Burned-out of bevlogen: De oorzaken, kenmerken en gevolgen van twee vormen van welzijn

Anja Van den BroeckArbeids- en motivatiepsychologe, KU Leuven Faculty of Economics and Business, campus Brussel (@HUBrussel)

Overzicht

1. Burnout – een oud fenomeen 2. Bevlogenheid – new kid on the block 3. Oorzaken – Het job demands resources model

1. Werkeisen2. Werkhulpbronnen3. De rol van motivatie

4. Meer weten?

1.1 Beschrijving

• She burn'd with love, as straw with fire flameth; She burn'd out love, as soon as straw outburneth (Shakespeare, 1600)

• “opgebrand zijn”• Freudenberger (1975) bij

vrijwillige drughulpverleners • Maslach bij sterke emoties op

het werk

1. Burn-out

1.2 Definitie

• = the prolonged response to chronic emotional and interpersonal stressors on the job, that is defined by the three dimensions of exhaustion, cynisme, and inefficacy” (Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001, p 379).

o Uitputting • Het gevoel helemaal leeg te zijn en niet langer over de nodige geestelijke, emotionele of

fysieke reserves te beschikken.o Depersonalisatie/cynisme

• Indifferente/afstandelijke tot zelfs extreem negatieve houding• Tegenover de mensen met wie men werkt (depersonalisatie)• Tegenover het werk in het algemeen (cynisme)

o Verminderde persoonlijke effectiviteit • het gevoel niet langer adequaat, effectief en/of productief te zijn en dus niet naar behoren

te functioneren(Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001)

1. Burn-out

1.3 Voorbeeldvragen uitputting (UBOS; Schaufeli & Van Dierendonck, 2000)

1. Burn-out

1. Ik voel me mentaal helemaal uitgeput2. Een hele dag werken vormt een zware belasting voor mij3. Ik voel me “opgebrand” door mijn werk4. Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg5. Ik voel me vermoeid als ik ’s morgens opsta en er weer een werkdag voor me

ligt.

1.4 Prevalentie

1. Burn-out

Gezondheid Depressie +++

Psychosomatische klachten ++

Cardiovasculaire aandoeningen ++Slaapstoornissen +Angst +Acute infecties +

Werkattitudes Arbeidsontevredenheid +++Geringe organisatiebetrokkenheid ++Verloopintentie ++

Organisatie Ziekteverzuim +Arbeidsprestatie -Personeelsverloop +

Het aantal plusjes geeft de sterkte van het verband weer: +++ correlatiecoefficient ,45 - ,55; ++ correlatiecoëfficiant ,35-,45; + correatiecoëfficient ,25-,35. Voor het aantal minnetjes geldt ongeveer hetzelfde. Bron: Tabel 17.2; De psychologie van arbeid en gezondheid.

1.5 Gevolgen

The field of positive psychology at the subjective level is about valued subjective experiences: well-being, contentment, and satisfaction (in the past); hope and optimism (for the future); and flow and happiness (in the present; Seligman & Csikszentmihalyi, 2000)

De psychologie van de Arbeid en Gezondheid is een psychologische discipline die zich bezighoudt met het bestuderen en bevorderen van welzijn en gezondheid op het werk vanuit de gedachte van een optimale afstemming tussen persoon en organisatie (Schaufeli, Bakker & de Jonge, 2003, p 16)

2. Bevlogenheid 2.0 Burn-out en bevlogenheid: 2 zijden van 1 munt

2.1 Definite

een positief, affectief-cognitieve toestand van opperste voldoening die gekenmerkt wordt door vitaliteit, toewijding en absorptie . (Schaufeli & Bakker, 2001, p 245).

o Vitaliteit • bruisen van energie, zich sterk en fit voelen en lang en onvermoeibaar met werken door kunnen

gaan en beschikken over grote mentale veerkracht en dito doorzettingsvermogen. o Toewijding

• sterke betrokkenheid bij het werk; het werk wordt als nuttig en zinvol ervaren, is inspirerend en uitdagend, en roept gevoelens van trots en enthousiasme op.

o Absorptie • plezierige wijze helemaal opgaan in het werk en er als het ware mee versmelten waardoor de tijd

lijkt stil te staan en het moeilijk is om er zich los van te maken

2. Bevlogenheid

2.2 Vragenlijst2. Bevlogenheid

2. Bevlogenheid

2.3 Prevalentie o 16% een paar keer tot dagelijkso 2% eens per jaar of minder o Normering

2. Bevlogenheid

Werkattitudes ArbeidstevredenheidWerkbetrokkenheidIntrinsieke motivatiePersoonlijk initiatief

Prestatie Extra-rolgedragOrganisatiebetrokkenheidGeringe verloopintentieGeringe ziekteverzuimfrequentie Taakprestatie (zoals beoordeeld door de chef) Kwaliteit van de dienstverlening Financiële omzet Minder fouten en bedrijfsongevallen Innovatief werkgedragGoede prestaties van bedrijfsafdelingen Goede studieresultaten

2. Bevlogenheid

Bron: Tabel 17.4; De psychologie van arbeid en gezondheid.

2.4 Gevolgen: overzicht

2. Bevlogenheid2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek

2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek

2. Bevlogenheid

2. Bevlogenheid2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek

Welzijn

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid

Burn-out

Bevlogenheid

Arbeidsomstandigheden

Arbeidsvoorwaarden

Arbeidsverhoudingen

Arbeidsinhoud

Arbeidsorganisatie

3.1 Achtergrond

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheidExtra loon alleen motiveert niet •zaterdag 16 november 2013, 08u33•Bron: jobat.be •Auteur: (wv)

•WerkOm je job goed te doen en je werkgever graag te zien, is er heel wat meer nodig dan een goed loon. Dat blijkt uit de Reward Barometer van PwC en ISW Limits.

Gemotiveerd je werk doen en loyaal zijn aan je werkgever. Het is de basis van een langdurige en succesvolle relatie. Tussen werknemer en werkgever welteverstaan. Werkgevers die werknemers aan zich willen binden, moeten oog hebben voor wat mensen doet presteren. En dat is meer dan loon. Dat moet in orde zijn, zeker, maar staat niet bovenaan het lijstje van wat onze motor doet aanslaan.

3.1 Achtergrond

Welzijn

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid

Burn-out

Bevlogenheid

Arbeidsomstandigheden

Arbeidsvoorwaarden

Arbeidsverhoudingen

Arbeidsinhoud

Arbeidsorganisatie

3.1 Achtergrond

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid

Job Demands

Job Resources

Burn-out

Engagement

Gezondheid

Attitudes

Gedrag

3.2 Het job demands resources model

• Fysieke, psychologische, sociale of organisationele aspecten van het werk die langdurige fysieke inspanning vereisen of continu beroep doen op de psychologische (cognitieve en emotionele) vaardigheden van werknemers (Bakker, Demerouti, Taris, Schaufeli, & Schreurs, 2003)

• Voorbeeldeno Taakniveau: taakinterrupties, technostress o Werkniveau: werklast en rolonduidelijkheido Team: rolconflict o Organisatie: reorganisaties

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid

Job Demands

3.3 Job demands

• Fysieke, psychologische, sociale of organisationele aspecten van het werk die o 1) de werkeisen bufferen en bijbehorende psychologische en fysische kosten

reduceren, o 2) functioneel zijn in het bereiken van de werkdoeleno 3) op zichzelf genomen van belang zijn omdat ze persoonlijke groei, ontwikkeling en

leren stimuleren (Demerouti, Bakker, Nachreiner, & Schaufeli, 2001; Hakanen, Bakker, & Demerouti, 2005).

• Voorbeelden o Taak: feedbacko Werk: inspraak en autonomieo Team: sociale steun leidinggevende o Organisatie: loopbaanmogelijkheden,

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid

Job Resources

3.4 Job resources

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid

Job Demands

Job Resources

Burn-out

Engagement

Gezondheid

Attitudes

Gedrag

3.5 Overzicht van de relaties in het job demands resources model

Energetisch proces

Motivationeel proces

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek

3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek

3506 medewerkers van een Belgisch energiebedrijf

"Those nutriments that must be procured by a living entity to maintain its growth. integrity and health"

(Ryan & Deci. 2000. p. 326)

• bereidheid• keuze• NIET TEGEN JE GOESTING

• een impact hebben• deel zijn van een team• lief hebben en geliefd zijn

BelongingnessAutonomy Competence

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid3.6 De rol van motivatie

3.6 De rol van motivatie

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid3.6 De rol van motivatie

3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid

Job Demands

Job Resources

Burn-out

Engagement

Gezondheid

Attitudes

Gedrag

3.7 Conclusie

Energetisch proces

Motivationeel proces

ABC

Auteurs• http://anjavandenbroeck.wordpress.com• http://arnoldbakker.com/• http://wilmarschaufeli.nl/

Publicaties • Van den Broeck, A. (2013) The Job Demands-Resources model: A motivational analysis from Self-

Determination Theory, Gedrag & Organisatie, 26(4), 449-466.

4. Meer weten?