CD MOMENTOPNAME Conceptversie website

Muziek: Heleen van Els

Deze CD is een moment opname van zo’n 25 jaar accordeon spelen en beleven. Het zijn melodieën die altijd met me meegaan. Dit is een selectie van 54 liedjes die me het meest zeggen. Sommige zijn van blad geleerd, sommige van horen en andere zelf gemaakt. Bij elk lied hoort wel een verhaal, een gevoel, een stukje van mijn leven tot nu. Het is juist nu een mooi moment om stil te staan hoe veel mijn accordeon en muziek voor mij betekent heeft, nog altijd doet en zal blijven doen. Op mijn 18de verjaardag precies heb ik mijn hohner accordeon gekocht bij een instrumentenreparateur in Egmond aan Zee. Hij had hem toevallig staan en ze koste niet veel. Soms kruisen wegen elkaar ! Mijn vader zei toen ik het instrument ging halen, dat ik niet meer het huis in kwam. Later drong hij altijd aan dat ik bij elke mogelijke feestgelegenheid de trekzak meenam. Het accordeonspelen heb ik van het leven cadeau gekregen; behalve dat ik de kracht eerst nog niet had om lang te spelen kon ik meteen alles op het instrument. Mijn moeder maakte een mooie hoes van een oude legertent en zo is de hohner lang mijn rugzak en metgezel op reis geweest. Ook is deze CD een stukje afscheid, omdat ik in de toekomst vanwege mijn spierziekte zal moeten terug stappen naar een kleinere accordeon en minder goed kunnen spelen. Tenslotte zijn het echte moment opnamen, omdat dezelfde wijs 1 minuut later gespeeld weer anders zal klinken. Dit is de vluchtigheid van muziek en mijn leven; goed om dat nu vastgelegd te hebben. Heel veel luister plezier ! Heleen Januari 2008

CD1 1. 4 elementen 2. blijf niet staren 3. turbelino 4. er is een land 5. dusty miller 6. oy, dortn 7. bulgaars lied 8. heer ontferm u 9. onze poes 10. libanon 11. pier van dyk 12. carolan 13. wijs uit macedonië 14. albanese en griekse 7/8 15. ierse melodie 16. schiarazula marazula 17. melodie van isle of man 18. ik ga naar leuven toe 19. zwijmel 20. die einheitsfront 21. brise napolitaine 22. als regen voorbij is 23. krebbel 24. wie nadert daar 25. drmes 26. l’amour 27. ik deel, geniet je je,

CD2 1. if the sea were ink 2. taïzé 3. afstand 4. als alle lichtjes branden 5. grieks tsakonia 6. door de traan 7. zuid-amerkaanse melodie 8. joods 9. tourdion 10. houd je hoofd rechtop 11. sami lied 12. huifkarlied 13. dire-gelt 14. victor jara 15. scottisch gersoise 16. oekraïense wijs 17. de rode steen 18. ma navu 19. gezang 434 20. das lied von der moldau 21. drozyna 22. hoewai 23. aan de schoonheid 24. de donk’re dagen 25. wat zullen we drinken 26. als je geen liefde hebt 27. de laatste noot

CD 1 MOMENTOPNAME 1. 4 elementen Muziek: Heleen van Els Dit stuk heb ik geschreven in 2007 voor Edith Kamphuis, een schilderes en vrouw die ik zeer waardeer, bij deopening van haar expositie. Zij had daar een serie van 4 doeken hangen die elk een element voorstelde. Dit heb ik in dit stukje verwerkt. Eerst hoor je de ademhaling van de accordeon, dan komt de lucht, het water, de aarde en het vuur en tenslotte de uitademing.De goede luisteraar herkent in het waterdeel de melodie van “The river is flowing” en bij het vuurdeel is een brandweerauto sirene te horen die voorbij rijdt. Dit stuk is ook de eerste aanleiding geweest voor deze dubbel cd, omdat Edith graag een opname hiervan wilde. Wilt u meer weten over de schilderes en haar werk: www.edithkamphuis.nl. Op dit moment zijn de doeken met de 4 elementen er te zien. 2. blijf niet staren Tekst: Huub Oosterhuis Muziek: Bernard Huijbers Dit lied heb ik geleerd bij de wake van de Franciscanen bij de hoofdpoort van de luchtmachtbasis Woensdrecht tijdens de protestperiode tegen de plaatsing van kruisraketten. Deze wekelijkse wake was intens en indrukwekkend en een rustpunt in mijn hectische leventje. De tekst is hoopvol en heeft me vaak door moeilijke tijden heen gedragen :

Blijf niet staren op wat vroeger was. Sta niet stil in het verleden Ik, zegt hij / zij / ik, ga iets nieuws beginnen. Het is al begonnen, merk je het niet ? 3. turlubino Frans volkswijsje uit het Pijpersboek van Mart Heijmans, nog steeds verkrijgbaar bij de betere muziekwinkels. Op deze cd’s staan meer melodieën uit dit boekje. In mijn middelbare schooltijd speelde ik piano in de band Atimos o.a. met mijn broer Vincent. Op gegeven moment zijn we ook in Alkmaar op straat gaan spelen (Vincent op wasbord), ik denk toen ik mijn accordeon had gekocht. Ik had daarbij dit boekje aangeschaft om iets te leren spelen. De vrouw van Mart Heijmans, die toevallig langs liep, heeft ons toen ook nog eens aangesproken. Na het spelen gingen we meestal naar café boekweitpannenkoeken eten en het geld verdelen. De mooiste melodieën uit dit boekje speel ik dus nog steeds met veel plezier en zijn altijd met mijn accordeon en mij meegegaan ! Ik speel hieruit op cd1 nr. 3 dus en 9 en 16 en op cd2 9, 15 en 27.

4. er is een land waar vrouwen willen wonen Tekst: Joke Smit Muziek: Ruud Bos Joke Smit (1933-1981) schreef dit lied in het ziekenhuis in 1981 waar ze werd behandeld voor kanker,waaraan ze dat zelfde jaar ook aan is overleden. Een mooie nalatenschap van een sterke vrouw:

Er is een land waar vrouwen willen wonen Waar vrouw zijn niet betekent: 2de rangs en bang en klein Waar vrouwen niet om mannen concurreren Maar zusters en gelieven kunnen zijn Waar rimpels niet de eenzaamheid voorspellen Maar paspoort zijn naar wijsheid, ’s werelds raadsvrouw zijn Waar jonge vrouwen een leven voorbereiden Waarin ze 40, 60, 80 zullen zijn Er is een land waar vrouwen willen wonen Waar onrecht niet als natuurgegeven wordt beschouwd Waar dienstbaarheid niet toevalt aan één sekse En niet vanzelf de man de leiding houdt Waar moeder niet hetzelfde is als huisvrouw Waar steeds opnieuw wordt nagegaan wie zwak zijn en wie sterk Waar allen zorgen voor wie hulp behoeven En ’t brood verdienen met maar 5 uur werk Er is een land waar mannen willen wonen Waar jongens van de plicht tot flink en stoer doen zijn bevrijd Waar niemand wint ten koste van een ander En man zijn ook betekent zorgzaamheid Waar angst en rouw niet weggemoffeld worden

Waar mannen zonder baan niet denken dat ze minder zijn Maar eindelijk bondgenoten kunnen zijn Er is een land waar mensen willen wonen Waar jong zijn niet betekent dat je steeds wordt genegeerd Waar zwakken met respect benaderd worden En vreemdelingen niet meer gekleineerd Waarin geweld door niemand meer geduld wordt Waar allen kunnen troosten als een mens ten onder gaat Dat is het land waar mensen willen wonen Het land waar de saamhorigheid bestaat!!

5. dusty miller Muziek: traditionele Ierse slip jig In Leuven in België heb ik een jaar in een tipi in de tuin achter een pottenhuis gewoond. Ik kwam daar na een paar jaar dakloos te zijn geweest (Woensdrecht, Volkel, Greenham Common, Mutlangen, La Ragnatella en Kwinderfredslejre) en de Leuvense pottenband Euridike me vroeg bij haar te komen spelen. Op straat ontmoette ik de straatmuzikant (doedelzakken en fluiten) Jowan Merckx en met hem vormde ik het duo Limmerick en speelden we Ierse muziek. Als we in een café optraden en er kwam een stuk met doedelzak ging hij op de gang staan! Hij is een geweldige muzikant, zie ook www.amorroma.be.

6. oy, dortn, dortn, ibern vasserl Muziek en tekst: onbekend Dit is een joods lied in het Jiddisch geschreven uit de getto’s. Het gaat over het gemis van een achtergebleven geliefde door een vluchteling. Tragisch en hartverscheurend. 7. Bulgaars lied Uchi ma, maycho, nayuchi traditioneel De titel betekent “hoe kom ik aan een vrouw?” en de moeder geeft advies. Grappig, maar het is vooral de vijfkwartsmaat die het mooi maakt. 8. Kyrië Tekst: Gonny Luypers Muziek: Herma Bulder Dit lied leerde ik toen ik met mijn moeder naar een dag van de 8-meibeweging ging. Deze beweging ontstond uit kritiek op het beleid vanuit Rome wat hier de katholieke kerkgemeenschap werd opgelegd. In een workshop over vrouwenliederen werd o.a.dit lied gepresenteerd. Het maakte zowel melodisch als tekstueel veel indruk op meen heb het onthouden en later opgeschreven. De woorden god en christus staan voor mij synoniem met verbondenheid, liefde, innerlijk, levensbron enz.

Een lied over mildheid :

Wij die zo vaak de belofte vergeten, god ontferm u over ons Wij die de naam van de naaste niet weten, god ontferm u over ons Lied van de hoop is al gaande versleten, god ontferm u over ons Angst die ons dof en krachteloos maakt, christus denk aan ons Knagend verdriet dat ons wezen raakt, christus denk aan ons Vriendschap door ons te bitter gemaakt, christus denk aan ons Iedere dag dat we u niet vertrouwen, god ontferm u over ons Vesting van eigen gelijk die we bouwen, god ontferm u over ons Pijn om het als uw mens uit te houden, god ontferm u over ons

9. onze poes Muziek: Jozef Vos Wijsje uit het pijpersboekje. Zie ook nummer 3 van deze cd. Gewoon een leuk melodietje en leuk om te spelen. 10. libanon Tekst en muziek: Bots Dit lied heb ik toen ik in Tjalleberd woonde veel met Josje op de altblokfluit samen gespeeld. Rust- en pleziermomenten tussen het harde werken. De tekst gaat over de Nederlandse blauwhelmen die naar Libanon werden uitgezonden. 11. pier van dyk traditioneel met dansje erbij; een stapellied Ook uit de tijd van Tjalleberd t.g.v. een jubileum van de school. Willy en ik reden mee in de stoet van koetsjes met kinderen op de bok met ons fries paard in Ot en Sien kleding.

12. carolan Muziek: Carolan 2 nummers: John O’connor en Dr. John Stafford or Carolan’s receipt Carolan was een Ierse harpist die langs de hoven reisde en speelde voor de adel. De wijsjes die hij componeerde gaf hij namen van jonkvrouwen en landheren en dus ook van de dokter die hem een recept gaf! Zie ook www.contemplator.com/carolan. 13. wijs uit Macedonië traditioneel Een lieve melodie geïnspireerd op de plaats Bilyana, nu gelegen aan de Zwarte Zee in Bulgarije . 14. albanese en griekse 7/8 traditioneel: shqipetar en dans van Zalongou Ik ben gek op deze maat. Stap maar ’s mee: links-2-3 rechts-en links-en, rechts-2-3 links-en rechts-en…. Mijn lijf komt swingend in balans. Het eerste is een Albanees bruiloftslied. Omdat die regel zo mooi is heb ik hier vanzelf de laatste regel van de Griekse dans aan vast geplakt. Vandaar ook dat ik ze op de cd als 1 stuk speel en wat hussel. Op de eerste wijs inclusief de extra regel is een mooi Woensdrechts vredeskamp lied op geschreven.

Hierbij de tekst: Wekelijks ontruimingen maken ons soms moedeloos Heb je net weer een bender gebouwd, staat politie voor de deur

Verwen d’r met een bender, Corine wees welkom thuis Slaap maar lekker in je nieuwe huis: Bender Verwen d’r. Nouschka, moe en voldaan, nestelt zich warrem tegen je aan Zij droomt van vette konijnen en jij vloekt weer in je slaap Komt politie er weer aan, slopen ze ‘m niet maar laten ze ‘m staan Het is kunst en geen onderkomen, dat je er maar lekker in mag dromen Insiders snappen de tekst volledig. Het is lang een tophit in actiekringen geweest! De tweede melodie, dans van Zalongo, gaat over dappere vrouwen. De Soulioten waren oorspronkelijk Christelijke Albanezen die zich in het noorden van Griekenland vestigden. Hun belangrijkste steden, waaronder Souli, lagen in Epirus in het gebied boven de rivier de Acheron. Omdat ze hoog in de bergen leefden, behielden de Soulioten een zekere mate van onafhankelijkheid van de Turken. Hun leven bestond uit voortdurende strijd en vergelding; zij waren vastbesloten hun vrijheid te behouden. Zelfs de vrouwen droegen wapens en waren niet bang die ook te gebruiken. In december 1803 had

het Turkse leger van Ali Pasja een grote groep Soulioten ingesloten op de berg van Zalongo. Liever dan het risico te lopen van Turkse gevangenschap verkozen de vrouwen de dood: in een ware dodendans dansten zij met hun kinderen het ravijn van Zalongo in. De mannen vluchtten; slechts enkele ontkwamen. Op de berg Zalongo staat nu een mooi krachtig monument. Vaarwel, arme wereld, vaarwel, zoet leven. En jij, mijn ongelukkig land, vaarwel voor altijd. De vrouwen van Souli weten niet alleen te leven, ze weten ook te sterven om niet in slavernij te raken. Alsof ze naar een feest gaan met bloeiende seringen dalen ze af naar de Hades, met liederen, met vreugde. Een vis leeft niet op het land, een bloem niet in het zand, en de vrouwen van Souli leven niet zonder vrijheid. Refrein: vaarwel bronnen, bossen, bergen en rotsen

15. Ierse melodie Muziek: Máirin Fahy Met Lia en Frida ben ik naar een optreden van de violiste Märin Fahy geweest. We hebben een cd gekocht en daarop stond deze mooie melodie. Ik heb het veel gespeeld samen met Frida op de viool; een favoriet voor mij ! 16. schiarazula marazula Muziek: P. Phalèse Middeleeuwse melodie, uit het Pijpersboek. Zie ook nr. 3 cd 1. Fijn om te spelen en vraagt om variaties. 17. melodie van Isle of man traditioneel van Isle of Man, eiland in de Ierse zee. Een slaapliedje, gezongen tegen een klein rood vogeltje (ushag veg ruy).Een melodie, die ik vergeten was, maar bij het selecteren voor deze cd gelukkig weer tegen kwam. Een lieflijke melodie. 18. ik ga naar leuven toe Muziek en tekst: Heleen van Els Geschreven toen ik liftte naar Leuven, met tentdoek, handnaaimachine, accordeon en kleren. De “verhuizing” van dakloos naar de tipi, die nog gemaakt moest worden. Het was december en Antwerpen is altijd een moeilijk punt, dus de 7/8 maat houdt de voeten warm. In Leuven woonde een heel actieve pottenscene: band

(Euridike), antimilitaristische actiegroep (Solidariteit), voetbalelftal en 4 woongroepen. Dulle Griet was de rouwenboekhandel.

Ik ga naar Leuven toe, bouw daar een tipi, Maak muziek op haar mooist met Euridike Met solidariteit, voetbal en dulle griet Wordt het een mooie tijd, reken maar da’k geniet ! Krijg weer een eigen plek, dat geeft wel spanning, Maar Leuven is te gek, heb er zo’n zin in…..

19. zwijmel Muziek: Heleen van Els Dit was het naspel van een intiem Franstalig liedje van Euridike, geschreven door Annabel voor haar geliefde Nicole begeleid door Hilde op haar Spaanse gitaar. 20. die einheitsfront Tekst: Bertolt Brecht Muziek: Hanns Eisler Dit lied werd in 1934 in Londen geschreven. Brecht en Eisler waren toen al Duitsland ontvlucht. Het was een opdracht om de internationale arbeiders olympiade van 1935 te ondersteunen. Indrukwekkend hoe in de vredesbeweging oudere mensen dit lied met hart en ziel zongen.

Die beleving kennen we eigenlijk nu niet meer. Couplet 1 en refrein:

Und weil der Mensch ein Mensch ist, drum braucht er was zum Essen bitte sehr. Es macht ihn ein Geschwätz nicht satt, das schafft kein Essen her. Drum links, zwei, drei ! Drum links, zwei, drei ! Wo dein Platz, Genosse, ist ! Reih’ dich ein in die Arbeiterseinheitsfront, weil du auch ein Arbeiter bist.

21. brise napolitaine Muziek: V. Guérno en J. Peyronnin Een musette is bij uitstek muziek voor accordeon. Mijn vader gaf mij een boek cadeau met wel meer dan 100 musettes. Het kon mij niet echt bekoren en ik heb het boek aan mijn oom Ben gegeven, ook een bevlogen accordeonist, maar dan in een ander genre dan ik. Deze musette was de enige die ik leuk vond.

22. als regen voorbij is Tekst en Muziek: Vic Nees Echt een lied voor het buitenleven, de natuur en rondtrekken. Heel mooi 2 stemmig gezet.

Als regen voorbij is, als winter vergaat, als nieuwe zon in de luchten staat, Ontkiemt in de duistere voren het zaad.

23. krebbel traditioneel Geleerd in Tjalleberd van een trekharmonicaspeler. De melodie is eigenlijk veel eenvoudiger een meer recht toe en aan dan ik het speel. Dat gebeurt mij vaak dat wijsjes al spelende veranderen en een andere intentie krijgen dan in het begin. Ze groeien naar mij toe. Heerlijke wijs waar, al hoor je dat niet door de 2 dikke kussen waar mijn voeten op rusten, ik altijd lekker op meestamp. 24. wie nadert daar Tekst: Christine Derksen Muziek: Heleen van Els Christine was mijn eerste echte grote liefde. Wij hebben zo’n 7 jaar een relatie

gehad en daarvan 5 jaar met ons beidjes samengeleefd. Een zomer was ze mee toen ik in Italië uitvoering had met het ballet vanMisha Vanderhoecke. Aansluitend hebben we gekampeerd op een bergweide boven een klein dorpje (Vagli) en genoten van natuur en elkaar. Vandaar de Italiaanse aqua mineral. Het een 8-stemmige canon, maar ik heb haar slechts 2-stemmige gehoord (Christine en ik).

Wie nadert daar dichter dan nabij. Danst met mijn kindje ben ik zelfst Wie neemt mij mee naar neuriënd golven. Bliksem in mijn lijf spetterend kletterend Vuur aqua mineral, nou ja …… Bent gij de vrouw die ik bemin ? Later, later, als ik groot ben, ga ik dichten.

25. drmes traditionele dans uit Kroatië. In Deventer hebben Christine en ik de vrouwenfanfare opgericht. Die bestond uit Christine op blokfluit, Gonnes op althoorn, Corien op blokfluit, Snik op trompet en Hans op slagwerk. Wij hebben o.a. op roze zaterdag gespeeld. We hadden divers repertoire en dit was een favoriet.: 3 stemmig en leuke maatwisselingen.

26. l’amour Tekst en muziek: Heleen van Els Toen ik in Leuven woonde fietste ik , als het slecht weer was, naar Brussel om in de Koningengalerij te spelen. Een met glas overdekt heel sjiek winkelstraatje in het centrum. Het was daar dat Miche van Hoecke me deGriekse 7/8 hoorde spelen en dat direct in zijn nieuwe ballet vond passen. Hij vroeg naam en adres en 2 maanden later belde de impresario dat ik 3 maanden in Florence in Italië kon komen werken. De ballerina’s en -no’s waren zeer aardig en wat moeten die hard werken ! De 7/8 paste bij het trapeze/circusstuk en ik schreef deze melodie voor het stuk over de liefde. Origineel zong ik woorden ipv van hier lalala: “vuur- en aardekracht, lucht en water zacht, pralend potten pracht”. De samenwerking met Micha en de groep was een bijzondere ervaring, ook het even heen en weer vliegen, voor mij veel geld verdienen en de chique hotels. Maar… op straat spelen vind ik leuker dan die immens grote schouwburgen. Zie ook www.michavanhoecke.org.

27. ik deel je, geniet je Tekst en muziek: Heleen van Els Geschreven in Leuven, toen de relatie met Christine na een periode van rust weer aanwakkerde. Een zomers liedje bij het kampvoer voor de tipi. Christine haar zonneteken is overigens stier.

Ik deel je , geniet je, al ben je nog zo ver, je danst in en om me heen. Want speel ik dit liedje, dan ben je er en voel ik mij niet zo alleen. Aquarius volle maan en mijn vuur is aan, aarde stier wees hier.

CD 2 MOMENTOPNAME 1. if the sea were ink Muziek: F. O’Neill Een juweeltje van een Ierse langzame melodie. Als ik deze speel, komt weemoed en verlangen omhoog. Ook hoor ik dan altijd nog het fluitspel van Jowan; een beetje te horen in mijn spel ? (zie ook cd1, nr. 5) 2. taïzé Tekst en muziek: Per crucem, uit de gemeenschap van Taïzé In het Franse plaatsje Taïzé ligt het klooster van een internationale oecumenische gemeenschap van broeders in 1940 opgericht door de protestantse monnik frère Roger. Het was en is een inspiratiebron voor veel jongeren uit de hele wereld. Ik ben er ook geweest en het heeft veel indruk op me gemaakt. De liederen van Taïzé zijn herkenbaar aan de eenvoud en de herhalingen, waardoor een meditatief gevoel ontstaat. In deze melodie is dat haast niet meer te herkennen, omdat ik het ritme en de melodieën nog al vrij neem. De tekst in het kort is: “per crucem et passionem tuam liberanos domine, per sanctam resurectionem tuam liberanos domine.”

3. afstand Muziek: Heleen van Els Deze wijs is ontstaan uit een heel diep gevoel van eenzaamheid en verlatenheid. Er was een periode in Leuven dat ik me los van alles en iedereen voelde. Er was alleen maar afstand en mijn accordeon. Dit lied snijdt me nog altijd door de ziel en het is haast niet te spelen. 4. als alle lichtjes branden Tekst en Muziek: D. Udo de Haes In Tjalleberd gingen we echt mooie liedjes inoefenen voor Sint Maarten. Dit is er één van. Zie ook nr. 24. Al spelende is er wel in de loop der jaren wat veranderd in de wijs. Het is een lied van gezelligheid en hoop. Als’t zonlicht gaat verdwijnen, ga dan, mijn lampje, schijnen. Mijn licht doordringt de donk’re nacht. O lampje, schijn en houd de wacht. 5. griekse tsakonia Traditionele dans uit de regio Tsakonia op de Peloponnesus Waarschijnlijk één van de oudste dansen van Griekenland. De tekst gaat over een dochter die haar moeder toezingt haar niet aan een oude man uit te huwelijken. Een mooie scherpe, ritmische 5/8 maat.

6. door de traan Tekst: Heleen van Els Melodie: traditioneel uit de Oekraïne De tekst gaat over afscheid van een geliefde en oorlog. Een treurige, maar ontroerend mooie melodie. In een, denk ik, Russische symfonie waarvan ik de componist niet weet, komt dit lied voor. Ik schreef er een tekst voor Christine (bijnaam pacha, afgeleid van pacha mama, de moeder- en aardegodin in Bolivia) als troost. De woorden wist ik niet meer, maar Christine wel.

Door een traan van een sjamaan ga je zielsklein doodalleen doorheen (2x) Huil Pacha huil, als het afscheidtijd is, voorbij het zere zul je gaan (2x) Door de traan van een sjamaan ben je enkel heel alleen doorheen (2x) Vrij pacha, vrij als het wij-weer-tijd is, voorbij het zoute zul je zijn (2x)

7. zuid-amerikaanse melodie De oorsprong van de melodie weet ik niet meer; ik ken de melodie met een christelijke tekst vanuit de kerk. De tekst weet ik niet meer, alleen de melodie is me bijgebleven. Mooi ronddraaiend akkoordenschema !

8. joods Tekst en muziek: jiddisch traditioneel, uitgevoerd door Zupfgeigenhansel Een vrouw in Mutlangen in Duitsland in het vredeskamp had de cd “’Ch hob gehert sogn, Jiddische Lieder”. Daarvan heb ik dit lied opgeschreven, maar zonder titel te vermelden. Lied 6 van cd1 staat trouwens ook op deze cd. Voor meer informatie over de muziekgroep Zupfgeigenhansel zie www.polkart.de. 9. tourdion Muziek: Attaingnant Deze wijs is uit de Middeleeuwen en komt uit het Pijpersboek. Zie ook cd1, nr. 3. Deze melodie is mijn favoriet uit dit boekje. 10. houd je hoofd rechtop Tekst: vertaling naar Evelyn Capel Melodie: Heleen van Els In de woongemeenschap in Tjalleberd werden geen verjaardagen gevierd, want “elke dag was je verjaardag”. We wilden Annesyt graag verrassen met haar verjaardag, en zo heb ik dit feestgedicht op muziek gezet. Met de trouwviering van Lia en mij hebben we voor Elsbeth, Frida en Berto , voor elk van hen samendit lied gezongen. Het is een lied van levenskracht en –vreugde.

De zon in je hart zal stralen. De sterren rond je hoofd zullen klinken De maan zal je dragen van beneden. De aarde zal je geven vaste grond Houd je hoofd rechtop, spreid je armen wijd. Zet je voeten stevig neer, het is god, die je leidt.

11. sami lied Een joik uit Karasjok. De Sami vinden onze naam lappen een scheldwoord. Ik heb veel boeken over de Sami gelezen en veel muziek gehoord en ik denk dat ik ooit een van hen geweest ben. De koorts van de rendieren die op het punt staan te vertrekken voel ik nog altijd in mijn bloed. Een joik is een lied, dat meestal spontaan opkomt en gezongen wordt. Niets dus voor eenaccordeon, maar toch… Voor meer informatie en geluidsvoorbeelden, zie http://www.jus.uit.no/ansatte/somby/dajanENG.htm. 12. huifkar lied Tekst en muziek: Heleen van Els Dit lied heb ik geschreven bij het afscheid van onze huifkar. Hierin hebben Christine en ik ruim een half jaar in gereisd in 1988, totdat onze fjord Artie ernstig ziek werd. Zij is achteraf het meest zieke paard geweest dat verzorgd is in Tjalleberd en ook het meest herstelde dier, want ze is beter geworden dan ze ooit was ! We reden zo, dat

we zaterdags in de buurt van een grotere stad met een bio-winkel waren, speelden 2 uur muziek en kochten onze weekboodschappen. Misschien wel de gelukkigste tijd van mijn leven. Deze maand ben ik de oude huifkar wezen bekijken om haar mogelijk terug te kopen. Onbetaalbaar, maar wat een mooie wagen en mooie herinneringen ! In de muziek hoor je het stapritme van het paard en zie ik de wiegende kont voor me. De wijzen trekken en gekken reizen. Vooruit op weg en t’rug op zoek Door vuur en koude met paard en huis. Behouden vaart en wel thuis 13. dire-gelt Tekst en muziek: jiddisch traditioneel, uitgevoerd door Zupfgeigenhansel Zie cd2, nr. 8 14. victor jara Tekst en muziek: Victor Jara Victor Jara is een Chileense zanger en gitarist. Hij trad in Zoetermeer op ter ere van de voettocht Kampen-Den Haag voorafgaand aan de grote demonstratie tegen de plaatsing van kruisraketten in Woensdrecht in 1983. Hierna ben ik definitief gestopt met mijn studie, gegrepen als ik was door de saamhorigheid en kracht van dit protest en de dreiging van nog meer en gruwelijkere wapens. Deze melodie heb ik onthouden en opgeschreven.

Zie ook www.fundacionvictorjara.d. 15. scottisch gersoise Muziek: Franse volkswijs geënt op Schotse volkmuziek Dit een wijsje waar ik vaak mee begin als ik op straat ga spelen. Een lekkere warmspeler. Vrolijk en uitnodigend voor allerlei fratsen. De melodie komt ook uit het Pijpersboek van Mart Heijmans net zoals cd1 nr. 3, 9 en 16, en van cd2 nr. 9 en 27. Voor meer info zie cd1, nr. 3. 16. oekraïense wijs Tekst en muziek: traditioneel uit de streek Verchovina De tekst beschrijft het mooie landschap. De interpretatie van de 2 verschillende maten is van mij 17. de rode steen tekst en muziek: Wolf Bierman, vertaling Muziek Collectief Werktuig Wolf Bierman was protestzanger in de voormalige DDR. Op de website van Wikipedia staat een uitgebreid verhaal over deze bijzondere man. Zo is hij door Hanns Eisler gaan schrijven en componeren en is hij stiefvader van Nina Hagen. Ik heb hem ontmoet op het popfestival van Roskilde in Denemarken, waar wij als bewoners van het vredeskamp Woensdrecht waren uitgenodigd. Hij kwam mij toen zeer verbitterd over; destijds woonde hij in West-Duitsland en mocht niet terug naar de DDR. Hierbij het 1e en laatste couplet :

De rode steen der wijzen, geef toe: bestaat toch niet, Kameraad, hoe j’ook zoekt, bestaat toch niet, hoe je ook hebt gezocht, je hebt’m niet gevonden

18. ma navu Muziek en tekst: joods lied en dans Ik weet niet waar ik dit lied gehoord heb; ik heb de dans ook gekend, maar ben die helaas vergeten. Als ik het speel voel ik de “swoeng” van de passen. De tekst is een bijbeltekst (Jesaja 52:7). “Hoe welkom is de vreugdebode die over de bergen komt aangesneld, die bevrijding en vrede aankondigt”. In het Centrum voor Psychotherapie werd dit het meest gevraagde lied om te spelen, en heette daarom “het CVP-lied”. Ma navu al heharim raglei hamevaser (2x) Mashmia yeshua, mashmia shalom (2x) 19. gezang 434 Tekst en melodie: Joachim Neander (1650-1680) Freylinghausen’s Geistreiches Gesangbuch 1741 Een loflied voor god. Het officiële lied klinkt zeer gedragen met een slepende orgelbegeleiding. Ik denk dat het over levensvreugde gaat en zo speel ik de wijs dan ook. Als ik in Harderwijk op straat deze gezang speel stroomt het geld binnen, hoewel ik betwijfel of de passanten de gezang eruit halen, herkennen ze blijkbaar toch iets.

20. das lied von der moldau Tekst: Bertolt Brecht Muziek: Hanns Eisler Geschreven tijdens de 2e wereldoorlog, toen ze naar de USA gevlucht waren. Over de donkere tijd en de hoop dat tijden zullen veranderen. Hanns Eisler heeft voor de 1e regel van de melodie het thema genomen uit het symfonisch gedicht Ma vlast van “De Moldau” gecomponeerd door Bedrich Smetana. Ik heb het lied geleerd in een wijnkelder in de stad Wenen van een aangeschoten zwoele vrouw.

Am Grunde der Moldau wandern di Steine, Es liegen drei Kaiser begraben in Prag. Das Grosse bleibt gross nicht, und klein nicht das Kleine. Die Nacht hat zwölf Stunden, dann kommt schon der Tag. Es wechseln die Zeiten. Die riesige Pläne Der Mächtigen kommen am Ende zum Halt. Und gehn sie einher auch wie blutige Hähne, Es wechseln die Zeiten, da hilft kein Gewalt, da hilft kein Gewalt.

21. drozyna Tekst en melodie: traditioneel Pools Het lied gaat over een ruzie tussen twee geliefden. Ik speelde het als 18-jarige in de lift van een van de sterstudentenflats in Wageningen op weg naar de 14e verdieping om voor het eerst in mijn leven mijn verliefdheid uit te spreken aan een vrouw, een schone roodharige. Helaas was de liefde niet wederzijds ! 22. hoewai

Muziek: Marco Visser In Biddinghuizen heb ik een muzikaal duo gevormd met Marco; heel gezellig, creatief en inspirerend. Dit nummer hebben we uitgevoerd midden in de nacht van de orgelmarathon. Hij op gitaar en ik op kerkorgel en accordeon tegelijk. Lekkere swingende maat. 23. aan de schoonheid Tekst: Huub Oosterhuis Muziek: Antoine Oomen Lied wat we met het koor Belcanto, waarvan ik pianist ben, hier in Biddinghuizen hebben gezongen. Prachtig lied en mooie pianopartij. Voor meer info zie www.nsgvbreda.nl/article_view_php?article_id=174. Bij de 40-jarige bruiloft van mijn ouders heb ik hierop een lied geschreven. De originele tekst is een ode aan het mooie van het leven:

Oh schoonheid uw verbrand gezicht, weerspiegelt nog het morgenlicht Het zwart blauw rode grijze alle dagen licht In rozen staat gij opgericht. In dorens bloeit gij allerwegen Aan zee zijt gij gelegen. De zonne laait uw overwicht Gekend bemint van waar zijt gij. Van eindeloos en zo dichtbij Als zwarte blauwe rode grijze mensen zijn

In mensen sterft gij dood na dood. In mensen kiemt gij tot nieuw leven Wie heeft ons u gegeven. Witwaterwel genadebrood Oh schoonheid uw verweerd gezicht, weerspiegelt nog het eerste licht Het alle dagen fonkelnieuwe licht van licht

24. de donk”re dagen Tekst en melodie: heb ik niet kunnen achterhalen. Zie ook nr. 2 van deze cd. In Tjalleberd zongen we dit herfstlied in een 4-

stemmige canon. Mooie ronddraaiende accoorden en een meeslepende melodie.

De donk”re dagen komen, de herfst hangt in de bomen Het zomerlicht is uitgegaan, de winter komt eraan.

25. wat zullen we drinken Tekst en muziek: Bots Bekend lied. Dat het een socialistisch bedoeld lied is over eerlijk verdelen zal niet iedereen weten. Een vrolijke wijs. 26. als je geen liefde hebt Tekst: Hanna Lam Muziek: Wim ter Burg Dit lied, nog uit de tijd dat ik het kerkkinderkoor “de Droppies” van mijn moeder muzikaal begeleidde, heeft me door veel moeilijke momenten en periodes

heen geholpen. Het roept mijn zachtheid op als ik afgestompt ben,mijn hoop als ik het niet meer zie zitten en mijn liefde en die om me heen als ik eenzaam ben. Een helende wijs voor mij ! En god betekent voor mij het goede in mensen, de verbondenheid tussen alles en iedereen, kortom liefde.

Als je geen liefde hebt voor elkaar vallen de dromen in duigen Dromen van vrede worden niet waar, kwaad is niet om te buigen Als je geen liefde hebt voor elkaar leef je buiten gods gloria (2x) Als je geen antwoord geeft op verdriet zullen de tranen niet drogen Als je het leed in de wereld niet ziet woorden gods woorden verbogen Als je geen oog hebt voor het gemis, als je geen brood weet te delen Denk dan aan Jezus die brood en die vis uit liefde deelde met velen Als je geen liefde hebt voor elkaar is er geen hoop meer op zegen Kinderen, maak de liefde toch waar: schrijf het op alle wegen

27. de laatste noot Muziek: Mart Heijmans Het laatste wijsje uit het Pijpersboek. Zie verder ook cd1 nr. 3, 9 en 16 en cd2 9, 15 en 27. Ik speel dit liedje ook vaak als laatste. Het is een 2-stemmig duet en zo heb ik het ook vaak met allerlei vrienden en

vriendinnen gespeeld. Met Christine heb ik het ook 2-stemmig gezongen met 2 verschillende teksten ter ere van de verjaardag van Hans, een goede vriendin.