontmoetingen. In een tijdsbestek van een paar uur kan de co-designer veel bruik-bare inzichten verzamelen. Van belang is te beseffen dat de co-designexpert in zo’n korte tijd onmogelijk een diepgaand begrip kan ontwikkelen van wat zich daadwerkelijk afspeelt. De inzichten zullen altijd gekleurd zijn door eigen ervaringen en interpretaties.

Methoden voor co-designVoor co-design is geen optimale methode aan te wijzen. Verschillende vraagstukken, verschillende eindgebruikers en verschillende visies van het bedrijf en de ontwerpers op het innovatieproces maken dat elk co-design-project een eigen invulling krijgt. Opdrachtgever, ontwerpers en gebruikers zoeken steeds naar de meest effectieve werkwijze.

We onderscheiden onder meer de volgende co-designmethoden:SafariObservatieMinistageInterview op locatieExpertinterviewProbesContextmappingCo-creatiesessieDesign game

2 | Observatie

(toegepast door het co-designteam van Jansen Medicars)

Observatie is een middel om tot dieper inzicht te komen in wat mensen doen in hun omgeving. De co-designer heeft twee op-ties. Als ‘vlieg op de muur’ stelt hij zich zo onopvallend mogelijk op en probeert de natuurlijke gang van zaken niet te beïnvloeden. Afhankelijk van de ontwerpopdracht kan het veel tijd kosten om met zo’n opstelling voldoende materiaal te verzamelen. Denk aan het ontwerp van een abri voor een afgelegen busstation. Een andere optie is om als ‘documentairemaker’ op te treden. In dat geval komt de co-designer juist in interactie met de gebruiker tot een beeld van diens handelen. Door gebruik te maken van een camera zullen mensen meer geneigd zijn aandacht te vestigen op knelpunten en aandachtspunten.

3 | Ministage

(niet toegepast in de Co-design Pressure Cooker)

Tijdens een ministage stapt de co-designer letterlijk in de schoenen van de gebruiker. Hij trekt zelf de doktersjas aan om rondes te lopen in het ziekenhuis of werkt een dag mee als conducteur in de tram. De co-design-expert ontwikkelt op deze manier gevoel voor de wereld van de eindge-bruiker. Valkuil is dat de co-designer zijn ervaring als de enige werkelijkheid ziet en zich baseert op de ervaringen van één enkele dag.


1 23456789


PaGiNa|16

6 | Probes

(toegepast door de co-designteams van Prémaxx B.V., Alpine Nederland B.V., Difrax B.V. en Alrec Sign & Display B.V.)

Een probe is een inspirerend werkpakket dat de eindgebruiker in staat stelt om zijn eigen gebruiksomgeving en gedrag te onderzoeken en erover te rapporteren. Vaak bestaat zo’n pakket uit een werkboekje met verschillende soorten opdrachten, variërend van het invullen van een tijdlijn en het in kaart brengen van de omgeving tot het beantwoorden van vragen. Daarnaast maakt deze methode gebruik van wegwerp- of digitale camera’s en is er geëx-perimenteerd met voicerecorders.

Een design probe is geen vragenlijst in een mooi jasje gestoken, maar een bewuste com-positie van verschillende oefeningen en media. Doel is de aandacht van de gebruiker ge-durende langere tijd, bijvoorbeeld een week, vast te houden en hem in staat te stellen zijn ervaringen zo rijk mogelijk over te dragen aan het ontwerpteam. Probes worden vaak ingezet voorafgaand aan interviews of andere manieren van gebruikersonderzoek.

4 | Interview op locatie

(toegepast door het co-designteam van Schilte B.V.)

Een (semigestructureerd) interview is bedoeld om te achterhalen wat een gebruiker over een onderwerp wil of kan vertellen. Handig is om vooraf een aantal aandachtsgebieden te benoemen voor het gesprek. Doorvragen levert goede inzichten op. Door het inter-view op de locatie van de gebruiker te laten plaatsvinden, snuift de ontwerper niet alleen de context van de gebruiker op maar kan hij deze ook betrekken in het gesprek. De ontwerper stelt zich op als onwetende leerling.

7 | Contextmapping

(toegepast door de co-designteams van Pré-maxx B.V. en Alpine Nederland B.V.)

Contextmapping betrekt gebruikers als experts van hun eigen ervaringen. Creatieve maakac-tiviteiten zoals collages, modelmaken en teke-nen, stellen gebruikers in staat dieper te gra-ven in hun ervaringen en zo verborgen kennis en latente behoeften expliciet te maken. Door-gaans krijgen deelnemers een week vóór de sessie een probepakket om hen meer bewust te maken van hun gedrag en omgeving. In een groepssessie met verschillende creatieve op-drachten maken de deelnemers visuele repre-sentaties van hun belevingen, geven er uitleg bij en discussiëren erover. Vooral wat gebrui-kers zeggen bij het bespreken van hun creaties is vaak een bron van nieuwe inzichten.

5 | Expertinterview

(toegepast door het co-designteam van Verheul Trappen B.V.)

Het interviewen van ervaringsexperts of mensen die beroeps-halve veel weten over een onderwerp kan veel informatie ople-veren. Het is slim om de theoretische kennis te staven met ma-teriaal uit de wereld van de ‘echte gebruiker’.



PaGiNa|17

8 | Co-creatiesessie

(toegepast door het co-designteam Uitgeverij Scala B.V. )

In een co-creatiesessie brainstormen gebruikers, vaak samen met het ontwerpteam, over nieuwe ideeën. Von Hippel (2005) geeft aan dat lead-users een krachtige bron zijn voor nieuwe ideeën. Met name bij professionele pro-ducten is co-creatie een veel toegepaste methode van co-design. De ideeën die gebruikers genereren, komen vaak voort uit eerdere ervaringen. Het kan lastig zijn voor gebruikers om met ideeën te komen voor een nieuwe, toekomstige gebruiksomgeving. Het is aan de ontwerper om de, vaak conflicterende, ideeën te verenigen tot een geïntegreerd product.

9 | Design game

(toegepast door het co-designteam Koninklijke Bammens B.V.)

Een speciale vorm van co-creatie is de spelvorm. Hierbij wordt het groepsproces geleid aan de hand van een (bord)spel. De spelvorm zorgt voor spanning en dynamiek. Bovendien biedt het gebruikers de mogelijkheid om vrijuit te praten; wat binnen een spel gebeurt, erva-ren zij als ‘anders’ dan de werkelijke wereld. In de Design Game® van FLEX/the INNOVATIONLAB speelden twee teams van ontwerpers en gebruikers tegen elkaar. Daarbij kwamen vragen aan bod die zowel met het hear-stadium als met het create- en deliver-stadium te maken hebben.


Naast de gebruikte – en hiervoor beschreven – co-designmethoden zijn er volop an-dere mogelijkheden. Denk aan de multiplechoicevragenlijst en online co-designtools variërend van online fora tot zorgvuldig ontwikkelde tools waarin alle stadia aan bod komen. Met online tools als blogs en fora is het mogelijk in contact te komen met een breed publiek maar ze blijven oppervlakkig. Specifieke online co-designtools vra-gen veel ontwikkeling en zijn daarmee kostbaar. Vragenlijsten en online tools zijn eigenlijk niet te vergelijken met de live co-designmethoden. Vragenlijsten en online tools geven inzicht in wat er gebeurt, de co-designmethoden leggen vooral de achter-liggende waarom-vraag bloot.


PaGiNa|18

4 | Tien co-designtrajecten uitgelicht Bevindingen van de co-designteamsTijdens de Co-design Pressure Cooker werkten tien Midden- en Kleinbedrijven (MKB) samen met een ontwer-per en co-designer een vraagstelling uit die werd ingebracht door het MKB-bedrijf. Hoewel elk team vrij was in de werkwijze en aanpak was er een dwingende tijdslimiet. In tien weken (van eind maart tot half juni 2009) moest het volledige traject zijn afgerond. De Pressure Cooker levert boeiende inzichten op, zowel voor MKB-bedrijven als voor co-designers en ontwerpers.

Overzicht van de tien co-designtrajectenHieronder volgt een overzicht van de tien co-designtrajecten, met per traject een summiere aanduiding van de vraagstelling, de naam van het betrokken MKB-bedrijf en het resultaat van het traject.

1|Gehoorbescherming voor amateur-muzikantenAlpine Nederland B.V.

Pagina 20

Pagina 26

Pagina 22

Pagina 24

Voor Alpine werden zeven amateur-muzikanten bij elkaar gebracht in een gelegenheidsformatie. Er werd onder meer een gepersonaliseerde set ge-hoorbeschermers voor de hele band ontworpen.

2|Een shop-in-shopsysteem voor BoschAlrec Sign & Display B.V.

Doe-het-zelvers leerden vormgevers dat klussers informatie en advies no-dig hebben bij de aankoop van materialen. Dat gaf Alrec Sign & Display de aanzet om de Bosch Academy, een informatieve display, uit te werken.

3|Afvalinzameling op evenementenKoninklijke Bammens B.V.

Design games met organisatoren en bezoekers van evenementen leerden Koninklijke Bammens B.V. hoe afvalinzameling beter kan.

4|Bouwtechnische oplossingen in de renovatiemarktBAT Continental B.V.

Architecten en constructeurs werden ingeschakeld om mee te denken over kansen en productideeën in de renovatiemarkt en bij herbestemming van gebouwen. Binnendringen in deze wereld vergt tijd, een juiste timing en uithoudingsvermogen.

Hoofdstuk 4 | Tien co-designtrajecten uitgelicht


PaGiNa|19

Pagina 32

Pagina 34

Pagina 28

Pagina 36

Pagina 38

Pagina 30

5|Hygiene bij kunststof babyproductenDifrax B.V.Wat zijn ervaringen van verzorgers rondom de hygiëne van kunststof baby-artikelen? Difrax kreeg antwoord op die vraag. Het resultaat is een uit-gewerkt idee.

:

6|Meubilair voor endoscopie in een operatiekamerJansen Medicars

Hoe werkt het personeel van operatiekamers met endoscopietrolleys en -pendels? Observaties ter plaatse resulteerden in nieuwe productconcep-ten.

7|Een slaaphulp voor baby,s en ouders

Premaxx B.V.,

Hoe kan een product ouders helpen als een baby niet wil slapen? Inzicht in de leefwereld van jonge ouders gaf de aanzet tot het ontwikkelen van een nieuwe draagwieg.

8|Crossmediale aanpak voor een tijdschrift over poppenhuizenUitgeverij Scala B.V.

Een enthousiaste lezersgroep van een tijdschrift over poppenhuizen beves-tigde oude inzichten en leverde nieuwe ideeën om de service van het tijd-schrift crossmediaal en in print uit te werken.

9|Een schoolmeubel voor een brede schoolSchilte B.V.De confrontatie met de werkelijke situatie op een brede school en met de gebruikers, gaf de impuls om vernieuwend schoolmeubilair te ontwer-pen.

Verheul Trappen B.V.

Ouderen, jonge ouders en een ervaringsdeskundige boden vernieuwende inzichten in problemen bij het trappenlopen. Een video hielp om die ideeën om te vormen tot een octrooibaar product.

10|Veiligheid op trappen

Bevindingen van de co-designteams


PaGiNa|20 Hoofdstuk 4 |Tien co-designtrajecten uitgelicht |

Hoe gaan amateur-muzikanten om met gehoorbescherming? Deze vraag van Alpine Nederland B.V. was het uitgangspunt voor een co-designtraject met user-centered ontwerpbureau Muzus en ontwerpbureau Koen&Co. Alpine Nederland ontwikkelt, produceert en verkoopt een assortiment universele gehoorbeschermers voor par-ticuliere gebruikers. Voorbeelden zijn MusicSafe, FlyFit en WorkSafe. Daarnaast verkoopt Alpine via audiciens en opticiens zogenoemde ‘otoplastieken’: op maat gemaakte gehoorbeschermers. Zo is Alpine MusicSafe Pro gericht op gehoorbescherming voor de professionele muzikant en is de PartyPlug bedoeld om concerten evenementen-bezoekers een optimale muziekbeleving te geven.

Muzus bracht zeven bandleden vanuit verschillende muziekdisciplines samen in een gebruikerssessie. Ter voorbereiding hadden deze ama-teur-muzikanten hun werken repetitieomgeving in kaart gebracht. Muziek speelt een belangrijke rol in hun leven. “Muziek is zuurstof”, schreef een van hen. Die opvatting delen de muzikanten: muziek is een essentieel onderdeel van hun leven, niet iets wat je er even bij doet.

Tijdens de gebruikerssessie kwam het dilemma naar voren, de wens om muziek te maken en gehoorbescherming: een contradictio in ter-minis. Zoals een bandlid het verwoordde: “Mooi geluid wil je horen, niet dempen. Je wilt het vol beleven.” De bandleden blijken niet te weten wanneer muziek te hard is en gehoorschade veroorzaakt. Ze overschatten het aantal toegestane decibels. Maar ze zijn het erover eens dat als één bandlid kiest voor gehoorbescherming, dit eigenlijk moet gelden voor alle bandleden.

User-centered ontwerpbureau: MuzusOntwerpbureau: Koen&CoSyntensadviseur: Ruben van der Horst

Gehoorbescherming voor amateur-muzikantenAlpine Nederland B.V.

“Het afstemmen van je marketing op je doelgroep is minstens zo belangrijk als het product zelf.” [Alpine]

Werkpakket voor gebruikers

Muzus

User-centered ontwerpbureau Muzus heeft amateur-muzikanten vanuit verschil-lende muziekdisciplines uitgenodigd voor een gebruikerssessie. Deze muzikan-ten hebben verteld over hun leefwereld, beleving en ervaring met betrekking tot muziek maken en over de rol van gehoorbescherming hierin.Om het co-designproces in te korten, is gebruik gemaakt van een meer gestandaar-diseerd proces, met bijbehorend materiaal ontworpen door Muzus. Daarnaast zijn de video’s van de gebruikerssessie niet uitgeschreven zoals Muzus normaliter doet, maar zijn de belangrijkste inzichten genoteerd terwijl de video doorliep. Dit heeft de kwaliteit van het proces niet verminderd: de inzichten hebben de basis gevormd voor het uiteindelijke ontwerp.

Alpine Nederland B.V


PaGiNa|21Personaposter

Muzus vertaalde de gebruikersinzichten naar persona’s: fictieve perso-nages waarin ruwe data worden samengevat. In een co-designsessie met alle partijen zijn concepten op verschillende niveaus bedacht voor alle persona’s. Koen&Co werkte enkele ideeën uit en voegde nieuwe concepten toe. Onder meer ontwikkelde Koen&Co een nieuwe pay-off: ‘Pure Sound’. Deze benaming is positiever dan ‘Hearing Protection’ en geeft Alpine toegang tot nieuwe markten. Daarnaast werd een set ge-hoorbeschermers ontwikkeld voor de hele band met de mogelijkheid voor elk individueel bandlid om er een persoonlijk tintje aan te geven, met een presentatiehoesje of kleur.

ResultaatAlpine heeft meer zicht gekregen op de wijze waarop amateur-muzi-kanten omgaan met gehoorbescherming. Het bedrijf gebruikt de inzich-ten in zijn marketing en voor het afstemmen van het productaanbod op deze doelgroep.

“Het is waardevol om contact te houden met enthousiaste deelnemers zodat je in een later stadium de ontwikkelde concepten kunt evalueren

met de doelgroep.” [Muzus]

Amateur-muzikanten | Gehoorbescherming gebruikerssessie | Creatieve sessie | Dagboek | Persona’s

“Wij weten hoe professionele muzikanten kijken naar gehoorbe-scherming en willen meer te weten komen over de beleving van en ervaringen met gehoorbescherming bij amateur-muzikanten. Die kennis hebben we nodig om ons aanbod en onze marketing nog beter af te stemmen op de doelgroep.”

Alpine Nederland B.V.

Voor Koen&Co was het een hele uitdaging om binnen twee weken de vele informatie uit de brainstorm te convergeren naar enkele concepten. Koen&Co was, zoals afgesproken, niet be-trokken bij de gebruikerssessie maar er heeft wel een gezamen-lijke brainstorm plaatsgevonden waarin nog veel meer ideeën zijn ontstaan dan uitgewerkt konden worden. Koen&Co heeft de nieuwe zienswijze van Muzus vertaald in de nieuwe pay-off voor Alpine: ‘Pure Sound’ en heeft deze pay-off als kapstok ge-bruikt om een duidelijke koers te markeren.

Koen&Co



Een shop-in-shopsysteem voor Bosch

Alrec Sign & Display B.V. ontwerpt en produceert displays voor merk-fabrikanten. Alrec wil zich in de markt voor duurzame displays onder-scheiden door een uitgesproken styling en door het effectief overdra-gen van de boodschap van de merkfabrikant aan de potentiële koper. Hiervoor moet het bedrijf een goed inzicht hebben in de (latente) behoeften van potentiële kopers zodra deze een nieuw product aan-treffen op een display in een winkel.

Tijdens het Co-design Pressure Cooker-traject stuurde co-designer P5 consultants twaalf ervaren en minder ervaren doe-het-zelvers en ‘moet-het-zelvers’ op pad met de opdracht een bouwmarkt te be-zoeken en de ervaringen vast te leggen. Daarnaast voerde het co-designteam gesprekken met winkeliers. De bevindingen van shop-pers en retailers waren input voor een workshop met kopers. Dat leverde interessante consumer insights op. Zo blijken klanten te houden van overzicht en rust. Ze willen informatie en advies en vin-den het prettig om producten uit te proberen.

Het ontwerpproces verliep in fasen, als in een estafette: P5 consul-tants voerde samen met Alrec Sign & Display B.V. het gebruikerson-derzoek uit. In een creatieve sessie gaven zij samen met een van de gebruikers uit de workshop, hun inzichten door aan het ontwerpteam, bestaande uit 3D-ontwerpers van Alrec en ontwerpers van vormge-vingsbureau Vormers. Tijdens deze co-designsessie werd het con-cept bedacht van de Bosch Academy: een concept van een display dat op de winkelvloer geplaatst wordt en dat zich leent voor verkoop en educatie.

Co-designer: P5 consultantsOntwerpbureau: VormersSyntensadviseur: Mechteld Bakkeren

Alrec Sign & Display B.V.

P5 consultants

P5 consultants heeft de Pressure Cooker grotendeels door-lopen zoals ze dat gewoonlijk doet. Anders was het coachen van Alrec Sign & Display om zelf retailers te interviewen en het contacteren van deelnemers voor de sessie via Alrec Sign & Display. Doordat Alrec erg betrokken was gedurende het hele proces heeft P5 consultants veel tijd kunnen besparen.

“Wij hebben Alrec Sign & Display gecoacht om de in-terviews zelf af te nemen. Hierdoor bespaarden wij veel tijd.” [P5 consultants]



PaGiNa|23

Vormgevingsbureau Vormers vertaalde de verworven inzichten naar an-dere ‘activatiemethoden’: diverse uitingen in uiteenlopende media om potentiële kopers te activeren en ze de weg te wijzen naar de InStore Bosch Academy. Verder verzorgde vormgevingsbureau Vormers de eerste aanzet voor een grafische uitwerking van de Bosch Academy.

Alrec werkte vervolgens zelf het grafische concept en de ideeën van de co-designsessie uit in een driedimensionaal ontwerp, dat enthousiast door Bosch werd ontvangen.

ResultaatAlrec Sign & Display gaat zich laten coachen door een co-designexpert bij het zelf opzetten van shopperonderzoek ten behoeve van klanten.

“Op de analyse kun je niet be-sparen, die moet plaatsvinden.” [P5 consultants]

Doe-het-zelfartikel | Dagboek | Sessie met gebruikers | Samen ideeën genereren | Business-to-business case

Vormers

Gewoonlijk maakt Vormers een uitgebreide voorstudie van de vormgevingsstijl van het bedrijf om een concept neer te zetten. Het was nieuw voor hen om enkel met gebruikersinzichten te werken. Een volgende keer zou Vormers de gebruikersinzichten toch weer willen combineren met een voorstudie.


“Wij willen displays ontwikkelen op basis van kennis en behoef-ten van retailers en shoppers. De samenwerking met P5 con-sultants heeft ons laten zien hoe we ons verder kunnen profes-sionaliseren in het achterhalen van hun behoeften. Daarnaast heeft het traject ons inzicht gegeven in de mogelijkheden om ons toch al uitgebreide full-servicepakket voor A-merkklanten verder te verbreden in samenwerking met externe bureaus.”



Koninklijke Bammens B.V. Afvalinzameling op evenementen

Onderzoeker: Blauw ResearchOntwerpbureau en co-designer: FLEX/the INNOVATIONLABSyntensadviseur: Ruben van der Horst

Koninklijke Bammens B.V. ontwikkelt, produceert en vermarkt duur-zame afvalinzamelingsystemen. Het bedrijf ziet marktkansen in de afvalinzameling bij evenementen. Bij evenementen als dorpsfeesten, sportwedstrijden en concerten wordt een grote hoeveelheid afval geproduceerd. Bammens wil graag een beter beeld krijgen hoe inzamelconcepten op elkaar zijn afgestemd en wil weten of de nu veel gebruikte afvalinzamelings-systemen als rolcontainers en rolemmers wel voldoen. Bovendien lijkt de samenwerking tussen producenten van afvalcontainers, afvalophalers, andere leveranciers zoals verhuurders van tijdelijke toi-letvoorzieningen en evenementenorganisaties momenteel nog erg beperkt.

Hoe zijn de bergen afval na festivals en evenementen beter te ver-werken? Die vraag was het uitgangspunt voor twee design games georganiseerd door FLEX/the INNOVATIONLAB: één voor organisa-toren van evenementen en één voor bezoekers.Een festivalbezoeker/speler vertelt over het spelen van het spel: “In-tensief, inspannend en leuk om te horen en te zien hoe andere fes-tivalbezoekers denken. Alle remmen gingen los bij het spuien van ideeën, op een gegeven moment waren we niet meer te houden. Ik was op het eind bekaf.” Wat waren de hoogtepunten en wat de dieptepunten? Bammens: “De design game bood ons een prima kans om een grote en brede groep te horen. Jammer was dat we in het korte tijdbestek niet alle partijen bereid hebben kunnen vinden. Het blijft moeilijk om stake-holders te mobiliseren wanneer ze zelf geen voordeel zien in hun bijdrage.”

“We hebben veel nieuwe inzichten gekregen, we gaan nu nog specifieker kijken hoe onze producten en diensten elkaar kunnen aanvullen.” [Koninklijke Bammens B.V.]

FLEX/the INNOVATIONLAB

Normaal gesproken speelt FLEX/the INNOVATIONLAB de De-sign Game® minstens vier keer. Onder invloed van de Pres-sure Cooker is het spel twee keer gespeeld. Op de voorbe-reiding en de analyse van de resultaten is volgens FLEX echter geen tijd te besparen. Dat zou de kwaliteit tenietdoen.De Design Game® is ontwikkeld door FLEX/the INNOVATION-LAB. FLEX zorgt ook voor ontwerpers die het spel met ge-bruikers spelen. Het onderzoeksdeel van het spel is in handen van Blauw Research. De samenwerking bevalt beide partijen goed: “We doen ieder datgene waar we goed in zijn. Dat komt zeker tot uiting in het resultaat.”

Koninklijke Bammens B.V.


PaGiNa|25

“We hebben niet bespaard op de voorbereiding of de analyse tijdens dit project. Dat kun je namelijk niet doen zonder dat de kwaliteit eronder lijdt.” [FLEX/the INNOVATIONLAB]

De festivalbezoeker: “Het lijkt me gaaf om op een festival iets terug te zien van de ideeën die ik heb bedacht. Duidelijk minder vond ik het dat ik het spel niet heb kunnen winnen.”

Zijn de verwachtingen van Koninklijke Bammens B.V. uitgekomen? Bam-mens: “Het was een leuk en leerzaam proces. We hebben veel nieuwe ideeën en informatie gekregen over een gebruikersgroep die we nor-maal niet spreken. Dus ja, onze verwachtingen zijn uitgekomen.”

ResultaatKoninklijke Bammens B.V. heeft kennisgemaakt met co-designmetho-den. Door de toepassing ervan heeft het bedrijf inzicht gekregen in de beleving en het gedrag van evenementbezoekers en organisatoren van evenementen rond het verzamelen en afvoeren van afval.

Tijdelijke evenementen | Flex Design Game® | Sessie met gebruikers, bezoekers, organisatoren en gemeenten | Hechte samenwerking

Koninklijke Bammens B.V.

“Wij weten dat het gevaarlijk is om achter ons bureau slimme oplossingen te bedenken voor onbekende nieuwe doelgroepen. Co-design biedt een kans om nieuwe kennis en inzichten te ver-krijgen.”



Bouwtechnische oplossingen in de renovatiemarktBAT Continental B.V.

“Het moeilijk bereiken van gebruikers heeft een cruciale rol gespeeld bij het achterblijven van het resultaat.” [P5 consultants]

“De bouw is een heel complexe wereld met veel verschillende partijen. Dat heeft ons verrast.” [P5 consultants]

Co-designer: P5 consultantsOntwerpbureau: Aldus Bouwinnovatie Syntensadviseur: Mariëlle Vermunt

BAT Continental B.V. ontwikkelt, produceert en verkoopt standaard stalen metselwerkondersteuningen zoals lateien, ankers en wape-ning. Daarnaast levert het bedrijf maatwerkoplossingen. De stan-daardproducten worden geleverd aan de gespecialiseerde bouwhan-del, het maatwerk gaat direct naar aannemers. De producten worden voornamelijk toegepast in nieuwbouwwoningen. Mede door de crisis in de bouwsector is BAT Continental op zoek naar nieuwe markten voor zijn producten. Tijdens de Co-design Pressure Cooker wilde BAT Continental de kansen binnen de renovatiemarkt onder de loep ne-men.

“Tel bouw en co-design bij elkaar op, en er ontstaat een prachtige combinatie. Doe je datzelfde met bouw en Pressure Cooker en een beperkt (uren)budget, dan is het resultaat iets twijfelachtigs”, zo vat Matthijs Netten van Aldus Bouwinnovatie de ervaringen van tweeën-halve maand Co-design Pressure Cooker-project samen. De grootste belemmering voor het co-designteam van BAT Continental was om drukbezette medewerkers in de bouw zover te krijgen dat ze wilden meedoen aan een workshop. Dat is niet helemaal gelukt.

Terugblikkend op het co-designtraject met BAT Continental vindt P5 consultants dat het moeilijk was de juiste mensen te vinden binnen de korte tijdsplanning. Om uit de sessies goede resul-taten te behalen is een gedegen inhoudelijke kennis cruciaal, de intensieve samenwerking met Aldus Bouwinnovatie maakte dit mogelijk.

P5 consultants

BAT Continental B.V.


PaGiNa|27Bouwwereld | Bezoek aan bouwplaatsen | Sessie met gebruikers | Verschillende stakeholders | Tijd nodig om de opdracht helder te krijgen

Een eerste obstakel voor Aldus Bouwinnovatie en P5 consultants be-vond zich al aan het begin van het traject: het inkaderen van de doel-groep. Aldus: “De bouw kent wel vijf definities voor eindgebruikers.” Als eerste aanzet voor de sessie bezocht het team enkele bouwplaat-sen waar renovatie plaatsvond. Doel was om in gesprek te komen met architecten, constructeurs en aannemers en te verkennen op welke punten nieuwe producten het bouwproces kunnen versnellen of verge-makkelijken. De ervaring leerde dat mensen in de bouw graag praten over verbeteringen in het werk, maar dat ze er op korte termijn geen tijd voor kunnen en willen vrijmaken. De geplande sessie met aannemers en werkvoorbereiders heeft daardoor helaas niet plaats kunnen vinden. Wel was er een succesvolle sessie met architecten en constructeurs.

ResultaatHoewel het traject tegenslagen ondervond onder meer bij het vinden van gebruikers binnen de beperkte tijd, vindt BAT Continental co-design een interessante manier om nieuwe contacten op te bouwen met doel-groepen die zij nog onvoldoende kent. De Co-design Pressure Cooker leverde het bedrijf bruikbare ideeën op voor de marketing.

BAT Continental B.V.

“Wij willen zicht krijgen op kansen voor ons bedrijf in een nieu-we markt, namelijk die van renovatie of herbestemming van ge-bouwen. Waar is het bouwproces inefficiënt? Aan welke bouw-technische oplossingen is behoefte? Wat kan het bouwproces vergemakkelijken, versnellen of verbeteren? Normaal gespro-ken hebben we alleen contact met aannemers. We willen in dit traject ook graag input van architecten en constructeurs.”

Aldus Bouwinnovatie

Volgens Aldus Bouwinnovatie is co-design een interessante aan-pak voor de bouwwereld, zeker gezien de positieve reacties en ervaringen van alle deelnemers aan de sessie. Als het project echter in een Pressure Cooker met beperkte middelen moet worden uitgevoerd, is dit in de bouw een obstakel.

“Co-design is zeker iets wat we in de toekomst nog gaan doen.” [Aldus Bouwinnovatie]



Difrax B.V.Hygiene bij kunststof babyproducten

:

Co-designer en ontwerpbureau: WeLL DesignSyntensadviseur: Mechteld Bakkeren

Difrax B.V. ontwikkelt, produceert en verkoopt een groot assortiment innovatieve en modieuze verzorgingsproducten en speeltjes voor ba-by’s. Het bedrijf wil het leven van de ouder/verzorger en van de baby zo aangenaam mogelijk maken door producten te ontwikkelen die ‘ontzorgen’. Voorbeelden zijn fopspenen, flessen en flesspenen die verzorgers in de magnetron kunnen steriliseren. De vraag van Difrax voor de Co-Design Pressure Cooker: Wat leeft en speelt er bij consu-menten rond de hygiëne van babyproducten?

Difrax B.V.: “Hoe verzorgers de hygiëne van kunststof babyproducten ervaren, was voor ons een nog wat duister gebied waarin de Co-de-sign Pressure Cooker zeker licht heeft gebracht. We hebben meer in-zicht gekregen in wát mensen met kunststof babyproducten doen en hoe ze dat doen. Er zijn duidelijke behoeften gesignaleerd die ons op nieuwe ideeën hebben gebracht. Eén idee is uitgewerkt in schetsendie we zullen terugkoppelen naar ons consumentenpanel. Er komt zeker iets uit.”

Tijdens het co-designtraject liet co-designer WeLL Design mensen uit het bestaande consumentenpanel van Difrax een enquete invul-len en een dagboek bijhouden. Sommigen leverden het boekje in compleet met foto’s van de indeling van de afwasmachine. WeLL Design: “De dagboeken leverden interessante gegevens op. Zo lijkt sterilisatie van producten in de eerste tweede maanden na de ge-boorte erg belangrijk voor verzorgers. In de rest van het eerste le-vensjaar is dat minder.”

“De gegenereerde ideeën hebben we teruggekoppeld naar de gebruikers, dit leverde zeer nuttige informatie op: het was direct duidelijk welke ideeën en-thousiast werden ontvangen en welke absoluut niet.” [WeLL Design]

WeLL Design heeft tijdens de Co-design Pressure Cooker dag-boeken ingezet, een methode waarmee het bedrijf nog niet veel ervaring had. De combinatie met een vragenlijst beviel goed. Binnen het traject van de Pressure Cooker was er geen tijd meer om de resultaten met de gebruikers te bespreken. Dit is op een later tijdstip alsnog gedaan. Dat leverde veel bruikbare informatie op.

WeLL Design

Difrax B.V.


PaGiNa|29

“We hebben meer inzicht gekregen in wát mensen met kunststof babyproducten doen en hoe ze dat doen.” [Difrax B.V.]

Ouders en verzorgers van baby’s | Dagboekje | Enquete | Foto’s van de context door ouders | Brainstorm en ideeschetsen | De mogelijkheden van de klant gebruiken

Difrax werkt al samen met een eigen consumentenpanel en met de parttime kraamverzorgster die het in dienst heeft. Het bedrijf is ge-dreven op zoek naar andere methoden om gebruikers actief te betrek-ken. De Co-design Pressure Cooker bood het team voldoende tijd voor onderzoek, analyse en ideevorming. Voor de terugkoppeling naar het consumentenpanel was de periode van het co-designtraject te kort. De ideeschetsen zijn daarom na de afronding van de Pressure Cooker te-ruggekoppeld aan een panel met tien moeders. Dit was zeer nuttig en bracht direct inzicht in de potentie van de ideeën: sommige vielen direct af, andere werden door het hele panel enthousiast ontvangen.

ResultaatDifrax heeft met het bijhouden van dagboeken door gebruikers en het daarbij verstrekken van camera’s een nieuwe methode gevonden om toe te passen bij het eigen klantenpanel. Het bedrijf heeft de intentie om vaker co-designexperts in te zetten.

“Wij werken al met een consumentenpanel en een medisch panel om onze ideeën te toetsen. Co-design biedt een nieuwe benadering die we willen verkennen.”

Difrax B.V.



Meubilair voor endoscopie in een operatiekamerJansen Medicars

“De omgeving van de operatieka-mer speelde een belangrijke rol bij dit project.” [WeLL Design]

Jansen Medicars ontwikkelt, produceert en levert verrijdbaar meu-bilair voor medische apparatuur. Het bedrijf levert deze producten aan leveranciers van medische apparatuur of rechtstreeks aan de eindgebruiker: het ziekenhuis. Voor Jansen Medicars is co-design niet nieuw. Het bedrijf betrekt al langer designers en studenten van Hogeschool Utrecht bij het ontwikkelen van productconcepten. De vraag van Jansen Medicars voor het Co-design Pressure Cooker- pro-ject was om te observeren hoe het personeel van operatiekamers voorafgaand, tijdens en na operaties werkt met endoscopietrolleys en -pendels.

Artsen kiezen steeds vaker voor endoscopie om een operatie uit te voeren. Het endoscopisch materiaal verschilt naar gelang de aard van de ingreep. In een endoscopische operatiekamer moet dus vaak van apparatuur worden gewisseld. Snel ander materiaal kunnen inzetten, betekent een belangrijke efficiencyverbetering. Naast de specifieke onderzoeksvraag wilde Jansen Medicars in het Co-design Pressure Cooker-project ook nagaan wat de mogelijkheden waren voor een product dat het bedrijf concreet al aan het uitwerken was. Om die reden moest het co-designteam een geheimhoudingsverklaring te-kenen, alvorens het aan de slag kon.

Het co-designteam woonde twee operaties bij in twee verschillende ziekenhuizen. Eén in een moderne endoscopische operatiekamer en één in een wat ouder ziekenhuis. Hoewel het personeel werkte als een geoliede machine, werden er tal van suboptimale oplossingen aangetroffen.

Co-designer en ontwerpbureau: WeLL DesignSyntensadviseur: Sjoerd Keijser

Van te voren plannen is lastig: een operatiekamer bezoeken kan niet zomaar. Het personeel van operatiekamers heeft het druk, dus als je dan langs kunt komen pas je de agenda daar op aan!

WeLL Design

Jansen Medicars


PaGiNa|31

De observaties leverden hiervoor waardevolle informatie op. Jansen Medicars: “Bijzonder was de grote openheid van het operatiezaalperso-neel. De bereidheid om ervaringen te delen was er in beide ziekenhuizen. Niettemin waren de medewerkers in het oudere ziekenhuis er nog ster-ker op gebrand om hun werkprocessen verder te professionaliseren. Niet verwonderlijk overigens daar het belang er ook groter was.”

De input van het operatiezaalpersoneel werd gebruikt voor een brain-storm binnen het co-designteam waaruit nieuwe productconcepten voortkwamen. Co-designer WeLL Design: “Met de visualisaties van de nieuwe productconcepten kan Jansen Medicars terug naar de zieken-huizen.” Het traject bracht Jansen Medicars bovendien de gehoopte bevestiging voor het product dat hij in gedachten had: “Voor een deel is het ontwerp al klaar. Nu volgt de fase van productengineering en na-dere marktverkenning. We kunnen er verder mee aan de slag.”

Het proces bevestigde dat het bedrijf al een goede innovatieaanpak heeft. WeLL Design leerde Jansen Medicars om vragen meer te rich-ten op het ontwerp, en om ontwerpsuggesties en opmerkingen terug te koppelen naar de gebruikers. Het bedrijf ondervond dat deze manier van werken ook een goede klantenbinding oplevert.

ResultaatJansen Medicars heeft de bevestiging gekregen dat zijn eigen ideeën voor een nieuwe apparatentrolley voor operatiekamers goed aanslui-ten bij de behoefte van gebruikers en gaat de ontwikkeling zelf voortzetten.

“Het was moeilijk om contacten te krijgen in een ziekenhuis. Iedereen heeft het daar altijd druk, en je moet de goedkeuring hebben van de instelling. Je kunt dus ook niet zomaar mensen uitnodigen voor een sessie.” [ WeLL Design]

Technische dienst en gang van zaken in een operatiekamer | Interviews | Observeren | Confronteren en doorvragen

Jansen Medicars“Als klein bedrijf sta je dicht bij je afnemers maar de tijd ont-breekt vaak om gestructureerd in gesprek te gaan met de klant over een specifiek onderwerp. Co-design biedt mij handvatten om dat gesprek te voeren.”



Premaxx B.V.,Een slaaphulp voor baby

,s en ouders

“De gebruikers die deelnamen aan de sessie waren zo enthousiast dat ze graag vaker deel-nemen aan dit soort sessies.” [Muzus]

werkpakket voor de gebruiker

User-centered ontwerpbureau: MuzusOntwerpbureau: Pilots Product DesignSyntensadviseur: Mechteld Bakkeren

Prémaxx B.V. ontwikkelt, produceert en vermarkt multifunctionele, veilige en comfortabele babyproducten. Prémaxx heeft onder meer succes met de Baby-Bag, een draagzak voor baby’s. Bij elk product-ontwerp staat het kind centraal, evenals de vraag hoe ouders en ver-zorgers warmte en vertrouwen kunnen geven aan baby en kind. Het bedrijf wil een product ontwikkelen dat kind en ouder helpt bij het slapen. Vooral in de eerste anderhalf jaar zijn er allerlei redenen waar-door een baby slecht of helemaal niet slaapt, terwijl slaap belangrijk is voor het kind én voor de ouder, die na een goede nacht de dag beter aankan.

Hoe ervaren ouders en verzorgers hun nachtrust nu ze een baby heb-ben? Welke oorzaken en oplossingen bij het in- en doorslapen van hun baby hebben ouders/verzorgers ontdekt? Met die vraag stapte Prémaxx in de Co-design Pressure Cooker. Prémaxx: “Tijdens de ge-bruikerssessie met zes jonge ouders bleek al snel dat zij het niet in- of doorslapen van hun baby helemaal niet als een probleem zagen. Ze ervoeren het als iets dat gewoon hoort bij het hebben van een klein kind.” Deze constatering betekende niet het einde van de werkzaam-heden van het team. Prémaxx: “We hebben voor de latente behoef- tes rondom het slapen van het kind een ontzettend leuke en slimme oplossing bedacht.”

De gebruikerssessie was een belangrijk instrument in dit co-design-traject. User-centered ontwerpbureau Muzus gaf de ouders, ter voor-bereiding op die gebruikerssessie, de huiswerkopdracht om rituelen en gebeurtenissen rond het slapen vast te leggen. Die voorbereiding hielp om tijdens de sessie een juiste focus te bereiken.

Prémaxx maakt al gebruik van een eigen netwerk om inzichten te verzamelen. Daarom heeft Muzus voor de Co-design Pres-sure Cooker specifiek gezocht naar andere ouders buiten dit netwerk. Sommige ouders willen ook in de toekomst betrok-ken zijn bij activiteiten van Prémaxx. De gebruikerssessie, de daaruitvolgende set inzichten en persona’s en de creatieve ses-sie met alle partijen, boden een rijk speelveld voor ontwerpers en bedrijf.

Muzus

Prémaxx B.V.


PaGiNa|33

“Wij willen met écht nieuwe probleemoplossers op de markt ko-men. Co-design lijkt bruikbare inzichten op te leveren voor latente problemen waar onze doelgroep mee kampt.”

Premaxx B.V.,

Tijdens de gesprekken bleek dat ouders weliswaar zeer eensgezind zijn in hun wens een goede ouder te zijn, maar dat hun aanpak aanzienlijk verschilt. Muzus werkte die bevindingen uit in drie persona’s: fictieve personages waarin de ruwe data uit de gebruikerssessie samengevat worden. Deze zijn als input voor de creatieve sessie gebruikt.

Uit de gebruikerssessie kwamen talrijke oorzaken naar voren voor het wakker worden of wakker zijn van een baby. Uiteindelijk bleek het ver-schijnsel verband te houden met drie belangrijke factoren: de baby is iets kwijt, kan de overgang van dag naar nacht niet maken of verlangt naar aandacht. Deze inzichten en de ontwikkelde persona’s zijn in een creatieve sessie met Prémaxx, Muzus en Pilots Product Design ge-bruikt om ontwerprichtingen te bepalen.

De resultaten van deze sessie inspireerden het ontwerpbureau Pilots Product Design tot een nieuw productontwerp: een kruising tussen een wieg en een drager waarmee ouders kunnen rondlopen en waarin ze de baby kunnen laten liggen als deze slaapt. Prémaxx: “We zijn hier blij mee. Het traject heeft ons een veel breder scala aan inzichten en ideeën opgeleverd dan dat we achter ons bureau ooit hadden kunnen bedenken.”

ResultaatPrémaxx heeft beter inzicht gekregen in de gebruikersbeleving. Het be-drijf heeft interessante ideeën opgedaan om problemen bij het hebben van jonge kinderen op te lossen. Zij pakken deze verder op in samen-werking met het ontwerpbureau.

Pilots Product Design

Pilots Product Design was actief betrokken gedurende het hele ontwerpproces. De ontwerpers vonden het leerzaam om aan een co-designproject deel te nemen. Zij willen co-design in de toekomst ook gaan inzetten tijdens de eigen ontwerpprojecten.

Ouders van baby’s tot 1,5 jaar | Dagboek | Persona’s | Gebruikerssessie | Hechte samenwerking tussen de verschillende partijen



Crossmedia voor een tijdschrift over poppenhuizenUitgeverij Scala B.V.

Uitgeverij Scala B.V.

“Vooraf hadden we een beeld van de doelgroep, maar de lezers hebben onze verwachtingen overtroffen.” [31Volts]

Co-designer: 31VoltsCommunicatiebureau: Crown Communication B.V.Syntensadviseur: Ruud Meijvogel

Uitgeverij Scala B.V. geeft een aantal tijdschriften uit die marktleider zijn binnen het segment. Voorbeelden zijn Railhobby (een hobby-blad over modelspoorwegen), Digital Movie (camera, lcd en home cinema) en Luister (een tijdschrift over klassieke muziek). Behalve in print verschijnen de uitgaven ook online. Uitgeverij Scala wil zich verder ontwikkelen in crossmedia-activiteiten voor Poppenhuizen & Miniaturen.

Recent heeft Scala het tijdschrift Poppenhuizen & Miniaturen over-genomen, een uitgave met een actieve en betrokken achterban. Een oproep aan lezers om mee te denken over nieuwe diensten leverde in no time achttien enthousiaste reacties op. Alle lezers die reageerden, kregen een dagboek opgestuurd ter voorbereiding op een ontmoetingsdag. De gebruikers kwamen uit heel Nederland en gaven een hele dag lang input.

De ontmoetingsdag was een goede start voor het co-designtraject en een stimulans voor het vervolgtraject. 31Volts: “Uitgeverij Scala heeft toegang tot een groep mensen die extreem gepassioneerd en betrokken is. Een groep die wil meedenken en die gemakkelijk bereikbaar is om ideeën te toetsen of te bespreken.” Winstpunt voor Scala is volgens 31Volts dat de uitgeverij een beter inzicht heeft in wat lezers willen. 31Volts:“Niet alle inzichten zijn nieuw. Deels bevestigen de uitkomsten al langer bestaande ideeën, deels voegen ze er iets aan toe. Maar ze zijn zo concreet dat Scala er heel snel mee aan de slag kan.”

31Volts

31Volts is de uitdaging aangegaan om in een zo kort mogelijke doorlooptijd het project af te ronden. In iets meer dan een maand na de start was de eindpresentatie al klaar. De dagboe-ken die 31Volts de deelnemers stuurde, nodigden uit om er iets ‘eigens’ van te maken. Op de ontmoetingsdag kreeg 31Volts ware kunstwerkjes terug.


PaGiNa|35

“We hebben gebruikgemaakt van fora van liefheb-bers om gebruikers te vinden. Daar werd meteen heel enthousiast gereageerd!” [31Volts]

Dagboek dat de gebruikers mee naar huis kregen

Online video-instructies http://www.31v.nl/projecten/cross-mediaal-uitgeven/dag1/

Als winstpunt voor zichzelf noemt 31Volts de internationale aandacht die zij kregen op de service design community voor het gebruik van generative probes, de dagboeken die naar de gebruikers werden opge-stuurd. Een mooie opsteker. Nog een inzicht: de instructievideo’s op het internet die 31Volts gebruikte om gebruikers te instrueren, misten hun doel. Mensen raadpleegden ze simpelweg niet. Een leerzame les voor volgende trajecten, vindt 31Volts.

ResultaatScala heeft zicht gekregen op de behoeften van abonnees aan nieuwe mogelijkheden en functies. De input van de co-designsessies is ver-taald naar een campagne met crossmediale communicatie-uitingen gericht op de doelgroep.

Crown Communication B.V.

Hoe vertel je de doelgroep wat Scala kan en gaat bieden aan crossmediale activiteiten? Hoe krijg je e-mailcontact met tijd-schriftabonnees? Crown Communication B.V. kon op basis van de onderzoeksbevindingen de communicatieboodschap verta-len naar een concept voor een mailing, een banner en een online spel.

Uitgeverij Scala B.V.

“Wij zien kansen om de doelgroep van ons hobbytijdschrift een aanbod te doen dat breder is dan een tijdschrift. Denk aan online diensten, evenementen of een community. Co-design biedt de mogelijkheid om lezers te laten meedenken over wat ze willen en hoe ze willen worden bediend.”

Toegewijde hobbyisten | Dagboekje | Hele dag sessie | Video-instructie



Een schoolmeubel voor een brede schoolSchilte B.V.

Schilte B.V.

“Onverwachte gesprekken tijdens ons bezoek aan de school leverden veel informatie op.” [Schilte]

Co-designer: Barry KoperbergOntwerpbureau: Scope Design StrategySyntensadviseur: Mariëlle Vermunt

Schilte B.V. produceert en verkoopt duurzame houten kwaliteitsmeu-belen en speeltoestellen voor kinderopvang en basisscholen voor kinderen tot 12 jaar. Het bedrijf profileert zich als totaalinrichter voor het onderwijs met een groot assortiment aan eigen en handelspro-ducten voor het onderwijs.

Het ruimtegebruik en de inrichting van scholen veranderen en evolu-eren. Een voorbeeld: scholen ontwikkelen naar brede scholen die ruimte moeten bieden aan voor-, tussen- en naschoolse opvang. Het onderwijs verschuift van een klassikale aanpak naar kleinschaliger instructievormen en werkgroepen. Schilte wilde meer inzicht in de ontwikkelingen van het onderwijs om nieuwe producten te kunnen ontwerpen. Voor de Co-design Pressure Cooker verdiepte Schilte zich in meubilair dat flexibel is in te zetten in de multifunctionele ruimten van brede scholen.

Om inzicht te krijgen in de wensen en behoeften van gebruikers van brede scholen, startte het co-designteam met onderzoek. Via deskre-search, expertinterviews en veldwerk trachtte het team de grondge-dachte van de brede scholen bloot te leggen. In theorie is het idee van de brede school inspirerend maar de praktijk is moeilijk, zo bleek. De conclusie na een rondgang langs gebruikers: “We mochten niet aan het gebouw komen, alleen aan het meubilair. Dus zijn we gaan zoeken naar een meubelstuk dat flexibel in te zetten is. Dat hebben we gevonden in de Supernova-module, een module die eenvoudig te transformeren is van kast naar klein of groot podium, afhankelijk van de wensen van de gebruiker.”

Barry Koperberg

Om snel tot resultaten te komen, heeft co-designer Barry Ko- perberg de inzichten van het bezoek aan de brede school samen met de anderen besproken. Op basis van deze discussie zijn gezamenlijk ideeën gegenereerd. Het contact met de brede school liep via Schilte.


PaGiNa|37

“Ik merkte dat de interviews niet op een algemeen niveau bleven hangen maar dat werd doorgevraagd naar informatie onder de oppervlakte.” [onderzoeker]

Het co-designteam formuleerde twee interessante richtingen voor de toekomstige bedrijfsstrategie van Schilte en werkte concepten uit die het bedrijf in de toekomst kan toepassen. Een feedbackmoment met de gebruikers blijft nodig om te testen in hoeverre de concepten echt aansluiten op de behoefte.

Voor Schilte was co-design nieuw. Het bedrijf vond de grote betrok-kenheid bij gebruikers vernieuwend en zinvol: Schilte heeft nu meer kennis over de mogelijkheden van co-design en heeft meer ervaring met scholen.

ResultaatSchilte is gecharmeerd van de wijze waarop ontwerpbureau Scope De-sign Strategy de onderzoeksbevindingen wist te vertalen naar een meu-bel voor brede scholen. Het bedrijf heeft vertrouwen in het ontwerp-bureau en wil in de toekomst de samenwerking voortzetten.

Brede school | Interviews | Observeren | Samen ideeën genereren | Doorvragen

Scope Design Strategy

Scope Design Strategy is tijdens het hele proces betrokken geweest. Deze pragmatische aanpak gaf de ontwerpers direct inzicht in gebruikerssituaties. Door het gezamenlijk optrekken bleken de individuele rollen af en toe door elkaar te lopen. Soms leidde dit tot verwarring over verantwoordelijkheden, maar het was wel stimulerend voor de creativiteit.

Schilte B.V.

“De leeromgeving binnen scholen verandert en scholen krijgen meer functies. Wij willen weten hoe we achter (latente) behoef-ten van gebruikers kunnen komen. Onderzoek is namelijk de bron voor nieuwe producten.”




Ontwikkel een traploophulp als nieuw product of dienst voor Verheul Trappen B.V. Dat was de opdracht waarmee het co-designteam het Co-design Pressure Cooker-project startte. Tweeënhalve maand later lag er een octrooibaar productconcept en een voorstel voor een pro-duct-dienstcombinatie. Volgens ontwerper Koen&Co “een enorme kick”.

Verheul Trappen ontwerpt, produceert en monteert trappen op maat voor het hogere marktsegment. Het bedrijf levert aan eindgebruikers, al dan niet via aannemers. Nu Nederland vergrijst en mensen steeds langer in hun eigen huis blijven wonen, is de trap in huis een steeds groter obstakel. Verheul Trappen ziet marktkansen in een op veilig-heid geoptimaliseerde trap. Zo’n trap kan een val voorkomen of de gevolgen ervan beperken. Een dergelijke trap stigmatiseert de doel-groep minder dan bijvoorbeeld een stoellift en biedt bovendien de mogelijkheid een dienst aan te bieden ter aanvulling op het product.

Om inzicht te krijgen in belevingen, wensen en ervaringen rondom veiligheid, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid, hield 31Volts zes diepte-interviews met ouderen en jonge ouders ver-spreid over het land. De bevindingen ervan werden aangevuld met die van een heavy user: een gids van de Domtoren in Utrecht die dagelijks de 465 traptreden open afgaat.

Veiligheid op trappen

Co-designer: 31VoltsOntwerpbureau: Koen&CoSyntensadviseur: Sjoerd Keijser

31Volts

Centraal in dit project stonden thema’s als veiligheid, zelfstan-digheid en verantwoordelijkheid. Omdat niet alle trapgebrui-kers even mobiel waren, is gekozen voor video-interviews met deze mensen. Deze video diende als input voor een co-crea-tiesessie met experts.



PaGiNa|39

Omdat de gebruikers niet bij de ideeënontwikkeling aanwezig konden zijn, nam 31Volts de interviews op en comprimeerde ze tot een film. Die gaf input voor een creatieve sessie waarin de teamleden en een bewegingstherapeut gezamenlijk op zoek gingen naar oplossingen. Het eindresultaat komt in aanmerking voor een octrooiaanvraag.

ResultaatVerheul Trappen is een onderzoek gestart naar de octrooieerbaarheid van een idee voor een product-dienstcombinatie.

Koen&Co

De creatieve sessie was een bron van inzichten voor Koen&Co: “Door de structuur van de sessie kregen we veel interessante handvatten voor een ontwerp.”


“Wij zoeken een nieuwe businesskans en willen iets doen met veiligheid van trappen. Hoe kijkt de doelgroep hier tegenaan?”

Ouderen en ouders met kinderen | Heavy user: gids van de Domtoren | Bewegingstherapeut aanwezig bij ideeënontwikkeling | Flexibel proces | Video-opnames van interviews

“We hadden niet alleen gebruikers uitgenodigd, maar ook een bewegingswetenschapper en een gids van de Domtoren die elke dag met groepen toeristen een groot aantal trappen open afgaat. Hij wist ons interessante dingen te vertellen over trappen en veiligheid.” [31Volts]


PaGiNa|40

Observaties

Betrokkenheid versneltIn de tien co-designtrajecten zagen we een grote variatie in de betrokkenheid van ontwerpers, onderzoekers en bedrijven. Niet alleen de motivatie om tot inzichten en oplossingen te komen verschilt, maar ook het projectmodel. Aan de ene kant staat het klassieke model met afgebakende taken voor de verschillende partijen: het bedrijf geeft de opdracht, het onderzoeksbureau doet gebruikersonderzoek en genereert inzichten op basis waar-van de ontwerper gebrieft wordt om ideeën te generen. Geen van de Pressure Cooker-projecten volgde dit model. Aan de an-dere kant van het spectrum werken de verschillende partijen samen als ontwikkelteam: bedrijf, onderzoekers en ontwerpers doorlopen gezamenlijk als team alle fasen. De cases van Ver-heul Trappen B.V. en Prémaxx B.V. benaderden dit model het meeste.

Natuurlijk zijn er in de praktijk legio varianten mogelijk op boven-genoemde projectmodellen. Grote bedrijven besteden veel aan-dacht aan de formele overdracht van verantwoordelijkheden, iets wat in het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) minder speelt. De betrokkenheid is groot en de verantwoordelijkheden zijn meer gedeeld. Daarmee biedt juist de teamaanpak kansen voor MKB-bedrijven. De verschillende partijen kunnen effectief werken omdat er een helder begrip ontstaat over de opdracht en er ver-schillende communicatieslagen kunnen worden overgeslagen. Zo is een formeel rapport over de onderzoeksresultaten niet in alle gevallen nodig, doordat bedrijf en ontwerpers de ins en outs van het onderzoek al op het netvlies hebben staan.

Uit het netwerk van het MKB-bedrijf raakten als vanzelf verschillende interne en externe stakeholders betrokken bij het co-designtraject. In een aantal trajecten nam de directeur deel aan het co-designteam, wat het mogelijk maakte om snel te handelen en snel beslissingen door te voeren.

Direct contact rendeert Direct contact met de eindgebruiker is zowel voor het bedrijf als voor de ontwer-per van cruciaal belang. De empathie die op deze manier ontstaat, is niet te evenaren door andere methoden als persona’s of videocollages, hoe vernuftig en rijk die op zichzelf ook zijn. Tijdsinvestering in de onderzoeksfase, ook al is die beperkt, levert winst op voor het verdere projectverloop.

Verschillende co-designexperts hadden zelf een ontwerpachtergrond. Dat gaf soms wat discussies over de taakverdeling: sommigen hadden het gevoel dat het effectiever was geweest als ze zelf ook de ontwerpslag hadden kunnen uit-voeren. Het voordeel was dat deze co-designers resultaten opleverden die naad-loos aansloten bij de behoeften van de ontwerpers in de vroege ontwerpfase. De focus lag op het neerzetten van rijke beelden van de gebruikers, niet op het vinden van algemene conclusies. Die inzichten zetten aan tot nieuwe ideeën. Sommige co-designexperts voelden zich zo verantwoordelijk dat ze vrijwillig be-trokken bleven bij het ontwerpproces. In de Alpinecasus was de teamaanpak om praktische redenen niet altijd haalbaar. De co-designer hield uit eigen beweging in de gaten of de concepten aansloten op de inzichten van de gebruikers.

5 | Lessen van de Co-design Pressure Cooker Observaties, tips en trucs

Hoofdstuk 5 | Lessen van de Co-design Pressure Cooker


PaGiNa|41

investeren in voorbereiding en analyse loont Een belangrijke vraag van de Co-design Pressure Cooker was hoe de co-designer binnen een beperkte tijd tot resultaat kan komen zonder in te hoeven boeten op de kwaliteit. Voor het gebruikersonderzoek kreeg elk team 38 uur. Dit is aanzienlijk minder dan reguliere trajecten waar diepgaander, breder en nauwkeuriger onderzoek kan plaatsvinden.

Bekijken we de tien co-designtrajecten, dan wordt duidelijk dat voor-bereiding en analyse van onderzoeksresultaten noodzakelijk zijn om kwaliteit te garanderen. Een goede voorbereiding geeft de betrok-kenen grip op het doel en het gebruik van verschillende onderzoeks- en ontwerpmethoden. Grondige analyse is noodzakelijk om verborgen schatten te ontdekken. Gebeurt dit te gehaast, dan leidt de analyse gemakkelijk tot oppervlakkige en voor de hand liggende uitkomsten. Diepere inzichten liggen vaak verborgen en komen in veel gevallen pas na een incubatieperiode naar boven.

Shortcuts zijn soms mogelijkIn tegenstelling tot wetenschappelijk onderzoek waar onderzoeksdata vaak volledig worden getranscribeerd, maakten enkele co-designteams een shortcut. Ze noteerden relevante uitspraken tijdens het gebruikers-onderzoek, terwijl de video bleef lopen. Dit bespaarde tijd.

Tijdwinst schuilt daarnaast in het werven van vrijwilligers voor het ge-bruikersonderzoek via bestaande, vaak informele relaties van het be-drijf met de gebruiker. Normaliter neemt de co-designer deze tijdro-vende klus op zich, soms rechtstreeks, soms door tussenkomst van een rekruteringsbureau. Hoewel de meeste co-designers een voorkeur hebben voor het zelf werven van vrijwilligers vanwege de waarde van het eerste persoonlijke contact, heeft een aantal het nu anders gedaan. Eindgebruikers werden benaderd via stakeholders, via het netwerk van het bedrijf, informele contacten of klantenpanels. Dit bleek snel en ef-fectief. Valkuil van deze aanpak is dat de geselecteerde gebruikers te zeer gericht zijn op het bedrijf en daardoor niet helemaal open naar de eigen belevingswereld kunnen of willen kijken.

Een derde tijdsbesparend middel is het inzetten van dezelfde gebruikers in verschillende fasen, bijvoorbeeld voor het genereren van inzichten én voor het testen van de ideeën. Dit in tegenstelling tot het benaderen van steeds nieuwe gebruikers per fase. Behalve dat eindgebruikers slechts eenmalig gerekruteerd hoeven te worden, heeft ‘hergebruik’ als voordeel dat de gebruikers zich al bewust zijn van hun gebruik en gebruiksomge-ving. Ze kunnen dus als ervaringsexpert een nieuw concept evalueren.

Tot slot zit er tijdswinst in het beperken van formele rapportages. Over-dracht via informele kanalen, zoals workshops en personaposters, bleek een goed alternatief voor formele communicatielijnen.

Co-designmethoden worden snel opgepiktDe bedrijven en ontwerpers in de Co-design Pressure Cooker bleken vooral op de hoogte te zijn van de meer traditionele methoden van ge-bruikersonderzoek. Dit zijn de methoden waarbij de gebruiker optreedt als informant. Oudere, ervaren ontwerpers hebben vaak nog weinig ken-nis van de opkomende methoden die de gebruiker betrekken als expert of co-creator. Tijdens de Co-design Pressure Cooker bleek dat deze ontwer-pers de nieuwe manieren van denken snel oppakken en gebruiken.

Taakverdeling houdt tijdsinvestering beperktTijdens de Co-design Pressure Cooker kregen de co-designers 38 uur vergoed, de ontwerpers 19 uur. Deze tijd blijkt krap: de gerapporteerde urenoverschrijding van co-designers varieert van 0% tot 130%. Een voor-zichtige indicatie: met een evenwichtige taakverdeling lijkt 80 tot 100 uur voldoende om tot goede resultaten te komen.

Observaties, tips en trucs


PaGiNa|42

Tips en trucs

Waak voor ongepast gebruik van methodenZowel ontwerpers als co-designexperts (de onderzoekers) hebben een eigen repertoire aan methoden. Als deze niet automatisch geschikt zijn voor het project en de gebruiker worden ze in de praktijk wel eens geforceerd passend gemaakt. Soms leidt dit tot ver-rassende inzichten maar vaak blijkt dat de kwaliteit van de resultaten achterblijft. Het is daarom belangrijk dat ontwerpers en co-designers het project op een open manier benaderen en zich ervan bewust zijn dat hun methode wellicht niet de beste is. De co-designgemeenschap is daarbij meer dan bereid om advies te geven.

Maak vooroordelen explicietHet doel van co-design is openstaan voor de wereld van de eindgebruiker. Ontwer-pers en co-designers doen er goed aan zich bewust te zijn van eigen vooroordelen en verwachtingen. Een hulpmiddel is de eigen vooroordelen in kaart te brengen, bijvoor-beeld met een mindmap. Zo’n mindmap maakt expliciet op welke punten het beeld van de ontwerper niet overeenstemt met het beeld van gebruikers. Juist op die onderdelen zijn vaak interessante inzichten te vinden.

Zorg voor variëteitBij het zoeken naar gebruikers voor co-designtrajecten is het nuttig een breed samengestelde groep op te bouwen. Doel is in de eerste plaats om een rijk beeld te krijgen van de gebruikerswereld. Zo’n brede gebruikersgroep levert in-teressante discussies op. Valkuil is dat gebruikers te ver van elkaar afstaan. In dat geval is het risico dat ze elkaar niet wil-len of kunnen volgen. Zoek naar variëteit in inzichten.

Spring niet te snel naar een volgende faseEen co-designproces investeert in het opbouwen van een rijk beeld van de eindgebruiker. Wordt onder tijdsdruk de analyse ingekort, dan dreigt het gevaar van selectieve per-ceptie: de co-designer ziet slechts wat hij wil zien en blijft hangen in eigen aannames.

Hetzelfde gevaar doet zich voor bij de stap van gebrui-kersinzichten naar ontwerp. Gaat die overgang te snel, dan verdampt het opgebouwde begrip en valt de ontwerper ge-makkelijk terug op de eigen ervaringwereld.

Gebruikerservaringen zijn vaak niet één-op-één om te zetten naar een idee. Onderliggende motivaties en behoeften hebben veel meer waarde. Het is dus zaak de individuele ervaringen te verdiepen en te verbreden naar substantiële inzichten. In de Co-design Pressure Cooker gebeurde dit vaak met behulp van workshops waarin de resultaten van het gebruikersonderzoek werden gecommuniceerd en ge-ïnterpreteerd.

Werk samenVoor MKB-bedrijven kan het slim zijn co-design op te pak-ken in een cluster van collega-bedrijven. Zo kunnen gere-lateerde bedrijven eenzelfde gebruikersgroep of context uitdiepen om er vervolgens in afzonderlijke trajecten per bedrijf innovatie-initatieven aan te koppelen. Vooronderstellingen rondom mobiele apparaten

Mindmap

Hoofdstuk 5 | Lessen van de Co-design Pressure Cooker


PaGiNa|43

Stap in de wereld van de eindgebruiker: bouw persoonlijke con-tactmomenten in.

Streef ernaar de inzichten uit het gebruikersonderzoek écht te doorgronden en te internaliseren.

Probeer overzicht in de gegevens te krijgen door verbanden te leg-gen, maar verlies nooit het rijke, persoonlijke ervan uit het oog.

Evalueer concepten en ideeën in een vroeg stadium met eindge-bruikers, zo nodig met low-fidelity prototypes.

Betrek de doelgroep vanaf een zo vroeg mogelijk stadium bij het gehele ontwerptraject.

Houd gedurende het hele ontwerptraject de eindgebruiker op het netvlies.

Experimenteer en vraag advies bij kennisinstellingen.

Doe mee in het co-designproces, niet als opdrachtgever maar als teamlid. Een actieve rol bespaart u tijd en geld.

Kijken naar wat mensen doen en wat hen motiveert is vaak inte-ressanter dan hen rechtstreeks te vragen wat ze ergens van vin-den. Dit laatste is voor veel mensen moeilijk te verwoorden.

Zorg ervoor dat u niet in stereotypen gaat denken, maar juist in echte mensen. Hiervoor is het noodzakelijk dat u ook werkelijk mensen spreekt.

Wilt u de kennis van bestaande doelgroepen versterken? Betrek dan uw eigen klantenkring bij het proces, maar pas op voor navel-staren.

Wilt u nieuwe doelgroepen bereiken? Investeer dan tijd in het leg-gen van contacten met nieuwe (professionele) gebruikers.

Overweeg met andere MKB-bedrijven als cluster te investeren in co-design, dan deelt u de kosten. Vraag hierover advies bij Syn-tens of kennisinstellingen.

Tips voor de Ontwerper

1 1

33

2 2

4

45

56

67

Tips voor het MKB-bedrijf

Observaties, tips en trucs


PaGiNa|44

6 | De meerwaarde van co-design Resultaten van de Co-design Pressure Cooker

algemene resultaten Het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) en de ontwerpbureaus hebben •nieuwe co-designmethoden leren kennen om zelf toe te passen of samen met co-designexperts.

Het MKB en de ontwerpbureaus hebben nieuwe gespecialiseerde •co-designbureaus leren kennen.

Co-designers en ontwerpbureaus hebben hun meerwaarde getoond •in de analyse van de co-designuitkomsten en het maken van de ver-taalslag van deze bevindingen naar gevisualiseerde concepten.

Syntensadviseurs hebben door hun betrokkenheid bij dit project •gezien hoe co-design het MKB kan helpen. Zij zijn ambassadeurs ge-worden van deze benadering en nemen de bevindingen mee in hun adviezen aan het MKB.

Docenten en studenten van Hogeschool Utrecht hebben inzicht gekre-•gen in co-designmethoden en de praktische toepasbaarheid ervan.

Resultaten per bedrijfAlrec Sign & Display B.V.• gaat zich laten coachen door een co-design-expert bij het zelf opzetten van shopperonderzoek ten behoeve van zijn klanten.

Schilte B.V.• was zeer gecharmeerd van de vertaalslag die het ontwerp-bureau heeft gemaakt van de gebruikersinzichten naar het meubel voor brede scholen. Het bedrijf heeft vertrouwen gekregen in het ontwerpbureau en wil in de toekomst vaker samen projecten oppak-ken.

Verheul Trappen B.V.• is een onderzoek gestart naar de octrooieerbaar-heid van een idee.

Uitgeverij Scala B.V.• heeft zicht gekregen op de verschillende behoef-ten van abonnees, en heeft de input uit de co-designsessies inmid-dels omgezet in een campagne met crossmediale communicatie- uitingen naar haar doelgroep.

Jansen Medicars• heeft bevestigd gekregen dat zijn eigen ideeën voor een nieuwe apparatentrolley voor operatiekamers goed aansluiten bij de behoeften van gebruikers, en gaat de ontwikkeling ervan zelf voortzetten.

Difrax B.V. • heeft met het bijhouden van dagboeken en het benutten van camera’s door gebruikers rondom een bepaald thema, een prima methode gevonden om toe te passen bij zijn consumentenpanel. Het bedrijf is van plan vaker co-designexperts in te zetten.

Prémaxx B.V.• heeft beter inzicht gekregen in gebruikersbeleving en heeft veel interessante nieuwe kennis opgedaan over de echte pro-blemen waar ouders met jonge kinderen mee te maken krijgen. Deze ideeën werkt het bedrijf samen met het ontwerpbureau verder uit.

BAT Continental B.V.• vond co-design een interessante manier om nieuwe contacten op te bouwen met doelgroepen die het bedrijf on-voldoende kent. Dit leverde direct al bruikbare marketingideeën op.

Alpine Nederland B.V.• heeft meer zicht gekregen op de beleving en problematiek rond gehoorbescherming bij amateur-muzikanten en kan deze inzichten gebruiken voor zijn marketing en de afstemming van zijn productaanbod op deze doelgroep.

Koninklijke Bammens B.V.• heeft kennisgemaakt met co-designmetho-den en door de toepassing hiervan inzicht gekregen in de beleving en het gedrag van evenementbezoekers, evenementorganisatoren en relevante gemeentelijke instanties rondom het verzamelen en afvoe-ren van afval.

Hoofdstuk 6 | De meerwaarde van co-design


PaGiNa|45

WeLL DesignWeLL Design is een industrieel ontwerpbureau voor productontwikkeling met de focus op Food, Health en Living. Het bureau werkt met klanten aan de succesvolle introductie van nieuwe producten. Naast trends, marktin-zichten en duurzaamheid vormen bedrijfsstrategie, merkwaarden en doel-groepen van de klant het uitgangspunt. Methoden die WeLL Design ge-bruikt zijn onder meer: playground, ideation (innovatiescan), visualisation, user test, trendonderzoek en modelbouw. Meer weten? Bezoek www.welldesign.com.

P5 consultantsAdvocaat van de consument en hulpje van de designer. Dat is hoe P5 con-sultants haar rol omschrijft. P5 consultants is gespecialiseerd in onderzoek dat de basis legt voor design, productmanagement en marketing. Het bu-reau helpt opdrachtgevers beslissingen te nemen door de interactie tussen mens en (nieuw) product te visualiseren. P5 consultants hanteert daarbij een mensgerichte aanpak, waarbij twee vragen centraal staan: Geven we het juiste product vorm? en Geven we het product juist vorm? Meer weten? Bezoek www.p5consultants.com.

MuzusMuzus ontwerpt voor, met en vanuit gebruikersinzichten. Het vertalen van latente behoeften en wensen van gebruikers naar concepten ziet Muzus als de sleutel tot succesvolle innovatie. Het bureau wil de kloof tussen bedrijven en eindgebruikers verkleinen, te beginnen met gebruikersonder-zoek door middel van contextmapping, cultural probing en creatieve sessies. De gegenereerde inzichten krijgen gestalte in een contextvisie, inter-actievisie en ontwerpvisie die op hun beurt weer input zijn voor innovatieve ontwerpen. In de fase van co-designing worden gebruikers actief ingezet om concepten te evalueren en te finetunen, zodat het uitgewerkte con-cept perfect aansluit bij de leefwereld van de mensen die het uiteindelijk moeten gaan gebruiken. Muzus doet projecten op vier gebieden: product-ontwerp, gebruikersgerichte diensten, publieke projecten en organisato-rische vraagstukken, waarbij altijd de gebruiker centraal staat. Meer weten? Bezoek www.muzus.nl.

FLEX/the iNNOVaTiONLaBFLEX/the INNOVATIONLAB is gespecialiseerd in productdesign. Elk ontwerpproces omvat bij FLEX vijf stappen: visieontwikkeling, concept-ontwikkeling, conceptverfijning, technisch ontwerp en implementatie. Het bureau maakt onder meer gebruik van de DesignGame®, een in eigen huis ontwikkeld bordspel dat opdrachtgever en designer samen spelen om de contouren van een nieuw te ontwerpen product helder te krijgen. Meer weten? Bezoek www.flex.nl.

31VoltsEen Service Design bureau gespecialiseerd in designgedreven inno-vatie. Zo presenteert 31Volts zich op haar website. Het bureau werkt aan een nieuwe generatie diensten die zich onderscheiden doordat ze nuttig, waardevol en ongecompliceerd zijn. De weg daarheen loopt via design research, service innovation, service creation, business trans-formation, adding value, future scenario exploration en empowering in-novation. Daarnaast werkt 31Volts met service design om tot waarde-volle diensten te komen. Meer weten? Bezoek www.31v.nl.

Barry KoperbergGeen kant-en-klare oplossingen presenteren maar samen met de op-drachtgever op zoek gaan naar de kracht en ambitie van de onderne-ming en de bijbehorende strategie. Dat kenmerkt de werkwijze van Barry Koperberg. Zijn belangrijkste methode is het gesprek. Open, con-structief, beeldend en voorbereid. Koperberg werkt veel met LEGO-materiaal om de werkelijkheid van alledag te kunnen ordenen, manipu-leren en waarderen. Tijdens groepsprocessen bouwen klanten heuse modellen, samen of individueel, speels en creatief en tegelijkertijd con-fronterend en constructief. Meer weten? Bezoek www.barrykoperberg.nl.

Bureaus met co-designexpertise

Bureaus met co-designexpertise


PaGiNa|46

Co-designers31Volts, www.31v.nl•FLEX/the INNOVATIONLAB, www.flex.nl•Muzus, www.muzus.nl•Barry Koperberg, www.barrykoperberg.nl•P5 consultants, www.p5consultants.com•WeLL Design, www.welldesign.com•

OntwerpersAldus Bouwinnovatie, www.aldus.nl•Crown Communication B.V., www.crowncommunication.nl•FLEX/the INNOVATIONLAB, www.flex.nl•Koen&Co, www.koenenco.nl•Pilots Product Design, www.pilotsdesign.nl•Scope Design & Strategy B.V., www.scopedesignstrategy.nl•Vormers, www.vormers.nl•WeLL Design B.V., www.welldesign.com•

MKB-bedrijvenAlrec Sign & Display B.V., www.alrec.info•Alpine Nederland B.V., www.alpine.nl•Koninklijke Bammens B.V., www.bammens.nl•BAT Continental B.V., www.batcontinental.nl•Difrax B.V., www.difrax.com•Jansen Medicars, www.medicars.com•Prémaxx B.V., www.premaxx.com•Schilte B.V., www.schilte.nl•Uitgeverij Scala B.V., www.scalapublishing.com•Verheul Trappen B.V., www.verheultrappen.nl•

Syntenswww.syntens.nl

Mechteld Bakkeren•Ruben van der Horst•Sjoerd Keijser•Ruud Meijvogel•Mariëlle Vermunt•

Hogeschool Utrecht Kenniscentrum Natuur & Techniek,lectoraat Product Design & Engineeringwww.natuurentechniek.hu.nl

Remko van der Lugt•Christine De Lille•Thomas Beernink•Jens Gijbels•Toine Kooter•Fred Montijn•Wilfred Teunissen•Petra Veen •Ron Verweij•Jan Paul van der Vliet•Danielle Vossebeld•

Deelnemers Co-design Pressure Cooker


PaGiNa|47

LiteratuurReferenties in de tekstBuxton, B. (2007). Sketching User Experiences: Getting the Design Right and the Right Design. Morgan-Kauffmann, San Fransisco, CA.

Chaaron, C. Favier, J.. Li, C. (2006). Social Computing. Forrester.

Ideo (2009) Human-Centered Design Toolkit - A Free Toolkit for NGOs and Social Enterprise. http://www.ideo.com/work/item/human-centered-design-toolkit/)

Jacobs, D. (2007) Adding Values: the cultural side of innovation. Veenman.

Latour, B. (1987) Science in Action: How to Follow Scientists and Engineers through Society. Boston, MA: Harvard University Press.

Von Hippel, E. (2005), Democratizing Innovation. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.

Wakeford, N. (Ed.) (2004) Innovation through people-centred design, lessons from the USA. DTI Global Watch Mission Report.

Relevante literatuurGaver, W., Dunne, T. and Pacenti, E. (1999). Cultural Probes. ACM Interactions.

Koskinen, I., Battarbee, K. and Mattelmäki, T. (2003) eds. Empathic design: User experience in product design. Helsinki: IT Press.

Piller, F. T. (2004) Mass Customization: Reflections on the State of the Concept. International Journal of Flexible Manufacturing Systems.

Pruitt, J. and Adlin, T. (2006) The persona lifecycle; keeping people in mind throughout product design. Morgan Kaufmann, San Fransisco, CA.

Sanders, E.B.N. (2000) Generative tools for codesigning. In. Scrivener, S. et al (Eds) Collaborative Design. Springer-Verlag: London, UK.

Schuler, Douglas and Aki Namioka (1993), Participatory Design: Principles and Practices. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.

Sleeswijk Visser, F., van der Lugt, R., Stappers, P.J., and Sanders, E.B.N., (2005). Contextmapping: experiences from practice. Codesign.

Ylirisku, S. and Buur, J. (2007), Designing with video. London, UK: Springer.

Literatuur


Auteurs Remko van der Lugt | Hogeschool Utrecht/Kenniscentrum Natuur & Techniek Mechteld Bakkeren | Syntens Christine De Lille | Hogeschool Utrecht/TU Delft

Redactie en eindredactie Corona de Wert | Dommel Communicatie ’s-Hertogenbosch Andy Wagenaar | Hogeschool Utrecht

Ontwerp en vormgeving Jan Paul van der Vliet | PaperFiction

Fotografie Peter-Jan IJdema Christine De Lille Deelnemende bedrijven Co-design Pressure Cooker

Druk Drukkerij Libertas B.V. Bunnik

ISBN / EAN 978-94-90560-01-0 © december 2009, Syntens en Hogeschool Utrecht/Kenniscentrum Natuur & Techniek

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbenden.

Colofon


ISBN / EAN978-94-90560-01-0


Co-Design Pressure Cooker

Documents

Transcript of Co-Design Pressure Cooker