JAARSTUKKEN 2016

Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te VeenendaalPostbus 41

3900 AA VEENENDAAL

Waarvan uitgaat: het Christelijk Lyceum Veenendaal

Inhoudsopgave

paginaA Verslag raad van toezichtA1 Inleiding 1A2 Leden 1A3 Auditcommissie 2A4 Toezichtkader en toezicht 2A5 Werkgeverschap 2A6 Terugblik 2016 2

B BestuursverslagB1 Inleiding 3B2 Kerngegevens 3B3 Missie en visie 5B4 Treasury verslag 6B5 Continuïteit 7

C JaarrekeningC1 Grondslagen 13C2 Balans per 31 december 2016 16C3 Staat van baten en lasten 2016 17C4 Kasstroomoverzicht 2016 18C5 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans 19

Model E: Verbonden partijen 24Model G: Verantwoording subsidies 24

C6 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 25C7 Toelichting op de onderscheiden posten van de exploitatierekening26

D Overige gegevensWet normering topinkomens 31

D1 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 34D2 Bestemming van het exploitatiesaldo 36D3 Gebeurtenissen na balansdatum 36D4 Opgave nevenvestigingen 36

E BijlagenE1 Gegevens over de rechtspersoon 37E2 Exploitatie vrijwillige ouderbijdrage schoolfonds 37E3 Exploitatie catering 38E4 Functies en nevenfuncties van de leden raad van toezicht 39

A Verslag van de raad van toezicht

A1 Inleiding

De raad van toezicht heeft naar aanleiding van de wet “Goed onderwijs, goed bestuur” een aantal documenten betreffende de eigen werkwijze en de governance van het CLV vastgesteld. De volgende documenten vormen het formele kader waarbinnen de raad zijn rol als interne toezichthouder uitvoert:1. De statuten van de Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs;2. Het reglement van de raad van toezicht van de Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs;3. De Code Goed onderwijsbestuur VO (van de VO-raad);4. Het reglement van de auditcommissie;5. Het reglement van de remuneratiecommissie;6. De klokkenluiderregeling van de Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs;7. Het toezichtkader voor het intern toezicht;8. Het strategisch beleidsplan 2011-2015 CLV (statutaire goedkeuring);9. De honorering van de leden van de raad van toezicht CLV;10. Het rooster van aftreden de leden van de raad van toezicht CLV.

De documenten 1, 2, 6, 7 en 8 zijn gepubliceerd op de website van de school.

A2 Leden

In de stichtingsakte is vastgelegd dat de raad van toezicht bestaat uit minimaal vijf en maximaal zeven personen. De zittingstermijn is vier jaar met een mogelijkheid om eenmaal herbenoemd te worden. Overzicht van de leden van de raad van toezicht van de Stichting voor Christelijk Onderwijs in 2016:

Voor – achternaam Geboorte-datum

Functie Datum benoeming

Datum her- benoeming

Definitiefaftredend

Dr. Jan Peter (J.P.) van den Toren

29-07-1964

Voorzitter rvt (per 12-04-2016)Lid remuneratiecommissie

01-01-2011

01-01-2015

31-12-2018

Prof. Dr. Jan (J.) Telgen 17-05-1952

Voorzitter auditcommissie

01-01-2011

01-01-2013

31-12-2016

Maarten (M.F.) Rosenberg 12-03-1966

Vice voorzitter (per 12-04-2016)Lid auditcommissie

01-01-2014

01-01-2018

31-12-2021

Hans (J.H.) Bouwmeester 27-11-1954

Lid remuneratiecommissie

01-01-2015

01-01-2019

31-12-2022

Ing. Cees (C.) Henzen 11-08-1965

Lid 01-01-2015

01-01-2019

31-12-2022

Met ingang van 1-1-2016 is tot lid van de raad van toezicht benoemd:

Mw. Drs. Margreet (M.M.) Kalkman

31-07-1965

Lid op voordracht mr (per 20-09-2016)

01-01-2016

01-01-2020

31-12-2023

Met ingang van 12-04-2016 is tot lid van de raad van toezicht benoemd:

Didi (D.J) Dorrestijn-Taal 13-10-1964

Lid 12-04-2016

01-01-2019

31-12-2022

Van 01-07-2015 tot 12-04-2016 is benoemd geweest:

Ing. Bastiaan (B.M.P.) Pellikaan

13-04-1959

Voorzitter rvt 01-07-2015

Gestopt per12-04-

1

2016

De nieuwe Code Goed onderwijsbestuur VO (van de VO-raad) doet onder meer uitspraken over de verenigbaarheid van functies, om onafhankelijk toezicht mogelijk te maken en de Raad toetst bij functiewisselingen van leden de verenigbaarheid van functies. De heer Pellikaan heeft zijn voorzitterschap op 12-04-2016 neergelegd omdat deze code de combinatie van het zijn van toezichthouder in het VO en bestuurder van een instelling die (ook) actief is in het VO, niet wenselijk vindt. De heer Van den Toren is benoemd op voordracht van de medezeggenschapsraad van het CLV in de periode van 01-01-2011 tot 20-09-2016. Mw. Kalkman is benoemd op voordracht van de mr per 20-09-2016.Een overzicht van functies en nevenfuncties van alle leden van de raad van toezicht is opgesteld en bekendgemaakt aan de voorzitter van de raad. Het is tevens als bijlage toegevoegd aan dit verslag.

De raad heeft in 2011 besloten tot een vergoeding (vacatiegeld) van € 1.000 per jaar per lid, zonder differentiatie tussen leden en leden met specifieke functies, met ingang van 1-1-2012. Voor het tot stand komen van de hoogte van de vergoeding zijn objectieve uitgangspunten gehanteerd. De honorering past onder andere in de beloningscode van de VTOI waarbij de raad van toezicht heeft besloten de helft van het toenmalige richtlijnbedrag uit te keren. De vorm waarin de uitkering plaatsvindt is aangepast aan de eisen van de belastingdienst.

A3 Auditcommissie

De auditcommissie is tweemaal bijeengeweest. In de eerste bijeenkomst zijn behandeld: de jaarrekening en de managementletter van de accountant met het advies aan de bestuurder om de aanwijzingen nauwgezet op te volgen. Tijdens de tweede vergadering is de begroting voor 2017 besproken en besloten deze met een positief advies ter goedkeuring voor te leggen aan de raad.

A4 Toezichtkader en toezicht

De raad van toezicht volgt voor zijn toezicht vaste agendapunten verdeeld over het vergaderrooster. De bestuurder heeft een bestuurlijke agenda opgesteld, vooruitlopend op het nieuwe schoolplan dat in 2017 van kracht wordt.De raad van toezicht is in 2016 zes keer bijeen geweest. De volgende onderwerpen zijn behandeld:1. Beleidsgebied onderwijs: in een themabijeenkomst is uitvoerig ingegaan op alle

onderwijsontwikkelingen binnen de school, de samenhang en de richting van de veranderingen in het onderwijs. Dit mede met het oog op de aanstaande nieuwbouw.

2. Beleidsgebied bedrijfsvoering: jaarverslag 2015 (statutaire goedkeuring), financiële managementrapportages, begroting 2017 (statutaire goedkeuring), huisvesting en nieuwbouw.

3. Algemeen: bestuursbesluiten, informatievoorziening, benoeming van een nieuwe voorzitter van de raad van toezicht.

4. Evaluatie van het functioneren van de raad van toezicht in het jaar 2015/16. Dit is gebeurd aan de hand van de tien principes van goed onderwijsbestuur van het boek 'De zachte kant van governance'. De raad heeft geconcludeerd dat hij tevreden is over de samenwerking tussen bestuur en toezicht, formuleert voor zichzelf de volgende punten om het functioneren van de raad te verbeteren; in de woorden van de principes uit het boek: ‘rolvast met werk-woorden’, ‘vertrouw op je intuïtie en durf die in te zetten’ en ‘stel goede vragen’. Praktisch besluit de raad op basis van deze evaluatie te komen tot (1) een commissie onderwijs binnen de raad, (2) een half uur voorvergadering zonder aanwezigheid van de bestuurder en (3) een toetsingskader dat raad en bestuurder houvast gaat bieden en besluit tevens een dag gewoon mee te lopen op de school.

5. Toezicht op de naleving van wettelijke voorschriften en de rechtmatige verwerking en besteding van middelen wordt getoetst door navraag te doen aan respectievelijk de bestuurder en de auditcommissie van de Raad van toezicht.

De raad van toezicht van het CLV heeft in 2015 gekozen voor Van Ree accountants te Barneveld. Op 20 september 2016 vond een ontmoeting plaats tussen een delegatie van de raad van toezicht en van de medezeggenschapsraad, in aanwezigheid van de bestuurder. Belangrijk gesprekspunten betroffen de invoering van digitale lesmethoden en de te verbeteren betrokkenheid van de achterban van de medezeggenschapsraad.

2

A5 Werkgeverschap

De raad van toezicht heeft, via de remuneratiecommissie, op 16 februari 2016 het functioneren van de bestuurder met hem besproken. Dit is gebeurd aan de hand van een zelfevaluatie door de bestuurder en een vragenlijst die uitgezet is onder de medewerkers met wie de bestuurder, die op dat moment een half jaar in dienst was, nauw samenwerkt: secretariaat, schoolleiding, hoofden van dienst. De bestuurder vermeldt verderop in het bestuursverslag enkele uitkomsten.

A6 Terugblik 2016

De raad van toezicht kijkt met genoegen terug op een succesvol schooljaar van het CLV, waarin hij zijn toezichthoudende rol mocht vervullen. Het jaar 2016 was voor de raad het zesde jaar waarmee het interne toezicht op de Stichting werd gerealiseerd. De raad stelt vast dat de leden met distantie en betrokkenheid vorm en inhoud geven aan het interne toezicht van de Stichting. Het jaar 2016 was ook het eerste volle jaar waarin het Raad samenwerkte met de in 2015 benoemde bestuurder. De verhouding naar de bestuurder is onafhankelijk en positief. We kunnen vaststellen dat we in onderscheiden posities, met respect voor elkaars verantwoordelijkheid, tot een aangename en productieve samenwerking komen.

Veenendaal, 7 juni 2017Dr. J.P. van den Toren, voorzitter van de raad van toezichtB Bestuursverslag

B1 Inleiding

In de jaarrekening 2016 doet het bestuur verslag van de financiële feiten uit het kalenderjaar 2016, die het gevolg zijn van het gevoerde beleid van de Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Veenendaal.

Het jaarverslag schetst een beeld van de gang van zaken gedurende het verslagjaar op hoofdlijnen en beschrijft daartoe belangrijke interne en externe ontwikkelingen. De meest belangrijke zaken worden wat uitvoeriger beschreven. Het jaarverslag richt zich op de communicatie met de omgeving en is zo een middel tot het afleggen van horizontale verantwoording. In hoofdstuk B5 “Continuïteit” besteden we specifiek aandacht aan het risicomanagement binnen het CLV.Over het onderwijsbeleid inclusief de behaalde resultaten legt de school verantwoording af in het onderwijsjaarverslag en diverse deelverslagen. Op het gebied van het personeelsbeleid gebeurt dit in het jaarverslag bedrijfsvoering. In de jaarrekening staan de financiële gegevens centraal. Minstens zo belangrijk is de toelichtende informatie. Dit jaarverslag wordt, voorzien van een goedkeurende controleverklaring van de accountant, goedgekeurd door de raad van toezicht en vervolgens vastgesteld door het bestuur. Daarna wordt het opgestuurd naar DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) en besproken met de medezeggenschapsraad.

Het resultaat op de gewone bedrijfsvoering bedraagt over 2016 € 396.107. In de begroting was rekening gehouden met een resultaat van € 5.345. Het resultaat is hoger uitgekomen door enkele positieve mutaties in de personeelskosten. Daarentegen is er door het afsluiten van het Meta-abonnement met de firma Iddink, een tekort ontstaan op de leermiddelen. Dit besluit is lopende het begrotingsjaar genomen, in afwijking van de begroting, omdat deze abonnementsvorm een grote stimulans vormt voor de inzet van digitale hulpmiddelen in de lessen.Het definitieve besluit om Gebouw A te vervangen is door de Gemeenteraad van Veenendaal genomen. Een deel van het groot onderhoud is ook dit jaar niet uitgevoerd. De vrijgekomen middelen worden ondergebracht in een reserve herhuisvesting.

Het resultaat kan als volgt verdeeld worden over de reserves:Resultaat

Algemene reserve - € 13.708Bestemmingsreserve personeel algemeen € 472.661Bestemmingsreserve personeel BAPO/spaarverlof- € 66.153Bestemmingsreserve herhuisvesting € 307Bestemmingsreserve herwaardering € 3.000

--------------Resultaat € 396.107

3

--------------

B2 Kerngegevens

KernactiviteitenHet Christelijk Lyceum Veenendaal (CLV) is een scholengemeenschap voor MAVO, HAVO en VWO (atheneum en gymnasium). De school verzorgt dagonderwijs aan leerlingen tussen 12 en 18 jaar.

Juridische structuurDe rechtspersoon van het CLV is een stichtingsvorm. De school wordt beheerd door de Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Veenendaal.

Organisatiestructuur

De algemene dagelijkse leiding van de school ligt sinds 1 januari 2011 bij één bestuurder. Het interne toezicht op het bestuur wordt uitgeoefend door de raad van toezicht. De eind 2015 en medio 2016 ontstane vacatures voor een directeur bedrijfsvoering en een sectordirecteur (brugklas/ mavo) zijn niet vervuld. Vanuit het principe dat verantwoordelijkheden en bevoegdheden het beste zo dicht mogelijk bij het onderwijs geplaatst kunnen worden. De bestuurder wordt sinds 1 augustus 2016 ondersteund door de directeur onderwijs die leiding geeft aan 6 afdelingsleiders. De bestuurder geeft direct leiding aan de hoofden van dienst, het secretariaat, de medewerkster communicatie en de directeur onderwijs. Het reilen en zeilen van de school wordt ondersteund door een aantal staforganisaties: bibliotheek/mediatheek, financiën, facilitaire dienst en P&O. Het systeembeheer van ICT is vanaf oktober 2016 uitbesteed aan een derde partij. Tevens zijn de servers van het CLV ondergebracht in een datacentrum. Op school zijn de ICT medewerkers vooral belast met applicatie- en functioneel beheer.

4

De verdeling van de medewerkers per 31 december 2016 over de diverse personeelscategorieën is als volgt:

Categorie aantal medewerkers

Bestuurder 1Directie 1Onderwijzend personeel (OP) 147Onderwijs ondersteunend personeel (OOP) 47Persoonlijk assistent leraren (PAL) 4Totaal 200

Beleid beheersing uitkeringen na ontslagHet beheersen van de ontslagvergoeding of uitkering vraagt om begeleiding naar een nieuwe baan. Als de medewerker na ontslag een nieuwe baan accepteert, komt hij niet in de WW terecht. Dat is goed voor de medewerker, maar ook voor het CLV. Uit kostenoogpunt is begeleiding naar een nieuwe baan aantrekkelijk voor het CLV. We maken hierbij gebruik van outplacementbegeleiding. Het CLV betaalt de kosten tot een maximum van € 5.000. Mocht de medewerker toch een WW- of een BBWO-uitkering aanvragen, vanwege de beëindiging van zijn dienstverband, dan controleren wij periodiek de overzichten bij DUO en/of Wiplus.

ToelatingsbeleidDe school telt 2.139 leerlingen, exclusief 12 VAVO-leerlingen (peildatum 1 oktober 2016) en 200 medewerkers(peildatum 31 december 2016).Door verandering van wetgeving volgen we het advies van de basisschool bij de toelating van leerlingen. Aanvullende eisen zijn niet toegestaan. Leerlingen die een dubbel advies krijgen, met daarin een onderwijsstroom die het CLV niet aanbiedt (bijvoorbeeld VMBO kader/TL) laten wij niet toe. Het CLV laat leerlingen toe, ongeacht hun levensbeschouwelijke achtergrond, maar vraagt respect voor de uitgangspunten en de consequenties en deelname aan de daaruit voortvloeiende activiteiten.

Horizontale verantwoordingHet bestuur van het CLV verantwoordt zich aan de raad van toezicht, op basis van de bestuurlijke agenda en de evaluatie daarvan. Daarnaast bespreekt de directie analyses van resultaten en evaluaties van processen met de medezeggenschapsraad.Eens per drie jaar bespreken het bestuur en de raad van toezicht ‘de staat van de school’ met een groep kritische vrienden uit de omgeving van de school. In 2017 zal het bestuur opnieuw zo’n bijeenkomst beleggen. Ditmaal over het thema 'het CLV in / en zijn omgeving'.De onderwijsresultaten worden jaarlijks vermeld in de schoolgids van het CLV.

SamenwerkingsverbandenHet CLV maakt deel uit van de volgende samenwerkingsverbanden:

- Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Veenendaal-BarneveldMevrouw K. Wouters, sectordirecteur, vertegenwoordigt het CLV met mandaat in het bestuur van het samenwerkingsverband.

- Samenwerkingsverband VIA (Veluwse Interne Arbeidsmarkt). De bestuurder maakt deel uit van het VIA-bestuurdersnetwerk.

- Project Food4TechVanuit het knooppunt Techniek van ROC A12 te Ede. De bestuurder is namens het onderwijs lid van de stuurgroep van deze publiek-private samenwerking, gericht op het stimuleren van de keuze voor technische studierichtingen na het MAVO-examen.

- Food Valley netwerk VO-HO vanuit Wageningen Universiteit en Research.

KlachtenregelingOp de website van de het CLV staat de klachtenregeling vermeld. Klachten worden in principe intern behandeld. De laatste interne instantie is de bestuurder. In 2016 heeft deze vier klachten behandeld via een hoorzitting. Drie klachten werden door ouders ingediend met betrekking tot hun zoon of dochter. Daarvan is één klacht gedeeltelijk gegrond verklaard. Het betrof een klacht over de manier van communiceren met en over een leerling in bijzondere omstandigheden. Daaruit hebben we lering getrokken voor de toekomst. De overige twee klachten zijn ongegrond verklaard. Niettemin is na behandeling van een van deze klachten, later op andere gronden in het voordeel

5

van de leerling beslist. Eén klacht werd ingediend door een medewerker, over een directielid. Deze klacht is ongegrond verklaard. Van de route naar de landelijke geschillencommissie bijzonder onderwijs is in 2016 geen gebruik gemaakt.

6

Functioneren en professionalisering van de bestuurderIn februari heeft de remuneratiecommissie een eerste jaargesprek gevoerd met de bestuurder, die toen een half jaar in dienst was. Dat gesprek is voorbereid in de raad van toezicht, mede op basis van de uitkomsten van een zelfevaluatie van de bestuurder en een vragenlijst die uitgezet is onder de medewerkers met wie de bestuurder het meest direct contact heeft: secretariaat, hoofden van dienst, afdelingsleiders, leden van de medezeggenschapsraad. De grote lijn is dat de school merkt dat de bestuurder een andere stijl van werken heeft die meer gericht is op (informeel) contact en zichtbaarheid. Een aandachtspunt is het risico van arrogantie ('zit hij wel eens ergens over in?').De bestuurder heeft deelgenomen aan bestuurlijke intervisie in het samenwerkingsverband VIA, een masterclass gevolgd over de werking van het brein in relatie tot leiderschap en hij heeft een VIA-studiedag voor de bestuurders geleid over Transactionele Analyse en leiderschap.

Maatschappelijke impactIn het verslagjaar hebben zich geen zaken voorgedaan met behoorlijke politieke of maatschappelijke impact, anders dan het besluit van de gemeenteraad om de investering voor de nieuwbouw van gebouw A op te nemen in de meerjarenbegroting. Waar het de maatschappelijke aspecten van de school betreft, valt op te merken dat leerlingen zich vanuit de talentrichtingen hebben ingespannen om van betekenis te zijn bij sportdagen en andere evenement van onder andere basisscholen in Veenendaal, dat leerlingen van Jong Ondernemen een bedrijfje hebben opgericht, gevoerd en weer opgeheven waarvan een deel van de winst naar een maatschappelijk doel ging. Daarnaast hebben leerlingen de niet langer verplichte maatschappelijk stage gevolgd, gericht op het leveren van een bijdrage aan de samenleving.

GovernanceHet CLV voldoet aan de eisen van de Code Goed Onderwijsbestuur van de VO raad.Op één punt wijken we bewust af. De raad van toezicht kiest er voor, in overleg met de bestuurder, om wel te werken met een bestuurlijke agenda voor elk kalenderjaar, met een toezichtskader dat in voorbereiding is, maar niet met scherpe indicatoren voor het toezicht. De bestuurlijke agenda vormt, in het licht van het schoolplan, het kader voor het toezicht. Naast wijzigingen van de samenstelling van de raad van toezicht als gevolg van verloop op basis van het rooster van aftreden en de voorbereiding van een toezichtskader zijn er geen specifieke ontwikkelingen op het gebied van governance te melden.

HuisvestingIn 2016 is ruim aandacht besteed aan het formuleren van de onderwijsvisie die als basis gaat gelden voor het programma van eisen voor de (gedeeltelijke) nieuwbouw. Het resultaat van vele gesprekken, inspiratiebijeenkomsten en schoolbezoeken is op 14 december door de medezeggenschapsraad unaniem van instemming voorzien. Het bestuur heeft de mogelijkheid onderzocht van realisatie van een geheel nieuw schoolgebouw op een andere locatie. Dat onderzoek was op 1 januari 2017 nog niet afgerond. We koersen af op gehele of gedeeltelijke nieuwbouw in 2020. De gemeenteraad van Veenendaal heeft eind oktober 2016 in de meerjarenbegroting de middelen opgenomen voor vervanging van gebouw A.

B3 Missie en visie

In 2011 zijn de missie en de visie van de school als volgt verwoord. Deze tekst blijft van kracht in het nieuwe schoolplan.

Ruimte voor ontwikkeling De missie van het CLV luidt: ‘Ruimte voor ontwikkeling’. Daarbij zijnkernwaarden: ruimte gevend, betrokken, veilig en christelijk. Het CLV

isovertuigd van het belang van het gewone én van het bijzondere. Het

gaatons om leren én ontwikkelen, ruimte geven én ruimte krijgen. Daarom

teltniet alleen het eigenbelang maar ook dat van anderen, nu en in detoekomst. Een evenwichtige groei, dat is wat het CLV de leerlingen wilbieden.

Met vertrouwen in mensen Bij het CLV staan mensen centraal, in het bijzonder de leerlingen. WeVerschillend van elkaar erkennen verschillen tussen mensen en houden daar rekening mee. We zienMet ruimte voor ieder het als een uitdaging om ieders mogelijkheden te ontdekken en ruimte te

7

geven aan uiteenlopende talenten. Deze ontdekkingstocht begint met het

geven van vertrouwen aan elkaar.

Leren en werken Het vertrouwen dat we met elkaar delen is de belangrijkste waarborg voorIn een veilige omgeving de veiligheid op school. Het CLV legt nadruk op veiligheid in en om deSamen groei doormaken school en in de relaties met elkaar. We zien dat als een noodzakelijke

voorwaarde voor leren en werken. We vinden dat regels over veiligheid

hiervan een voortzetting moeten zijn. We voelen ons samenverantwoordelijk om de beste resultaten te bereiken in een veilig leer-

enwerkklimaat.

In de geest van de Bijbel Het CLV kiest voor het Bijbelse perspectief van leren, werken, betekenisAls verantwoordelijke mensen geven, relaties en prestaties. Dat is een inspirerend perspectief van hoop enDie betrokken zijn op elkaar vertrouwen. We vormen samen een gemeenschap van mensen met

verschillende overtuigingen, belevingen en achtergronden. De Bijbel bindt

en inspireert ons om ervoor te zorgen dat ieder ertoe doet en gekendwordt. Dat maakt ons tot verantwoordelijke mensen die met

betrokkenheidhet beste in elkaar weten te ontdekken.

Naar een brede ontwikkeling Het CLV staat voor prestaties die een diploma waard zijn. Maar ook voor eenDie ertoe doet goede begeleiding bij de groei in de persoonlijke ontwikkeling van deNu en straks leerlingen. Daarvoor krijgen leerlingen veel kansen tot ontplooiing. De vele

activiteiten binnen en buiten de les geven hen een basis voor de toekomst,

zowel op de vervolgopleiding als in de samenleving.Daaraan wil het CLV bijdragen.

Strategisch beleidDe nieuwe bestuurder heeft in 2016, volgens afspraak met de raad van toezicht, gewerkt met een bestuurlijke agenda. De hoofdpunten van deze agenda waren:

Na een participatief traject vaststellen van een onderwijsvisie. Deze visie is vastgesteld.Passend onderwijs. De structuur van het samenwerkingsverband is herzien.Opstellen van een strategisch beleidsplan/ schoolplan. Vastgesteld begin 2017.Voorbereiden nieuwbouw. We zijn op schema.Aanpassen structuur schoolleiding. Directie is verkleind, afdelingsleiders worden administratief ondersteund.Leiderschapsontwikkeling: een trainingstraject voor directie en afdelingsleiders. Na de zomer belegt de schoolleiding maandelijks een dagdeel training, op basis van de Transactionele Analyse, onder leiding van de rector-bestuurder. Aanvraag predicaat excellente school. Predicaat (net) niet verleend op grond van de nog onvolgroeide duurzaamheid van het profiel (ruimte voor ontwikkeling)Opstellen duurzaamheidsplan. Plan is in de maak, in samenhang met nieuwbouwplannen. In de school is het scheiden van afval doorgevoerd.Naar een inhoudelijke manier van begroten. Eerste stappen gezet via meer aandacht voor inhoudelijke keuzes.Ontwikkeling van de stafafdelingen. Viermaal per jaar overleg van de stafhoofden met de bestuurder over dit thema.Plannen voor de relatie van de school met de omgeving. In 2017 organiseren we een avond voor 'kritische vrienden', zijnde bedrijven en instellingen uit Veenendaal en omgeving over dit thema.

Het strategisch beleidsplan, dat wil zeggen: de schoolplankaart en het schoolplan zijn van instemming voorzien door de medezeggenschapsraad op 9 maart 2017. De Raad van toezicht heeft de documenten goedgekeurd op 11 april 2017.

8

B4 Treasury verslag

Beleggen en belenenVolgens de OCW-regeling “Beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek” van 1 januari 2010 dienen beleggingen en beleningen risicomijdend te zijn en alleen te worden aangegaan met financiële instellingen of door financiële instellingen uitgegeven met minimaal een AA-rating, afgegeven door tenminste twee erkende ratingbureaus. Het CLV heeft geen beleggingen en opereert binnen haar eigen treasurystatuut.

Liquiditeit De liquiditeit is de verhouding tussen kortlopende vorderingen en liquide middelen enerzijds en kortlopende schulden anderzijds. De liquiditeitsratio geeft aan in hoeverre de school aan haar verplichtingen op korte termijn (+/- 1 jaar) kan voldoen.

Landelijk

Jaargemiddeld

e CLV2012 1,20 1,76

2013 1,45 2,39

2014 1,43 2,55

2015 1,53 2,36

2016 2,20

Liquiditeit (current ratio)Vlottende activa / Kortlopende schulden Het kengetal van de liquiditeit is in 2016 wat teruggelopen. Het saldo aan liquide middelen is echter toegenomen tot een bedrag van € 3.610.119. In het jaar 2016 is opnieuw een aantal investeringen in groot onderhoud uitgesteld. Verder zijn de investeringen in inventaris en apparatuur minimaal geweest. De kortlopende verplichtingen zijn gelijk gebleven.De vordering op OCW is middels een vermogenscorrectie afgeboekt. Bij de berekening van het kengetal is de post vooruit ontvangen investeringssubsidies buiten de berekening gehouden om het cijfer vergelijkbaar te houden met de cijfers van vorige jaren en met de landelijke cijfers.

Solvabiliteit De solvabiliteit is de verhouding tussen eigen vermogen en het totaal vermogen. Dit geeft aan in hoeverre de school kan voldoen aan haar langlopende verplichtingen.

Solvabiliteit 1Eigen vermogen / Totaal vermogen

LandelijkJaar gemiddelde CLV

2012 45,00%43,00

%

2013 48,00%46,60

%

2014 49,00%54,40

%

2015 50,00%50,46

%

201647,62

%

9

Jaar 2012 2013 2014 2015 20160

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Landelijk gem.CLV

Jaar 2012 2013 2014 2015 20160.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

Landelijk gem.CLV

De laatste jaren is de solvabiliteit door de goede resultaten steeds toegenomen. Het resultaat uit bedrijfsvoering was in 2016 positief. Door de mutatie in de vordering op OCW is de solvabiliteit negatief beïnvloed. Het eigen vermogen en daardoor ook de solvabiliteit nemen daardoor af.

B5 Continuïteit

A. Personeel en aantal leerlingenKengetal Verslagjaar Jaar T+1 Jaar T+2 Jaar T+3

(Stand 31/12) 2016 2017 2018 2019

Personele bezetting in FTE

Bestuur 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000

Directie 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000

Onderwijzend personeel 120,5586 119,6800 123,7200 126,5500

Ondersteunend personeel 30,8198 30,9400 30,4500 30,9400Pallers 0,1974 0,0000 0,0000 0,0000

Leerlingenaantallen 2.152 2.179 2.165 2.161

De personele bezetting is sterk afhankelijk van de onderwijsvraag. De keuze van de vakkenpakketten in de bovenbouw kan er toe leiden, dat er meer klassen en/of clustergroepen nodig zijn. Door het toepassen van een strak lessentoedelingsbeleid kunnen we het aantal FTE beheersbaar houden. De directeur Bedrijfsvoering en een directeur Onderwijs zijn dit jaar vertrokken. Zij zijn niet vervangen. De verwachting was dat het aantal leerlingen in de komende jaren wat toe zou nemen. Het beleid is gericht op een jaarlijkse instroom van 400 leerlingen. Voor het schooljaar 2017/2018 hebben zich inmiddels 365 nieuwe leerlingen aangemeld. De uitstroom zal vergelijkbaar zijn. Vermoedelijk zal daardoor het aantal FTE in het komende schooljaar 2016/2017 bij het OP gelijk blijven.

10

Jaar 2012 2013 2014 2015 20160.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

Landelijk gem.CLV

B. MeerjarenbegrotingBalansACTIVA VERSLAGJAAR JAAR T + 1 JAAR T + 2 JAAR T + 3 2016 2017 2018 2019

VASTE ACTIVA

Materiële VA 4.346.104 4.169.950 3.891.765 3.608.814

TOTAAL VASTE ACTIVA 4.346.104 4.169.950 3.891.765 3.608.814

VLOTTENDE ACTIVA 3.950.816 4.975.328 5.691.502 6.028.057

TOTAAL ACTIVA 8.296.920 9.145.278 9.583.267 9.636.871

PASSIVA VERSLAGJAAR JAAR T + 1 JAAR T + 2 JAAR T + 3

EIGEN VERMOGEN

Algemene reserve 1.651.769 2.419.282 2.415.353 2.409.829

Bestemmingsreserve publiek 2.035.460 2.554.545 2.951.900 3.093.460

Bestemmingsreserve privaat 264.068 246.069 249.069 251.069

TOTAAL EIGEN VERMOGEN 3.951.297 5.219.896 5.616.322 5.754.358

VOORZIENINGEN 909.892 703.381 867.804 903.902

LANGLOPENDE SCHULDEN 0 0 0 0

KORTLOPENDE SCHULDEN 3.435.731 3.222.001 3.099.141 2.978.611

TOTAAL VREEMD VERMOGEN 4.345.623 3.925.382 3.966.945 3.882.513

TOTAAL PASSIVA 8.296.920 9.145.278 9.583.267 9.636.871

De ontwikkeling van het eigen vermogen van 2016 (werkelijk) naar 2017 (begroot) sluit niet aan met het begrote resultaat in 2016. Dit komt doordat de eindbalans 2016 zoals die werkelijk is, niet meer aansluit op de stand van het eigen vermogen per 31 december 2016, waarvan in de meerjarenbegroting was uitgegaan.

Beoordeling financiële risico’sDe beoordelingscriteria die kunnen worden toegepast voor vermogensbeheer zijn: de kapitalisatiefactor en de solvabiliteit. Voor budgetbeheer, financiering op korte termijn, passen we het kengetal liquiditeit toe. Bij tijdelijke liquiditeitstekorten speelt externe financiering een belangrijke rol. Om de vermogenspositie te kunnen beoordelen wordt het begrip “kapitalisatiefactor” als uitgangspunt genomen. Dat is het balanstotaal min de waarde van de gebouwen en terreinen gedeeld door de jaarlijkse baten in procenten uitgedrukt.De ontwikkeling van deze cijfers wordt in onderstaande tabel weergegeven.

Norm VERSLAGJAAR JAAR T + 1 JAAR T + 2 JAAR T + 3 2016 2017 2018 2019

Kapitalisatiefactor Tussen 35% en 60% 33,8% 38,9% 42,3% 44,2%Solvabiliteit Ondergrens 20% 47,6% 57,1% 58,6% 59,7%

Liquiditeit Tussen 0,5 en 1,5 2,20 3,14 3,59 3,80

De Rijksbijdragen zijn, door de verhoogde subsidie in de Prestatiebox, wat toegenomen. Ook in 2016 zijn de investeringen in groot onderhoud achterwege gebleven. Aan leermiddelen is het afgelopen jaar vanwege een nieuwe abonnementsvorm € 109.994 meer uitgegeven. De kapitalisatiefactor is door het afboeken van de OCW vordering gedaald. Mede daardoor is de solvabiliteit ook licht gedaald. De gemeenteraad van de gemeente Veenendaal heeft in 2016 besloten om een budget voor de vervanging van gebouw A in hun meerjarenbegroting op te

11

nemen. De vrijkomende middelen van het onderhoud gebouwen worden ondergebracht in een reserve herhuisvesting. De overige reserves en voorzieningen worden jaarlijks opnieuw beoordeeld en op het toereikende niveau gebracht.

C. Baten en lastenBATEN VERSLAGJAAR JAAR T + 1 JAAR T + 2 JAAR T + 3 2016 2017 2018 2019

Rijksbijdrage 14.155.617 14.524.690 14.781.950 14.664.250

Overige overheidsbijdragen 123.613 213.410 267.295 318.180

Overige baten 734.464 697.210 699.202 698.515

TOTAAL BATEN 15.013.694 15.435.310 15.748.447 15.680.945

LASTEN VERSLAGJAAR JAAR T + 1 JAAR T + 2 JAAR T + 3

Personeelslasten 11.600.377 11.806.610 12.260.420 12.507.670

Afschrijvingen 391.960 385.240 370.886 363.081

Huisvestingslasten 700.654 736.870 713.140 698.270

Overige lasten 1.934.254 1.990.686 2.020.420 2.005.925

TOTAAL LASTEN 14.627.245 14.919.406 15.364.866 15.574.946

Saldo Baten en Lasten 386449 515.904 383.581 105.999

Saldo financiële bedrijfsvoering 9.658 22.920 25.610 27.650

Saldo buitengewone B&L 0 0 0 0

TOTAAL RESULTAAT 396.107 538.824 409.191 133.649

AlgemeenIn juli zijn de verplichtingen uit de cao aanpassingen, met terugwerkende kracht tot 1 januari, uitbetaald. In de begroting was hier rekening mee gehouden. De directeur bedrijfsvoering en een directeur in het Onderwijs zijn vertrokken; en niet vervangen. Een deel van de taken worden in de organisatie opgevangen. In de ondersteuning is wat extra formatie beschikbaar gekomen. Het beheer van ICT is uitbesteed. Met de leverancier van de leermiddelen is binnen het bestaande contract gekozen voor een vernieuwde abonnementsvorm. De onderhoudsvoorziening wordt jaarlijks opnieuw berekend voor de komende 15 jaar.

Inkomsten personeelDe rijksbijdrage voor personeel is door een kleine bijstelling iets hoger uitgekomen. De subsidie Prestatiebox is door een lagere vaststelling voor 2016 onder de begroting uitgekomen. De subsidie Voortijdig schoolverlaten is evenals de subsidie Leraren Ontwikkelfonds hoger uitgekomen dan verwacht. Tegenover de inkomsten van het UWV voor zwangerschapsverlof en ziekte staan ook uitgaven (overige personeelskosten). De inkomsten uit detachering zijn meegevallen.

Uitgaven personeelDe uitgaven voor salarissen liggen € 163.344 lager dan begroot. De belangrijkste meevaller is dat de kosten van het vervroegd pensioen van een oud bestuurder per 31 december 2015 zijn gereserveerd. Deze kosten waren in 2016 nog wel meegenomen in de begroting. Ook de overige kosten zijn in het algemeen wat onder de begroting uitgekomen. Opvallend hier is de post diensten voor ICT. Per 1 juli is het systeembeheer van het CLV overgenomen door een derde partij. De servers van het CLV zijn ondergebracht in een datacentrum. De kosten van het systeembeheer en de kosten voor het datacentrum zijn onder materiële kosten geboekt.

Inkomsten materieelDe Rijksbijdragen voor materiële kosten zijn door een bijstelling iets hoger uitgekomen. De huurinkomsten voor lokaliteiten zijn nagenoeg tot nihil gedaald. De overige materiële opbrengsten zijn in grote lijnen conform de begroting. De rentebaten vallen door de lage rentepercentages laag uit.

Uitgaven materieel

12

De afschrijvingskosten zijn conform de begroting verlopen. Een uitzondering hierop zijn de kosten voor ICT die door lagere investeringen onder de begroting zijn uitgekomen. De kosten voor onderhoud zijn aanmerkelijk lager. Per saldo is op onderhoud € 30.750 minder uitgegeven als begroot. De schoonmaakkosten zijn door de extra glasbewassing per saldo € 12.187 hoger uitgekomen. De kosten van energie vallen dit jaar opnieuw lager uit dan begroot. In het totaal is er dit jaar een overschot in vergelijking met de begroting van € 34.611. De secties hebben per saldo iets meer geld uitgegeven. Hier staan extra inkomsten tegenover. Bij de reprokosten is sprake van een lichte overschrijding. Met de leverancier is per 1 januari 2017 een verlenging van het contract aangegaan, tegen aanmerkelijk lagere kosten.

InvesteringenIn 2016 zijn geen grote investeringen gedaan. In gebouwen en terreinen is € 85.616 geïnvesteerd. Het grootste bedrag is uitgegeven aan de realisatie van een voetbalkooi op het schoolplein. Aan inventaris een apparatuur is een bedrag van € 102.210 uitgegeven. Het meeste hiervan is uitgegeven aan de vernieuwing van een groot deel (85 stuks) van de vaste apparatuur; o.a. in de computerlokalen. In het datacenter is een nieuwe server geplaatst. De inrichting van de kamers van de bestuurder en de directeur onderwijs is vernieuwd. Enkele geplande investeringen in de gebouwen zijn uitgesteld in afwachting van het programma van eisen voor de nieuwbouw. Dat betreft onder andere de vakken muziek en kunst.

D. OnderwijsOnderwijsprestatiesHet CLV viel in 2016 onder het basisarrangement van de onderwijsinspectie. Het rendement van de onder- en bovenbouw waren voldoende. Het gevolgde onderwijstype in vergelijking met het basisschooladvies lag boven de norm. De verschillen tussen de cijfers voor het centraal examen en de schoolexamens waren gering. De slagingspercentages waren respectievelijk:

- MAVO 98 %- HAVO 93 %- VWO   96 %

OnderwijsprogrammaVanaf augustus 2016 zetten we bij alle lessen het gebruik van een laptop in, volgens het principe ‘Breng je eigen spullen mee’. Met als doel de laptop in minimaal 30% van de lestijd in te zetten. We hebben bij de firma Iddink een zogenaamd 'Meta-abonnement' afgesloten zodat leerlingen alle methodes in folio en digitaal beschikbaar hebben. Voor de brugklassen is een nieuwe lessentabel ingegaan waarbij iedereen nu een talentrichting kiest (sport/ kunst & cultuur of TMO (talent modules)).Gezonde school: naast het certificaat 'veiligheid en welbevinden' zijn we per aug 2016 ook in het bezit van het 2e certificaat, namelijk 'Sport en beweging'.Het project roostervrij leren is na een eerste evaluatie uitgebreid naar alle leerlagenIn de meivakantie van 2016 organiseerden we voor het eerst een lenteschool. Van de 34 leerlingen die mee hebben gedaan zijn er aan het eind van het jaar uiteindelijk 27 (79%) bevorderd naar het volgende leerjaarIn de zomervakantie boden we voor de tweede keer een zomerschool aan. Van de 15 leerlingen die hebben meegedaan zijn er 11 (73%) uiteindelijk nog overgegaan .Overstap mavo–havo: voor wiskunde zijn extra lessen ingezet om de overstap beter te begeleiden. De eerste resultaten daarvan lijken positief

KwaliteitszorgMet behulp van een inmiddels beproefde cyclus bewaken we de kwaliteit van het onderwijs en van de school in het algemeen en van het onderwijs in het bijzonder. Daartoe zetten we de volgende middelen in:- tevredenheidsmetingen onder leerlingen, ouders en medewerkers- planning van de onderwijstijd en controle van het resultaat- analyse van de instroom van leerlingen, van de doorstroomgegevens en de examenresultaten- evaluatie van de afdelingsplannenDeze gegevens bespreekt de directie in het overleg van de schoolleiding en in de medezeggenschapsraad. Met de krimp van de directie en de toename van de verantwoordelijkheden van de afdelingsleiders komt de aandacht voor kwaliteit steeds dichter bij de afdelingen te liggen omdat daardoor de mogelijkheden ontstaan om de kwaliteit te beïnvloeden.De aansluiting van de onderbouw en de bovenbouw in het havo vragen bijzondere aandacht.

Onderzoek

13

In 2016 zijn er twee LOF (leraarontwikkelfonds) subsidies aangevraagd voor het verder ontwikkelen van het vak NWO en voor het opzetten van het vak Science. Beide aanvragen zijn toegekend. De schoolleiding stimuleert aanvragen bij het LOF of de lerarenbeurs en juicht onderzoeksactiviteiten toe.

InternationaliseringIn 2016 zijn met leerlingen vele reizen ondernomen. Onder andere naar steden die te maken hebben gehad met terroristische aanslagen. Met medewerkers zijn de vragen en risico's doorgesproken. Van de kant van ouders zijn geen verontruste berichten geuit. Het CLV heeft een langjarige verbintenis met twee scholen in Griekenland.

E. OVERIGE RAPPORTAGES

1. Rapportage en werking interne risicobeheersingHet bestuur en de directie van het CLV worden van informatie voorzien door middel van een

financiële rapportage. Deze rapportage wordt tienmaal per jaar opgesteld door de afdeling financiën. De resultaten worden

vergeleken met de begroting en de verschillen nader verklaard. Tevens wordt er per onderdeel een forecast van de te verwachten resultaten aan het einde van het jaar gegeven. De rapportage bestaat uit de onderdelen: personeel en materieel. Vanaf 2016 worden de risico’s periodiek meegenomen in de financiële rapportage. Tevens wordt maandelijks een liquiditeitsoverzicht gepresenteerd.Over de voortgang van de administratieve taak vindt wekelijks overleg plaats. Er wordt gewerkt

met een actielijst. Eénmaal per veertien dagen rapporteert het hoofd Financiën over de voortgang aan de

rector/bestuurder. Dit wordt ook door hoofd P&O en hoofd bedrijfsvoering in dezelfde frequentie voor hun respectievelijke afdelingen

gedaan.Jaarlijks wordt in het najaar een begroting opgesteld. Hierin wordt een opzet gemaakt van de exploitatie en de begroting van de liquiditeit van het komende kalenderjaar. Naast dit jaarplan wordt een aantal meerjarenoverzichten opgenomen. Dit zijn: meerjaren exploitatie overzicht, meerjaren formatieplan, meerjaren investeringsplan, meerjaren liquiditeitsplan, meerjaren overzicht van het vermogen en de voorzieningen.Het financiële beleid van het CLV is er op gericht de financiële risico’s te beheersen. Aangezien de financiering vanuit de overheid op lumpsum financiering is gebaseerd, lopen we een aantal risico’s die niet zonder meer te beheersen zijn. Voorbeelden hiervan zijn:

- fluctuatie in leerlingenaantallen- financiële gevolgen van arbeidsconflicten- instabiliteit in de bekostiging- onvolledige indexatie van de bekostiging.

Daarnaast lopen we nog financiële risico’s. Voorbeelden hiervan zijn: - risicodragerschap van ZVW en WW- gebouwenonderhoud- functiemix, - gratis leermiddelen.

We beschikken over diverse beleidsstukken waarin we hebben beschreven hoe we deze risico’s kunnen beheersen.

Het financiële beleid van het CLV wordt beheerst op basis van de navolgende uitgangspunten:- Het opstellen van meerjarenbegrotingen, risicoanalyses en meerjaren risicoanalyses.- Beheersbare risico’s afdekken met beheersmaatregelen.- Voor niet beheersbare risico’s een financiële buffer aanleggen.- Adequate financiële beheersmatige deskundigheid.

De beoordeling van de kapitaalbehoefte en het opvangen van tegenvallers op korte of middellange termijn geschiedt op

basis van respectievelijk vermogensbeheer en budgetbeheer.Voor de opzet van een intern controlesysteem is in het vierde kwartaal 2016 een project gestart.

Met een externe partij is samengewerkt om tot een adequate opzet te komen. In maart 2017 is het systeem opgeleverd. In

de loop van het tweede kwartaal zal het systeem aan de organisatie worden gepresenteerd en verder

geïmplementeerd. 2. Belangrijkste risico’s en onzekerhedenGebouwenonderhoud

14

Voor het onderhoud van de gebouwen A, B en C is de onderhoudsvoorziening op orde. Gewenste renovaties voor gebouw A zijn opgeschort in verband met mogelijke nieuwbouw in 2020. Het onderhoudsfonds voor gebouw A, B en C is dekkend. De gemeenteraad van de gemeente Veenendaal heeft in mei 2015 een integraal huisvestingsplan vastgesteld. Hierin wordt o.a. aangegeven dat we in 2020 gebouw A kunnen vervangen. Het definitieve besluit om Gebouw A te vervangen is door de Gemeenteraad van Veenendaal genomen. Voor deze vervanging komt een budget van € 9.5 miljoen beschikbaar. Vanuit het CLV zullen er voor inrichting de nodige middelen beschikbaar moeten zijn. De gemeente vergoedt de VNG norm. Deze vergoeding is dusdanig laag dat hiervoor een standaardgebouw neergezet kan worden. Aan de extra eisen van onder andere duurzaamheid zal niet kunnen worden voldaan. Hiervoor zal nog een oplossing moeten worden gezocht. Uit een recent onderzoek van de Algemene Rekenkamer is naar voren gekomen dat de norm te laag is. Inmiddels zoekt het college van B en W naar middelen om de bekostiging van nieuwbouw naar boven bij te stellen.

NieuwbouwHet proces van gedeeltelijke of gehele nieuwbouw van de school brengt diverse risico’s met zich mee. Onderstaand een korte weergave van de belangrijkste risico’s.

- De subsidie en de verwachte bouwkosten worden op een zeker moment vastgesteld. Het daadwerkelijk bouwen en aanbesteden van de nieuwe school vindt in het algemeen wat later plaats. Het risico van stijgende prijzen is hierin één van de grootste risico’s. De gemeente rekent met een vaste indexering van 2% per jaar.

- Gedeeltelijke nieuwbouw betekent dat er tijdelijke huisvesting voor een deel van de leerlingen moeten worden gezocht. De kosten van deze tijdelijke huisvesting liggen bij de gemeente Veenendaal. We weten niet hoe ouders dit proces gaan beoordelen. Het gevolg kan zijn dat we te maken krijgen met dalende leerlingenaantallen.

- Aanvullende financiering zal ongetwijfeld nodig zijn. De onzekere factor hierin is waar en tegen welke condities we op dat moment de benodigde gelden kunnen aantrekken? De hoogte van de benodigde financiering zal afhangen van de eisen in het dan geldende bouwbesluit, het programma van eisen van de school en de bouwprijzen,

LeermiddelenHet afgelopen jaar zijn we met de firma Iddink gestart met een nieuwe abonnementsvorm. Het voordeel van deze vorm is dat per methode alle leermiddelen beschikbaar zijn voor de leerlingen, zowel op papier als digitaal. Het gevolg is wel dat het budget het afgelopen jaar ruim is overschreden. Naar verwachting zal dit de komende jaren zo blijven. Steeds meer digitale leermiddelen komen beschikbaar. Alle leerlingen binnen het CLV kunnen werken met een device in de klas. De digitale leermiddelen worden gebruikt ter ondersteuning van het leerproces.

PrestatieboxIn vergelijk met 2016 zal de subsidie in de Prestatiebox komend jaar met 36% toenemen. Deze subsidie zal naar verwachting verder doorgroeien met 97% in 2019 t.o.v. 2015. In 2017 ontvangen we € 284 per leerling. Een en ander is in 2014 afgesproken in het NOA (Nationaal Onderwijs Akkoord). We gaan er vanuit dat de toezeggingen gestand zullen worden gedaan. De getallen zijn in de meerjarenbegroting meegenomen.

ICTDe servers met de gegevens van het CLV zijn in 2016 buiten de school geplaatst. Het beheer van de apparatuur en de back-up van de gegevens zijn in een datacentrum geplaatst. De systeembeheertaak in de toekomst is per 1 augustus 2016 uitbesteed. Voor de afdeling ICT blijven applicatie- en werkplekbeheer over. De kosten zullen naar verwachting dalen. Met de leverancier is afgesproken dat de bestaande apparatuur nog minimaal drie jaar zal blijven staan. Zij garanderen het volledige serviceniveau. Financiële risico’sDe fluctuatie in de leerlingenaantallen, financiële gevolgen van arbeidsconflicten, instabiliteit in de bekostiging en indexatie van de bekostiging, blijven de grootste financiële risico’s in de huidige financieringssystematiek.Het CLV beschikt over meerjarige prognoses in diverse beleidsstukken om deze problematiek te kunnen beheersen. Een strak georganiseerd budgetteringssysteem mag hierbij niet ontbreken. In samenhang hiermee is vanaf 1 januari 2016 het proces gestart, dat de inkoopfacturen gescand worden. Hieraan is tevens een autorisatieproces gekoppeld. Dit verloopt naar tevredenheid. Begin 2017 wordt hier het scannen en koppelen van de pakbonnen aan toegevoegd.Daarnaast is het belangrijk om voor specifieke risico’s reserves en voorzieningen te vormen. Voor vermogensbeheer worden de begrippen kapitalisatiefactor en solvabiliteit aangehouden. Voor budgetbeheer wordt het kengetal liquiditeit toegepast.

15

3. Financiële positie CLVDe financiële positie van het CLV is sterk te noemen. Dit is af te lezen uit het overzicht met de kengetallen, die allemaal ruim boven de norm liggen. De waarden van de kengetallen zijn in vergelijk met eind 2015 wel iets gedaald. De reden is, dat op balansdatum is besloten om de OCW vordering af te boeken. Het eigen vermogen is door deze boeking met een bedrag van € 758.759 afgenomen. De vordering op OCW is hiermee vervallen. Allebei de mutaties hebben invloed op zowel de liquiditeit, als het de solvabiliteit. In 2016 is weinig geïnvesteerd; en is er ook niet veel geld uitgegeven aan groot onderhoud. Het saldo aan liquide middelen is daardoor sterk gegroeid. Het meerjaren onderhoudsplan wordt jaarlijks herberekend. Uitgesteld onderhoud wordt daarin ook steeds meegenomen. Het gevolg is geweest, dat het saldo van de voorziening is toegenomen.

VERSLAGJAAR JAAR T + 1 JAAR T + 2 JAAR T + 3

Norm 2016 2017 2018 2019

Liquiditeit (current ratio) Tussen 0,5 en 1,5 2,20 3,14 3,59 3,80

Solvabiliteit Ondergrens 20% 47,6% 57,1% 58,6% 59,7%

Rentabiliteit Positief Positief Positief Positief Positief

Weerstandsvermogen Tussen 10% en 40% 26,3% 33,8% 35,7% 36,7%

4. Rapportage Raad van CommissarissenDe rapportage van de raad van toezicht is opgenomen in dit jaarverslag onder hoofdstuk A.

MeerjarenramingIn de meerjarenraming voorzien we voor 2017 een overschot. De jaren daarna zijn er positieve resultaten te verwachten. Voor personeel is er wat extra ruimte opgenomen. Voor zover we de feiten en risico’s kennen zijn ze meegenomen in de toekomstige begrotingen. Het uitgangspunt is om structureel een sluitende begroting te hebben. De extra overschotten zullen worden gereserveerd in de reserve herhuisvesting. De komende tijd zullen er extra kosten gemaakt worden om de herhuisvesting van het CLV voor te bereiden. De gemeenteraad van Veenendaal heeft een besluit hieromtrent genomen, met een voorbereidingskrediet als eerste uitvloeisel.

Veenendaal, 7 juni 2017Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Veenendaal

drs. W. de Vos,Bestuurder

16

C1 GrondslagenDe jaarrekening over 2016 is opgesteld conform de richtlijnen van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en overeenkomstig de verslaggevingsvoorschriften en bepalingen zoals weergegeven in Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Tevens is Richtlijn 660 van de Raad voor de Jaarverslaggeving gevolgd. In deze richtlijn zijn voor de sector presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften opgenomen.

Waardering van de activa en passivaDe activa en de passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde, tenzij hieronder anders is vermeld. Bij de waardering is uitgegaan van de continuïteitsveronderstelling.

Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. Betaalde interest wordt opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

Vaste activa

Materiële vaste activaDe materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast percentage van de verkrijgingsprijs, zoals nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname.Voor de kosten van periodiek groot onderhoud wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgenomen onder de overige voorzieningen aan de passiefzijde van de balans.

Het systeem van afschrijvingen is als volgt:Nieuwbouw : 2,5% van de aanschafwaardeRenovaties 40 jaar : 2,5% van de aanschafwaardeRenovaties 30 jaar : 3,33% van de aanschafwaardeRenovaties 20 jaar : 5% van de aanschafwaardeMeubilair : 5% van de aanschafwaardeOverig inventaris : 6,67% van de aanschafwaardeInventaris sportzalen : 6,67% van de aanschafwaardeInventaris catering : 6,67% van de aanschafwaardeAudiovisuele apparatuur : 10% van de aanschafwaardeICT Hardware : 20% van de aanschafwaardeInventaris sport- en kunstklassen : 14,29% van de aanschafwaarde

Niet aan het proces dienstbare materiële vaste activaDe woning die eigendom is van St. CVO wordt gewaardeerd tegen de actuele waarde. De actuele waarde wordt bepaald op basis van opbrengstwaarde. Hiervoor wordt de jaarlijks bepaalde WOZ-waarde per 1 januari van het boekjaar gehanteerd. Er vindt geen afschrijving plaats.

Vlottende activa

VorderingenDe vorderingen en overlopende activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde.

Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

Liquide middelenDe liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de St. CVO.

17

Passiva

VoorzieningenVoorziening groot onderhoud:De voorziening ter gelijkmatige verdeling van lasten voor groot onderhoud van gebouwen wordt bepaald op basis van de te verwachten kosten over een reeks jaren. De voorziening wordt lineair opgebouwd. Het uitgevoerde onderhoud wordt ten laste van deze voorziening gebracht.

Personeelsvoorziening:Op basis van Richtlijn 271 van de Raad voor de Jaarverslaggeving is een voorziening opgenomen voor verplichtingen uit hoofde van toekomstige uitkeringen bij ambtsjubilea van personeelsleden. De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijging en disconteringsvoet. De werkelijke jubilea-uitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht.

KeuzeverlofIn de cao VO 2014-2015 is vastgelegd dat iedere medewerker vanaf 1 augustus 2014 recht heeft op een persoonlijk budget per jaar (parttimers naar rato) van 50 uur. Het persoonlijk budget kan op drie manieren worden ingezet. Het kan dienen voor werkdrukvermindering. Een andere mogelijkheid is dat de uren gespaard worden voor verlof. Maximaal mag er vier jaar worden gespaard tot een maximum van 200 uur. Tenslotte is het mogelijk om het als bedrag in te zetten voor een bepaald doel. Het geld mag besteed worden aan een bijdrage voor Kinderopvang, verhoging van de pensioenaanspraken en werknemers in het OOP tot en met schaal acht mogen het uit laten betalen. De reservering wordt bepaald op basis van het aantal gespaarde uren en het uurloon van betreffende werknemer.

Kortlopende schuldenDit betreffen schulden met een op balansdatum resterende looptijd van ten hoogste één jaar. Kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde van de schuld.

Vooruitontvangen investeringssubsidiesVooruitontvangen investeringssubsidies renovatie begane grond:De ontvangen subsidies achterstallig onderhoud en interne verbouwing zijn geactiveerd op de balans. Jaarlijks valt 5% vrij t.g.v. het resultaat, ter compensatie van de afschrijvingskosten renovatie begane grond.Vooruitontvangen investeringssubsidies renovatie BO-ruimten:De ontvangen vergoeding van de gemeente is opgenomen in de balans. Jaarlijks valt 2,5% vrij t.g.v. het resultaat, ter compensatie van de afschrijvingskosten renovatie BO-ruimten.Vooruitontvangen investeringssubsidies nieuwbouw VMBO:De ontvangen vergoeding van de gemeente is opgenomen in de balans. Jaarlijks valt 2,5% vrij t.g.v. het resultaat, ter compensatie van de afschrijvingskosten nieuwbouw VMBO.Vooruitontvangen investeringssubsidies renovatie Grote KuipDe ontvangen vergoeding van de Baptistengemeente uit Veenendaal wordt, voor zover ontvangen, opgenomen in de balans. Jaarlijks valt 2,5% vrij t.g.v. het resultaat, ter compensatie van de afschrijvingskosten renovatie Grote Kuip.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

AlgemeenDe baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben.Hierbij wordt ervan uitgegaan dat reguliere onderwijstaken gelijkmatig over het schooljaar zijn verspreid.De baten zijn slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd.Lasten en risico's die hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar worden in acht genomen als zij vóór het opmaken van de jaarrekening bekend zijn.

Rijksbijdragen

18

De ontvangen (normatieve) rijksbijdrage en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij besteedbare doelsubsidies zonder verrekeningsclausule) worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als bate in de staat van baten en lasten.

Geoormerkte OCW-subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waar bij het overschot geen verrekeningsclausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva.

Geoormerkte OCW-subsidies (doelsubsidies met verrekeningsclausule) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog niet is verlopen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de kortlopende schulden zodra de bestedingstermijn is verlopen op balansdatum.

Overige exploitatiesubsidiesOverige exploitatiesubsidies worden ten gunste van de staat van baten en lasten gebracht in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen / waarin de opbrengsten zijn gederfd / waarin het exploitatietekort zich heeft voorgedaan.

PensioenenDe St. CVO heeft een pensioenregeling bij de pensioenuitvoerder ABP. De regeling wordt gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerders. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord.Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten en worden in de balans opgenomen in een voorziening. De waardering van de verplichting is de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om deze per balansdatum af te wikkelen. Indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is, wordt de verplichting gewaardeerd tegen de contante waarde. Discontering vindt plaats op basis van rentetarieven van hoogwaardige ondernemingsobligaties.Toevoegingen aan en vrijval van de verplichtingen komen ten laste respectievelijk ten gunste van de winst- en verliesrekening. Een pensioenvordering wordt in de balans opgenomen wanneer beschikkingsmacht bestaat over de pensioenvordering, wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen die de pensioenvordering in zich bergt, zullen toekomen aan St. CVO, en wanneer de pensioenvordering betrouwbaar kan worden vastgesteld.Ultimo 2016 (en 2015) waren er geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie.

19

C2 Balans per 31-12-2016 (na verwerking resultaatbestemming)

1 Activa31-12-

201631-12- 2015

EUR EURVaste Activa

1.2 Materiële vaste activa 4.346.104 4.547.238

Totaal vaste activa 4.346.104 4.547.238

Vlottende activa1.5 Vorderingen 340.697 1.117.4351.7 Liquide middelen 3.610.119 2.964.061

Totaal vlottende activa 3.950.816 4.081.496

Totaal activa 8.296.920 8.628.734

2 Passiva31-12-

201631-12- 2015

EUR EUR

2.1 Eigen vermogen 3.951.297 4.353.9492.2 Voorzieningen 909.892 690.9762.3 Langlopende schulden 0 94.2972.4 Kortlopende schulden 3.435.731 3.489.512

Totaal passiva 8.296.920 8.628.734

20

C3 Staat van Baten en Lasten

Baten 2016 Begroot 2016 2015

EUR EUR EUR

3.1 Rijksbijdragen 14.155.617 13.860.220 13.480.7953.2 Overige

overheidsbijdragen en -subsidies

123.613 263.115 118.795

3.5 Overige baten 734.464 672.340 793.675

Totaal Baten 15.013.694 14.795.675 14.393.265

Lasten 2016 Begroot 2016 2015

EUR EUR EUR

4.1 Personeelslasten 11.600.377 11.891.390 11.936.9194.2 Afschrijvingen 391.960 399.175 386.7094.3 Huisvestingslasten 700.654 754.660 735.0094.4 Overige lasten 1.934.254 1.795.655 1.773.482

Totaal Lasten 14.627.245 14.840.880 14.832.119

Saldo Baten en Lasten 386.449 - 45.205 - 438.854

5 Financiële baten en lasten 9.658 50.550 21.404

Totaal resultaat 396.107 5.345 - 417.450

21

C4 Kasstroomoverzicht

31-12- 2016

31-12- 2015

EUR EUR

Kasstroom uit operationele activiteiten

Saldo Baten en Lasten 386.449 - 438.854

Aanpassing voor:Afschrijvingen 391.960 386.709Mutaties voorzieningen 218.916 155.795Herwaarderingen -3.000 - 21.000

Verandering in vlottende middelen:Vorderingen (-/-) 776.738 5.790Schulden - 148.078 113.266Totaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties

1.622.985 201.706

Ontvangen interest 9.658 21.404Betaalde interest (-/-) 0 0

9.658 21.404

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

1.632.643

223.110

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in materiële vaste activa (-/-)

-187.826 - 177.143

Desinvesteringen in materiële vaste activa

0 0

Overige inv. in financiële vaste activa (-/-)

0 0

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

-187.826 - 177.143

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Aflossing langlopende schulden (-/-) 0 0

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten

0 0

Overige balansmutaties - 798.759

0

Mutatie liquide middelen 646.058 45.967

22

C5 Toelichting op de onderscheiden posten van de balansVaste activa 1.2 Materiële

vaste activaAanschaf

prijsAfschrijvin

g cumulatie

f

Boekwaarde

Investering

Her-waarderin

g

Afschrij-ving

Aanschaf prijs

Afschrijving cumulatief

Boekwaarde

1-1- 2016 1-1- 2016 1-1- 2016 31-12- 2016

31-12- 2016

31-12- 2016

EUR EUR EUR EUR EUR EUR EUR EUR EUR

1.2.1 Gebouwen en terreinen

11.290.745

7.947.658

3.343.087

85.616 0 205.751

11.376.361

8.153.409 3.222.952

1.2.2 Inventaris en apparatuur

1.906.229 987.078 919.151 102.210 0 186.209

2.008.439 1.173.287 835.152

1.2.5 Niet aan het proces dienstbare materiële vaste activa

285.000 0 285.000 0 3.000 0 288.000 0 288.000

Materiële vaste activa

13.481.974

8.934.736

4.547.238

187.826

3.000 391.960

13.672.800

9.326.696

4.346.104

Gebouwen en terreinenVolgens een besluit uit 2008 wordt nieuwbouw afgeschreven in 40 jaar. Afhankelijk van de aard van de renovatie wordt deze afgeschreven in 20, 30 of 40 jaar. Hiervoor worden de richtlijnen van de Rijksgebouwendienst gehanteerd.Het economisch claimrecht van de gebouwen berust bij de gemeente Veenendaal.De WOZ-waarde per 1 januari 2016 van de schoolgebouwen bedraagt € 9.222.000 en de verzekerde waarde per 1 januari 2017 bedraagt € 18.222.000.

Inventaris en apparatuurIn 2016 is er € 74.933 minder geïnvesteerd dan in 2015, dat betreft hoofdzakelijk automatisering.Volledig afgeschreven inventaris wordt op de beginstand per 1 januari van het boekjaar in mindering gebracht.De verzekerde waarde bedraagt € 3.916.000.

Niet aan het proces dienstbare materiële vaste activaDe St. voor CVO heeft een woning aan de Middellaan in eigendom. De woning is hier voor de WOZ-waarde per 1 januari 2016 gewaardeerd. Het economisch claimrecht van dit pand berust bij de St. voor CVO.De WOZ-waarde van de woning bedroeg op peildatum 1 januari 2015 € 285.000. De WOZ-waarde op 1 januari 2016 is € 288.000. De verzekerde waarde is € 284.690.

23

Vorderingen

1.5 Vorderingen31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

1.5.1 Debiteuren 77.038 97.3571.5.2 OCW 0 798.7591.5.7 Overige vorderingen 35.182 20.4211.5.8 Overlopende activa 228.477 200.898

Vorderingen 340.697 1.117.435

Uitsplitsing1.5.7.1 Personeel 2.409 2051.5.7.2 Overige 32.773 20.216

Overige vorderingen 35.182 20.421

1.5.8.1 Vooruitbetaalde kosten 228.477 200.8981.5.8.3 Overige overlopende activa 0 0

Overlopende activa 228.477 200.898

OCWDe vordering op OCW was in 2016 € 798.759. De vordering is afgeboekt door middel van een vermogenscorrectie.

Overige vorderingenEind 2016 is er, naast een aantal kleine vorderingen, vooral de vordering v.w.b. de rente over 2016 en een vordering op de gemeente Veenendaal.

Overlopende activaDe cultuurkaart waarvoor in 2016 € 21.630 is afgedragen aan de Stichting Cultuurkaart wordt in 2017, samen met een extra bijdrage, door deze Stichting beschikbaar gesteld om culturele activiteiten mee te financieren.

Voorziening oninbaarGezien het beperkte risico op oninbare vorderingen is er net als in 2015 geen voorziening opgenomen.

De looptijd van alle vorderingen is korter dan 1 jaar.

24

Effecten & Liquide middelen

1.7 Liquide middelen31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

1.7.1 Kasmiddelen 549 1.4421.7.2 Tegoeden op bank- en girorekeningen 3.609.570 2.962.619

Liquide middelen 3.610.119 2.964.061

Liquide middelenDoor de positieve operationele kasstroom is de liquiditeitspositie in 2016 opnieuw verbeterd. De tegoeden zijn direct opeisbaar.

Eigen vermogen

2.1 Eigen vermogenStand

1-1- 2016Resultaat Overige

MutatiesStand

31-12-2016

EUR EUR EUR

2.1.1 Algemene reserve 2.464.236 - 13.708 - 798.759 1.651.769

2.1.2 Bestemmingsreserve (publiek) 1.628.645 406.815 0 2.035.460

2.1.6 Herwaarderingsreserve (privaat) 261.068 3.000 0 264.068

Eigen vermogen 4.353.949 396.107 - 798.759 3.951.297

Uitsplitsing

2.1.2 Bestemmingsreserve personeel algemeen 741.549 472.661 0 1.214.210

Bestemmingsreserve BAPO / spaarverlof 109.108 - 66.153 0 42.955

Bestemmingsreserve herhuisvesting 777.988 307 0 778.295Bestemmingsreserve (publiek) 1.628.645 406.815 0 2.035.460

Algemene reserveDe Algemene reserve is een reserve van eigen middelen. Hierin zijn opgenomen het resultaat behaald met overheidsmiddelen en met eigen middelen. Jaarlijks ontstaat er een tekort op de materiële exploitatie bij overheidsmiddelen en een overschot bij eigen activiteiten. De Rijksbijdragen voor de materiële kosten, in 2016 € 1.530.262, zijn niet toereikend voor de kosten van afschrijving, huisvesting en de overige lasten.

BestemmingsreserveDit betreft de algemene personeelsreserve, een reserve voor toekomstige BAPO-verplichtingen. Voor de toekomstige nieuwbouw wordt een reserve Herhuisvesting gevormd.

HerwaarderingsreserveDit betreft een herwaarderingsreserve voor de woning aan de Middellaan 21, die gewaardeerd wordt tegen actuele waarde. Deze reserve valt vrij, zodra de woning verkocht wordt. Het

25

ongerealiseerde resultaat betreft de herwaardering van de woning.

Voorzieningen en langlopende schulden

2.2 Voorzieningen

Stand per 1-1- 2016 Dotaties Onttrek-

kingen VrijvalRente

mutatie contant

Stand per 31-12- 2016

Kortlopend deel <1

jaar

Langlopend deel >1

jaar

2.2.1 Personeels-voorzieningen

261.926 58.701 23.754 0 0 296.873 50.642 246.231

2.2.3 Voorziening groot onderhoud

429.050 199.693 15.724 0 0 613.019 404.458 208.561

Voorzieningen 690.976

258.394 39.478 0 0 909.89

2455.10

0 454.792

2.3 Langlopende schulden

Stand per 1-1- 2016

Aangegane verplich-

tingen

Aflossingen Stand per 31-12-

2016

Looptijd >1 jaar

Looptijd >5 jaar

2.3.1

Personele verplichtingen

94.297 0 94.297 0 0 0

Langlopende schulden

94.297 0 94.297 0 0 0

PersoneelsvoorzieningenDe personeelsvoorziening betreft een voorziening voor jubileumgratificaties en voor het persoonlijk budget personeel. De berekening is gebaseerd op een feitelijke berekening van de toekomstige verplichtingen.Met het vaststellen van de cao per 1 augustus 2014 hebben werknemers 50 uur keuzeverlof gekregen. Deze uren mogen gespaard worden. Op balansdatum wordt een berekening gemaakt van dit recht. De saldi worden ondergebracht in de personeelsvoorziening.

Voorziening groot onderhoudDeze voorziening is bestemd voor het groot onderhoud aan de gebouwen. In 2016 zijn uitgaven gedaan voor de vervanging van de keuken in het Brughuis en de accu’s van de noodverlichting zijn vervangen. Ander groot onderhoud is uitgesteld vanwege de verwachte nieuwbouw in 2020. De toekomstige verplichtingen zijn eind 2016 opnieuw berekend, een klein deel van de voorziening valt vrij ten gunste van de bestemmingsreserve herhuisvesting.

Langlopende schuldenMet een voormalig bestuurder is een regeling getroffen. Hieruit is een verplichting voortgekomen die doorloopt tot aan zijn pensioendatum in 2018. Het restant van deze schuld staat bij de kortlopende schulden.

26

Kortlopende schulden 2.4 Kortlopende schulden

31-12- 2016 31-12- 2015EUR EUR

2.4.12.4.3

KredietinstellingenCrediteuren

0159.452

0184.190

2.4.7 Belastingen en premies sociale verzekeringen

499.678 511.294

2.4.8 Schulden ter zake van pensioenen 124.565 131.9222.4.9 Overige kortlopende schulden 115.310 107.6852.4.10 Overlopende passiva 2.536.726 2.554.421

Kortlopende schulden 3.435.731 3.489.512

Uitsplitsing2.4.7.1 Loonheffing 499.721 506.5992.4.7.2 Omzetbelasting - 43 4.695

Belastingen en premies sociale verzekeringen

499.678 511.294

Uitsplitsing2.4.10.3 Vooruit ontvangen investeringssubsidies* 1.637.013 1.761.5432.4.10.4 Vooruit ontvangen termijnen 271.984 212.0072.4.10.5 Vakantiegeld 446.860 438.3232.4.10.6 Accountants- en administratiekosten 13.914 18.1502.4.10.8 Overige 166.955 124.398

Overlopende passiva 2.536.726 2.554.421

Overlopende passivaVan de investeringssubsidies is een bedrag van € 124.530 vrijgevallen, € 7.896 bij de overige subsidies OCW en € 116.634 bij de overige overheidsbijdragen en -subsidies.* De looptijd van de vooruit ontvangen investeringssubsidies is: € 1.513.954 > 1 jaar;

€ 1.030.308 > 5 jaar.In de post overige van € 208.021 is € 31.595 opgenomen zijnde subsidie voor studieverlof 2016 en € 17.378, subsidie voortijdig schoolverlaten 2016 en € 47.735 subsidie Leraren Ontwikkel Fonds.Voor de geoormerkte subsidies OCW wordt verwezen naar model G op de volgende pagina.

27

Model E Verbonden partijen Voor de verbonden partijen wordt verwezen naar de opsomming op bladzijde 4 Samenwerkingsverbanden in het bestuursverslag.

Model G Verantwoording subsidies

G1 Subsidies zonder verrekeningsclausule

Toewijzing kenmerk

Toewijzing datum

Bedrag toewijzing

Ontvangen t/m

verslagjaarPrestatie

afgerond?

    EUR EUR Ja/NeeLerarenbeurs 2015 2015/2/56347 20-10-2015 3.631 3.631 JaLerarenbeurs 2015 2015/2/7328 21-09-2015 50.034 50.034 Ja

Lente- en Zomerschool 2016LENZO16021/918529 08-04-2016 48.750 48.750 Nee

LerarenOntwikkelFondsLOF15-0332-1009935 30-06-2016 31.175 31.175 Nee

LerarenOntwikkelFondsLOF15-0295-1009935 30-06-2016 37.327 37.327 Nee

Lerarenbeurs 20162016/2/246659 20-09-2016 55.875 55.875 Nee

Lerarenbeurs 20162016/2/305495 20-10-2016 -1.712 -1.712 Nee

Zij-instroom 20162016/2/305495 20-10-2016 20.000 20.000 Nee

245.080 245.080

28

C6 Niet in de balans opgenomen verplichtingen

LeaseverplichtingenDe St. voor CVO heeft leaseverplichtingen inzake multifunctionele kopieermachines, een repro machine en twee printers. Per 1 juli 2016 is met de huidige leverancier een vernieuwd contract afgesloten voor de huidige zes kopieermachines, de repro machine en de software voor het meten van het aantal afdrukken, voor 36 maanden. Het totaalbedrag per jaar is een bedrag van € 49.295,40 per jaar. Het Service Level blijft op hetzelfde niveau.

ContractverplichtingenDe St. voor CVO is in 2013 een schoonmaakcontract aangegaan met de firma Hectas. Dit contract loopt van 25 februari 2013 tot en met 24 februari 2015 en kan daarna nog 3 maal met een jaar worden verlengd. Het contract is in 2016 weer verlengd. De kosten vanaf 1 maart 2017 tot 1 maart 2018 zijn € 199.000 voor het schoonmaken en € 11.000 voor twee maal glasbewassing.In 2014 heeft er een Europese aanbesteding plaatsgevonden voor gas en elektriciteit van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2020. De leverancier voor gas is Eneco geworden en voor elektriciteit DVEP. De geschatte kosten per jaar bedragen voor gas € 90.000 en voor elektriciteit € 50.000.

PensioenenVoor de mogelijke aanwezige, niet uit de balans blijkende verplichtingen uit hoofde van de binnen de organisatie aanwezige pensioenregelingen wordt verwezen naar de grondslagen.

29

C7 Toelichting op de onderscheiden posten van de exploitatierekeningOverheidsbijdragen 3.1 Rijksbijdragen

31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

3.1.1 Rijksbijdragen OCW 12.740.646 12.148.164

3.1.23.1.4

Overige subsidies OCWOntvangen doorbetalingen Rijksbijdrage SWV

1.278.926136.045

1.193.479139.152

Rijksbijdragen 14.155.617 13.480.795

3.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies

31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

3.2.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies 123.613 118.795

Overige overheidsbijdragen en -subsidies

123.613 118.795

Rijksbijdragen OCWDit is de bekostiging personeelskosten inclusief de aanvulling van € 42.020 die ontstaat door berekening van de vordering op OCW, zie ook hoofdstuk 1.5.2 en de bekostiging exploitatiekosten.

Overige subsidies OCW Hier zijn onderstaande bedragen opgenomen:Geoormerkte subsidie 2016/€ 2015/€- Studieverlof - Lerarenbeurs 53.873 41.937

Niet geoormerkte subsidies- Prestatiebox VO 434.928 375.180- Maatschappelijke stage 0 60.550- Bekostiging lesmateriaal 642.300 626.072- Visueel gehandicapte leerlingen 3.500 6.477- Prestatiesubsidie VSV vast 34.913 35.000- Zomerschool 48.750 22.750- Opfrisverlof 0 5.617- Geoormerkte subsidie VSV variabel 12.000 12.000- Zij-instromers 20.000 0- Leraren Ontwikkel Fonds 20.766 0

------------- ------------Totaal niet geoormerkte subsidies 1.271.030 1.185.583

- Toerekening investeringssubsidies 7.896 7.896------------ ------------

Totaal overige subsidies OCW 1.278.926 1.193.479

Overige overheidsbijdragen en -subsidiesHet gaat hier om de volgende bedragen: 2016/€ 2015/€- Vrijval investeringssubsidies 116.634 116.634

30

- Europees Platform Comeniusprogramma 2.028 2.161- Subsidie Cultuurkaart 4.951 0

------------ ------------Overige overheidsbijdragen en -subsidies123.613 118.795

31

Andere baten3.5 Overige baten

31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

3.5.1 Verhuur 42.892 66.0673.5.2 Detachering personeel 32.316 15.2133.5.5 Ouderbijdragen 494.642 486.1613.5.6 Catering 107.871 105.2763.5.7 Overige 56.743 120.958

Overige baten 734.464 793.675

Detachering personeelHet betreft hier werkzaamheden voor de Stichting Schoolinfo het Leerlab en de Universiteit van Utrecht, U-talent.

OuderbijdragenDit zijn de inkomsten voor alle extra activiteiten van de school waar een ouderbijdrage voor gevraagd wordt. Deelname is op basis van vrijwilligheid.

Specificatie: 2016/€ 2015/€- meerdaagse schoolreizen 147.355 136.760- excursies 65.366 71.410- testen 1.300 100- bijdrage sport- en kunstklassen 91.261 87.742- bijdrage vak LO2/BSM 14.818 16.627- vrijwillige ouderbijdrage schoolfonds 133.023 140.209- tekendozen 10.110 9.000- examen Cambridge Engels/Boekhouden19.874 10.080- jaarafsluiting klas 1 en 2 11.535 14.233

---------- ----------494.642 486.161

OverigeBij de overige kleine bijdragen is een bedrag van € 2.100 opgenomen als vergoeding van Pieter Zandtcollege voor het spaarverlof van een nieuwe collega. Dit wordt in het resultaat opgenomen bij de bestemmingsreserve BAPO en spaarverlof.

Specificatie: 2016/€ 2015/€- musical en schoolorkest 27.316 27.787- verhuur woning 5.509 5.383- overige kleine bijdragen 10.644 40.927- personeelskosten diverse instanties 13.274 46.861

---------- ----------56.743 120.958

32

Lasten 4.1 Personeelslasten

31-12- 2016 31-12- 2015EUR EUR

4.1.1 Lonen en salarissen 11.073.205 11.408.7304.1.2 Overige personele lasten 579.081 640.0964.1.3 Af: uitkeringen - 51.909 -111.907

Personeelslasten 11.600.377 11.936.919

Uitsplitsing4.1.1.1 Brutolonen en salarissen 8.846.998 9.103.5294.1.1.2 Sociale lasten 1.137.621 1.129.0474.1.1.3 Pensioenpremies 1.088.586 1.176.154

Lonen en salarissen 11.073.205 11.408.730

4.1.2.1 Dotaties personele voorzieningen 4.475 20.1104.1.2.2 Personeel niet in loondienst 171.508 212.7464.1.2.3 Overig 403.098 407.240

Overige personele lasten 579.081 640.096

Lonen en salarissenDe belangrijkste daling van deze kosten wordt veroorzaakt doordat de kosten van een oud bestuurder zijn gereserveerd per 31 december 2015. De kosten van diensten t.b.v. ICT zijn lager vanwege het feit dat het beheer is uitbesteed aan een derde partij. De servers zijn vanaf 1 augustus 2016 ondergebracht in een datacentrum. Deze laatstgenoemde kosten zijn onder de materiële kosten geboekt.Het aantal medewerkers bedroeg op 1 januari 2016: 203, op 31 december 2016 waren er 200 medewerkers in dienst.

Dotaties personele voorzieningenVoor 2016 is een feitelijke berekening gemaakt van de hoogte van de jubileumgratificatievoorziening.

Personeel niet in loondienstHet betreft hier het inhuren van ICT-specialisten, externe docenten voor de kunstklassen, de catering en vrijwilligers in de mediatheek.

OverigIn 2016 is er € 37.156 meer uitgegeven voor het vaste deel van de WIA-premie en € 13.607 minder voor het variabele deel. Er is voor nascholing € 7.524 minder uitgegeven en voor nascholing voor een zij-instromer € 11.000 meer. Voor afscheidsrecepties is € 31.911 minder uitgegeven en voor personeelsgeschenken is € 5.279 meer uitgegeven.

4.2 Afschrijvingen31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

4.2.2 Materiële vaste activa 391.960 386.709

Afschrijvingen 391.960 386.709

Materiële vaste activaDe afschrijvingskosten voor gebouwen en inventaris zijn beiden licht gestegen.

33

4.3 Huisvestingslasten31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

4.3.1 Huur 25.628 22.3464.3.3 Onderhoud 99.159 127.7194.3.4 Energie en water 119.730 124.9894.3.5 Schoonmaakkosten 223.062 218.7664.3.6 Heffingen 4.082 41.5834.3.8 Dotatie en vrijval voorziening groot

onderhoud199.693 172.012

4.3.7 Overige huisvestingslasten 29.300 27.594

Huisvestingslasten 700.654 735.009

4.4 Overige lasten31-12- 2016 31-12- 2015

EUR EUR

4.4.1 Administratie- en beheerslasten 232.237 266.5754.4.2 Inventaris en apparatuur 987.017 838.4194.4.3 Leer- en hulpmiddelen 382.125 349.7684.4.4 Overige 332.875 318.720

Overige lasten 1.934.254 1.773.482

Specificatie honorarium accountant

4.4.1.14.4.1.3

Onderzoek jaarrekeningFiscale adviezen

19.9932.032

18.150684

Accountantslasten 22.025 18.834

OnderhoudVoor aanpassingen aan gebouwen is € 11.742 minder uitgegeven, voor het klachtenonderhoud is € 11.528 minder uitgegeven en voor advisering is € 7.680 minder betaald.

Energie en waterDe kosten voor energie en water zijn nagenoeg gelijk gebleven, voor verwarming is iets minder uitgegeven.

SchoonmaakkostenIn 2016 zijn de kosten voor het contract € 3.944 hoger.

HeffingenDe belasting van de gemeente Veenendaal, € 37.425 wordt door de gemeente vergoed, deze kosten en opbrengsten worden niet meer in de exploitatie opgenomen.

Administratie- en beheerslastenIn 2016 is € 21.318 minder uitgegeven voor werving personeel.

Inventaris en apparatuurVoor reprokosten is € 13.998 minder uitgegeven. Voor softwarelicenties is € 21.189 meer uitgegeven, voor onderhoud ICT administratief € 4.375 meer en voor het technisch systeembeheer € 16.174 meer. Voor gratis lesmateriaal is € 109.944 meer uitgegeven.

34

Leer- en hulpmiddelenVoor Cambridge Engels is € 11.633 meer betaald maar daar staan ook meer inkomsten tegenover. Bij didactische middelen is € 6.752 meer uitgegeven voor Citotoetsen, bij excursies € 5.766 meer en bij diverse schoolbehoeften € 6.071 meer voor de schilderijen op de gevels.

OverigeDe kosten voor catering zijn € 5.615 hoger. De meerdaagse reizen hebben € 3.939 minder gekost. En de opbrengst i.v.m. de WOZ-waarde van de woning is € 18.000 lager.

35

Financieel en buitengewoon 5 Financiële baten en lasten

31-12- 2016 31-12- 2015EUR EUR

5.1 Rentebaten 9.658 21.4045.5 Rentelasten (-/-) 0 0

Financiële baten en lasten 9.658 21.404

RentebatenIn 2016 zijn de rentepercentages bij de banken verder gedaald naar ca. 0,15%, 0,05% en zelfs 0%.

Deze jaarrekening is opgemaakt d.d. 7 juni 2016 te Veenendaal

drs. W. de Vos dr. J.P. van den Toren M.F. RosenbergBestuurder Voorzitter Raad van Toezicht Vice-Voorzitter Raad van Toezicht

ing. C. Henzen J.H. Bouwmeester drs. M.M. KalkmanLid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht

D.J. Dorrestijn-Taal A.H. van de LagemaatLid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht

36

WNT: Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector

Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in werking getreden. De WNT schrijft voor dat de beloning van topfunctionarissen verantwoord dient te worden in de jaarrekening, ook als de beloning beneden de norm blijft. Voor overige functionarissen geldt publicatieplicht alleen als de norm overschreden wordt.

Indeling en bezoldigingsklasse

De indeling van de rechtspersonen of instellingen over de bezoldigingsklassen gebeurt op basis van drie generieke instellingscriteria te weten:

a) De gemiddelde totale baten per kalenderjaarb) Het gemiddelde aantal leerlingen, deelnemers of studenten, enc) Het gewogen aantal onderwijssoorten of –sectoren.

Deze instellingscriteria bieden een weergave van de zwarte van de functie van de topfunctionaris gebaseerd op functiewaarderingsverhoudingen. Gezamenlijk geven de criteria een indicatie van de complexiteit van de betreffende bestuursfunctie.

Voor ieder criterium wordt een schaal gehanteerd. Uit de score op die schaal volgt een aantal complexiteitspunten. Het totaal van deze complexiteitspunten bepaalt in welke bezoldigingsklasse de rechtspersoon of instelling valt en welk bezoldigingsmaximum daarmee van toepassing is op de topfunctionaris(sen). Voor de bepaling van de complexiteitspunten verwijzen wij naar de Regeling bezoldiging topfunctionarissen OCW-sectoren.

Complexiteitspunten

2016 _____________

Gemiddelde totale baten 4Gemiddeld aantal leerlingen, deelnemers of studenten 2Gewogen aantal onderwijssoorten of sectoren 3

_____________

Totaal aantal complexiteitspunten 9---------------------

Bezoldigingsklasse D

Bezoldigingsmaximum € 140.000

37

WNT: Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 2016

Vermelding van alle bestuurders met dienstbetrekking

Functie of functies Voorzitters- Naam Ingangsdatum EinddatumOmvang dienst-

Beloning Belastbare Voorzieningen Uitkeringen

clausule van dienstverband

dienstverband verband in FTE vaste beloning wegens

toepassing en variabele betaalbaar op beëindiging(J/N) onkosten- termijn van het

             vergoedingen dienstverband

Bestuurder ja W. de Vos 01-08-2015 1,00 104.651 0 14.373 0

Vermelding van alle gewezen topfunctionarissen              Geen nee K. Kloet 01-08-2015 1,00 105.856 0 14.349 0

Vermelding van alle toezichthouders              Functie of functies Voorzitter Naam Ingangsdatum Einddatum

Beloning Belastbare Voorzieningen Uitkeringen

of lid dienstverbanddienstverband vaste beloning wegens

(J/N) en variabele betaalbaar op beëindigingonkosten- termijn van het

           vergoedingen dienstverband

Voorz. Raad van toezicht voorzitter B.M.P. Pellikaan 01-07-2015 12-04-2016 nvt 1.000 0 0Voorz. Raad van toezicht voorzitter J.P. van den Toren 01-01-2011 nvt 1.000 0 0Lid Raad van toezicht lid M.F. Rosenberg 01-01-2014 nvt 1.000 0 0Lid Raad van toezicht lid C. Henzen 01-01-2015 nvt 1.000 0 0Lid Raad van toezicht lid J. Telgen 01-01-2011 31-12-2016 nvt 1.000 0 0Lid Raad van toezicht lid J.H. Bouwmeester 01-01-2015 nvt 1.000 0 0Lid Raad van toezicht lid M.M. Kalkman 01-01-2016 nvt 1.000 0 0Lid Raad van toezicht lid D.J. Dorrestijn 12-04-2016 Nvt 1.000 0 0

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 2015Vermelding van alle bestuurders met dienstbetrekkingFunctie Voorzitters-

clausule van toepassing

Naam Ingangsdatum dienstverband

Einddatum dienstverband

Omvang dienst-betrekking

Beloning Belastbare vaste en variabele onkosten-vergoeding

Voorzieningen beloning betaalbaar op termijn

Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband

Bestuurder ja W. de Vos 01-08-2015 1,00 40.326  0 6.098 0  Bestuurder Nee K. Kloet   01-01-2004   31-07-2015   1,00   59.550 0 8.654 0

Vermelding van alle gewezen topfunctionarissen               Geen nee K. Kloet 01-08-2015 1,00 42.535 0 6.182 0

Vermelding alle toezichthoudersFunctie Voorzitters-

clausule van toepassing

Naam Ingangsdatum dienstverband

Einddatum dienstverband

Beloning Belastbare vaste en variabele onkosten-vergoeding

Voorzieningen beloning betaalbaar op termijn

Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband

Voorzitter Raad van Toezicht voorzitter M.J. Kropff 01-01-2015 30-06-2015 nvt - 500 - - Voorzitter Raad vanToezicht  Voorzitter B.M.P. Pellikaan 01-07-2015 31-12-2015 nvt - 500 - - Lid Raad van Toezicht   M. Rosenberg 01-01-2015 31-12-2015 nvt - 1.000 - - Lid Raad van Toezicht   B. Niessen-de Geus 01-01-2015 31-12-2015 nvt - 1.000 - - Lid Raad van Toezicht   C. Henzen 01-01-2015 31-12-2015 nvt - 1.000 - - Lid Raad van Toezicht   J. Telgen 01-01-2015 31-12-2015 nvt - 1.000 - - Lid Raad van Toezicht   J.P. van den Toren 01-01-2015 31-12-2015 nvt - 1.000 - - Lid Raad van Toezicht J.H. Bouwmeester 01-01-2015 31-12-2015 Nvt 1.000 - -

D Overige gegevens

D1 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de Raad van Toezicht van Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs

A. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2016

Ons oordeelWij hebben de jaarrekening 2016 van Stichting voor Christelijke Voortgezet Onderwijs te Veenendaal gecontroleerd.

Naar ons oordeel:- geeft de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en

de samenstelling van het vermogen van de Stichting voor Christelijk Onderwijs op 31 december 2016 en van het resultaat over 2016 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs:

- zijn de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2016 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals opgenomen in paragraaf 2.3.1 Referentiekader van het Onderwijsprotocol OCW/EZ 2016.

De jaarrekening bestaat uit:1. de balans per 31 december 2016;2. de staat van baten en lasten over 2016; en3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële

verslaggeving en andere toelichtingen.

De basis voor ons oordeelWij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands Recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden en het Onderwijsprotocol OCW/EZ 2016 vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’.

Wij zijn onafhankelijk van Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)>

Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

B. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie

Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit:

- het bestuursverslag;- de overige gegevens;

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:- met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat;- alle informatie bevat die op grond van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en

paragraaf 2.2.3 Bestuursverslag van het Onderwijsprotocol OCW/EZ 2016 is vereist.

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat.

41

Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, paragraaf 2.2.3 Bestuursverslag van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2016 en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en de overige OCW wet- en regelgeving.

C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening

Verantwoordelijkheden van het bestuur en de raad van toezicht voor de jaarrekeningHet bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. In dit kader is het bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.

Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de onderwijsinstelling in staat is om haar activiteiten in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de onderwijsinstelling te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderwijsinstelling haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten toelichten in de jaarrekening.

De raad van toezicht is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaglegging van de onderwijsinstelling.

Onze verantwoordelijkheid voor de controle van de jaarrekeningOnze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht, dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.

Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen, die gebruikers op bais van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, de timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.

Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze controleverklaring. Barneveld, 7 juni 2017Van Ree Accountants

w.g.

M.A. Rozendaal RA

42

D2 Bestemming van het exploitatiesaldo

Vooruitlopend op het bestuursbesluit is het exploitatiesaldo over 2016 als volgt toegevoegd aan het eigen vermogen:

Algemene Reserve € 13.708 -/-Bestemmingsreserve personeel algemeen € 472.661Bestemmingsreserve BAPO/spaarverlof € 66.153 -/-Herwaarderingsreserve € 3.000Bestemmingsreserve nieuwbouw € 307

--------------------Resultaat € 396.107

===========

Vermogenscorrectie € 798.759 -/-

D3 Gebeurtenissen na balansdatumEr hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan, die nadere informatie geven over de situatie per balansdatum.

D4 Opgave nevenvestigingenDe Stichting heeft geen nevenvestigingen.

43

E Bijlagen

E1 Gegevens over de rechtspersoonBestuursnummer 80328Naam instelling Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Veenendaal

Adres Kerkewijk 149Postadres Postbus 41Postcode / Plaats 3900 AA VeenendaalTelefoon 0318-500621Fax 0318-553206E-mail info@clv.nlInternetsite www.clv.nl

Contactpersoon Dhr. A. den BestenTelefoon 0318-500621Fax 0318-553206E-mail a.denbesten@clv.nl

Brincode 02VMNaam school Christelijk Lyceum VeenendaalSector VO

Belangrijkste activiteit het geven van onderwijs aan leerlingen in de leeftijd van ca. 12 tot 18 jaar.

E2 Exploitatie vrijwillige ouderbijdrage SchoolfondsInkomsten en uitgaven m.b.t. de vrijwillige ouderbijdrage voor het Schoolfonds

werkelijk 2016 begroting 2016 werkelijk 2015EUR EUR EUR EUR EUR EUR

-------------------------------------------------------------------------------------InkomstenBijdrage van de ouders 133.023 141.160 140.209

UitgavenSMS-diensten 1.488 600 1.167Jaarsluitingen - 557 500 - 985Startdagen 10.472 11.900 10.741Eindexamengeschenk 14.568 15.500 14.718Schoolorkest 4.807 2.550 4.359Werkweken mavo 4.830 5.550 7.156Uitweken havo 8.035 11.950 8.752Internationalisering vwo 1.444 5.750 11.320Rome-reis gymnasium 2.740 4.000 4.356Examenfeest 3.525 3.000 3.000Musical 10.040 10.000 9.500Personeelskosten diverse activiteiten 40.866 40.866 40.060Budget voor ouderraad 750 750 750Projecten 14.209 19.000 18.690

117.217 131.916 133.584

Resultaat 15.806 9.244 6.625

44

E3 Exploitatie catering

Inkomsten en uitgaven m.b.t. de catering

werkelijk 2016 begroting 2016 werkelijk 2015EUR EUR EUR EUR EUR EUR

-------------------------------------------------------------------------------------InkomstenVerkopen restaurant 57.018 59.500 67.076Verkopen automaten 21.853 18.000 9.700Personeelskosten 21.500 21.500 21.500Vrije consumpties personeel 19.500 19.000 19.000Vrije consumpties diversen 9.500 9.500 9.500

129.371 128.000 126.776UitgavenVerbruik inkoop restaurant 37.400 30.000 33.394Verbruik inkoop automaten 10.511 15.500 13.741Verbruik inkoop gratis verstrekkingen 19.206 19.000 19.681Beheerloon 8.000 8.000 8.000Restaurantkosten / Diversen 10.222 6.500 4.909Afschrijving inventaris 1.887 1.730 1.833Personeelskosten 53.404 52.000 51.845

140.630 132.730 133.403

Resultaat - 11.259 - 4.730 - 6.627

45

E 4 Functies en nevenfuncties van de leden raad van toezichtDhr. Dr. J.P. van den TorenFunctie: Managing Partner Birch ConsultantsNevenfuncties:Lid van de Raad van Toezicht van CNV VakmensenLid van de Adviesraad van de Stichting Industriebeleid & CommunicatieLid van de beoordelingscommissie van het Regionaal Investeringsfonds MBO van het Ministerie van OCWLid/voorzitter van de Expertcommissie en auditcommissie bij de Centres of Expertise (hbo) en Centra voor Innovatief Vakmanschap (mbo) van Platform Beta TechniekLid Raad van Advies van ForumC, denktank voor geloof-wetenschap-samenlevingLid Raad van Toezicht van het Economisch Instituut voor de BouwLid van het bestuur voor de Stichting Present Veenendaal

Dhr. Prof. Dr. J. Telgen Functie: Hoogleraar inkoopmanagement voor de publieke sector bij de Universiteit van TwenteNevenfuncties:Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Voorbereiding Pallas ReactorLid van de Raad van Toezicht van CPS Onderwijs ontwikkeling en adviesLid van de Raad van Toezicht van Intrakoop en Intrakoop Services BVLid van de aanbestedingscommissie van de Nationale PolitieLid van de Expertisegroep bij de aanbesteding van deurwaardersdiensten door de overheidLid van de Aanbestedingscommissie ICT overheidVoorzitter van het bestuur van de Stichting Sport Service EdeVoorzitter van de Raad van Commissarissen van Zwembad de Peppel BVDirecteur PPRC BVVoorzitter van het bestuur van de Stichting Bosbad LunterenLid van de Program Board van International Trade Center MLS SCMVoorzitter vakgroep Inkoopmanagement van PIANOo

Dhr. M.F. Rosenberg Functie: Executive President bij de Rabobank Vanaf oktober 2016: Chief Risk Officer/Managing director bij MUFG bankNevenfuncties:Lid Rotary Veenendaal RegioTot 1 oktober 2016:Lid Regioraad KvK NoordwestCommissaris bij het Life Sience Fund Amsterdam (LSFA)Lid Duurzaamheidsraad Gemeente AmsterdamLid adviesraad Metropool Amsterdam Club (MAC) / Amsterdam MarketingLid partnerraad Pakhuis De ZwijgerLid Amsterdam Network Council / Amsterdam Economic BoardLid algemeen bestuur AMPORTS

Dhr. Ing. C. HenzenFunctie: Hoofd Vastgoedbeheer & Techniek bij TNONevenfuncties:Penningmeester van de Oranje Vereniging Amerongen Voorzitter van de Beheer Stichting de Burgwal

Mw. D.J. Dorrestijn-TaalFunctie: Statenlidmaatschap van de CDA fractie in UtrechtVanaf september 2016: CDA wethouder van BarneveldNevenfuncties:Interimbestuurder van CJG Veenendaal (tijdelijk contract tot 1-7-2016) Statenlid van provincie Utrecht DGA van Skeavian BV

Dhr. J.H. BouwmeesterFunctie: Voorzitter College van bestuur bij Stichting PentaNevenfuncties:

46

Associate partner Transitium GroepManaging partner Bouwmeester en Wijnveen Managing partner Wijnbouw Beheer BV

Mw. Drs. M. KalkmanFunctie: Steunpunt coördinator/orthopedagoog bij samenwerkingsverband Rijn & Gelderse ValleiOrthopedagoog afdeling vmbo Scholengemeenschap ‘Het Streek’ EdeNevenfuncties:Opstellen dyslexie-verklaringen (opdrachtgever Christelijk Lyceum Veenendaal) Aanvragen voor diagnostiek en behandeling van ernstige enkelvoudige dyslexie beoordelen (opdrachtgever Gemeente Renswoude)Voorzitter Stichting Familieklas Nederland

Dhr. Ing. B.M.P. PellikaanFunctie: Voorzitter College van bestuur Aeres groepNevenfuncties:Geen nevenfuncties

Dhr. drs. W. de VosFunctie: Rector/bestuurder CLVNevenfuncties:Voorzitter bestuur afdeling Ede CDA Voorzitter bestuur Omroep Ede Penningmeester bestuur Stichting Vrienden van Givat Haviva Freelance auteur voor Laetare, tijdschrift voor liturgie Associé van BMC Advies te Amersfoort, inhoudend: in beperkte mate trainings-, coachings- en bemiddelingsopdrachten in de publieke sector onder de naam Goede Raed (eenmanszaak).

47