cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg...

20
ï dGtJo ï ;DkfbsLo ï t]O;f+} jflif{s k|ltj]bg k|‚t't ï cfof]usf] ‚yfkgf lbj; ;DkGg ï cbfntdf bfoƒ ulƒPsf s]xL ljz]if d'2fx¿ ï If]qLo sfof{no ƒ ;Dks{ sfof{nox¿sf] pb†3f6g ï ;ƒf]sfƒjfnfx¿;Fu cfof]usf kbflwsfƒLx¿sf] cGtƒlqmof ï cGtƒf{li6«o e|d0f ƒ ultljlw ï cfof]uåfƒf ;~rflnt cGo s]xL dxTjk"0f{ ultljlwx¿ ï e|i6frfƒ cg'e"lt ;"rsfÍ @)!# ï ƒ]l8of] sfo{qmd ;bfrfƒ clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒhGo lqmofsnfk ;dfhsf] ;a}eGbf h3Go ckƒfw xf]„ o;n] JolQmnfO{ st{Jo ljd'v ƒ ;dfhnfO{ ultxLg agfpF5„ oyf]lrt ¿kdf o;sf] lgbfg ƒ lg¿k0f ug{ ;lsPg eg] e|i6frfƒn] ljsf; ƒ ;'zf;gsf ;du| k|of;nfO{ lg‚t]h ƒ k|efjxLg t'NofpFb} ƒfHonfO{ cJojl‚yt agfpF5„ cfly{s tyf z}lIfs k[i7e"ld, ;fdflhs d"No dfGotf, ulƒaL jf cGo h'g;'s} sfƒ0fn] xf];†, Pp6f ;Eo ;dfhsf nflu e|i6frfƒhGo lqmofsnfk s'g} klg xfntdf IfDo x'g ;Qm}g„ To;}n], xfdLn] klg e|i6frfƒsf lj?4 z"Go ;xgzLntfsf] gLlt clVtofƒ ub}{ cfPsf 5f+}„ sfg'gsf] zf;g, dfgj clwsfƒsf] ;Ddfg, u'0f‚tƒLo ;]jfdf ;dfg kx' Fr tyf ;dtfd"ns ƒ ;dfj]zL zf;gsf] ;'lglZrttf nf]stGqsf cfbz{ x'g†„ nf]stflGqs k4ltsf oL d"ne"t cfbz{x¿sf] ƒIff ug{ zf;sLo k4ltdf ljBdfg clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒhGo lqmofsnfksf] lgoGq0f clgjfo{ 5„ clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] ;+j}wflgs bfloTj klg oxL g} xf]„ of] u'?Qƒ bfloTj k"ƒf ug{ cfof]un] k|j4{gfTds, lgƒf]wfTds ƒ b08fTds ƒ0fgLltx¿ cjnDag ub} { cfPsf] 5„ cem s]xL ;dootf, e|i6frfƒ lgoGq0f ƒ Go"gLsƒ0fsf nflu cfof]u ‚ki6 b[li6sf]0f ƒ c7f]6sf ;fy cl3 al9ƒx]sf] tYo xfdLn] a]nfavt ;fj{hlgs ub} { cfPsf 5f} +„ tyflk, e|i6frfƒsf] ;~hfn lbgfg'lbg lj‚tfƒ x' Fb} hfg'sf ;fy} o;n] ;+‚yfut ¿k ;d]t ln+b} uPsf] ;Gbe{df o;sf] lgoGq0f c;Dej geP klg r'gf}tLk"0f{ eg] cjZo 5„ ctM e|i6frfƒ lj?4sf] cleofgnfO{ yk ;zQm ƒ k|efjsfƒL agfpg gLltut ƒ ;+‚yfut ;'b[9Lsƒ0fsf ;fy} ;ƒf]sfƒ kIfx¿aLr ;dGjo ƒ ;xsfo{ x'g klg cTofjZos 5„ g]kfnsf] cGtlƒd ;+ljwfg, @)^# n] ;fj{hlgs If]qdf x'g] clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒsf] lgoGq0f uƒL ;'zf;g k|j4{g ug]{ d'Vo lhDd]jfƒL clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]unfO{ lbPsf] 5„ of] ;+j}wflgs bfloTj lgjf{x ug]{ qmddf xfd|f] sfo{ ;DkfbgnfO{ ‚jR5, klƒ0ffdd'vL, Jojl‚yt ƒ lbuf] t'Nofpg xfdL ;r]t ƒ lqmofzLn klg 5f+}„ cfof]usf] bL3{sfnLg ƒ0fgLlt th'{df uƒL cufl8 a9†g] xfd|f] k|of;n] klg o;} s'ƒfnfO{ OlËt ub{5„ e|i6frfƒ lj?4 z"Go ;xgzLntfsf] ;+‚sfƒsf] ljsf; uƒfpFb} cfd hgtfdf ;'zf;gsf] cg'e"lt lbnfpg cfof]u ;b}j ;dlk{t 5„ oBlk, cfof]usf] pkl‚ylt, ;lqmotf ƒ e"ldsfn] dfq o‚tf] sfo{df ck]Iffs[t klƒ0ffd xfl;n ug{ sl7g x'g ;S5„ To;}n] of] cleofgdf e|i6frfƒ ljƒf]wL cleoGtf, lghL If]q, u}ƒ;ƒsfƒL If]q, gfulƒs ;dfh, kqsfƒ hut ƒ ;j{;fwfƒ0f gfulƒssf] ;lqmo e"ldsf ƒ ;xsfo{ ;bf ck]lIft 5„ o‚tf] ;xsfo{sf nflu xfdL ƒ ;ƒf]sfƒjfnfx¿aLr lgoldt ¿kn] k|ToIf jf kƒf]If cGtƒ;DaGw eOƒxg' klg cfjZos x'G5 eGg] d}n] 7fGb5'„ xfdLx¿aLr To‚tf] klƒ0ffdd'vL ;DaGw ‚yflkt uƒfpg] lbzfdf o‚tfvfn] k|sfzgn] dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x ug{ ;S5g†„ of] clVtofƒ a'n]l6gnfO{ d}n] To;} ¿kdf lnPsf] 5'„ o;af6 s]xL xb;Dd eP klg cfof]usf ultljlwx¿ ;fj{hlgs ug{ ƒ e|i6frfƒ lj?4 cleofgsf ;fem]bfƒx¿nfO{ cfof]u lgs6 Nofpg d2t k'U5 eGg] d]ƒf] ljZjf; 5„ cGtdf, of] clVtofƒ a'n]l6g tofƒ ug{ nflukg]{ cfof]usf ;Dk"0f{ sd{rfƒLx¿nfO{ xflb{s wGojfb lbG5'„ wGojfb Û nf]s dfg l;+x sfsL{ k|d'v cfo'Qm clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u

Transcript of cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg...

Page 1: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

ïdGtJo

ï;DkfbsLo

ït]O;f+}jflif{sk|ltj]bgk|‚t't

ïcfof]usf]‚yfkgflbj;;DkGg

ïcbfntdfbfoƒulƒPsfs]xLljz]ifd'2fx¿

ïIf]qLosfof{noƒ;Dks{sfof{nox¿sf]pb†3f6g

ï;ƒf]sfƒjfnfx¿;Fucfof]usfkbflwsfƒLx¿sf]cGtƒlqmof

ïcGtƒf{li6«oe|d0fƒultljlw

ïcfof]uåfƒf;~rflntcGos]xLdxTjk"0f{ultljlwx¿

ïe|i6frfƒcg'e"lt;"rsfÍ@)!#

ïƒ]l8of]sfo{qmd;bfrfƒ

clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒhGo lqmofsnfk ;dfhsf] ;a}eGbf h3Go ckƒfw xf]„ o;n] JolQmnfO{ st{Jo ljd'v ƒ ;dfhnfO{ ultxLg agfpF5„ oyf]lrt ¿kdf o;sf]] lgbfg ƒ lg¿k0f ug{ ;lsPg eg] e|i6frfƒn] ljsf; ƒ ;'zf;gsf ;du| k|of;nfO{ lg‚t]h ƒ k|efjxLg t'NofpFb} ƒfHonfO{ cJojl‚yt agfpF5„ cfly{s tyf z}lIfs k[i7e"ld, ;fdflhs d"No dfGotf, ulƒaL jf cGo h'g;'s} sfƒ0fn] xf];†, Pp6f ;Eo ;dfhsf nflu e|i6frfƒhGo lqmofsnfk s'g} klg xfntdf IfDo x'g ;Qm}g„ To;}n], xfdLn] klg e|i6frfƒsf lj?4 z"Go ;xgzLntfsf] gLlt clVtofƒ ub}{ cfPsf 5f+}„

sfg'gsf] zf;g, dfgj clwsfƒsf] ;Ddfg, u'0f‚tƒLo ;]jfdf ;dfg kx'Fr tyf ;dtfd"ns ƒ ;dfj]zL zf;gsf] ;'lglZrttf nf]stGqsf cfbz{ x'g†„ nf]stflGqs k4ltsf oL d"ne"t cfbz{x¿sf] ƒIff ug{ zf;sLo k4ltdf ljBdfg clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒhGo lqmofsnfksf] lgoGq0f clgjfo{ 5„ clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] ;+j}wflgs bfloTj klg oxL g} xf]„ of] u'?Qƒ bfloTj k"ƒf ug{ cfof]un] k|j4{gfTds, lgƒf]wfTds ƒ b08fTds ƒ0fgLltx¿ cjnDag ub}{ cfPsf] 5„ cem s]xL ;dootf, e|i6frfƒ lgoGq0f ƒ Go"gLsƒ0fsf nflu cfof]u ‚ki6 b[li6sf]0f ƒ c7f]6sf ;fy cl3 al9ƒx]sf] tYo xfdLn] a]nfavt ;fj{hlgs ub}{ cfPsf 5f}+„ tyflk, e|i6frfƒsf] ;~hfn lbgfg'lbg lj‚tfƒ x'Fb} hfg'sf ;fy} o;n] ;+‚yfut ¿k ;d]t ln+b} uPsf]] ;Gbe{df o;sf] lgoGq0f c;Dej geP klg r'gf}tLk"0f{ eg] cjZo 5„ ctM e|i6frfƒ lj?4sf] cleofgnfO{ yk ;zQm ƒ k|efjsfƒL agfpg gLltut ƒ ;+‚yfut ;'b[9Lsƒ0fsf ;fy} ;ƒf]sfƒ kIfx¿aLr ;dGjo ƒ ;xsfo{ x'g klg cTofjZos 5„

g]kfnsf] cGtlƒd ;+ljwfg, @)^# n] ;fj{hlgs If]qdf x'g] clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒsf] lgoGq0f uƒL ;'zf;g k|j4{g ug]{ d'Vo lhDd]jfƒL clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]unfO{ lbPsf] 5„ of] ;+j}wflgs bfloTj lgjf{x ug]{ qmddf xfd|f] sfo{ ;DkfbgnfO{ ‚jR5, klƒ0ffdd'vL, Jojl‚yt ƒ lbuf] t'Nofpg xfdL ;r]t ƒ lqmofzLn klg 5f+}„ cfof]usf] bL3{sfnLg ƒ0fgLlt th'{df uƒL cufl8 a9†g] xfd|f] k|of;n] klg o;} s'ƒfnfO{ OlËt ub{5„

e|i6frfƒ lj?4 z"Go ;xgzLntfsf] ;+‚sfƒsf] ljsf; uƒfpFb} cfd hgtfdf ;'zf;gsf] cg'e"lt lbnfpg cfof]u ;b}j ;dlk{t 5„ oBlk, cfof]usf] pkl‚ylt, ;lqmotf ƒ e"ldsfn] dfq o‚tf] sfo{df ck]Iffs[t klƒ0ffd xfl;n ug{ sl7g x'g ;S5„ To;}n] of] cleofgdf e|i6frfƒ ljƒf]wL cleoGtf, lghL If]q, u}ƒ;ƒsfƒL If]q, gfulƒs ;dfh, kqsfƒ hut ƒ ;j{;fwfƒ0f gfulƒssf] ;lqmo e"ldsf ƒ ;xsfo{ ;bf ck]lIft 5„ o‚tf] ;xsfo{sf nflu xfdL ƒ ;ƒf]sfƒjfnfx¿aLr lgoldt ¿kn] k|ToIf jf kƒf]If cGtƒ;DaGw eOƒxg' klg cfjZos x'G5 eGg] d}n] 7fGb5'„ xfdLx¿aLr To‚tf] klƒ0ffdd'vL ;DaGw ‚yflkt uƒfpg] lbzfdf o‚tfvfn] k|sfzgn]] dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x ug{ ;S5g†„ of] clVtofƒ a'n]l6gnfO{ d}n] To;} ¿kdf lnPsf] 5'„ o;af6 s]xL xb;Dd eP klg cfof]usf ultljlwx¿ ;fj{hlgs ug{ ƒ e|i6frfƒ lj?4 cleofgsf ;fem]bfƒx¿nfO{ cfof]u lgs6 Nofpg d2t k'U5 eGg] d]ƒf] ljZjf; 5„

cGtdf, of] clVtofƒ a'n]l6g tofƒ ug{ nflukg]{ cfof]usf ;Dk"0f{ sd{rfƒLx¿nfO{ xflb{s wGojfb lbG5'„

wGojfb Ûnf]s dfg l;+x sfsL{

k|d'v cfo'QmclVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u

Page 2: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

clVtofƒb'?kof]ucg';Gwfgcfof]uaf6cw{jflif{s¿kdfk|sflztx'g]clVtofƒa'n]l6gsf]gjf}+cÍkf7s;fd'k|‚t'tePsf]5„ljutcÍx¿dfh‚t}o;cÍdfklgzf;sLok4ltdfljBdfgclVtofƒsf]b'?kof]uƒe|i6frfƒhGo lqmofsnfknfO{ lgoGq0fuƒL;'zf;gsfodug]{cfof]usf];+j}wflgsbfloTjk"ƒfug]{ lbzfdfcfof]uaf6;DkfbgePsfdxTjk"0f{sfo{ƒTo;;Fu;DalGwtcGoljljwlqmofsnfkx¿;d]6Lk|‚t'tulƒPsf]5„o;cÍdfvf;uƒL;DdfggLoƒfi6«kltdxf]bo;dIfcfof]usf]jflif{sk|ltj]bgk|‚t'tulƒPsf]ljifosfcltlƒQm,clVtofƒlbj;,cfof]usfIf]qLosfof{nox¿sf]pb†3f6gPjd†lgƒLIf0f,cfof]usfdfggLok|d'vcfo'QmƒdfggLocfo'Qmaf6ljleGgIf]qx¿dfePsf]cGtƒlqmofPjd†lgb]{zg,cfof]uaf6;~rflntljljwljifosftflndsfo{qmdƒcGo;d;fdlosultljlwx¿;dfj]zuƒ]sf5f+}„

d'n'sdf JofKt e|i6frfƒsf] ;~hfn tf]8†g cfof]usf] PSnf] pkl‚ylt ƒ ;lqmotf dfq} kof{Kt x'Fb}g„ of]cleofgnfO{;kmnkfg{e|i6frfƒlj?4sfcleoGtfƒcfdgfulƒsx¿;Fusf];xsfo{af6dfq;Dej5„To;}n]cfof]uaf6k|sflzta'n]l6gnfO{xfdLn]cfof]uƒe|i6frfƒlj?4sf;ƒf]sfƒjfnfx¿aLr;DaGw‚yflktug]{s8Lsf]¿kdfklglnPsf5f}+„To;}k|of]hgsfnfluƒ]l8of]sfo{qmd;bfrfƒ,ph'ƒLbtf{ƒcfof]usf]clknh‚tfljifonfO{k|To]scÍdf‚yfglbPsf5f}+„a'n]l6gnfO{oyfzSo;"rgfd"nsƒk7gLoagfpg]k|oTguƒ]sf5f}+„

cGtdf, clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u ƒ e|i6frfƒ lgoGq0fsf] lbzfdf cfof]un] ;Dkfbg uƒ]sfdxTjk"0f{36gfqmdx¿;a};ƒf]sfƒjfnfƒcfdkf7sx¿;dIfk'¥ofpgyf]ƒ}ePklga'n]l6gn]of]ubfgug]{5„a'n]l6gsfcfufdLcÍx¿nfO{ykklƒis[tug{cfbƒ0fLokf7sx¿sf];xof]uƒd"Nojfg;'emfj;b}jck]lIft5g†„

wGojfbÛ

;DkfbsLo

–;Dkfbsd08n

cfhe|i6frfƒlgoGq0fljZj;d'bfos}nfluPsr'gf}tLk"0f{ljifosf]¿kdfƒx]sf]5„uDeLƒk|s[ltsf]of];fdflhsckƒfwnfO{ƒf]syfduƒL;'zf;gsfodug]{lbzfdfljZjsfk|foM;a}h;f]d'n'sx¿cl3al9ƒx]sf5Gf†„g]kfndfklg;+j}wflgscËsf]¿kdfclVtofƒb'?kof]ucg';Gwfgcfof]usf]Joj‚yfuƒLe|i6frfƒlgoGq0fsf]dfWodåfƒfd'n'sdfsfg'gLƒfHoƒ;'zf;g‚yfkgfug{]k|oTgulƒPsf]5„

cfof]un]g]kfnsf]cGtlƒd;+ljwfg,@)^#,clVtofƒb'?kof]ucg';Gwfgcfof]uP]g,@)$*,e|i6frfƒlgjfƒ0fP]g,@)%(ƒclVtofƒb'?kof]ucg';Gwfgcfof]u lgodfjnL,@)%(åfƒfk|bQclwsfƒadf]lhdcfˆgf]‚yfkgfsfnb]lvg}e|i6frfƒlgoGq0fug]{cleofgdfb08fTds,lgƒf]wfTdsƒk|j4{gfTdspkfox¿cjnDaguƒL;'zf;gsf]k|Tofe"ltug{k|oTgzLnƒxLcfPsf]5„

;bfrfƒ, lgikIftf ƒ lg8ƒtf cfof]usf] d"n dGq (Theme) xf]„ sxL+ st} cg'lrt sfo{ tyfe|i6frfƒhGo lqmofsnfkePsf] 7f];hfgsfƒLePdfcfof]unfO{hfgsfƒL lbg' eO{ e|i6frfƒ lj?4z"Go;xgzLntfsf]ljsf;ulƒlbg'x'gcfof]ucfd;~rfƒhut,ljleGgk];fsdL{dxfg'efjx¿,gfulƒs;dfh,a'l4hLjL, e|i6frfƒ ljƒf]wL cleofgdf ;+nUg JolQm, ;+‚yf Pj+ cfd g]kfnL lbbLalxgL, bfh'efOx¿;Fuxflb{sclknub{5„

cfof]usf] clkn

Page 3: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg cfof]usf dfggLo k|d'v cfo'Qm

nf]s dfg l;+x sfsL{n] @)&) d+l;ƒ @$ ut] ;DdfggLo ƒfi6«klt 8f= ƒfdjƒ0f ofbj ;dIf k]z ug{'eof]„ g]kfnsf] cGtlƒd ;+ljwfg, @)^# sf] wfƒf !@! df k|To]s jif{ cfof]un] cfkm†gf] jflif{s k|ltj]bg ;DdfggLo ƒfi6«kltHo" ;dIf k]z ug'{kg]{ Joj‚yf 5„ ;f]xL adf]lhd cfof]usf] jflif{s k|ltj]bg k]z ub}{ k|d'v cfo'Qmn] sfg'gsf] zf;g, nf]stGq Pjd† u'0f‚tƒLo ;]jf k|jfxnfO{ ;'lglZrt uƒL ;'zf;g k|j4{g ug]{ ;ƒsfƒsf] ceLi6 k"ƒf ug{ Zj]tkf];L ckƒfwsf] ¿kdf e|i6frfƒ Ps k|d'v cjƒf]wsf] ¿kdf ƒx]sf] s'ƒf atfpg'ePsf] lyof]„ ;f] cj;ƒdf d'n'sdf ;fdflhs ƒ cfly{s c;dfgtfsf] cGTo ub}{ ;fdflhs Gofosf] k|Tofe"lt uƒfpg] h‚tf zf;sLo k|of;x¿ ck]lIft ¿kdf k|efjsfƒL x'g g;Sg'df e|i6frfƒ k|d'v afwssf] ¿kdf ƒx]sf] tYoafƒ] pNn]v ub}{ k|d'v cfo'Qmn] clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒhGo lqmofsnfkx¿ lgoGq0f ug{ s]xL ;dootf cfof]u ‚ki6 b[li6sf]0f ƒ c7f]6sf ;fy cl3 al9ƒx]sf] Joxf]ƒf k|‚6 kfg'{ePsf] lyof]„ cfof]udf hgtfsf] ;xh kx'F'r clej[l4sf nflu b]zsf kfFrj6} ljsf; If]qx¿df cfof]usf

cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tIf]qLo sfof{nox¿ ‚yfkgf uƒL sfo{ ;~rfng ;'? ePsf]] Joxf]ƒf hfgsfƒL uƒfpFb} k|d'v cfo'Qmn] cfof]uaf6 xfn e|i6frfƒsf b[li6n] hf]lvdk"0f{ If]qx¿sf] klxrfg ug]{ Pjd† ;fj{hlgs j‚t' ƒ ;]jf k|jfxsf] qmddf a9L hg;ƒf]sfƒ ƒfVg] lgsfo ƒ ltgdf sfo{ƒt sd{rfƒLx¿sf] sfo{;Dkfbgsf] cg'udgdf hf]8 lbPsf] s'ƒf klg cf}+Nofpg' ePsf] lyof]„

k|d'v cfo'Qmn] k|ltj]bg k]z ug]{ l;nl;nfdf e|i6frfƒ lgoGq0fdf k|j4{gfTds sfo{ ug{ ƒfli6«o ;ts{tf s]Gb| Pjd† ;DklQ z'4Lsƒ0f cg'udgsf nflu klg 5'§} ljefu ‚yfkgf eO{ sfo{ ;Dkfbg eOƒx]sf]df sltko cj‚yfdf If]qflwsfƒsf] c‚ki6tf, e"ldsfdf bf]xf]ƒf]kgf ƒ sfo{ ;Dkfbgdf ck|efjsflƒtf ;d]t b]lvPsf]n] e|i6frfƒ lj?4sf] ƒfli6«o ƒ0fgLlt th'{df ug]{, sfof{Gjog ug]{ uƒfpg] ƒ ;f] sf] cg'udg ug]{ sfo{sf] g]t[Tj cfof]uaf6} x'g] sfg'gL Joj‚yf ePdf yk k|efjsflƒtf cfpg] Joxf]ƒf klg pNn]v ug'{ePsf] lyof]„ cfof]usf] t]O;f+} jflif{s k|ltj]bg u|x0f ub}{ pQm cj;ƒdf ;DdfggLo ƒfi6«klt dxf]bon] clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒ lgoGq0fsf] lbzfdf cfof]uaf6 b]vfOPsf] ;lqmotf ƒ o;sf] ;du| sfo{ ;Dkfbgk|lt ;Gtf]if JoQm ug'{eof] ƒ o;sf nflu k|d'v cfo'Qm ƒ ;du| cfof]u klƒjfƒk|lt wGojfb ;d]t JoQm ug'{ePsf] lyof]„

;DdfggLo ƒfi6«klt 8f= ƒfdjƒ0f ofbjHo" ;dIf dfggLo k|d'v cfo'Qmn] jflif{s k|ltj]bg k|‚t't ug'{x'Fb}

Page 4: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

;DdfggLo ƒfi6«kltHo", clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]un] cfly{s jif{ @)^(÷)&) df ;Dkfbg uƒ]sf sfo{x¿ Pj+ cfufdL lbgdf ug'{kg]{ sfo{sf nflu ;'emfj ;lxtsf] of] @# cf}+ jflif{s k|ltj]bg ;DdfggLo ƒfi6«kltHo" ;dIf k]z ug]{ cj;ƒ kfpFbf d uf}ƒjflGjt ePsf] 5'„

sfg'gsf] zf;g, nf]stGq, u'0f‚tƒLo ;]jf k|jfxsf] ;'lglZrttf Pj+ ;'zf;g k|j4{g ug]{ ;ƒsfƒsf] ceLi6 k"ƒf ug{df cfh ljZjeƒ g} Zj]tkf];L ckƒfwsf] ¿kdf ƒx]sf] e|i6frfƒ Ps k|d'v cjƒf]wsf] ¿kdf ‚jLsfƒ ulƒPsf] 5„ vf;uƒL g]kfn h‚tf ljsf;f]Gd'v d'n'sdf ƒfhgLlts cl‚yƒtf, ;fdflhs tyf ;f+‚s[lts ljs[lt Pj+ cfly{s clgoldttf a9†b} hfg'df e|i6frfƒ k|d'v sfƒssf] ¿kdf ƒx]sf] 5„ d'n'sdf ;+qmd0fsfn nlDab} hfFbf ƒfHo ƒ o; cGtu{tsf lgsfox¿sf] zf;sLo Ifdtfdf x|f; cfpg] ƒ ljleGg If]qdf cl‚yƒtf a9†g] x'Fbf o;n] e|i6frfƒnfO{ g} k|>o lbg] lglZrt 5„ g]kfnsf] ;Gbe{df ulƒaL lgjfƒ0f, ;fdflhs ƒ cfly{s c;dfgtfsf] cGTo, ;Gt'lnt ljsf; Pj+ ;fdflhs Gofosf] k|Tofe"lt uƒfpg] h‚tf ƒfHosf zf;sLo k|of;x¿ ck]lIft ¿kdf k|efjsfƒL x'g g;Sg'df klg e|i6frfƒ g} k|d'v afwssf] ¿kdf b]lvPsf] 5„

sfg'gL ƒfHosf] k|Tofe"lt, nf]stflGqs k4ltsf] ljsf;, dfgj clwsfƒsf] ;Ddfg, u'0f‚tƒLo ;]jfdf gfulƒssf] ;xh kxF'rsf] ;'lglZrttf tyf ;dGoflos ƒ ;dfj]zL ljsf;sf nflu e|i6frfƒ lgoGq0f ƒ Go"gLsƒ0f ug]{ ƒ gfulƒsdf ;'zf;gsf] cg'e"lt uƒfpg' ƒfHosf] k|d'v bfloTj xf]„ ƒfHosf] o; a[xQƒ k|of;df ;+j}wflgs bfloTj lgjf{x ug]{ qmddf clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]un] ljleGg k|j4{gfTds ƒ lgƒf]wfTds sfo{sf cltlƒQm e|i6frfƒhGo sfo{sf] cg';Gwfg, txlssft ƒ cleof]hg ;DaGwL sfo{ ub}{ cfPsf] ljlbt} 5„ ljleGg k|ToIf ck|ToIf sfƒ0fn] ljutdf cfof]usf] pkl‚ylt, ;lqmotf ƒ sfo{;Dkfbgdf s]xL] ;+s'rg ePsf] b]lvP klg s]xL ;dootf e|i6frfƒ lgoGq0f ƒ Go"gLsƒ0fsf nflu cfof]u ‚ki6 b[li6sf]0f ƒ c7f]6sf ;fy cl3 al9ƒx]sf] Joxf]ƒf cjut uƒfpg rfxG5'„ e|i6frfƒ lgoGq0fdf g]kfn ;ƒsfƒsf] k|lta4tf, cfof]usf] ;lqmotf, ;ƒf]sfƒ kIfx¿ ƒ ;j{;fwfƒ0f gfulƒsx¿ ;d]tsf] ;femf k|of;, k|oTg ƒ ;xsfo{af6 6f«G;kƒ]G;L OG6ƒg]zgnaf6 k|sflzt x'g] e|i6frfƒsf] cg'e"lt ;"rs (Corruption Perception Index) df o; jif{ pNn]Vo ;'wfƒ ePsf] 5„ g]kfn cl3Nnf] jif{ ;g† @)!@ df @& c+s k|fKt uƒL !#(cf}+ ‚yfgdf ƒx]sf]df o; jif{ ;g† @)!# df #! c+s ;lxt !!^ cf}+ ‚yfgdf ƒxg ;kmn ePsf] 5„ o;ƒL e|i6frfƒ lgoGq0fsf] xfd|f] cleofgdf s]xL k|ult b]lvP klg o;df g} ;Gtf]if lng] 7fpF eg] 5}g„ ;'wfƒsf] of] qmdnfO{ lgƒGtƒtf lbO{ yk ;'wfƒ ug{ xfd|f k|of;x¿ cem ;lqmo, ;zQm ƒ k|efjsfƒL agfpg'kg]{ r'gf}tL klg ylkPsf] 5 eGg] d}n] dx;'; uƒ]sf] 5'„

cfof]udf hgtfsf] ;xh kx'Fr clej[l4sf nflu b]zsf kfFr j6} ljsf; If]qx¿df clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf If]qLo sfof{nox¿ ‚yfkgf uƒL sfo{ ;~rfng ;'? eO;s]sf] 5 eg] cfufdL lbgdf % j6f ;Dks{ sfof{nox¿ klg ‚yfkgf ug]{ tofƒL eOƒx]sf] 5„ cfof]usf] If]qLo sfof{no ƒx]sf] ljsf; If]qdf ƒx]sf k'gƒfj]bg cbfntx¿nfO{ ljz]if cbfnt tf]Sg] jf u7g ug]{ Joj‚yfsf nflu g]kfn ;ƒsfƒ, k|wfgdGqL tyf dlGqklƒifb†sf] sfof{nonfO{ cg'ƒf]w ulƒPsf] 5„ clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u P]g, @)$* sf] bkmf #@ n] lbPsf] clwsfƒ k|of]u uƒL æclVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u sfo{ljlw, @)&)Æ tyf æclVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]udf sfo{ƒt kbflwsfƒL Pj+ sd{rfƒLx¿sf] cfrfƒ ;+lxtf, @)&)Æ xfn} dfq ‚jLs[t uƒL nfu" ulƒPsf]] 5„ o;}uƒL

lghL If]qaf6 ;~rflnt a}Í tyf ljQLo ;+‚yf ƒ ladf ;DaGwL sfƒf]afƒdf ;+nUg lgsfox¿ ƒ To;df sfo{ƒt JolQmx¿nfO{ ;fj{hlgs ;+‚yf ƒ ƒfi6«;]jssf] klƒefiffdf ;dflji6 uƒL clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] bfoƒfdf Nofpg] uƒL sfg'gdf ;'wfƒ ug{ g]kfn ;ƒsfƒ, k|wfgdGqL tyf dlGqklƒifb†sf] sfof{nonfO{ ;'emfj lbOPsf] 5„ ;]jfu|fxLsf] ;Ddfg ƒ gfulƒs ;]jfk|lt ;bf tTkƒ ƒ t}gfy ƒxg'kg]{ ƒfi6«;]jsx¿df kl5Nnf lbgdf a9†b} uPsf] cg'zf;gxLgtf ƒ lhDd]jfƒL axgk|ltsf] pbf;Lgtf cGTo uƒL st{Jolgi7, lhDd]jfƒ ƒ hjfkmb]xL agfpgsf nflu ljleGg ;'wfƒsf k|of;x¿ ulƒPsf] 5„

cfof]un] xfn e|i6frfƒsf hf]lvdk"0f{ If]qx¿sf] klxrfg ƒ lguƒfgL ug]{ tyf ;fj{hlgs j‚t' ƒ ;]jf k|jfxsf] qmddf a9L hg;ƒf]sfƒ ƒfVg] lgsfo ƒ ltgdf sfo{ƒt sd{rfƒLx¿sf] sfo{;Dkfbgsf] lgƒGtƒ cg'udgdf hf]8 lbPsf] 5„ P]g, sfg'gsf] klƒkfngf ƒ sfof{Gjogdf lgofds lgsfox¿nfO{ lhDd]jfƒ ƒ hjfkmb]xL agfpg cfjZos Joj‚yfx¿ ulƒPsf 5g†„ gfulƒs ;ƒf]sfƒsf ljifodf lg0f{o kG5fpg], unt lg0f{o ug]{ jf lg0f{o g} gug]{ k|j[lQnfO{ lg?T;flxt ug{ cfjZos Wofgfsif{0f uƒfpg] ƒ lgb]{zg lbg] sfo{x¿ ePsf 5g† eg] PseGbf a9L lgsfo;Fu ;DalGwt ljifo sfof{Gjogsf nflu ljleGg lgsfox¿aLr cfof]un] ;dGjosfƒL e"ldsf ;d]t lgjf{x ub}{ cfPsf] 5„ ;fj{hlgs ;]jf k|jfxdf ;+nUg lgsfo ƒ kbflwsfƒLx¿sf] sfo{;Dkfbgsf] lgƒGtƒ cg'udg uƒL j‚t' ƒ ;]jfdf gfulƒssf] ;xh ƒ ;ƒn kx'Fr ;'lglZrt ug{ ƒ u'0f‚tƒLo j‚t' ƒ ;]jf k|fKt ug]{ gfulƒs xssf] k|Tofe"lt uƒfpg] lbzfdf cfof]u k|lta4 5„ cfof]uk|lt gfulƒssf] ck]Iff ƒ ljZjf; c6n ƒfVg tyf cfof]usf]] 5lj pRr ƒfVg e|i6frfƒsf hf]lvdk"0f{ If]qdf k"j{;lqmo lguƒfgL ƒfVg], cg'udg ug]{ tyf e|i6frfƒ lj?4sf ph'ƒLx¿sf] cg';Gwfg, txlssft ƒ cleof]hg;DaGwL sfo{nfO{ tYokƒs, j‚t'ut ƒ j}1flgs agfO{ l56f] 5lƒtf] sfo{;Dkfbgdf hf]8 lbOPsf] 5„

;DdfggLo ƒfi6«kltHo", xfn e|i6frfƒ lgoGq0fsf k|j4{gfTds sfo{x¿ ug]{ lhDd]jfƒLsf ;fy ƒfli6«o ;ts{tf s]Gb| ƒ ;DklQ z'4Lsƒ0f cg'udgsf nflu 5'§} ljefu ‚yfkgf eO{ sfo{ ulƒƒx]sf] sfƒ0f If]qflwsfƒsf] c‚ki6tf tyf sltko e"ldsfdf bf]xf]ƒf]kgf ƒ ck|efjsflƒtf tyf sfo{ut låljwf ;d]t b]lvPsf]n] e|i6frfƒ lj?4sf] ƒfli6«o ƒ0fgLlt th'{df ug]{, sfof{Gjog ug]{ uƒfpg] ƒ ;f] sf] cg'udg ug]{ sfo{sf] g]t[Tj cfof]uaf6 g} ePdf e|i6frfƒhGo sfo{sf] lgoGq0f sfo{df k|efjsflƒtf cfpg] Joxf]ƒf cg'ƒf]w ug{ rfxG5'„ ;+o'Qm ƒfi6«;+3sf] e|i6frfƒ lj?4sf] cGtƒf{li6«o dxf;lGwnfO{ g]kfnn] cg'df]bg ulƒ;s]sf] ;Gbe{df o;af6 l;lh{t bfloTj ƒ lhDd]jfƒL lgjf{x ug{sf nflu df}h'bf sfg'gsf] klƒdfh{g tyf cfjZos sfg'gsf] th'{df ƒ e|i6frfƒ lgoGq0fdf ;+nUg lgsfox¿sf] If]qflwsfƒ ƒ ltgLx¿aLrsf] ;dGjosf nflu cfjZos gLltut, ;+ƒrgfut ƒ sfo{ut Joj‚yfdf k'gƒfjnf]sg x'g'kg]{ cfjZostf dx;'; ulƒPsf] 5„ ;dfj]zL, ;dGoflos ƒ ;Gt'lnt ljsf; ;lxtsf] gofF g]kfn lgdf{0fsf nflu cfwfƒ ƒ]vf sf]g{ ;+ljwfg ;ef dfk{mt aGg] cfufdL ;+ljwfgdf cfof]usf] e"ldsf, If]qflwsfƒ, sfd, st{Jo ƒ clwsfƒsf] ljifodf kof{Kt Wofg k'Ug]5 eGg] d}n] ljZjf; lnPsf] 5'„

;DdfggLo ƒfi6«kltHo", ljleGg r'gf}tL ƒ Jojwfgsf afah'b klg ;+j}wflgs k|Tofe"lt ƒ gfulƒs ck]Iff cg'¿k pknAw ;|f]t ;fwgsf] dxQd klƒrfng uƒL cfof]un] cfly{s jif{ @)^(÷&) df ;Dkfbg uƒ]sf sfo{x¿ ;d]l6Psf] of]

jflif{s k|ltj]bg k]z ug]{ qmddf k|d'v cfo'Qmn] lbg'ePsf] dGtJosf] k"0f{ kf7

� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

Page 5: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

@# cf}+ jflif{s k|ltj]bg dxfdlxdHo" ;dIf k|‚t't ug{ kfpFbf d Hofb} uf}ƒjflGjt ePsf] 5'„ k|‚t't k|ltj]bgdf pNn]v ulƒPsf s]xL tYofÍ ;lxtsf] ;+lIfKt ljjƒ0f lgDgfg';fƒ k|‚t't ug{] cg'dlt rfxG5'„ o; cfly{s jif{df cfof]udf kƒ]sf s'n !!,@(* j6f ph'ƒLx¿ dWo] ^^&@ j6f ph'ƒLx¿ km5†of}{6 ePsf 5g†„ o;}uƒL kfFr ljsf; If]q l‚yt If]qLo k|zf;g sfof{nox¿df kƒ]sf e|i6frfƒ tyf cg'lrt sfo{;DaGwL $$* j6f ph'ƒLx¿dWo] !$% j6f ph'ƒLx¿ km5of}{6 e} #)# j6f ph'ƒLx¿ afFsL ƒx]sf 5g†„ lhNnf k|zf;g sfof{nox¿df @,!$! j6f ph'ƒLx¿ kƒ]sf]df ()) j6f km5†of}{6 e} afFsL ƒx]sf !,@$! j6f ph'ƒLx¿ xfn} ‚yflkt cfof]usf ;DalGwt If]qLo sfof{nodf x‚tfGtƒ0f x'g] qmddf ƒx]sf 5g†„ cfof]ujf6 c;'n pkƒsf nflu #$, ;r]ttfsf nflu $!, ;'emfj tyf lgb]{zgsf nflu !@%, ljefuLo sfƒafxLsf nflu *) tyf Wofgfsif{0fsf nflu #* j6f ljifodf sfƒafxLsf nflu ;DalGwt lgsfodf n]vL k7fOPsf] 5„ o; cfly{s jif{df cfof]uaf6 && yfg d'2f bfoƒ ug]{ lg0f{o eO{ ut cf=j= af6 lhDd]jfƒL ;ƒ]sf !^ yfg d'2f ;d]t uƒL s'n (# yfg d'2f bfoƒ ulƒPsf] 5„ cfof]uaf6 o; cfly{s jif{df %# sƒf]8 &) nfv ( xhfƒ # ;o ^^ ?k}ofF &$ k};f lauf] dfu bfaL uƒL d'2f bfoƒ ePsf] 5 eg] cg';Gwfg k"ƒf uƒL $ sƒf]8 (% nfv #@ xhfƒ ^ ;o #) ?k}ofF !^ k};f c;'n pkƒ ulƒPsf] 5„ o; cfly{s jif{df cfof]usf] lg0f{ofg';fƒ !! sƒf]8 %^ nfv ^( xhfƒ # ;o *! ?k}ofF &$ k};f c;'n pkƒ ug{ ;Da4 lgsfodf n]vL k7fOPsf] 5„ o; cfly{s jif{df @)) ƒf]kgL !# cfgf ! k};f ! bfd hUuf g]kfn ;ƒsfƒsf] gfddf sfod ug]{ uƒL cfof]uaf6 lg0f{o ePsf] 5„ To;} uƒL cfof]un] ljz]if cbfntdf bfoƒ uƒ]sf d'2fx¿dWo] (% yfg d'2fx¿sf] k}m;nf ePsf]df &^ yfg d'2fdf cfof]u ;kmn eO{ *) k|ltzt d'2fdf ;kmntf k|fKt uƒ]sf] 5„

d}n] cfof]uaf6 cf=j= @)^(÷)&) df ;Dkfbg ePsf sfo{x¿sf] ;+lIfKt ljjƒ0f dfly k|‚t't uƒ]+„

dxfdlxd ƒfi6«kltHo", ;+j}wflgs ¿kdf cfof]unfO{ lgwf{lƒt e"ldsf, bfloTo ƒ lhDd]jfƒL lgjf{x ug{] qmddf y'k|} r'gf}tLx¿ gePsf xf]Ogg†„ tyflk ljBdfg ƒfhgLlts, cfly{s ƒ ;fdflhs ;Gbe{ tyf afXo klƒj]zaf6 l;lh{t h'g;'s} r'gf}tLx¿nfO{ ;Daf]wg ub}{ lglb{i6 p2]Zo xfl;n ug{sf nflu b[9 c7f]6sf ;fy cfof]u cl3 al9ƒxg] k|lta4tf JoQm ub{5'„ e|i6frfƒ

lgoGq0fdf ;a} ;ƒf]sfƒ kIfx¿sf] ;lqmo ;xeflutf ;'lglZrt ug{ tyf e|i6frfƒ lj?4sf] z"Go ;xgzLntfsf] ;+‚sfƒsf] ljsf; uƒfpFb} cfd hgtfdf ;'zf;gsf] cg'e"lt lbnfpg cfof]u ;b}j ;dlk{t ƒlxƒxg] b[9 ;+sNk ;d]t d oxfF pNn]v ug{ rfxG5'„

cfufdL lbgdf cfof]usf] ;+‚yfut Ifdtf ljsf; ƒ hgzlQmsf] 1fg, ;Lk ƒ bIftf clej[l4 uƒL ;Dkflbt sfo{sf] k|efjsflƒtf clej[l4 ug]{tk{m cfof]u s]lGb|t x'g]5 eGg] ljZjf; lbnfpg rfxG5'„ cfw'lgs k|ljlwsf] k|of]udfk{mt clen]v Joj‚yfkg, c6f]d];g k|0ffnLsf] ljsf; tyf cfof]usf] sfo{;Dkfbgsf] ljB'QLo dfWodaf6 ;'kƒLj]If0f ƒ cg'udg ug]{ k4ltsf] ljsf; ug]{tkm{ cfof]u cu|;ƒ eOƒx]sf] 5 ƒ o;nfO{ lgƒGtƒtf lbOg]5„ e|i6frfƒ;DaGwL ph'ƒLx¿sf] cg';GwfgnfO{ tYokƒs, j‚t'ut ƒ j}1flgs agfpg lj1x¿sf] ;]jf klƒrfngdf ;d]t hf]8 lbOg]5„ ;fj{hlgs ;]jf k|jfxdf ;+nUg lgsfo ƒ sd{rfƒLx¿af6 ;dodf lg0f{o ug]{ k4lt ljsf; ug{, ulƒPsf] lg0f{ok|lt lhDd]jfƒ agfpg tyf thlahL clwsfƒsf] s6f}tL uƒL hgtfn] ;xhtf ƒ ;ƒntfk"j{s u'0f‚tƒLo ;]jf k|fKt ug{;Sg] cj‚yf ;'lglZrt ug{ lgsfout sfo{ljlw ƒ lgb]{lzsfx¿ tofƒ uƒL sfof{Gjog ug{ cfof]un] cfjZos dfu{bz{g ug]{5„ cfufdL lbgdf sfg'gL ƒfHo, nf]stGq, dfgj clwsfƒ, hgs]lGb|t, ;dfj]zL ƒ ;dGoflos ljsf;, ;bfrfƒ k4ltsf] ljsf; tyf ;'zf;gsf] k|j4{g ƒ ljsf;sf nflu cfof]unfO{ lglb{i6 ;+j}wflgs bfloTj, e|i6frfƒ lj?4sf] ƒfli6«o ƒ0fgLlt tyf cfd gfulƒssf] ck]Iff cg'¿k cfof]u k"0f{ b[9tfsf ;fy cl3 a9†g] k|lta4tf JoQm ug{ rfxG5'„

cGtdf, e|i6frfƒ lgoGq0f ƒ Go"gLsƒ0fsf] lhDd]jfƒL lgjf{x ug]{ qmddf g]kfn ;ƒsfƒ, ƒfhg}lts g]t[Tj, ƒfi6«;]js sd{rfƒLx¿, gfulƒs ;dfh, cfd kqsfƒ hut, cGtƒf{li6«o ;+3;+‚yfx¿ tyf cfd hgtfx¿n] cf–cfˆgf] txaf6 k|bfg ug'{ePsf] ;xof]usf nflu wGojfb 1fkg ub}{ cfufdL lbgx¿df o‚tf] ;xof]u lgƒGtƒ ƒ cem Jofks ¿kdf k|fKt x'g]5 eGg]] d}n] ljZjf; ƒfv]sf] 5'„ clt Jo‚ttfsf] afah'b klg ;DdfggLo ƒfi6«kltHo"af6 xfdLnfO{ ;do k|bfg uƒL cfly{s jif{ @)^(÷)&) sf] cjlwdf ;Dkfbg uƒ]sf sfo{sf] ;DaGwdf tofƒ uƒ]sf] k|ltj]bg u|x0f ulƒlbg' ePsf]df cfof]u klƒjfƒ ƒ d]ƒf] cfˆgf] tk{maf6 xflb{s s[t1tf 1fkg ug{ rfxG5'„ ë

wGojfb„

�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

e|i6frf/ Go"gLs/0fdf g}lts lzIffcy{zf‚qLx¿n] e|i6frfƒsf sfƒ0fx¿ vf]tNbf cfly{s ƒ u}ƒcfly{s sfƒ0fx¿ eg]ƒ pNn]v ug]{ ub{5g†„ cfly{s sfƒ0fx¿df k|ltJolQm cfo ƒ o;sf] ljtƒ0f, Jofj;flos ‚jtGqtf ƒ ƒfHon] cFufn]sf] cfly{s k|0ffnL nufotsf ljifox¿ kb{5g† eg] u}ƒcfly{s sfƒ0fx¿df ;fdflhs Pjd† ƒfhgLlts k[i7e"ldsf cltlƒQm JolQmsf] ;f]r, d"No dfGotf ƒ r]tgfh‚tf s'ƒfx¿nfO{ sfƒs tTjsf] ¿kdf lng] uƒ]sf] b]lvG5 „ clg o‚tf d"No dfGotf ƒ ;f]rdf klƒjt{g Nofpg g}lts lzIffnfO{ k|efjsfƒL cf}hfƒsf] ¿kdf ‚jLsfƒ ulƒPsf] 5„ eGg] ulƒG5, JolQmsf] g}lts kIf;Fu ;DalGwt ;d‚of ƒftfƒft ;dfwfg x'g k|fo: sl7g x'g] ePklg c;Dej eg] 5}g„

e|i6frfƒd'Qm ;dfhsf] lgdf{0f To‚t} Ps hl6n ljifo xf]„ o;sf] k"0f{ lgd"{nLsƒ0f ;Dej geP klg Go"gLsƒ0f lglZrt ¿kdf ;Dej 5„ tƒ o;sf nflu ƒfHo;Fu tTsfnLg ƒ bL3{sfnLg sfo{gLltsf] vfFrf] x'G5„ tTsfnLg sfo{gLltn] e|i6frfƒsf] df}h'bf ‚tƒ a9†g lb+b}g ƒ bL3{sfnLg sfo{gLltn] JolQm ƒ ;dfhsf] d"No dfGotf jf ;du|df g}lts kIfdf ;sfƒfTds klƒjt{g NofpFb} e|i6frfƒ Go"gLsƒ0fdf 7f]; of]ubfg k'¥ofpF5„ To;}n] xfdLsxfF klg cg'e"lt x'g] uƒL e|i6frfƒ Go"gLsƒ0f ug{ k|fƒlDes txb]lv g} g}lts lzIffdf hf]8 lbg cklƒxfo{ 5„

ë

Page 6: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

;+jt† @)&) df3 @* ut] clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u ‚yfkgfsf]

@# cf}+ jflif{sf]T;j Ps eJo ;dfƒf]xsfaLr ;DkGg ePsf] 5„ dfggLo k|d'v cfo'Qm nf]s dfg l;+x sfsL{sf] ;efkltTjdf ;DkGg pQm sfo{qmddf k|d'v cltlysf] ¿kdf ;DdfggLo ƒfi6«klt 8f= ƒfdjƒ0f ofbjsf] pkl‚ylt ƒx]sf] lyof]„ ;f] sfo{qmddf ;DdfggLo ƒfi6«kltn] b]z ;d[4 agfpg zflGt ƒ nf]stGq cfjZos ƒx]sf] eGb} To;nfO{ Wofgdf ƒfv]ƒ ;a}n] sfd ug''{kg]{ atfpg'eof]„ zflGt ƒ nf]stGq g} ;d[l4sf] af6f]df lx+8†g]

agfO{ ƒfVg] k|d'v r'gf}tL xfd|f] ;fd' ƒx]sf] s'ƒf klg ;f] cj;ƒdf k|d'v cfo'Qmn] JoQm ug'{eof]„

pQm cj;ƒdf k|d'v cfo'Qmn] cfof]u;Fu gfulƒs kx'FrnfO{ ;xh agfpg tyf e|i6frfƒ lgoGq0fdf gfulƒssf] ;+nUgtf ƒ ;xeflutfnfO{ k|j4{g ug]{ p2]Zon] s]Gb|df dfq ;Lldt ƒx]sf] cfof]usf] ;+ƒrgfnfO{ lj‚tfƒ uƒL kfFrj6f If]qLo sfof{nosf] ‚yfkgf ePsf] ƒ kfFrj6f ;Dks{ sfof{nox¿ ;~rfngdf cfpg] qmddf ƒx]sf] hfgsfƒL ;d]t uƒfpg'ePsf] lyof]„

k|d'v cfo'Qmn] ;f] cj;ƒdf clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]unfO{ e|i6frfƒ lgoGq0fsf nflu cem ;lqmo agfpg gjul7t ;+ljwfg ;efn] cfjZos Wofg k'¥ofpg] ljZjf; JoQm ub}{ sfo{qmddf pkl‚yltsf nflu ;DdfggLo ƒfi6«kltHo", ;DdfggLo k|wfgGofofwLzHo" nufot ;a} cltlyhgk|lt cfefƒ JoQm ug'{ePsf] lyof]„

cfof]usf ;lrj >L s]zj k|;fb e§ƒfO{n] k|d'v cltly Pj+ ;Dk"0f{ pkl‚yt dxfg'efjx¿df xflb{s ‚jfut tyf

ljljw sfo{qmdx¿sf ;fy cfof]usf] @# cf}+ ‚yfkgf lbj; ;DkGg

clejfbg ub}{ cfƒDe ePsf] ;f] sfo{qmddf ;DdfggLo ƒfi6«kltHo"af6 ljleGg ;~rfƒdfWod, kqsfƒ, e|i6frfƒ lj?4 cleofgsf cleoGtf, cfof]uåfƒf cfof]lht uLt k|ltof]lutfsf ljhoL Pj+ cfof]usf sd{rfƒLx¿nfO{ gub k'ƒ‚sfƒ ;lxt sbƒkq k|bfg ug'{ePsf] lyof]„ ;f] cj;ƒdf ;DdfggLo sfod d'sfod k|wfgGofofwLz bfdf]bƒ k|;fb zdf{n] cfof]usf] æ‚dflƒsf–@)&)Æ ƒ cfof]usf] y]d ;Ë æhfu hfu jLƒ g]kfnL hfu===Æ af]nsf] uLtsf] ljdf]rg ug'{ ePsf] lyof]„

ë

� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

cfof]u ‚yfkgf lbj; cGtu{t d"n ;dfƒf]xsf] sfo{qmdsf] emns

cfwfƒ ePsf] ƒ xfdL lxdfnL, kxf8L, tƒfO{af;L hf] hxfF a;] klg ;a} g]kfnL ePsfn] ldn]ƒ cufl8 a9†g ƒ b]znfO{ cufl8 a9fpg ;a}n] xft]dfnf] ug'{kg]{ egfO ƒfVg' x'Fb} ;+j}wflgs lgsfon] ;+ljwfgleq ƒx]ƒ ƒfi6«sf] ;]jf ug'{k5{, tkfO+{x¿n] klg To;} ug'{ xf]nf eGg] wfƒ0ff JoQm ug'{eof]„ ljutdf ePsf sdLsdhf]ƒLaf6 kf7 l;s]ƒ gofF ƒ cg'sƒ0fLo sfd ug{ ;'emfj lbg' x'Fb} clxn] clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]un] hgtfnfO{ hufpg] sfd ulƒƒx]sfn] o;nfO{ ;w}+ lgƒGtƒtf lbg ;d]t cfu|x ug'{eof]„

k|d'v cfo'Qm Pj+ sfo{qmdsf ;efklt nf]s dfg l;+x sfsL{n] ;fdflhs ƒ cfly{s ljsf;sf] k|d'v afwssf] ¿kdf ƒx]sf] e|i6frfƒnfO{ Go"gLsƒ0f ƒ lgoGq0f ug]{ p2]Zon] ‚yflkt clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]un] slƒa ;f9] b'O{ bzs kfƒ uƒ]sf] hfgsfƒL lbg' x'Fb} kl5Nnf lbgdf e|i6frfƒsf] ‚j¿k ƒ k|s[lt hl6n aGb} uPsf]n] cfof]usf] lhDd]jfƒL lgjf{x ug{] qmddf y'k|} r'gf}tLx¿ ƒx]sf] cfkm"n] dx;'; uƒ]sf] atfpg'eof]„ d"ntM u'0f‚tƒLo ƒ k|efjsfƒL sfo{;Dkfbg dfkm{t hgck]Iffsf] ;Daf]wg ug]{ ƒ cfof]usf] 5ljnfO{ pRr

cfof]u ‚yfkgf lbj;sf] pknIodf k|d'v cfo'Qmn] d"n ;dfƒf]xnfO{ ;+af]wg ub}{

Page 7: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) �clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

/fhwfgL /fli6«o b}lgs cGgk"0f{ kf]i6 /fli6«o b}lgs cfly{s b}lgsb lxdfnog 6fOD; c+u|]hL b}lgs gofF klqsf /fli6«o b}lgsPleGo'h 6]lnlehg/]l8of] g]kfn

g]kfn ;dfrf/ kq /fli6«o b}lgs 36gf / ljrf/ ;fKtflxshgwf/0ff ;fKtflxshgefjgf ;fKtflxs;fKtflxs ljdz{ Go"h 6\jfPG6L kmf]/ 6]lnlehg;u/dfyf 6]lnlehg

t?0f ;fKtflxsb[li6 ;fKtflxs k'ghf{u/0f ;fKtflxs dw]zjf0fL ;fKtflxs;fF3' ;fKtflxsg]kfn 6]lnlehg, lxdfno 6]lnlehg g]6js{ k|f=ln=

sb/kqaf6 ;Ddflgt e|i6frf/ lj?4 cleofgsf cleoGtf Pjd\ kqsf/x¿

;+uLtsf/ zDe'lht af:sf]6f 6]lnlehg kqsf/ s]bf/ sf]O/fnfsflGtk'/ cfh sfo{qmdsf k|f]ufd k|f]8\o';/ ab|L uf}td

hgcfx\jfg ;fKtflxssf sfo{sf/L ;Dkfbs lvn axfb'/ e08f/L Od]h Rofgn 6]lnlehgsf cnuwf/ sfo{qmd dfkm{t kqsf/ ;'/]z zdf{ e|i6frf/ lj?4sf] cleofg g]kfnsf cWoIf ;+ho s'df/ emf

cfof]uåf/f cfof]lht uLt k|ltof]lutfsf k'/:s[t ljh]tfx¿

/df clwsf/L sfbDa/L k|yd ?= !),))). lqljqmd kf08] låtLo ?= *,))). uf]ljGb s'OFs]n t[tLo ?= %,))).

?= @) xhf/ gub / k|df0fkq ;lxt pTs[i6 clVtof/ ;]jf k'/:sf/ / clVtof/ ;]jf k'/:sf/af6 k'/:s[t sd{rf/Lx¿

;x;lrj k|]d s'df/ /fO{;xGofoflwjQmf >Lw/ ;fksf]6f;x;lrj lr/GhLjL vgfn k|x/L gfoa dxflg/LIfs jL/]Gb|afa' >]i7

pk;lrj z+s/ axfb'/ yfkfpk;lrj s]zj k|;fb l3ld/]pk;lrj nIdL k|;fb lg/f}nfpk;lrj vu]Gb| k|;fb l/hfn l;lgo/ l8lehg OlGhlgo/ uf]ljGb axfb'/ >]i7 k|x/L gfoa pk/LIfs dfwj vqL gfoa ;'Aaf hLjgs'df/ kf]v|]n

;f]xL cj;/df k|d'v cfo'Qmn] cfof]usf cGo s]xL sd{rf/Lx¿nfO{ gub k'/:sf/ ;lxt k|z+;fkq k|bfg ug'{ePsf] lyof] .

?= !) xhf/ gub ;lxt k|z+;f kq k|fKt ug'{ x'g]x¿

OlGhlgo/ ;'/]Gb| a}B k|x/L lg/LIfs lzj/fh a:g]t k|x/L lg/LIfs k'is/ a:g]tsDKo'6/ clws[t g/]z s6\6]nk|=gf=lg= pQd l;+x e08f/Lk|=gf=lg= v8\u axfb'/ sfsL{sDKo'6/ ck|]6/ /+lht s'df/ s0f{ 6fOlki6 gfoa ;'Aaf 6]s axfb'/ /fjt

?= % xhf/ gub ;lxt k|z+;f kq k|fKt ug'{ x'g]x¿

k|=;=lg= ?b| axfb'/ du/k|=;=lg= /fdrGb| dxt k|=;=lg= k|sfz vqLxn'sf ;jf/L rfns sdn/fh lu/Lk|x/L xjNbf/ k|ldnf >]i7, k|x/L hjfg ;'Aaf l;+x l3l;ª k|x/L hjfg ch'{g l3ld/]

sb/kq ;lxt gub ?= @% xhf/af6 k'/:s[t x'g] ;~rf/ dfWodx¿

Page 8: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

hfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfuhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfucfof]clVtofƒ,cfof]clVtofƒ,cfof]clVtofƒ,cfof]clVtofƒlgd"{nkfƒL5f8†5e|i6frfƒ,lgd"{nkfƒL5f8†5e|i6frfƒhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfuhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfu

hfu?stfhufPƒcl3a9†5clVtofƒ,clVtofƒr]tgfnfO{km}nfPƒnTofpg'5e|i6frfƒhfu?stfhufPƒcl3a9†5clVtofƒr]tgfnfO{km}nfPƒnTofpg'5e|i6frfƒufF;af;skf;xf]xfdL;asf]clwsfƒhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfuhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfu

n8†gl;sf}+le8†gl;sf}+cGofodfh'6†gl;sf}+,h'6†gl;sf}+cTofrfƒnfO{;vfkkfg{hf];clghfuƒlemsf}+n8†gl;sf}+le8†gl;sf}+cGofodfh'6†gl;sf}+cTofrfƒnfO{;vfkkfg{hf];clghfuƒlemsf}+lxDdt;fx;h'6fPƒcƒfhstfcGTouƒf}+hfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfuhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfu

cfof]usf] y]d ;Ësf] k"0f{ c+z

hfu hfu jL/ g]kfnL hfu

cacfFvfglrDng'hflu;Sof]clVtofƒ,clVtofƒclg0f{osf]aGbLag]sfƒafxLsf]k5{dfƒcacfFvfglrDng'hflu;Sof]clVtofƒclg0f{osf]aGbLag]sfƒafxLsf]k5{dfƒ;'zf;gsf]lju'nkm'sLz"Gokf5f}{+e|i6frfƒhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfuhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfu

ljsf;lgdf{0f;'zf;gxfd|f;a};fyLx'g†,;fyLx'g†g}ltstfƒljlwsf]zf;gxfdL;asf]jf0fLx'g†ljsf;lgdf{0f;'zf;gxfd|f;a};fyLx'g†g}ltstfƒljlwsf]zf;gxfdL;asf]jf0fLx'g†em"6,sk6,3'‚ofxfdfƒfV5f}+xfdLlguƒfgLhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfuhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfucfof]clVtofƒ,cfof]clVtofƒ,cfof]clVtofƒ,cfof]clVtofƒlgd"{nkfƒL5f8†5e|i6frfƒlgd"{nkfƒL5f8†5e|i6frfƒhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfuhfuhfujLƒg]kfnLhfu,ufpFufpFa‚tLaf6hfu„

uLtsfƒ – nf]s dfg l;+x sfsL{;+uLtsfƒ – zDe'lht jf‚sf]6fufos – cfgGb sfsL{ – od aƒfn – ;~ho lnDa'jfB ;+of]hg – dgf]xƒ ;'gfd

-of]y]d;Ëcfof]usf]j]e;fO6www.ciaa.gov.npdf;'Ggklg;lsG5_

� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

e|i6frf/sf] abln+bf] k|s[lte|i6frfƒhGo ls|ofsnfkx¿ cfhsn ljljw ‚j¿kdf

b]vf kg{ yfn]sf 5g† ƒ o;sf] k|j[lQ klg ljljw If]qx¿df

lj‚tfƒ x'Fb} uPsf] b]lvG5„ To;}uƒL e|i6frfƒ cfly{s

rnv]ndf dfq klg ;Lldt 5}g „ lxhf]cfh t];|f] rf}yf]

kIfaf6 cfly{s clgoldttf ug]{ uƒfpg] k|j[lQsf] klg

lj‚tfƒ ePsf] b]lvPsf] 5„ ƒfHosf] dflyNnf] txaf6}

x'g] gLltut clgoldttfn] e|i6frfƒ lgoGq0fsf] sfdnfO{

yk r'gf}tLk"0f{ agfOlbPsf] 5„ ;DklQ knfog uƒfO{

e|i6frfƒsf] 9fs5f]k ug{ vf]Hg] cEof;n] o;sf]

lgogq0fdf c¿ hl6ntf yk]sf] 5„ plNnlvt klƒj]zdf

e|i6frfƒhGo lqmofsnfkx¿sf] cg';Gwfg ug{ cfof]usf]

sfo{ Ifdtfdf klg qmdzM clej[l4 ub}{ hfg' cklƒxfo{

ag]sf] 5„

ë

Page 9: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) �clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

o;cl3 cfof]u ‚yfkgf lbj;sf]

cj;ƒdf laxfg &M#) ah]

dfggLok|d'vcfo'Qm,dfggLocfo'Qm,

cfof]usf;lrjPj+pkl‚ytcltlyx¿

;lxt ljBfyL{, k|xƒL AofG8 afhf ƒ

cfof]usf sd{rfƒLx¿ ;d]tsf] ;d"xn]

e|i6frfƒ lj?4sf Kn]sf8{ ƒ Aofgƒ

;lxt ƒTgkfs{sf] zflGtafl6sfaf6

afuahfƒ,l8NnLahfƒ,rfƒvfn,gS;fn

eujtLaxfn x'Fb} cfof]u;Dd k|eftkm]ƒL

uƒ]sf]lyof]„ë

k|eftkm]/L sfo{qmd

cfof]usf] lj:tfl/t ejgsf] lznfGof;

/Qmbfg sfo{qmd

cfof]usf]jflif{sf]T;jljleGgsfo{qmdsf]cfof]hgfuƒLdgfpg]qmddfdf3@&ut]v'nfƒQmbfg

sfo{;DkGgeof]„ cfof]u klƒ;ƒdfcfof]hgfulƒPsf]

ƒQmbfg sfo{qmd cfof]usf dfggLo k|d'v cfo'Qm

nf]s dfg l;+x sfsL{n] k|yd ƒQmbftf sd{rfƒLnfO{

æAn8 ;+sng AofuÆ x‚tfGtƒ0f uƒL z'efƒDe ug'{eof]„

;f]cj;ƒdfcfof]udfsfo{ƒtlghfdtLsd{rfƒLƒk|xƒL

nufot!!*hgfn]ƒQmbfgug'{ePsf]lyof]„ë

cfof]usf] ‚yfkgf lbj;sf] cj;ƒdf cfof]unfO{cfjZos lj‚tflƒt ejgsf] dfggLo k|d'vcfo'Qm

nf]sdfgl;+xsfsL{n]df3@*ut]laxfglznfGof;ug'{eof]„s'n laN8 ck Plƒof @(@#=&) ju{ld6ƒ ƒxg] pQm ejg?=!!,$*,#*,!@^.@$sf]nfut;Demf}tfeO{b'O{jif{sf]cjlwdf;DkGgx'g]5„ë

clVtofƒ lbj;sf] pknIodf cfof]lht k|eft k]mƒL sfo{qmdsf] emns

ƒQmbftfx?n] ƒQmbfg ug'{ x'Fb}

k|d'v cfo'Qmn] cfof]usf] lj‚tflƒt ejgsf] lznfGof; ug'{x'Fb}

Page 10: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

10 clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

cfof]usf] ‚yfkgf lbj;s}

cj;ƒdf cfof]lht Ps

sfo{qmddf df3 @& ut] cfof]uåfƒf

g]kfn ƒ]8qm; ;f];fO6LnfO{ #%)

yfg sDan tyf sk8fx¿ x‚tfGtƒ0f

ulƒof]„ plNnlvt sDan tyf sk8fx¿

cfof]usf dfggLo k|d'v cfo'Qm

nf]s dfg l;+x sfsL{n] g]kfn ƒ]8qm;

;f];fO6Lsf s]Gb|Lo cWoIf ;~hLj

yfkfnfO{ x‚tfGtƒ0f ug'{ePsf] lyof]„

sDan tyf sk8fx¿ cfof]usf

kbflwsfƒL ƒ sd{rfƒLx¿sf] ;xof]udf

h'6fOPsf] lyof]„

sDan tyf sk8f x:tfGt/0f

k|z+;f ug'{ x'Fb} jxfFn] ;f];fO6Lsf hglxtsfƒL sfo{k|lt

cfof]u ;j{bf ;xof]uL ƒxg] cledt k|s6 ug'{eof]„

k|d'v cfo'Qmn] dfgjLo ;]jfsf efjgfaf6 o; k'lgt

sfo{df ;+nUg x'g] ;Dk"0f{ sd{rfƒL tyf k|xƒLsf] e"ldsfsf]

;d]t k|z+;f ug'{eof]„

ë

cfof]u ‚yfkgf lbj;sf] cj;ƒdf k|d'v cfo'Qmn] g]kfn ƒ]8qm; ;f];fO6LnfO{ sDan x‚tfGtƒ0f ug'{ x'Fb}

10 clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

;f] cj;ƒdf k|d'v cfo'Qm nf]s dfg l;+x sfsL{n]

dfgjLo ;]jfdf ;dlk{t g]kfn ƒ]8qm; ;f];fO6L;Fu

;xsfo{ ug{ kfpFbf cfkm" ƒ cfof]u klƒjfƒ

uf}ƒjflGjt ePsf] atfpg' x'Fb} x‚tfGtlƒt ;fdfu|L

nlIft ;d"x;Dd k'Ug] ljZjf; JoQm ug'{eof]„

g]kfn ƒ]8qm; ;f];fO6Lsf] lgikIf ƒ ;]jfd'vL sfo{sf]

cGt/f{li6«o ;xsfo{df cfof]usf] rf;f]

dfqfdf 36L a9L eP klg e|i6frfƒ ljZjsf ;a}

d'n'sx¿sf] ;femf ;d‚of xf]„ ctM o;sf]

lgoGq0f ƒ Go"gLsƒ0fsf nflu klg cGtƒf{li6«o‚tƒsf]

;femf k|oTg a9L kmnbfoL ƒ k|efjsfƒL x'g] x'G5„ of]

tYonfO{ dgg ub}{ clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]un]

klg cfkm†gf] bL3{sfnLg ƒ0fgLltx¿dWo] Building

International Linkages nfO{ Ps ;xof]uL ƒ0fgLltsf]

¿kdf klxrfg uƒ]sf] xf]„ g]kfn e|i6frfƒ lj?4sf]

;+o'Qm ƒfi6«;ª†3Lo dxf;lGwsf] kIf ƒfi6« eP cg';fƒ

dxf;lGwsf k|fjwfgx¿ sfof{Gjog ug]{ qmddf clVtofƒ

b'?kof]u cg';Gwfg cfof]un] Ps dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x

ub}{ cfPsf] 5„ o;}uƒL ljZjeƒsf sd e|i6frfƒhGo

d'n's h‚tf] 8]gdfs{, Go'lhNofG8, lkmgNofG8, l‚j8]g,

gj]{, l;+ufk'ƒ nufotsf ƒfi6«x¿af6 l;Sg ;lsg] ljifox¿

vf]lhgLlt uƒL e|i6frfƒ lj?4sf sfdsfƒafxLnfO{ yk

k|efjsfƒL agfpg cfof]u nflu kƒ]sf] 5„ o;sf ;fy}

cfof]un] e|i6frfƒ lgoGq0fdf ;lqmo ƒfli6«o ƒ cGtƒf{li6«o

;ƒsfƒL Pjd† u}ƒ;ƒsfƒL ;+‚yf;Fu ;d]t ;xsfo{ uƒL

cufl8 a9†g] gLlt lnPsf] 5„ ljZj a}+s, Pl;ofnL ljsf;

a}+s, o'†Pg8LkL, l8PkmcfO8L h‚tf bft[;+‚yfsf cltlƒQm

6«fG;kƒ]G;L OG6ƒ g];gn, uf] uf] kmfpG8];g h‚tf

lgsfo;Fu ;d]t ;xsfo{ uƒL ;'zf;g clej[l4sf nflu

cfof]u lqmofzLn ƒxFb} cfPsf] 5„

ë

Page 11: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

11clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) 11clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

• j}b]lzs ƒf]hufƒ ljefusf lgb]{zs ƒd]zk|;fb d}gfnL ;d]t ƒ cWofudg sfof{nosf sd{rfƒL Pj+ d]gkfjƒ sDkgLsf ;~rfns ƒ ljrf}lnofx¿ ;d]t uƒL ^$ hgfsf lj?4 lauf] ?=#$,#(,%)).– sfod uƒL cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) d+l;ƒ !*„

• Cl0f s]zjnfn vf];L >]i7nfO{ C0f k|jfx ubf{ a'em†g'kg]{ dxTjk"0f{ s'ƒfx¿ x]b}{ gx]ƒL ?= !,*&,%))„– ePsf] hUufsf] ?= &),)),))).– nfv ;Dd d"NofÍg uƒL cfkm"x¿ ;d]tnfO{ u}ƒsfg'gL nfe k'¥ofpg] l;tfƒfd k|;fO{ ;d]tnfO{ lauf] ? !,%*,)$,&%@.^& ƒ ;f] aƒfaƒsf] hlƒjfgf Pj+ ;hfo x'g dfu uƒL cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) d+l;ƒ @*„

• u}ƒsfg'gL ;DklQ cfh{g uƒL e|i6frfƒ uƒ]sf] cleof]udf b]j]Gb| 8+uf]n ƒ cg'haxfb'ƒ l;+x pkƒ cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) kf}if #„

• afƒf lhNnfsf & j6f ;fd'bflos jgx¿df s'n %!,%&)=$^ So"= lkm6 sf7 lxgfldgf Pj+ xflggf]S;fgL uƒL uƒfO{ s'n ?=#,$@,*),%@@.@% aƒfaƒsf] e|i6frfƒ uƒ]sf] cfƒf]kdf @% hgf pkƒ cfƒf]kkq bfoƒ– @)&) kf}if %„

• c~rn k|xƒL sfof{no afUdtLsf nflu vlƒb hUufdf g]kfn ;ƒsfƒnfO{ ?= !,&(,*@,*(^.– xflggf]S;fgL k'¥ofO{ e|i6frfƒ uƒ]sf] cfƒf]kdf $ hgf pkƒ cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) kf}if &„

• ;dfh sNof0f klƒifb†sf tTsfnLg sf]iffWoIf dg¿k zfxL ;d]t $ hgf pkƒ cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) kf}if !&„ ë

@)&) >fj0fb]lv df3 d;fGt;Dd cfof]uaf6 ljz]if cbfnt sf7df8f+}df bfoƒ ulƒPsf dWo] s]xL ljz]if

d'2fx¿ lgDg cg';fƒ 5g† M–

• dxfguƒLo k|xƒLj[Q yfgsf]6sf k|xƒL gfoa pkƒLIfs t]h]Gb| kf}8]nn] 3"; lƒ;jt dfu]sf] eGg] ljifodf cfƒf]kkq bfoƒ– @)&) >fj0f @$„

• g]kfn b"ƒ;~rfƒ sDkgL -g]kfn 6]lnsd_ df ‚k]l;lkms];g ljkƒLtsf ;fdfg vlƒbdf clgoldttf ePsf]n] lauf] ?= %,!!,**,^&).() ƒ ;f]xL aƒfaƒsf] hlƒjfgf x'g ;d]t dfu bfjL lnO{ cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) >fj0f @*„

• g]kfn ljB't k|flwsƒ0fn] Go"g u'0f‚tƒsf] 6«fG;kmƒdƒ vlƒb uƒL e|i6frfƒ uƒ]sf]] eGg] ljifosf leGgfleGg} d'2fx¿df cfof]un] s'n ?= $!,!*,$)%&!.– lauf] sfod uƒL ljkIfLx¿af6 hlƒjfgf c;'n x'g dfubfaL lnO{ cfƒf]kkq bfoƒ — @)&) efb| („

• gfƒfo0fL pkIf]qLo c‚ktfn ljsf; ;ldlt jLƒuGhdf bƒaGbL g} gePsf] ƒ c‚ktfnnfO{ wƒfzfoL agfpg] lgotn] ƒsd ;d]t n]gb]g uƒL cfkm" cg's"nsf @$ hgf sd{rfƒLx¿ lgo'Qm uƒL tna eQf ;d]t ljtƒ0f uƒ]sf]n] ?=@,)!,!%!.(( dfubfaL lnO{ $ hgf pkƒ cfƒf]kkq bfoƒ — @)&) efb| !^„

• lhNnf jg sfof{no ;nf{xLsf ;xfos jg clws[t d's'Gb dƒƒ ;d]tn] c=x]=j= kbdf hfluƒ nufOlbG5' egL ƒsd lxgfldgf uƒ]sf]n] lgh pkƒ lauf] ?= #$,%%,))!.– dfubfaL ;lxt cfƒf]kkq bfoƒ– @)&) efb| @$„

• g]kfn ljB't k|flwsƒ0fn] Go"g u'0f‚tƒsf] 6«fG;kmd{ƒ vlƒb uƒL e|i6frfƒ uƒ]sf] eGg] ljifodf 8f=lhj]Gb| emf;d]tnfO{ ?= $^,&^,^#,)^$.^^ hlƒjfgf tyf lauf] dfubfaL uƒL] cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) efb| @*„

• lhNnf ljsf; ;ldlt dxf]QƒLsf OlGhlgoƒ ljgf]b s'dfƒ 7fs'ƒn] lgldQ ‚yfgLo ljsf; clwsfƒL x'Fbf ‚yfgLo oftfoft k"jf{wfƒ If]qut sfo{qmd cGtu{t ;8s lgdf{0fsf nflu ljlgof]lht ?=$),)),))).– lxgfldgf uƒ]sf]n] cfƒf]kkq bfoƒ – @)&) efb| @*„

• gjnkƒf;L ;gjnsf] ƒfli6«o jg km8fgL uƒL cfkm" tyf jg sfof{nosf sd{rfƒLx¿nfO{ nfe k'¥ofpg] ablgotn] ?= #^,%$,##&.– aƒfaƒsf ;fj{hlgs ;DklQ xflggf]S;fgL k'¥ofPsf]n] cfƒf]kkq bfoƒ — @)&) cflZjg *„

• lrtjg d]l8sn sn]hdf ePsf] cfly{s lxgfldgf ;DaGwdf rf6{8{ PsfpG6]G6 efg' sF8]n ƒ pk–ƒlhi6fƒ nfnafa' sjfƒL pkƒ cfƒf]kkq bfoƒ– @)&) cflZjg !$„

cbfntdf bfoƒ ulƒPsf s]xL ljz]if d'2fx¿

;bfrf/LnfO{ :jfute|i6frf/LnfO{ alxisf/ .

3"; lng] / lbg] b'j}plQs} bf]ifL x'g\ .

e|i6frf/ lj?4 z"Go;xgzLntfsf] ljsf; u/f}+ .

e|i6frf/LnfO{ lt/:sf/ / OdfGbf/LnfO{k'/:sf/sf] ;+:s[lt ljsf; u/f}+ .

Page 12: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

If]qLo sfof{no ƒ ;Dks{ sfof{nox¿sf] pb†3f6g

dfggLo k|d'v cfo'Qm nf]s dfg l;+x sfsL{n]

o; cjlwdf clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg

cfof]usf ljleGg If]qLo sfof{nox¿sf] pb†3f6g

ug'{eof]„ klZrdf~rnsf] kf]vƒf, dWodf~rnsf] x]6f}+8f ƒ

k"jf{~rnsf] wgs'6f l‚yt If]qLo sfof{nox¿sf] pb†3f6g

ug]{ qmddf k|d'v cfo'Qmn] ;fj{hlgs lgsfodf x'g]

e|i6frfƒhGo lqmofsnfk, clgoldttf ƒ l9nf;'‚tLnfO{

cg'udg, cg';Gwfg Pj+ lgodg ug{] ƒ ;a} If]qdf

hjfkmb]lxtfsf] ljsf; uƒL b]z ljsf;df 6]jf k'¥ofpg]

k|of; ‚j¿k cfof]usf] If]qLo sfof{nox¿ ‚yfkgf

ulƒPsf] hfgsfƒL uƒfpg'ePsf] lyof]„ pb†3f6gsf

cj;ƒx¿df k|d'v cfo'Qmn] hgtfsf] gfddf ljlgof]hg

O6xƒLl‚yt cfof]usf] ;Dks{ sfof{no pb†3f6g

o;}aLr k|d'v cfo'Qmn] cfof]usf] k"jf{~rn If]qLo sfof{no,

wgs'6fsf] O6xƒLl‚yt ;Dks{ sfof{no ƒ ;'b"ƒklZrdf~rn

If]qLo sfof{no lbkfonsf] dx]Gb|guƒl‚yt ;Dks{ sfof{nosf]

;d]t pb†3f6g ug'{ePsf] lyof]„

ë

1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

ePsf] ah]6sf] k"0f{ ;b'kof]u ug{ lhDd]jfƒ eO{ cf–cfkm†gf]

If]qdf nfUg cfu|x ub}{ ;fj{hlgs lgsfosf] nIo cGttM

ljsf; ƒ ;'zf;g ePsfn] cfof]un] e|i6frfƒhGo lqmofsnfk,

clgoldttf ƒ l9nf;'‚tLnfO{ cg'udg, cg';Gwfg Pj+ lgodg

ug{] wfƒ0ff JoQm ug{'x'Fb} ;a} If]qdf hjfkmb]lxtfsf] ljsf;

uƒL b]z ljsf;df 6]jf k'¥ofpg ;d]t cfu|x ug'{eof]„

g]kfnsf] cGtlƒd ;+ljwfg, @)^# n] ;fj{hlgs If]qdf x'g]

clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒsf] lgoGq0f uƒL ;'zf;g

k|j4{g ug]{ d'Vo lhDd]jfƒL clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg

cfof]unfO{ lbPsf] 5„ of] ;+j}wflgs bfloTj lgjf{x ug]{

qmddf cfkm†gf] sfo{ ;DkfbgnfO{ ‚jR5, klƒ0ffdd'vL,

Jojl‚yt ƒ lbuf] t'Nofpg cfof]u ;b}j ;r]t ƒ lqmofzLn

klg 5„

;+o'Qm ƒfi6«;+3sf] e|i6frfƒ lj?4sf] cGtƒf{li6«o

dxf;lGwnfO{ g]kfnn] cg'df]bg ulƒ;s]sf] ;Gbe{df

o;af6 l;lh{t bfloTj ƒ lhDd]jfƒL lgjf{x ug{sf nflu

df}h'bf sfg'gsf] klƒdfh{g tyf cfjZos sfg'gsf] th'{df

ƒ e|i6frfƒ lgoGq0fdf ;+nUg lgsfox¿sf] If]qflwsfƒ

ƒ ltgLx¿aLrsf] ;dGjosf nflu cfjZos gLltut,

;+ƒrgfut ƒ sfo{ut Joj‚yfdf k'gƒfjnf]sg x'g'kg]{

vfFrf] ‚ki6 ¿kdf dx;'; ulƒPsf] 5„

e|i6frfƒ lgoGq0fsf qmddf k|j4{gfTds sfo{ ug{ ƒ If]qut

¿kdf e|i6frfƒhGo lqmofsnfk lgoGq0f ug{ ljleGg

lgsfox¿ v8f ePsf] ;Gbe{df If]qflwsfƒsf] c‚ki6tf,

e"ldsfdf bf]xf]ƒf]kgf, sfo{;Dkfbgdf ck|efjsflƒtf

tyf sfo{ut låljwf ;d]t b]lvPsfn] e|i6frfƒ lj?4sf]

ƒfli6«o ƒ0fgLlt th'{df ug]{, sfof{Gjog ug]{ uƒfpg] ƒ

;f] sf] cg'udg ug]{ sfo{sf] g]t[Tj clVtofƒ b'?kof]u

cg';Gwfg cfof]uaf6} x'g] Joj‚yf ePdf e|i6frfƒhGo

sfo{sf] lgoGq0fdf yk k|efjsflƒtf cfpg] ljZjf;

ulƒPsf] 5„

ë

e|i6frf/ lgoGq0fsf nflu cfof]usf] g]t[TjbfoL e"ldsfsf] ck]Iff

Page 13: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) 1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

dfggLo k|d'v cfo'Qm nf]s dfg l;+x sfsL{ o;aLr ljleGg If]qx¿df cfof]lht e|i6frfƒ lj?4sf

;ƒf]sfƒjfnfx¿;Fusf] cGtƒlqmof sfo{qmdx¿df ;lƒs x'g'eof]„ lhNnfl‚yt sfof{nosf k|d'v, gfulƒs ;dfh, kqsfƒ ƒ e|i6frfƒ lj?4sf cleoGtfx¿ ;d]tsf] ;xeflutfdf ;DkGg tL cGtƒlqmof sfo{qmdx¿df k|d'v cfo'Qmn] hgtfsf nflu 5'6†ofOPsf] ah]6sf] b'?kof]u gug{ ƒ hgtfsf b'vdf ;+j]bgzLn x'g cfu|x ug'{ePsf] lyof]„ cGtƒlqmof sfo{qmdx¿nfO{ ;Daf]wg ug]{ qmddf clVtofƒsf] uGtJo ƒ ;fj{hlgs lgsfosf] nIo cGttM ljsf; ƒ ;'zf;g ePsfn] ;a} txdf ;dGjofTds ¿kdf sfd ug{ k|d'v cfo'Qmn] lgb{]zg lbg'eof]„ csf{sf] 6fpsf]df lhDd]jfƒL kmfn]ƒ ;d‚ofsf]

;/f]sf/jfnfx¿;Fu k|d'v cfo'Qmsf] cGt/lqmof

k|d'v cfo'Qmaf6 ePsf] cGtƒlqmof sfo{qmd

vf]h kqsflƒtfsf] ljsf; uƒL lhDd]jfƒ kqsflƒtfsf] e"ldsf lgjf{x ug{ kqsfƒhutnfO{ cg'ƒf]w ub}{ k|d'v cfo'Qmn] unt k|j[lQsf JolQm hf] sf]xLnfO{ klg ;dfg ¿kn] sfƒafxL ug{] ƒ cfof]un] s'g} klg lsl;dsf] 5'6 glbg] ljZjf; lbnfpg'ePsf] lyof]„ cGtƒlqmof sfo{qmdx¿ kf]vƒf, x]6f}+8f, ljƒf6guƒ, wgs'6f, ;'v{]t ƒ dx]Gb|guƒdf cfof]hgf ulƒPsf lyP„ k"jf{~rnsf] sfo{qmddf dfggLo cfo'Qm s]zj k|;fb aƒfnsf] ;d]t ;xeflutf lyof]„ cfof]usf ;lrj s]zj k|;fb e6†6ƒfO{n] cGtƒlqmof sfo{qmdx¿df ;xeflutf hgfpg'ePsf] lyof]„ ë

;dfwfg x'Fb}g eGg'x'Fb} k||d'v cfo'Qmn] ;DalGwt lgsfon] ug{] cg'udg ƒ lgb{]zgsf] sfd clVtofƒn] ug{'kƒ]sf] atfpg'eof]„ ;fj{hlgs lgsfodf x'g] e|i6frfƒhGo lqmofsnfk, clgoldttf ƒ l9nf;'‚tLnfO{ cg'udg, cg';Gwfg Pj+ lgodg ug{] ƒ ;a} If]qdf hjfkmb]lxtfsf] ljsf; uƒL b]z ljsf;df 6]jf k'¥ofpg] cfof]usf] uxg lhDd]jfƒL s]Gb|Lo sfof{noaf6 dfq eGbf If]qLo sfof{nox¿af6 ;'lglZrt x'g] x'Fbf If]qLo sfof{nox¿ ‚yfkgf ulƒPsf] ljrfƒ klg ;f] cj;ƒdf k|d'v cfo'Qmn] JoQm ug'{eof]„ e|i6frfƒ ƒ clgoldttfsf ;"rgfx¿ cfof]unfO{ pknAw uƒfpg tyf

dfggLo cfo'Qm s]zj k|;fb aƒfnsf] k|d'v cfltYodf ljleGg ldltdf s~rgk'ƒ, 8f]6L ƒ ;'v]{t

lhNnfx¿df e|i6frfƒ lgoGq0fdf gfulƒs ;dfhsf] e"ldsf

cfhsf] cfjZostf ljifos cGtƒlqmof sfo{qmdx¿ ;DkGg ePsf 5g†„ lhNnfl‚yt ;Dk"0f{ sfof{no k|d'v, ;ƒsfƒL tyf u}ƒ;ƒsfƒL ;+3;+‚yfsf k|ltlglw, e|i6frfƒ lj?4sf ;DalGwt ;+‚yf, kqsfƒ, lzIfs, ;dfh;]jL tyf gfulƒs ;dfhsf k|ltlglwx¿sf] ;xeflutf ƒx]sf tL sfo{qmdx¿df cfo'Qmn] ;'zf;gsf nflu clVtofƒsf] b'?kof]u ƒ e|i6frfƒ lgoGq0f cfd gfulƒssf] rfxgf ƒx]sf]n] To‚tf] hgrfxgf k"ƒf ug{ cfof]u sl6a4 ƒx]sf] wfƒ0ff ƒfVg'ePsf] lyof]„ To;}uƒL cfo'Qmn] cGtƒlqmof sfo{qmddf cfof]uaf6 x'g] sfƒafxLnfO{ j‚t'lgi7 agfpg cg';Gwfg k|lqmof r'‚t, b'?‚t ƒ tYokƒs x'g'kg]{ ljrfƒ JoQm ug'{ePsf] lyof]„ cGtƒlqmof sfo{qmds}

;/f]sf/jfnfx¿;Fu cfo'Qmsf] cGt/lqmof

bf}ƒfg cfo'Qmn] cfof]usf] ;'b"ƒklZrdf~rn If]qLo sfof{no lbkfon ƒ dWoklZrdf~rn If]qLo sfof{no ;'v]{tsf] pb†3f6g ug'{ePsf] lyof]„ ë

cGtƒlqmof sfo{qmddf ;+jf]wg ug'{ x'Fb} cfof]usf cfo'Qm

Page 14: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

k|d'v cfo'Qm nf]s dfg l;+x sfsL{sf] rLg e|d0f

hgjfbL u0ftGq rLgsf] Ministry of Supervision of China sf dxfdlxd dGqL Mr. Huang Shuxian

sf] lgdGq0ffdf 25 October 2013 tb†cg';fƒ @)&) sflQs * df dfggLo k|d'v cfo'Qm nf]s dfg l;+x sfsL{sf] g]t[Tjdf cfof]usf] Ps k|ltlglwd08nn] rLgsf] cjnf]sg e|d0f ;DkGg u¥of]„ ;f] k|ltlglwd08ndf cfof]usf ;lrj s]zj k|;fb e§ƒfO{ ;d]tsf] ;xeflutf ƒx]sf] lyof]„

e|d0fsf qmddf k|ltlglwd08nn] 28 October 2013 tb†cg';fƒ @)&) sflQ{s !! ut]] Ministry of Supervision of China sf dxfdlxd dGqL Mr. Huang Shuxian ;Fu e]6jftf{ uƒ]sf] lyof]]„ ;f] e]63f6df lrlgof kIfaf6 pkdGqL Hao Mingjin ƒ dGqfnosf lgb{]zsåo Sheng Qiuwen ƒ Shao Shuwang ;lxtsf pRrkb‚y kbflwsfƒLx¿sf] ;xeflutf ƒx]sf] lyof] eg] g]kfnL k|ltlglwd08ndf rLgsf nflu g]kfnL dxfdlxd ƒfhb"t dx]z df‚s] ;d]tsf] ;xeflutf lyof]„

e]6jftf{df dxfdlxd dGqL Huang Shuxian n] hgjfbL u0ftGq rLgsf] Ministry of Supervision of China n] b]zsf kbflwsfƒL tyf sd{rfƒLx¿af6 x'g] clgoldt sfo{ ƒ e|i6frfƒsf] lgoGq0f, cg';Gwfg ƒ lg0f{odf lgjf{x ug{]

lhDd]jfƒL, sfo{ljlw, sfo{ k|0ffnL ƒ sfg'gL Joj‚yfsf] afƒ]df hfgsfƒL uƒfpg'ePsf] lyof]„ rLgsf] tLj|tƒ cfly{s ljsf; ƒ e|i6frfƒ lgoGq0f;DaGwL ;+oGqsf] k|efjsflƒtfaLr uxg ;DaGw ƒx]sf] ljrfƒ pNn]v ub{} dxfdlxd Huang Shuxian n] sfg'gsf] sfof{Gjog eP gePsf] lguƒfgL ug{ ƒ cfly{s cg'zf;g sfod ug{ dGqfnoaf6 b]zeƒ $ nfv ^) xhfƒ hgzlQm klƒrfng uƒ]sf] hfgsfƒL lbg'ePsf] lyof]„

e]6jftf{df g]kfnL k|ltlglwd08nsf g]tf k|d'v cfo'Qmn] clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u, o;sf] sfo{If]q, clwsfƒ, sfo{ljlw ƒ ;+j}wflgs tyf sfg'gL Joj‚yfx¿sf] afƒ]df lrlgof kIfnfO{ cjut uƒfpg'ePsf] lyof]„ pxfFn] ;+j}wflgs ;+‚yfsf] ¿kdf ‚yflkt clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u ljZjd} gd'gf ;+‚yfsf] ¿kdf ƒx]sf] ƒ o;n] lgƒf]wfTds, k|j4{gfTds ƒ lgoGq0ffTds sfo{x¿ ;Dkfbg ug{] hfgsfƒL uƒfpg'ePsf] lyof]„ cfof]usf] ;+‚yfut ;'wfƒ tyf If]qLo sfof{nox¿ lj‚tfƒsf] afƒ]df hfgsfƒL uƒfpFb} k|d'v cfo'Qmn] cfˆgf] sfo{sfndf cfof]unfO{ Ps ;kmn ;+‚yfsf] ¿kdf ljsf; ug{] of]hgf agfO To;sf] sfof{Gjogsf] ;'?jft ;d]t uƒ]sf] hfgsfƒL uƒfpg'ePsf] lyof]„

e]6sf cj;ƒdf g]kfn ƒ rLgaLr ljsf;sf If]qx¿df ;fem]bfƒL eOƒx]sf] tƒ e|i6frfƒ lgoGq0fsf] kIfdf

cGt/f{li6«o e|d0f / ultljlw

e]6jftf{sf] qmddf låkIfLo ;xof]usf] afƒ]df 5nkmn x'Fb}

cf}krflƒs ;DaGw gƒx]sf] cj‚yfdf g]kfnL k|ltlglwd08nsf] of] e|d0fn] ;xsfo{df Ps cWofo yk]sf] wfƒ0ff ƒfVb} låkIfLo ;xof]u cfbfg k|bfg ug{] sfo{ ƒ ;DaGwsf] kf6f]df yk pmhf{ yk]sf] ljrfƒ JoQm ug{'ePsf] lyof]„ rLg ;ƒsfƒn] clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] Ifdtf clej[l4, k|ljlw ljsf;, k|fdfl0fs cg';Gwfgdf ;xof]u, cg';Gwfg k|of]uzfnf ‚yfkgf tyf dfgj;|f]t ljsf;df k"0f{ ;xof]u ug{] k|lta4tf hgfPsf] 5„ o;sf cltlƒQm e|i6frfƒ lgoGq0fdf b'O{ kIfaLr ;a} txdf e|d0f cfbfg k|bfg ug{] ƒ g]kfnL kIfnfO{ cg';Gwfg Pj+ Joj‚yfkg nufot ljifodf lgƒGtƒ tflndsf cj;ƒ

Page 15: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) 1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

"e|i6frfƒd'Qm ƒfi6« lgdf{0fdf ;xof]u k'¥ofpg]" bL3{sfnLg uGtJo ;lxt cfof]un] cfkm†gf] ^ jif]{ ƒ0fgLlt tofƒ uƒ]sf] 5„ o; cGtu{t tLgj6f d'Vo ƒ0fgLlt ƒ c? tLgj6f ;xof]uL ƒ0fgLltx¿ klxrfg uƒL tLgsf dfWodaf6 cfof]un] plNnlvt uGtJodf k'Ug] k|oTg uƒ]sf] 5„ cfof]un] Strengthening Enforcement, Corruption

Prevention ƒ Public Awareness and Education h‚tf

clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] /0fgLlts uGtJo

lqmofsnfkx¿nfO{ d'Vo ƒ0fgLltsf] ¿kdf k|‚tfj ub}{ Capacity Development, Coordination and Collaboration ƒ Building International Linkages uƒL yk tLgj6f ;xof]uL ƒ0fgLltx¿ k|‚tfj uƒ]sf] 5„ log} ƒ0fgLltx¿sf dfWodaf6 cfof]un] e|i6frfƒd'Qm ƒfHo lgdf{0fdf ;xof]u k'¥ofpg] cfkm†gf] bL3{sfnLg uGtJo ls6fg uƒ]sf] xf]„

ë

pknAw uƒfpg] ljifodf ;d]t rLg ;ƒsfƒn] ;xdlt hgfPsf] 5„

k|d'v cfo'Qmn] rLgsf] ljsf;, Joj‚yfkg, e|i6frfƒ lgoGq0f ;+oGq ƒ g]t[Tjsf] k|ToIf cjnf]sg ug{] cj;ƒ k|bfg uƒ]sf]df lrlgof kIfnfO{ wGojfb lbg'eof]„ ;'zf;g ƒ cg'zf;g aLrsf] blƒnf] ;DaGw ƒ ;f] ;DaGwsf] sfƒ0fn] xfl;n ePsf] tLj|tƒ ljsf;sf] cWoog cjnf]sg g} of] e|d0fsf] k|d'v p2]Zo ƒx]sf] hfgsfƒL uƒfpFb} k|d'v cfo'Qmn] rLgsf] k|0ffnLaf6 l;Sg ;lsg] k|z‚t ;Defjgfx¿ ƒx]sf] ljrfƒ JoQm ug{'eof]„

k|d'v cfo'Qm g]t[Tjsf] g]kfnL k|ltlglwd08nn] ;f] e|d0fsf cj;ƒdf ;f+3fO{, 5]08', uf]~hfp ƒ l;~r'jfgsf] e|d0f uƒL Ministry of Supervision of China cGtu{tsf pRr kbflwsfƒLx¿;Fu e]6jftf{ uƒ]sf] lyof]„ k|fGtx¿sf] e|d0fsf cj;ƒdf dGqfnosf k|fGtLo Ao'ƒf] k|d'vx¿n] ‚jfut tyf labfO ug{'ePsf] lyof] eg] lrlgof sDo'lg‚6 kf6L{sf ;DalGwt k|fGtLo cg'zf;g cfof]usf k|d'v;Fu ;d]t e]6jftf{ ulƒPsf] lyof]„ cfof]usf] k|ltlglwd08n 2 November 2013 tb†cg';fƒ @)&) sflQ{s !^ ut] ‚jb]z lkmtf{ ePsf] lyof]„

ë

@%–@( gf]e]Daƒ, @)!# df kgfdf ;xƒdf ePsf] e|i6frfƒ lj?4sf] cGtƒf{li6«o dxf;lGwsf kIf ƒfi6«x¿sf] kfFrf+}

;Dd]ngdf g]kfnL k|ltlglwd08nsf] ;b‚osf ¿kdf cfof]usf ;lrj s]zj k|;fb e§ƒfO{ ƒ ;xGofoflwjQmf >Lwƒ ;fksf]6fn] ;xeflutf hgfpg'eof]„ pQm ;Dd]ngdf g]kfn, efƒt, rLg, cd]lƒsf nufot !#( kIf ƒfi6«x¿sf k|ltlglwx¿sf] ;xeflutf ƒx]sf] lyof]„ k|To]s @ jif{df x'g] ;Dd]ngdf dxf;lGw sfof{Gjog ug{ kIf ƒfi6«x¿n] cjnDag uƒ]sf] gLlt, of]hgf tyf sfo{qmdx¿sf] ;dLIff ug{ tyf b]vfkƒ]sf ;d‚of tyf r'gf}tLx¿ ;fdgf ug{ ;DefJo pkfox¿sf] vf]hL tyf klxrfg ug]{ ulƒG5„ o; k|sfƒsf] rf}yf] ;Dd]ng df]ƒSsf]sf] Dofƒfszdf ePsf] lyof]„ g]kfnL k|ltlglwd08nn] ;lGwsf] sfof{Gjogdf b]vfkƒ]sf ;d‚of tyf r'gf}tLx¿, cGtƒf{li6«o ;xof]u, ;DklQ lkmtf{ nufot g]kfnsf]

jt{dfg cj‚yfsf] afƒ]df k|‚t't uƒ]sf] lyof]„ ë

;lrj s]zj k|;fb e§/fO{sf] UNCAC State Parties sf]

;Dd]ngdf ;xeflutf

cfo'Qm s]zj k|;fb a/fnsf]] ADB/OECD ;Dd]ngdf

;xeflutf

dfggLo cfo'Qm s]zj k|;fb aƒfnn] @#–@% h'nfO{

@)!# df Dili, Timor-Leste df ;DkGg 12th

Regional Seminar and 18th Steering Group Meeting

of ADB/OECD df cfof]usf] tkm{af6 ;xeflutf

hgfpg'eof]„ cfof]usf ;x;lrj k|]d s'dfƒ ƒfO{sf] klg

pQm ;Dd]ngdf ;xeflutf ƒx]sf] lyof]„ a}7sdf #@

ƒfi6«sf k|ltlglwx¿sf] ;xeflutf lyof]„ ;Dd]ngsf] d'Vo

Ph]G8f e|i6frfƒ lj?4sf] lgsfonfO{ s;ƒL alnof] agfpg]

ƒ ;"rgfbftfsf] ;'ƒIff s;ƒL ug{ ;lsG5 eGg] ljifo ƒx]sf]

lyof]„ ;Dd]ngsf] pb†3f6g dGtJo lbFb} l6df]ƒ n];]sf

ƒfi6«klt Taur Matan Ruak n] cfkm†gf] ƒfi6«sf] k|fyldstf

Investment in Quality ePsf] hfgsfƒL uƒfpg'ePsf]

lyof]]„ ë

Page 16: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

;fd'bflos lzIff sfo{qmd

clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg

cfof]un] e|i6frfƒ tyf

cg'lrt sfo{;DaGwL sfo{df

k|j4{gfTds sfo{nfO{ klg

plQs} dxTj lbO{ cfPsf] 5„

o;} l;nl;nfdf ljleGg 7fpFdf

;fd'bflos lzIff sfo{qmd ePsf

5g†„ o; cfly{s jif{df xfn;Dd

lgDgfg';fƒ ;fd'bflos lzIff

sfo{qmd ;DkGg eP„

qm=;+= ljBfnosf] gfd 7]ufgf ldlt ;xefuL ;+Vof

! hgtfpRRfdf=lj=sfsIff(ƒ!) gjnkƒf;L @)&)c;f]h!#

!@&

@ gjhLjgpRrdf=lj=sfsIff!) gjnkƒf;L @)&)c;f]h!#

!!@

# ;ƒ‚jtLpRrdf=lj=sfsIff!) gjnkƒf;L @)&)c;f]h!$

(*

$ g]kfnnf]s;]jfpRrdf=lj=sfsIff!!

gjnkƒf;L @)&)c;f]h!$

(&

% b'uf{pRrdf=lj=sfsIff!) lrtjg @)&)c;f]h!%

&)

^ b'uf{pRrdf=lj=sfsIff!! lrtjg @)&)c;f]h!%

%*

hDdfM %^@

sfo{qmd cfof]usf pk;lrj s]zj k|;fb l3ldƒ] ƒ nId0f uf}td tyf zfvf clws[t

ƒfdaxfb'ƒ tfdfª ƒ b'uf{ k|;fb kf7sn] ;~rfng ug'{ePsf] lyof]„

cfof]uåfƒf ;~rflnt cGo s]xL dxTjk"0f{ ultljlwx¿

;fd'bflos lzIff sfo{qmd kZrft† ;xefuLx?sf ;fydf k|lzIfsx?

Page 17: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]un] e|i6frfƒ

lgoGq0fsf nflu b08fTds sfo{sf ;fy}

lgƒf]wfTds ƒ k|j4{gfTds sfo{ klg ;Fu;Fu} ;~rfng

ub}{ cfOƒx]sf] 5„ k|j4{gfTds sfo{qmd cGtu{t

e|i6frfƒsf lj?4df hgr]tgf hufO{ e|i6frfƒ

lgoGq0f ug]{ sfo{df ;xof]u ug]{ p2]Zon] cfof]un]

ƒ]l8of] sfo{qmd ;bfrfƒ ;~rfng ub}{ cfPsf] 5„

cfkm†gf] ;'ljwf cg';fƒ of] sfo{qmd cfof]usf]

WebsiteM www.ciaa.gov.np df klg ;'Gg

;lsG5„ cfof]usf] ultljlw, e|i6frfƒsf

lj?4df ljleGg ;"rgfd"ns ;fdu|Lx¿sf ;fy

hg;ƒf]sfƒsf ljleGg ljifoj‚t' ;d]6L k|;fƒ0f

x'g] ƒ]l8of] sfo{qmd ;bfrfƒ ;'Gg gla;f}{„

ë

ƒ]l8of] sfo{qmd;bfrfƒ

1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

l;=g+= Tflndsf] ljifo cjlw ;xefuL ;+Vof

! cfwfƒe"ttflndsfo{qmd-;xfos‚tƒLo_ !^ƒ!&cflZjg@)&) #^

@ cfwfƒe"ttflndsfo{qmd-clws[t‚tƒLo_ ^b]lv!!cflZjg@)&) @%

# cfwfƒe"ttflndsfo{qmd-clws[t‚tƒLo_ &b]lv!@sflQ{s@)&) @@

$ u}ƒsfg'gL;DklQcfh{g;DaGwLcg';Gwfgtflnd @(sflQ{sb]lvd+l;ƒ!,@)&) @#

% u}ƒsfg'gL;DklQcfh{g;DaGwLcg';Gwfgtflnd ^b]lv&d+l;ƒ@)&) @)

^ slDk|x]lG;ea}+lsªtflnd !^b]lv#)d+l;ƒ@)&) $

& cleof]ukqn]vgl;kljsf;tflnd *b]lv(kf}if@)&) !&

* cleof]ukqn]vgl;kljsf;tflnd !!b]lv!@kf}if@)&) @%

( o'lgsf]86fOlkªtflnd @$kf}if@)&) #!

!) o'lgsf]86fOlkªtflnd @%kf}if@)&) !(

!! e"ld;DaGwLcg';GWffgtflnd !@b]lv!&d+l;ƒ@)&) @%

!@ ;fj{hlgsvlƒb;DaGwLcg';Gwfgtflnd !*b]lv@#d+l;ƒ@)&) @%

!# a}+lsª;DaGwLcg';Gwfgtflnd !b]lv^kf}if@)&) @%

!$ cfwf/e"ttflndsfo{qmd-clws[t:t/Lo_ (b]lv!%df3,@)&) @^

!% cfwfƒe"ttflndsfo{qmd-;xfos‚tƒLo_ %b]lv(kmfu'g@)&) @&

tflnd sfo{qmd cfof]udf sfo{ƒt sd{rfƒLx¿sf] Ifdtf ljsf;sf nflu ljut jif{x¿b]lv g} ljleGg k|sfƒsf tflnd sfo{qmdx¿ ;~rfng

ulƒFb} cfPsf 5g†„ o; cf=j= df xfn;Dd lgDgadf]lhdsf tflndx¿ ;~rfng ePsf 5g†„

;bfrf/ Û lgikIftf Û lg8/tf Û

cfof]usf] k|fyldstfMä e|i6frfƒ lj?4z"Go–;xglzntfsfod

ub}{, ;'zf;g, hgpQ/bfoL ;]jf Pj+

ljsf;lgdf{0fsf]k|j4{gug]{u/fpg].

ä lhDd]jf/L kG5fpg] tyf lg0f{o gug]{

k|j[lQ klg Ps lsl;dsf] clVtofƒsf]

b'?kof]uhGo sfo{ xf] . o:tf] sfo{df

;+nUg;a}kbflwsfƒLx?pk/sf/jfxL

ug]{,uƒfpg].

Page 18: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)1� clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

6«fG;kƒ]G;L OG6ƒg]zgnn] December @)!# df ljZjsf !&& ƒfi6«sf] ;fj{hlgs If]qdf ;j]{If0f

uƒL e|i6frfƒ cg'e"lt ;"rsfÍ @)!# ;fj{hlgs uƒ]sf] 5„ z"Go c+sn] a9L e|i6 ƒ !)) c+sn] e|i6frfƒ ljxLg hgfpg] ;f] ;"rLdf (! c+ssf ;fy k|yd ‚yfgdf 8]gdfs{ ƒ Go'lhNofG8 ƒxL cToGt} sd e|i6frfƒ x'g] d'n'ssf] ;"rLdf kƒ]sf 5g†„ To;}uƒL ckmuflg‚tfg, pQƒ sf]lƒof ƒ ;f]dflnof )* c+ssf ;fy ljZjsf] ;a}eGbf e|i6 d'n'ssf] ¿kdf !&% cf+} ‚yfgdf ƒx]sf 5g† eg] pQm ;"rLdf g]kfn #! c+ssf ;fy !!^ cf+} ‚yfgdf k'u]sf] 5„ ut @)!! df @@ c+ssf ;fy !%$ cf}+ ‚yfg ƒ @)!@ df @& c+ssf ;fy !#( cf}+ + ‚yfgdf ƒx]sf]] lyof]„ ‚dƒ0fLo 5 6«fG;kƒ]G;L

OG6ƒg]zgnsf cg';fƒ %) c+seGbf sd k|fKt ug]{ d'n's e|i6frfƒn] JofKt d'n'ssf ¿kdf lng] ulƒG5„

;f] ;"rLdf ;fs{ If]qsf cGo ƒfi6«df e'6fg ^# c+ssf ;fy #! cf}+ ‚yfgdf, >Ln+sf #& c+ssf ;fy (! cf}+ ‚yfgdf, efƒt #^ c+ssf ;fy ($ cf+} ‚yfgdf, kfls‚tfg @* c+ssf ;fy !@& cf}+ ‚yfgdf ƒ a+unfb]z @& c+ssf ;fy !#^ cf+} ‚yfgdf ƒx]sf] 5„ ;g† @)!@ sf] tYof+s cg';fƒ ;fs{ ƒfi6«x¿df e'6fg ^# c+ssf ;fy ## cf+} ‚yfgdf, >Ln+sf $) c+ssf ;fy &( cf+} ‚yfgdf, efƒt #^ c+ssf ;fy ($ cf}+ ‚yfgdf, a+unfb]z @^ c+ssf ;fy !$$ cf+} ‚yfgdf kfls‚tfg @& c+ssf ;fy !#( cf+} ‚yfgdf ƒ ckmuflg‚tfg )* c+ssf ;fy !&$ cf+} ‚yfgdf lyP„ ë

e|i6frf/ cg'e"lt ;"rsfÍ @)!# ;fj{hlgs

bL3{sfnLg /0fgLlt kq

e|i6frfƒ lgoGq0fsf] sfo{nfO{ klƒ0ffdd'vL, Jojl‚yt ƒ lbuf] t'Nofpg cNksfnLg ƒ0fgLltsf ;fy} bL3{sfnLg ƒ0fgLlt klg

cfjZos x'G5„ s]xL xb;Dd e|i6frfƒhGo lqmofsnfkx¿ ;fdflhs d"No dfGotf, z}lIfs k[i7e"ld ƒ JolQmsf] ;f]+r (Attitude) h‚tf ljifon] lgwf{ƒ0f ug]{ x'Fbf tL s'ƒfx¿df klƒjt{g Nofpg bL3{sfnLg b[li6sf]0fsf ;fy cl3 a9†g' h?ƒL 5„ o;sf ;fy} e|i6frfƒ lgoGq0fsf lqmofsnfknfO{ Jojl‚yt, lbuf] ƒ eƒkbf]{ agfpg klg cfof]usf] bL3{sfnLg ƒ0fgLlt cTofjZos 5„ oxL dfGotfaf6 lgb]{lzt eO{ cfof]un] o'gPg8LkL;Fusf] ;xsfo{df @)!$–@)!( ;Ddsf] ^ jif]{ bL3{sfnLg ƒ0fgLlt tofƒ uƒ]sf] 5„ e|i6frfƒd'Qm g]kfn lgdf{0fdf ;xof]u k'¥ofpg] klƒsNkgfsf ;fy th'{df ulƒPsf] ƒ0fgLltkqn] tLgj6f d'Vo ƒ0fgLlt ƒ tLgj6f ;xof]uL ƒ0fgLlt klxrfg uƒ]sf] 5„ o;df cfof]usf] bL3{sfnLg nIo xfl;n ug{ ;+‚yfut ƒ dfgjLo Ifdtf ljsf;sf cltlƒQm e|i6frfƒ lj?4sf] jftfjƒ0f lgdf{0f ug]{ sfo{nfO{ k|fyldstfdf ƒflvPsf] 5„ ë

lel8of] sGk|m]G; tyf ;L;L6LeLsf] k|of]u

cfof]usf] sfdnfO{ yk k|efjsfƒL ƒ klƒ0ffdd'vL agfpg o'gPg8LkLsf] ;xof]udf lel8of] sGk|m]G; tyf

;L;L6LeL h8fg ug]{ sfo{ ePsf] 5„ o; cGtu{t cfof]u klƒ;ƒdf #^ j6f ;L;L Sofd]ƒf h8fg ulƒPsf] 5 eg] To;sf] lgƒLIf0f ƒ]vb]v nufot Joj‚yfkg ug{] k|of]hgsf nflu 5'§} ;e{ƒsf] Joj‚yf klg ulƒPsf] 5„ ;fy} cfof]usf kfFrj6} ljsf; If]q cGtu{tsf sfof{nox¿df lel8of] sGk|m]G; k|0ffnL h8fg eO{ ;~rfngdf cfPsf] 5„ o;af6 cfof]u ƒ If]qLo sfof{no tyf If]qLo sfof{nox¿s} aLr klg ;+jfb ug]{, lgb]{zg lng]lbg] jf ;"rgf cfbfg k|bfg ug{ ;lsg] ;'ljwf pknAw ePsf] 5„ ë

ljz]if1 ;lrjfnoaf6 ;DkGg s]xL dxTjk"0f{ sfo{x¿M

• cfof]usf lg0f{ox¿sf] sfof{Gjogsf] cg'udg o c‚ktfnhGo kmf]xf]ƒd}nfsf] Joj‚yfkg o ld6ƒ 6ØfS;Lx¿sf] lgodg o vfB j‚t'x¿df cvfB jf ljiffbL kbfy{sf] k|of]usf]

lgoGq0f o vfB kbfy{ tyf l;d]G6 h‚tf pkef]Uo j‚t'sf]

u'0f‚tƒ tyf klƒdf0f cg'udgo rf8kj{ tyf ljleGg ;dodf vfB j‚t' tyf OGwgsf]

cfk"lt{ Joj‚yf o xfplhª ckf6{d]G6 tyf cfjf;;DaGwL hgu'gf;f]o z}lIfs sG;N6]G;Lx¿n] k|bfg uƒ]sf] ;]jfsf] cg'udgo ;ƒsfƒL tyf ;fj{hlgs hUufsf] cltqmd0f lgoGq0f

ƒ ;+ƒIf0fo g]kfn cfon lgudsf] sfo{ k|0ffnLdf ;'wfƒo sf7df8f}+ pkTosf nufot lj‚tflƒt ljleGg

;8sx¿sf] k'glg{df{0f o km]jftfn nufotsf tfn tn}ofx¿sf] cltqmd0f

lgoGq0f ƒ ;+ƒIf0f o lqe'jg ljdfg‚ynsf] wfjgdfu{ nufotsf

sdLsdhf]ƒLx¿sf] ;'wfƒo d]l8sn sn]h ƒ ‚jf‚Yo ;]jf;Fu ;DjlGwt

;ƒf]sfƒjfnfx¿;Fu cGtƒls|of ƒ cg'udgo lzIff, ‚jf‚Yo, j}b]lzs ƒf]hufƒ ƒ ‚yfgLo ljsf;;Fu

;DalGwt ljifox¿sf ;DaGwdf ljz]if cg'udg • ljleGg lgsfox¿;Fu lgoldt ;dLIffTds a}7s,

• dGqfno, ljefu, sfof{no tyf dftxt lgsfox¿sf] ;'zf;g;DaGwL sfo{of]hgf, sfo{ljlw tyf cfrfƒ;+lxtf th'{dfsf] cg'udg,

• cfjZostf cg';fƒ ;DalGwt dxfzfvfaf6 ljz]if1sf]

ƒfo dfu ulƒPsf]df ƒfo k|bfg,

ë

Page 19: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) 1�clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

e|i6frf/hGo sfo{ eg]sf] s] xf] < lƒ;jt lng], lagf d"No jf sd d"Nodf ;]jf lng], bfg bftJo jf rGbf lng], sld;g lng], u}ƒsfg'gL nfe jf xfgL k'¥ofpg], ƒfh‚j r'xfj6 ug]{, unt lnvt tofƒ ug]{, unt cg'jfb ug]{, ;ƒsfƒL sfuhft ;Rofpg], ;ƒsfƒL sfuhft gf]S;fg ug]{, k|Zg kqsf] uf]klgotf eË ug]{, u}ƒsfg'gL Jofkfƒ Joj;fo ug]{, gkfPsf] cf]xbf kfPF eGg], em'¶f ljjƒ0f lbg] ƒ ;fj{hlgs ;DklQ xfgL gf]S;fgL ug]{ sfo{nfO{ e|i6frfƒ lgjfƒ0f P]g, @)%( n] e|i6frfƒhGo s;'ƒ dfg]sf] 5„

cg'lrt sfo{ eg]sf] s] xf] < cfˆgf] clwsfƒleqsf] sfd gug{', clwsfƒ gePsf] sfd ug'{, afWofTds sfo{ljlwsf] kfngf gug'{, thlahL clwsfƒ ablgotk"0f{ 9+un] k|of]u ug'{, k|fKt clwsfƒ sfg'g jf cfb]z ljkƒLt k|of]u ug'{, bafa lbO{ cglws[t sfd uƒfpg', kbLo st{Jo kfngf gug'{, dftxt tyf k|efj ƒx]sf] JolQmnfO{ cfˆgf] cg's"nsf] sfd uƒfpg', Pjd† k|fKt ;'ljwf b'?kof]u ug'{nfO{ clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u P]g, @)$* n] cg'lrt sfo{ dfg]sf] 5„

;"rgf sxfF / s;/L lbg] <clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u, 6+ufn, sf7df8f+} tyf cfof]usf kfFrj6} If]qdf ƒx]sf If]qLo Pj+ ;+ks{ sfof{nox¿df ph'ƒL ƒ ;"rgf lbg'kƒ]df cfkm}+ pkl‚yt e} jf x'nfs dfkm{t jf cfof]uaf6 ƒflvPsf ph'ƒL k]l6sf dfkm{t jf km†ofS;, Od]nsf] dfWodaf6 ph'ƒL tyf ;"rgf lbg ;lsG5„

cfof]unfO{ ;"rgf lbg] k|lqmof, ‚yfg ƒ xfd|f] ;Dks{ 7]ufgf M

s_ ph'ƒL k|lqmof M• ;fj{hlgs lxt jf ;ƒf]sfƒsf] ljifodf k|lts"n c;ƒ kg{]

uƒL s;}n] cg'lrt sfo{ uƒ]df hf];'s}n] klg ph'ƒL lbg ;Sg' x'g]5„

• ;f] afx]s cGo ljifodf cg'lrt sfo{af6 k|lts"n c;ƒ kg]{ JolQmn] ph'ƒL lbg ;Sg' x'g]5„

• e|i6frfƒsf] ;DaGwdf s;}sf] ph'ƒL jf s'g} ;|f]taf6 cfof]unfO{ k|fKt ePsf] hfgsfƒLsf] cfwfƒdf cg';Gwfg txlssft ulƒg] 5„

v_ ph'ƒL lbg] ‚yfg M• clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u, cfof]usf If]qLo

sfof{no ƒ ;Dks{ sfof{nox¿

u_ cfof]usf] ;Dks{ 7]ufgf M clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u6+ufn, sf7df8f}+, kf]i6 aS; g+= M (((^kmf]g g+= M $$$)!%!, $$#(!)@6f]n lk|m g+= M !^^)–)!–@@@##ˆofS; g+= M $$$)!@*, $$$)!)$Email : [email protected] : http://www.ciaa.gov.np

e|i6frf/ / cg'lrt sfo{sf] cy{

cfof]udf btf{ ph'/L / km5\of}{6sf] ljZn]if0fM k'/fgf d'2f km5\of}{6df ljz]if ;lqmotf

clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]udf lj=;+= @)&) >fj0fb]lv kmfu'g d;fGt;Dd hDdf !%!)) j6f

ph'ƒLx¿ btf{ ePsf]df (&%) j6f ph'ƒL km5†of}{6 eO{ ^& k|ltzt k|ult ePsf] 5„ cl3Nnf] cfly{s aif{ @)^(÷&) sf] ;f]xL cjlwdf hDdf &%#@ j6f ph'ƒL btf{ ePsf]df #&^^ cyf{t %) k||ltzt ph'ƒL km5†of}{6 ePsf lyP eg] cfly{s jif{ )^*÷^( df btf{ ePsf s'n %*(@ ph'ƒLdWo] #))$ ph'ƒL km5†of}{6 eO{ %! k|ltzt k|ult ePsf] b]lvG5„

cfof]un] lj=;+= @)^* ;fn eGbf cufl8sf k'ƒfgf d'2fx¿ km5†of}{6 ug{ ljz]if ;lqmotf b]vfPsf] 5„ lj=;+= @)&! ;fn j}zfv d;fGt;Dddf ;Djt† @)^* ;fn;Ddsf k'ƒfgf ph'ƒLx¿dWo] () k|ltzt ph'ƒLx¿ km5†of}{6 ulƒ;Sg] nIosf ;fy cfof]un] sfo{ ;Dkfbg ulƒƒx]sf] 5„

lj=;+= @)&) >fj0fb]lv kmfu'g dlxgf;Dd cfof]un] bfjL uƒ]sf] ƒsd klg pNn]vgLo g} 5„ o; cGtu{t o; cjlwdf ljleGg

s;'ƒdf ljleGg JolQm Pjd† ;+‚yfx¿af6 c;'n uƒL ƒfh‚j bflvnf ug{ n]vL k7fPsf] ƒsd ? @@ sƒf]8 eGbf a9L 5 eg] o; cjlwdf ljz]if cbfntdf bfoƒ ulƒPsf ljleGg d'2fx¿df dfu bfjL ulƒPsf] hDdf ljuf] ? ! cj{ @$ sƒf]8 ($ nfv ƒx]sf] 5„

Page 20: cfof]usf] t]O;f}+ jflif{s k|ltj]bg k|‚t'tciaa.gov.np/uploads/publicationsAndReports/1403180771... · 2019-07-30 · clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&) clVtofƒ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]uaf6

�0 clVtof/ a'n]l6g, kmfu'g @)&)

clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u6+ufn, sf7df8f}+, g]kfn

kf]i6 aS; g+= M (((^

6f]n lk|m g+= M !^^)–)!–@@@##

kmf]g g+= M $$$)!%!, $$$)!!(, $$#(!)@

ˆofS; g+= M $$$)!@*, $$$)!)$

Email : [email protected]

Web : http://www.ciaa.gov.np

ph'/L ug]{ 7]ufgf

! k"jf{~rn If]qLo sfof{no, wgs'6f – )@^–%@!^)^

;Dks{ sfof{no, O6xƒL – )@%–%*^(&)

@ dWodf~rn If]qLo sfof{no, x]6f}8f – )%&–%@!^%%

# klZrdf~rn If]qLo sfof{no, kf]vƒf – )^!–%$)$%)

;Dks{ sfof{no, j'6jn – )&!–$#*(&&

$ dWoklZrdf~rn If]qLo sfof{no, ;'v]{t – )*#–%@!(^)

;Dks{ sfof{no, sf]xnk'/ – )*!–%$)&&%

% ;'b"ƒ klZrdf~rn If]qLo sfof{no, lbkfon – )($–$$)!%^

;Dks{ sfof{no, dx]Gb|guƒ – )((–%@!!!&

cfof]usf If]qLo sfof{no / ;Dks{ sfof{nox¿

k|sfzs M

clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u6+ufn, sf7df8f}+, g]kfn

;Dkfbg d08n;lrj, s]zj k|;fb e§ƒfO{ cWoIf

;x;lrj, cfgGbƒfh 9sfn ;b‚o

;Dkfbs, pboƒfh lgƒf}nf ;b‚o

pk;lrj, nId0f uf}td ;b‚o

pk;lrj, s]zj k|;fb l3ldƒ] ;b‚o

pk;lrj, vu]Gb| k|;fb lƒhfn ;b‚o

zfvf clws[t, ƒfdaxfb'ƒ tfdfª ;b‚o

gf=;'= -k|f=_, ƒfd s'dfƒ l3ldƒ] ;b‚o